________________
૭૭૬
બત્રીશીના સથવારે-કલ્યાણની પગથારે નથી, તો નિરભિમ્પંગ ધર્મની તો વાત જ ક્યાં ? એટલે એને માર્ગે લાવવા પાછો સાભિવંગ ધર્મ શરૂ કરાવવાનો રહે છે. હવે એ જ જો પાછો ચાલુ કરાવવાનો છે, તો પહેલાં એના પરથી નીચે ઉતાર્યો જ શા માટે ? આ પ્રશ્ન ઊભો થાય જ.
વળી જ્યારે ભૌતિક ઇચ્છા જ ત્યાજય છે, અનુષ્ઠાન નહીં, ત્યારે અનુષ્ઠાન જ ત્યાજ્ય ભાસી જાય તો એ ઉચિત નથી જ. જે જીવો હજુ ધર્મમાં જોડાયા નથી, અથવા જોડાયા હોય તોપણ ડગુમગુ છે - સ્થિર નથી, એ જીવોને ધર્મનો રસ તો છે જ નહીં, એટલે જ્યારે તેઓ આવું સાંભળે છે કે “ભૌતિક ઇચ્છાથી કરેલો ધર્મ નિષ્ફળ છે અથવા વિપરીત ફલક છે ત્યારે તેઓને ભૌતિક ઇચ્છા છોડવાની ચાનક નથી લાગતી, પણ “હે ! આવું છે, તો તો અમારે ધર્મ જ કરવો નથી..” એમ ધર્મ જ છોડવાની ઈચ્છા થાય છે, કારણ કે એને ધર્મ કરવો આમે ગમતો નથી, માંડ માંડ પરાણે તો કરતો હતો. એટલે આવા જીવો માટે આ વાતો હિતકર નહીં, પણ અહિતકર બનતી હોવાથી અસ્થાનદેશના (અયોગ્ય સ્થાને દેશના) રૂપ બની રહે છે. માટે આવા જીવો આવી વાતોના અધિકારી નથી. આવા જીવોને તો
જો તમે અર્થ-કામના અભિલાષી છો, તો પણ તમારે ધર્મ જ કરવો જોઈએ.” “જો તમારે દુર્ગતિમાં ન જવું હોય તો ધર્મ જ કરવો જોઈએ.”
જો તમારે આલોક પરલોકમાં સુખી થવું હોય તો ધર્મ જ કરવો જોઈએ.” “જો તમે ચક્રવર્તી બનવા ચાહો છો તો તમારે પ્રભુપૂજા કરવી જોઈએ...' વગેરે ઉપદેશ જ અપાય છે. ઉપદેશ તરંગિણીમાં તો ત્યાં સુધી કહ્યું છે કે “રાજન ! ધર્મ તો સાંભળ્યો હોય, જોયો હોય કે અનુમોદ્યો હોય તો પણ સાત પેઢીને પવિત્ર કરી દે છે...' આશયશુદ્ધિની કોઈ વાત ન હોવા છતાં અહીં ધર્મને આટલો બધો પ્રભાવવંતો કહેવો, એનું એક માત્ર કારણ શ્રોતાની એવી ભૂમિકા છે. ઉપદેશક મહાત્મા એને પાપ છોડાવી ધર્મમાં જોડવા-સ્થિર કરવા
