________________
બત્રીશી-૧૨, લેખાંક-૭૧
૭૬૫ સૂચવ્યું છે. જેમકે વનસ્પતિની કાયસ્થિતિ માટે શાસ્ત્રમાં વ્યવહારરાશિ શબ્દનો કોઈ ઉલ્લેખ ન હોવા છતાં તેઓ શ્રીમદે જણાવ્યું છે કે આ કાયસ્થિતિ વ્યવહારરાશિની અપેક્ષાએ સમજવી.
પ્રશ્નઃ મરૂદેવીમાતાનો ચરમાવર્તમાં પ્રવેશ તો ક્યારનો થઈ ગયેલો ને વ્યવહારરાશિમાં તો સાવ છેલ્લે છેલ્લે આવ્યા. એટલે ત્યાં સુધી મળહાસ શરૂ જ ન થયો હોવાથી સહજ અલ્પમલત્વની ભૂમિકા વગેરે કેવી રીતે માની શકાશે ?
ઉત્તર : મરૂદેવીમાતાનો કિસ્સો અત્યંત અપવાદ જેવો છે. અનેક શાસ્ત્રીય નિરૂપણો અંગે એમના કિસ્સામાં પ્રશ્નો ઊભા થાય જ છે. તેમ છતાં “અલ્પમલત્વભૂમિકા, મુક્તિઅદ્વેષ અને ચરમાવર્તનો પ્રારંભ આ બધું એક સાથે થાય છે...” આ વાત પણ વ્યવહારરાશિવાળા જીવો માટે સમજવી.. આવું સમાધાન વિચારી શકાય છે. એટલે ચરમાવર્ત શરૂ થવા છતાં મળદ્દાસ થયો ન હોવાથી મુક્તિઅદ્વેષ પ્રગટતો નથી. અને જેવો વ્યવહારરાશિ પ્રવેશ થયો કે તરત ધડાધડ મળદ્દાસ થઈ ગયો. અલ્પમલત્વભૂમિકા-મુક્તિઅષ પ્રગટ્યા. એ પછી ક્રમશઃ સમ્યક્તાદિ પામી મોક્ષે ગયા.
પ્રશ્ન : આવું માનવું એના કરતાં અવ્યવહારરાશિમાં પણ અનાદિકાળથી મળદ્દાસ હોય, પણ એ એટલો બધો અલ્પતમ હોય કે જેથી ગમે એટલો કાળ વીતે.. અલ્પમલત્વની ભૂમિકા આવે જ નહીં. અને પછી એક કાળ એવો આવે કે જેથી મલદ્દાસની માત્રા વધી જાય ને તેથી અમુક કાળે અલ્પમલત્વની ભૂમિકા, ચરમાવર્ત, મુક્તિઅદ્વેષ પ્રગટી જાય.
પ્રતિપ્રશ્ન : એ એક કાળ એટલે ક્યો કાળ ? પ્રતિઉત્તર : વ્યવહારરાશિ પ્રવેશકાળ જ લેવાનો. ઉત્તર : તો પછી મરૂદેવામાતા માટે પ્રશ્ન આવશે જ.
