________________
લેખાંક
મુક્તિઅદ્વેષ પ્રગટાવી શકે એવી ભાવમળની અલ્પતા કુદરતી જ કાળ
ક્રમે થાય છે એ ગયા લેખમાં આપણે ૧
જોયું. આ વાત પર એક પ્રશ્ન ઊભો
થાય છે. પ્રશ્ન : ભાવમળની અલ્પતા જો કુદરતી જ થાય છે તો તો એ અભવ્યજીવોને પણ થવી જોઈએ. અને તો પછી એને પણ એ અલ્પમલત્વ, મુક્તિઅદ્વેષ, ઉપદેશની તથા પુરુષાર્થની યોગ્યતા, પૂર્વસેવા... આ બધું જ માનવું નહીં પડે ?
ઉત્તર : ના નહીં માનવું પડે, કારણ કે ભાવમળનો કુદરતી થતો હ્રાસ ભવ્યજીવોને જ થાય છે, અભવ્યજીવોને નહીં. આ વાતનું સૂચન કરવા જ ગ્રન્થકારે ટીકામાં યોષા વિના ભવ્યસ્થ મુમિનોનુપપો: આવા કથનમાં ભવ્યસ્થ એવો ઉલ્લેખ કર્યો છે. એ સૂચવે છે કે ભવ્યજીવોને જ દોષોનો ક્રમહાસ થાય છે અને આ ક્રમહૂાસ જ સૂચવે છે કે ભવ્યને જ સહજ મળનો હ્રાસ થાય છે. અભવ્યજીવને એનો અભવ્યસ્વભાવ જ આ કુદરતી પ્રક્રિયાથી વંચિત રાખે છે.
પ્રશ્નઃ અભવ્યને એનો અભવ્યત્વસ્વભાવ પ્રતિબંધક બને છે એ તો સમજ્યા. પણ જાતિભવ્યને તો એ પ્રતિબંધક છે નહીં. એટલે એને તો ભાવમળની અલ્પતા અને મુક્તિઅદ્દેષ માનવા જ પડશે. અને મુક્તિ અદ્વેષ જો માનશો, તો આ જ ગાથામાં કહ્યા મુજબ આ મુક્તિઅષથીએને પણ કલ્યાણની પરંપરા પ્રાપ્ત થશે જ ને? એમ જે ભવ્યાત્માઓ હજુ સુધી અનાદિનિગોદમાં જ છે, ક્યારેય બહાર નીકળ્યા નથી, હજુ પણ અનંતાનંત કાળ પછી બહાર નીકળવાના છે, એમને પણ કલ્યાણ પરંપરા પ્રાપ્ત થઈ ગઈ છે એવું તો માનવું જ પડશે ને? કારણ કે ભલે ભાવમળનો હ્રાસ અતિ અતિ અતિ ધીમી
