Book Title: Uda Mehta
Author(s): Jaybhikkhu
Publisher: Jaybhikkhu Sahitya Trust
Catalog link: https://jainqq.org/explore/004517/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ann jayabhikhkhu janmazatAbdI graMthAvali udA mahetA jayabhikhkhu Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayabhikhkhuM janmazatAbdI graMthAvali udA mahetA (gujarAtanA suvarNayugano samartha mAnavI) jayabhikhkhuM zrI jayabhikhkhuM sAhitya TrasTa 13bI, caMdranagara sosAyaTI, jayabhikhkhuM mArga, pAlaDI, amadAvAda-380 007 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jaybhikhkhu Janmashatabdi Granthavali Uda Mahota by Jaybhikhkhu Published by Shri Jaybhikhkhu Sahitya Trust, Ahmedabad-380007 (c) sarva hakka lekhakanA ISBN: 978-81-89160-80-7 AvRtti H jayabhikhkhuM janmazatAbdI graMthAvali, 2008 5. 14+ 122 kiMmata : rU. 75 prakAzaka kumArapALa desAI (mAnad maMtrI) zrI jayabhikhkhuM sAhitya TrasTa 13/bI, caMdranagara sosAyaTI, jayabhikhkhuM mArga, pAlaDI, amadAvAda-380007 :::8, * :: .: gUrjara ejansIjha ratanapoLa nAkA sAme, gAMdhI mArga, amadAvAda-380 001 phona : 2214 9970 gujarAta vizvakoza TrasTa 51/ra, ramezapArka sosAyaTI vizvakoza mArga, usmAnapurA, amadAvAda-380013 phona : 2755 1703 AvaraNacitra : rajanI vyAsa mudraka : kriSnA grAphiksa, kaDa, nAraNapurA jUnA gAma, nAraNapurA, amadAvAda-380013 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arpaNa mabhUmi(mAravADa)mAM janmelA ane 0 dezavidezamAM vyavasAya sAthe utkRSTa dharmapravRtti karanArAM zrI udaya jaina ane zrImatI suzIlA jainane (hyusTana). sAdara Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayabhikhanuM janmazatAbdI magAvAlA navalakathA 1. vikramAditya hemu 2. bhAgyanirmANa 3. dilhIzvara 4. kAmavijetA 5. premabhakta kavi jayadeva 6. bhagavAna RSabhadeva 7. cakravartI bharatadeva 8. bharata-bAhubalI ( navalikAsaMgraha 1. phUlanI khuzabo 2. phUla navaraMga 3. vIra dharmanI vAto bhAga - 1 4. vIra dharmanI vAta bhAga - 2 5. mAdare vatana caritra 1. bhagavAna mahAvIra 2. siddharAja jayasiMha 3. udA mahetA 4. maMtrIzvara vimala kizora sAhitya 1. hiMmate mardA 2. yajJa ane iMdhaNa 3. mAIno lAla 4. jayabhikhkhuM vArtAsaurabha bALakizora sAhitya 1. bAra hAthanuM cIbhaDuM , 2. tera hAthanuM bI 3. prANI mAro parama mitra 4. prANIpremanI kathAo 5. nItikathAo 6. lAkheNI vAto bALasAhitya 1. dIvA zreNI (5 pustikano seTa) 2. phUlaparI zreNI (5 pustikano seTa) jaina bALagraMthAvali 1. jaina bALagraMthAvali bhAga - 1 (10 pustikAno seTa) 2. jaina bALagraMthAvali bhAga - 2 (10 pustikAno seTa) 2. thI 2 Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzakIya jhiMdAdilIne jIvana mANanAra ane mAnavatAno madhura saMdeza ApatuM sAhitya sarjanAra zrI jayabhikhkhanA janmazatAbdI varSe "zrI jayabhikhkhuM janmazatAbdI graMthAvalinA upakrame dezanA UgatI AzAone preraNA ane baLa ApanAra, gujarAtanA suvarNayuganA samartha mAnavI udA mahetAnuM caritra pragaTa karatAM ame AnaMda anubhavIe chIe. zrI jayabhikhkhae samagra jIvana kalamanA khoLe vyatIta karyuM hatuM. mAnavamUlyo, rASTraprema, nArI sanmAna ane sarvadharmasamabhAvanI bhAvanA dharAvatI 297 jeTalI nAnImoTI kRtionI emaNe racanA karI hatI ane gujarAtanI janatAnA hRdayamAM sneha ane AdarabharyuM sthAna meLavyuM hatuM. emanA jIvanakALamAM muMbaI ane kolakAtA jevAM zaheromAM emanI SaSTipUrti nimitte sanmAnanA kAryakramo yojAyA hatA. e pachI emanA mitroe emane sArI evI rakamanI thelI arpaNa karavAno vicAra karyo, paraMtu paitRka saMpattino asvIkAra karanAra jayabhikhu samAjanI saMpattino svIkAra kare kharA ? emaNe sanmAna svIkAryuM paNa ekaThI thayelI rakamanI thelIno asvIkAra karyo. Ayojakone e rakama savinaya parata karI. AthI sahu mitroe maLIne prajAne jJAna sAthe sAhitya dvArA mAnavatAno saMdeza maLe te hetune lakSamAM rAkhIne "zrI jayabhikhkhuM sAhitya TrasTanI sthApanA karI. Ama emanA samayamAM sthapAyela jayabhikhkhuM sAhitya TrasTa satata sAhityika ane sAMskRtika pravRttio karatuM rahyuM che. A TrasTa dvArA samAjamAM mAnavatAnA ucca saMskAra prere tevAM ekaso jeTalAM pustakonuM prakAzana karavAmAM AvyuM che. jayabhikhkhanA avasAnanI prathama puNyatithie prAraMbhAyelI jayabhikhu smRti vyAkhyAnanI paraMparA amadAvAda uparAMta muMbaI ane bhAvanagaramAM cAlI rahI che. A zaheromAM sAhityakAro ane ciMtakoe jayabhikhkhanA sarjananuM smaraNa karavAnI sAthosAtha koI sAhityika viSaya para vaktavyo ApyAM che. mAnavatAnAM mUlyone jagADatI sAhityika kRtine ke mAnavakalyANanI pravRtti karanArane jayabhikhkhuM evorDa enAyata karavAmAM Ave che. caMdravadana mahetA jevA sAhityakAra ke zrI araviMda maphatalAla jevA sevAparAyaNa vyaktine A evorDa arpaNa karavAmAM AvyA che. pUrvasnAtaka kakSA, anusnAtaka kakSA ane sAhityarasiko mATe prativarSa yojAtI nibaMdhaspardhAmAM sarerAza traNeka hajAra nibaMdho Ave che. tejasvI vidyArthIone jayabhikhkha smRti caMdraka ApavAmAM Ave che. gujarAta yunivarsiTImAM ane bhAvanagara yunivarsiTImAM Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ snAtaka kakSAe gujarAtI viSayamAM prathama sthAna meLavanAra tathA uttara gujarAta hemacaMdrAcArya yunivarsiTImAM anusnAtaka kakSAe bhAratIya sAhitya' viSayamAM prathama AvanAra vidyArthIne jayabhikhkhuM caMdraka enAyata karavAmAM Ave che. A saMsthA dvArA AbAlavRddha hoMze hoMze vAMce evI saMskArapreraka anupama graMthAvali, vimala graMthAvali, vidyAdIpa graMthAvali ane kamala graMthAvalinuM prakAzana karavAmAM AvyuM che. vRddha, apaMga ane azakta lekhakane emanuM svamAna ane gaurava jALavIne Arthika sahayoga ApavAmAM Ave che. AvI rIte zrI jayabhikhkhuM sAhitya TrasTa dvArA anekavidha pravRttio thAya che. 1991mAM A TrasTanA rajatajayaMti varSanI paNa moTe pAye ujavaNI karavAmAM AvI hatI ane atyAre jayabhikhkha janmazatAbdI varSa nimitte gujarAtI sAhitya pariSade zrI rAjasobhAga satsaMga maMDaLa, sAyalAmAM yojelA sAhitya-satra samaye e sthaLane "jayabhikhkhuM nagara' nAma ApavAmAM AvyuM temaja jayabhikhkhanA jIvana ane kavanane anulakSIne eka beThakamAM judA judA vidvAnoe vaktavyo ApyAM hatAM. amadAvAdanA TAgora thiyeTaramAM, bhAvanagaranA zrI yazavaMtarAya nATyagRhamAM tathA muMbaInA zrI biralA mAtuzrI sabhAgRhamAM jayabhikhkha janmazatAbdI utsavanuM Ayojana karavAmAM AvyuM. A prasaMge jayabhikhkhanA graMthonuM prakAzana, jayabhikhkhanA sarjana vize vidvAnonAM vaktavyo temaja jayabhikhu likhita baMdhana ane mukti' nATaka prastuta karavAnuM Ayojana karavAmAM AvyuM. jayabhikhunI janmazatAbdI nimitte "jayabhikhkha: vyaktitva ane vADmaya' aMgeno pri. naTubhAI Thakkare lakhelo graMtha uparAMta jIvanadharmI sAhityakAra jayabhikhkhuM' e vize zrI praphulla rAvala likhita pustikA paNa prakAzita karavAmAM AvI. jayabhikhkhanA vipula sAhityasarjanamAMthI emanI mahattvanI navalakathAo, TUMkI vArtAo, caritro, dharmakathAo ane bALasAhitya prakAzita karI rahyA chIe, jethI jayabhikhkhanuM utkRSTa sAhitya gujarAtanA sAhityarasikone upalabdha thaze. jayabhikhu zatAbdI graMthAvali dvArA jayabhikhunI maulika sAhityasRSTi ane tejasvI kalamano AsvAda bhAvakone mANavA maLaze. 2008 TrasTImaMDaLa zrI jayabhikhu sAhitya TrasTa Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caritra cAritrane ghaDe che.' prastAvanA gujarAtanA bhulAyelA eka vIra naranI A kathA che. TUMkamAMthI ApabaLe rAya thanAra, mA gurjarIne caraNe lIluDuM mAthuM dharanAra eka narabaMkAnuM A AchuM jIvanacitra che. bhArata ApaNo deza che, gujarAta ApaNo prAMta che. deza ane prAMta eka che, eka zarIra ane alaga alaga enAM aMgonI jema. eka sAmAnya gaNatarI mujaba--baMgALane dezanuM magaja gaNIe, paMjAbane dezanA bAhu lekhIe, uttara pradezane enuM udara lekhIe, madrAsane magaja lekhIe ema dareka prAMtane bhArata-dehano koI bhAga lekhIe, to e lekhAmAM gujarAtane dezanuM nAka lekhavuM joIe. kAraNa ke A bhUmie bhArata dezanA nAkasamA vizvavaMdya mahAtmAjI, lohapuruSa saradAra vallabhabhAI, maharSi dayAnaMda sarasvatI jevA aneka vIrone janma Apyo che. - dizAo to badhI samAna che, paNa sUrajane janma ApanAra dizA pUrva ja che H ema deza to badhA che : paNa vizvapuruSa gAMdhIjIne janma ApanAra to gujarAta che. jema sUrajane janma ApanAra pUrva dizA pUjAne yogya lekhAya che, ema bhAvimAM gujarAta, jagatabharanuM tIrtha banaze, emAM zaMkA nathI. gujarAtano prAcIna itihAsa paNa bhavya che. duniyAnuM jUnAmAM jUnuM tIrtha prabhAsatIrtha ene tyAM che. A vAta to bahu jUnI thaI. madhyakALanI vAta laIe, to rAjA mULarAjathI laI mahArAjA kumArapALa sudhIno samaya anero che. dezanA AkhA itihAsamAM apUrva che. lagabhaga so varSano samaya che. e samayanA rAjA karaNadeva, rAjamAtA minaLadevI, siddharAja jayasiMha ne mahArAjA kumArapALa jagatanA itihAsamAM mukAya tevA lokanRpatio che. e samayanuM citra adbhuta che. e samaya sonerI che. zrI ane sarasvatI baMne nadIo ahIM be kAMThe vahetI dekhAya che. saMto, zUrAo ne satIothI deza sohAmaNo lAge che. dharmakSetra ane karmakSetra - baMne kSetramAM gujarAtI vIro AgaLa paDatA che. Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ziva ane jeno dUdha-pANInI jema rahe che. ahIM eka bApanA be dIkarA eka gharamAM be dharma sukhethI pALatA sAthe vase che. hiMdu ane muslimo baMnene ahIM sarakho insApha maLe che. re! hiMduo masjida bAMdhe che, potAnA muslima baMdhuo mATe ! paradhanamAM koIne rasa nathI, parastrImAM pApa manAya che, hiMsAthI zakya hoya tyAM sudhI sahu dUra rahe che. ahIM buddhidhana mahAmaMtrIo che. dariyo pI janAra zAhasodAgaro che, potAnI poThothI gAma vasAvanAra sArthavAho che, pati pAchaLa prANa ApanAra satIo che. ahIMnI gaNikAo satInAM aramAna rAkhe che. divasa pachI rAta Ave che, ema koIka vAra itihAsanAM aMdhArAM ahIM patharAyAM. ApaNe ApaNane vAmaNA jANyA, ApaNe hAthe ApaNA itihAsa bhUMDA racAyA ! Aja itihAsanAM ajavALAM patharAyAM che. ApaNe ApaNI bhUmine pichANIe. e pichAna mATe gujarAtanA eka vIra naranI kathA ahIM ApI che. aphasosanI bInA che ke A vIra naranI ApaNe ja hAthe khoTI ThekaDI thaI che. jIva gayo paNa raMga rahyo' kahevatanI jema itihAsano jIva kADhI mananA navala raMgane ApaNe jALavyo che. emAM gurjarInA sapUtane pharI oLakhIe. amane AzA che, ke A caritra dezanI UgatI AzAone preraNA ane baLa Apaze. A pustaka prathama vAra lokaprakAzana limiTeDa jevI mAtabara saMsthA dvArA pragaTa thayuM hatuM : evI ja mAtabara saMsthA zrI gurjara dvArA pharI prakAzana pAme che. baMneno AbhArI chuM. - jayabhikhkha Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savAI sAhityakAra jayabhikhkhu keTalAka lekhako evA hoya che jemanAM lakhANomAMthI jIvananAM mUlyo ApoApa UpasI Ave che. keTalAka lekhako evA paNa hoya che je potAnA vaktavyamAMthI jIvananAM mUlyo upasAvI Ape che ane bIjA keTalAka evA paNa hoya che jemanI kRti pote ja mUlyarUpa hoya che. 'jayabhikhkhu' prathama prakAranA lekhaka hatA. te jIvanadharmI sAhityakAra hatA. teo gaLathUthImAM dharma ane tenAM mUlyo laIne AvyA hatA paNa temanI dharmanI vyAkhyA vizALa hatI. jIvanane TakAvI rAkhanAra baLa tarIke temaNe dharmane joyo hato ane tethI emanI vArtAo, navalakathAo ane anya sAhityano viSaya dharma ke dharmakathA rahela che. tAttvika rIte joIe to koI dharma mAnavatAthI vimukha hoto nathI. mANasa teno upayoga ke arthaghaTana potAnI anukULatA mujaba mAnavaghAtaka siddhAMta tarIke karIne kleza vahore che. 'jayabhikhkhu' jaina dharmanA lekhaka che ane nathI. che eTalA mATe ke zramaNa bhagavAna mahAvIranA upadezane ahiMsAnI vyApaka bhUmikA upara samajAve che ane teo jaina dharmanA lekhaka nathI tenuM kAraNa e ke jaina kathAvastumAMthI sAMpradAyika tattva gALI nAkhIne teo mAnavatAnI sarvamAnya bhUmikA upara tene mUkI Ape che. dA.ta., 'bhagavAna RSabhadeva'mAM mAnavadharmanuM Alekhana samAjane zreyaskara mArge dore tevuM che ane 'kAmavijetA sthUlibhadra'mAM jaina dharmanuM svArasya pragaTa karI batAvyuM che. te ja rIte 'vikmAditya hemu'mAM islAma ane 'premabhakta kavi jayadeva'mAM vaiSNava dharmanuM hArda samajAvyuM che. A prakArano abhigama gujarAtI lekhakomAM 'jayabhikhkhu'e darzAvyo che te AjanA binasAMpradAyika mAholamAM khAsa noMdhapAtra che. 'jayabhikhkhu'nI vArtAonAM zIrSaka vAMcIne koIne ema lAge ke te dharmaupadezaka che; paraMtu temanI kalamamAM joza che eTalI ja citrAtmakatA che. AthI temanI vArtAo bALako, kizoro ane prauDhone paNa game che. sarasa ane sacoTa kathanazailI bhAvakone suMdara rasabharyuM sAhitya vAMcyAno AnaMda Ape che. temaNe lakhelI 'vikmAditya hemu', 'bhAgyanirmANa', 'dilhIzvara' vagere aitihAsika navalomAM vakhaNAyelI 'premabhakta kavi jayadeva' che. vaiSNava saMpradAyane bAdhaka na nIvaDe ane premalakSaNA bhaktine pUro nyAya maLe e dRSTie emaNe kavi jayadevanuM pAtrAlekhana karyuM che. jayadeva ane padmAnA premanuM temAM kareluM nirUpaNa temanI sarjanazaktinA viziSTa unmeSarUpa che. 9 Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ temaNe kizorone masta jIvanarasa pAya evI javAMmardI zreNInI sAhasakathAo ApI che, je ApaNA kizorasAhityamAM kImatI umerArUpa che. temanA saMkhyAbaMdha vArtAsaMgrahomAM "mAdare vatana', "kaMcana ane kAminI', "yAdavAsthaLI", "pArakA gharanI lakSmI", "premapaMtha pAvakanI jvAlA', "zUlI para seja hamArI' vagere saMgraho dhyAnapAtra che. jemAMnI utkRSTa vArtAono saMcaya have prasiddha thaI rahyo che. temanI TUMkI vArtA lakhavAnI paddhati sIdhI, sacoTa ane kathanapradhAna hoya che. vArtAkAra tarIkenI temanI bIjI viziSTatA jUnI paMcataMtra zailImAM temaNe lakhelI jaina, bauddha ane hiMdu dharmanI prANIkathAomAM pratIta thAya che. dIpakazreNI ane ratnazreNI paNa lokapriya thayelI che. jaththo ane guNavattA baMnemAM "jayabhikhu'nuM bALasAhityakSetre pradAna mAtabara che. sacoTa saMvAdo, suMdara takhtAlAyakI ane ucca bhAvanAdarzanane kAraNe emaNe lakhelAM nATako reDiyo ane raMgabhUmi upara saphaLa prayoga pAmela che. temaNe zramaNa bhagavAna mahAvIranuM "nigraMtha bhagavAna mahAvIra' nAmanuM caritra ApeluM che. zailInI saraLatA, vigatonI pramANabhUtatA ane vastunI bhavyodAtta prerakatAne kAraNe e kRti uccakoTinI sAhityika pratiSThA pAmelI che. jayabhikhkhanA vipula sAhityasarjanamAMthI cayana karIne emanuM utkRSTa sAhitya navA rUpe prakAzita thAya che, teno AnaMda che. dharma jIvanavyApI havA che. tene kalAnI moralImAMthI phUMkavAnI phAvaTa bahu thoDA lekhakomAM hoya che. "jayabhikhkhuM" e kArya prazasya rIte bajAvI zakyA hatA. aneka sAMpradAyika saMketone temaNe potAnI sUjhathI buddhigamya banAvI ApyA che. dharmakathAnA khokhAmAMthI lekhakanI dIptimaMta sauSThavabharI kalpanA vRttionA saMgharSathI bharapUra prANavaMtI vArtA sarje che ane vividharaMgI pAtrasRSTi UbhI kare che. ApaNuM dharmakathAsAhitya preraka ane rasika navalakathA mATe keTalA moTA pramANamAM kAco mAla ApI zake tema che tenuM nidarzana munazInI navalakathAonI mAphaka jayabhikhUnI paurANika navalakathAo paNa karI rahI che. jayabhikhkhanuM vyaktitva lohacuMbaka jevuM ane svabhAva TekIlo hatAM. te narmadanI paraMparAnA lekhaka hatA. vArasAmAM maLatI paitRka saMpatti na levI, nokarI na karavI ane lekhanakAryamAMthI je maLe temAMthI gujarAna calAvavuM e nirNayo temaNe e jamAnAmAM jyAre lekhakanAM lekha ke vArtAne puraskAra ApavAnI prathA baMdhAI na hatI tyAre kya 10 Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hatA. sAhasa, jhiMdAdilI, nekI ane vaphAdArInI vAto emanI pAsethI kadI khUTe nahi. temanA vyaktitvamAM paNa e guNo hovAthI temanuM snehI vartuLa moTuM hatuM. temano svabhAva paragaju hato. dukhiyAMnAM AMsu lUchavAmAM temane AnaMda Avato. mAnavatAnA hAmI jayabhikhkhu samartha sAhityakAra hatA paNa vyakti tarIke savAI sAhityakAra hatA. 2008 - dhIrubhAI ThAkara 11 Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anukrama 1 7 2 2 35 54 59 1. mAravADa manasUbe DUbI 2. mA ane dikaro 3. bhAgyazALInuM bhUta 4. udo itihAsa bhaNe che 5. bhAgyadevI 6. udo gujarAtI 7. udayana-vihAra 8. rAjamAmAM 9. khaMbhAtanA daMDanAyaka 10. mahAna bhAgya 11. nara ke vAnara 12. adala InsApha 13. kapuracaMda kAchaliyA 14. varU ne gheTAnI vAta 15. guruvANI phaLI 16. bhUta jAgyAM ne bhAgyAM 17. varasa eMzIne uMbare 18. zahAdata 19. aMtima IcchA 20. zIrA mATe zrAvaka 78 84 102 111 115 118 1 2 1 Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 udA mahetA Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 mAravADa manasUbe DUbI mAravADano sUko pATa paDyo che. moTuM evuM masANa che. pAse sukAI gayelI nI che. nadIne kAMThe gheghUra khIjaDo Ubho che. poluM enuM thaDa che. zILI enI chAyA che. marubhoma che. nAkhI najara pahoMce tyAM sudhI lIluM jhADavuM dekhAtuM nathI. raNa, raNa ne raNa ! retInA vaMToLa UDe che. bAvaLanA sUka vanamAMthI lUnI lapaTo Ave che cAre kora jhAMjhavAnAM jaLa dekhAya che. pANInI AzAe doDatAM haraNAM kmote mare che. evAM marelAM jAnavaranAM ghaDapajara raste-raste rajhaLe che. khoparIomAM bharAyelo pavana pAvo vagADe che. kaLA unALe eka juvAniyo paMtha kApato cAlyo jAya che. e mAru juvAnanuM goruM-goruM moM che. tApathI tapIne e tAMbAvaraNuM banyuM che. uMmara haze soLa sattaranI, paNa nAnI-nAnI kAmaThI jevI mUcho kheMcANI che. ghaDhInA palA mAravADa manasUbe DUbI 1 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - * S E .. - * * * R ka * . ja eka . kakaka *, **,* * 2: : :.. :::: S S ja ' . kasa ja ka 1. TAT 2 udA mahetA Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hajI phUTyA nathI. mAthe jUnI mAravADI pAgha phATI gaI che. emAMthI, havAmAM dhajA pharaphare ema moM para, cIMtharAM pharaphare che. kamara para talavAra che. myAna sAva jarIpurANuM che. kAne be zelakaDI che : sAhyabImAM sAhyabI ATalI che ! bAka to pagamAM jUtI nathI. mAthAmAM tela nathI. deha para thIgaDuM gheluM vejAnuM keDiyuM che. kAchaDo vALIne dhotI paherI che. dhotalI TUMka che. goThaNa sAva khullA che. khabhA para eka jhoLI ane mAthA para kuDaluM che. jhoLImAM trAjavAM ne bATa che. kuDalAmAM tAjI tAvaNanuM ghI che. gAmegAma ghI ugharAvato have e pAcho vaLyo che. dhoma dhakhato jAya che. paMkhI jIvatAM zekAI jAya evI lU vahe che. pRthvI varALo kADhe che. ghIvALA juvAnanA deha parathI parasevAnAM jharaNAM vahe che. chAparAnA mobhArethI pANI cUe, ema mAthA parathI parasevo nIce Tapake che. aThe hI dhAraka ! karatone juvAniyo jhADa nIce jhukave che. ghInuM kuDaluM jALavIne jhADanI bakholamAM mUke che. jhoLInuM ozIkuM karI pRthvI para laMbAve che. khIjaDAnI chAyA mAbApa jevI mIThI zItaLa che. dhANI zakAya evo tApa che, paNa juvAniyAne jANe eno kaMI hisAba nathI. retInA vaMToLa enA manane mUMjhavatA nathI, mojIluM enuM mana kaMI kaMI manasUbA kare che. hato to ghIno sAmAnya vepArI ! udyo enuM nAma. pAMca-paMdara zeranI leveca karanAro, paNa mana bhAre varuM che. roja manamAM ne manamAM paraNe che ane manamAM ne manamAM rajDe che. roja manamAM ne manamAM keTalaMgarA caNe che, ne caNelA keTalaMgarA manamAM roja toDe che. manano UMTa evo babUke che ke roja dilhIne mAthe Theka mArIne pAcho cAlyo Ave che. jAnamAM leI jANe nahi, ne varanI phuI huM, jevo ghATa che kajIjI kema dUbaLA, to he AkhI duniyA taNI phikta ! udanuM evuM che. mAravADa manasUbe DUbI 3 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vicAra karato-karato do jaMpI gayo. sapanAno e mANasa che. jaMpa vaLyo ke soNalAM zarU thayAM. soNuM AvyuM, adhadha ! zuM e lIluDI dharatI che ! hariyALIno pAra nathI. seMjaLa saritAo vahe che. vADI-jhADI lUMbejhUbe che. saritAne kaMThe Dhora-DhAMkhara care che; chogAvALA dUdhamaliyA rabArIo pAvA vagADe che. eka-eka bheMsa maNa-adhamaNa dUdha Ape che. gAyo to dUdha nahi, paNa nakaruM ghI ja jhare che. enuM gaumUtara davAgharUnI garaja sAre che ! amarApurI jevI nagarI che. bhAre moTA keTalaMgarA che. Abha-aDatI havelIo che. sonAnI hele pANI bharatI padamaNIo che. ghoDA khelavatA rAjaputro ne vaNikaputro che. talavAra sahu bAMdhe che emAM rajapUta, brAhmaNa ke vaizyano bhedabhAva nathI. AvA sarakhesarakhA mitro sAthe ghIvALo juvAniyo uo jANe pharavA nIkaLyo che. tAMbUla DhoLe che, pAnanI picakArIo mATe che, ne vATe ne ghATe, gharamAM ne DelImAM juve che ! kyAMka valoNAnA ghamakara che. kyAMka dadhi mathAya che. kyAMka mAkhaNa tavAya che. kyAMka ghInAM kuDalAno DuMgara khaDakaya che. bhalI bhAtanI bajAro che. bhAre vepAra-vaNaja che. sarakhesarakhA bresto A joI magana thaI Dole che : vAha bhAI vAha! vAha kiratAra tArI kaLA ! pAtaLI vele teM moTAM keLAM TigAMDyAM, ne olyA UMcA AMbAne dIdhAM nAnAM zAM Ama ! badhA mitro bolI UThyA : "loka bhale dallI mAthe ghoDA doDAve ke bagAdabasarA sAthe hUMDIo halAve. paNa kiratAra ApaNane to ATaluM Ape eTale hatuM, , eka doste UbhA thaIne lalakaryuM : 4 udA mahetA Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "naI muMjarI khATa ke nAccu bheMsa DalyAM ghe cAra ke dUjhe bAra chaMda bATa ke dahIMmeM itanA de kiratAra, phira nahIM bolaNAM.' TAparI ! bAparI ! olaNAM ! [he bhagavAna, ATaluM Apa, pachI bIjuM kaMI mAgavuM nathI: eka to navA muMjathI bharelI khATalI: bIjI varasAdamAM na cUe evI chApI; vaLI, AMgaNAmAM dUjhaNI be-cAra bheMsa ane dahIMmAM coLIne khAvA jevo mUThIphADa bAjarAno roTalo- basa ATaluM Apa eTale amAre bhayo-bhayo. vadhu kaMI mAgavuM nathI, vadhu kaMI joItuM nathI. tyAM to bIjo dosta Ubho thayo, ne bolavA lAgyo : soraThiyo doho bhalo, ne bhalI maravaNarI bAta, jobana chAI dhaNa bhalI, bhalI tArA chAI rAta. gharUmeM mAru sUtA re ! meM kiyA jagAu re. (mitro DAyaro bharAyo hoya ne soraThA pheMkAtA hoya, DholA maravaNanI vAto hAlatI hoya ne gharamAM savA maNa sone jhUmatI rUpavatI nArI hoya ne bhUMDAbhakha baporanA badale navalakha tAralAthI zobhatI rAta hoya. ne A mArujuvAna hoyabasa, adhadha !) paNa ghIvALA juvAnane A vAta na gamI: A to kUkaDInA moMne DhephlI game, tevI vAta thaI ! mAgI-mAgIne A mAgavuM ? eNe vaccethI vAta kApatAM kahyuM : "magare kAMThe bAsa, bAharu baNAM ! nitarI Ave dhADa, mArAM saNAM ! zaMkA, bhaDa, jhuMjhAra; khalA dala khelaNAM ! itanA de kiratAra, phira nahIM bolaNAM !" (he mitro, pahADonI vacamAM mAruM raheThANa hoya, ne nita aneka mANaso mArI cAre tarapha vIMTaLAyelAM hoya, nita dhADa paDe ne nita kamara bAMdhavI paDe, mAthuM paDe paNa dhaDa laDe, evo jajhAra yoddho hevAuM ane zatrunI pheM phaTAvato rahuM mAravADa manasUbe DUbI pa Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kiratAra Ape to ATaluM Ape; to pachI mAre bIjuM kaMI mAgavuM nathI.) vAha bhAI vAha ! ghIvALA juvAnanuM soNaluM AgaLa vadhe che: soNalAno e juvAna che. zuM juve che? khIjaDAnI DALo jhUmI-jhUmIne vIMjhaNo DhoLe che. chAyAmAM beThA bAja vAgoLe che. lIluDI dharatI ! seMjaLa nadIo ! caMdaravI bheMso ! ghInAM kuDalAM chalakAya che. vepAra dhamadhokAra cAle che. paLImAMthI pALI thAya che. pALImAMthI mANe mApa Ave che. pachI to lAkhe laMka lAgyo. ghInA kuMDalAmAMthI havelIo nIpaje che. keTalAka beTInA bApa ghera AMTA khAya che. eka dahADo dhoLa-maMgaLa ne soLa gavAya che maNi-mANenA thaMbha ane motI-paravALAMnI corI racAya che. juvAna paraNe che. jAnaDIo gIta upADe che. "lADolADI jame re kaMsAra !" bIMdaDIjI gharamAM Ave che. vahUrANI paNa kevI kUTaDI che ! hase che to hIrA jhare che, bole che to motI gare che ! makhamala-mazarUnI gAdIo patharAya che. nokara-cAkara khaDA ne khaDA che. pANI mAge to dUdha hAjara thAya che. havelImAM to rAjA-rANI, amIra-umarAva, zrImaMta-soAgara mAtA nathI. "gAdI mArI goLamaToLa rAjA kare mArI khoLaMkhoLa !" mahetAjI ! maherabAna mahetAjI !' loko bole che. 