________________
(એઇ વિશેષ વાત...
આ ભાગમાં અપુનર્બન્ધક, સહજ મળદ્દાસ, સંભૂતિમુનિનું અનશન... વગેરે અંગેની કેટલીક વાતો અપૂર્વ લાગવાથી કોઈકને શાસ્ત્રવિપરીત લાગે એવી શક્યતા છે. તેઓને, મેં શાસ્ત્રવચનોને અનુસરીને જ જે તર્કો આપેલા છે એમાં કોઈ અસંગતિ લાગે તો જરૂર જણાવવા વિનંતી છે. બાકી પોતે આજ સુધી જે માનેલું-વિચારેલું એના કરતાં અલગ જોવા માત્રથી ઉસૂત્રનું લેબલ ન લગાડી દેવાની નમ્ર ભલામણ છે.
વળી ક્યારેક તો પોતાની ક્ષમતા જ ન હોવા છતાં ચંચૂપાત કરવાની વૃત્તિ જોવા મળે ત્યારે દિલ કરુણાસભર વ્યથા અનુભવે છે. જેમકે પૂ. શીલચન્દ્રસૂરિ મ. સંપાદિત “અનુસંધાનમાં મુનિરાજ શ્રી ગૈલોક્યમંડનવિજયજીએ, સપ્તભંગીવિંશિકા અને દ્રવ્યગુણપર્યાયનો રાસ-વિવેચનમાં મેં કરેલી સપ્તભંગી અંગેની કેટલીક રજુઆત પર ચર્ચા કરી છે.
આ મહાત્માએ એ જ લેખમાં નીચે એક ટિપ્પણ આપી છે જેમાં ઘટત્વકુંભત્વ-કલશત્વ વગેરે જુદી જુદી જાતિઓ નથી (અર્થાતુ જાતિભેદ નથી પણ અભેદ છે) એ વાત જણાવી છે ને પછી ‘ચોરો નાતિના” આવો જે ન્યાયદર્શનનો નિયમ છે તેનું તાત્પર્ય પણ ઉપરોક્ત જ છે એમ જણાવ્યું છે. હવે ન્યાયદર્શનનો પ્રાથમિક અભ્યાસુ પણ જાણતો હોય છે કે વ્યક્તરભેદ... એ આકાશત્વ અંગે જાતિબાધક છે, ઘટવ-કુમ્ભત્વ વગેરે જાતિભેદ અંગે તો તુલ્યત્વ' બાધક છે. એટલે જણાય છે કે આ મહાત્માને આ પ્રાથમિક વાતોની પણ વાસ્તવિક જાણકારી નથી. વળી “ઘટવ-કુમ્ભત્વ વગેરે જાતિના અભેદની વાત કરવી છે, ને આમાં પણ વ્યક્તિના) અભેદની વાત છે, માટે વ્યક્તરભેદનો ઉલ્લેખ કરી દો...” એવી એમની કલ્પના હોવી સૂચિત થતી લાગે છે. એટલે એવું પણ કેમ સૂચિત ન થાય કે “જાતિ નહીં, પણ જાતિમાનું વ્યક્તિ છે - એવી સામાન્ય વાત પણ આ મહાત્મા જાણતા નથી...”
એટલે જેમને આટલી પણ ગતાગમ પડતી નથી એમની સપ્તભંગી જેવા ગહનવિષયપર ચર્ચા કરવાની ક્ષમતા કેટલી? એની કલ્પના કરી શકાય છે. તેથી એમણે કરેલી ચર્ચા પર વિચારણા કરવાનો તો પ્રશ્ન જ ઊભો થતો નથી. પણ, આવી અધિકાર બહારની આત્મઘાતક ચેષ્ટાથી પાછા ફરવાની સબુદ્ધિ એમને એમના ગુરુભગવંત આપે કે સ્વયં મળે એવી પરમકૃપાળુ પરમાત્માને આપણે સહુ પ્રાર્થના કરીએ.
