________________
બત્રીશી-૧૩, લેખાંક-૭૭
૮૨૯ રીતે કરાતું નિરૂપણ શ્રી જૈનશાસનની દેશના પદ્ધતિથી વિરુદ્ધ છે. જેઓને વ્યવહારની ધૂન લાગી ગઈ છે પણ નિશ્ચય તરફ નજર સુધ્ધાં નાખતા નથી એવા જીવોને નિશ્ચય કેળવવા તરફ પણ તેઓ લક્ષ્ય આપે એ માટે નિશ્ચયની મહત્તા જોરશોરથી દર્શાવવામાં આવે.. અરે, નિશ્ચય તરફ લક્ષ્ય પણ ન હોય એનો વ્યવહાર નિષ્ફળ છે..” વગેરે પણ કહેવામાં આવે.. એ બધું વ્યવહારની ત્યાજ્યતા જણાવવા નથી હોતું, માત્ર નિશ્ચય પર જોર આપવા માટે હોય છે. નિશ્ચયનું જે વર્ણન વ્યવહારમાં ત્યાજયતાની પ્રતીતિ કરાવે એ વસ્તુતઃ નિશ્ચય નથી, પણ નિશ્ચયાભાસ છે. એ જ રીતે કોરા નિશ્ચયની વાતો કર્યા કરનારા સમક્ષ વ્યવહારની જોરદાર પ્રતિષ્ઠા કરવી પડે. પણ એ, જો એ રીતે થાય કે જેથી શ્રોતા નિશ્ચયને ત્યાજ્ય માનતો થઈ જાય, તો એ પણ સાચો વ્યવહાર નથી, પણ વ્યવહારાભાસ છે.
ચા માટે દૂધ-પાણી સાથે ચાની પત્તી પણ જોઈએ ને સાકર પણ જોઈએ. ચાની પત્તી ભેગી કર્યા કરે, પણ ચા બનતી નથી, (કારણ કે સાકર હાજર કરી નથી.) એટલે “ચાની પત્તી ઓછી પડી લાગે છે' એમ સમજી ચાની પત્તી વધાર્યા કરે તે યાવત્ ડબ્બાના ડબ્બા ભરાય એટલી ભેગી કરે.. પણ સાકરની એક ચમચી પણ ન લાવે.. એ ચા પામી શકવાનો નથી. આવા જીવને સાકરની આવશ્યકતા પર ભાર આપવા માટે આવું પણ ક્યારેક કહેવામાં આવે કે જેની પાસે એક ચમચી સાકર પણ નથી એની ડબ્બાઓ ભરેલી ચાની પત્તી પણ નકામી છે, ઉપરથી એકલી પત્તી ભેગી કરવી-જાળવી રાખવી.. વગેરેનો પરિશ્રમ આપવારૂપ નુકસાનકારક છે.. વગેરે વગેરે.. તો આ વાતો “ચા માટે ચાની પત્તીની કશી જરૂર નથી. એ ફેંકી દેવી જોઈએ..' વગેરે જણાવવા માટે નથી હોતી.. પણ સાકરની આવશ્યકતા જણાવવા માટે જ હોય છે, કારણ કે જેમ સાકર વિના ચા નથી બની શકતી એમ પત્તી વિના પણ બની શકતી નથી જ.
