Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAMta su dhA2sa. manasukhabhAI sIraca phU mahetA
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vinayavijayajIkRta zAMtasudhArasa eka apUrva adhyAtma ane vairAgyamukha paMtha = News No 0060000606oC4R00GcSNAGAooooooooo anuvAdaka ane vivecaka svara manasukhabhAI kIracaMda mahetA. "vatrahApariNAmenina, satAdhAra-pAna re." prastuta graMtha prakAzakaDaoN. bhagavAnadAsa manasukhabhAI mahetA ema. bI. bI. esa. '' vi. saM. 1992] = = [i. sa. 1936 mUlya : bAra AnA. aaaaa
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathamAvRtti: prata 160 sarva hakka svAdhIna. vIra sa. 2462 vijJApana have pachI sadgatazrInA anya lakhANA,dAnadhama, paMcAcAra, nayapradIpa ( vivecana ) tathA sAmayikomAM pragaTa thayelA lekhAdita subraha-kramaza: prasiddha karavAmAM Avaze. --prakAzaka suka roDa devacaMda dAmajI Anada presa bhAvanagara.
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ 0..... ..........00000680..... ..... ............. ............80................. o.mmWA L L Acc000000000 Boo -zrImad rAjacaMdra -anuvAdaka .......0oCoo 000 9. zrI sadgurucaraNArpaNamasta! " je svarUpa samajyA vinA, pAmyo duHkha anaMta / samajAvyuM te pada namuM; zrI sadguru bhagavaMta // " 86. ROOm..... . . .....00000010.. ....00000000000...... XHumono000................
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ /fu sva0 manaHsukhabhAI kIracaMdra mahetA. janmaH meArabI. sa. 1932, bhAdrapada kRSNa 13. dehAtsarga: meArI. sa. 1994, peSa kRSNa 8.
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ maM ga la sUtra " vairAgyAdi saphaLa to, jo saha AtmajJAna, " temaja AtmajJAnanI, prAptitaNAM nidAna / " tyAga, virAgana cittamAM, thAya na tene jJAna, " aTake tyAga, virAgamAM, to bhUle nija bhAna // " --zrImad rAjacaMdra "mArI 3 se vaizyAnI, payo ne ala." -nikulAnaMda svAmI " tyAgI na Ta 3, vaizaya vinA." -zrI niSkuLAnaMdajI " lyai cii Atama taya zinyunAI, ___tyai eii sAdhanA sarva hI." -narasiMha bhaDatA * adhuve asAsayaMmi saMsAraMmi dukkhapaurAe, "kiM nAma dudhyaMta kammayaM jeNAhaM duggaiM na gacchedhyA" --zrI uttarAdhyayana 8-1 " zaradaMbudharacchAyA gatvoM yauvanazriyaH / " ApAtaramyA viSayAH paryataparitApinaH / / " aMtakaH paryavasthAtA janminaH saMtatApadaH / " iti tyAjye bhave bhavyo muktAvuttiSThate jnH||" -kirAta
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ jANyuM to tenuM kharUM, je mehe nava lepAya: sukha-duHkha Ave jIvane, harSa-zeka nava thAya." -prakIrNa +vigatamAnamadA muditAzayAH, zaparAzAsAida ! patasaMvyavahAvidyArijAt, viha sukhaM viharati mahAdhiyaH / / -zrI yogavAsiSTha artha-jenAM mAna ane mada jatAM rahyAM che, jenA AzayanuM leka medana kare che, zaranA pUrNa caMdra jevI jenI mana kAMti che, ane prakRtithI patita thaI AvelA zubha vyavahAramAM jeo vihAra kare che, evA mahAbuddhivALAe A lokamAM sukhe vihare che. + sarasvatIcaMdra bhAga 3 mAMthI.
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSaya. mukhamudrA smaraNAMjali anukra maNi kA zama upAghdhAta anitya bhAvanA azaraNu bhAvanA (2) sasAra bhAvanA (3) ekatva bhAvanA (4) anyatva bhAvanA (5) aci bhAvanA (6) Azrava bhAvanA (7) savara bhAvanA (8) nirjarA bhAvanA (9) dha bhAvanA (10) leAkasvarUpa bhAvanA (11) edhidula bha bhAvanA (12) maitrI bhAvanA (13) pramAda lAvanA (14) kAruNya bhAvanA (15) mAdhyastha bhAvanA (16) graMtha prazasti upasa hAra pRSTha 159 60-63 64 1 19 34 4 93 112 137 155 191 183 196 209 220 233 241 para 263 2074 277
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ zuddhipatra paMkti azuddha mukhamudrA-11 ,, 18-4-31 23-24-15 yapara varAgya sakalacaMdrajI virAga vIravijayajI 51. sane ane 52. 1 06 vALAne yuktayA utpala karbhANu zuddhayati Aga kama zaMkhalA vALane yusyA upala karmANu zuddhacati 112 137 po karma 2-12 157-158 160 zRMkhalA
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ port = mahAtmA ane loka mukhamudrA uddeza jJAna vinA mAkSa nathI; vairAgya vinA jJAna nathI; vicAra vinA vairAgya nathI; sthiratA vinA vicAra nathI. A bhAvanAAnA uddeza jIvane sthiracitta karI, vicAradazAmAM lAvI, vairAgya upajAvI jJAna ApavAnA che. samyag jJAnanI AvazyakatA, saddhicAranA mAhAtmya ane bhAvanAenI upayeAgitA viSe A graMthanA upodghAtamAM vistArathI kahevu' che, te AtmArthIe phrI phrI lakSamAM lai Adaravu' cAgya che. jJAnIoe A saMsArane adhruva-azAzvata kahyo che, te kevaLa satya che. adhruva ane azAzvata vastu sattukha kayAMthI Ape ? naja Ape. saMsAranA mAyika prapA kevaLa
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAMta sudhArasa virAgya mithyA che, ane duHkhadAyI che. ujajvaLa AtmAone A vAta spaSTa samajAya che. A saMsAramAM aneka prakAranA jIvo che. manuSyamAM paNa aneka prakAranA AtmAo che. kSayapazamarUpe teomAM tAratamya varte che. keI nirmaLa buddhivALA ujajavaLa AtmAo che; kaI malina vRttivALA mAyika phaMdamAM phaselA AtmAo che. nirmaLa buddhivALA ujajavaLa AtmAone svataH vega vairAgyamAM jhaMpa. lAvavArUpa che. pitAnI buddhinI nirmaLatAne laIne teone svAbhAvika virAgya khure che. AtmaujajavaLatAne laI teonI vicAradazA jAgrata rahe che, ane sArAsArane, satsukha-dukhane teone bhAsa thAya che. teone vastusthiti rUI rIte samajAya che, ane asat pravRti bhaNIne teone vega dUra thaI, nivRtta thaI, satapravRtti bhaNuM vaLe che. jagatmAM pUrve jeTalA mahAtmAo thaI gayA teonAM caritrethI ApaNane A jaNAya che. teoe jagatanAM sukhane kSaNika, ekAMta duHkhadAyI ane bhayAnvita mAnyA che, jANyA che, nirdhAryA che. teoe pharI-pharIne vicArIne, anubhavIne, paMDe Thokara khAIne nizcaya karyo che ke A saMsAra kevaLa duHkhamaya, khedamaya, anAtha, azaraNa, anitya che; temAM kayAMye lezamAtra sukha nathI. A nizcaya ApaNane vivekavicAre sAva sAro lAge che. A jagatamAM mukhya manAtAM sukhe viSayabhega, dhanaprApti, surUpavarNa, uMcuM kuLa, mAnapratiSThA, baLasaMsAranAM mukhya vAnapaNuM, vidvattA, saguNa, zarIrasaMpatti, gaNAtAM sukhe nirogI kAyA e vagere che, paNa vicA
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ mukhamudrA. 3. bhayavALAM, rIe te A sukhamAMthI evuM eka paNa vairAgya ja bhaya sukha nathI ke je bhaya rahita heya rahita. ane je sukhanA pariNAme pachI yegIMdra bhatRharine bhaya, duHkha rahyAM hoya te sukha nahi anubhava. paNa dukha ja che. pazcAdda duHkha te sukha nahiM -mokSamALA. viSayabhoganA pariNAme regane bhaya rahe che. dhana hoya te rAjA ke cera pramukha harI leze e bhaya rahe che. UMcuM kuLa hoya te rakhene ene kalaMka lAgaze, e bhaya rahe che. svarUpavAna kAMti hoya te strI Adine bhaya rahe che athavA rUpathI mehIne strIne keI harI jaze evI ciMtA rahe che. mAnapratiSThA jIva pAmyo hoya te rakhe have heThe paDavuM paDe, e ciMtA rahe che. baLavAnapaNuM dAkhavyuM hoya te zatruo ubhA thAya che, tenI ciMtA manane bALe che. huM vidvAna chuM, mane vidyA prApta thaI che, evuM gumAna Ave to vAdavivAdano prasaMga Ave che, je cittane kalezaja Ape che. bhale nirogI kAyA hoya, paNa te mATe paNa maraNane bhaya rahelo che.-Ama A badhI vastuo je jagatamAM sukhanAM kAraNurUpe mukhya manAya che te paNa bhayavALI che, ciMtAgrasta che; te pachI jagatamAM sukha, nizcitapaNe kayAM kayAM rahyuM? bhaya ke ciMtA che tyAM sukha nathI; duHkha ja che. eka vairAgya ja abhaya che, bhayarahita sthiti te e pUrve kahelAM mukhya gaNAtAM jagatanAM sukhe para vairAgya pAmave, tethI virakta thavuM, tenI mUccha
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAMta sudhArasa. tyAgavI e ja che jeNe e pUrvokta sukha bhegavI ene sarvathA bhayAnvita jANyA, e rAjezvara gIMdra bhatRhari Ama kahI gayela che_ bhoge rogabhayaM kule cyutibhayaM vitte nRpAlAd bhayaM / mAne dainyabhayaM bale ripubhayaM rUpe taruNyA bhayaM // zAstre vAdabhayaM guNe khalabhayaM kAye kRtAMtAd bhayaM / - sarva vastu bhayAnvitaM bhuvi nRNAM vairAgyamevAbhayaM / gadra bhatRhari jevA eka mahAna tatvavettAe A svAnubhavanI vAta kahI che; potAnuM vitaka caritra gAyuM che. jagatamAM badhA ja A anubhava karI rahyA che, paNa viralA ja enuM svarUpa jANe che. badhA ja vAstavika rIte duHkhamAM paDyA che, chatAM ghaNAne te ame sukhamAM duHkhanuM bhAna chIe ke duHkhamAM e bhAna ja nathI. ethI kene thAya che? caDhiyAtA keTalAka jIve che ke jeone sahaja dukhane bhAsa thAya che paNa temane tenA pratIkAranI athavA sukhanA svarUpanI gama nathI, tyAre ethI vadhAre caDiyAtA ujajavaLa AtmAone dukhanuM bhAna thAya che, teo te dukhanA kAraNe jANe che te TALavAnAM sAdhane jANe che, sukhanuM svarUpa jANe che. gIMdra bhartuhari AvA eka ujajavala AtmA hatA. teoe duHkhanuM svarUpa jAyuM; bhayavALI anitya vastu para meha, Asakti e ja duHkhanuM kAraNa che ema teonA samajavAmAM AvyuM vairAgya eja sukhanuM kAraNa che ema teone pratIti thaI.