'kAMya hojI zA ?' mahetAjI javAba vALe che ! 'jamA lAvuM ke udhAra lAvuM ?' 9 x udA mahetA Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'rUpuM-rUpuM rokaDa-lAla, sonuM-sonuM jamA-udhAra.' nokara-cAkara Ave cheH 'amala ArogAjI ThAkarAM !' koI nokara pagacaMpI kare che. koI telamAlisa kare che. koI tela(le navarAve che. koI vIMjhaNA DhoLe che. zeThajI beThA kahe che : 'are ! bApAcuM nAma rAkhAMjI ! ghaDiyAM bolAvo, dapADiyAM bolAvo, havelI caNAvo, maMdira baMdhAvo, koTa-kAMgarA maMDAvo. havelIne mAthe sonA-rUpAnA mora mukAvo. maMdiramAM kLAmaya pUtaLIo korAvo.' havelInuM kAma to dahADe na cAle eTaluM rAte cAle che, rAte na cAle eTaluM dahADe cAle che. nAgoranA dhIMgA mAravADI baLo ArasapahANanI pATo UMcakIne cAlyA Ave che. bAra klAke baso jojanano paMtha kApanAra jAkhoDA UMTa pANI bharI lAve che. gUDhA ane rAyadhaDAnA ghoDAne ghaDIbharanoya jaMpa nathI ! toya juvAna zeTha utAvaLo thAya che : 66 'kAlaro kAma Aja hosI ! kAlaro kAI bharoso nahi." ghIvALA zeThano jaya-jayakAra thAya che ! sapanuM pUruM thAya che. jaya-jayAra sAMbhaLato sUtelo mAru juvAna jAgI jAya che. cArekora najara kare che, to ghaDI pahelAnuM kaMI nathI. e to sapanAMnI sukhaDI. sAme e ja saLagatI marubhoma che. pAse e ja jalatuM masANa che. mAthe e ja jIMthariyo khIjaDo che. khIjaDA paranA bAje Abara pakaDI che. badhI kAbaroe kAuM kAuM karI zora macAvyo che. juvAniyo jhabake che : kAbaranA klaravamAM potAnA jaya-jayakAranA bhaNAA che ! pAse thaIne breI UMTa jhaDapathI vahI javAno avAja Ave che. mAravADa manasUbe DUbI 27 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ soNalAMno mAru juvAna mAne che ke, e to potAnI UMTazALAno UMTa che. jAkhoDo che. raNa vIMdhIne hUMDIno dekhADa karavA dallI mAthe jato haze. juvAna saLavaLyo. pAghaDI levA hAtha UMco ryo paNa pAgha na maLe. talavAra jovA smare hAtha pheravyo to talavAra na maLe ! AMkha UMcI karIne jhADanI bakholamAM joyuM to ghInuM kuDaluM ja na maLe - soNaluM ja jANe kuDalAne gaLI gayuM ! caDapa karato e beTho thaI gayo. sapanAMnI mAyA tUTI gaI. meDImahelAto adRzya thaI gaI. AMkha mAMDIne cAretarapha joyuM, to koI cora-miyANo A badhuM corIne UMTa mAthe vahyo jAya che. 'are che koI hAjara !' hajI soNalAnuM ghena UtaryuM nahotuM eTale juvAne jANe nokarone hukama ryo, 'hamaNAM ne hamaNAM corane bAMdhIne hAjara karo !' paNa bIjI paLe catura juvAniyo manataraMganI duniyAmAMthI jAgI gayo; sAvadha banI gayo. sAcI sthiti jANI. Theka mArIne e khaDo thaI gayo. aDavANe page, ughADe mAthe ne khAlI hAthe ghIvALo juvAniyo uddo lUMTa karIne bhAgatA corane pakaDavA doDyo. trAjavAM ne bATa tyAM paDyAM rahyAM. juvAniyo pelA mUrkhanI vAtanI jema mAla bhale gayo, paNa bharatiyuM to mArI pAse che, ema mAnanAra nahoto. eNe barobara pIcho pakaDyo . retIno vaMToLa dizA sUjhavA de tema nahoto. 8 * udA mahetA Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mA ane dIkaro jIraNa evuM khoraDuM che. bhAMgyuM evuM gAma che. gAmamAM jeTalAM sAjAM ghara che, ethI vadhu bhAMgelAM ghara che. gAmamAM jyAM juo tyAM strIo ja strIo dekhAya che : emAM jeTalI sadhavA che, ethI vadhu vidhavA che. gAmamAM thoDAghaNA je puruSo che, emAM paNa jeTalA juvAna che, ethI vRddha ghaNA che. mAthe paLiyAM AvyAM che. AMkhe jhAMkha vadhI che, moMnI DAbalImAM eka dAMta raho nathI, karNanagarI sAva ujjaDa che. bole che to moMmAMthI lALa Tapake che ! core marelI gho jevA gharaDiyA savArathI sAMja sudhI paDyA rahe che, amala Aroge che, ne jamanI vATa jue che ! paNa jamarAja paNa jANe vATa cUkI gayo che, Avato ja nathI ! avAranavAra e AvI paNa jAya che, paNa gharaDAne badale juvAniyAne upADI jAya che. maDAM mAthe to vIjaLI paDatI nathI ! gAma bhAMgatuM jAya che. dhaMdho-dhApo rahyo nathI. be paisAno jenI pAse jIva hato, enuM thoDuMghaNuM lUMTArA lUMTI gayA che; bAkInuM bAvA-jogIne pahoMcI gayuM che. mA ane dIkaro 9 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka dahADo je havelI hatI, e Aje bhAMgela khoraDuM che. eka dahADo AMgaNAmAM rAyadhaDAno azva haNahaNato, tyAM Aje TAyaDuM ghoDuM paNa nathI ! eka dahADo je bAI savAzera sone maDhAyelI hatI, enI AMgaLIe Aje vAlanI vIMTI paNa nathI - evI eka mA beThA-beThI dIkarAne manAvI rahI che : khAI le, beTA !" mA, Aja ajavALI pAMcama che, ekTANuM che. eka vAra jamIza." mA cUpa rahe che. koI mahArAje ApeluM dIkarAne vrata haze. vrata bhAMge prAyazcitta lAge. bapora thAya che, mA saMdhIne vaLI dhakAne sAda de che : ekaTANuM karavA cAla, TAbara ! jo, pATalo mAMDyo che. pATalAne laMkA mULa Dagamagato pheDyo che - Dagamagato rahe to vrata bhAMge. garama pANI ThArIne TADhI mATalImAM bharyuM che." - dhako bhAre manamojI che - khepAnI paNa evo che; mAnI eke vAta kane dharato nathI. mA vaLI dhe che : "dIkarA, paDozamAMthI chAza lAvIne vaghArI che. keranuM zAka karyuM che. bAjarInI roTI karI che, gomaTiyAnuM athANuM karyuM che, caNAnA loTanI rUpALI ghUMsavaDI banAvI che, khAvA UThe ! batrIsAM pakvAna ane chatrIsAM zAka jevI A rasoInuM nAma sAMbhaLIne kaI paNa mAru juvAna khaDo thaI jAya, paNa DosIno haThIlo dyo na Ukyo te na ja UDyo ! e beTho che to gharamAM, paNa enuM mana bIje kyAMya haDiyApATI kare che. mAnA avAjamAM jarA bhInAza paNa che. vAta evI che, ke je kaMsAnI thALImAM eNe dikarA mATe bhojana karyuM che, e thALImAM ja ekvAra zera-zera ghInAM cUramAM coLAyAM che, ne baraphIcUramAM pIrasAyAM che, gaMgAjaLanI ghInI vADhIe ghI ThalavAyAM che; ne khAMDa to dhobadhobA praskaNI che. mAe pharIne jamavAno Agraha karyo. kaTANe moMe nachUTake dikaro bolyo : "mA, Aja mAre khAvuM nathI. gaI ajavALI pAMcama meM bhAMgI hatI, apavAsa karIza." 10 udA mahetA Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mA dIkarAnA sAme joI rahI. didhako to bhAre hoMziyAra che. cUMTI khaNIe to badanamAMthI lohIno Tasiyo phUTe evo baMko nara che. vAgha jevo sIno che. baLadanA jevI baMdha che, hAthInI sUMDha jevA bAhu che. tAlakuM to jhagArA mAre che. laDa nahi to laDavA deevo eno svabhAva che, paNa na jANe kema, Aja gharyAnA gAu gaNe che. mA bolI : "beTA ! mAreya upavAsa che.' jANe ke bALaka ne bUDhAM sarakhAM. bALakanI jema bUDhAMneya divasamAM traNacAra vAra zirAvavA joIe. mA ! tuM khAI le," dIkarAe bhAre udAratA dAkhavI. dUdhamala karo bhUkhyo rahe ne pAka pAna jevI DosI gaLace-e bane? to to pApI peTa ja phoDI na nAkhIe ?' mAe kahyuM. "mA ! tuM na jama to tane mArA sama !" sama na Apato beTA ! AMdhaLAnI lAkaDI jevo mAre to tuM ja che. jo, A tArA sama pALyA.' mAe gharAnA dIdhelA sama pALavA roTalAnI kera bhAMgIne moMmAM mUke. "mA ! A te tuM khAya che ke mazkarI kare che ?" "bhagavAne tane karo sarajyo che; mA nathI karI, eTale mAmAM tuM zuM samaje? mAvaDInI jAta evI che ke dikaro bhUkhyo hoya ne pote sAta pakavAna jame toya bhUkhI ne bhUkhI ! aMtaranI Aga ema na olAya, beTA ! bIjuM kaMI jamavuM hoya to navI rasoI banAvuM ! "sAcuM chuM, mA ?" dyakaro mAnA aMtara pAse pIgaLI gayo. e bolyo : zuM kahuM mA, mArA mananI vAta ? mane khAvuMya gamatuM nathI, pIvuMya gamatuM nathI; ramavuM gamatuM nathI. mane kharekhara jIvavuM gamatuM nathI, tema maravuMya gamatuM nathI." "evAM zAM dakha paDyAM tane, beTA ? mAe pUchyuM. "mA ! duHkha to daridratAnuM-dInatAnuM ! ghaTamAM ghoDA thanagane che, ne caDhavA kaLavuM gadheDya nathI ! mana mahArAjAnuM che, ne karama keDiyAnAM che !" mahenata kara, beTA !' mAe kahyuM. "mahenatamAM kaMI bAkI rAkhI nathI, paNa traNa sAMdhuM tyAM tera tUTe che !' mA ane dIkaro 11 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIkarAe mananI vedanAne mAga Apyo. beTA ! mahenata karIe , paNa nasIba na jAge tyAM sudhI nAmuM. Rtu vagara AMbA na pAke. samaya-samaya balavAna che, nahi puruSa balavAna !' mAe jUnuM tattvajJAna pIrasyuM. "mADI, have mAro AtmA A khoLiyAne baTakuM bhare che. kahe che ke mAru juvAna ! kaMIka kara, nahi to mara !" te dIkarA ! mahenata karyA karIe ! eka dahADo ema karatAM-karatAM bhAgyanA daravAjA UghaDI jaze.' mAe sAMtvana ApyuM. mA, tuM juve che ke mahenatamAM kaMI maNA rAkhato nathI. pUruMkhAto nathI, pUruM UMdhato nathI. paNa kaMI karavA jAuM chuM ke gAMThanAM gopIcaMdana karavAM paDe che. uMdaranuM dara samajI hAtha nAkhuM chuM, to aMdarathI bhoriMga jhapaTa nAkhe che. hajI kalaparamanI ja vAta che.' - dIkaro vAta karato thobhyo. ene vAta karatAMya du:kha thatuM hoya ema lAgatuM hatuM. eNe AgaLa calAvyuM : mAravADamAM ghInI kvI achata che ? TheTha jodhapura gayo. gAmaDe-gAmaDe ryo. sAcoranI bArAbaMka gAyonAM ghI ekaThAM karyo. kevuM soDamavALuM ghI ! ghIno eka relo mANasanA peTamAM jAya ne maDAM beThAM thAya. khUba naphAnI AzA hatI, paNa nasIbanI balihArI to juo : aDadhe mAraga UMgha lAgI. akaramIne UMgha vadhu. sapanAMnI zeThAI mANato rahyo ne lUMTAce AvIne badhuM lUMTI gayo. ghI gayuM, pAghaDI gaI, talavAra gaI.' dIze thobhyo ne vaLI bolyo : "mA, ghI gayuM eTale lakSmI gaI, pAghaDI gaI eTale AbarU gaI, talavAra gaI eTale pANI gayuM, mAro rAma ahIMthI UThyo lAge che." mA bolI : "beTA ! dhaMdhA paNa leNadeNanA che. ghInA dhaMdhAmAM barakata nahi lakhI hoya. bIjo dhaMdho kara. ThagAyAnI citA nahi-kahyuM che ne ke-ThagAyAnuM ThAkara baje."* mA ! bIjo dhaMdho paNa karyo. mugaphaLIno sodo ryo, to na jANe kyAMthI mAmAM paDyA ke badhI sApha !' * ekavAra ThagAya te pharIvAra hoziyAra thaI jAya. 12 udA mahetA Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Karsh mA-dIkaro mA ane dIkaro 13 Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAmA koNa ?' mAe pUchyuM, "mAre to beI bhAI che nahIM !" mAmA eTale uMdaramAmA ! magaphaLInA dhaMdhAmAM naphamAM maLI mAtra lIMDIo ! UlaTI vakhAramAMthI lIMDIo kADhavAnI mahenata mAthe paDI ! mA, nasIba vagaranuM badhuM nakAmuM !" bhAgya ane bhagavAnanA bharose hAtha joDIne kaMI besI thoDuM rahevAya ?' beTho nathI, nasIbane zodhavA pharuM chuM." "ema zombe hAtha na Ave. e to jAgavAnuM hoya tyAre jAge." mAruM nasIba ja evuM che, ke mUuM jAgavAnuM nAma ja letuM nathI-kuMbhakarNanA vaMzanuM lAge che ! iMdrAsananA badale nidrAsananuM varadAna laIne mArI pAse AvyuM che. ene jagADavA gaI kAle gayo hato, ApaNA gAmanA nasIbavaMtone tyAM." kyAM ? mAtAe AzcaryamAM pUchyuM. "TeksaMda TokariyAne tyAM. paNa mArA vAlA breI uMbaro chabavA detA nathI." - "garIbAI evI che, beTA. evA lakhopatinA daravAje hathI jhUlatA hoya, tyAM tArA AvAM lagharavaghara lUgaDAM joI tane aMdara beNa pesavA de ? nArI, jhArI ne vepArI, traNe bahArathI rUDAM joIe.' mAe DosIpurANa karyuM. emAM duniyAgharI hatI. mADI ! tArA dIkarAne ema sAva ghelo na mAnatI, samayano pUro jANakAra chuM. kajalA dhobIne tyAMthI kapaDAnI pUrI joDa mAgI lAvyo hato. vAha re mArA DAhyA pUtara ! "zuM dhULa DAhyo ! karamanI AleNAI to jo. dhobIe mane jenAM kapaDAM paheravA ApyAM hatAM e ja kanamala sAMkaliyo sAmo maLyo; kaI dahADo nahi ne e dahADe juhAra karavA Ubho rahyo !" "beTA ! Ubho rahe. kahyuM che ne ! eka nUra AdamI, hajAra nUra kapaDAM ! ' bAInAM mAna nathI, bAInI bacakaDInAM mAna che." "mA ! kanamalanI najara acAnaka mArAM kapaDAM para gaI. kapaDAMe to mArI rojhaDI karI. e kahe, are ! A acana, A pAghaDI, A jAmo, A dupaTTo to mArAM che. tuM kyAMthI lAvyo ?' meM kahyuM : "huM cora nathI, zAhukAra chuM." 14 udA mahetA Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'na joyo hoya to zAhukAra ! ema khI Anamale to mane aDabotha jamAvI dIdhI.' 'khammA mArA udane ! beTA, bahu mAra mAryo ?' mAe kyuM. mAranI te zI mAMDe che ? mArathI to ahIM Dare che paNa koNa ? jo nasIba jAgatuM hoya to AvA hajAra tamAcA khAvA taiyAra chuM. AgaLa vAta sAMbhaLa. TAMNe tyAMthI koTavALa sAheba nIkLyA, jANe ghaNa vakhate sApa nIkLyo. kAnamala zeThe temane bolAvI badhI vAta karI. koTavAla sAhebe to mane UdhaDo lIdho : pUchyuM, 'A kapaDAM kyAMthI lAvyo ? banIThanIne kyAM jato hato ? sAsare ?' mane e eka zabda DAma jevo lAgyo. paNa kahyuM che, ne ke garIbanI joru sabI bhAbhI. meM kyuM : 'kAjalA dhobI pAsethI bhADe lAvyo chuM.' koTavAla he : 'vAru, banIThanIne kyAM jato hato ?' 'zeTha TecaMda ToriyAne tyAM.' 'zuM karavA ?' 'mAruM nasIba zodhavA' 'jUTho ! mArI banAvaTa kare che ? kle, ke corI karavA !' 'sAheba ! sAcuM kahuM chuM. jUThuM bolavuM ne maravuM mAre mATe barAbara che.' 'satanI pUMchaDI na joI hoya to jA, jato rahe, Aja garIba jANI javA dauM chuM...' ne bIjI eka aDabothano mane sarapAva ApatAM kahyuM, 'mUrakha ! nasIba te kaMI jAra-bAjarI samajyo ke zodhIne lAvI zakAya ? utArI lo enAM kapaDAM.' kAnamale vadhArAmAM ThoMTa mArI badhAM kapaDAM utArI lIdhAM, ne zerInAM chokarAM huriyo bolavatAM mArI pAchaLa paDyAM. huM doDyo. gheDatAM bhAna na rahyuM. mArA rUMverUMvAmAM vIMchInA DaMkhanI vedanA jAgI hatI. gheDatA Thesa vAgI ane heTho paDyo. mArA guDA (goMThaNa) bhAMgI gayA ! mAe pAse jaI dIkarAne godamAM kheMcyo, bolI : mA ane dIkaro 2 15 Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ a22 dIkarA ! tAre mAthe to du:khanAM jhADa UgyAM. lAva tArA guDA zekuM ! khammA mArA pUtarane !' 'mA ! akaramIne mA2 sAro. koI RNa karama mArA bhAgyodayanA daravAjA ADe UbhAM che. mAthAnAM lIlAM nALiyera vadherIne e ughADe chUTako ! mA, mane nAhimata na mAnatI, marI jaIza, paNa lIdhI vAta nahi mUkuM.' 'beTA ! tAro bApa paNa Avo mamatI hato. emAM khuvAra thaI gayo. baru, bacchI ne kaDachIno e pUro jANakAra. bAkI e paNa hato tArA jevo lIlI lekhaNano ksabI ane tAtI talavArano khelADI.' 'mA ! eka vAta noMdhI rAkha. tArA dIkarAne mAthe du:kha paDyuM paNa hiMmata hAryo nathI. eka dahADo nasIbane kAkA klIne jAgavu paDaze. paheluM du:kha to pachI sukha-e to kudaratano krma che.' 'beTA ! juvAnI to du:khabharI sArI. gaddhApaccIsI vhevAya, saMtApa veThavAnI avasthA hevAya. beTA ! tArI nasomAM e ja kSatriyanuM vIratva vahe che. ahisApremI munirAjoe jaina banAvI ghelA vIratvane vivekI banAvyuM. tAro bApa mUche traNa-traNa lIMbu rAkhato.' 'huM cha lIMbu rAkhIza.' Iro jozamAM bolyo 'mA, mane bharoso che; munimahArAje paNa bhAkhyuM che ke paththaramAMthI pANI nIkLaze- jo tArI hiMmata haze to. nakkI huM moTo mANasa banIza; moTI havelI bAMdhIza. mArI mAne sonAnI hiMDoLAkhATe besADIza. moTo hAkema thaIza. mArA hukma badhe hAlaze.' mahattvAkAMkSI, bahAdura chatAM bhoLA putra para mA vArI gaI. eNe evaDA moTA dIkarAne godamAM kheMcyo, gAla para bacIo lIdhI, be hAthanI mUThIo vALI mAthe du:khaNAM lIdhAM. tUTela khoraDAnAM jUnAM kmADa kyAranAM khakhaDI rahyAM hatAM. mA-dakaro vAtamAM evAM magna hatAM ke kaMI khabara ja nahotI. thoDI vAramAM jUnAM mADa heThAM paDyAM, ne zerInAM chokarAMnI laMgAra aMdara dhasI AvI. e jorathI bolatAM hatAM : "uo mAravADI, ene eka mADI ne be pADI !" 16 2 udA mahetA Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAgyazALInuM bhUta Akaza gherAyuM che. navalakha cAMdaraNAMmAMthI ekeya kaLAtuM nathI. vAdaLanA thara para thara jAmyA che. garjanAo thAya che. vAdaLamAM vIja jhabUke che, jANe devatAo geDIdaDe rame che. mAravADanI lukhkhI dharatI para, ghIthI moMdhuM pANI varase che. jaLa, jaLa ne jaLa. bhUkhI dharatI pANI paDe, evuM pI jAya che. aDadhI rAta gaI che. jaMgalano bhAga che. gAma tarapha javAnI keDI aMdhArI che. khADAkhaDiyAno pAra nathI. garamIthI akaLAyelA sApa ADA paDyA che. meghalI rAta che. Ave TANe bhUtanA sagA bhAI jevo udo keDI para cAlyo Ave che. ene cata paNa sarakhI che, divasa paNa sarakho che. mAthe ghInA bharyA gADavA che. gAmaparagAmathI tAjI tAvaNanuM ghI ugharAvIne e cAlyo Ave che. TUMka potaDIno kAchaDo bhIDyo che. bhAgyazALInuM bhUta 17 Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jUnuM aMgarakhuM aDadhuM palaLeluM che. lagharavaghara pAghaDI mAthe che ne khabhe dhanuSabANa che. ghIno vepArI udo kaMI kaMI vicAra karato cAlyo Ave che. ene aMdhArAnI mUMjhavaNa nathI, varasAdanI herAnagati nathI. sApa-vIMchIno Dara nathI, enI muMjhavaNa judI che. paLI jevaDuM peTa bharAtuM nathI. moTI mUMjhavaNa A che. vepArI ughanI dazA beThI che. baLa bAvaDAmAM mAtuM nathI, buddhi to magajanA gokhalAmAM beThI beThI kaMI kaMI lAkaDe mAMkaDAM laDAve che, paNa saravALe raLiyA gaDhavI TheranA Thera rahyA che. adhUrAmAM pUruM dukALamAM adaka mahinA jevuM thayuM che, mA-dIkaro be hatAM. mahAmahenate pUruM karatAM hatAM. emAM uo paraNyo, copago thayo ne copagAnI gati pAmyo. majUrI, majUrI ne majUrI. udhane paraNavuM to nahotuM ja, paNa mA kTa : karA ! tuM nahi paraNe to mArI avagati thaze." udI kahe : "mA, mane paraNavAmAM rasa nathI . huM to matavAlo mANasa chuM. mane pagamAM beDI na posAya." mA he : "beTA, e to karI rAkhyuM che ne ! kaMI vaMzavelo kApI nakhAze ? gharane khaMbhAtI tALAM devAze ?" "mA! khaMbhAtI tALAM kyAM banatAM haze ?' udAno jijJAsu jIva pUchI beTho. deza-paradezanI vAto jANavAmAM ene pUro rasa hato. khaMbhAtamAM." khaMbhAta kyAM AvyuM ? e zuM che? udyae bALa sahaja prazna karyo. "beTA ! khaMbhAta to moTuM baMdara che.' baMdara eTale zuM, mA ?" uda prazna karato gayo. "dariyAkaMThe je zahera hoya e baMdara !" dariyAmAM to mA; pANI, pANI nuM pANI hoya, baM? mA, evuM gAma mane game. khUba nAhIe, khUba dhoIe, khUba pANI pIe." 18 udA mahetA Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "beTA ! riyAnuM pANI na pivAya, na enAthI kapaDAM dhovAya. khAruMagara jevuM pANI hoya. e pANImAM to moTAM moTAM vahANa cAle. A dezano mAla vepArIo pele deza laI jAya. pelA dezano mAla A dezamAM lAve. khaMbhAtanAM vahANa to TheTha IrAna-arabastAna jAya.' mA, tane A badhI kyAMthI khabara ?' beTA ! ApaNA gAmano eka Araba vepArI makka haja karavA gayelo. makkA javA mATe khaMbhAtathI vahANamAM besAya. eNe badhI vAta karelI. bhAre rUpALo mulaka.' "mA! huM e mulaka jovA mAguM chuM, dariyAmAM nahAvA mAguM chuM. vahANe caDhavA mAguM chuM.' "dIkarA, tArA manasUbAno kyAM pAra che.ane mAravADa to manasUbe DUbI che. sAruM, paNa pahelAM TilAvI le. lakhamI cAMllo karavA AvatI hoya tyAre moM dhovA na jaIe." udyae mAnA AgrahathI TilAvyuM. paraNyo, ne vahu gharamAM lAvyo. ene dukALamAM adaka mahinA jevuM thayuM. daridrIne tyAM dhAnI zI tANa ! unALe ja AMbA pAke, ema eka dIkaroya gharamAM ramato-jamato thayo. pUnamanA cAMda jevo dIkaro che. DosI badhuM du:kha bhUlI svarganuM sukha mANavA lAgyAM. paNa udhanA nasIbamAM to baraDAphaDa majUrI AvI. paNa e du:khathI na hAryo. bamaNA utsAhathI gAmegAma ghI ugharAvavA pharavA lAgyo. na juve dahADo ke na juve rAta ! na dekhe savAra ne na dekhe sAMja ! na juve samaya ke na juve samaya ! na juve unALo ke na juve varasAda ! mAla levAnI ja citA. lIdhelo mAla vecavAnI citA ! eka sAMje moDomoDo uda mAla parakhIne, ghI laIne Aje ghara bhaNI pAcho vaLato hato. varasAda rahI gayo hato. vAdaLAMnI kera para caMdramA DokuM kADhIne beTho hato. moTI phlAMgo bharato-bharato, mothI mIThuM-mIThuM gAtA-gAto e cAlyo bhAgyazALInuM bhUta 19 Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avato hato. naukarI mata jAo saradAra, naukarI hai khAMDekI dhAra ! kamara para kasI DhAla-talavAra, dupaTTA jarI kinArIdAra hAMjI DholA, ho gaI ghera-ghumerA mata sidhAro pUravakI cAkarIjI ! gAmane pAdara najIka hatuM. khetaro zarU thayAM hatAM. khetaronI vADone ghasAIne nacita mane udo cAlyo jato hato. rastAmAM potAnA mitra bAgaDamalanuM khetara paDatuM hatuM. acAnaka enI najara khetara para paDI. joyuM to mANasono tyAM saMcaLa dekhAyo. bAgaDamala Avyo haze ema samajI udo khetaranA zeDhethI aMdara gayo. jaIne joyuM to na bAgaDamala maLe, na ke jAnapichAnavALuM maLe. mANaso ghaNA hatA, paNa badhA ajANyA hatA. sahu bhegA thaIne varasAdanuM pANI khetaramAM vALatA hatA. koI nIka banAvatuM hatuM. keI kyArA vALatuM hatuM. keI eka kyArAne pivaravI, bIjA kyArAmAM pANI javA detuM hatuM. uo vicAravA lAgyo : bAgaDamala to mArA jevo bhUkhaDIbArasa che. ene vaLI khAvA dhAna kyAre hatuM ? ATalA badhA nokara e lAge kyAMthI ? uo vadhu najIka gayo. kyArAmAM bharAI beThelo sApa kUMuM karato bhAgyo. udAe sApane joyo ne manamAM ne manamAM bolyo : "akaramIthI to mota paNa sAta DagalAM dUra bhAge." udAe khetaramAM kAma karanArAone prazna karyo, 'tame badhA keNa cho ?' "ame pANotiyA chIe, khetaramAM kAma karanArA bolyA. paNa udyae joyuM ke e badhAnA caherA majUriyA jevA nahotA. khoTuM bolo cho. bAgaDa mAro mitra che. enuM gaja eka nokara paNa rAkhI zake tevuM nathI. sAcuM bolajo, nahi to A tIra tamAruM saguM nahi thAya." udAe pITha paranA bhAthA para hAtha mUktAM kahyuM. ame to vagara pagAranA nokara chIe.' 20 udA mahetA Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'huM na samajyo,' udAe . 