________________
બત્રીશી-૧૩, લેખાંક-૭૯
૮પ૯ કે પ્રશંસ્યો અનુમોદ્યો હોય તો પણ સાત પેઢીને તારી દે છે વગેરે રીતે ધર્મનો મહિમા જ ગાયેલો જોવા મળે છે. એને વિષ-ગર રૂપે વખોડેલો તો લગભગ જોવા મળતો નથી. આનું કારણ સ્પષ્ટ છે કે શાસ્ત્રોના ઉપદેશના અધિકારી માત્ર ચરમાવર્તવર્તી જીવો જ છે ને એમને તો તહેતુ અનુષ્ઠાન થવાથી લાભ જ લાભ છે.
પ્રશ્ન : ચરમાવર્તવર્તી જીવો જ ઉપદેશના અધિકારી છે. ને એમને તો વિષ-ગર સંભવતા નથી. તો પછી “વિષ-ગર અનુષ્ઠાન ત્યાજ્ય છે' વગેરે વાતો કોના માટે છે ?
ઉત્તરઃ અચરમાવર્તવર્તી જીવ માટે તો કશું નિરૂપણ છે જ નહીં, એ વાત સ્પષ્ટ છે. એટલે આ બધી વાતો ચરમાવર્તવર્તી જીવને જ કરવાની છે. અલબત્ ભૌતિક અપેક્ષાવાળું પણ એમનું અનુષ્ઠાન વિષ-ગર ન હોવાથી વિષાનૂતૃપ્તિ સદશ કે વિપાકવિરસ નથી જ. છતાં આ જીવોને “ભૌતિકઅપેક્ષાથી અનુષ્ઠાન વિષ-ગર બનતું હોવાથી વિપરીત ફલક હોય છે” વગેરે જણાવવાની પાછળ “તેઓના દિલના કોઈ ખૂણે પણ ભૌતિકઅપેક્ષા પ્રત્યે કૂણી લાગણી ન રહી જાય.. ને તેઓને ભૌતિક અપેક્ષા ટાળવાની ચાનક લાગે... એ માટે સતત પ્રયાસ થયા કરે...” આવો જ્ઞાનીઓનો અભિપ્રાય પ્રતીત થાય છે. નહીંતર, “તમારું ભૌતિક અપેક્ષાવાળું અનુષ્ઠાન પણ તહેતુ હોવાથી લાભકર્તા જ છે' વગેરે વાતો જ જો તેઓને કરવામાં આવે તો ભૌતિકઅપેક્ષા ટાળવા અંગે તેઓ બેદરકાર જ બની જાય.
પ્રશ્ન : પણ જો અનુષ્ઠાન વિષ-ગર બનતું ન હોય તો એ બનવાની વાત કરી શકાય ?
આ પ્રશ્ન બરાબર છે. હવે એનો ઉત્તર આગામી લેખમાં વિચારીશું.