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ mukhamudrA rAjarSi bhatRhari jevA ane tethI caDhiyAtA aneka mahAtmApurUSa thaI gayA che, te badhAe saMsAranuM, tenA bhAvanuM AvuM anitya, dukha-bedarUpa svarUpa jANI vairAgyanuM vairAgyane Azraya karyo che. vicAradazAmAM mAhAsya jAgrata rahI, jagatanuM AvuM khedamaya sva rUpa jANI, te prati vairAgya ANI cha khaMDa pRthvInA dhaNI rAjarAjezvara cakavartIo paNa e asthira addhine taNakhalAnI peThe chAMva, cAritra aMgIkAra karI siddhi pAmI gayA che. AvA khedamaya-saMsAramAM sukhabuddhi ke moha vivekI kare nahiM. saMsAratApathI pacAvanAra vairAgya ja parama auSadha che, Ama ApaNane vivekavicAre lAge che. sadvicAranA baLe e auSadhanuM mAhAsya samajAya che. sthiratA vinA suvicAra spharato nathI, paNa A graMtha vAMcanArAone sthira thavAnuM sAdhana che. jyAM sudhI jIvane vairAgya mpharate nathI tyAMsudhI tene tavajJAna prApta thatuM nathI; siddhAMtodhanuM zravaNa, vAMcana ke paThana te jIva kare paNa te tenA aMtaramAM praveza pAmI zakatA siddhAMtajJAna mATe nathI, tenA aMtaramAM karatA nathI; eka vairAgyanI jarUra kAnethI sAMbhaLI bIje kAnethI kADhI nAMkhyA jevuM thAya che. jyAM sudhI vairAgyarUpI recaka dravyathI cittavRttine malina vAsanArUpa maLa sApha thaye nathI, tyAM sudhI jIvane siddhAMtabedharUpa-rasAyaNa rUpa piSTika evadha guNa na kare; niSphaLa jAya athavA citta caMcaLatArUpa vikAra upajAve. jyAM sudhI vairAgyajaLanA siMcanathI cittabhUmi yatheccha bhIMjAI na hoya,
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAMta sudhArasa. tyAM sudhI tattvajJAnarUpa siddhAMtabedhanuM bIja temAM kayAMthI vAvI zakAya ? na ja vAvI zakAya; chatAM te tyAM prakSepavAmAM Ave te te kare nahiM; vyartha jAya. Ama tatvajJAnane arthe vairAgyanI bahu bahu jarUra che. pAtratA vinA jJAna prApta thatuM nathI; pariNAma ApatuM nathI. tattvajJAnanI prApti mATe jIvane vairAgya pAtratA Ape che. Ama A saMsAramAMthI chUTavA IcchatA jIne, mumukSuone virAgya parama sAdhana che. tyAga, virAga na cittamAM, thAya ne tene jJAna. " -Atmasiddhi jenA cittamAM lezamAtra tyAga, vairAgya nathI tene tattvajJAna na thAya ema sahurUSe kahe che, te kevaLa satya che. A kALa enA pratyakSa pUrAvArUpe che. A kALane parama A kALa duSama jJAnIoe duSama kahyo che te vAstavika che. kema kahevAya? je kALamAM jene AtmahitanAM sAdhane duSkara thaI paDyAM hoya, tatvajJAnanI prApti parama durlabha hoya te kALa kevaLa duSama, viSama kahevA cogya che. mehanuM sAmrAjya te badhA kALamAM varte che paNa A kALamAM enuM sArvabhaima rAjya bahu prabaLapaNe vartatuM dekhAya che. A kALamAM vastusthiti uttarottara kSINatAne pAmatI cAlI che, e dekhItI vAta che. dhanasaMpatti, AyuSya ane zarIrasaMpatti, A traNa mukhya vastuonI kSINatA enA pratyakSa pUrAvArUpe che. saikA uparanA mANase eMsI, nevuM, se varasa sudhInuM AyuSya bhegavatA, hAla je sATha ke sItera
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ sukhamudrA. pUrAM kare che te bhAgyazALI manAya che. zarIrakSINatAnI, roganA upadravanI, vizeSe karI kSayaroganI phariyAda A vattatA dAyakA ke sikAmAM sAMbhaLavAmAM Ave che, tevI agAu ochI sAMbhaLavAmAM AvatI. uparAuparI dumikSa paDavAthI lokonI dhanasaMpatti paNa kSINa thatI jAya che. annajaLa vinA vakhatovakhata ThekANe ThekANe ja bhUkha-tarase du:kha bhegavI, rIbAI prANa khUe che. pUrve vastusthitinuM AvuM ugra bhayAnakarUpa te nahotuM ja, ema ApaNane ItihAsa paNa khAtrI Ape che. jarajamInanA lebhane laI thatAM bhayaMkara yuddhomAM lAkho manuSyane saMhAra thAya che. marakI, dharatIkaMpa AdinA kudaratI ke pAgnimAM aneka jI hemAya che, Ama aneka prakAre vartamAnakALa sthiti duHkhamaya dekhAya che. chatAM e eka ati maheTuM Azcarya che ke jI vizeSa vizeSa mehAMdha thatA jAya che !! pUrvane je kALa hajI AvI kSINatAne pAmyo nahote, ane jyAre lokenI zArIrika saMpatti, bhUta-vartamAnanuM Arthika saMpatti ane Ayusthiti talana. kAMIka sArI ane baLavAna hatI, chatAM bhUtane vairAgya, tyAre teo rame deha, zarIra ke Ayune vartamAna mahadazA vizvAsa nahiM karatAM, te parane meha utArI, vairAgya ANuM, cAritra letA, sadavartana AcaratA, satya ciMtavatA, satya AcaratA, satya vadatA, mAyAkapaTa na sevatA, nirUpAye ghaNuM ochuM sevatA, potAnAM dravyane supAtre vyaya karatA, aneka puNya upAjetA; dhanA-zAlibhadra jevA keI ke mahApuNyazALIo aDhaLaka Rddhisiddhi, sukhI parivAra taNakhalA pere che,
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAMta sudhArasa. munipaNuM. aMgIkAra karatA. AvA utkRSTa vairAgya tevA sArA kALamAM vatA; tyAre Aje jIvA du:khI chatAM, vizeSa vizeSa mAhavaza thatA jAya che, hiMsA Acare che, asatya ciMtave che, asatya khAle che, asatya varte che, cArI kare che, brahmacarya pAlana tA rahyuM, paNa asathIla seve che, vyabhicAra Acare che, parigrahanI jALa vadhAre che, mahArabha kare che, e Adi pUrvokta pApA pAte kare che, bIjA pAse karAve che, bIjAne karatAM dekhI rAjI thAya che, anumati Ape che, anumedana Ape che. TUMkamAM jIvA vairAgya nahi pAmatAM ulaTA kukarmoMmAM levAtA jAya che ! cAtaram hAlanI A ApaNI jANamAM AvelI duniA para draSTi pheMkIe chIe te A vAta pratyakSa dekhAya che. A vAta sAmAnyajana AzrayI che; sarjana mATe nathI. ghaNA mahAnubhAvA puNyazALIe AtmAthI che; ghaNA sadAcArI pApalIph janA che; ghaNA saMtajanA che; ghaNI satI-sAdhvIo, pavitra vhenA, mAtA che; te badhAM vaMdanIya che; paNa AgaLa kahelI vAta sAmAnya janasamudAyane uddezIne che. kayAM pUrva purUSAnI aDhaLaka dhanasa patti ane kayAM vattamAnajIvAnI vamAnakALanuM apalakSmI ? Ama chatAM pUrva purUSo duma nAma mAhu chAMDI dai satASa dharatA tyAre vAstavika hAlanI sthiti jotAM jIve vadhAre vadhAre tRSNAvaMta thai gADha mAhavaza thatA jAya che! vairAgyanI vAta pazu temane rucatI nathI, asatpravRttimAM levAtA
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ mukhamudrA. jAya che tyAM temane AtmajJAna kyAMthI kure? na ja phure. jJAna na spare te pachI Atmahita kayAMthI thAya? AtmAthe kyAMthI sare? na ja sare. te pachI je kALamAM Atmahita na thAya, tenA sAdhanarUpa vairAgya tyAga na Tyure, te kALane jJAnIoe duSama gaNe-kahyo che, te vAta vAstavika che. vartamAnakALamAM jaina samudAyamAM paNa virAgyanI atyaMta nyUnatA dekhAya che. tattvajJAnanI hInatA enA pariNAmarUpe daSTigocara thAya che. tattvajJAna bhaNI nuM tatvajJAnanI lakSa nathI, tasvarUpa jANanArA ghaNA hInatA: kANu viralA nIkaLaze, AMgaLIne Terave gaNIe eTalA ja nIkaLaze. kAraNa? teone te bhaNI ruci nathI. ci kema nathI? kAraNa ke pratyeka jIva pitapotAnI pravRttimAM uMdhuM ghAlI, AMkho mIMcI, evA rAcyA-mAccA paDyA che ke teone vicArane paNa avakAza maLatuM nathI. vicArane avakAza maLe vicAre te kAMIka jIva kuNe thaI vairAgyamAM praveza kare ne? paNa teo eka A bhavaneja dekhe che. bhUtakALa ane bhaviSyakALa ADe eka heTa keTa AvI paDe che. teo te vartamAna mAtramAM ja rAcI-nAcI rahyA che. huM pUrve ke bIjA rUpe hato ane hajI bhaviSyamAM bIjA keI rUpe haIza, enuM ene bhAnaja nathI. huM kadI maravAne ja nathI, A badhI pravRtti, prapaMcajALa sthAyI ( Permament ) rahevAnAM che, ema e pratyeka jIva mAnI beThA che. huM keNa chuM ? kayAMthI AvyA ? A sArI saMpatti kayAMthI ane zAthI pAme ? A mAre ja pADozI bicAre daridrI, dukhI kema che?