'bhAgyazALI jIvonA ame hetu-mitro chIe. bAgaDanAM bhAgya jAgyAM che. A badhAM khetaromAM enuM khetara abhare bharAze.' bhAgyazALIne bhUta raLI de evuM ne ?' udyane kaMIka devatAI paracA jevuM lAgyuM. eNe prazna karyo, 'kRpA karIne eTaluM kahezo ke bAgaDamalanI jema mArA hetu-mitro kyAMya haze kharA ?' 'jarUra che .' 'kyAM haze ? mane e maherabAnI karIne ho. Aja sudhI to mAre khAra para lIMpaNa jevuM thayuM che.' uMghae naramAzathI kyuM. 'rNAvatImAM tArA hetumitro che. tyAM jA, tAro sitAro camaze.' 'rNAvatI ? kaI bhUmi ? koNa rAjA ?' 'gujarAtanI bhUmi, karaNadeva rAjA. minalade rANI, sAMtU, sajjana ne muMjAla maMtrI ! sAbara nadI ne rNAvatI nagarI. dharme moTI, karme sArI, rase pUrNa, kle bharI-bharI.' 'rNAvatI ! gujarAta ! karaNadeva rAjA. minalade rANI !' udde gokhI rahyo. ane thoDI vAramAM pIpaLAMnAM pAna kharatAM hoya tevo avAja thayo. cAre kora joyuM to koI na maLe ! badhAM alopa ! udde himatavAna ane hADetI nara hato, nahi to A caritara joI bhalabhalA chaLI jAya. udyae joyuM-bIjAM khetara to bhUkhaDIbArasa jevAM paDyAM hatAM. bAgaDamalanuM khetara pANIthI TabAToca hatuM. bhInI dharatImAMthI sugaMdha chUTatI hatI. udde utAvaLe page cAlyo. pAchaLa jANe vAdaLAMmAMthI avAja AvatA hatA, 'karaNadeva rAjA ! minalade rANI ! sAbara nadI ne rNAvatI nagarI ! udde ghera AvI pahoMcyo. badhe sopo paDI gayo hato. eNe ghInAM kuDalAM zIke mUkyAM ne laMbI tANI. AkhI rAta ughane soNalAM AvyAM ! soNalAMno e jIva hato. bhAgyazALInuM bhUta * 21 Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 udo itihAsa bhaNe che 'jhAjhA juhAra, mAruo !' udyae mitrone kyuM, 'have ame rzAvatI jaIzuM. mAIzuM to pAchA AvIzuM: nahi to tyAM ja kAyA pADIzuM. nabaLA moMe gharanA uMbara ne gAmanAM pAdara nahi joIe. jIvyA-mUAnA juAra. jIvatA haIzuM to vaLI maLIzuM.' ane udde jorathI gAvA lAgyo, "pheDavA che DuMgarA, "tavAM che medAna "kheDavA che sAgarA, ne DahoLavA che dariyA ! "bhAgyanAM motInI gote jAuM chuM, "lakhamI devInI zodhamAM jAuM chuM. "jIvyA-mUAnuM jhAjhuM du:kha nathI. "deza veThazuM, paradeza veThazuM. "lIlI lekhaNe laDhazuM. 22 * udA mahetA Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "tAtI talavAre jhUjhazuM. "mahenatamAM pAchA nahi paDIe. "bhAgyanI devIne jagADIne rahIzuM. "nahi to khaDiyAmAM khApaNa lIdhI che." AkhI rAta dhumelA bhavAyA jema savAre sarasAmAnano saMkero kare, ane ucALA bhare ema udyae karavA mAMDyuM. vepArano pathAro sameTavA mAMDyo. hatuM eTaluM ghI vecI dIdhuM. ThAma vecI dIdhAM. trAjavAM ne bAMTa paNa phaTakarI mAryA. gharAkaeNmAM pharI-pharIne hisAba karI Avyo. pAIe pAIno hisAba cUkta karato Avyo ane kaheto Avyo : 'bhAIo, have to maLe to mIra thavuM che, nahi to pIra thavuM che.' alyA, pIra thA to kahevarAvaje. mAlamalIdo caDhAvazuM. ne bAdhA-mAnatA karavA AvIzuM." vepArIo udAnI mazkarI karatA. mazkarI karo, tame badhA ! mazkarI karavAno tamAro vakhata che, bApalA ! bAka mIra thaIza toya khabara ApIza, pIra thaIza toya ApIza." "vAha re udApIra !" hasazo mA ! bhAIo, mANasanA bhAgya ADe pAMdaDuM che. khasavAnI vAra che. tame hasatA rahezo ne e karI batAvaze." eka gharaDA vepArIe mazkarAone vAryA. hisAba-ktiAba patAvyA. gharamAM dANA-dUNI bharyA. eka nAnakaDI bakarI jevI gAya lAvIne AMgaNe bAMdhI. have udAe musApharInI taiyArIo karavA mAMDI. pahelAM to karNAvatI kyAM AvI, enI tapAsa zarU karI. bhAMgela gAmanA suradhana jevA gharaDerAne uo pUchavA gayo. e bolyo : "nA re bhAI ! ame to kadI dUranI vATe gayA nathI. amAre to uMbara e DuMgara ane gAmanuM pAdara e paradeza. mAravADa choDI bahAra gayA nathI, paNa bhinnamALa-zrImAlanA ghaNA jaNa tyAM kamAvA gayA che. gujara kaDiyA ne gujara udo itihAsa bhaNe che ra3 Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ salAToe to tyAM ghara ryAM che. vadhu vAto jANavI hoya to sAMje DAyarAmAM Avaje.' sAMje udye DAyAmAM gayo. DAyarAnA galaDherA bhAbhAe kyuM. 'ame vAto to ghaNI jANIe chIe. ApaNo eka gujara kSatriya cija e dezamAM gayo, ghoDAnI vidyAno bhAre jANA2. eNe e vidyAnA camatkAra batAvyA. rAjA khuza thayo ne IkarI ApI. eno do mULarAja thayo.' gharaDA bhAbhAe vAta eTale aTakAvatAM hyuM. 'have pachInI vAta A sImala kle. mane to navANuM varSa thayAM che.' ksImala bolyo : 'bApu ! maneya varasa to eMsIeka thayAM. paNa mUlarAjadeva rAjA bhojanA jamAnAno rAjA hevAya. enuM mosALa cAvaDA rajapUtomAM. mAmAne mArI mUlarAja gAdIe Avelo, eTale manamAM du:kha rahyA kare. A mATe e sarasvatIne kAMThe rahe. homahavana kare, ne moTuM zivamaMdira bAMdhe.' 'e zivamaMdiranuM nAma rudramALa ne !' gaNezasaMhe eTalethI vAta upADI letAM kyuM :'huM tyAM jaI Avelo. bApA zvetA ke mUlarAja mAravADano gujara rajapUta che. mUlarAje to uttara pradezamAMthI kAzI-kanojamAMthI brAhmaNone bolAvI vasAvyA ne hyuM : 'sarasvatIne phelAvo mArA gurjara dezamAM.' 'mUlarAjadeva zuM mAravADano ?' udyae UMDA UtaravA mAMDyuM. 'are ! A bhinnamALa zrImALano ! ApaNAM loko ja tyAM jaIne vasavA mAMDyAM che. bhAI ! rAja sAruM, mAna sAruM. jamIna sArI, dhaMdhodhApo sAro. atyAre gujarAtamAM vasatI ja ApaNI che. eka maganI be phADa. A osavAla, poravAla, zrImAla koNa che ?' 'vAha bhAI vAha ! to to ApaNo ja deza kahone ! gujarAta.' udAe kyuM. 'are ! ApaNo deza na hoya to ame kaMI maphtanAM lIluDAM mAthAM vaDhAvIe ? narasiMha kSatriye be hAtha pahoLA karIne UbhA thatAM kyuM : 'gujarAtamAM saurASTra prAMta che, jyAM zrIkRSNanuM vasAveluM dvArakA nagara che. tyAM prabhAsa pATaNa paNa che. prabhAsamAM somanAtha mahAdevanuM dahevuM che--asalanuM. bhagavAna zrIkRSNano deha tyAM paDelo. pIpaLAne heTha. pAradhIe tIra mAreluM. 24 2 udA mahetA Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AhA. zuM devAlaya che? baso maNa sonAno to ghaMTa vAge tyAM. be hajAra pUjArI rahe. gaMgAjIthI navaDo roja jAya ane Ave. ne bhagavAnanI pUjA thAya. traNaso vAjiMtra vAge ne sADA traNaso nAcanArIo nAce. A maMdira para gajanIno musalamAna bAdazAha caDhI Avyo. eNe maMdira toDyuM ne lUMTyuM. e vakhate mArA dhadA-bApue ane bIjA gujara kSatriyoe tyAM maMdiranI rakSA karatAM mAthAM vadherelAM." to e vakhate mULarAjadeva nahotA ?' udane itihAsamAM rasa Avyo. e to gujarI gayA hatA, paNa rAjA bhImadeva bANAvaLI hatA." "pachI emaNe kaMI na karyuM ?' bhAI, Abha phATe tyAM kaMI thIMgaDuM devAya ? gajanIno bAdazAha ApaNA pradezamAMthI ja gayelo. ghoghAbApajI enI sAthe laDatAM deva thayelA. paNa bhImadeve pachI eka kama bhAre karyuM." zuM karyuM? uo itihAsa bhaNyo na hato. enI rIte rAjakAraNamAM e rasa laI rahyo. "bhImadeve hukama karyo ke dee badhAM paththaranAM bAMdho. IMTa ane lAkaDuM jema bane tema ochuM vAparo, basa, badhAM devaLa paththaranAM baMdhAvavAM zarU thayAM. emAM bhImadevanA pradhAna vimala maMtrIe to oho derAM bAMdhyAM ! joI rahIe ho !" "vimala maMtrInA pUrvajo to mAravADanA ja ne ?" udyane e vAtamAM rasa paDyo. are mAravADa-gujarAtane judI na mAno, ApaNe badhA eka. kesarImala bApu bolyA. "A ApaNA badhAmAM eknI bhAvanA nathI; emAM to gajanIno sulatAna mAthAphADa ghA karI gayo. ekasAthe badhA chokarA karIne UbhA thayA hota to e bicArAnuM pArA dezamAM zuM gajuM hatuM ..." kharI vAta, bApu ! jyAM rahyAM tyAMnA thaIne rahIe to ja e malano ne ApaNo jayavAro thAya. Aja to maratAM UMTa mAravADa bhaNI jue ema che. hAM pachI..." udyane AgaLa jANavuM hatuM. eNe potAnI rAjanIti kahI didhI. udo itihAsa bhaNe che ke ra5 Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ UNUNU II. a WRX VIII 11122 OS S . Vi 143 Villa Willy W '), 30 WATAN T So I VA E 000cea ach am . 1 1. Olen 26 ka udA mahetA Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'e gajanI to phIphAM khAMDI gayo, somanAtha navuM caNAyuM. delavADAnAM adbhuta derAM thayAM, moDherAmAM sUryamaMdira baMdhAyuM. pachI e bhImadeva gayA. emanI gAdIe Aje karaNadeva solaMkI che.' 'emane minalade rANI che, kharuMne ?' udAe svapnAMnI vAtanI khAtarI karavA pUchyuM. 'vAha, mAro beTo udiyo ! alyA tuM badhuM jANe che ne mArI parIkSA kare che ? dauM ke aDabotha !' ksImala bApu taDUkI UThyA. nA re kAkA ! A to tama jevA koI pAse sAMbhaLyuM'tuM !' rANInI vAta to bhAre gammatanI che. rANI che rNATaknAM. mohIne icchAvara varavA AvyAM. jarA raMge zAmaLAM eTale rAjAne na gamyAM. paNa pachI. eka paradhAne samAdhAna karAvyuM.' kesarImala bolyA. 'e paradhAna muMjAla maheto ke sajjana maheto ?' udAe vaLI vAtamAM DaballuM mUkyuM. 'mAro beTo badhuM jANe che. alyA, zuM tyAM tAre javuM che ?' 'hA kAkA ! sapanAmAM AvyuM che. deva kahI gayA ke rNAvatImAM tAruM bhAgya tArI vATa joIne beThuM che.' tyAM 'A karaNadeva rAjAe ja sAbaramatIne tIre rzAvatI vasAvI che. mULa bhIla lokonI pallI hatI. bhIlo tyAM rahetA ne lUMTa karatA. karaNadeve badhAne mArIne bhagADyA, ne namUnedAra nagarI khaDI karI. zuM maMdira ne zuM mALiyAM ! devanI nagarI jevI che karaNAvatI !' 'paNa kAkA ! rAjA kevo ? mulaka vo ? naranAra vAM ?' rAjA bIjo AnesarI A jAI lo. eno darabAra eTale iMdrasabhA joI lo.' sarIsaMga bApue hUkAnI eka ghUMTa lIdhI. 'ane bhaIlA ! malanI zI vAta kare ? A somanAtha mahAdevanuM AkhA devidezamAM jANItuM tIratha tyAM ! ne bhAI ! zetruMjo ne giranAra to tamArAM tIratha. e paNa tyAM.' gaNezamale hyuM. 'sAcI vAta, bhAgya to jAgaze to jAgaze nahi to devanI savAlAkha udo itihAsa bhaNe che : 27 Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TakanI jAtrA to thaze. baM, bhAI AgaLa..." uo bolyo. lavADIo tyAM maheke che. AMbAvADiyAM to kerIe UbharAyAM che. khetaramAM motI jevo jAra, bAjaro ne ghauM pAke che. pANI to hAthaveMtamAM ! ane jANe ToparAnAM pANI-evAM mIThAM. dharatImAM to jarA haLa pheravo ke dhananA DhagalA-rasAvaLanA pAra nahi. kyA sAva jIvatA.' kaka ! pANInuM sukha tyAM pRthvInuM badhuM sukha " udyae kahyuM. "ane rojarojanAM jamaNa kevAM ? ghIboLI roTalI, khAMDa bhaLelI khIra, kerInA rasa ne zIkhaMDanA vATaka ! chAza to pANInA mUle jAya ! varasamAM aDadhoaDadha nAtavarA ke saMghajamaNa cAle." vAha bhAI vAha ! vAta sAMbhaLIne moMmAM pANI Ave che, paNa tyAMnAM mANasa kyAM ?' udo khIlyo hato. sojAM ane sAcAM. satanA mATe mAthAM DUla karanAruM. paDozI para prema rakhanArAM. asie, masie ane kRSie-talavAre, lekhaNe ane khetIe bhAre khabaradAra. ane strIo to padamaNIonA avatAra. sonA-rUpAnI hele pANI. bhare. rasoI evI kare ke AMgaLAM karaDI khAIe. rAte garabe evI rame ke jagadaMbA joI lo ! reMTiye bese tyAM raMbhA joI lo. gIta guMje tyAre sarasvatI joI lo.' tyAM mANasanI parIkSA thAya ? paradezInA bhAva puchAya ?' are ! vAta zI karo cho ? dezadezanA brAhmaNo AvIne tyAM vasyA che. - ApaNA dezanI aDhAre gurjara varNa tyAM maLe.' A dezanI pATanagarI kaI ?' "pATaNa, vanarAja cAvaDAnuM vasAveluM. vanarAjane jaina sAdhu zIlaguNasUrino Azraya. sAdhue AzIrvAda ApyA ne kSatriye nagarI vasAvI. rAjA ne prajA satya-nIma nahi cUke, tyAM sudhI nagarI akhaMDita raheze." "rAjA to dhanezvarI karNa che, paNa rANI kevI che ?' udyae pUchayuM. rANI paNa satIno avatAra che. che to karNATakanI paNa jANe gujarAtanI ja jAyA na hoya ! rAjAnI sAthe nagaracarcAe aMdhArapacheDo oDhIne nIkaLe che." 28 udA mahetA Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karaNasaMga bApue tuM. 'vAta thaI pUrI. gujarAta ane mAravADa to mane eka ja lAge che. A sAbaramatI paNa ApaNI ! Abu-aravallImAMthI nIkLI tyAM jAya. eTale ApaNane pANI navAM na lAge. rAjA karaNanA bApAA ApaNA mAravADanA ! e dAvo paNa kharo ne ?' 'hA bhAI hA, TUMkamAM tuM tAre de doTa, rAkhaNahAro rAma che.' sarIsaMge TUMkI vAta karI. udAe badhI vAta meLavI lIdhI. sapanAMno ne sAcI duniyAno barAbara meLa maLI gayo. ane udyae eka dahADo keDa bAMdhI. mAne jaIne page paDyo. mAne dIkaro AMkha AgaLathI aLago thAya, e gamatuM nahotuM. paNa dIkaro bhAgyadevIne varavA jato hato. koNa ADI jIbha nAkhe ! koNa nA pADIne apazukta kare. mA kahe : 'dIkarA ! AbunA DuMgare devanAM darzana karIne AgaLa vadhaje. gujarAtanA vimalazA maMtrI bhAre derAM caNAve che.' 'mA ! huMya derAM caNAvIza.' urdo bolyo. beTA ! dilamAM deruM rAkhaje. puNya tane tAraze. parastrI tane mAraze. ApIne leje. jamADIne jamaje. karamamAM mAthuM mUke che evo dharamamAMya mAthuM AghuM mUkaje.' 'sAruM mA !' 'ane gujarAta-saurASTramAM ghaNAM tIratha che. peluM sakla tIrthanuM stavana sAMja-savAre huM boluM chuM. emAM agiyAramI gAthA tane yAda che ?' aa. mane AvaDe che. sAMbhaLa : 'vimalAcala ne gaDha giranAra, Abu upara jinavara jAhAra. zaMkhesara kesariyo sAra, tAraMge zrI ati juhAra. udo itihAsa bhaNe che : 29 Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAma, nagara purapATaNa jeha, jinavara caitya namuM guNa de.' 'zAbAza tArI yAdazakti sArI che. sArI vAta hamezAM yAda rAkhavI. udA ! jyAM-jyAM jA tyAM-tyAM tArI mAnI vatI yAtrA karaje. have kadAca maLIe ke na maLIe.' mA DhIlI thaI gaI. dIkarAne paNa jarA AMcake lAgyo, paNa mana kaThuM karyuM. gharanI rANInI rajA levA cAlyo. gharanI rANI to bicArI zuM kare ? kaI rIte nA pADe ? paNa eNe eka karAmata karelI. thoDA dahADAthI kaLI ne dhoLI be bilADIo hevAyI karelI. udo jevo rajA levA gayo ke bilADI ADI UtarI. gharanI rANI kahe : Aja nahIM javA dauM. bilADI ADI UtarI. apazana thAya che." mA kahe : "beTA, zakka dIvo che. kAle jaje, tAre kyAM moDuM thAya to hUMDI pAchI phare ema che !! udo eka dahADo rokANo. paNa eka divasa ene eka bhava jevo lAgyo. bIje divase khaDiyA-poTaliyA khabhe nAkhyA ke vaLI caTa bilADI ADI UtarI. gharanI dhaNiyANI kahe : "Aja javA nahi dauM." vaLI uo eka dADo rokaNo. trIje dahADe udo nIkaLyo, vaLI bilADI ADI pharI. udo kahe : "jenuM bhAgya bahAdura ene bIkaNa bilADInI zI tamA ? Aja kaLA sApa ADA Utare toya pAcho nahi vaLuM !" udo cAlI nIkaLyo. peTanA dikarAneya na paMpALyo, rakhene mana DhIluM thaI jAya. pAchuM vaLIneya na joyuM ! mamatA bUrI cIja che. mANasa che to mANasanuM mana che. mananA mALakhAmAM mAyA beThI che. janmabhomanA bhaMDAbhakha jhAMkharAmAMya mANasanuM mana bharAI rahe che. paNa udAe mana kaThaNa karyuM hatuM. cAkarI ane bhAkharI mATe enAM pariyANa hatAM. e be jyAM maLe tyAM jaIne vasavuM hatuM. khabhe berI, loTo ne jhoLI che. jhoLImAM eka aMgUcho, eka keDiyuM ne eka dhotI che. hAthamAM lAkaDI che. 30. udA mahetA Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lAkaDIne cheDe loTa ne dALanI poTalI bAMdhI che. jyAM baporA kare tyAM traNa pANA bhegA karI cUlo jagAve che. pANI pIvAnA loTAmAM ghaLa ore che. aMgUchA para loTa nAkhI, pANI nAkhI loTanA goLA vALe che. e goLA agni para nAkhe che. paDyA paDyA zeyA kare che. e goLAnuM nAma bATI ! bATI ne ALa sAthe taiyAra thAya che. udde nAhIne Ave che. iSTadevanA jApa jape che : ne pachI jame che. zuM bAdazAhI jamaNa ! pachI amInA oDakAra khAI jA ADo thAya che, tyAM to cAlavAno vakhata thAya che. sAMje to jamavAnuM nathI. eka TaMka jamavAnuM che. moDI rAta sudhI paMtha kApe che. paNa A mAraga para udhe kaMI ekalo nathI ! phlAnA phlA cAlyA jAya che. koI gADAmAM, koI UMTa para to koI pagapALA. sAthe rakhopiyA che. paMdara-paMdara gAu para mukAma nAkhe che. kAphlAmAM brAhmaNo che. snAna-saMdhyA kare che. vaizyo bhajanakIrtana kare che. kSatriyo mardAnagInI ramato rame che. navI gujarAte vasavA sahu cAlyAM che. AmAMthI keTalAka to ekvAra jaIne AvyAM che, have bairAM-chokarAM laIne pAchAM jAya che. keTalAka sAva navA che. badhA vAto kare che. gujarAtamAM to kAcuM sonuM paDyuM che. nAnakaDI hATaDI mAMDIne besIe ke khetarano nAnakaDo kakaDo kheDIe, toya be varasamAM chokarAM cAMdIne ghUghare ramatAM juo. sonAM-rUpAMne jene ADavera, e brAhmaNane roja bharapeTa jamaNa maLe. upara dAna-dakSiNA eTalI maLe ke emaNeya gharanAM ghara ryAM che. gharaAMgaNe gAyo bAMdhI che. je roja ghaNA mAgavA jatA, e ghera cabUtaro banAvI paMkhIone ghaNA nAkhavA lAgyA che. rajapUtonI to cAkarI gayA ke baMdhANI. pachI jevI lAyakAta. TheTha mALavAthI ne kyAM-kyAMthI vIra puruSo cAkarIe Ave che. jevI jenI lAyakAta, udo itihAsa bhaNe che : 31 Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ evo hoddo maLe che. Ama phlAnA kAphyA cAlyA jAya che. ArAsuramAM mA aMbAmAtAnAM darzana ryAM. gabbaranI TocanI yAtrA karI sahu AgaLa vadhyAM. Abu-acalagaDhanA pahADa AvyA. tyAM pradakSiNA dIdhI. delavADAnAM derAM joyAM. zuM nakkI ne zuM kArIgarI ! pUtaLIo to evI che, ke jANe hamaNAM bolI ke bolaze. pAlanapuranI vADIo AvI. vaDAnAM vana AvyAM. banAsanAM pANI AvyAM. AgaLa vadhyAM tyAM siddhapura AvyuM. sarasvatI nadI AvI. rudramALa Avyo. kAphsAe sarasvatImAM snAna karyAM. ane sahu vadhyA AgaLa. raste raste baMne bAju lIlAMchama khetaro, phLa-phUlathI jhUktI vADIo, reMTa khaTUMkatA kvAo, zApUrAnA pALiyA AvyA. lIlIchama variyALInAM vana AvyAM. zeraDInA vADha AvyA. AMbAvADiyAMno to pAra nahi. rAyaNa, jAMbu ne mahuDAnAM to jaMgalo maheke che. gAma paNa sArAM che. mANasa paNa maLatAvaDAM che. AMkhomAM heta che. aMtaramAM AdarabhAva che. atithine to bhagavAnanuM rUpa lekhe che. rUDI dharmazALAo che. bhAre sAvrato che, moTI pAMjarApoLo che. mANasa ane Dhorane khAvA-pIvAno to tUTo ja nathI. chAza to koI vecatuM nathI. jene joIe e zreNI bharI jAya che. roTalo koI koro khAtuM nathI. dUdha-ghInI nadIo relAya che. tAjAM zAka, tAjAM phLa-phUla, joIe eTalAM jaLa ane joIe eTalAM dUdha-ghI ! udyane lAgyuM ke svarga hoya to ahIM che. tyAM to sAbaranAM jaLa AvyAM. beya kAMThe cIbhaDAM ane tarabUcanI vADIo che. kheDUtonA ne-page sonAnAM ghareNAM che. moM para teja che, dhIMgA dhorI che. ane AvyuM rzAvatI ! zuM nagara che, ne zuM dharatI che ! zuM nagaranAM nara-nAra che ne zuM emanAM gharabAra che. ToDale menA-popaTa che. daravAje hAthI jhUle che. babe ne traNa-traNa mALa che. suMdara naksIdAra jharokhA che. ne jharokhAmAM padamaNI nArIo UbhI che. UbhI 32 * udA mahetA Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ UbhI sAmasAmI samasyAo nAkhe che. jAtavAna ghoDA para rajapUto ghUme che. keDe kaTArI che. ne kamara para samazera che. moTA-moTA mUchonA thobhiyA che. pAlakhImAM zrImaMta-zeThiyA jatA-AvatA najare paDe che. rastA para savArasAMja sugaMdhI pANI chaMTAya che. dUra-dUrathI ghaTiAgRha-ghaMTAghara dekhAyuM. ghaDI-ghaDI tyAM ghaDiyALA vAge che. gAmanI vacovaca charabA devInuM maMdira che. jUnA vakhatamAM tyAM Aso bhIla raheto. e lecharaMbA (kecaraba) devIno upAsaka hato. eka lAkha khaDagano dhaNI hato. kecharabA devInA maMdira pAse karNasAgara taLAva che. pAse hAthIkhAnuM che. dAnazALA che. rAjAno mahela devatAnA mahela jevo che. sAta mALano che. sAbaranA jaLamAM rAjanA hAthIo snAna kare che. dhobI kapaDAM dhue che. kapaDAMya kevAM che? attarathI mahektA che. enAthI pANI paNa maheka-maheka thAya che. rAjA-rANInAM kapaDAM to te dhovAya che. divase kapaDAMnI gaMdhe-gaMdha bhamarA AvI herAna kare che. loke pAna cAve che ne picakArIo chAMTe che. ahIMnA nagarazeThanI moTI atithizALA che. sAdhuatithine bhojana maLe che. game tevA musApharane traNa divasa maphta rahevA-jamavAnuM jaDe che. udI atithizALAmAM jamyo. be lIlAM zAka, eka kaThoLa, ghI copaDI roTalI, tuveranI dALa ne kamodano maghamaghato bhAta. mAthe chAzanuM eka chAliyuM! ohiyAM ! amRtanA oDakara ! upara pachI sopArI, zrIphaLa ne elacIno mukhavAsa. jamADanAranuM heta ajaba che. jAte pIrase che. Agraha karI-karIne be roTalI vadhAre jamADe che. jamADanArAnA moM para jamavA jeTaluM heta che. udhanuM mana thIjI gayuM. eNe manamAM nizcaya karyo ke jIvavAnuM hoya to ahIM ja jIvavuM. maravuM paDe toya ahIM maravuM. jIvavAmAM jevo ahIM svAda che, evo maravAmAM paNa che. udo bajAre pharavA nIkaLyo. udo itihAsa bhaNe che 33 Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAgyadevI sAbaramatI nadIno suMdara kaMTho che. pavitra jaLa vahyAM jAya che. e kaMThe eka suMdara maMdira che. jainonuM e devAlaya che. UMcuM evuM zikhara che. suMdara evI bAMdhaNI che. bAvana devalikAo che, vacce mukhya maMdira che. maMdiranA ToDale-ToDale pUtaLIo che. gokhe-gokhe pratimAo che. - uo darzana karavA aMdara gayo. eNe AdIzvara bhagavAnanAM bhAvathI darzana karyA. caityavaMdana karyuM. suMdara svare stavana gAyuM : bola bola AdesarA dA kAMI thArI marajI re ! moMnuM muMDha bola !" manamAM bhAva hato. aMtaramAM bhakti hatI. dUrano deza hato, leI jAnapichAna nahotI! eklo, aTUlo, oziyALo udde bhagavAnane pUchI rahyo hato. "he dAdA ! tArI zI marajI che ? mane moDhAmoDha kahe, have mAre pAchA 34 udA mahetA Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pharavAnI veLA nathI." karNAvatI nagarInAM sukhI nara-nAra darzana karavA AvatAM hatAM. sopArI, cokhA, phaLa, phUla ne patAsAM caDhAvatAM hatAM. kaI svastika racI upara rUpAnANuM ke sonAnANuM mUktAM hatAM. udya pAse devane dharavA cokhAya nahotA, badyama ke sopArI ke zrIphaLa to kyAMthI hoya ? eka zrAvake cokhAno baTavo udya sAme dharyo. udAne lAgyuM ke ahInAM mAnavI hetaprItavALAM che. eNe baTavo lIdho, emAMthI cokhA kahyA, sAthiyo cItaryo ne sAthiyA upara badyama mUka, emAMthI eka kavaDiyuM kADhIne bhaMDAramAM nAkhyuM. badhuM pArakuM ne poNAbAra. udAnA manamAM thayuM ke A to pArakI lekhaNa, pAraka zAhI ne matuM mAre mArA udAbhAI jevuM thayuM. paNa baTavo ApanAranA mo para ApyAno AnaMda hato. udAne gujarAtanAM mANasa gamI gayAM. vahAlasoyI dharatI ! udAnI eka ja raTanA hatI, bola bola Adesara rada kaMi thArI marajI re ! moMse muMDhe bola !" Adesara dAgha to kaMI na bolyA, paNa emanI mUrti jANe hasI rahI hatI. udAne AvakarI rahI hatI. caityavaMdana karI udo bahAra nIkaLyo. niyama mujaba oTalA para AvIne beTho. e vicArato hato ke ATaATalA bhAgyazALIomAM na jANe mAruM bhAgya kyAM chupAyuM haze ! zodhavuM muzkela to kharuM. e vakhate pagathiyAM parathI eka strI UtarI. UtarIne udo beTho hato enI sAme AvIne UbhI rahI. caMdananI DALa jevI nAjuka gujarAtaNa ! eNe sAva sapheda kapaDAM paheryA hatAM. hAthe phakta sonAnI be baMgaDIo hatI. moM goLa lADavA jevuM rUpALuM hatuM, ne nayanomAMthI hetabhAva Tapakyo hato. bhAgyadevI ja rUpa Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udAne ghaDIbhara lAgyuM ke AdesarAghAe potAnI vinatI sAMbhaLI, potAnI bhAgyadevI hAjarAhajUra thaI. eka paLa e strIne joI rahyo. pachI tene bhAna thayuM ke parastrI jovAmAM pApa che. eNe nIcI najara DhALI dIdhI, paNa jevI eNe nIcI najara DhALI, evo ja strIe prazna karyo, 'tAruM nAma zuM ?' 