________________
લેખાંક
પાંચ અનુષ્ઠાનમાંના પ્રથમ વિષાનુષ્ઠાનને આપણે વિચારી રહ્યા છીએ. એના બે ઉત્તરહેતુઓમાંના પ્રથમ સચ્ચિત્તનું મારણ હેતુને
આપણે વિચારી રહ્યા છીએ. એમાં ધર્મકરણબુદ્ધિથી પ્લાવિત અંતઃકરણ એ સચ્ચિત્ત છે. ચરમાવર્તમાં જીવ ભલે ભૌતિક અપેક્ષાથી અનુષ્ઠાન કરે છે, છતાં અંદર રહેલા મુક્તિઅષના કારણે, સદનુષ્ઠાનરાગ, “જિનોઃ” એવી સદ્ભક્તિ અને ફરી ફરી અનુષ્ઠાન કરવારૂપ અભ્યાસ.. આ ત્રણના પ્રભાવે એની ભૌતિક અપેક્ષા મોળી પડતી જાય છે અને ક્રમશઃ જીવ નિરાશસભાવનું ભાવઅનુષ્ઠાન પામે છે એ આપણે ગયા લેખમાં જોયેલું.
એટલે જ ગીતાર્થ ગુરુની ફરજ એ છે કે ભલેને કોઈક જીવ ભૌતિક અપેક્ષાપૂર્વક ધર્મમાં જોડાવાની ગણતરીથી આવ્યો છે, એની “જિનોઃ ' એવી સભક્તિ વધે, સદનુષ્ઠાનનો રાગ વધે.. અને વારંવાર ધર્માનુષ્ઠાન કરવા પ્રેરાય.. (અનુષ્ઠાનનો અભ્યાસ વધારે) એવો એને ઉપદેશ આપવો. આ જ કારણ છે કે જેઓને ધર્મમાં નવા જોડવાના હોય કે જોડાયેલા હોય એને સ્થિર કરવાના હોય એવા જીવોને માત્ર ધર્મનો મહિમા ગાતી જ વાતો કરવામાં આવે છે... આમાં ક્યાંય નિરાશસભાવની કે તપશ્ચર્યા વગેરે રૂપ અનુષ્ઠાન પણ વિષ' બની શકે છે એવી વાતો કરાતી નથી. કારણ કે “જિનોત અનુષ્ઠાન પણ વિષ હોઈ શકે' “અર્થ-કામની ઇચ્છાથી કરાતો ધર્મ ભંડો છે - સંસાર વધારનાર છે' આવી વાતો “જિનોક્ત' એવી સદ્ભક્તિને વધારનાર નહીં, બબ્બે ઘટાડનાર છે. એમ ‘તપવગેરે સદનુષ્ઠાન પણ વિષ હોઈ શકે આવી વાત સદનુષ્ઠાનનો રાગ ઘટાડનાર છે. વધારનાર નહીં. અને તેથી એ સદનુષ્ઠાનના આચરણને