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 zAMta sudhArasa. mAruM svarUpa zuM che?-e vagere vicArane ene pravRtti ADe. avakAza ja nathI. Ama vicAra vinA vairAgyathI vimukha thaI tattvajJAnathI e vegaLA rahe che. sarvajJa vItarAga arihaMta praNIta pavitra nidarzana apUrva che. jenadharmanI pavitra iyAne vAsa hAla vaNikamAM rahyo che, eTalI AnaMdanI vAta che, paNa tatvajJAnane nAme zUnya che. e pavitra dayAne laI vaNika jainonuM nAma hAla prakhyAta che. ane bIje jainonA jeTalI dayA paNa nathI, e jenoe gaurava ANavA jevuM, pitAne puNyazALI gaNavA jevuM che. evA dayAdharmavALA kuLamAM janma e paNa - puNyane laIne thAya che, ane pAchI dayA jananuM puNyanuM kAraNa che. Ama jainavarga paNa gairava ane dayAthI dIpaDe che. ane jagatanA bIjA jaina dayAthI dharmo para zreSThatA bhagave che, e sahudayAdIpatI tmAone saMteSanuM kAraNa che. ekalI dayA vaDeja jagamAM vijayadhvaja pharakAvatA e jaina samudAyamAM tattvajJAnane, samyajJAnane pracAra thAya te pUrvane tIrthakara bhagavAnanA samavasaraNane pavitra avasara kema nikaTa na Ave. Ave, paNa A kALanA hINapuNyA chanAM e bhAgya kayAMthI hoya ? jene vairAgya purato nathI, vairAgyathI je vegaLA rahe che, saLI mAtranI achatI vastunI je mUcchI tyAgavA asamartha che, asatyamAM, asat pravRttimAM je DUbI rahyA che, tene tatvajJAna kayAMthI pure? are! e samavasaraNane kALa te dUra rahyo, paNa bhaya lAge che ke tattvajJAnanI nyUna
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ sukhamudrA. 11 tAne laI je dayAvaDe e pavitra zAsananA vijayadhvani gAjI rahyo che, te dayAne paNa lAya thatA jaze. bhUta vamAnanA vattamAna sthiti joI zAsananA prakAzavaDe bhavi. ArAdhanArA pavitrAtmAee jAgrata yapara nakhAtA thavuM ghaTe che. jainadharmanI pavitra dayAnA daSTipAta vAsathI hAlanA vaNika vaizyAnAM kuLa ujjavaLa thayAM che. dayAnA lApa karanAranAM kuLa kALAM thayAM che, AkI vAstavika rIte e pavitra zAsana tA dayAdhI zUravIra kSatriyAne, rAjaputrAne ja chAje. tI karamAtra zUravIra kSatriyo hatA; rAjavaMzI hatA; kSatridharma pALatA; nyAyathI prajAnu pAlana karatA; dayA dayA, ekAMta dayA, amAri, ahiMsA pravartAvatA; aNu nIya vaibhava bhAgavatA; aDhaLaka dravyasaMpatti teone hatI; manakhaLa, tanajainadhama zUravIra khaLa, AtmakhaLa, tenuM ni:sIma hatuM. kSAtra dhama AvA Rddhiva ta chatAM, zUravIra chatAM, rAjapati chatAM, janmatAMja traNa jJAnanA dhaNI chatAM, vairAgyavaMta hatA; teone te Rddhi Adi prati leza mAtra mUrchA na hatI. te paNa te Rddhine tRNu peThe chAMDI cAlI nIkaLatA hatA; dIkSA letA hatA. A pavitra zAsana te AvA zUravIra mahAvIrAne chAje. chatAM carama tIrthaMkara zrI mahAvIra paramAtmAnA A pavitra sthiti sudhAra-zAsanane prakAzamAM lAvI tenA jayaghASa vAnA upAya karAvavA hAya tA te jainIenA hAthamAM che. matamatAMtaranI, ahaMmamatAnI jALa
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAMta suvAsa 12 tADI nAMkhI, pramAda chAMDI, sadvicAramAM cittane sthira karI, vairAgyavAsita thavAthI teone adbhuta zAMti AvI tattvajJAnanI sphurA thaze. pUrve AtmA sAyelA, evA vivekI mahApurUSAnA pagale purUSA ane vivekapUrvaka cAlatAM parama tattva prApta thaze. hAla prAyaH vairAgyanuM svarUpa samajyA vinA, du:khagarbhita * du:khagarbhita vairAgyanu A lakSaNu kahyuM cheH-- " iSTetaraviyogAdinimittaM prAyazo hi tat // yathAzaktyapi yAdAvapravRtyAdivarjitam // udvegakRdvipAdADhyamAtmaghAtAdikAraNam / AtmadhyAnaM hyado mukhyaM vairAgyaM lokato matam // jIe--zrImAna haribhadrasUriSkRta aSTaka. "" atrAGgamanasoH khedo jJAnamApyAyakaM na yat / nijAbhIpsitalAbhe ca vinipAto'pi jAyate // duHkhAdviraktAH prAgevecchanti pratyAgateH padam / adhIrA iva saMgrAme pravizanto vanAdikam // zuSkatarkAdikaM kiJcidvaidyakAdikamapyo / paThanti te zamanadIM na tu siddhAntapaddhatim // granthapavabodhena gaveSmANaM ca vibhrati / tattvaM te naiva gacchanti prazamAmRtanirjharam // mAbhRto'pyete gRhasthAnnAtizerate / na pUrvotthAyino yasmAnnApi pazcAnnipAtinaH // gRhe'nnamAtra daurlabhyaM labhyante modakA vrate / vairAgyasyAyamartho hi duHkhagarbhasya lakSaNam // jIe--zrI yazeAvijayakRta adhyAtmasAra. "" 66
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ mukhamudrA 13 vairAgyane laI dIkSA le che, teoe titikSA karavI ghaTe che; adhikAra prApta thayA pahelAM teoe dIkSA levI gya nathI. pitAne vairAgya phuryo hoya te tenI kasoTI karavI, zeDo vakhata zAMtithI sAstrane abhyAsa kare; ane pachIja keI sArA vicakSaNa AtmArthIonI salAha mujaba pravartavuM ghaTe che. dIkSA ApanAra sAdhue paNa enI gyatA tapAsavI ghaTe che. alabata, du:khagarbhita vairAgya dIkSA mATe adhei. paNa sAcA vairAgyanuM, tevAM sAdhane pAye, kAranI jarUra; nimitta thAya che. paNa tattvajJAnanI nyU anAdhikArI- natA-hInatAne laI, tenA lakSanA abhApaNunA anartha vane laI, athavA tenA svarUpanuM joIe tevuM jJAna nahiM hovAthI je dukhathI e vairAgya Avela te duHkha dUra thaye, athavA visa chava pAcho pitAnA AgalA vibhAvika paricayamAM pI jAya che. jIvane svabhAva ramaNatAne che; ene game tyAM ramaNa joIe che; ramaNa vinA e kSaNabhara paNa rahI zakatA nathI, eTale kAM te e vibhAvamAM ramaNa kare; kAM svabhAvamAM ramaNa kare; kAM te eTha cATe; kAM te miSTAnna AsvAde, svasvabhAvamAM ramaNatAnA kAraNarUpa tatvajJAnanA abhAve e vibhAvamAM ja ramaNa kare. duHkhagarbhita vairAgye dIkSA lIdhela adhikAra vinAnA sAdhunI paNa A sthiti thAya che. vairAgyanAM kAraNarUpa duHkha te prAyaH dIkSAthI dUra thAya che athavA visarI javAya che, kemake koIe kuTuMba-kalezathI, keIe bhUkhanA duHkhathI, keIe apamAnAdinA kAraNathI, keIe nehInA viyoga
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 zAMta sudhArasa. dithI, keIe daridratAnA duHkhathI virAgya dukhagarbhita pAmI dIkSA lIdhI hoya che te badhAM duHkha vaiirAgyanuM svarUpa dIkSA levAthI dUra thAya che, athavA visAre ane tenuM paDe che, eTale tenA pariNAme je vairAgya bahudhA pariNAma upajela te paNa nAza pAme che. dukhagarbhita vairAgya duHkha hoya tyAM sudhI ja rahe che, eTale jIva navare paDe che. tatvajJAna te hetuM nathI; kemake tatvajJAna heta te te sAco vairAgya Avata; duHkhathI vilaMba thaI purUSArthahIna thaI dIkSA na leta; zUravIra thaI dIkSA leta, paNa e tatvajJAna te nathI eTale e bicArA sAdhu pAchA vibhAvamAM paDe che. je gharabAra, kuTuMba parivAra, parigraha, kalaha, mamatva, cheDI reSAMtara karyo teja gharabAra, parivAra, parigraha, vAdavivAda, jhaghaDA, mamatva, matamatAMtara anyarUpe A avasthAmAM vizeSa prabaLapaNe vasAve che, jethI pariNAme pitAnuM te akalyANa thAya che paNa pitAnA mugdha AzritonuM paNa akalyANa thAya che; zAsananI avagaNanA thAya che, jenAM kAraNika pote hovAthI pite bevaDA-vaDA akalyANanuM bhAjana thAya che. Ama vicArI gurUe paNa dukhagarbhita vairAgyavALAne adhikAra prApta thayA vinA kevaLa parivAra vadhAravAnA hetue, athavA ethI enuM kalyANa thaze, ene bhAva Avaze evI bhramaNAe dIkSita karavA ghaTatA nathI, tema karatAM yegya vakhata sudhI aTavuM joIe che. sAdhu AzrayI A vAta kahI te paNa sAmAnyapaNe kahI che, sarvadezIya nathI. ghaNA AtmArtha mahAnubhAva saMtapurUSe, vairAgyavAsita, bhAvuka AtmAo pavitra pUjya munirAje che.
