________________
૭૨૮
બત્રીશીના સથવારે-કલ્યાણની પગથારે
સામાન્ય ભક્તિ અને એ જ્ઞાન થવા પર વિશેષ ભક્તિ થાય એ
જાણવું.
આદિધાર્મિક જીવની મુગ્ધતા દૂર થવા પર સાર-અસારનો વિવેક કરવાની દૃષ્ટિ જાગે છે. એ જાગવા પર અને એને અનુકૂળ સંયોગ-સામગ્રી મળવા પર ‘વીતરાગ સર્વજ્ઞ શ્રીઅરિહંતપ્રભુ એ જ સાચા દેવ, એમનું નિરૂપણ જ યથાર્થ.. એમની ભક્તિથી જ જીવ મોક્ષ સુધી પહોંચે..’ આવો બધો નિશ્ચય થાય છે, અને તેથી એમના પ્રત્યેની ભક્તિ એકદમ ઉલ્લસિત થઈ જાય છે, અને અન્ય દેવો પરની ભક્તિ ઓસરી જાય છે. તેથી હવેથી એ જીવ માત્ર અરિહંતની જ ભક્તિ કરે છે, અન્ય દેવોની નહીં.
જ્યાં સુધી ગુણાધિક્ય જાણ્યું નહોતું, ત્યાં સુધી સર્વ દેવની પૂજા હતી. અધિમુક્તિ વશાત્ કદાચ એક જ દેવની પૂજા હતી. તો પણ એ એમાં ગુણાધિક્ય જાણેલું માટે નહીં, પણ કુલપરંપરા વગેરે કારણે થયેલી પોતાની વિશેષશ્રદ્ધા છે, એ માટે. એટલે જ એ વખતે પણ બધા દેવોને પૂજનીય તો માનવાના જ હતા. પણ હવે તો શ્રી અરિહંતપ્રભુમાં ગુણાધિક્ય જાણેલું છે.એટલે હવે શ્રી અરિહંતને જ પૂજનીય માને છે, ને પૂજે છે... બીજા દેવોને પૂજનીય માનતો નથી, પૂજતો નથી. તેમ છતાં એમના પ્રત્યે દ્વેષ તો ન જ જોઈએ. આશય એ છે કે મહાદેવ અષ્ટક વગેરે પરથી અન્ય દેવોના અત્યંત વિચિત્ર કહી શકાય એવા ચરિત્રો જાણવા મળે છે. પોતે તો પવિત્ર સદાચારમય જીવન જીવનારો છે. એટલે, પોતાનામાં ઊંચો સદાચાર છે. જ્યારે અન્ય દેવોમાં, લોકમાં દેવ તરીકે પૂજાતા હોવા છતાં કલંકરૂપ દુરાચાર છે. તો પણ એના પર દ્વેષ ન જાગે એની કાળજી લેવી જરૂરી બની રહે છે. તો જ પોતે શ્રીઅરિહંતની જ જે પૂજાદિ કરે છે તે પૂર્વસેવામાં પ્રવિષ્ટ થઈ શકે. સર્વદેવની પૂજનીયતાકાળે મતિઅભિનિવેશ જે નહોતો એ આ દ્વેષાભાવમાં પ્રયોજક બને છે.
