Book Title: Jain Dharmno Maulik Itihas Part 01 Tirthankar Khand
Author(s): Hastimal Maharaj
Publisher: Samyag Gyan Pracharak Mandal
View full book text
________________
ઉપદેશોનું જ પરિણામ હતું કે એ સમયે જૈન ધર્મ દેશના દૂરસ્થ પ્રદેશોમાં સાર્વભૌમ ધર્મના પ્રતિષ્ઠિત પદ ઉપર અધિષ્ઠિત હતો.
ઋષભદેવ ર૦ લાખ પૂર્વની અવસ્થા સુધી કુમાર અવસ્થામાં અને ૬૩ લાખ પૂર્વ સુધી મહારાજપદ ઉપર, આ પ્રકારે કુલ ૮૩ લાખ પૂર્વ સુધી ગૃહસ્થાવસ્થામાં રહ્યા. પછી અણગાર બની ૧૦૦૦ વર્ષ સુધી પ્રસ્થ પર્યાયમાં રહ્યા. ૧ લાખ પૂર્વમા ૧૦00 વર્ષ ઓછાં સુધી તે કેવળીપર્યાયમાં અર્થાત્ તીર્થકર રૂપમાં રહ્યા. બધું મળીને એમણે ૧ લાખ પૂર્વ સુધી શ્રમણધર્મનું પાલન કર્યું. અંતે આયુ-સમાપ્તિને નિકટ સમજી ૧૦૦૦૦ અંતેવાસી સાધુઓના પરિવારની સાથે અષ્ટાપદ પર્વત ઉપર પાદપોપગમન સંથારો કર્યો. ત્યાં માઘ કૃષ્ણ ત્રયોદશીના દિવસે (તેરશે) અભિજિત નક્ષત્રના યોગમાં દિવસના પૂર્વ ભાગમાં પ્રભુ ઋષભદેવ નિર્વાણને પ્રાપ્ત થયા. પ્રભુની સાથે જે ૧૦ હજાર સાધુઓએ સંથારો કર્યો હતો, તે પણ એમની જ સાથે સિદ્ધ-બુદ્ધ-મુક્ત થયા. એ સમયે ત્રીજા આરકની સમાપ્તિ થવામાં ૮૯ પક્ષ એટલે કે ૩ વર્ષ, ૮ માસ અને ૧૫ દિવસ બાકી હતા.
કાળનો સૂક્ષ્માતિસૂક્ષ્મ-અવિભાજ્ય કાળ, સમય કહેવાય છે. અનાદિ કાળથી આ નિયમ છે કે - “એક સમયે ઉત્કૃષ્ટ અવગાહનાવાળા ૨ જીવ જ એકસાથે સિદ્ધ થઈ શકે છે, પણ ૫૦૦ ધનુષની ઉત્કૃષ્ટ અવગાહના- . વાળા ભ. ઋષભદેવ અને એમના ૧૦૭ અંતેવાસી કુલ મેળવીને ૧૦૮ જીવ એક જ સમયે સિદ્ધ થઈ ગયા. એને વર્તમાન અવસર્પિણી કાળના ૧૦ આશ્ચર્યોમાંથી એક આશ્ચર્ય માનવામાં આવ્યું છે. પ્રભુની સાથે સંથારો કરેલા શેષ ૯૮૯૩ અંતેવાસીઓએ પણ એ જ દિવસે થોડી-થોડી ક્ષણોના અંતરે શુદ્ધ-બુદ્ધ-મુક્ત થઈ સિદ્ધ ગતિ પ્રાપ્ત કરી. પ્રભુની સાથે મુક્ત થયેલા એ ૧૦ હજાર શ્રમણોમાં પ્રભુના ગણધર, પુત્ર, પૌત્ર અને અન્ય પણ સંમિલિત હતા.
. (નિર્વાણ મહોત્સવ) ભગવાન ઋષભદેવનો નિર્વાણ થતાં જ દેવરાજ ઇન્દ્ર આદિ ૬૪ ઈન્દ્રોનાં આસન ચલાયમાન થયાં. તે બધાં પોત-પોતાના દેવ-પરિવારની સાથે અષ્ટાપદ પર્વત ઉપર પહોંચ્યા. દેવરાજ ઈન્દ્રની આજ્ઞાથી ત્રણ ચિતાઓ અને ત્રણ શિવિકાઓનું નિર્માણ કરાવવામાં આવ્યું. સ્વયં ઈન્દ્રએ પ્રભુના પાર્થિવ શરીરને ક્ષીરોદકથી સ્નાન કરાવીને ગોશીષચંદનનો લેપ કરવામાં આવ્યો. અન્ય દેવોએ ગણધરો તથા સાધુઓનાં પાર્થિવ શરીરોને એ પ્રકારે | જૈન ધર્મનો મૌલિક ઇતિહાસ 969696969696969696969696969696964 ૬૧ ]