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ sukhamudrA. karavA ceAgya che, stavavA te badhA trikaraNAge namaskAra ceAgya che, pUjavA cAvya che. makI A vAta sadezIya nathI, mATe hajI paNa pavitra sudhAraNAmAM muni- zAsananA jayASa vajaDAvI tene prakAza varAnI upayAgitA, karavA hoya te pavitra munirAjoe upara teone vizeSa kahyA mujaba karavuM ghaTe che. jyAre teo saraLatAnA kAraNeA gharabAra, kuTubAdi cheADI nIkaLyA che, te have teoe mithyA jhaghaDAmAM nahiM paDatAM, ahu'mamatva nahi' karatAM, parigraha parivAranA saMkalpa paNa nahi mANutAM, eka.ta sva-parahitamAM pravattavu ghaTe che; vairAgya ANuve ghaTe che; zAMti rAkhavI ghaTe che; ane vivekavicAra vairAgyapU ka tattvajJAnanI sphuraNA karI tenA prakAza karavA ghaTe che. kuTu MbaparigrahAgni chAMDela hAvAthI e A kAma bahu sahelAithI, eA tvarAthI, nirvAnapaNe karI zakze. jIvAne vairAgyanAM kAraNarUpa thaze; jIvAne tattva samajAze, teonI puNyarAzi vadhaze; ane vamAnamAM teo je duHkha bhAgavI rahyA che, tethI ghaNe darajo chUTaze. teone zAMti Avaze; tene sAcI samaja, sabhyajJAna Avaze; teonuM A bhava, parabhava anenuM hita thaze; zAsananA vijayaghASa mhATA avAje jagatamAM zruta thaze; ane huM pavitra munie ! Apa e icchita sAhA- badhAM rUDAM kAryAMnA kAraNika thatAM anaMta yathI sAdhuone niraza karI siddhi pAmaze. Ama anata ni MrAnA Apane svaparahitanA apUrva lAbha thaze. "savi jIva kar`zAsanarasI, " e A dvArA thaze; zrI tIrthaMkaradeva jene lAbha. 15
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 zAMtasudhArasa. bhAvadayA kahe che, ane jenA eTalA badhA mahimA pracalita che, te bhAva karuNuAnA lAbha Apane maLaze; ane cit tIthakaranAma krama upA, tIrthaMkara thaI, bhavyajIve ne upadezI paramasiddhi varazeA. huM pavitra munie ! mAtra pramAda chAMDavA eTalI vAra che. Ama sAdhu kare te jainazAsananA prakAza tarata thAya. paNa vamAnabhAva jotAM e divasa asavita lAge che. ahA ! pAtAnA DAvApaNAnuM, arthAt AtmAnA astitvanuM, tenA nityapaNAnuM, tenA kakatRtvapaNAnuM, kama leAkatRtvapaNAnuM, kamathI mekSa hAvApaNAnu ane meAkSanA sAdhanA hevApaNAnu paNa ghaNA-ghaNAone bhAna nathI; bhAna haze te te vivekavicAre phIpharI pAtA upara utArI niradhAra karI, pote nizcaya nahi' karyAM DhAya, AvI ghaNI ghaNI apUrNa jJAnadazA jyAM zramaNusamUhamAM paNa vatI hoya tyAM teodvArA tattvajJAnanA pracAra kema thaI zakavA sabhave ? zrI dazavaikAlika sUtramAM vacana che ke je sAdhune AsAdhuone paNa tyAnuM jJAna nathI te amu* sayatattvajJAnanI jarUra. mamAM sthira kema rahI zakaze ? * temane vajJapti. pavitra munirAjoe A pavitra vacanA lakSamAM levA cAgya che. jo pramAda dUra kare, vairAgya Age, mamatva chAMDe, viveka Adara, savicAra kare ane tatvajJAna bhaNI udyama kare teA pavitra sAdhuo, sAdhvIe ane khIne jaina samudAya pAtAnuM zraya karI zakaze, pavitra zAsanane prakAzamAM ANI zakaze; parama kRpALu mahAvIra devanI jagatanuM kalyANa karavAvALI pavitra zikSAA jagatamAM
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ mukhamudrA. 17 phelAvI, jagatanuM kalyANa karI puNyanA bhAgI thaI anaMta nirjarA karaze. - viveka vikasAvavA, vicAra dazA jAgrata karavA me hama matva mukavA, vastu bhaNI lakSa karavA, satya pAmavA, asatya chAMDavA. A graMtha, A bhAvanAo uttama sAdhana bhAvanAno hetu che; je niraMtara zAMta citte vicAratAM kalyANa dUra nathI. A bhAvanAone uddeza ja jagata jIvanuM kalyANa karavAnuM che. upaghAta ane upasaMhArathI A vAta saheje samajAze. jagane ADe raste cAlatuM joI, viparIta mativALuM joI, bhojA bhakta Adi bhaktaziromaNithI e sahana na thaI zakayuM, eTale teoe jIne cAbakhA lagAvavA jagatane udho mAMDyA. (bhojA bhagata nA cAbakhA prasiddha pravAha, viraktane che.) bhalA, e paNa che para karuNane paritApa, eka prakAra che. mUDha jIne cAbakhA joIe. parama viraktane tema ja A kartA puruSa zrI vinayavijyajI, sAnukaMpa prayAsa Adi pavitra zAMta puruSoe jIvone uche raste cAlatA joyA, chatAM nakAmA tapI pitAnA AtmAne AkuLavyAkuLa nahiM karatAM, teone zAMta rUpe upadeza Ape che. A bhAvanAomAM kevaLa mIThAzabharyo zAMtikArI upadeza che. nirAgI mahAtmAonAM maitrI, pramoda, karuNA, mAdhyastha bhAvanAnA e adbhuta prakAra juo. zrI upamitibhavaprapaMcanA kartA purUSa zrI siddhagiNinI
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAMta sudhArasa. racela e graMthanI pIThikA (Introduction) nirAgI purUSenI ApaNu pAmara saMsArI jIne dukhamAMthI bhikhArInI karuNAbhAve choDavavAnA upadezane eka asavAsI kaDhI ane rakAraka prasaMga ApaNane Ape che. viSayAjJAnInuM pAyasAnna sakta cha upara viSayavirakta e puru ne bahu dayA Ave che. viSayavivaza pAmara jIva jANe eka bhikhArI che, ane viSayarasarUpI cArapAMca divasanI khATI thaI gaelI kaDhI deharUpI rAmapAtaraDAM uparathI cATI cATI te AnaMda pAme che. viSayavirakta parama jJAnIne A dekhI dayA Ave che, ane tene vairAgyarUpI tAje mIThe amRtamaya dUdhapAka AtmabhAvarUpa suvarNa pAtramAM Ape che. tyAre bhikhArIne prathama te pUrvanA mehathI pitAnI viSayarasarUpI khATI kaDhI ane rAmapAtaraDuM chAMDavA gamatA nathI, verAvyarUpa dUdhapAka tene rucatuM nathI; chatAM jJAnI AkuLa na thatAM tene dayA bhAve pharI pharI e levA kahe che. jJAnInI titikSA bhikhArI e letAM prathama te acakAya che * ane sAgara paNa pachI jJAnInA pharI pharI karuNALu niSkAraNu karuNuM zabdothI e dUdhapAka paNa le che; pitAnI ' kahI te chAMDatA nathI. jJAnI purUSa kahe che kebhAI, tuM bane le. jJAnInI A zAMta vANathI bhikhArInuM kAma thaI jAya che. ene dUdhapAka krame krame karI rucI jAya che. khATI kaDhI taraphanI ruci jatI rahe che ane chevaTe viSayarasarUpI khATI kaDhI sarvathA chAMva vAgyAmRtarupa dUdhapAka Aroge che. nirAgI saMta-mahAtmAone A dayAbharyo upadeza bahu vicAravA jevuM che. zrI zAMtasudhArasa evA upadezane eka
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ mukhamudrA. dAkhalA che. graMthakAra jIvane pharI pharI zAMtabhAva-dayAbhAve vairAgya bhAvanA ciMtavavA vinave che, sUcave che, upadeze che, jAgrata kare che. je prakAre jagatajIvAnu` kalyANa thAya, duHkhathI chUTe e ja sAdhanAnAM upadezanA emAM uddeza che. e bhAvanAo khacIta kalyANakArI che. 19 samAna. Ama duHkhathI jIvane choDavavAmAM pabaLa sAdhanarUpa verAcarasane A bhAvanAe jamAve che. jIva je dehamAM janma le che te dehaprati ene gADha mAha rahe che. cakravartI ane te kreDamAM te rAgAdinAM game tevAM du:khA bhuMDa dehamamatvamAM bhAgatA hoya, chatAM e dehaprAMtanA meha athavA vhAlapa leza mAtra chUTatAM nathI; ulaTAM vadhe che, cakravattIne potAnA divya mAnuSI dehamAM jeTalI mUrchA-vhAlapa che teTalI ja kAdavakIcaDamAM rahI kharaDAelA bhuMDane pAtAnA tiya ca dehamAM mUrchA-vhAlapa lAgelI che. Ama A baMnene tAtAnA dehamAM eka sarakhA rAma rahele che, chatAM cakravattInA deha puNyajanita ane utkRSTa zAtAnuM sthAna hAvAthI cakravattI e prati gADha premavaza thaI bhuMDanA dehane nimra che che; vakhADe che. ane pAtapeAtAnA dehamAM maraNu paryaMta sUcchita thai rAcemAce che; chatAM cakravartI kadAca kALadharma pAmI, je bhuMDaceAnine pAte vakhADatA temAM ja janma pAme, te pharI tenA meha te ja bhuMDa dehamAM, pAte pUrva vakhADelA, nibhraMDhelA dehamAM pragaTe che; e ja dehane e sukharUpa gaNe che; emAM ja mamatva kare che. eja deha maraNu ene cheADAve che te pharI khIjA je dehamAM upaje che, temAM sukha mAnI
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 zAMta sudhArasa. mamatva kare che. A ja jIvanI ajJAnatA che. jIva vicAre te A ajJAnatA bhAse; ajJAnatA bhAse, te te dUra thAya, mamatva chUTe. deha chUTe, paNa te paranuM mamatva nathI chuTatuM, tethI ja jIvane avanavA deha karavA paDe che. bhale vAsanA ke mamatva pachI puNyane laI sArA dehamAM janma janma-maraNanAM le, pApane laI mAThA dehamAM janme; paNa. kAraNa deha to karavA ja paDe che. mamatva, meha, vAsanA, bahirAtmabhAva, mithyAtva, vibhrama, dehAtmabuddhi e badhA lagabhaga ekAryavAcI zabdaparyA che. anAdikALanI mamatva-vAsanA sAMkaLavaDe judA judA bhAva saMdhAI rahyA che. e sAMkaLa je eka vAra truTI te pachI pharI saMdhAI zakatI nathI; bhavano aMta Ave che. mamatva dUra thAya te jIvane pharI deha dhAraNa kare paDatuM nathI. pUrvakarma sarvathA nirjaravA chuTAchavAyA eka-be ke vadhAre te paMdara bhava karavA paDe te bhale, paNa mamatva sAMkaLa tUTI gayelI hovAthI e bhava laMbAI zakatA nathI. tene sarvathA aMta Ave che, jIva satsukha pAme che. mamatva sAMkaLa tuTI jAya, te e bhavane aMta Ave, mamatva-sAMkaLa jema jema laMbAya che. tema tema bhava paNa laMbAya che; navA navA deha dharavA paDe che. deha be prakAranA che. (1) skUla (2) sUkSma (1) sthUla te A dArika dazya zarIra. (2) sUkSma te taijasa ane kAmaNa.
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ sukhamudrA. 21 pratyeka jIvane A (1) sthUla (2) sUkSma athavA temAMja zamAI jatA A (1) audArika (2) tejasa (3) kArmANu zarIra che. A traNa sivAya bIjA (1) sUkSma ane sthUla AhAraka ane (2) vaikriya e zarIranA deha, sUkSma sAthe prakAra che. AhAraka zarIra tA kAI mamatvanA saMbadha labdhi-siddhi pAmelA mahAtmAne viSe ghaTe-te peAtAnAM zarIrane sUkSmamAM sUkSma karI zake; vaikriya zarIra paNa evA purUSane guNaniSpanna hoya; paNa nArakI-devatAne te vaikriya zarIra ja hoya, teone audArika zarIra na hAya. zakAya jIvane jyAM sudhI navA deha dhAraNa karavA paDe che tyAM sudhI eka samaya mAtra zarIra vinA nathI rahetA. eka dehathI chUTatAM bhale te sthUla ( audArika ke vaikriya ) DhaMDhu paDayA rahe ke vIkharAi jAya, paNa sUkSma ( taijasa ane kArpaNa ) deha te tenI sAthe ja jAya che. e sUkSma deha ca cakSuthI dekhI ca evA nathI. pie dehu sUkSma deha svarUpa rUpI che te paNa divya cakSueja athavA jJAnija ane pratyakSa karI zake che. jIvanI peThe e sUkSma deha paNa sAcavakAsanu bhAjana che. jIva arUpI che tyAre A sUkSma zarIra rUpI che. jIvane jyAM sudhI mamatva rahe che tyAM sudhI e deha enI sAthe ja rahe che; eka samaya mAtra ene cheADatA nathI. * devatA nArakIne audArika badale vaikriya zarIra hoya, ethI navAM navAM rUpa dhArI zake. e zarIra chelluM chedAya nahi, bhevuM bhedAya nahi, ekamAMthI aneka rUpa thAya, pArA peThe vIkharAya, bheguM thAya.