'udayana loko udo kahe che.' rgAvatInI saMskAritA udAne haiye vasI gaI hatI. eNe potAnuM nAma sudhArI lIdhuM. 'kyAMno che ?' 'mAravADano' 'jaina che ?' hA, jaina chuM. bahenajI ! amArA vaDavAo mULa rajapUta hatA. pachI koI muninA upadezathI ahiMsAdharmI thayA. amAro dhaMdho zrIkaraNano (dANa levAno); paNa atyAre to hAthane ane moMne sArAsArI nathI.' udyae thoDI vAtamAM ghaNI vAta kahI dIdhI. strInA caherA para evA mIThA bhAva hatA, ke du:khInA dilanA daravAjA AMpoApa UghaDI jAya ! ugharna vagara oLakhANe potAno baTavo ApanAra gRhastha yAda Avyo, evI ja bhalI A bAI lAgI. hoya bhAI ! veLAveLAnI chAMyaDI che.' strIe AzvAsana ApyuM ane AgaLa pUchyuM : 'ahIM zA mATe AvyA cho ?' 'buddhi-baLa ajamAvavA. kaM to mIra thavA, kAM to pIra thavA.' 'ahIM konA mahemAna cho ?' 'A pradezamAM pahelI vAra AvuM chuM, bahenajI ! rNAvatImAM mAruM koI oLakhItuM nathI. thoDAM jhAjhAM gaNo to tame. mane tamAro mahemAna gaNI lo.' udAe samaya pArakhyo. udAnA avAjamAM bhoLI mIThAza hatI. enA cahe para gAmaDAnI saraLatA hatI. 'sAdharmI kyAMthI ? to Aja tame mArA mahemAna, cAlo, mArI sAthe.' strIe amaMtraNa ApyuM. 37 - udA mahetA Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : .. EL. * * W : ;.* * : : ka . 1 .* * ** . . * : . ; ";" :-- - . -- --- jad ------ - * S udaj& Al. B.;}.. 1 * 1 TilNa " A Gr ' SS SS SS ''t - - T ==, udo ane lAchI bhAgyadevI - 37 Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "cAlo, AvuM chuM bahenajI ! udyae bahenane ja lagADI mAna ApyuM. Ubho thayo ne bolyo : "mAre to kaMI pUchavA jevuM nathI. maDA mAthe vIjaLI paDatI nathI, paNa ApanuM nAma ?" lAchI." strI bolI. eTalA zabdamAM ja pUrepUro bhAva hato. lAchI eTale lakSmI ne ?' udAe lAchIno mULa zabda kahyo, ne AgaLa prazna kyuM : dhaMdho ?" chipAno.' bhAvasArano kema ? kapaDAM raMgavAno ? kapaDAM chApavAno. kema ?' hA.' bAIe TUMke javAba Apyo. "mArA para ATalA hatabhAvanuM kAraNa ?' udane hatuM ke garaja vagara ATaluM gaLapaNa koI na pIrase. tame du:khI sAdharmika cho. sAdharminI sevA e sAcA jaina dharmInI pharaja che.' "cAlo bahenajI ! cAlo. udya paNa korA kApaDa jevo ja che. tamAro klaba enA para paNa ajamAvajo. dhojo, raMgajo, bhAta pADajo, ne bajAramAM Ubho rAkhajo. moMghA bhAve mulavAze ho." ATaluM ddIne hasamukho udo Ubho thayo. lAkaDI lIdhI, baTavo lIdho, ne strInI pAchaLa cAlI nIkaLyo. ene khAtarI thaI gaI ke nI A ja mArI bhAgyadevI ! bhagavAne prasanna thaIne moklI. lakhamI hAjarAhajUra cAMllo karavA AvI che, have moM dhovA javuM nathI. AgaLa strI ane pAchaLa uo. udhane kamarU dezanI vAta yAda AvI. are, kamarU dezanI kaminI to A na hoya ! udAnA manamAM zaMkA thaI AvI. vaLI vicAra Avyo ke kadAca e baLada banAvI ghANIe joDe, aaN popaTa banAvI pAMjare ghAle to bhale. ahIM baLada thaIne paNa jIvavAmAM sAra che. zerI ane rAjamArga vaTAvatAM baMne AgaLa ne AgaLa cAlyAM. 38 udA mahetA Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karNAvatI te ajaba nagarI che ? iMdrapurI joI lo ! ahIMnAM mANaso na beThI jevAM jADAM che, na soTI javAM pAtaLAM che. suMdara ghATIlAM nara-nAra che. sArAM vastro paheryA che. moMmAM pAna rahI gayAM che! banamAM motInI zelakaDIo jhule che. gaLAmAM sonAno TUMpiyo che. hAthe temanA veDha che. puruSonAM jhulphAMmAMthI tela cUe che. strIoe paganI pAnIe aDatA vALanA aMboDA vAvyA che, veNI gUMthI che. strI zaramanI pUtaLI che. moM para ghUMghaTa nathI, paNa kapALa sudhI oDhaNuM oDhyuM che. gulAba, mogaro, caMpo, jAI-juInA hAra, gajarA ne veNI laI rUpALA mANaso cAre tarapha phare che. emanI vANI sAMbhaLavI e paNa jIvanano lAvo che. dareka jaNa divasamAM be vAra snAna kare che. snAna karIne suMdara kapaDAM pahere che. kapaDAM paherI AbhUSaNa ghAle che. pachI strI-puruSa baMne vALa hoLe che. kapALamAM baMne tilaka kare che. pachI bahAra pharavA nIkaLe che. savAre dere maMdire jAya che. sAMje bahAra bagIce pharavA jAya che. bajAra to jovA jevI che. dareka vastunAM hATa Agha che, lattA juda che, vepArI judA che. Akho dahADo tyAM maLelo jAmelo rahe che ! vAha karNAvatI vAha ! vAha mArI bhAgyanI bhUmi ! strI kaMI prazna karatI to udde suMdara javAba Apato. bAI A chokarAnI hAjarajavAbI joI khuza thaI gaI. ahIM ja rahevuM che ne, udabhAI ?' bAIe prazna karyo. tema nahIM, bahena ! ema jho ke mAre ahIM ja maravuM che. have A degharathI ghera pAchA javuM nathI. kAM to bhAgya phaLe, baM jIvanano aMta Ave-baMne ahIM ja. aThelI dvArA !" udyae kahyuM. ema nirAza thavAnI jarUra nathI. mAgyA vagara to mA paNa na pIrase. sAcA bhAvathI mAMgo. jarUra maLaze." bAIe kahyuM. mAgI-mAgIne thAkyo, paNa nasIba evuM che, ke vIMTI mAgI hoya to vichI AvI maLe che." bhAgyadevI 39 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nasIbamAM vizvAsa rAkha. chokarA! ahIM mAre tyAM ghaNI jagyA che. ahIM raheje ne dhaMdho karaje." 'vAru bahenajI ! tamAro upakAra kadI nahi bhUluM. vADa vagara velo caDato nathI." "bhAI udya ! AmAM huM kaMI upakAra karatI nathI. mArA dharmanuM pAlana karuM. chuM. sAdharmikanI sevAne moTuM puNya kahyuM che. A to rNAvatI che. pATaNamAM tuM jA to tane badhA zrImaMto eka-eka sonAmahora bheTa Ape. eka dahADAmAM kaDako bAlusa paisAdAra banI jAya.' "dharmanuM zaraNa ajaba che. je dharmanA baLe huM ajANyo Azaro pAmyo, e dharmane huM kema bhUlIza ?' ATalI vAta karatAM bAInuM mAna AvI gayuM makana eka mALavALuM hatuM, chatAM sagavaDavALuM hatuM. lAchIe kahyuM : udAbhAI ! A khATalo, A meDo, caDI jAo meDA mAthe. tamane pUche ene bhagavAna pUche. tame tamAre nirAMte ahIM raho. jamavAnI jogavAI karuM chuM." udyane to jANe mana zuM maLyuM-mahela maLyo. eNe to lIdhI sAvaraNI ane meDo sApha karI nAkhyo. khATalo upADIne meDI para caDhAvI ghadho. navakhaMDanI navAbI maLI. potAnAM jhoLI ne dorI-loTo khIMTI para laTakAvI dIdhAM. lAchIe pANInI mATalI ne ghaDo ApyAM. udo dhamadhamATa karato ve" pahoMcI gayo. ghaDo UTI, mATalI sApha karI, gaLIne pANI bharI lIdhuM. lAchIe joyuM ke mAru juvAna kAma karavAmAM tema ja dharmanA AcAro pALavAmAM kuzaLa hato. rasoI AvI. uo be peTa bharIne jamyo ne khATalA para laMbAvyuM. thoDI vAramAM ghasaghasATa UMghI gayo. AvI mIThI nidrA eNe jIvanamAM pahelI vAra anubhavI. lAchI thoDI vAre nisaraNI para AvIne DokiyuM karI gaI. navajuvAna nirAMte UMghato hato. 40 ka udA mahetA Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lAchI e juvAniyA para vArI gaI. eka vAra e paNa gharabArI hatI. paiso hato. pati hato. putra hato. amana-camana hatAM. paNa chokaro ekaeka gujarI gayo. enI pAchaLa pati gayo. pati pAchaLa paiso gayo. Aje mUDImAM thoDI rokaDa, thoDAM ghareNAM ane A eka ghara lAchI pAse hatAM. lAchIe A pachI dharmamAM citta parovyuM. divasano moTo bhAga devadarzana ane sAdhusaMtonI sevAmAM gALavA lAgI. *sAdharminI sevAmAM ene bahu rasa hato. bhUkhyAne anna ane tarasyAne pANI ApavAmAM eno jIva khUba rAjI raheto. zAstramAM to lAchI lAMbuM na samajatI, paNa jeTaluM jANyuM emAMthI eNe eTalo sAra kahyo ke du:khInAM duHkha ochAM karavAM e potAnAM du:kha ochAM karavA barAbara che. lAchIne thoDAM sagAMvahAlAM hatAM, e lAchI karatAM lAchInAM sonArUpAmAM ne mAnamAM vadhu rasa rAkhatAM. keTalIka vAra ene eklI joI ghera AvIne herAna paNa karatAM. saMsAranI prIta svArthI che, sahu svajana sonAnAM sagAM che ema lADIne bhAsI gayuM hatuM. saMsAra parathI ene vairAgya Avyo hato, eno jIva khUba UMco raheto. na jANe kema Aje udane joyA pachI ene potAno putra yAda Avyo hato. e hota to ATalo moTo hota ! AvaDo hota ! AvA majabUta bAMdhAno hota ! Avo beparavA masta juvAna hota ! udo juvAna thayo hato,nAnI sarakhI dADhI phUTI hatI, paNa enuM nirdoSa mukha zraddhA preratuM, enI vANI mIThAza ApatI. lAchIne manamAM mAtRtva jAgyuM, eka vAra udhanA vizALa kvALa para hAtha pheravavAnuM mana thayuM. paNa thAkelo-pAkelo chokaro jAgI jAya to...enI UMgha bagaDe. lAchI billIpage nIce UtarI gaI. * sAdharmika-samAna dharma pALanArA. bhAgyadevI 41 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udo gujarAtI bIje divase savAre lAchI jAgI, tyAre udyae gharanuM ghaNuMkharuMvAsIkAma patAvI nAkhyuM hatuM. loTA UTakI nAkhyA hatA. goLAnuM pANI bahAra kADhI, pharI gALI lIdhuM hatuM. kUvA para jaI navuM pANI paNa bharI lAvyo hato. AMgaNuM to kAca jevuM cokhkhuM karyuM hatuM. chAparA parathI bAvAM kADhI nAkhyA hatA, ne khUNekhAMcarethI dhULa khaMkherI nAkhI hatI. eka dADamAM jANe ghara badalAI gayuM hatuM. ane udyanI kAma karavAnI rIta paNa rasabharI hatI. moMethI kaMIka mIThuM mIThuM gAto jAya, sisoTI vagADato jAya ne kAma karato jAya. ughra ! tuM to dIkaro che ke dIkarI ? A badhAM krama to dIkarInAM.' 5 dIkarI samaje to dIkarI. tamArA jevAne peTa dIkarI thaIne janmyo hota toya mAruMdaLadara phITI jAta. dIkarAne raLIne lAvavuM paDe gharamAM. dIkarI to lAve nahi phUTI pAI ne laI jAya ghara AkhuM !' 'eTale tuM IrI thavA mAge che kAM ? lucco.' lAchIne chokaro catura 42 * udA mahetA Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lAgyo, kAmagaro lAgyo, hetALa lAgyo. udhae to kama upADI lIdhuM. nAhI-dhoIne derAsare gayo. sevA-pUjA karI. vaLI peluM stavana gAvA beTho. bola bola Adesara dAda ! kAMI thArI marajI re ! mosuM muMDhe bola?" derAsaramAM koNa na Ave ? moTA zeTha Ave, moTA sAdhu Ave, hIrAnA vepArI Ave, rezamanA vepArI Ave. moTI poThovALA sArthavAha Ave. dariyo kheDanArA zAhasodAgara Ave. raMka Ave ne caya paNa Ave. ane mANasajAta che ne ! navo leI Avyo hoya to sahu pUchegAI, kyAMthI AvyA ? zuM karo cho ?' ane ekavAra udyanI sAthe je vAta kare, e khuza thaI jAya. ekavAra udhanI sAthe je saMbaMdha bAMdhe, e pachI kadI bhUlI na zake. becAra jaNAe potAnA A paradezI sAdharmI bhAIne notaruM ApyuM, dukAne Avajo. vAtacIta karIzuM.' udde he : "to navaro chuM. mAre to beThA karatAM bajAra bhalI. paNa tamane aDacaNa paDe. navarA lokenuM dukane besaNuM sAruM nahi." | vivedha udAne loke vadhu Agraha kare. udo bapore jaIne breInI dukana para bese, meInI peDhI para base. navarA na besavAnuM to ene nIma. gAMdhInI dukAna hoya to mAlanI herapheramAM madada kare, jhaverInI dukAna hoya to sAsUpha karI nAkhe. beIvAra gAhakane paNa patAve. jIbha juo to sAra jevI. jenI dukAne bese ene bhAre na paDe. raste jatAne paNa madada karavA gheDe. kamagaro mANasa kene vahAlo na lAge? eka zeThe ene thoDI jagyA kaDhI dIdhI. udAe ghInI dukAna zarU karI. udo gujarAtI 43 Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ghI te kevuM ? baraphanA kakaDA jevuM. ane vaLI sAme pagale jaIne ghera pahoMcADI Ave. oI vAra leIne ghI na game to pAchuM le. game nahi tyAM sudhI paisA na le. sahune kahe : "khAIne paisA Apajo." dukana to dhamadhokAra cAlI. rahevAnuM bhADuM nahi. uo khAvAmAM zokha kare to pAze-aDadho zera ghI ghaLamAM nAkhI khAI jAya, bAkI bIjuM kaMI nahi ! thoDA vakhatamAM IvatImAM kahevata thaI gaI ke ghI to udAzAnuM ! jamaNamAM, varAmAM, gharavaparAzamAM udAzA-udAzA thaI gayuM ! gharanI strI kahe : "udAzA lAvyA cho ke bahAranuM ?' zuddha ghInuM nAma ja "udAzA' paDI gayuM. udAzAne kama vadhI gayuM. eNe eka nokara rAkhyo. paNa nokara rAkhyo eTale zeThAI karavAnI nahi. nokaranI hArohAra kAma karavAnuM. lakSmIdevInuM to evuM che, jyAM vaLI tyAM vaLI ! udyazAne tyAM lakSmIno Dhagalo thavA mAMDyo. have to vakhata Ave to udo be paisA vAparavA paNa lAgyo. leI paNa jAhera kAma hoya, phaMDaLo hoya to udAzA tyAM hAjara hoya. kharaDAmAM chelluM nAma lakhAve, ne zakti mujaba ApI be hAtha joDIne Ubho rahe ane kahe : saMghano mAla che. saMgha mAbApa che. mAre to dorI, loTo ne jhoLI e rahA !' mananI udAratAthI udAzA pAMcamAM puchAvA lAgyA, pachI to saMghamAM ke mahAjanamAM kaMIka gUMca paDe, eTale udAzAne teDuM jAya. udAzA Ave ne ramatavAtamAM gUMca kADhI nAkhe. lAchInA to udya para cAra hAtha, uo paNa eka moTI bahenanI jema enI sevA kare, ane kaI vAte ochuM AvavA na de. divaso sukhamAM pasAra thavA lAgyA. lAchInAM sagAMvahAlAM ene herAna karavA Ave, to udya bheramAM Ubho rahe. 44 udA mahetA Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ juktithI laDavuM hoya to jukti taiyAra ! dhokAbAjI karavI hoya to dhokAthI taiyAra ! udyanuM pahelavAna ane ksAyeluM zarIra ane mIThI jIbha joI koI UbhuM na rahetuM. Ama lAchIne rojanI hayAhoLI ochI thaI. lAchIe eka vAra kyuM : 'ughrazA ! tamArAM bairAMchokarAMne laI Avo.' uddo kye, 'e pagabaMdhaNa na posAya. amArA dezamAM to koI ghara sAthe na rAkhe. bAra mahinAmAM eka mahino ghera jaI AvIe, bALabaccAMne maLI AvIe ne vatananI havA khAI AvIe.' lAchI kahe : 'amAre tyAM koI ekyuM na rahe.' udde he : 'amAre tyAM koI bekyuM na rahe. dhaMdho karavo ne gharanI jhaMjhaTa rAkhavI, emAM bobaDI be khue. bUDhApAmAM pachI gharabAra che ne !' lAchIe ghaNuM hyuM, paNa udAe na mAnyuM. e to covIse klAka dhaMdhAmAM lAgI gayo hato. khAtAM-pItAM, sUtAM-beThatAM, dhaMdho, dhaMdho ne dhaMdho ! paNa lAchI jotI ke udyane kmAvAmAM jeTalo rasa che, eTalo kharcavAmAM paNa che. lAchIe eka dahADo pUchyuM : 'eklA rahI, hAthe rAMdhI, hAthe jamI, kALI majUrI karI dhana ekaThuM karo cho ne pachI Ama kharca karatAM kaMI thatuM nathI ? udazA he : 'lAchI bahena ! kharcavuM eya mAre mana mAvAno eka bhAga che. jema vadhu mANaso mATe kharcIe ema vadhu mANaso sAthe saMbaMdha baMdhAya, jANapichANa thAya. jANa-pichANa ane saMbaMdha e ja dhaMdhAno mULa pAyo che.' Ama, udyazA rNAvatImAM khUba jANItA thaI gayA. emanAM vepAra-vaTa vadhI gayAM. eka dahaDo mAravADathI khepiyo Avyo. e samAcAra lAvyo ke mA khUba mAMdI che, jaladI teDAvyA che. ulle tarata ravAnA thayo, paNa mA-beTAno meLApa na thayo. udde tyAM pahoMcyo tyAre mAnuM zaba ghara bahAra nIkLatuM hatuM. udAe mAtAnAM aMtima darzana ryAM, bhAre haiye agniAha dIdho. thoDA dahADA gAmamAM rokAyo. nAtajAtamAM kharca karyuM. mitrone, ghestone udo gujarAtI x 45 Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maLyo. sahune eka ja vAta kahe, bhAIo ! jovAjoga gujarAta che. tapiyAnAM tapa, satiyAMnAM sata ne zrImaMtanI kharI zrImaMtAI tyAM che. bAhubaLa, buddhibaLa ane bhAgyabaLa ajamAvavA jevI bhUmi che." gujarAtanAM havApANI, bhUmi ane mANasa vagere mATe uo khUba vakhANa karavA lAgyo. A to loka samudAya che. gAmane gaLe kaMI gaLaNuM baMdhAya che ? sahue udAnuM nAma "udo gujarAtI rAkhyuM. udAe e nAma hoMze hoMze svIkArI lIdhuM. bolyo, "baMdhuo, mAro bhAgyodaya gujarAtamAM thayo, mATe huM udo gujarAtI. paNa gujarAtI ne mAravADI judA nathI he mULa eka che. vRkSa eka che. DALa bhale judI judI hoya." Ama, thoDA divasa udo vatanamAM haryo-ryo, ne pachI bairI-chokarAMne laI karNAvatI tarapha UpaDyo. vatanane jANe chellA rAmarAma karyA. 46 udA mahetA Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7 udayana vihAra udma gujarAtInAM bhAgya jAgyAM che. sukha AvyAM che, saMpata AvI che. mAna, mobho ane AbarU traNemAM e AgaLa paDato che. lAchIne ghera to rAtamAMthI divasa Ugyo che. vagara parivAre ene parivAra Avyo che. savArathI sAMja sudhI e paLojaNamAMthI paravAratI nathI. udane to e bhalo ane eno dhaMdho bhalo. ane dhaMdhAmAM bhAgya evAM khUlyAM che, ke bhoriMganA gharamAM hAtha nAkhe toya sonuM hAtha Ave. udAnI caDhatI kaLA joI mAravADamAMthI paNa enAM sagAM-saMbaMdhI dostamitro kamAvA gujarAtamAM Ave che. saMpattinAM koNa sagAM nathI ? kAle udAne jhera khAvA kAviDayuM ApavA koI taiyAra nahotA, kUtarAne nIravA jeTalo roTalo ApavA koI taiyAra nahotA, e Aje udyane acho-acho vAnAM karatA hatA. haiyAnI vATakImAMthI jANe heta-prIta chalakAI jatAM hatAM. udayana vihAra x 47 Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udAnI vahu kahetI : "A nagharoLa lokane Azaro kvo ? AdaramAna kevAM ? ApaNI gaIkAla e bhUlyAM haze, paNa emanI gaIkAla ApaNe bhUlyAM nathI." uda hasIne kahe : "badhI vAta mANasanA bhAgyanI che. e ApaNI pAse nathI AvyAM, ApaNA bhAgya pAse AvyAM che. bhale AvyAM. koIe karyuM ema na karavuM, sAruM hoya e karavuM. jo dhobIe dhobI thaIzuM, to e badhAM sAruM zIkhaze kyAre ? udo to sahune Azaro Ape che. ramADe che, jamADe che, pherave che, pherave che. dhaMdho-dhApo karAve che. udo to jANe pArasamaNi che. game tevuM loDhuM ene aDyuM ke sAva sonAnuM thaI gayuM samajo. ane eka jaNa mAravADathI ahIM Avyo, TharIThAma thayo, dhaMdhe lAgyo, pAse cAra paisAno jIva thayo, sukhI thayo ne mAravADamAM khabara paDI ke pAchA bIjA cAra jaNa hAjara ja che. uo porasavALo jIva hato. e patnIne paNa porasa caDhAvato Seto : loka mArA karatAM tArAM vakhANa vadhu kare che. dhe che, ke ghara kaMI puruSanuM nathI, ghara baicaMonuM che. udhanA gharamAM to annapUrNA che." udAnI patnI dhAnabAIne AthI umaMga vadhato. bIjuM to ThIka paNa have ghara TUMkuM lAgatuM hatuM. ATalAM badhAMno samAsa thato nahoto. eka dahADo udAe duM: 'lAchI bahena ! vicAra thAya che, ke navI jamIna laI IMTonuM makAna caNAvuM. bahu saMkaDAza lAge che.' udhazA ! vAta sAcI che. tamArI sthiti pramANe tamAre ghara paNa joIe. jamIna huM ApuM." ghaNA dahADA matanuM khAdhuM ne masjide sUtA, lAchIbahena ! have kaMI paNa mata na khape. tamo to lakSmI cho. tamAro guNa to bhulAya tema nathI. A cAmaDInA joDA sivaDAvuM toya..." udo bolatAM bolatAM gaLagaLo thaI gayo. "udhazA ! A saMsAra to calA-calInA khela jevo che. huM tamane madada karuM 48 udA mahetA Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tame mane madada karo. keI vAra nAva gADAmAM naMkhAya che, to koI vAra gADuM nAvamAM hoya che. mArI jamInamAMthI jeTalI joIe teTalI laI lo." udAzAe to sarasa jamIna pasaMda karI. be mALanI havelI bAMdhavAnA vicArathI UMDo pAyo khodavA mAMDyo. pAyo pahelethI sAro ryo hoya to pachI citA nahi. udo pAse Ubho rahIne pAyo khodAvavA lAgyo. pAyo khodAyo, khUba UMDo khodAyo. UMDe UMDe khodatAM medALI sAthe kaMIka bhaTakayuM. khaNIm, khaNIm ! nakkI kaMI loDhuM lAge che ! jALavIne vadhu khodyuM to dhanathI bharelo caru nIkaLyo. jUnA vakhatamAM beMko nahotI, tijorIo nahotI, loko tAMbAnI gAgaramAM sonuM-rUpuM mUkI dharatImAM ghaTI detA. varaso sudhI jamInamAM paDyuM rahetuM. ghaTanAra ja e jANato. ghaTanAra I vAra acAnaka gujarI jAya to e dhana tyAM ne tyAM paDyuM rahetuM. ane Ama leI vAra acAnaka e nIkaLI AvatuM. udya zeTha pAyAmAM UtaryA. sAcavIne dhana bAra drAvyuM. sahunA manamAM hatuM ke hamaNAM A vANiyo dhana ghara bheguM karaze. dhana sATuM to loka rAta-dahADo eka kare che, khUna-pasIno eka kare che, chatAM joIe eTaluM maLatuM nathI. tyAre A to lakhamIjI sAme pagale padhAryA, Avo lAbha koNa jato kare ? dhananA caru bahAra nIkaLyA, ke udA zeThe lAchIbahenane teDuM moklIne bolAvI. lAchI AvI. eno harakha mAto nahoto. eNe badhI vAta sAMbhaLI lIdhI hatI. lAchI bolI : "udA zeTha ! pelA lokoe kahyuM hatuM ke tamAruM bhAgya karNAvatImAM che. e Aje barAbara sAcuM paDyuM, udayana vihAra 49 Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (AIL $ % SW8 - 08 | JIT - % = ESS 50 udA mahetA Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udya zeTha kyu : 'tamArI vAta sAcI, ahIM AvI huM sukhI thayo chuM. bAkI A dhana tamAruM che. tamAre levAnuM che.' lAchI he : 'meM to jamIna tamane vecI dIdhI. have je maLe te tamAruM' udha zeTha he : 'jamIna mArI. so TacanI vAta. paNa jamInamAM je hoya tenA mAlika tame.' lAchI he : 'e na bane. jamIna tamArI ane dhana paNa tamAruM' na ugha zeTha kyu : 'mArA mATe e dhana aNahakanuM gaNAya, mane na khape. tamAre levuM paDaze.' lAchI he : 'huM to ene hAtha paNa nahi aDADuM.' vAta AgaLa vadhI. A vAta sAMbhaLIne paDosIo AvyAM, paNa teoya kaMI niveDo lAvI na zakyAM. bemAMthI eke Na dhananuM mAlika thavA taiyAra na thayuM. Azcarya to juo ! jagatamAM dhana levAnA jhaghaDA cAle che, tyAre ahIM to dhana tyAgavAnA jhaghaDA jAgyA ! jUnI AMkhe sahune navA tamAzA jovA maLyA. jhaghaDo mahAjana pAse gayo. mahAjana paNa AmAM kaMI karI na zakyuM. bemAMthI eke jaNa dhana levA taiyAra na thAya, pachI vAta karavAnI zI ! A vakhate udyae kyuM : 'je dhananI mAlikI viSe jhaghaDo paDe, e dhana rAjanuM. mATe rAja pAse cAlo.' baMne jaNAM rAjadarabAre gayAM. rAjA karaNadeva siMhAsane beThA che. paDakhe rANI minaLadevI beThAM che. rUpa ne vaibhava iMdra-iMdrANInAM che. udAe darabAramAM hAjara thaIne vinaMtI karI. 'rAjAjI ! rAjAjI ! nyAya karo, lAchIbahenanI A jamIna che. e jamIna meM kharIdI che. jamInamAMthI dhanano caru nIkLyo che. caru lAchIbahenano che. ApuM chuM paNa letAM nathI.' lAchI be hAtha joDI ApuM oDhaNuM oDhI bolI : udayana vihAra * 51 Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'rAjAjI, jamIna have mArI nathI. meM paisA laIne ene ApI dIdhI che. jamIna enI che. e jamInamAMthI pAyo khodatAM caru nIkLa to eno. eru nIkLa to paNa eno. je jamInano mAlika e dhanano mAlika. mAre aNahakyuM dhana na khape.' rAjA karaNadeve baMnenI dalIlo sAMbhaLI. dalIlo sAMbhaLIne rAjA-rANI manomana rAjI thayAM. manamAM vicAryuM ke vAha mArI prajA ! vAha tamAro nIti-dharma ! prajAnI mANImAM jema rAjAno chaThTho hisso, ema prajAnAM puNya-pApamAMya rAjAno bhAga ! rAjAe hasIne paDakhe beThelAM rANI minaLadevIne kyuM : 'rANIjI ! nyAyadharmamAM tame kuzaLa cho. karo A jhaghaDAno nyAya.' rANI minaLadevI to A vANiyA para ane A lAchI para khuzI-khuzI thaI gayAM hatAM. rANI kahe : 'huM nyAya karuM chuM. baMne aDadhoaDadha vaheMcI lo. jANe aMgArA caMpAyA hoya ema baMne jaNAM bolI UThyAM : 'rANIjI ! e dhana amane na khape. rAjabhaMDAramAM laI lo. jenuM koI dhaNI nahi, enuM dhaNI rAja' rANI minaLadevI he : 'jene koI na paraNe ene khetarapALa paraNe, evI vAta karo cho tame. A dhana rAjane paNa na khape.' 