Book Title: Jain Dharmno Maulik Itihas Part 01 Tirthankar Khand
Author(s): Hastimal Maharaj
Publisher: Samyag Gyan Pracharak Mandal
View full book text
________________
યોગમાર્ગ અપનાવવાનો નિશ્ચય કર્યો. એમને વિશ્વાસ હતો કે - “અધ્યાત્મસાધના વગર મનુષ્યને સ્થાયી શાંતિ નથી મળી શકતી.” આમ વિચારી એમણે પોતાના જ્યેષ્ઠ પુત્ર ભરતને રાજ્યના ઉત્તરાધિકારી બનાવ્યો અને શેષ ૯૯ પુત્રોને પૃથક પૃથક રાજ્યોના અધિકાર સોંપીને ગૃહસ્થજીવનથી છુટકારો લઈ આત્મ-સાધનાના માર્ગે આગળ વધવાનો સંકલ્પ લીધો.
પ્રભુના આ નિર્ણયનો આભાસ મેળવી લોકાંતિક દેવોએ પોતાનાં કર્તવ્યનું પાલન કરતા પ્રભુને પ્રાર્થના કરી કે - “તે સંપૂર્ણ જગતના કલ્યાણાર્થે ધર્મતીર્થ પ્રગટ કરે.' લોકાંતિક દેવોની પ્રાર્થના સાંભળી ભગવાને વર્ષીદાન પ્રારંભ કર્યું અને પ્રતિદિન પ્રભાતની પુણ્ય વેળાએ ૧ કરોડ ૮ લાખ સ્વર્ણમુદ્રાઓનું દાન કરવા લાગ્યા. પ્રભુએ આ દાન નિરંતર ૧ વર્ષ સુધી કર્યું. આ પ્રકારે ૧ વર્ષમાં કુલ ૩ અરબ ૮૮ કરોડ ૮૦ લાખ સ્વર્ણમુદ્રાઓનું દાન કર્યું. આ દાન દ્વારા એમણે લોકોના મનમાં એવી ભાવના ભરી દીધી કે - દ્રવ્યનું મહત્ત્વ એના ભોગમાં નહિ પરંતુ એના ત્યાગમાં છે.”
અંતે ૮૩ લાખ પૂર્વ ગૃહસ્થજીવનમાં વિતાવી ચૈત્ર કૃષ્ણ નવમીના દિવસે ઉત્તરાષાઢા નક્ષત્રમાં ઋષભદેવે દીક્ષાર્થે અભિનિષ્ક્રમણ કર્યું. એમણે રાજ્ય-વૈભવ અને પરિવારને છોડીને સમસ્ત ભોગસામગ્રીને ને તિલાંજલિ આપી અને દેવ-માનવોના વિશાળ સમૂહની સાથે વિનીતા નગરીમાંથી નીકળીને ષષ્ટમભક્ત (છઠ્ઠ)ના નિર્જળ તપની સાથે અશોક વૃક્ષની નીચે મુનિ-દીક્ષા સ્વીકારી અને સિદ્ધોની સાક્ષીમાં પ્રતિજ્ઞા કરી - સિવૅ અકરણિજ્જ પાવ-કર્મો પચ્ચકખામિ” અર્થાતુ - “હિંસા આદિ પાપકર્મ અકરણીય છે, અતઃ હું એમનો સર્વથા ત્યાગ કરું છું.” એ પછી માથાના વાળનો ચતુર્મુષ્ટિકલોચન (ચારે તરફથી મુઠ્ઠીથી વાળ ખેંચવા) કરી પ્રભુએ બતાવ્યું કે - “માથાના વાળની જેમ જ આપણે પાપોને પણ જડમૂળથી ઉખાડી ફેંકવાનાં છે.” ઈન્દ્રની પ્રાર્થનાથી એમણે એકમુષ્ટિ (મુઠ્ઠી) જેટલા વાળ રહેવા દીધા.
પ્રભુના આ અપૂર્વ ત્યાગ અને તપને જોઈને દેવો, દાનવો અને માનવોનો વિશાળ સમૂહ ચિત્રવત્ રહી ગયો. એમના ત્યાગથી પ્રભાવિત થઈ ક્ષત્રિય વંશના 8000 અન્ય રાજકુમારોએ પણ એમની સાથે પ્રવજ્યા ગ્રહણ કરી. એમને પ્રવજ્યા શ્રી ઋષભદેવે નહિ આપી, પરંતુ એમણે સ્વયં જ પ્રભુનું અનુસરણ કરી કેશ-લોચન આદિ ક્રિયાઓ કરી અને સાધુ બની પ્રભુની સાથે વિચરણનો પ્રારંભ કર્યો. આ પ્રકારે સંયમિત જીવનની નિર્મળ સાધનાનો સંકલ્પ લઈ ઋષભદેવ પ્રથમ મુનિ/શ્રમણના રૂપમાં વિશ્વવંદ્ય થયા. જૈન ધર્મનો મૌલિક ઇતિહાસ 96969696969696969696969696969પ૧ ]