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22 zAMta sudhAsa bhale eka sthala deha choDyA pachI bIje sthala deha dhAraNa karatAM kAMI samaya jAya, (A aMtarane vigrahagati kahe che) paNuM eTale samaya paNa A taijasa asara te sAthe ja hoya che. deha parathI mamatva chUTe to e sUkSma zarIranuM baLa ghaTe ane nAza pAmI jIvane sarvathA mekaLe kare. badhA raDyUla dehamAM eka saMkalanArUpe sAmAnyapaNe A sUkSma (tejasa ane kArmaNa deha) zarIra rahela che. sthala dehane e sUma tejasa ane kAmaNa deha ja nabhAve che. sUkSma zarIra juduM paDayuM. ke sthUla deha saDavA ke vIkharAvA mAMDe che. jIva vinAnuM kheLIyuM sI jAya che ane jIva hoya che tyAM jIva vinAnuM lagaNa e nabhe che, enuM kAraNa sUkSama khALIyuM saDavAnuM zarIranuM anukrame chUTavuM athavA hevApaNuM kAraNa che. sUma zarIra jyAM sudhI jIvane vaLa gela che tyAM sudhI jIvane mekSa nathI. e sUkSama zarIra (tejasa-kAzmaNa) paNa mamatva gaye chUTe che. A vAta bahu zAMtithI vicAravA jevI che. mamatva / 0 0 0 0 0 0 0 A pUla deha-deva manuSya tiryaMca-nArakI taijasa deha - sUkSma ke - kAmaNa Mamatva and the fine body form the common link, running through all the various births, low
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ mukhamudrA. 23 or high. They bind the births fast. How new If once the link is loosened & cut, births arise ? the joint strength of the different births is divided and decreased. New births stop arising, and if they at all arise, owing to previous karmas not being destroyed, they arise scattered, there is no cohesion between themselves, their strength is altogether annihilated, owing to the destruction of the common link of mamatva, which joined them, and they can not, by themselves, work out another birth. Undestroyed previous karmas may give rise to another birth; but previous birth cannot do so. Ama mamatva javAthI bhava aTake che. A vAta mumukSuoe khacita vicAravI egya che. A bhAvanAo, A zAMtasudhArasa e vica ragrati, viveka, vairAgya ane jJAnanuM kAraNa thaze. eja eno uddeza che. jijJAsuoe pharI pharI A graMtha vAMcavA jevuM che. A bAra bhAvanAnuM svarUpa pUrvanA mahAna munivaree judI judI bhASAmAM judA judA rUpe A anuprekSAnA gadya-padyamAM varNavyuM che. saMsAra judA judA graMthe grISmanA tApathI AkuLa thaelA chone e pavitra bhAvanA upazama meghanI jaLadhArA samAna zItaLakArI che. saMsArarUpI khArA pANInA samudramAM pravAsa karatA
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 zAMta sudhArasa zrI sakalacaMdrajI tarasyA AtmAthIne e bhAvanAo zItaLa amRta rasanAM jharaNuM samAna che. zrI yazasaima che. hamaNAja thaI gayelA upAdhyAya zrI saka lacaMdrajI tathA muni zrI yazomakIrtie baMnee jude jude rUpe dezabhASAmAM asarakAraka DhALarUpe e bhAvanAno bhavya jIvone bodha karyo che. zrI zubhacaMdrAcArya jJAnArNava nAmane parama tAtvika graMtha zrI zubhacaMdrAcArya. race che temAM paNa A bAra bhAvanAnuM saMskRta lekamAM zAMti upajAve evuM varNana zrIkArtikeyasvAmI karyuM che. pUrve thaI gayelA mahAnircatha kArtikeya svAmIe A bhAvanArUpe anuprekSA prakAzI che -e te A badhA karatAM caDhe evI che. svAmi kArtikeyAnuprekSA"e nAme e pavitra graMtha oLakhAya che. tema ja A zAMtasudhArasa graMtha zrI vinayavijayajI mahArAje race che. hamaNAM ja thaI gayelA zrImad rAjacaMdra paNa A bhAvanAvAsita laghu paNa apUrva "bhAvanAbodha" nAmane graMtha lakhe che. camatkArI ane manahara dezabhASAmAM kathAprasaMgo sAthe e graMtha lakhAyelo hovAthI ane bahu asara kare che. kartA purUSanI AMtaradazAnuM pratibiMba e graMthamAM paDe che. A sivAya AgamasAra, jaina zrImad rAjacaMdra tasvAdarza vageremAM paNa A bhAvanAone kyAMya sakSepe, kayAMya vistArathI baMdha che. zrI uttarAdhyayanasUtramAM te A bedha apUrva che. Ama ThekANe ThekANe jIvone varAgyavAsita karavAnA hetue, teone jJAna pamADa saMsAra du:khamAMthI mokaLA karavAnAM hetue paramakRpALu
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ mukhamudrA. 25 AcAryo A varAgyamaya bhAvanA gAI gayA che; varNavI gayA che; teno pharI pharI upadeza karI gayA che. e bhAvanAo bAhya pravRttimAM taNAtA jI je eka vAra zAMtithI vAMce, te tatakALa te temane stabdha karI diye ema che. mumukSuoe e bhAvanAo pharI pharI vicAravA jevI che. zrI sUtrakRtAMgasUtra, sammatitarka, dravyAnugatakaNuM, Adi pavitra zAstro je dravyAnuyegane siddhAMta jJAna sIdhI rIte (directly) bodha Ape che, te ane A bhAva- bedhane mATe jIvane A bhAvanAe lAyaka nAone baMdha kare che. athavA bIjI rIte kahIe, te jyAre pUrvokta pavitra zAstro dravya svarUpa, vastusthiti sIdhI rIte samajAve che, bhAvavAcakarUpe (abstract exhortation ) nirUpaNa kare che tyAre A bhAvanAo dravya svarUpane, vastusthitine ADakatarI rIte (indirectly) jIvane baMdha kare che, vastusthitinuM daSTAMtarUpe (concrete exhortation) jIva upara utArIne nirUpaNa kare che, je jIvane zIdhra cUMTI jAya che, samajAya che, ane tene vizeSa samajavAne pUrvokta zAstrane adhikArI kare che, te te zAstro mATe pAtra kare che. bhAvanAovaDe jIva vairAgyavAsita thAya che, tenAmAM viveka jAge che, te kuNe thAya che, sthira thAya che; viSayathI parAbhukha thAya che; IcchAdha kare che; upaega jAgrata rAkhI AzravanAM kAraNe redhavA bhaNI pravarte che; saMvara Adare che ane bAhA-abhyatara bhede yathAzakti tapazcaryA Acare che. AthI tene pavitra zruta-siddhAMtane bodha pariName che. te zruta-siddhAMtane adhikArI thAya che. pUrvokta guNe vinA zratasiddhAMtane bedha tene ulaTa caMcaLa kare che.
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAMta sudhArasa. navadIkSita sAdhu ATalA varasa dIkSA pALe, tyAre A sUtranA adhikArI thAya, ATalA varasa dIkSA pALe tyAre A bIjA zAstranA adhikArI thAya, tathA amuka siddhAMtamAM praveza karavA pUrve ceAgaupadhAna sAdhue vahevA joie, AcaravA joIe, e vagerenAM kAraNamAM A ja rahasya rahelu che. dIkSA lIdhA pachI sAdhunI AMtaradazA uttarAntara sudharatI javI ja joie. kAraNa AhArapAna, stha'Dila, vihAra, zayana ane pratikramaNa-pratilekhana dhruvadarzonAdi nityanemittika kriyA uparAMta sadgurU ane vaDila gurU bhrAtAnAM vaiyAvRtya, ane zAstrazravaNa, manana, nididhyAsanaA enI huMmezanI pravRtti hoya. AvI pavitra pravRttithI eenI AMtaradazA uttarAttara vizuddha thatI javI joIe. Ama amuka varasa cAle eTale amuka zAstrane ceAgya dazA thayelI hAvI joie. ethI kAMI bIjA ekAda-- me vasa jAya eTale vaLI bIjA adhikAra vinA utkRSTa zAstra mATe cagyatA thAya. Ama jJAna pariName adhikAra prApta thayA vinA zAstra nahi. medha yathArtha pariName nahi, ema dhArI pUrva mahApurUSAe A AmnAya bAMdhI che; A saMpradAya pravartAvyeA che; paNa kALadoSane laI e AmnAya-saMpradAyanA lApa thayA che. 26 sAMpradAyika jJAna ane tenuM rahasya cAgaupadhAna vahevAmAM paNa amuka damanapUrvaka vividha divasa paryaMta iMdriyatapazcaryAM, jJAna
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ mukhamudrA. ra7 ga-upadhAnanuM ArAdhanArUpa kriyAnuSThAna karavAM paDe che; rahasya. jene hetu paNa amuka zAstronI adhikAra prAptine che, iMdriyadamana, tapazcaryA ane jJAnArAdhanakiyAthI jIva bahu bahu kuNe thayela hevAthI te zAstra tene yathArtha pariNAma Ape che. ga-upadhAnAdimAM A paramArtha rahe che, te samajIne je karavAmAM Ave te bahu lAbhanu kAraNa thAya. zAstramAM sAdhu munirAjane gItA kahyA che ane zrAvakene-gRhasthIone "laDA" labdhArthI kahyA che, te paNa A adhikAra bhedarUpa kAraNane laIne. gRhasthIo grahavAsamAM rahetA hevAthI yAcita iMdriyadamana, tapazcaryA karI zakatA nathI; brahmacarya pALI zakatA nathI, virAgyavAsita hotA nathI, hoya che, te joIe tevA nahiM. uparAMta ghara-kuTuMbanA nirvAha arthe vyApArAdimAM guMthAelA hevAthI asthira cittavALA hoya che. AvI dazAmAM teo siddhAMta vAMce te temane pariNAma na Ape, samajAya nahiM. tenA rahasyArtha samajAya nahiM ane ulaTAM siddhAMta vAMcyAnuM mAna vahe. siddhAMta vAMca- siddhAMta-bodha Atmahita bhaNuM thavA badale nanA gRhasthIo ulaTa vAda arthe ke khaMDana-maMDana arthe anAdhikArI. thAya. AthI jJAnIoe gRhasthIone kAraNa? adhikAraprApti vinA, zrata-siddhAMta vAMca vAne niSedha karyo lAge che. teoe saduguru samIpe vinayapUrvaka tattvajJAna sAMbhaLI, tenA artha sAMbhaLI te vicAravA, manana karavA, pharI pharI dhAravA e adhikAra che.