'to zuM karavuM? rAjA karaNadeva vicAra karI rahyA. uddo e vakhate bolyo : 'Apa hukma karo to rasto batAvuM.' minaLadevI : 'batAva rasto. tuM buddhimAna lAge che.' uddo he : je dhana rAjane na khape, e devane arpaNa thAya. A dhanathI rNAvatImAM eka derAsara bAMdhIe.' rANI mInaLadevI piyara pakSe jaina hatAM. e vakhate dharma potapotAnI aMgata-prItinI vastu hatI. rNadeva zaiva dharma pALatA, paNa ethI manamAM koIne kaMI na lAgatuM. eka bIjAnA dharmane ekbIjAM mAna ApatAM. para * udA mahetA Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ minaLadevIne vAta gamI gaI. karaNadeve kahyuM : "udya mahetA UMcA vicAranA che. karNAvatInuM mahAjana emanuM mAna kare, ane pAgha paherave. huM emane rAjabhaMDArI nImuM chuM." AkhA gAmamAM Dhola piTAyo. lokamAnya dizA eka dahADAmAM rAjamAnya udya mahetA banI gayA. mahAjane emane pAgha paherAvI. udA mahetAe tarata sAbarane kaMThe jamIna lIdhI. zilpI ne salATa bolAvyA. kama cAlu thayuM. TUMka samayamAM to suMdara derAsara banI gayuM. eka dahADo dhAmadhUma zarU thaI. maMdiramAM mUrti padharAvI. AkhuM gAma jamADayuM. AkhA gAmano dhumADo baMdha ryo. udA mahetAe derAsaranuM nAma ApyuM, rNavihAra." paNa prajAe to e derAsarane haMmezAM udayana-vihArane nAme oLakhyuM. udayana vihAra 53 Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjamAmA udA mahetAno rAjakAjamAM thoDo pagapesAro thavA mAMDyo hato. minaLadevI mAnavajAtanAM parIkSaka hatAM. emane A nItivALo vANiyo najaramAM AvI gayo. vadhu paricaya thatAM e buddhizALI paNa lAgyo, rANI minaLadevI enA para khUba vizvAsa rAkhavA lAgyAM. khAnagI kAma ene batAvatAM thayAM. AMTIghUMTI UbhI thAya ke tarata ughra mahetAne teDuM jAya. uda mahetA Ave ke AMTIghUMTI ApoApa UklI jAya. ughra mahetA game tevA kAmano kema nikAla kare che, e koI jANe nahi. hasatA jAya, hasAvatA jAya, mazkarI karatA jAya, ne krama kADhI le: hoziyAra mANasa AMkhamAMthI zuM kADhI le ema ! . aMtaHpuramAM paNa kaMIka gUMco UbhI thAya, nAradamuni jevA udA mahetA game te rANI pAse pahoMcI jAya, ene evI rIte samajAve ke badho ukLATa tarata zAMta thaI jAya. minaLadevI he : 'udA mahetA ! ahIM maMtrIonI khoTa nathI. sAMtu mahetA, muMjAla mahetA, 54 * udA mahetA Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sajjana mahetA jevA bhaDavIro beThA che, paNa e badhA pAse mana mokaLuM rAkhIne vAto thaI zaktI nathI, paNa tame to mArA mAjaNyA bhAI jevA lAgo cho. tamane jotAM haiyAmAM koI khAnagImAM khAnagI vAta TakatI nathI. jANe bilADInA peTamAM khIra juo." raNIzrI, huM ane tame dharme eka chIe. meM to tamane kyAranAM bahena mAnI lIdhAM che." minaLadevInuM mana carAjI thaI gayuM. tAkaDe pharato-pharato rAjakumAra jayasiMha tyAM AvI caDyo. e udA mahetAnI moTI-moTI mUcho ne ghaDhInA thobhiyA joI pUchavA lAgyo : "mA, mA, A beNa che ?' rAjamAtA lAgaNImAM hatAM, teo bolyAM : be mA bhegA kara to zuM thAya ? jayasiha kyuM : "be mA bhegA karIe to mAmA thAya." beTA, tArA mAmA che." jayasiMha to bhAre tophAnI. e to gheDIne udya mahetAnA khoLA para caDhI gayo ne kahevA lAgyo : "mAmA ! mAmA ! eka suMdara vArtA kyo." udya mahetA kahe : "vAta kahuM ziyALanI caturAInI." rAjakumAra kahe : "hA, hA, e vAta kyo." udya mahetAe vAta zarU karI : "eka hatuM ziyALa ! zarIre joyuM to sAva nAnuM ! ene vicAra thayo ke mAravo to mIra, phIrane mAravAthI zuM vaLe ! roja nAnAM nAnAM jIvono zikAra karuM chuM. Aja to ema thAya che, ke hAthIno zikAra karuM. jene-jene eNe A vAta karI, te sahue ziyALane bevakUpha mAnyuM. eka dahADo eNe sahu ziyALiyAne kahyuM : "huM hAthIno zikAra karavA UpaDuM chuM. mane to sahu zubhecchA pAThavo." sahue kahyuM : "tuM beva che, ame nathI. ziyALe hAthInA zikAra kya, e ame bApagotaramAM paNa sAMbhaLyuM nathI." rAjamAmA papa Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ziyALa to rAma rAma karIne UpaDyuM. paDakhenA vanamAM eka moTo hAthI raheto hato. vacamAM eka taLAva AvatuM hatuM. unALAnA tApathI pANI sukAI gayuM hatuM, paNa baMpa ghaNo hato. ziyALa hAthI pAse pahoMcyuM ne bolyuM, "he rAjAdhirAja ! amArA pazuloke Apano rAjA tarIke svIkAra karyo che. mane pratinidhi tarIke ApanI pAse pAThavyo che. Apa zrImAnuM rAjyAbhiSeka mATe ApanA sukamaLa pagone tasdI ApI amAre tyAM satvare padhAro." hAthI potAnAM vakhANa sAMbhaLI khUba phulAyo. eNe kahyuM : huM tArA pazulokyI sAva ajANyo chuM. huM tamArA para kRpA karIza. AgaLa cAla ane mane mAraga darzAva." ziyALa kahe : "jevI Apa nAmadAranI AjJA ziyALa AgaLa thayuM ane pAchaLa-pAchaLa hAthI cAlyo. cAlatAM-cAlatAM baMne taLAvakaMThe AvyA. ziyALa sukAyelA baMpa parathI saDasaDATa cAlyuM gayuM. hAthIe tenuM anusaraNa karyuM. paNa bhAre vajanavALI gayA hovAthI hAthIbhAI to kaMpamAM khUMpI gayA. bahAra nIkaLavA vadhu mahenata karI, tema teo vadhu khuMpyA. jADI thayA ane jhAjhI moTAInI mAyA ! zI rIte nIkaLAya ? Akhare koI rasto na joI, eNe kahyuM. alyA ziyALa ! huM kaMpamAM khUMpI gayo chuM. mane madada kara.' ziyALa kyuM : "hajUra! mAruM pUMchaDuM pakaDIne bahAra Avo." paNa ziyALanI pUMcha pakaDavAthI kaMI hAthIbhAI bahAra nIkaLI zake ? A to mazkarI karI ! hAthIbhAI bAra nIkaLavAnI mahenatamAM adhamUA thaI gayA. uparathI UnALano tApa ane vaLI bhUkha-tarasa ! bicAro hAthI kamote mUo. ziyALabhAI potAnA samAjamAM pahoMcyA. ne sahune hAthInA zikAranA khabara ApyA. badhA ziyALono samAja hAthIne jovA cAlyo. A vakhate eka DAhyA paka ja udA mahetA Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vALa *jenI buddhi enuM baLa, beva pAse zAnuM baLa ! juone savAzeranA ziyALabhAIe haNyo hAthI hajAra maNano. sarasa vArtA ! vAha mAmA vAha ! jenI buddhi enuM baLa ! jayasiMha to kUdavA ne nAcavA lAgyo. ene mAmA gamI gayA. pachI to mAmA Ave ke doDIne sAme jAya. khoLe caDhIne AvI vAto sAMbhaLe. uda mahetA koI vAra jadagrIva gIdhanI vAta kare. koI vAra damanaka kaTaka nAmanA be baLadanI vAta kare. koI vAra cAMdrAyaNa vrata karatI billIbAInI vAta kare. lAla jabAna kAcabo ane raktamAMjara kUkaDAnI paNa vAta re. jayasiMhane khUba rasa paDe. minaLadevI paNa pAse bese. ene to rAMnA ratana jevo A bALaka hato. bhAvinI badhI AzAo enA para hatI. e A badhI vArtAomAMthI sAra tAravIne putrane samajAve. Ama, divaso cAlyA jatA hatA. ekAeka rAjA karaNadeva bImAra paDyA. emaNe jayasiMhano rAjyAbhiSeka karyo, ne TUMka samayamAM pote gujarI gayA. AkhA rAjamAM zAka phlAyo. minaLadevI rAjamAtA banyAM. nAnA putrane laIne patinA nimitta yAtrAe nIkLyAM. muMjAla mahetA sAthe hatA. tepana ghATa A~, bAvana tIrtha pUjyAM. yAtrA karIne pAchAM ryAM, paNa AvyAM tyAre pATaNanA daravAjA baMdha. rAjakAjamAM hamezAM be samaya kharAba hoya che. rAjA besato hoya tyAre, rAjA UThato hoya tyAre. gujarAtanuM rAja koNa calAve ? rAjamAmA * 57 Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ loko he : minaLadevI paradezanAM che, emano bharoso nahi. emanA rAjamAM paradezIonuM caDhI vAge. vAtavAtamAM rAjakhaTapaTa jAmI gaI. ziyALa tANe sIma bhaNI. taruM tANe gAma bhaNI. sAMja paDI toya pATaNanA gaDhanA daravAjA na UghaDyA. rANI jevI rANInuM pANI UtarI gayuM. muMjAla jevA muMjAlanuM kaMI na cAlyuM. musAphara jemAM UtaratA, e dharmazALAmAM gujarAtanI rANIne rAtavAso rahevAno vakhata Avyo. vakhata vakhatane mAna che. A vakhate rANIne ugha mahetA yAda AvyA. ciThThI lakhIne hevarAvyuM ke bahenanI AbarU javA beThI che. kaMI thAya to tamArAthI thAya. udda mahetAe ciThThI vAMcI, ne lAMbo vicAra ryo. tarata mahAjana pAse pahoMcyA. Ate ne rAte mahAjana ekaThuM kyuM. e veLA mahAjananI hAka vAgatI, mahAjana pAse baLa, buddhi ne dhana traNe vAnAM hatAM. dhana vAparavAnI jarUra paDe to dhana vAparatA, talavAra vAparavAnI jarUra paDe to talavAra kheMcatA. uda mahetAe mahAjana pAse TharAva karAvyo : 'rAjamAtAnA ame hAmI chIe. atyAranA vakhatamAM rAjakAja bIjAne soMpAya tema nathI.daMDanAyaka madanapAla rANIjI sAthe rahI rAjavahIvaTa calAve ? mahAjanano TharAva eTale camarabaMdhIne sara namAvavuM paDe. virodhIonA hAtha heThA paDyA. savAra thatAM to durganA daravAjA UghaDI gayA. bhAre mAna-pAna sAthe rANImAtAno praveza-utsava ujavAyo. rANImAtAe siMhAsana saMbhALyuM. paNa te udA mahetAnI sevAne na bhUlyAM. rNAvatInA temane nagarazeTha banAvyA. udA mahetA rAjamAmA tarIke paMkAI gayA. 58 * udA mahetA Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khaMbhAtanA daMDanAyaka vizALa evo arabI samudra che. ene kaMThe staMbhatIrtha nAmanuM baMdara che. gujarAtanuM jUnuM baMdara che. bhAratanuM e nAmacIna baMdara che. staMbhatIrthanuM bIjAM nAma khaMbhAta. khaMbhAtanA kaMThe corAzI baMdaranA vAvaTA UDe, cIna, jAvA, sumAtrA sudhI enAM vahANa khepa bharIne jAya ane khepa lAdIne Ave. ujjainI, indraprastha ne kazmIra, enuM A baMdara ! sidhudezathI baeNksanA kinArA para khaMbhAta sauthI moTuM nagara, vepAre tema ja vaibhave. makkA-madInA javA mATe A baMdarethI javuM paDe. hajAro musalamAno haja karavA mATe hidabharamAMthI ahIM Ave. ahIM hIrA-mANekno vepAra cAle. mInA-motInAM ahIM bajAra bharAya. ahIM lAkhonA mAla vecAya. ahIM lAkhonA mAla kharIdAya. eka to jAtrAe javAnuM nAkuM. bIjuM vepAranuM prasiddha dhAma ! khaMbhAtanA daMDanAyaka pa9 Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjuM moTAmAM moTuM baMdaragAha! ahIM kaNa na Ave ? kayA dezanA mANaso na Ave ? ane Ave temAM sArA paNa Ave ne naMga paNa Ave ! A sahune saMbhALI zake evo khaMbhAtano sUbo joIe, baMdarano daMDanAyaka mahAkuzaLa joIe, baLavAna paNa joIe, alavALo paNa joIe. kaLa vaparAtI hoya tyAM sudhI baLa na vAparavuM. evI gujarAtanI nItino e jANakAra hovo ghaTe. savAla e thayo ke khaMbhAtano sUbo kene nImavo ? sahunI najara pharatI-pharatI udya mahetA para TharI. khaMbhAtanI pacaraMgI prajAne sAcavI zake, to udo maheto sAcavI zake. kaLa paNa enI pAse che, baLa paNa enI pAse che. verIne vahAlAM kare tevI zubha che. vakhata joIne vartavAnI daSTi . vaLI, aNahakanuM lenAra nathI. keIno haka DubADanAra nathI. udya mahetAnI sUbA tarIke nimaNUka thaI. karNAvatI choDI e khaMbhAta AvyA. hoddo saMbhALI lIdho. sarasa rIte rAjakaja calAvavA lAgyA. thoDA vakhatamAM to cAre tarapha emanI bolabAlA thaI gaI. vepAra vadhyo, vaNaja vadhyo. vahANavaTAmAM khaMbhAta AgaLa AvyuM. solaMkI rAjAonI jalasenA ahIM rahevA lAgI. khaMbhAtanA dhanathI saurASTra ane lATa para paNa kabU rahevA lAgyo. dhana-baLa e moTuM baLa che. khaMbhAta jANItuM hatuM ja, have te jagatajANItuM banyuM. zAhasoghagaro ahIM AvatA. vahANavaTIo ahIM AvatA. sArthavAhonI (sathavArA) poTho ahIM paDatI. dharmadhuraMdharo ahIM AvatA. jati-satI, rAya-raMka, zeTha-vANotara ahIM AvatA. 60 udA mahetA Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvA alabelA khaMbhAtamAM eka vAra devacaMdrasUri nAmanA jaina AcArya AvyA. agama-nigamanA e jANakAra hevAtA. thayeluM, thavAnuM ne thanAruM bhAkhatA. mahAna tapasarI hatA. vidyAnA to sAgara hatA. sahu-sahunA dharma pALe. keInA dharmamAM leI aMtarAya na nAkhe. udya mahetA potAnA niyama pramANe upAzraye gayA. vaMdana karIne gurunI samIpe beThA. pU. devacaMdrasUrijIe acAnaka prazna karyo, "mahetAjI ! je nisaraNIe mANasa UMce caDyo, e nisaraNIne e bhUle kharo ? nA, gurudeva !' buddhizALI mahetAne gurujInA AvA praznathI Azcarya thayuM. temaNe vAtano khulAso meLavavA pUchyuM : kaI nisaraNI, gurudeva ? "dharmanI.' hA, prabhu ! e dharmanA pratApe, e dharmanA niyamonA pratApe to beDIno udo savA lAkhano thaI gayo. e dharmanA paradhana ane parastrInA nAme mane Aja daMDanAyaka banAvyo. e dharma mATe to jarUra paDe jIva ApuM.' udA mahetAe bhAvapUrvaka kahyuM. cho to gujarAtI ne ? gujarAtanuM dilamAM ghajhe che ne ? hA, gurudeva ! udo emAM abhimAna le che.' gujarAta to saryuM rAjA mULarAje, paNa bhASA vinA deza kvo ? mUMgA lokvI kaMI rAjakaja cAle ? gujarAtanI bhASA sarjavI paDaze ne ! hA, gurudeva ! bhASA vinA sAhitya kevuM !' ane sAhitya vinA saMskara kvA? ane saMskAra vagaranI prajA kevI ? gujarAtanuM rAja sthapAyuM. gujarAtano vaibhava Avyo. gujarAtano vepAra vadhyo, paNa gujarAtanuM sAhitya kyAM-gujarAtanI saMskRritA kyAM ?' mane khabara nathI. Apa batAvo kyAM che ?' udya mahetAe kyuM. khaMbhAtanA daMDanAyaka u1 Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ BOONOVOROYALOYOYOU BOY WODOOD 5 IT . TE HOUD Aurii sta .. 000 . mm000 000000 0.0 . 0. c 0000 OLDU DAN 1121 cocoa HO Julian kara che udA mahetA Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ batAvuM chuM, juo A rahI gujarAtanI saMskAritA sadehe,' gurudeva ATaluM bolatAM UThyA, ane aMdaranA khaMDamAM gayA. gurudeva jAdumaMtara to karavA mAgatA nathI ne ? udA mahetAne evo AbhAsa thayo. paNa tyAM to gurujI aMdarathI pAMca varSanA eka bALakane laIne bahAra AvyA. udya mahetAe bALane joyo. bIjanI caMdrarekha jevo bALaka lAgyo. tenuM kuMDALuM enA mo para ramI rahyuM che. "A gujarAtanI saMskAritA, A gujarAtIno pitA, A sAhityano aSTA, jagatanA medAnamAM gujarAtanI garimAno DaMke denAra A bALaka !' gurudeva bolyA. e bhAvAvezamAM hatA. emanI AMkho AkAza para ramatI hatI. ne jANe AgamanAM eMdhANa bhAkhatI hatI. "bhojano dhanapAla, vikramano balidasa ane gurjara dezano vidyApati A bALaka thaze. vyAkaraNa, kavya, nyAya, yoga, tattvajJAna, zabdazAstra, itihAsa, purANa e sarjaze. nAta,jAta, kuLa, deza ane jagatane e ajavALaze. mahetAjI! TUMkamAM e yugapuruSa thaze. jagatanA itihAsamAM gujarAta rUpALuM karI dekhADavuM haze, to A karI dekhADaze." udya mahetAne kSaNabhara lAgyuM ke gurujI vAtamAM jarA vadhu paDatuM moNa nAkhe che, paNa tarata ja A ni:svArtha ne zAstrajJa AcAryanAM vacanomAM eNe zraddhA sthApanA karI. guru zA kAraNe jUThuM bole ! "A mahAna bALaka pheNa che? kyAMno che ? mAre zuM karavAnuM che ? udya mahetA mULa vAta para AvyA. "mahetAjI ! gujarAtamAM bhAla nAmano pradeza che. dhaMdhuka nAmanuM nagara che. A nagaramAM dharma-karmamAM moDha jJAti UjaLI che. emAM cAca nAmano eka sagRhastha rahe che. pAhinI nAme tene eka patnI che. jenAM darzana karIe ne pApa pakhALIe evI e satI che. tene tyAM A bALakno janma thayo che. putra peTamAM hato, tyAre mAtAne bahu sArA-caMgA vicAro AvelA eTale bALakanuM nAma caMga cakhyuM che.' 1. mahAtmA gAMdhIjI A jJAtimAM janmyA hatA. khaMbhAtanA daMDanAyaka 93 Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guru deva thobhyA, pachI bolyA : hyuM che ne putranAM lakSaNa pAraNAmAM parakhAya. sAMbhaLyuM che, rAjA karaNadevanA siMhAsane bALaka jayasiMha caDhI beTho, ne rAjAe enuM UjaLuM bhAvi bhAkhyuM ke A bALaka dharApati thaze. eka ema dahADo A bALaka ramato-ramato mAruM Asana dabAvIne beTho. eTaluM ja nahi, moM mArA jevuM karyuM, upadezanI nakla mArA jevI karI. meM enA tagataga thatA TAlakA tarapha joyuM, mArA jJAne mane kahyuM : "A bALaka deza, dharma ne phaLane tAraze. e mahAna jyotirdhara che. e gujarAtano vidyApati thaze." mane bALaka gamI gayo. paNa eno pitA bAragAma hato. phakta mAtA ghera hatI.' "mAtAe kaI rIte tamane putra Apyo ?' udya mahetAe mukhya prazna karyo. e ja kahuM chuM, mahetAjI! e gurjara nArIne dhanyavAda ghaTe che. mAtAne mana putra eTale AkhA saMsAranI saMpatti, meM e mAtAne kahyuM : "gurjarezvarI ! putrane khoLAmAM rAkhI khAtopIto karavo che, ke je darabAramAM rAkhI nokara-cAkarI karato karavo che, ke kaI sAdhune soMpI jagatapUjya banAvavo che ? A do tArI kUkhano dIvo che." mAtA bolI : "mAre ekano eka che. ene joIne ame rAjI rahIe chIe. vaLI mahArAja ! che eka dIkaro paNa sAta karanI bhUkha lAge tevo che." "he subhAgI nArI ! ratnAkara ratna pakave che, paNa pAte eno lobha rAkhato nathI. AmravRkSa phaLa pakave che, pote rasa cUsatuM nathI.jogI tArA dvAra para Avyo che. e jogIne ApI de A bALakae jogaMdhara thaze. tane tAraze, jagatane tAraze. kSatriyANIo enA eka juvAna beTAne raNamedAne nathI molatI ? bhUlI gaI e ?" "mahetAjI ! zuM kahuM tamane ! e gurjarezvarIe sage hAthe mane dAna dIdhuM, ThThAM : "enA nAzavaMta dehanI mAyA choDuM chuM, paNa enA kirtidehano moha dharuM chuM. mAro dikaro gRhaujAmaNa, kuLa ujAmaNa ane dezaujAmaNa bano.' guru ATaluM bolI zAMta rahyA. mahetAjIe kahyuM : 64 udA mahetA Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'vaMdana ho e mAtAne ! je dharatImAM AvI mAtAo hoya, e dharatI kharekhara baDabhAgI che. have Apa mane je AjJA hoya te pharamAvo." "mahetAjI ! A hIrAne pahela pADavAnA che. tamAre tenA nimitta thavAnuM che. tamArA jevo kuzaLa mANasa ja enA pitAne samajAvI zake. A kArya karazo to gujarAta tamAruM ozIMgaNa raheze. enA itihAsamAM tamAruM mAna raheze.'', mahetAjI vicAra karI rahyA. gurujI thoDI vAra bALaka sAme joI rahyA, ne vaLI bolyA : "eno pitA hamaNAM Avaze. putranI mAyA apAra che. mAre ene jarApaNa karAjI karavo nathI. rAjI thaIne Ape to levo che. pachI ghATa ghaDIne dezane-dharmane caraNe dharavo che. A bALaka sAmAnya na mAnatA, mahetAjI !" mahetAjIe guruvacana svIkArI lIdhuM. bALane AMgaLIe lIdho. eka divasa A ja AMgaLIe rAjA jayasiMhane lIdho hato, Aja e ja AMgaLIe e bALane lIdho. baMne ghera gayA. mahetAjInI hetaprIta, gharanAM mANasono premabhAva, na pUcho vAta ! bALaka caMgo to potAnAM sagAM mAbApane bhUlI gayo. khaMbhAtanA daMDanAyaka kapa Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 mahAna bhAgya khaMbhAtanI poSadhazALAmAM navI navAIno eka mahemAna Avyo che. e khUba akLAyelo che. vAta kare che to ghAMTAthI, thoDI vAta karatAM-karatAM to bhAre tapI jAya che. sAme guru devacaMdrasUri zAMtithI beThA che. poSa mahinAnuM pANI joI lo. pelA mahemAne caDa pADIne kyuM : 'huM dhaMdhUkAno cAca. mAro aMga lAvo. rAMkyuM ratana lAvo.' 'bhAI cAca ! e ratana vinAno tuM kharekhara rAMka cho, paNa jo ene laI jaIza, to jagata rAMka banI jaze.' gurudeve mIThI vANImAM kyuM. 'jagata khADAmAM paDyuM. mane ema banAvo nahi. kyAM che mAro caMga.' 'A udya mahetAne tyAM che.' gurudeve hyuM, ane umeryuM, 'mahetAjI ! cAcane tamAre tyAM laI jAo. emanuM mana mAne to ThIka, nahi to caMgane soMpI dejo.' gurunAM A vAkyo sAMbhaLI cAca kaMIka zAMta paDyo. GaGa * udA mahetA Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udya mahetAe kahyuM, "zANA bhAI mAre ghera padhAro. mane atithisevAno lAbha Apo, ane tamArA putrane laI jAo." cAlo, AvuM chuM. putranAM darzana vinA mAre annajaLa harAma che." cAce kahyuM. udA mahetA ane cAca gurunI AjJA laI ghera AvyA. bApa to ghakAnI raTaNA laIne beTho hato. mahetAjIe AMgaNAmAM ramatA bALaka caMgane lAvIne pitA sAme rajU ryo. pitA putrane paMpALI rahyo. putra to khUba mojamAM hato. udA mahetAe kahyuM : "bhAI cAca ! dhaMdhUkanI dhULano ramanAra A jIva nathI ho. pATaNanA siMhAsanane AjanAro hIro che, jagatanAM mAna mukavanAra mahArathI che. hIro bagaDA uDADavAmAM pheMkI na do. sAruM e tamAruM. cAlo, pahelAM jamI laIe.' baMne jaNA jamavA beThA. udya mahetAnI mahemAnagati eTale pUchavuM ja zuM? dIkarAne khoLe besADI bApa jamavA lAgyo. cUramAM coLAyAM, sAra pIrasAyA, khAjAM ghebara mukAyAM. kesara-kasturI bharyA dUdhanA vATaka mukayA. udya mahetAe mahemAnane Agraha karI-karIne khavarAvyuM. khAtA-khAtAM potAnI AtmakyA klI. DAhyA karI dezAvara sArA e kahyuM. udya mahetAnI rasavatI (rasoI) ane sarasvatI (vANI) baMnethI cAcanuM mana palaLI gayuM. jamyA pachI oraDAmAM tAMbUla khAtA badhA beThA, cAce vakhata joI kahyuM, sAthe jarA damadATI paNa ApI. juo ! Aja rAjamAtA minaLadevInuM rAja nathI. e jarUra adala insAkvALAM bAI hatAM, chatAM janma jaina hatAM. gurunI kaMIka lAlamaryAda rAkhe. mahAna bhAgya che ka7 Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAkI Aje to mahArAjA jayasiMhanuM rAja che. insAphnI AgaLa sagA bhAIne paNa sasto na choDe ho !' bhAI ! tamAro dIkaro tamane bhaLyo.' ughra mahetA DaratA hoya tema bolyA : 'huM pArakAM chokarAMne jati karanAro jaina nathI. gurudeva AgamavANI bhAkhanAra che. emaNe hyuM ke A dIvo gharamAM goMdhI rAkhazo to ghara ajavALaze, bahAra kADhazo to jagata ajavALaze. ruce ema karo. 'dIkaro to buDhApAnI lAkaDI che. sahune dIkarAnI kmANInI AzA hoya.' 'jarUra hoya. jarA thobhI jAo.' udA mahetA aMdara gayA. bApa-dIkaro eklA paDyA. bApe IkarAne pUchyuM, 'beTA ! ghera AvavuM che ?' dIkaro kyu : 'ahIM khUba majA Ave che.' 'tArI mA yAda AvatI nathI ?' dIkaro he : 'Ave che, mA kaMI thavI che ? paNa mArI mAe kahyuM che, ke beTA ! moTo jogaMdara thaIne Avaje. pitAjI ! huM khUba bhaNIza. jagatane bhaNAvIza. huM sAdhu thaIza. jagatane sAdhu banAvIza. huM tarIza, jagatane tArIza.' bApa dIkarAnI vANI sAMbhaLI rahyo. ene paNa gurunI vANI sAcI lAgI. ATalo nAno bALaka AvI vAto na kare ! nakkI parabhavano tapesarI. thoDI vAtacItamAM to enI vANI, enA vicAra sAva badalAI gayelA lAgyA. eTalI vAramAM udya mahetA bahAra AvyA. emanA hAthamAM moTo thALa hato. emAM sonAM-rUpAM hatAM. sAthe bIjI bheTa vastuonI yAdI hatI. emAM hAthI ApyAnA, ghoDA ApyAnA, jamIna-jAgIra ApyAnA lekha hatA. cAca paLavAra vicArI rahyo. khaMbhAtano sUbo A badhuM zA mATe karato haze ? ene zuM svArtha ! mAtra dharmaprema ! dezaprema ! cAca udya mahetAnA dharmaprema para vArI gayo. uda mahetAe kyuM, 68 * udA mahetA Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'AmAM kaMI parAyuM na mAnazo. dharmanA pratApathI Aja huM je kaMI chuM, te chuM. tana, mana ne dhana traNe dharmane arpaNa che.' sAco prakAza hamezAM ajavALuM ja pedya kare che. cAcanA dilamAM paNa dharmaprema jAgI gayo. eNe kahyuM . mane dhana laI dharma vecanAro na mAnazo.' 'to cAca ! dIkaro laI jA, paNa A mahAna bALakne amara banAva. enAM tAryA ApaNe tarazuM, tArI botera peDhI tarI jaze.' udA mahetAnI baLavAna bhASAmAM AjInA sUra hatA. cAca bolyo : 'mAro putra-prema ghaNo che. paNa tamAro dharmaprema mahAna che. caMgo tamane arpaNa !' cAca ! mane arpaNa na karIza. mane arpaNa karavAthI e madArInA mAMkaDAnI jema sabaLA pAse nAcato raheze, ane nabaLAne nacAvato raheze. gurujIne arpaNa kara !' cAce bALakne gurucaraNe arpaNa karyo. caMgo bALaka caMgo nIkLyo. vidyA to jANe enA haiyAmAM beThI hatI. vairAgya to enI nasenasamAM hato. teja enuM, tapa enuM, bhASA enI, bhAva enA. eka dahADo khaMbhAtanI galIe galI maMgaLa vAdyothI gUMjI UThI. caMgo sAdhu banyo. nAma muni somacaMdra rAkhyuM. paNa e pachIno somacaMdrano itihAsa adbhuta che. e somacaMdramAMthI jotajotAmAM hemacaMdra banyo. emAMthI AcArya hemacaMdra banyA. gujarAtamAM sAhitya ne saMskAranAM jaLa relAvyAM. mahAna bhAgya 79 Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 nara kevAnara rAjA jayasiMha gujarAtano rAjA che. ene gujarAtane ghaDavI che. gujarAtanuM nAma jagamAM jANItuM karavuM che. ene cakvartI rAjA thavuM che. pitA karaNadevano pratApa ene varyo che. mAtA minaLadevIno adala insApha enI nasenasamAM che. ' che to juvAniyo, paNa bIjA rAjakumAronI jema e suMvALo nathI. madanapAla jevA mahAjoddhAne eNe haNyo che. ane bAbarA bhUta jevA bhUtane eNe ekle hAthe harAvyo che. moTA-moTA mallothI paNa muzkela kama A navajuvAna rAjAe karyo che. loke he che, ke eNe vikrama rAjAnI jema vAdivetAla siddha karyo che : e "siddharAja' che. loke rAjA jayasiMha karatAM ene rAjA siddharAjane nAme vadhu oLakhavA lAgyA che. koI sadharA jesaMga kahe che. sadharo eTale siddha ! hato to sAta khoTano dIkaro, paNa mAe pANA para suvADIne moTo karyo 70 udA mahetA Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. siMhaNanAM dUdha dhavaDAvI siMha sarakyo che. dikaro duzmananI sAme senAnI mokhare cAle che. potAnI pAchaLa senAne calAve che. rAjA siddharAja jayasiMhanA darabAramAM bApaudAnA vArInA DAhyA divAno che. paNa e kAraNe siddharAja makhamala-mazarUnI taLAImAM paDI raheto nathI. jAte rAjakAja jue che. jAte nyAya toLe che. jAte pheMsalA pADe che.