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 zAMta sudhArasa. pAtra vinA vastu na rahe, pAtra AtmikazAna " zrImad rAjacaMdra. Ama pAtrabhedane laI jJAnIoe zratasiddhAMtanA adhikArane vidhiniSedha karyo che, paNa A rahasya vArtA bhUlI javAyAthI paNa hAla tatvajJAnanI nyUnatA jovAmAM Ave che. tema chatAM tatvajJAnanI e ochAza TALavA, tenI vRddhi thavA, jIvane tattvajJAna arthe pAtratA pAmavA A pavitra bhAvanAo amegha sAdhanabhUta che. A bhAvanAonA anuprekSasaddabhAvanAo NathI, pharI-pharI ciMtavanathI game te jIva pAtratAnuM kuNe thaI, TharI, sanmukhavRttivALe thaI, kAraNa tatvajJAnane adhikArI thAya che, te pAme che ane tenuM parama kalyANa thAya che. rAjarAjezvara bharata mahArAjA A bhAvanAothI ja arasA bhavanamAM kevalajJAna pAmyA, Atma-AdamAM potAnuM svarUpa joI jANI zakyA cAra bheTI hatyA karanAra ugrapApI daDhaprahArI jevo jIva A bhAvanAovaDe AtmakalyANa pAmyA. ugra svarUpavALA munine paNa nibhraMchanArA cilAtIputra jevAne paNa A anuprekSAe kevalyapada ApyuM. AvI A bhAvanAo kalpavRkSa samAna che. mAtra jIve e pharI-pharI zAMtipUrvaka vicAravI joIe che. ' jagata khedamaya che, anitya che, anaMta duHkhamaya che. temAMthI chUTavA he bhavya ! parama puruSArtha kare, sanmArge vaLeevuM vAstavika svarUpa je bhAvanAmAM pradarzita karyuM che te A bhAvanAone hAlane keLavAyelo varga
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ sukhamudrA Pessimism Misanthrophy, Misanthrophy athavA Pessimism,and athavA cynicism nA rUpamAM nahiM cynicism ane lai jAya evI AzA che. A bhAvanAenu zuddha vairAgya svarUpa jo teo samajyA haze, tenuM hAI, tenA Azaya jo teonA hRdayamAM kharAkhara utaryAM <=ze ane misanthrophy, pessimism ane cynicism nu svarUpa paNa te barAbara jANatA haze te te A bhUlAvA nahi khAya. A bhAvana e vairAgya ane udAsInatAnA mAdha Ape che; temaja A misanthrophy, mIsenathrApI ) pessimism ( pesIsIjhama ) ane cynicism ( sAinIsIjhama) mAMthI paNa vairAgya, narAzyabhAva, udAsInatA-e ani nIkaLe che. ATalAthI ja bhAvanAone e uparAkta '* sIsenathrApI" AdinuM rUpa ApavA athavA tene temAM seLabheLa karavA rUpa bhUlAvA nahi thAya evI AzA che. 29 "7 A bhAvanAnAM vairAgya udAsInatA ane A " mIsenthrApI ' AdithI dhvanita thatA vairAgyodAsInyamAM AkAzapAtALanA phera che. A pavitra bhAvanAe vastunuM svarUpa batAvI, vastunA jJAna bhaNI lakSa karAvI, duHkhane duHkharUpe batAvI, du:khanAM kAraNa batAvI, sukhane sukharUpe batAvI, sukhanAM kAraNu atAvI, duHkhanA kAraNA chAMDI du:khathI mukta thavA, sukhanAM kAraNeA sAdhI sukha prApta karavA,-zAMti-dhIraja-himmata ane vivekapUrvIka puruSArtha karavAnA parama kalyANakArI upadeza jIvAne ApI, tene huMzamAM, hiMmatamAM rAkhe che, nirAza thavA nathI detI, jAgrata-udyamavaMta rAkhe che; tyAre A sIsenthApI Adi rUpa vairAgya-nairAzya-audAsInya te jIvAnA TAMTIcA ja bhAMgI -
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 zAMta sudhAra. nAkhe che, temane nirAza, nAhiMmata kare che, teonA heza-keza uDADI daI teone puruSArthahIna kare che; udyamabhraSTa kare che. A pavitra vairAgyAtmaka bhAvanAo jyAre AkhA vizvanA prati mitrIbhAva-baMdhubhAva upajAve che, guNavAna upara prIti-pramoda upajAve che, dIna-dukhIrogI upara karuNuM upajAve che, ane vArI na zakAya evI se vyf all 942 ( Equanimity, Equilibrium of mind)madhyasthatA, upekSA, audAsInya upajAve che, maitrI, prameda, kAruNya ane mAdhyane baMdha kare che tyAre A " mIsenachUpI " Adi vairAgya-nairAzyabhAva jIne jagatanA cha upara, bhAve upara tiraskAra-abhAvadhikkAra-upajAve che; dhikkAra, tiraskAra, abhAvanI daSTie jotAM zIkhave che. "mIsencepI"ne vairAgyadAnya nAma ja ghaTatuM nathI. ethI kharA utkRSTa vairAgyane kalaMka Ave che. A bhAvanAvAsita vairAgya jyAre jIvanuM citta prasanna rAkhe che, vadana praphulla rAkhe che, purUSArthapUrvaka hiMmata ane AzAmAM rAkhe che tyAre keI misanthrophist ke pessimist ke cynic nuM cita khinna hoya che; vadana nisteja-plAna-udAsa (gloomy ) heya che; tenuM citta nairAzyabhAva bhaje che te badhe bahAra ane aMtaramAM bUruM-bUrUM ne bUrUM ja dekhe che. jyAre khare vairAgyavAna chava game tevA duHkhanA prasaMgamAM paramAnaMdamAM rahe che; kharUM sukha ApavA zuddha vairAgya e asamartha pudgalanI AzA rAkhatuM nathI, Real optimism tethI nairAzyabhAva bhaje che. vipattithI vihala thatuM nathI. (optimisticview)
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ sukhamudrA 31 -2 * je thAya te sArA mATe " e dRSTie e jue che; du:khanAM prasaMga Avye pUrvAnAM prArabdha vicAre che; te veLA ci'tave che, pUrve azubha karmo karyAM haze, te A mAThA prasaMga AvyeA che, te zAMtithI prasanna citte bhAgavI levA. (as a man sows, so shall he reap) pharI mAThAM kama na thAya e lakSa rAkhavA Ama ciMtave che; tema sukhanA prasaMgamAM chAkI nathI jatA. sAMpaDeluM sukha paNa uddhatAi vinA, AkuLa thayA vinA bhegave che; tyAre mIsenthroprIsTa Adi vinA kAraNe jagata pratidveSa dhare che; peAtAne pUrva karmone lai bhAga sAMpaDayA te te AkuLa citta karyA vinA zAMtithI bhegavate teA nathI, athavA ethI chUTu tA ThIka ema icchavAne badale e prati dveSa kare che eTalu' ja nahi paNa khIjAne sukha bhogavatA joI baLe che; tenA prati abhAvathI jue che; kharA raste pAmI zakatA nathI. zuddha sva A bhAvanAne varAgya ekAMta samabhAva ( equanimity ) nA khAdha kare che, ane evA varAgyavAna jIvA tevA samabhAvavALA hoya che. Ama A vairAgya kevaLa paropakAramaya, paramArthamaya che; ane kharekharA optimism, vairAgya e philanthrophy nuM nAma ghaTe che. catholic ane paratu, peAtAnuM ane jagatanuM kema charity che kalyANa thAya e ja enA uddeza che; e athe ja evu pravarttana che. Catholic charity ( vizvayA ) nAma ene chAje che. udAsInane a gloomy ke melancholy mood mAM laI javAneA nathI. jJAnIo udAsInatAne samadaSTi, madhyasthatA, upekSA
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAMtasudhArasa. kahe che. vyutpatti (etymological meaning) arthathI e siddha thAya che - uta-ure, jagatanA bhAvathI uMce, te dekhAya tema tethI para, alaga, nirALA, nileSapaNe, AsubesavuM. udAsUuMce, jaganA bhAvathI uMce, te bhAva dekhAya tema tethI para, alaga, nirALA nilepa, rahIne besavuM. AvI sthitine jJAnIo dAsInya, udAsInatA kahe che. glAna vadana (gloomy face) ke khinna citta udAsInatA, (melancholy mood) ne te emAM not gloominess, avakAza ja nathI. keI jIvane maraNa but equilibrium priya nathI; badhAne maraNane bhaya che, tevA of mind. bhayAnaka maraNathI pratyeka jIvane duHkhI thatA joI jJAnIoe jagatane, bhavane, saMsArane duHkhI kaho temAM zuM khoTuM kahyuM? viSayAdhIna vRttithI regAdinA jIva duHkha pAme che te viSaya e duHkharUpa kahyA, emAM ye eoe zuM khoTuM kahyuM? mamatvathI, mehathI, rAgathI, dveSathI dukha che, ema kahevAmAM eoe zuM khoTuM kahyuM? viSayathI virakta thavAmAM, meha, mamatva, rAgadveSa chAMDavAmAM, varAgyamAM sukha che, ema kahevAmAM teoe zuM cheTuM kIdhuM? eoe te svAnubhava vItaka caritrathI vairAgya ane vastusthitine yathAsthita baMdha Age; vizvadayA. ane jagatanA jIve para karuNA ANI eone duHkhathI nivavAne, sukha pAmavAne rasto batAvyuM. A raste te vairAgya che, e kharekhara
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ mukhamudrA. 33 catholic charity ( vizvayA ), optimism ( paramANu dadakamA ) kahevA caiAgya che. A bhAvanAnA vairAgyanuM svarUpa Ama samajI keLavAyalA bhAioe paNa ene Azraya karavA ceAgya che. kAI bhAI vakhate ema kahe ke A vairAgyane tame philanthrophy (pApakAra}Adi nAma Ape che, te asthAne che. jagatanA javAne, manuScAne sukha ApavAnAM sAdhanA ( Designs & Inventions ) ceAjavA-zeAdhavAmAM hAlanA videzIya pAzcA} tya zeAdhako paDyA che; manuSyeAnAM sukha arthe` Railway, Steamships, Adi zeAdheA karI, ane hajI navI-navI zeAdhe karI rahyA che; ane pratidivasa kaMi nahi' ne kaMi navI zodha manuSyone Anada Ape, zAtA upajAve e nIkaLI rahI che; mATe kharekhara Philanthrophy ( pApakAravRtti ) te A eena manuSyanAM sukha mATenI zeAdhaka pravRttine kahevI ghaTe che. Anu samAdhAna ema che ke A vairAgyanA beAdhanArA paramajJAnIe parama karuNAvItarAga, the real vALA hatA. te jagatsala hatA; philanthrophist jagatanA jIvAnAM du:khathI teo ka patA; trAsa pAmatA; kevA prakAre jagatanA jIvAnAM duHkha TaLe, kevA prakAre teone sukha thAya, temenAM duHkhanu kAraNa zuM che ? e aheArniza raTaNa karatA. eee anumAnathI, ta thI, itihAsathI, svAnubhavathI joi joine joyuM, tA . jagatunA jIvAne maraNanu moTAmAM moTuM du:kha dIThuM'. jIvane phrI phrI janmavuM, pharI pharI maravuM, e samAna anya 3 arihaMtanu jagatvAtsalya