* jarUra paDe tyAre potAnA DAhyA vAnanI salAha le che. bIjA rAjAonI jema e kAcA kAnano nathI. gujarAtanA be mukhya dharmo : zaiva ane jaina. baMne dUdha-pANI jevA che. gharamAM be bhANAM hoya to khakhaDe, ema leI vAra ApasamAM khakhaDe, paNa matabheda karatAM manameLa vadhu che. siddharAja kahe "bane dharmI mAre mana mArI be AMkha barAbara. sahu-sahunA dharma pALo. khoTI khaTapaTa na karazo.' gAya vALe e govALa. je mANasajAtanA mananuM ghaDatara kare, tyAga zIkhave, balidAna apAve, paropakAra bhaNAve e dharma moTo. paNa rAjakaja to kalaMdInA kaLA dharA jevAM che. ghaNAM UMDAM, ghaNAM kaLAM, patto ja na lAge. zrIkRSNa jevo mahArathI ene nAthe to nAthe. bAkI to kALInAganI senA ne jItavA na de. keTalAka rAjakajane copATanI ramata jevAM kahe che. kyAre karyuM sogaThuM baLavAna thaI kayA sogaThAne uDADI mUke e kaMI na kahevAya. pAsA savaLA paDe ke avaLA tenA para badho AdhAra. keInI caDhatI joI baLanAra ghaNA hoya che. ghuvaDa sUrajanAM teja sAMkhI na zake. eka to khaMbhAta jevuM baMdara. e baMdaranA udA mahetA dhaNIraNI. vaLI jIva udAra. hAtha chUTo. je Ave e khaMbhAtanA udA mahetAnAM be moDhe vakhANa kare. * mahAna rAjA siddharAja viSe rANakadevIne paraNavAnI ane jasamA oDaNanI cheDatI karyAnI vAto joDI kADhelI che. itihAsathI baMne banAva khoTA TharyA che. nara ke vAnara 71 Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che ? khArIlA loko lAga joIne beThA hatA. taka maLe ke AlAnI TopI mAlAne paherAvI daIe. rAjA badhA kAcA kAnanA hoya che. paNa dIpaDo to bhAre luccuM prANI ! ghaDImAM ahIM dekhAya, ghaDImAM kyAMya dekhAya. ghaDImAM dekhAya ja nahi. Lord rAjA dIpaDAnI pAchaLa paDyA. dhIre-dhIre sUrajadevatA barAbara madhya AkAzamAM AvyA. bapora thayA. sUraja tapyo. dharatI dhagadhagI rahI. rAjA eka vaDa nIce ArAma karavA ghoDethI Utaryo. 72 * udA mahetA udA mahetAnI viruddhamAM paNa jabarI ' rAjakhaTapaTa UbhI karavAmAM AvI. eka vAranI vAta che. rAjA siddharAja ravADIe caDhyo che. hAthI para besI zikAre nIkLyo che. zikArInA svabhAva mujaba zikAranI pAchaLa-pAchaLa dUra cAlyo gayo. eka bhAre jaMgala AvyuM. emAM eka dIpaDo najare caDyo. rAjAe eno pIcho paDyo. vaDanuM jhADa ane ghaNIbadhI DALo. vAnaronuM eka AkhuM ToLuM upara rahe. siddharAja zaherano rAjA to vAnaro vananA rAjA. koIthI koI kyAM kama koI vaDavAInA hIMcake hIMce. koI DALe-DALe ThekaDA mAre. koI ekbIjAnAM mAthAM jue. Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ I vaDanA lAla-lAla TeTA toDe. aDadhA khAya ne aDadhA ekabIjA para ghA kare. vAnaroe nIce rAjAne joyo. rAjA thayo te zuM zera ghI lAvyo ? vAnaroe to rajA para eThA TeTAnA ghA karavA mAMDyA. Tapaka laIne TeTA mAthA para paDavA lAgyA. rAjA upara jue eTale vAnara saMtAI jAya. rAjA AjubAju jue eTale vaLI uparathI Tapaka laIne TeTo paDe. rAjA upara jue eTale vAnarabhAI AghApAchA thaI jAya. rAjAya mojIlo hato, vAnara paNa mojIlAM hatAM. baMnene manamoja AvI. Ama thoDIka vAra cAlyuM, tyAM to eka vAnare hAthI para ThekaDo mAryo. ThekaDo mArIne barAbara hAthInI pITha para caDI beTho. hAthIbhAI sUMDha laMbAve paNa tyAM na pahoMce. pUMchaDInI jhApaTa mAre paNa vAnarabhAI salAmata jagyAe besI gayelA. ane eka vAnarane phAvyuM, eTale bIjuM AvyuM, trIjuM AvyuM. A ustAda prANIo evI rIte khasI jAya ke hAthInI sUMDha emane pahoMcI ja na zake. rAjA siddharAjane paNa A jovAmAM moja AvI. e thAka bhUlI gayo, tarata vIsarI gayo, bhUkha to jANe bhAgI gaI. . hAthI to DAhyuM prANI. e paNa manamAM samajI gayo. DAhyo thaIne Ubho rahyo, eTale vAMdarAM vadhu zUrAtanamAM AvyAM. eka TeNaka vAnare jaIne hAthIbhAInA sUpaDA jevA kAna jhAlyA. moDhethI hAMkto hoya evo haDahaDahaDa avAja ryo. moTA manavALA hAthIno mijAja gayo. are je vAgha, siMha ane dipaDAthI na Dare, ene A TeNiyuM vAnara kanaDe ! hAthI nIce paDakhuM pheravI badhAMne kyaDavA gayo, ke haDUDu karatAM pAchAM badhAM vAnara vaDalA para ! thoDI vAra badhAM DALa para DAhyAM thaIne beThAM, jANe tophAna zuM, e jANatAM ja nathI. sAva DAhyAM DamarAM ! paNa vaLI TeTA khAIne rajA para pheMkvA mAMDyAM. nara ke vAnara che 73 Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ have rAjA ciDAyo. e dhanuSabANa laIne Ubho thayo. eka vAnaranuM nizAna lIdhuM. paNa rAjAe A vakhate eka moTuM Azcarya joyuM. kadI na joyelo evaDo moTo eka vAnara enI najare paDyo. rAjAe sAMbhaLyuM hatuM ke bIjA dezomAM bahu moTA vAnaro thAya che, paNa gujarAtamAM to AvA vAnaro dekhavA paNa maLatA nathI. rAjAe vAnara tarapha potAnuM tIra tAkyuM. tyAM to e vAnara nIce paDyo. vagara tIre jANe e vIMdhAI gayo hato. nIce paDIne be paLa e taraphaDyo. pachI beTho thaI be page ane be hAthe cAlato rAjA pAse Avyo. rAjA siddharAja to marada mAnavI hato. bIjo mANasa hoya to bhUtapretanAM caritara mAnI jIva laIne bhAge. paNa A to siddharAja ! bhUtanoya gho ! enI mahAna mAtAe ene kadI keIthI DaratAM zIkhaveluM nahi! DaravuM ane maravuM eka barAbara ! rAjAe dhanuSa-bANa khabhe bharAvI, kamara parathI talavAra DhIlI karI, ane bUma pADI kahyuM, leNa che tuM ? jaladI bola, nahi to A tArI sagI nahi thAya.' "mANasa". pelo vicitra vAnara bolyo. "mANasa hoya ke mANasanuM maDuM. paNa tyAM Ubho rahI jA. jANI le ke huM siddharAja jayasiMha chuM." pelo vicitra vAnara tyAM thaMbhI gayo, ne pachI Ubho thayo. siddharAje joyuM ke e kharekhara mANasa hato. eNe kamara para lUMgI vIMTI hatI. mAthe eka kapaDuM bAMdhyuM hatuM, nAnI-nAnI dADhI hatI. siddharAje pUchyuM. kyAMno che tuM ?' khaMbhAtano hajUra ?' to to mArI prajA che. jAtano musalamAna lAge che ?" siddharAjane potAnI prajA lAgatAM jarA lAgaNIthI pUchyuM. 74 udA mahetA Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "hA, jahAMpanAha ?' e mANase klabalI bhASAmAM javAba Apyo. tAruM nAma zuM ?" kyubaalI." khaMbhAtamAM zuM kare che ?' masjidano khatIba (upadezaka) chuM." ahIM zA mATe Avyo hato ?" hajUra, araja gujAravA. pATaNanA darabAramAM ghaNA AMTA khAdhA, paNa mane keIe pesavA na dIdho. hama garIboM ka ni hai?" khatIbe kahyuM. "khaMbhAtamAM teM tArI phariyAda na karI ?' "nA hajUra ? mane sahue kahyuM ke e badhA aMdarathI maLelA che, tane nyAya nahi maLe. sIdho pATaNa pahoMca." acchA ! tArI zuM phariyAda che ?' rAjA siddharAje kahyuM. enI moTI-moTI AMkhomAM hiMgaLonI lAlAza AvIne bharAI hatI. hajUra, jAnanI amAnata maLe.' khatIbe kahyuM. "rAjA siddharAjanA rAjamAM tAro vALa paNa vAMke nahi thAya. adala insApha e mAruM vrata che." hajUra, e jANuM chuM. gujarAtanA bAdazAhanI e AbarU mulaka mazahUra che. garIbanavAja, khaMbhAtanA dariyAkaMThe AvelA eka parAmAM ame rahIe chIe. gAyamAMthI jhaghaDo jAgyo. bhAre tophAna thayuM. 80 mANaso mAryA gayA. amArAM gharabAra jalIne khAkha thayAM. upara AsamAna ane nIce dharatI rahI che. musalamAno ApanI pAse adala insApha mAge che. ane khatIbe potAnI kamara para rahelo eka kAgaLa dharyo. khicaDiyA hiMdI bhASAmAM nyAya mAgatI e arajI hatI. kavitAmAM hatI. meM huM musalamAM khaMbhAta, khatIba merA nAma, AyA huM araja gujArane, suno garIbanavAja ! nara ke vAnara 7pa Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suno garIbanavAja ! gurjaranA guNavAna, khaMbhAtake musalamAna para, huA julama apAra. mAlika kyA haiM Apase, choTe muMha baDI bAta, begunAha hama sabhI ko, mAre sabhI koI lAta. bAdazAha o gujarAta ke, suna lo hamarI arju, loga khaMbhAta ke saMgadila, bhUle apanI phjI. jvA diye saba jhoMpaDe, kara diye kuNabe cUra, lUTa liyA asabAba saba, beTeko kiyA bApase dUra. baccuM, bUDhe, aurateM, kla hue eka hAla, julma kyA kaheM jabAnase, hue hama saba behAla. mA~se moMkI. acchI hai mUTha-bheDa, yahyuM to garIba gAya para, paDA vaDA peDa. rahamadila tuM zahenazAha, nauzIravAnakA terA nAja, terI raiyata hama sabhI, rakSaNa kara de mArAja ! zera bI eka ghATa para, pIte pAnI haiM khUba, aise tere rAmeM, julma huA hai khUba. makAna-masjida saba gayA, rA nahIM kucha pAsa, insApha karo sulatAna tuma, yahI eka arAsa. rAja e arajI sAMbhaLI rahyo, teTalAmAM tenA aMga rakSako zodhatAzodhatA tyAM AvI pahoMcyA. teoe dUrathI rAjAne salAmata joI bUma pADI, 'ghaNI khammA gurjara cavartI mahArAjane !' 'koNa zivasiMha ?' aMgarakSaknI TukaDInA AgevAna zivasiMhane uddezIne siddharAje kyuM : 'A musalamAna khatIba khaMbhAtano che.enA para julama gujaryo che.' 'hA hajUra, hamaNAM udgha mahetAnA khaMbhAtamAM jainonI phATa vadhI 76 * udA mahetA Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMbhaLAya che.' zivasiMha ! teM kaMI tapAsa karI ! tapAsa ryA vagara koInA mAthe ALa na mukAya.' rAjAe janamata jANavA prazna ryo. 'mahArAjAdhirAja ! vAghane koNa kahe ke tAruM moM gaMdhAya che ? udya mahetA 52 A5nA cAra hAtha che. jainonI bolabAlA che. mahArAja, pelI vhevata che ne 'vANiyA thArI vANa, koI nara jANe nahi ! pANI pIA chANa, lohI aNachANo pIe. kIDIne bacAve ne mANasane mAre evA che A !' 'AvI kahevata to dareka koma mATe hoya che. vaLI ene banAvanArA paNa ApaNA jevA koka haze ne ? mANasamAM jema bhalAI ane burAI hoya tema dareka komamAM paNa khAmI ane khUbI hoya che. vAru, zivasiMha ! A khatIbane tArA rakSaNamAM rAkha. huM kahuM tyAre darabAramAM hAjara karaje.' 'jevo hukma mahArAja.' have cAlo nagara bhaNI.' khatIbane sAthe laIne badhA pAchA vaLyA. rAjA siddharAja UMDA vicAramAM paDI gayo hato. keTalIka vAre pATaNanA kAMgarA dekhAyA. kukkuTaja AkAzamAM UDato dekhAyo. nagaramAM praveza karatAM rAjAe zuM. 'zivasiMha ! huM thAkyo chuM. vizrAma levA traNa divasa aMtaHpuramAM rahIza. mahAmaMtrIne vAta karaje. khatIba viSe paNa kaheje.' 'jevI AjJA' zivasiMhe kyuM, ane khatIbane laIne e pAsenI galImAM vaLI gayo. nara ke vAnara H 77 Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 adala insApha trIje divase pATaNano darabAra bharAyo. dezaDAhyA dIvAno AvIne goThavAI gayA. samazera bahAdura sAmaMtoe AvIne potAnAM Asana lIdhAM. jagatabharamAM jeno vepAra cAle che, ne jenuM vahANavaTuM cAle che, evA gujarAtanA keTidhvajo AvIne yogya sthAne besI gayA. traNa divase gurjarezvara Aja darabAramAM padhAravAnA hatA. thoDI vAramAM nekI pokarAI ! AjAnabAhu mahArAjA siddharAja sAmethI AvatA dekhAyA. emanA moM para siMhanuM teja hatuM. cAlamAM hAthInuM gaurava hatuM. mallavighAnA A aThaMga upAsakno deha pUrepUro klAyelo hato. "ghaNI khammA mahArAja ne !' karatone Akho darabAra Ubho thaI gayo. rAjAe AvIneM siMhAsana para sthAna lIdhuM. thoDI vAra ADIavaLI vAtacIta karI kahyuM : "suNe sacivajI mAharA, mama rAjataNuM vRttAMta ! muja prajA sukhI ke duHkhI, kahona A vAra." 78 udA mahetA Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAmaMtrI bolyA : "svAmI ! ApanA rAjamAM keI duHkhI ke daridrI nathI. sarva I eka pitAnI prajA jema saMpajaMpathI rahe che." khaMbhAtanA kaMI vartamAna ?' ekaeka khaMbhAtanA samAcAra pUchatAM mahAmaMtrIne Azcarya thayuM. sAthesAthe e mahArAjanA taraMgI svabhAvane jANatA hatA. emaNe kahyuM : udA mahetAnA zAsanamAM zuM phlevAnuM hoya ? ema vAta na uDAvo. badhe zAMti che ne." zAMti ja che. eka AganA chamakvAnA samAcAra hatA, paNa udA mahetA to pAka jainane ? pANI, pRthvI, agni, vAyu badhAmAM jIva mAne, eTale ene AgaLa vadhavA na de. kaM purohitajI ! mahAmaMtrIe purohita tarapha joIne kahyuM. hisA ahisAno jhaghaDo haze kaMI ! bAka khaMbhAtanI vAta bahAra Ave ja ochI. purohita bolyA. e ghaDhamAMthI bolatA hatA. ema vAta na uDAvo. mAre mana zaiva, jaina, hiMdu ke muslima badhA sarakhA che. siMhAsana pAse huM gunegAra TharuM to mane potAne paNa sajA karatAM huM pAcho nahi paDuM.' siddharAje gaMbhIra avAje kahyuM. A avAja khUba ja pratApI hato. bhalabhalAnI jIbha upADI UpaDatI. nahotI. AganuM kaMI karaNa jANyuM ?" siddharAje AgaLa calAvyuM. "udA mahetA jANe.' mahAmaMtrIe kahyuM. tamArI kaMI pharaja nahi ?' zA mATe nahi ? paNa mahArAja, udya mahetAno mijAja jANo cho ne ? rAjamAmA che ne ?" nyAyanA siMhAsana pAse mAmA ne sahu samAna che. tame udA mahetA pAse kaMI khulAso mAgyo hato ?' nA mahArAja ! paNa e sAdI samajAya tevI vAta che. hisA-ahisAno adala insApha che 79 Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaghaDo haze, gAya haze ke gheTuM haze.' 'maMtrIrAja ! A vAta tame game tevI rIte uDAvI zako. tame maMtrI cho, paNa huM rAjA chuM. AvI vAtamAM AMkha ADA kAna mArAthI na thAya. huM AMkha ADA kAna karuM to mAro dharma cUkyo hevAuM. cairava narakamAM mAro vAsa thAya. zivasiMha, khatIbane hAjara kara !' thoDI vAramAM khatIba hAjara thayo. 'khatIba ! tAruM pelI kavita saMbhaLAva.' khatIbe sabhA sAme DaratAM-DaratAM joyuM, pachI hiMmatathI eNe kavitA bolavA mAMDyuM. maiM hUM musalamAM khaMbhAtakA, khatIba merA nAma, AyA hUM araja gujArane, suno garIbanavAja ! suno garIbanavAja ! gurjaranAtha guNavAna, khaMbhAtake musalamAna para, huA julama apAra. mAlika, kyA cheM Apase, choTe muMha baDI bAta, begunAha hama sabhI ko, mAre sabhI koI lAta. bAdazAha o gujarAta ke, suna lo hamArI arja, loga khaMbhAta ke saMgadila, bhUle apanI ''. lA diye sabhI jhoMpaDe, kara diye kuNabe cUra, lUTa liyA asabAba saba, beTeko kriyA bApase dUra. bacce, bUDhe, aurateM, kla hue saba behAla, julma kyA kahe jabAnase, hue hama saba behAla, mase moMkI, acchI hai mUTha-bheDa, yahAM to garIba gAya para, paDA vaDakA peDa. rahamaMdila tU zahenazAha, nauzIravAnakA nAja, terI raiyata hama sabhI, rakSaNa kare he rAja. 80 x udA mahetA Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zera bakarI eka ghATa para, pate pAnI hai khaba, aise tere rAjameM, julma huA hai khUba. makAna-masjida saba gayA, rA nahIM kucha pAsa, insApha karo sulatAna tuma, yahI eka aradAsa. jema jema vitA bolAtI gaI, tema tema sahunAM moM UtaravA lAgyAM. vita pUruM thatAM mahAmaMtrIe kahyuM : "Ano artha e ke A mATe khaMbhAtanA maMtrI javAbadara che." paNa tame teno javAba mAgyo ?" mAgyo javAba Ape e jugha, udya mahetA nahi." purohite vacce kahyuM. eTale zuM pATaNa khaMbhAtanI nIce che ?' nA hajUra ! pATaNa sarvoparI che." "to pATaNanI pharaja tapAsa karavAnI nathI ?' che. hamaNAM tapAsa karAvuM chuM.' mahAmaMtrIe DhIlA paDIne kahyuM. nyAyanA kAmamAM vilaMba karavo e guno che, te tame jANo cho ?' mahArAja ! ame amArI pharaja cUkyA. mApha karo." tamane huM mApha karuM paNa mane keNa mApha kare ? huM Izvarano gunegAra TharuM chuM. zivasiMha ! aMta:puramAMthI pelI pANInI gAgara laI Ava." zivasiMha gAgara laI Avyo. rAjAe kyuM: "emAMnuM caraNAmRta badhAne cakhADa." zivasiMha badhAne pANI cakhADavA lAgyo. vRddha darabArIone rAjAjInuM A chokaravAdapaNuM na rucyuM, paNa teo nAnapaNathI moDhe caDhAvelA mahArAjano mijAja jANatA hatA. lIdhI lata choDe evo A juvAniyo nahoto. ahaha ! khAruM dUdha pANI !" eke kahyuM. riyAnAM jaLa lAge che. bIjAe kahRAM. pATaNanuM to pANI nathI." trIjAe kahyuM. adala insApha 81 Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'sAcI vAta che tamArI ! mahArAjAe kahyuM,'pATaNanuM pANI moLuM paDI gayuM che. mATe khaMbhAtathI A khAruM pANI laIne cAlyo AvuM chuM.' 'zuM Apa khaMbhAtathI Avo cho !' mahAmaMtrIne Azcarya thayuM. 'Apa to traNa divasathI aMta:puramAM hatA ne ?' purohite . 'purohitajI ! aMtaHpuranI vAta khoTI che. mahAmaMtrInuM kthana sAcuM che.' maharAjA siddharAje kyuM. 'huM khaMbhAtathI cAlyo AvuM chuM. khaMbhAtanA samAcAra sAMbhaLyA pachI, mAruM mana hAthamAM na rahyuM. gunAnI tapAsa karavA ne gunegArane sajA karavA ghaDiyAM jojana sAMDha laIne UpaDyo. mArI sAthe mArA be vAdAra aMgarakSako hatA. pATaNathI khaMbhAta so mAIla thAya.' Apa so mAIla UMTa para gayA ?' 'mAtra so mAIla zA mATe ? tA-AvatAnA baso mAIla kyone ? paNa mane AvAM kAma karatAM kadI tanano thAka lAgato nathI, hamezAM manano thAka lAge che. mArA rAjamAM vAgha-bakarI eka Are pANI pIve, tyAM nAnI koma para A anyAya ? tamane badhAne kadAca dharmanA, karmanA, nAta-jAtanA vADA hoya paNa rAjA to badhA vADAthI 52 ! e potAnA dharmane pALe, bIjAnA dharmane jALave.' vRddha darabArIoe kyuM, 'mArAja ! ame kharekhara zarama anubhavIe chIe. ApanI tapAsamAM zuM mAlUma paDyuM ? Apane A taklIpha ? udA mahetAnI barAbara khabara levI paDaze, mahArAja.' 'khaMbhAtamAM hu aMdhArapacheDo oDhIne pharyo. galIe-galIe rjyo. lokone maLyo. dareka komanA lokone maLyo. emanI sAthe vAtacIta karI. mane lAgyuM ke uda mahetAno AmAM hAtha nathI. jhAjhA hAtha AmAM joDAyA che.' mahArAja vAta karatAM thobhyA ne vaLI AgaLa bolyA, 'pachI udA mahetAne maLyo. udA mahetA enI tapAsamAM ja paDyA hatA. Akhare amane jaNAyuM ke mULa agnipUjako ane muslimono jhaghaDo. emAM pArasI koma sAthe tamAma hiMduM komono emAM sAtha hato. eTale sahu premanA babe 82 * udA mahetA Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgevAnone bolAvI temano daMDa ryo.' 'dhanya gurjarezvara dhanya !' badhA darabArIo bolI UThyA. 'kutubaalI ?' mahArAjAe jorathI kyuM. jahAMpanAha ? khatIbe be hAtha joDyA. 'tamArAM masjida ane minArA darabArI kharce samAvI devAmAM Avaze. ne vastI pharI vasI zake tevo pUrato baMdobasta thaze.' 'khudA Apane umaradarAja kare.' khatIbe hyuM. 'paNa juo khatIba, paDozInI suMvALI lAgaNIone paNa samajatAM zIkhajo. saMsAramAM paDozI dharmathI koI moTo dharma nathI.' 'jI hajUra !' 'ane jagatane jAhera karajo ke khughanI najaramAM jema hiMdu-muslima eka che, ema gurjarezvaranI najaramAM paNa prajA tarIke hiMdu-mislama eka che.' Akho darabAra A juvAna rAjA para vArI gayo. adala insApha * 83 Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savArano samaya che. khaMbhAtanAM baMdara para vaNamAMthI aneka musApharo Utare che. dezadezanA musAro che. emAMthI eka musAphara UtarIne udya mahetAnuM ghara pUchavA lAgyo. loko he : 'sIdhesIdhA cAlyA jAo. nAnI ghaDIe cAlyA jazo eTale zrImALIvo Avaze. tyAM nAnA chokarAne paNa pUchazo, eTale udya mahetAnuM gha2 batAvaze.' 13 kapUracaMda kAchaliyA rasto batAvanAra Ama vheto, ne chelle umerato : 'udA mahetA khaMbhAtanA maMtrI ne daMDanAyaka che ho.' 'huM jANuM chuM.' eTaluM bolI musAra AgaLa vadhyo. zrImALIvago zodhatAM ene vAra na lAgI. ane tyAM udya mahetAnI havelI zodhatAM jarAya mahenata paDI nahi. UMcI UMcI DelIe AvIne musAphare pUchyuM : 'mahetAjI che ke ?' 84 * udA mahetA Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daravAne navA musAphara sAme joyuM. musApharano veza vANiyA-zrAvano hato. lAMbuM aMgarakhuM hatuM. mAthe lAla pAgha hatI. banamAM traNa motInI vALI hatI. pagamAM toDo hato khabhe kheza hato. manamAM klama khoselI hatI. daravAne A badhA devara joI javAba ApavAne badale savAla ryo : tamAruM nAma ?" 'pUracaMda kAchaliyA." musAphare javAba Apyo. kyAMthI Avo cho ? daravAne vadhu prazna karyo. "govA baMdarathI," musAphare eTalI ja zAMtithI javAba Apyo. A vAtacIta cAlatI hatI tyAM aMdarathI eka nAno chokaro Avyo. eNe kahyuM : . "are nAyajI ! aMdarathI mAtAjIe kahevaDAvyuM che, ke mahemAna dIvAnakhAnAmAM bese. ArAma kare. eTalI vAramAM mahetAjI AvI jaze. apAsare gayA che." khaMbhAtamAM vasatA daMDanAyaka udya mahetA hamaNAM hamaNAM dharmamAM vadhu rasa letA thayA hatA, mAnavIne dharmanuM zaraNa sAcuM, bIjuM badhuM kAcuM. rAjakAja to leI vAra tAre, koI vAra DubADe. udA mahetAne A rAjakAjanAM kaLAM pANInI ane emAM vasatA kalIya nAganI khabara paDI gaI hatI. kaLA kaLA kalaMdInAM pANI ane emAM vase nAga balI. tyArathI jIva kaMIka UMco thaI gayo hato. have e cetIne cAlavA lAgyA hatA. dharamIne ghera vahelI dhADa paDe. rAjAja karatAM dharmanAM kama tarapha temanI ruci vadhatI gaI hatI, paNa kapuracaMda kAchaliyA 85 Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duniyAno kayo che, ke je vastune choDavA mAgo, e vadhu ne vadhu vaLagatI Ave. kahyuM che ne, "na mAge doDatuM Ave !" udA mahetA ghara karatAM pauSadhazALAmAM vadhu rahetA. mahAna AcArya hemacaMdrAcArya hamaNAM khaMbhAtamAM hatA. udA mahetA A mahAna AcAryane jotA, ne emanI jUnI yAda AvatI. kayAM e dhaMdhUkanI dhULamAM ramato caMgo ! kyAM eno bApa ! vI enI mA ! kvA AjanA rAjamAnya AcAryadeva ! sarasvatInA avatAra ! vidyAnA svAmI ! zAsanA baLathI thayeluM, thatuM ne thanAruM bhAkhanAra. kalikALanA sarvajJa. kapUracaMda bachaliyAe kahyuM, "bhAI ! mahetAjIne kahe ke ArAma levAno samaya nathI. khAsa khepanuM vahANa laIne Avyo chuM. jarUrI kAme maLavuM che." to mahetAjI pauSadhazALAmAM maLe. hamaNAM AcAryadeva ahIM che." chokarAe kyuM 'vAru to mane pauSadhazALAno rasto batAvazo ?' UbhA raho. mAtAjInI rajA laI AvuM.' chokaro aMdara gayo. kapUracaMda caha joIne Ubho rahyo. daravAna jUnA jamAnAno mANasa hato. e jhINI AMkhe A puruSane nIrakhI rahyo. bhale kapALamAM badAma AkAra tilaka hoya, bhalene khabhe khesa hoya ane dharma jaina jevo lAgato hoya paNa vaMzavelo to kSatriyano ja hovo joIe. daravAnuM anumAna karyuM, ne nirNaya lIdho, kapUracaMda kAchaliyAnI AMkha vepArInI nathI. neNa kaTArI jevAM che. bhASA vepArInI nathI. emAM rajapUtanI tochaDAI che. paNa hajAro rAThoDo, paramAro, cAvaDAo jaina dharmI banyA hatA. emAMno A eka kema na hoya ! atyAre to jaino klama-bahAdura hatA, ne samazera-bahAdura paNa hatA. emAMno A paNa eka hoya. je hoya te. mAre zI paMcAta ? mahetAjI kyAM chetarAya evA che ! 