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAMta sudhArasa. mahesuM duHkha teonI daSTimAM na AvyuM. AthI teo te janma-maraNanAM kAraNarUpa duHkhanuM kAraNa zodhavA maMDyA. zodhatAM zodhatAM teone duHkhanuM kevaLa kAraNa niSkAraNa rAgazreSa, meha-mamatva mAlUma paDyuM. pite e kAraNe TALI, mamatva chAMDe, duHkharahita thaI sukha pAmyA-jaganA ekAMta duHkharUpa janma-maraNathI bacyA, ane jagatanA jIne e duHkhathI bacAvavA A vairAgyane baMdha karyo. je teoe jagatanA bhAva sthAyI dIThA hatA, jenuM AyuSya, eka dehane viSe rahevuM acaLa dIThuM hatuM te teo khacIta hAlanI Railway Adi ze karatAM paNa zreSTha bIjI aneka zodha karavA pravataMta, eTaluM eonuM sAmarthya hatuM. sAthe vaLI jagatachonA kalyANanI IcchA e sAmarthyane Teke Ape ema hatuM; paNa jIvenuM AyuSya teoe acaLa na dIThuM. pugalane savabhAva sI javA, nAza pAmavArUpa che ane jIne dukhanA kAraNarUpa eka janma-maraNa ja joyuM. AthI eo e paugalika vinAzavaMta zodho bhaNuM daSTi arvAcIna zeAdha nahIM ApatAM jagatanAM duHkhanuM kAraNa ane janma-maraNa kema TaLe ? e vicAravA, parama jJAnIonI zeAdhavA pravaryo. ane e zodha karI jIne e rasto batAvyuM. Ama jotAM A vairAgya ja parama paramArthabuddhi, pare pakAra buddhino mArga che. parama jJAnIo kharekhara Philanthrophists, paropakArI purUSe hatA, e nisaMzaya che. sukhanuM svarUpa AtmAmAM potAmAM dIThuM, bIje na dIThuM, te te kahI dIdhuM. te sAdhavA-pAmavA varAgyane uttama rasto batAvyuM. dayA
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ mukhamudrA. 35 Ama A bhAvanAo parama kalyANarUpa che. Ama A vairAgyopadezaka bhAvanAtmaka zAMtasudhArasa AbAlavRddhane, bhaNelane, abhaNane badhAne eka sarakhI rIte upayogI, upakArI, kalyANakArI che. zAMta cittathI, praphara bhAvanAonA manathI teone ene amUlya Azraya badhAne ekasarakhe levA namrabhAve vinaMti che. temAM paNa upakAra. keLavAyelA bhAIonuM mana e tarapha preravuM ati Avazyaka che. keLavAyelAM baMdhuo, bhaginIo ! pavitra jainazAsanane prakAzamAM lAvavAne hAla dezakALa jotAM khare AdhAra ApaNA upara che. keLavaNIthI saMskAra pAmelAM ApaNuM citta khacIta An appeal to the rahasya, paramArtha vArtA samajI zakaze. educated Jains. ApaNe tattvajJAna pAmazuM te te sparAvI, Their duties. vikasAvI ApaNane pitAne ane jagatanA ne kalyANanAM kAraNarUpa thazuM. e pavitra tatvajJAna pAmavA, tenI pAtratA pAmavA, te prApta thAya te ene geraupaga na thAya, te nakAmA vAda-vivAdarUpe na pariName, mada, ahaMkAra na upajAve, jJAnanuM ajIrNa na thAya, te mATe prathama A pavitra vairAgyabAdhaka bhAvanAone Azraya laIe; cittavRtti sthira karIe; doDatI aTakAvIe; zAMta thaIe; vastu vicArIe; pachI sa@Asa vivekapUrvaka, saddagurU samIpe vinayapUrvaka vAMcIe; sAMbhaLiye; tene vicArIe ane pachI juo ke tatvajJAnane ke AhalAdaka camatkAra ApaNA manamAM jhaLakI rahe che, mATe keLavaNI pAmelAM mArA pavitra bhAIo, bahene ! ApaNe A bhAvanAothI vimukha na thavuM, enA prati ApaNe
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36 zAMta sudhArasa. Adara kara evI A maMdamati bAlanI ApanA badhAM prati ati namrapaNe vinayAnvita prArthanA che. paramArtha hArda samajI levA mATe je cittane saMskAra joIe, te te ApaNane keLa vaNathI maLela che. have te e saMskArane bhAvanAone lAbha ApaNe A vairAgya bhAvanA dvArA camatkAra tatvajJAna prAptinA prayAsa arthe le (Immutable pro- yogya che. je gUDha savAle (Immutable blems solved. problems), zaMkAtmaka vicAro ApaNI cittavRttine azAMta karI DoLI nAkhatA haze, te badhAnuM svataH AzcaryakAraka nirAkaraNa A bhAvanAnA anuprekSaNathI, punaH punaH ciMtavanathI thaI jaze, ApaNane bahu bahu AnaMda thaze; ApaNe sthira thaIzuM; ApaNane sAtvika vicAra Avaze; viveka jAgaze, vairAgya thaze ane ApaNuM Icchita maLaze. " Life is short & art is long," jiMdagI TukI che; jaMjALa lAMbI che." A vivekasUtra kaMThe dharI, e jaMjALa sameTI laI TUMkI jiMdagInuM paNa saphaLapaNuM karavuM hoya, te Short life A bhAvanAone Azraya le egya che. - and hitakara che. prathama ja kahyuM tema A bhAvalong art nA bhaNela, abhaNa badhAne eka sarakhI rIte ekAMta lAbhakArI, upakArI che; chatAM che pitAnI zakti pramANe ja ene lAbha laI zake che. abhaNa che athavA thaDA bhaNelA ja ene yatheccha lAbha
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ mukhamudrA. 37 laI zakatA nathI; jyAre bhaNelAo je mana para le, te ene ghaNI sArI rIte lAbha pite te le, paNa potAnA abhaNa bhAIo-bahenone paNa ApI zake, je kAMI ochA puNyanuM, nirjarAnuM kAraNa nathI. zrI vinaryAvajaya. A pavitra kalyANakArI zAMtasudhArasa je purUSa lakhe che te purUSa keNa hatA? kayAM ane kyAre thaI gayA? vairAgyanuM temane zuM nimitta maLyuM? graMthakartA zrI cAritra teoe kayAre ane kayAM aMgIvinayavijayajI kAra karyuM? eonuM Atma-vartana, teonI AMtara dazA, AtmaniSA kevAM hatAM ? teoe A graMtha sivAya bIjA kayA kayA graMthanI racanA karI che ? teonA samakAlIna vidvAna sAdhu munivara keNuM keNa hatA? temanA vakhatanI lekenI dharmabhAvanA, sAmAjika pravRtti, cittavRtti ane vyAvahArika saMpatti kevAM hatAM ? eo kayAM ane kayAre kevI dazAmAM caritrAmAM zuM kALadharma pAmyA? e vagerenI vAMcanArAzuM jeie? ene svAbhAvika IcchA thAya ema che paNa khedanI vAta che ke vAMcanArAonI e jijJAsA tRpta thaI zake evAM sAdhane upalabdha thatAM nathI. pUrve AtmavRttAMta ( Autobiography) ke jIvanavRttAMta (Life, Biography) lakhavAnI prathA A dezamAM ochI hatI ema te lAge che, kAraNa ke kaI paNa mahAtmA
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38 zAMta sudhArasa. panAM upara jaNAvelI aitihAsika bAbatanA darzana eka paNa nirALuM caritra jevA-sAMbhaLabhUtakALa ane vAmAM AvyuM nathI. uttarottara cAlI aitahAsika caritra AvelI daMtakathAthI kaMI kaMI jANavAnuM lekhane abhAva maLe kharuM; paNa mIThuM-maracuM bhabharAvAI koI kaI daMtakathAo rajanuM gaja karavA rUpa, hAnI vAtane mahAduM rUpa ApavA rUpa, evI atizAtipaNAne pAme che ke te para vizvAsa rAkhI zakAtuM nathI, temAMthI satya cALI kADhavuM, tAravI kADhavuM daMtakathAH apUrNa bahu muzkela thaI paDe che. athavA te sAdhana. keTalIka daMtakathAo paNa kALakrame visAre paDe che, eTale daMtakathAthI cAlI AvelA ItihAsane paNa lepa thAya che. keI purUSanuM jIvanavRttAMta kheLI kADhavA daMtakathAne eka sAdhanarUpa gaNIe te te daMtakathAnI te prAyaH AvI sthiti hoya che. tyAre bIjuM sAdhana rahyuM te purUSanI pustakAdi kRtio. pustakAdi kRtithI e purUSanA viSe ghaNuM jANavAnuM banI Ave kharUM. e purUSanuM mana kevuM hatuM ? vicAra kevA hatA ? dazA kevI hatI? ene vicakSaNa vAMcanArAone sAre khyAla e pustakAdithI AvI zake kharo. vicakSaNa buddhizALI mANasanAM vacanathI tenA guNAvaguNane tela ni saMzaya karI zake che. amuka vacane kRtrima che ane amuka tenA zuddhAMtaHkaraNanA satya che, e tAravaNa, e pArakhuM e pitAnI buddhivaDe karI zake che. Ama purUSanI pustakAdi kRtithI tenA mananuM, guNavaguNanuM tAraNa karI zakAya che, paNa tethI teonA janma-mRtyu-dezakALa Adi bIjI vastuo je jIvanacaritramAM Avazyaka che
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ mukhamukA. te maLI zakatI nathI. eTale purUSanAM caritravRttAMta mATe tenI kRtio eka sAdhana chatAM, te sAdhana nAyakanI kRti saMpUrNa nathI, apUrNa che. e sAdhanapaNa apUrNa vaDe te teonA guNadoSa, vicAra, mata sAdhana samajAya che ane te paNa sArA vicakSaNa vivekI purUSane ja. saMpUrNa mAhitI te e ja uddeze khAsa lakhAyelA nirALA caritrathI maLI zake che, paNa ApaNe pUrve kahyuM tema evAM caritranI prathA te pUrvakALe A dezamAM nahAtI; kemake evuM eka paNa pustaka ApaNA jevA-sAMbhaLavAmAM AvyuM nathI. eTale hAla tarata te ApaNane te te purUSa saMbaMdhI je kAMI chuTuM chavAyuM jANavAnuM banI Ave te vaDe ja saMtoSa rAkhavAnuM che. ane ApaNuM bhaviSyanI olAdane pharI e bhUta anubhavathI vimAsaNamAM na paDavuM paDe, te mATe levAne lAvI ApaNe ApaNuthI taratamAM pUrve thaI mATe bodha gaelA, athavA ApaNA samakAlIna sapu rUSanAM, sujJa jIvonAM caritro zarUAtamAM jaNAvelI bAbate sAthe lakhavAnI prathA pADavI ghaTe che. Ama bIjAo te te te purUSanAM caritre na guMthatA, paNa te te purUSo pote paNa prAyaH pitA saMbaMdhI e ' lakhavAnuM rAkhatA. teone e mata hatuM pratyakSa saMpurUSa ke pratyakSa jIvatuM caritra che upara jeTalI ane parAkSa caritra. asara karI zake che, chApa pADI zake che keNu caDe? teTalI asara prAyaH teonA kALadharma pAmyA pachInuM teonuM vRttAMta karI zakatuM nathI.