86 udA mahetA Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhalabhalAnI coTI maMtarI nAkhe." daravAne thAkane chevaTe lAMbA vicAro mUkI dIdhA. eTalAmAM to nAno chokaro bahAra Avyo. eNe nAnI dhotalI, nAnI aMgarakhI ne mAthe nAnI pAghaDI mUkI hatI. AvatAMnI sAthe bolyo, "Apane mahetAjI pAse laI javA mAtAjIe mane hukama karyo che, ane chokaro AgaLa thayo. musAphara pAchaLa pAchaLa cAlyo. baMne jaNA rastAmAM vAte vaLagyA. musAphare pUchyuM. mahetAjI tamAre zuM thAya ? chokaro he, "mArA bApAjI thAya.' vAha vAha ! vAru, ApaNe tamArA bApAjIne jarA khAnagImAM maLavuM che. keI na jANe, ema maLavuM che. tame bolAvI zakazo ? kapUracaMda kAchaliyAe chokarAne bahumAnathI bolAvyo. "kazI ciMtA na karazo. mane sisoTI vagADatAM sarasa AvaDe che." ne chokaro be AMgaLI moMmAM mUka sisoTIo vagADavA lAgyo. te sisoTIthI zuM karazo ? kapUracaMdane chokarAmAM rasa paDyo. sisoTI vagADIne bolAvIza. mArI sisoTI bApAjI jANe che. ghaNI vAra e rIte huM bolAvuM chuM.' chokaro chAtI phlAvato bolyo. tamArA para bApAjI khuza rahetA lAge che." "bApAjI Ama to mAyALu che, paNa Ama bahu garama che. gharamAM ciDAya tyAre sahune mAthe jovAjevI raMgabhaDI thAya. paNa huM sisoTI vagADato tyAM pahoMce ke dhoLo vAvaTo jANe pharakyo. bApAjI mane jAe ne hasI paDe. emano dha raphucakkara thaI jAya. A kAraNe mAtAjI paNa mane bahu lADa laDAve che. roja mamarA-goLanA lADavA Ape che. juo, e to atyAre mArA khissAmAM paDyA che. mAtAjIe be lADavA ApyA to ja tamArI sAthe Avyo. beI paNa kAmamAM gaLyuM moM thavuM joIe." chokarAe bhoLAbhAve potAnI hoziyArInI vAto karavA mAMDI. kapUracaMda kAchaliyA 87 Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tame tamArA bApAjIne khuza karo, ane mamarAnA lADavA tamane khuza kare, kema ? bApAjI ne lADavAjI baMne barAbara.' musAphare vAta AgaLa vadhAravA jarA ramUja karatAM hyuM. 'tame bApAjIne ane mamarAnA lADavAne ekasarakhA kema kyo cho ?' bALakne musApharamAM ochI akla lAgI. 'samajatA nathI ke lADavo to khavAya, bApAjI kaMI khavAya che ? lo, eka lADavo lezo ?' 'nA, nA bhAI ! mane bhUkha nathI.' kapUracaMde hyuM. 'are, bhUkha to mane paNa nathI. bAkI mamarA-goLanA lADavAne ane bhUkhane zuM levAdevA ? e to vagara bhUkhe paNa khavAya. lo, eka lo.' chokarAe Agraha ryo. 'vaLatAM laIzuM. have pauSadhazALA keTalI dUra haze ?' 'are, A sAme rahI. mAre A lADavo pUrepUro khAI javo hato, eTale ApaNe pauSadhazALAnI cAre kora AMTA mAratA hatA. lo, pele ghera pANI pIne mA~ cokhkhuM karI AvuM. sisoTI vagADavI paDaze ne ?' ema bolato bolato chokaro pAsenA gharamAM pesI gayo. thoDI vAre pANI pI, aMgarakhAnI cALe moM lUchato bahAra Avyo. 'cAlo, pAchaLanA daravAjethI aMdara jaIe.' musAphara ane bALaka aMdara peThA. musAphare AvaDuM moTuM mAna pATaNamAMya joyuM nahotuM. e pauSadhazALA hatI. nAlaMdA-takSazilAnI jUnI vidyApIThonI vAto sAMbhaLI hatI. enA jevuM A lAgyuM. pauSadhazALA moTI havelI jevI hatI. zarUAtamAM keTalAka zrAvako sAmAyika laIne beThA hatA. keTalAka gRhastho upAdhyAya pAse bhaNatA hatA. AgaLa vadhatAM dezadezathI AvelA paMDitonAM Asano paDelAM hatAM. enA para koI maithila paMDita, koI mAlavIya paMDita beThA hatA. 88 * udA mahetA Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ beI para kAzI-vArANasInA paMDita birAjamAna hatA. koI para kAzmI-nyAkumArInA kovido beThA hatA. vAdavivAdamAM mAthuM toDI nAkhe tevA nadIA-baMgALanA naiyAyike paNa tyAM hatA. gujarAtanA garavA vidvAno paNa hAjara hatA. bIjI tarapha lahiyAonuM moTuM ToLuM beThuM hatuM. keInI pAse sonerI zAhI, keInI pAse rUperI zAhI, to keInI pAse raMgaberaMgI zAhI hatI. sahu keI barunI kalamothI pustakenI nakko utArI rahyA hatA. A pustakenAM pAnAM jema taiyAra thatAM jatAM, tema tema citArAo e laIne enA upara sonerI-rUperI zAhIothI citarAmaNa kADhatA. e pelA beThA e...moM para sUrajanA jevuM teja jhagArA mAre che ne, e mahAguru hemAcArya.' chokarAe dhImA avAje paricaya karAvyo. vadhArAmAM jhAM, mahArAjA siddharAjane emaNe keTalAMka pustake lakhI dIdhAM che, e pustakonI A traNaso-traNaso lahiyA nakkI kare che." "vAru, bApAjI kyAM che ?' e pelA beThA. kaMIka vAMcI rahyA che. juo, emane bolAvuM chuM.' chokarAe moMethI sisoTI vagADI. tarata mahetAjInI najara UMcI thaI, ne chokarA para paDI. chokarAe AMgaLIthI izAro karIne mahetAjIne pAse bolAvyA. musAphara thAMbhalA pAchaLa bharAyo. mahetAjI pAse AvyA. chokarAe kahyuM, bApAjI ! mahemAna ghera AvyA hatA. emanuM nAma pUracaMda lachaliyA che. tamane maLavuM che." mahetAjInI najara mahemAna para gaI ane tarata moM para kaDAInI rekhAo kheMcAI. 'vAru, vAru, vAhaDa ! tuM bahAra besa." mahetAjIe chokarAne hyuM. "sAruM bApAjI ! mamarA-goLano eka lADavo bAdha che. bahAra oTale kapUracaMda kAchaliyA 89 Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ beTho-beTho e pUro karI lauM tyAM sudhImAM tamArI vAta paNa pUrI thaI jaze." choko ATaluM kaheto-ddeto bahAra cAlyo gayo. mahetAjInI AMkho musAphara para sthira thaI gaI. vaLI e pagathI mAthA sudhI pharI rahI. tarata kaMIka kahevA jatA hatA, tyAM musAphara bolyo, huM kapUracaMda kAchaliyo nathI. kumArapALa solaMka chuM." kumArapALa ? atyAre ke ?' mahetAjIe kahyuM. "madada mAgavA. kapUracaMda kAchaliyAnA mAthAnAM chalAM judAM nathI thayAM, eTaluM nasIba che : bAkI to mAthe du:khanAM jhADa UgyAM che." Uge...tamArA mAthe to rojano khopha che ne !" e khophamAMthI koI bacAvI zake to tame bacAvI zako, ema sahu kahe che. vagara kAraNe rAjA mane daMDe che.' musAphare kahyuM, enA zabdomAM AjIjI hatI. "rajano zatru e mAro zatru. mane rAjadrohI na banAvo. savAre ja tamAro mitra vIsarI brAhmaNa mane maLI gayo hato. meM ene cokhkhA zabdomAM mArI vAta jhI dIdhI hatI. zrImAnuM ! rAjazatru e mAro zatru. leI rAjasevaka tamane joI na jAya, e pahelAM tame cAlyA jAo." maMtrIrAja! tame paNa bIjAnI jema nyAya-anyAya kaMI ja jozo nahi? tamArAM ahiMsA, satya, tamane kaMI ja kahetAM nathI ? kumArapALa dalIlo karI. emAM dayA jagADe evA svaro hatA "mane lUNaharAma na banAvo. cAlyA jAo ahIMthI." udA mahetAne khaMbhAtavALA khatIbano prasaMga yAda Avyo. emAM doraDuM sApa banyuM hatuM. ahIM to khuda sApa hato. rAjA jANe to ghANIe ghAlI tela kaDhe. musApharanA moM para khedano bhAva Avyo. e nisAso nAkhI pAcho pharato bolyo, "to du:khInuM breI nathI ne ? sahu saMpattinAM, sattAnAM sagAM, dharmanI sagAI koIne nahi. nIti-nyAya have dhevAnAM rahyAM !" 90 udA mahetA Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahetAjInA mukha para aneka jAtanI rekhAo taravarI rahI. e aMdara cAlatA tophAnane bahAra jAhera karatI hatI. e mUMjhavaNamAM hatA tyAM mahAguruno avAja Avyo. mahetAjI! dUdhanA dAjhayA chAza pheMkane na pIzo ! bApa anyAya kare to bApa che, mATe khamI khAzo. dIkaro adharma Acare, to e karo che, mATe veThI lezo. dhaNI julama kare to dhaNI che, ema samajI AMkha ADA kAna karazo. pachI satadharamano pracAra zI rIte karazo ?' mahArAja ! rAjadrohI mANasa che. svAmIno droha kema karuM?' mahArAja jayasiMha tarapha mane paNa prIti che. ene dezadezamAM UjaLo karI batAvavA to A kama laIne beTho chuM. paNa A to eno anyAya che. A nara sAmAnya nathI. bhAvi gurjarezvara che. sAMbhaLa "kRSNa pakSa ne bartika mAsa, - tithi dvitIyA ne ravi khAsa. vikrama nRpanI saMvata dhAra, agiyAraso navvANuM sAra. caMdra hastanakSatre joya, kumArapALa gurjara-nRpa hoya. "e vANI jo khoTI re, sAdhu hemacaMdra pharI nahIM ocare. kapUracaMda kAchaliyA 91 Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 varUne gheTAnI vAta udA mahetA ne kumArapALa gurudeva hemacaMdrAcArya pAse jaIne beThA. guru-vANImAM zraddhA rAkhanAra uda mahetAne have kaMI dhevAnuM nahotuM, paNa hajI tenuM mana zAMta thayuM nahotuM. AcArya hemacaMdra kahyuM : pelI gheTAnI vAta to sAMbhaLI che ne! jharaNAMne kaMThe eka gheTuM pANI pItuM hatuM. e vakhate eka varu tyAM AvyuM. eNe gheTAne joyuM, gheTAne khAI javAnI icchA thaI; paNa vAMkagunA vagara kema khavAya ? eTale varue kyuM : alyA, tAruM eThuM pANI ahIM Ave che." hajAra, tamArI pAsethI pANI mArI pAse Ave che. gheTuM bolyuM. varu AMkha lAlacoLa karIne bolyuM : "bahu cabAvaluM lAge che. nAlAyaka! varasa pahelAM tuM ja mane gALo ApI gayuM hatuM, ke ?" hajUra, hajI mane janmyAne cha mahinA thayA che." 92 udA mahetA Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "are ! te gALo nahi dIdhI hoya, to tArA bApe dhadhI haze." vAta pUrI karatAM AcAryazrIe kahyuM, "mahetAjI ! kumArapALanuM evuM banyuM che. joke enuM thoDuM nimitta huM paNa chuM." Apa enA nimitta ? ApanI dRSTi to zatru-mitramAM samAna che, gurudeva!" udA mahetAe prazna karyo. "nimitta banyo chuM. eka vAra siddharAje mane pUchyuM : "prabhu, mArI pAchaLa gujarAtanI gAdI veNa ajavALaze ?" meM kahyuM : "kumArapALa !' A sAMbhaLI siddharAjane kepa thayo. eNe kahyuM : "mArAja ! Apa to purANo itihAsa jANatA ja hazo. mahArAja bhImadeva eka vArAMganAne paraNyA hatA.' meM kahyuM : "hA, bahulA enuM nAma. ghaNA ene bakulA ke cAlA paNa kahe che. hatI to vArAMganAnI putrI, paNa satI strI hatI. kadavanuM kamaLa hatuM.' siddharAja kahe : "paNa lohI to halakuM ne ? varNa paNa halake ne ? e bhImadeva mahArAjanA putra kSemapALa, emanA devaprasAda, emanA tribhuvanapALa, eno kumArapALa. kumArapALanI mAtA kazmIrA paNa kSatriya kuLanI nahotI.' meM kahyuM : "ratna ane strI to jyAMthI uttama maLe tyAMthI lAvavAM joIe. varNanI uccatA karatAM cAritranI zuddhatA jovI jarUrI che. haribe bhaje so harika hoI. pralAda yano putra hato, paNa enAthI vadhu prabhubhakta Aje zodhavo paDe, rAjana !" siddharAje hyuM : "mahArAja ! e mArAthI na bane. gujarAta mAruM che. gujarAta meM ghaDyuM che. gujarAtane dezavidezamAM meM moTuM karyuM che. gujarAtanI gAdI para hanavaMzI rAjavI na ja hoya. Apa kaho cho tema e vidhinA lekha haze, to huM enA para mekha mArIza." siddharAje kumArapALane jIvato yA marelo hAjara karavAno hukama karyo. khAsa aMgata mANasone tenI hatyA karI nAkhavA AjJA ApI. varUne gheTAnI vAta 93 Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'A hukma anyAyI che.' AcAryazrIe vAta pUrI karI. 'vidhinA lekha para koI mekha mArI zake kharo ?' kumArapALe prazna ryo. 'koI paNa nahi. cakvartI ke khuda IzvarI avatAra paNa nahi.' gurujI bolyA. 'gurudeva ! to mane AjJA maLe !' kumArapALe rajA mAgI, vadhArAmAM kahyuM, 'jo ApanI vAta sAcI thaI, mane zULImAMthI siMhAsana maLaze, to Apa rAjA rahezo, huM Apano caraNasevaka rahIza.' . 'narakesarI vA narakezvarI. evA naranA kAraNarUpa rAjathI amAre saryuM,' guru hemacaMdra bolyA : 'rAjA thAo to dharmane na bhUlazo. kAM udya mahetA ? hA svAmI ! udhanA jIvanamAM to dharmano ja pratApa che.' gurudeva vaLI jUnI vAta yAda karatAM bolyA, 'mahetAjI ! yAda che. gurudeve tamane caMgA nAmanA bALaka mATe kyuM hatuM, ke e AgaLa jatAM mahAna thaze : ne e vANI sAcI paDI ne ?' 'hA gurudeva ! enuM jIvatuMjAgatuM udaharaNa Apa ja cho.' 'Aja e ja guru pAsethI meLavelA jJAnanA baLe huM kahuM chuM. kumArapALa AjathI sAtame varSe gurjarezvara banaze. gujarAtane zobhAvaze. bane teTalI madada karo, tene ! e rASTrasevA ja che.' 'jevI gurunI AjJA !' udya mahetAe gurune praNAma kyuM, ne UbhA thayA. mahemAnane laI ghera AvyA. divasonA bhUkhyA, divasonA thAkelA mahemAnanI sevA karI. thoDA hADA rokyA, ne eka dahADo gAMThe garatha baMdhAvI gujarAta bahAra moklI ApyA. gharamAM bahu dahADA rAkhavA salAmata nahotA. jyeSTha putra AMbaDane ane mahetAjIne roja carcA thatI. putra heto : 'A kAma rAjaviruddhanuM che. ApaNAthI na thAya.' udA mahetA kahetA : 'bhAI, rAja karatAM Akhare to dharma moTo che. ApaNe 94 * udA mahetA Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ UUUJul 11IIIIuuuuuu e ja navaBE Da , tathaK STD ': ** . ra ? varUne gheTAnI vAta ja 95 Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmanuM pAlana karIe chIe." mane to adharma lAge che." nA beTA ! eka mANasane pahoMcelo anyAya ApaNe atithidharmathI dhoIe chIe. ApaNe sevaka eTale svAmI khoTuM kare toya sAcuM mAnavuM te bhUla che. sAco sevaka to svAmInI bhUla paNa sudhAre.' roja carcA cAlatI. pitA-putranI dalIlono Aro na Avato. "evA UMDA kUvAmAM UtaravAnI kaMI jarUra ?" AMbaDa jhato. kvo garajano nathI, paramArthano che. emAM jeTalA UMDA UtarIe eTalo phAyado !' udA mahetA putrane samajAvatA. paNa mahArAja jANe to ?' "to zuM ? badhI vAta cokhkhI hI devI." rAjakhaTapaTa jANo ja cho. rAjA na mAne to ?' putre zaMka karI. "vatsa, vAtano sAra daI devo, pachI na mAne to zira daI devuM. jo, eka vAta kahuM : "rAjA bhojane to tuM jANe che ne ? "e nAno hato, ane eno ke muMja rAja karato. muMjane bhoja gamato nahoto. eka vakhata pradhAnane hukama karyo ke mArA moklI bhojane haNI nAkho ne pachI mane khabara ko. "muMjano hukama eTale pachI thaI rahyuM. hukamanuM pAlana karo, mAthuM AvuM mUke che. paNa riyAmAM rahenAro magarathI Dare to kema cAle ? rAjakAjamAM to khAMDAnI dhAra para cAlavAnuM che. pradhAna zANo hato. eNe bhojane bacAvI lIdho. "A vakhate bhoje eka gheharo lakhIne kAne mokalyo. kAko to gheharo vAMcIne saDaka ja thaI gayo. pradhAnane dhe, "mAro bhoja lAva !" pradhAna kahe : "kyAMthI lAvuM ?' haNI nAkhyo." 96 udA mahetA Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ muMja kahe : "tuM DAhyo che. mAro bhoja lAva !' 'pradhAne saMtADelA bhojane hAjara karyo." udA mahetA potAnA putrane A dRSTAMta ApatA bolyA : AMbaDa ! bola, e pradhAna rAjadrohI ke vaphAdAra ? rAjAonAM magaja ghaNI vAra pharI jAya che. emanAM magaja zAMta thAya tyAM sudhI dhIraja dharavI. jo kumArapALa gujarAtanA hitaviruddha Acarato hota, mahArAjano jIva levAno manasUbo rAkhato hota to huM vaNizreSTha chuM, chatAM mArA hAthe ene haNI nAkhata." AMbaDa pitAnI vAta sAMbhaLI ThaMDo thaI gayo. pitAnA DahApaNane namI paDyo. pitAe vadhArAmAM kahyuM, vaLI gurudeve bhaviSyavANI bhAkhI che, ke e gujarAtano moTo rAjA thaze. ene hAthe janalyANanAM kAmo thaze. tIrthono uddhAra thaze. jIva mAtrane abhaya Apaze. enA rAjamAM irAdyapUrvaka kaDIne paNa I vagara vAMke haNI zakaze nahi. beTA ! A kAma to mane mArA jIvananuM puNyakAma lAge che. bhale emAM apamAna, keda ke mRtyu Ave !" putra pitAnA dilanI moTAI joI kaMI na bolyo. varUne gheTAnI vAta 97 Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 guruvANI phaLI vakhatane jatAM kaMI vAra lAge che? jotajotAmAM sAta varasa vItI gayAM. gujarAtanI vADIne khIlavIne mahArAja siddharAja jayasiMha ArAmagAhamAM poDhI gayA. mahArAjAne putra nahoto. gujarAtanI gAdI khAlI paDI. moTA moTA maMtrIo, sAmaMto ane nagarajano ekaThA thayA. gujarAtanA DAhyA mANaso ekaThA maLyA. teoe rAjAnI pasaMdagI karavA mATe eka pariSada cUMTI kaDhI. sahue nakkI karyuM ke rAjA gujarAtanA gauravane dIpAve tevo joIe, reMjIpeMjI na cAle. pariSade potAnuM kAma zarU karyuM. mahArAja siddharAjane traNa pitarAI bhAI hatA -- kaba devaprasAdanA traNa dikarA hatA. enuM nAma kirtipAla, bIjAnuM nAma mahIpAla, trIjAnuM nAma kumArapALa. kumArapALa para mahArAja siddharAjanI lAla AMkha hatI. gujarAta choDIne 98 udA mahetA Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e cAlyo gayo hato. varaso vItI gayAM hatAM. jIve che ke marI gayo che, tenoya patto nahoto. pariSada pAse tapAsavA jevA be yuvaka hatA. pahelA yuvakane maMtrI pariSade bolAvyo. e yuvaka Avyo, ane siMhAsana para beTho. paNa enI besavAnI rIta Ine na gamI. rIta grAmya lAgI. vaLI, eNe siMhAsana para besIne maMtrIpariSadane hAtha joDI praNAma karyA. tarata maMtrIpariSade jAhera karyuM, A yuvaka maharAja siddharAjanI pratApI gAdIne yogya nathI. siMhanI gAdI para siMha jevo garjato nara joIe, namato nara nahi !' bIjA yuvakane hAjara ryo. e yuvaka robaMdha siMhAsana para besI gayo. maMtrIpariSade e pachI prazna kya. tame rAja kevI rIte calAvazo ?' "Apa badhA je salAha ane hukma Apazo te rIte !" yuvake javAba vALyo. maMtrIpariSadane A javAba na rucyo. Avo rAjA to pradhAnonA hAthamAM ramakaDAnA pUtaLAnI jema rame. sadharA jesaMganI teja paraMparAne e na jALavI zake. pratApI rAjAnA sthAne pratApI puruSa ja joIe. gujarAtanA tejasvI jhaMDAne AgaLa dhapAvanAra joIe. A vakhate ekAeka daravAjA pAse dhamAla macI rahI. hohA thaI. bolAcAlI thatI jaNAI. joyuM to mahAsAmaMta kanhaDadeva gauravabharI cAle AvI rahyA che. emanI AgaLa eka rAjakumAra cAle che. e rAjakumAranI uMmara to che pacAsa varSanI, paNa cAlamAM hAthInuM gaurava guruvANI phaLI 9 Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. AMkhomAM garuDanI tIkSNatA che. mAM para siMhanuM teja che. jANe keIno DAryo e karyo nathI. keIno harAvyo hAryo nathI. dukha sAme e laDyo che ne divaso sAme e laDyo che. ApakarmI leI yuvaka che. "Avo kumArapALa !" maMtrIpariSadamAMthI avAja Avyo. e avAja udA mahetAno hato. udA mahetAe pariSadane saMbodhatAM kahyuM : "eka vAta Apane yAda ApuM. mahAguru AcArya hemacaMdra gujarAtanI jIvaMta sarasvatI che. gujarAtanA mahAsaMta che. emanI vANI che, ke mahArAja siddharAja pachI gujarAtanI gAdI kumArapALa zobhAvaze. mATe temanI parIkSA jarUra levAmAM Ave. sUcana mAtra mAruM che, nirNaya pariSadano che ane e sahue mAthe caDhAvavAno che." khaMbhAtanA sUbA udA mahetA A prasaMge potAnA lAvalazkara sAthe pATaNa AvyA hatA. kanhaDadeve hyuM : "kumArapALa mAro sALo che. huM A pariSadamAM hAjara thayo chuM. mArI daza hajAranI senA gurjarIkvartInI sevAmAM che. Apa kumArapALanI parIkSA lo." maMtrIpariSade kumArapALane siMhAsana para besavA kahyuM. kumArapALa dharatI dhamadhamAvato siMhAsana para caDhyo. caDhIne eka goThaNa nIce nAkhI, eka goThaNa Ubho rAkhI vIrAsane beTho. mUche hAtha daI khoMkhAro khAdho. AkhI maMtrIpariSada A rAjatejamAM aMjAI gaI. pariSade pUchyuM : tame rAja kevI rIte karazo ? gujarAta mArI janmabhUmi che. mAnI jema enI prajAnI sevA karIza, dIkarInI jema enI bhUmine zaNagArIza, putranI jema enI raiyatanI rakSA karIza." ne ATaluM bolI kumArapALe chAtIe hAtha mUkyo. AMkho lAla karI, 100 che udA mahetA Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane jarA UMcA thaI myAnamAMthI aDadhI talavAra bahAra kADhI ne pAchI aMdara nAkhI. eNe jANe vadhArAmAM vagara ko ii dIdhuM, gujarAtane huM zraddhAthI rakSIza. huM tejathI rakSIza. huM tAkatathI rakSIza. "jaya somanAtha !" maMtrIpariSade tarata potAno nirNaya jAhera kya kumArapALa gujarAtanA sihAsanane zobhAvaze.' tarata ja rAjadaravAjA para coghaDiyAM vAgavA lAgyAM. maMdiromAM prArthanA thavA lAgI. baMdIjano jayajayakara bolavA lAgyA. rAjapurohite AvIne kumakuma-tilaka karyuM. mahArAjA kumArapALano rAjyAbhiSeka thayo. kumArapALe gAdI para besatAM ja jAhera karyuM, ke rAjAe kadI potAnA upakarIne ke apakarIne bhUlavA na joIe. apakArIne eka vAra kSamA ane upakarIne inAma. rAjAe potAnA upakArIone inAma, jAgIra ne hoddA ApavA mAMDyA. eNe mahAna AcArya hemacaMdrAcAryane guru tarIke sthApyA. udA mahetAne mAamAtya banAvyA. udA mahetAnA putra vAhaDane-vAgubhaTane senApati banAvyo. mAgurunI vANI phaLI. udya mahetAno prayatna saphaLa thayo. gujarAtanI gAdI para siddharAja jevo rAjavI Avyo. guruvANI phaLI 101 Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 bhUta jAgyAM ne bhAgyAM pATaNanA mahAmaMtrI thaIne kaMI sukhe suvAnuM nahotuM. udA mahetAnI umara thaI hatI. vaLI, rAjakaja karatAM dharma tarapha mana vadhu kheMcAtuM hatuM. rAjasevAmAM dikarA dharI didhA hatA. have emane khaMbhAta vAraMvAra yAda AvatuM hatuM. rNAvatInA divaso paNa bhulAtA nahotA. udayana-vihAranA ghaMTa kanamAM raNajhaNatA. dharma yAda Avato. deva yAda AvatA. guru smaraNamAM AvatA. sAbarano zAnta kaMTho mahetAne vAraMvAra sAMbhaLato, paNa hajI pUro bhaya gayo nahoto, jalajamAM thoDAM bhUta rahyAM hatAM. A bhUta kaMI ne kaMI tophAna macAvyA karatAM. mahArAjA kumArapALa sAvaceta hatA, chatAMya keTalAMya bhUta hajI manamAM baLatAM, ne lAga zodhatAM. mahArAjA siddharAja pAse jema bAbaro bhUta hato, ema tyAga bhaTTa nAmano eka baLavAna yoddho paNa hato. enI bhujAmAM siMhanuM baLa hatuM, 102 udA mahetA Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ enA pagamAM, hAthInuM joza hatuM, e siMhanA puruSa hato. evo siMhanAda karato ke e sAMbhaLI bhalabhalo hAthI paNa pUMchaDI dabAvI pAcho bhAge. e tyAga bhaTTane* kumArapALa rAjA thayo, e na gamyuM, e pATaNa choDI cAlyo gayo. jaIne maLyo sAMbharanA rAjA arNorAjane !" A be bhUte bIjAM aneka bhUta ekaThAM kya. paNa duniyAmAM bahAranAM bhUta karatAM aMdaranA bhUtathI vadhu DaravA jevuM hoya che. peTamAM pesI e paga pahoLA kare. tyAga bhaTTe pATaNanI senAne phoDavA mAMDI. rAjAnA mahelanA karmacArIone phoDyA. rAjAno laDAIno hAthI hato, enuM nAma klaha-paMcAnana hatuM. e je yuddhamAM Utare, emAM vijaya maLe ja. klaha-paMcAnanano mahAvata liMgarAja hato. mahArAjA siddharAja paNa enA khoLe mAthuM mUkane nirAMte sUtA. hAthI to enA izArA para doDe. ' laDAInAM raNaziMgA phukAyAM. badhI taiyArIo thavA mAMDI. hAthIsenA paNa sajja thavA mAMDI. mahAmaMtrI udayananI cora AMkha A vakhate cAre tarapha pharatI hatI. eka rAtre hAthIzALAmAM meInI avarajavara joI, emane vahema gayo. kaliMgarAjanI sAthe savAla-javAba karavA mAMDyA. hAthIkhAnAmAM ATalI rAte koNa AvyuM hatuM ? "amAre sagAMvahAlAM nahi hoya kema ?" amAruM nakhkhoda nIkaLI gayuM nathI, maMtrIrAja.' hAthInA uparI mahAvate zuM. udA mahetAe kahyuM : "bhalA mANasa ! AvA nAkhI devA jevA javAba kema Ape che ?' * tyAga bhaTTanuM bIjuM nAma cAhaDa-cAru bhaTTa paNa hatuM. bhUta jAgyAM ne bhAgyA ja 103 - Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'tamane jema lAge tema sAcuM. ame bhaNelA nathI ke tamArI jema cIpIcIpIne bolIe. jevuM haiyAmAM evuM hoThamAM.' mahAvata mahetA para Takora karato hato. 'tamArAM sagAMvahAlAM AvyAM hatAM ?' mahetAe pharI savAla ryo. nahi to koInAM...' 'ATalI rAte kema AvyAM hatAM ?' 'rAta ane dahADo-amane to badhuM sarakhuM, mahetAjI ! A rAja ajaba AvyuM che. mahArAja siddharAjanA vakhatamAM to koI amane AvuM pUchatuM nahotuM. have to pIdheluM pANI paNa jokhAya che, ne parasevo paNa sAme toLAvA mAMDyo che.' badalI. mahetAjIne vAta vadhAravAmAM sAra na lAgyo. laDAI AMgaNe AvI pahoMcI che, jANo cho ne !' mahetAjIe vAta jI hA. amAre to amArI pharaja bajAvavAnI che.' 'zAbAza. tamArA jevA bahAduro para ja rAja TakyuM che.' mahetAjIe kyuM. 'maMtrIrAja ! mApha karajo. Aja to jame jagalo, phUTe bhagalo evuM che.' mahAvata kyuM. 'evuM nathI. A laDAI patI jAya, eTale sahunI kadara karavAnI ja che.' 'kadara ne ? maMtrIrAja ! pelI vAta sAMbhaLI che ? core ne cauTe carcAya che. solAka nAmano gavaiyo Avelo. pATaNa darabAranuM moTuM nAma. moTI AzA rAkhIne Avelo. zuM gAyuM ! zuM gAyuM ! na pUcho vAta. AkhI rAjasabhA vAhavAha karI rahI. mahArAjA mArapALa paNa DolI UThyA ne inAma ApyuM !' mahAvata vAta karato thobhyo. 'rAjA prasanna thAya eTale inAma Ape, emAM navI navAI zI ?' udya mahetAe vacce hyuM. hevAnI vAta have Ave che. gavaiyo bhAre AzAe hAtha laMbAvIne Ubho. gurjarapati bhAre rIjhayA hatA. inAma ApyuM 116 dramanuM ! gavaiyAe 104 * udA mahetA Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ letAM to lIdhuM paNa bahAra jaIne enI revaDI kharIdI ane zerInA choAMone vaheMcI dIdhI.' mahAvata vAta karato thobhyo. udA mahetAe kyuM, 'bhalA mANasa ! rAjA kaMsa ema prajAne sukha. ochA karaverA Ave.' mahAvata he : 'karaverA karatAM kIrtinI ciMtA karavI joIe. AgaLa vAta to sAMbhaLo. gavaiyAe to rAjAnuM ane gujarAtanuM nAka kApyuM. mahArAjAe nArAja thaI gavaiyAne dezanikAla ryo. gavaiyo bIjA rAjamAM gayo. tyAMnA rAjAne potAnI klAthI rIjhavyo. rAjAe be hAthI inAmamAM ApyA. e be hAthI laIne gavaiyo pharI pATaNa Avyo. ane darabAramAM hAjara thaI be hAthI rAjAne bheTa ApyA. rAjAjIe paNa vagara zarame laI lIdhA. ho, AmAM zuM sAruM dekhAyuM ?' mahAvatanA zabdomAM bhAva nahoto, navA rAjA taraphno aNagamo hato. mahetAjI bolyA : 'bhAI ! rAjA kaMsa sAro. e vakhate mahArAjAe zuM kyuM hatuM, te tuM jANe che ?' 'mane khabara che rAjAjIe kyuM ke prajA Ape ane rAjA le : e to AdikALathI cAlatuM AvyuM che. A badhuM prajAnuM ja che ne !' rAjA pote kyAMthI lAvelo ? paNa mahetAjI !' A javAba barAbara che ?' mahAvate sAmo savAla karyo. mahetAjIe javAba na Apyo. emanuM dhyAna hAthIkhAnAmAMthI nIkLIne bahAra jatA mANaso para hatuM. emAM anya! mANaso hatA. rAjAnA jUnA nokaro paNa hatA. mahetAjI ADIavaLI vAta karatA bahAra nIkLyA. tyAM to sAmethI mahArAja kumArapALa AvatA maLyA. mahArAjAe mAravADIno veza sajyo hato. ajaba veza ! mahAmaMtrIne kaMI hevuM na paDyuM. jAgatA rAjAne jama paNa na pahoMce ! bhUta jAgyAM ne bhAgyA x 105 Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thoDI vAre baMne jmA pAchA vaLI gayA. yuddhano kharo divasa AvI pahoMcyo. Aje savAre ca thavAnI hatI. rAjAthI klaha-paMcAnana AtathI sajja hato. mahuDAnAM pANI ne aphINanA kyUbA ene pAyAM hatAM. pAchaLanA divasomAM zAmala nAmano navo mahAvata jUnA mAvata liMgarAjanI madadamAM mukAyo hato. e paNa navA rAjAno bhayaMkara virodhI hato. liMgarAjane thayuM ke ekthI be bhalA ! savAra thavA AvyuM. uSAe haju AkAzano daravAjo ughADyo nahoto. liMgarAja taiyAra thaIne AvI gayo hato. e eka vAra hAthIzALAnI bAra nIkLyo. aMdarathI badhe barAbara che ke nahi, te jovA mATe nIkaLyo hato. ene eka vAtanuM acaraja thayuM. jyAM gayo tyAM jUnAM mANaso koI nahotAM. badhAM navAM hatAM. e A aMcabAmAM paDyo hato, tyAM mANasa AvyuM, eNe hyuM. tamane udya mahetA yAda kare che.' 'zuM che mahetAne ? kyo ke atyAre have AvavAno samaya nathI.' liMgarAje javAba Apyo. Akhare to e ochA peTano hato. mANasa javAba laIne pAcho rjyo. kaliMgarAja e mANasanI pAchaLa cAlyo. potAno javAba sAMbhaLI maMtrIrAjanuM moM kevuM thAya che, te jovAnI ene khAsa marajI hatI. manamAM vicArato hato, 'majA Avaze, yAra ! jovA jevuM moM thayuM haze.' paNa liMgarAja moM jovAnI e majA mANe, e pahelAM pAchaLathI AvIne koIe enA be hAtha jhAlyA. pAchuM vaLIne jovA jAya, tyAM moMmAM DUco Avyo. be page phaphaDATa karavA lAgyo to tyAMya gharaDuM AvyuM. 106 * udA mahetA For Private & Personal.Use Only Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thoDI vAramAM, bilakula cUpacApa. liMgarAja muragho banI gayo. e muraghAne ghasaDIne eka oraDImAM pUrI didho. bIjI paLe, jANe kaMI banyuM nathI tema senA UpaDI. hathI haMkAyA. ghoDA gherAyA. laDAInuM raNaziMguM gAjI rahyuM. rAjatAthI laha-paMcAnana para navo mahAvata hato. nAma enuM zAmaLa ! hAthInA hodA para mahArAja kumArapALa hatA. emanI cakera AMkha cAre tarapha pharI rahI hatI. AjanI laDAI pArakuM karatAM potAnAM sAthe vizeSa hatI. kumArapALa rAjA na thAya, ema cAhanArA badhA eThA maLyA hatA. ekaThA maLIne juddha jamAvyuM hatuM. sAMbhararAja e sahunI madade hato. laDAI kaTokTInI hatI. Aja kumArapALanI ane enA sAcA madadagAronI ksoTI hatI. zatru ane mitra Aja khullA paDavAnA hatA. lazkaramAM kaMIka kyAMka bedilI hatI. laDAI laDAvI joIe, e rIte laDAtI ja nahotI. " breI tana-manathI laDatA hatA. I mAtra tanathI laDatA hatA, manathI nahi. I laDatA ja nahotA. laDAIno tamAzo jovA AvyA hoya tema vartatA hatA. - kumArapALa bAhoza ane bahAdura yoddho hato. jIvanamAM kasoTIo ane kaTokaTIo joto Avyo hato. eNe potAnI jAtane AgaLa karI. tathI laha-paMcAnanane hAMkyo. paNa hAthI AgaLa vadhavAne badale pAcho paDavA lAgyo. e hAthI pAcho paDe, eTale pAchaLanI hAthI senA paNa pAchI phare. ane bhUta jAgyAM ne bhAgyA 107 Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21.2. 24 MATA CINDY CVDE Ver VIN XOXOXOXOXO XOXOXOXOXOXO S492 ST AN ON OXOXOXOXOC G Allu udella ng IN4 on le 11 d'o ABRALA We 108 udA mahetA Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pachI hAthInA page ja pAchaLanI badhI senA Ave. potAnA hAthI ane potAnI ja senAno kaccaraghANa ! mahAvata aMkuza para aMkuza jhIMke jato hato. paNa hAthI TasathI masa thato nahoto, balka pUMchaDuM dabAvI pAcho vaLI javA mAgato hato. rAjAe talavAra kheMcIne mahAvatane kahyuM, "re ! tuM paNa phUTI gayelo che ke zuM ?' mahAvata bolyo : "nA hajUra ! iSTadevanA sogana, paNa tyAga bhaTTa sihanAdI puruSa che. e sihanAda kare che. hAthI e sAMbhaLI pAcho haThe che." 'siMhanAda sAMbhaLIne pAcho haThe che ?' rAjA paLavAra vicArI rahyA, ne tarata potAnI bheTa paranuM zeluM choDI be TakA karatAM kva, khosI de hAthInA baMne kAnamAM, ne hAthIne AgaLa hAMka de !' mahAvate khesanA kakaDA karyA ane hAthInA baMne manamAM kapaDAnA DUcA ghAlyA. avAja saMbhaLAto baMdha thayo. hAthI AgaLa vadhyo. nAnI evI samayasUcakatAe laDAIno ghera hAthamAMthI sarI jato aTakAvyo. tyAga bhaTTa paNa kumArapALanuM svAgata karavA AgaLa Avyo. e jANato hato - ene khAtarI hatI ke mahAvata phoDelo che, potAnI sUcanA mujaba hathI hAMkaze. tyAga bhaTTa potAnA pracaMDa hAthInI pITha para khaDo thayo. hAthamAM talavAra lIdhI, ne hanumAna kUdako mAryo, rajA kyArapALanA hAthI para ! eka ja paLa. UMce AkAzamAM dekhAyo. jANe hanumAnajIno navo avatAra Avyo ! bIjI paLe hAthInA hoddA para samajo. trIjI paLe kumArapALanuM mastaka dhaDathI juduM samajo. cothI paLe tyAga bhaTTano jayajayakara samajo ! paLa-vipaLanI vAto hatI, paNa rAjA kumArapALa bacI mATIno nahoto. jevI tyAga bhaTTe chalAMga mArI, ke eNe hAthIne pAcho haTAvyo. bhUta jAgyAM ne bhAgyA 109 Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ghathI be kadama pAcho ! tyAga bhaTTa hAthInA hoddA para paDavAne badale nIce paDyo. uparathI rAjA kumArapALano baracho Avyo. pAchaLathI klaha-paMcAnanano paga Avyo. tyAga bhaTTa tyAM ne tyAM roTalo thaI gayo, vagara mote maryo. Ama, e dauDe bhUta badhAM bhAgI gayAM. mArAjA kumArapALano vijaya vAvaTo pharakyo. udya mahetAne have zAMti vaLI. rAjanI nAva zAMta jaLamAM saratI lAgI. dhIre-dhIre teo rAjakajamAMthI phArega thavA lAgyA. 1100 udA mahetA Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17. varasa eMzIne uMbare udya mahetA Aje eMzI varSanA uMbare hatA. emaNe rAjadhAnInuM zahera pATaNa choDI dIdhuM hatuM. rNAvatImAM AvIne vasyA hatA. dikarA pratApa nIkaLyA hatA. moTo gujarAtano mahAmAtya hato. bIjo daMDanAyaka hato. trIjo senAnAyaka hato. cotho vaLI sahuthI catura hato. enI udharatA apAra hatI. eNe jaina derAsaro sAthe vaiSNava maMdiro paNa baMdhAvavA mAMDyAM hatAM. badhA jevA zUravIra evA ja ghanavIra hatA ! moTo dikaro to vaLI kavi nIkaLyo hato. bharI bhAdarI lIlI vADI hatI. keI vAte tUTo nahoto. udA mahetAe vicAryuM, have to je dharmanA pratApe sukhI thayA, e dharmanuM ArAdhana karavuM. je gurunA saMsarge saMskArI banyA, enI caraNasevA karavI." - varasa eMzIne uMbare 111 Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtanI bhUmi para bhAre bhAva hato. je bhUmimAM AvI sukhI thayA, e bhUminA sapUta tarIke jIvavuM ne maravuM. gujarAta mAruM, huM gujarAtano." pote pATaNathI mahArAja kumArapALanI rajA laIne karNAvatI AvyA. nIkaLatI vakhate mahArAjane vacana ApyuM, jarUra paDe tyAre sevane yAda karajo. vinA vilaMbe hAjara thaze." varaso sudhI to kaMI jarUra na paDI, paNa ekvAra acAnaka saMdezo Avyo. "saurASTra para caDAI karavAnI che. baLa sAthe kaLanI jarUra che. sahunI najara ApanA para che." dhaNIno saMdezo sAMbhaLI, mahetAjI UbhA thaI gayA. saMdezo lAvanArane bheTyA, inAma ApyuM. gharamAM khabara ApavA gayA. gharanAM rANI ! have tamArA racatA cUDAne raMga caDhaze. laDAImAM jAuM chuM." mAudevI kahe : "are, tame to parama zrAvaka! tamAre vaLI laDAI kevI ?' "kema laDAI kvI ? zuM ame A bhUminuM anna khAtA nathI ? zuM A bhUminuM pANI pItA nathI ? A rAjanI chatrachAyA letA nathI ? A to pharajano sAda ! beThA hoIe tyAMthI UbhA thaIne doDavAnuM !' eMzI varSanA mahetAjI A vakhate pUrA pistAlIsanA lAgyA. mahetAjInI UlaTa jabarI hatI. taiyArI karatAM-karatAM vaLI bolyA : saurASTramAM zatruMjaya tIrtha che. yAtrA paNa thaI jaze. eka paMtha ane do kaja !" paNa karAone kaMI khabara to karo !" "eka paNa karAne sAthe levo nathI. Teke te kyAM sudhI levo zobhe ?' are ! paNa laDAImAM kaMI thAya to ?' gAMDI ! gurunI vANI nathI sAMbhaLI ? AtmA amara che. e marato nathI, janmato nathI. A deha to AtmAe paherelA vAghA che. vAghA jUnA thayA 112 udA mahetA Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ haze ne phATI jaze. to vaLI navA !" mahetAjI khUba utsAhamAM hatA. "tame to avaLa vANI bolo cho.' mAudevIe kahyuM. huM kSatriya paNa chuM. zrAvaka paNa chuM." mahetAjIe TUMkAmAM javAba vALatAM hyuM : "pATaNathI lazkara AvI pahoMcavAnI taiyArImAM che. cAlo, taiyArI karaze, jethI ApaNe kAraNe kyamAM moDuM na thAya." mahetAjIe bakhtara sajyAM. lohanI pAgha ane zirastrANa ghAlyAM. kamare. sirohInI talavAra nAkhI. bheTamAM kaTArI mUkI. kapALe kaMkuno cAMllo karyo. upara cokhA coDyA. sArA zakya joI ghara bahAra nIkaLyA. cokamAM taraghAyo piTAto hato. raNabherIo gAjI rahI hatI. gurjara yoddhAo sajja thatA hatA. bahAra mahetAjIno revaMta ghoDo haNahaNI rahRAo hato. mAudevI Akhare to strInI jemaLa jAta ne ? kahyuM : "dIkarAne maLIne gayA hota to ThIka thAta !" mahetAjIe javAba ApavAne badale potAnI rIta mujaba eka gIta gAyuM, devI ! kisake cele, sike pata ! AtamarAma akele avadhUta !' ne vagara peMgaDe ghoDA para chalAMga dIdhI, Akho janasamAja mahetAnA baLane joI rahyo. buDhApo to jANe kyAMya saMtAI gayo. mahetAe ghoDo hAMkyo, jayajayakAra thaI rahyo. thoDI vAramAM pATaNanA lazkaranA bhegA bhaLI gayA. daDamajala kUca cAlu thaI. paNa saurASTra AvatAM mahetAjIe ghoDo tAravyo ne bolyA : belIo! tame AgaLa vadho. huM zatruMjaya para AdinAtha ghaghane jAhArI AvuM ! khabara nahi isa jugameM palI, ke jAne bhaiyA klIi." ne ghoDo e dizAmAM mArI mUkyo. varasa eMzIne uMbare 113 Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 zahAdata udya mahetAe talavAra pakaDI che. gaIkalano parama zrAvaka, DIne jALavanAro, maratAMne mera na kahenAro, Aja parama kSatriya vIra banI beTho che. megalapuranuM bhayaMkara medhana che. sAMgaNa DoDiyAnuM juddha che. sAme saurASTranA baMDakhora sAmaMto che. baLamAM pUrA che. kaLamAM zUrA che. ghaDImAM billIpage pAchA haThe che. . duzmanane paDamAM AvavA de che. duzmana Avyo ke AMtarIne evA ghA de che, ke na pUcho vAta ! ghaDImAM sihanI chAtIe AgaLa Ave che. garje che, paDatarA kare che, hokara kare che. dumanane vagara lace dabAvI de che ! udayana maMtrI paNa juddhanA jUnA jogI che. sadharA jesaMganA vArAnA yoddhA che. rA'kheMgAra sAthenA yuddhamAM soraTha para AvIne khAMDAnA khela khelI gayA che. baMne pakSathI hAklo thaI. sUraja mahArAje pRthvI para DokuM kahyuM ke talavAro myAna bahAra 114 - udA mahetA Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nIkaLI paDI. ghamasANa juddha jAmyuM. gujarAtanAM ane soraThanAM lazkaro sAmasAme AvyAM. prAraMbhamAM to baMne sarakhAM UtaryAM. na keI tasu AgaLa vadhe ke na koI tasu pAchaLa haThe. bapora thayA. gujarAtanAM lazkara jora para AvyAM. soraThanA sainike pAchaLa hakyA. vijaya hAthaveMtamAM lAgyo. sUraja astAcaLa tarapha UtaravA lAgyo. laDAInI pUrNAhuti dekhAtI hatI, tyAM navuM pUra AvyuM. - soraThI joddhA aDaga thaI gayA. kharekharano raMga jAmyo. jonArane ema ja lAge ke atyAra sudhI to laDAI nAmanI kreI bALa-ramata ramAtI hatI. have ja sAcI laDAI zarU thaI. gujarAtanuM sainya pAchuM haThavA lAgyuM. soraThiyA joddhA jIta para AvatA gayA. mahAmaMtrI udayananI gaNatarI hatI, sAMja pahelAM laDAI khatama thaI javI joIe. sUraja Athame eTale to A badhA rAjA. pachI navo divasa, navo veza ne vaLI nave nAme laDAI ! mahetAjIe potAnA ghoDAne hAMkyo, barAbara laDAInI vacce ! barAbara talavAronI tALI jAmI hatI. jIva para AvIne badhA laDatA hatA. barachI, bhAlA, kRpANa, kaTArI, cAlatAM hatAM. tIrono varasAda varasato hato. "jaya mA gurjarI!" raNahaka saMbhaLAI, ane e sAthe mahAmaMtrI udayana jhUdha paDyA. hoLImAM gheraiyA ghUme ema ghUmavA lAgyA. talavAra to jANe vIjaLInI jhaDape phare che. "Aje zrama pUruMkaze. AvatI kala kaMThana haze. mahAmaMtrIe pokAra karyo. e pokAre gujarAtanI senAne utsAha Apyo. teoe joyuM to eMzI varSanA mahAmaMtrI mAthuM mUkane khela khelI rahyA che. emanA ghA bhalabhalA jAvAna joddhAne jhIlavA bhAre paDe che. vAha, raMga vANiyA tArI janetAne !" cAraNoe maMtrIrAjane biradAvyA : "Aja tamArI kasoTInA trAjave zUravIrone tame toLI lIdhAM. e tarapha juvAna zahAdata ke 115 Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Air '? + - * 1') d, , . '; - - '), * * ja == 5 = - - - : ke 116 udA mahetA Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ joddhAo ne eka tarapha eMzI varSano vRddha vANiyo, toya trAjavuM, vANiyA ! tAruM namyuM !' yuddha to AAzamAM apsarAo jovA Ave evuM banyuM. 'alyA, pahelAM A vANiyAne upADI lo. pachI bIjAne bharI pIzuM.' soraThI baMDakhoroe poAra ryo. AkhuM zatrudaLa ekasAmaTuM mahAmaMtrI para tUTI paDyuM. cAre taraphthI eka ja nizAna para ghA thavA lAgyA ! paNa vAha re maMtrIrAja ! zUravIratAnA maMdira para tame Aja zikhara caDhAvyuM. AkhuM aMga cALaNInI jema vIMdhAI gayuM. zarIra parathI lohInAM jharaNAM vahI rahyAM. mAthuM paDyuM ke paDaze, ema DolavA lAgyuM. paNa pIchehaTha kevI ! gujarAtanI senAne A DosAe pharI utsAhI banAvI. AbhamAM devatAo jovA Ave evI laDAI jAmI. soraThiyA joddhAnuM jora tUTyuM. e vakhate tAravIne rAkhelI gujarAtanI senA meghana para AvI. mahAmaMtrInA A vyUha hatA. thAkelI gujarAtanI senAne jora maLyuM ! thAkelI soraThI senAnI hiMmata tUTI gaI. eka paLamAM varasanuM kAma thaI gayuM ! laDAI jitAI gaI. gujarAtano jayajayakAra vartI gayo. soraThiyA baMDakhoro nAThA. keTalAka zaraNe AvyA. zaraNe AvyA ene jIvaMtAna ApyuM. paNa have mahAmaMtrIthI ghoDA para besAtuM nahotuM. temane chAvaNImAM lAvavAmAM AvyA. rAjavaida AvyA. jakhama badhA dhoyA, sAMdhyA, davA lagADI. dehamAM to lAhya lAgI hatI, paNa moMmAMthI cUMkAro kyo ! uda mahetAe kyuM : 'mane pATaNa bhego karo. have dehano bharoso nathI. vidAyanI ghaDI AvI che. gurunAM ane rAjAjInAM darzana karavAM che.' eja te, eka pAlakhImAM mahAmaMtrInA ghAyala dehane mUkyo, ane tAbaDatoba sahu pATaNa tarapha cAlyA. zahAdata * 117 Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 aMtima icchA vaDhavANa zaheranuM pAdara che. pAlakhI thaMbhI che. aMdara sUtA-sUtA udA mahetAnA jIvananI AkharI ghaDIo gaNAya che. cAre tarapha jue che. "o rahI bhagavAna mahAvIranI derI ! jaya ahiMsAnA ziratAja !" mahetAjIne ATaluM bolatAMya thAka lAgyo. "bhAIo ! kahevAya che ke magadha-bihArathI, vaizAlI-kSatriyakuMDathI bhagavAna ahIM AvyA hatA. koI kahe che ke nahotA AvyA. AvyA hoya ke na AvyA hoya. ApaNe to enA nAmasmaraNathI kama. nAmasmaraNathI kalyANa thAya." mahetAjI thobhyA. dehanA tamAma jakhamamAMthI lohI cUtuM hatuM. thoDI vAre e bolyA : vAha mArA prabhu ! vAha tArI vANI ! saMsAra sAgara che. zarIra nAva che. jIva nAvika che. e nAvathI jeTalo sAgara oLaMgAyo eTalo phayo. nAva jeTalI satadharamathI hAMkI eTalo lAbha !" 118 udA mahetA Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahetAjI vaLI thobhyA. paNa ATaluM bolatA-bolatAM mahAmaMtrI naMkhAI gayA. zvAsanI dhamaNa UpaDI. tarata vaidyane bolAvyA. sAthenA saragharone bolAvyA. saradAro kuzaLaaMtara pUchavA lAgyA. vaidya sAravAra mATe AgaLa vadhyA. badhAne tyAM ja dUra UbhA rAkhI udA mahetA bolyA : have auSadha arihaMtanA nAmanuM ane vaidya mArI vidhAtA. thoDA vakhatano mahemAna chuM. juo, maravAno aphsosa nathI.deha to saphaLa thaI gayo. deva, bhUmi ane rAjAnI sevA karatAM-karatAM mota maLe enAthI rUDuM zuM ?' dhanya che avatAra Apano !" sahu bolyA. kharekhara ! mane paNa mAro avatAra saphaLa lAge che. paNa mArA mananI cAra vAta bAkI che." mahAmaMtrI mahAmahenate bolyA. "o, ApanI zuM icchA che ? ame jarUra pAra pADIzuM." pahelI icchA zatruMjayatIrthanA uddhAranI ! tyAMnA derAM lAkaDAnAM che. te pASANanAM karavAM." bolatA mahAmaMtrI thobhyA. vaLI, thoDI vAre hyuM : huM laDAImAM AvatAM pahelAM yAtrAe gayelo. bhagavAnanI pUjA karato hato, tyAre eka uMdara dhavAmAMthI saLagatI diveTa laIne jato joyo. kaI vAra gaphlata thaI jAya to laMka lAgI jAya. mATe deze paththaranAM karavAM." "jarUra ApanA putro e kAma karaze.' sAmaMtoe vacana ApyuM. bIjI icchA...' maMtrIrAja AgaLa bolyA : "bharUcanA zakunika vihArano uddhAra karavo." e paNa pUrNa karAvIzuM." trIjI icchA. zatruMjaya para pAja bAMdhavAnI, yAtrALuone sahelAIthI yAtrA thaI zake." e paNa pUrNa karAvIzuM." chellI icchA. koI munijananAM darzana thaI zake to.' hamaNAM zodhI lAvIe chIe....' ema kahI sAmaMto bahAra nIkaLyA. cAre aMtima icchA 119 Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tarapha muninI zodha AdarI. thoDI vAramAM eka munirAjane laIne pAchA phyu. maMtrIrAje sUtAM-sUtAM hAtha joDyA. munirAje dharma-lAbha aaaa. munirAja bolyA : "maMtrIrAja! A saMsAramAM koI ApaNuM nathI, ApaNe koInA nathI." maMtrIrAje paDyA-paDyA DokuM dhuNAvyuM. A jIvana to nATaka che. aneka veza lIdhA ane aneka veza laIzuM." hA gurudeva !' maMtrIrAja bolyA. 'veza ochA thAya ema vartavuM. bhavanA pherA kapAI jAya tevI bhAvanA rAkhavI." "rAkhu chuM." arihaMtanuM smaraNa karajo." karuM chuM." siddha sAdhunuM smaraNa karajo." karuM chuM. peluM pada saMbhaLAvo aisI dazA ho.." munie gIta upADyuM.. "aisI dazA ho bhagavanuM, jaba prANa tanase nile ! girirAja dvi che chAyA, manameM na hove mAyA !" sAMbhaLatAM-sAMbhaLatAM maMtrIrAje mAthuM DhALI didhuM. chello bola saMbhaLAyo, "he arihaMta !' udA mahetAnuM prANapaMkheruM svarganA mALA tarapha UDI gayuM. vaDhavANathI mArate ghoDe khepiyo ravAnA thayo. jyAM jyAM samAcAra maLyA tyAM tyAM zoka prakaTyo. bhogAvAnA kaMThe citA khaDakaI. nakarI caMdananI citA ! thoDI vAramAM ghavAyelo deha bhasmIbhUta thaI gayo. 120 udA mahetA Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zIrA mATe zrAvaka loke hase che. chokarAM zaMkara nAkhe che. eka muni zahera vadhIne UbhI vATe cAlyo jAya che. na e kSedha kare che. na sAme kAMI bole che. zAMtithI potAnI vATe cAlyo jAya che. madhapUDA para mAkhIo baNabaNe ema loka baNabaNe che, alyA ! zIrA mATe zrAvaka thayo ke ?' - "leNa ?'. "are, pelo rAmadhana bhavAyo !" A te muni che ke bhavAyo che ?' bhavAyo." te muni kema thayo ?' "vAta bhAre majAnI che. soraThanA yuddhamAM ghavAyelA mahAmaMtrI udayana pAlakhImAM vaDhavANa sudhI AvyA, tyAM yamanA teDAM AvyAM. chellI ghaDIe emanI icchA meI sAdhunAM darzana karavAnI thaI. icchA pUrI to karavI joIe. ane zodha karatAM kyAMya sAdhu maLe nahi. tAkaDe A rAmadhana bheTI gayo. ene zIrA mATe zrAvaka 121 Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ badhA veza letAM AvaDe. ene jaina sAdhuno veza paherAvIne maMtrIrAja pAse rajU karyo. maMtrInuM to mota sudharI gayuM. deva baDA nahi, paNa AsthA baDI che. paNa A baMnne have lIdho veza choDato nathI.' sAMbhaLanArA badhA khaDakhaDATa hasI paDyA. 'munirAja! vyAkhyAna vAMce ne !' eka TIkhaLI mANase pAse jaIne kyuM. 'bhAI ! huM bhaNelo... nathI. huM to vezadhArI chuM.' bhavAyo bolyo. 'je vezane mahAmaMtrI jevAe vaMdana karyuM, e veza keTalo baDabhAgI ! have mAruMdila e veza tajavAmAM mAnatuM nathI !' 'kharo bhavAyo' lokoe bUma pADI. chokarAMoe kaMA nAkhyA. muni bhikSA mATe nIkLyA. koI bhikSA ApatuM nathI. koI haDadhUta kare che. koI bolAvIne pAtramAM eThavADa nAkhe che ! muni moTuM mana rAkhIne kle che, 'A paNa mAre mana tapa che. dekhane kaSTa ApyA vagara, manane mAryA vagara klyANa na thAya.' be divasa, cAra divasa gayA. muninI mazkarI cAlyA kare che, paNa muni mana para letA nathI. UlaTA kle che, 'sajjano ! tamArI gALa mAre mATe ghInI nALa che. dhIre-dhIre loko muninI zAMti joI kheMcAyA. teo klevA lAgyA : 're Ane to raMga lAgI gayo che. kaMI varNathI sAdhu na thavAya, guNathI thavAya.' muninAM mAna vadhyAM. TheraTherathI AmaMtraNa AvavA lAgyAM. enA paga pUjAvA lAgyA. paNa vakhANamAM ke niMdyamAM muninuM mana zAMta che. eka trAjavAnAM be pallAM che. e kye che : 'bhAI ! jIvana jvo to udya mahetA jevuM ! jIvyuM pramANamaryuM pramANa. duniyAmAM ghaNAne maratAM AvaDe che, vatAM AvaDatuM nathI. ghaNAne jIvatA AvaDe che, maratAM AvaDatuM nathI. mahAmaMtrI udayanane jIvatAMya AvaDyuMmaratAMya AvaDyuM. emanA eka darzane to mAro to beDo pAra thaI gayo ! dhanya maMtrIrAja !' loko bolyA, 'sAcI vAta che muninI. AthI jIvato lAkhano, marye savA lAkhano te AnuM nAma !' 122 * udA mahetA Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ VOYONOVO ON ISBN 978-81-89160-80 9117881891|160807||