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAMta sudhArasa. A matamAM ghaNuM satya samAyeluM che ane e ApaNane bahu vicAravAnuM che, chatAM satyunAM pitAnA hAthe lakhAyelAM pitAnAM caritrenI AvazyakatA te ghaNI ja che. paNa ApaNA kamanasIbe evAM nirALAM caritre upalabdha nathI thatAM. zrI kumArapALa caritra, kumArapALa prabaMdha, kumArapALa rAsa, zreNika caritra, vastupALa rAsa, jagaDu caritra Adi caritra paNa che; nathI ema nathI. prabhAvaka caritra, harasUrirAsa, semasaubhAgyakAvya, hIrasaubhAgya e Adi che. alaMkArarUpa bhASAmAM, gadyapadyanI zilImAM padanAM lAlityamAM, arthanA gauravamAM ane nAyakanA guNAnuvAdamAM, kekacita atizayojemAM pracalita ktimAM, anya vinodakAraka thA prasaMgamAM rAsAdi keTalAMka A rAsa-caritra-prabaMdha ekA che; sthaLe cari. sthaLe upadezachAyA paNa aMkita hoya che. zrImadda hemacaMdrAcArye racelAM zrI ziSaSTizalAkA purUSa caritre e badhAMthI caDe evAM addabhuta, sAdhaka, pavitra che. zrI triSaSTizalAkA purUSa caritra te trIjA ArAnA cheDAthI. zrI rASabhadeva bhagavAnanA vArAthI mAMDI carama tIrthakara zrI mahAvIra paramAtmAnA vArA sudhI laMbAya che. aitihAsika kALane e viSaya nathI. pachI pariziSTa parvamAM zrI mahAvIra prabhu pachInA cAra pAMca sakA sudhInA AcAryonAM TuMka vRttAMta che. paNa tyArapachIthI Aja divasa sudhImAM je je pavitra purUSa, mahAna AcAryo thaI gayA, teonAM caritre ApaNane maLatAM nathI. zrI kumArapALa caritra Adi thoDAM nAma upara ApyAM che. e saMkhyA A saMkhyAbaMdha thaI gaelA AcAryonI saMkhyAnA pramANamAM kAMI nathI.
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ sukhamudrA. 41 paTTAvalI paTTAvalIo maLI Ave che paNa temAM phakta nAma, janmasamaya, dIkSAsamaya, sUripadaprAptisamaya, svagamanasamaya ATalAM vAnAM DAya che. ane vaLI judI judI paTTAvalIomAM bhinnatA hAya che. Ama jotAM je citra ApaNe mAgIe chIe tevAMenI bahu khAmI dekhAya che. :kavacit graMthanA cheDe kartAnA nAma, gurUnAM nAma, racavAnA samaya, ramyAnu sthaLa, ATalAM vAnAM DAya che. eTale sahaja khabara maLe che. bAkI caritrAtmaka vastu ( Matter )nI tA bahu ja khAmI che. paNa e badhAM apU. zrI vinayavijaya upAdhyAyanuM caritra paNa e prakAre maLI zakatu nathI. A graMthanI Akhare eo lakhe che ke saMvat 1723nI sAlamAM gAMdhAra nagaramAM A zrIvinayavijayajI graMtha lakhyA, gAMdhAra te hAlanu khaMbhAta viSe pAsenuM kAvI-gAMdhAra DAvu' ghaTe che. teo A graMthathI maLatI zrI hIravijayasUrinA ziSya kIrttivijaceADI mAhitI. yanA ziSya hatA, tene vAcakapada maLyuM hatuM. zAsanAcArya zrI vijayapramasUri hatA. ATI khabara ApaNane A graMthanA upasa MhAramAMthI maLe che. je saikAmAM e thaI gayA, te saikA kAMIka ujjavaLa hatA ema lAge che. vAcakazizamaNi nyAyavizArada upAdhyAya zrI yazeAvijaya paNa e samayamAM thaI gayA. zrImad AnaMdaghanajI pazu te kALe vidyamAna hatA. zrI yazeAvijaya ane vinayavijaya te prAyaH eka bIjAnI
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ 42 zAMta sudhArasa. samIpe rahetA. kAzI ( vArANasI } tenA samakAlIna nyAyanA abhyAsa arthe baMnenuM sAthe purUSa javuM thayuM hatuM. jene prati brAhmaNe I-dveSa dAkhavatA, e e kALa hate. zrI vinayavijaya ane yazavijayane guptapaNe nyAyAbhyAsa arthe rahevuM paDayuM hatuM. nyAyane thaDe bedha bAkI rahyo tyAM teone gupta veSa kaLAI gaye. brAhmaNa brAhmaNanAM IrSyA- adhyApake A jenene AgaLa nyAya dveSa. vinayavijaya zIkhavavA nA pADI. paNa zrI vinayavijaya ane yazovijayane tathA yazavajaye ati namrapaNe ziSyakAzImAM gupta veze bhAve bAkI rahele nyAyabhAga eka ja vAra nyAyAbhyAsa artharUpe baMnene aradho aradhe zIkhavavA e brAhmaNa adhyApakane vinavyA. adhyApakane A ziSyanA vinaya-laghutva joI bahu dayA AvI. ane baMnene aradhI aradhI vAcanA eka ja vAra ApI. paNa bane evA kuzAgra ane sthira buddhinA dhaNu hatA ke bane alpa vakhatamAM pitapatAne viSaya rahayArthapUrvaka kaMThAge karI zakyA. gurU sAnaMdAzcarya pAmyA. je viSaya pite zIkhyA hatA, te pachI arasparasa zIkhavI dIdhe, ane baMne gurUnI AjJA laI, gujarAta tarapha padhAryA. zrI vinayavijayane janma kayAM ane kayAre thaye? vairA gyanuM nimitta zuM maLyuM ? dIkSA kayAM aitihAsika vRttAMta ane kayAre lIdhI ? vAcapada kayAM na maLe!!! ane kayAre maLyuM ? kayA kayA graMtha racyAM ? te paNa pratyeka kayAM ane kyAre?
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ sukhamudrA. 43 kALadhama kayAM ane kayAre pAmyA? A hakIkatA Apane maLatI nathI. sattaramA saikAmAM vidyamAna hatA eTale ApaNe jANI zakIe ema che. zrI vijayaprabhasUrinA vArAmAM ee thaI gayA, ema e pAte jaNAve che. zrI vijyaprabhasUri sa 1675 mAM janmyA, 1689 mAM cauda varasanI vaye dIkSita thayA, 1701 mAM patipada pAmyA, 1710 mAM paTTAvalI vAcaka56 pAmyA, 1713 mAM sUriSada pAmyA, ane 1749 mAM ge gayA. ATalI ApaNune paTTAvalImAMthI khakhara maLe che. zrI hIravijayasUri vijayasenasUri vijayadevasUri vijayasi hasUri I vijayaprabhasUri kIrttivijayagaNi vinayavijayagaNi se vijayagaNi . zrI hIravijaya sUri. saMvat 1583 nA mAgazara suda 9 divase kurAMzA viSNupitAne ghera nAthImAi mAtAnA udare pAlaNupura( pratpAdanapura )mAM avataryAM. tera varasanI laghuvaye sa. 1596 mAM pATaNamAM ( pattanamAM) dIkSita thayA. saM. 1607 mAM nAradapura (khaMbhAta pAsenu' nAra ke mAravADamAMnu) mAM paMDitapadma pAmyA. sa. 1608 mAM nAradapuramAM ja vakANaka pArzvanAthaprAsAde ( A te mAravADamAM Avela che ) myiA, saM. 1610 mAM zIrAhImAM sUripada pAmyA. sa vAca56.
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAkhyA : zAMta sudhAsa. 165ra nA arasAmAM svarge gayA. mahAna akharanA vakhatamAM thaI gayA ane jainazAsanane mATe prabhAva vartAvyo. teonA aneka zikhyAmAM zrI vijayasena sUripada pAmyAH zrI kIrtivijaya ane sAmavijaya Adi vAcaka hatA. zrI vijayasena sUri. janma saM. 1603. dIkSA saM. 1613 nava varasanI vacce mAtApitA sAthe. paMDitapada. saM. 1626. vAcakapada. saM. 1628. sUripada saM. 1652. svargagamana saM. 1671 khaMbhAtamAM. zrI vijayasena sUrinA ziSya- zrI vijayadevasUri. janma saM. 1634. dIkSA saM. 1643 nava varasanI vaye. gaNipada saM. 1655. vAcakapada tathA sUripada saM. 16pa6. svargagamana saM. 1681. zrI vijayadevasUrinA ziSyazrI vijayasiMhasUri. janma saM. 1644. dIkSA saM. 1654. vAcakapada saM. 1673. sUripada saM. 1682. svargagamana. sa. 1708.
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ mukhamudrA 45 A zrI vijayasiMhasUri pachI zrI vinayavijayanA samakAlIna, jenA zAsanAcArya paNa nIce A graMtha racAye, te zrI vijayaprabhasUri thayA. zrI vijayasiMhasUri saM. 1768 mAM svarga padhAryA. ane zrI vijayaprabhasUri saM. 1713 mAM sUripada pAmyA. te A be AcAryo vacce keI bIjA AcArya thayA zAsanasUri hovA joIe, athavA e pAMca varasane vinAne kALa? khAMce tathArUpa yogyatAvALA purUSanA abhAve zAsanAcArya vinAne have joIe. Ama zrI vinayavijaya upAdhyAya ane zrI vijayaprabhAcArya baMne sAmAnya gurU zrI hIravijayasUrinI pATe UtarI AvelA hatA. aitihAsika sAlarUpe ApahRDhaka matanI Nane ATaluM ja maLI zake che. Aja arauDatti sAmAM sthAnakavAsI DhaMDhaka mata nIkaLe che. e vigate hevAla zrI jainatajvAdaza AdithI jANavA egya che. dharma kSINatAne pAmeluM hatuM, evuM te vakhatanA graMtha kArenI kRtithI pratIta thAya che. eka paMcamakALa ane bAjue brAhmaNanAM IrSyA-dveSa naDatAM dharma kSINutA hatA tyAre bIjI bAju jaina matamAM ja praveza. aneka mate pI jaI arasparasa vAyuddha karI rahyA hatA; zithilAcArI yatio, * A saMbaMdhI nirALe savigata nibaMdha lakha Avazyaka che.
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAMta sudhArasa digaMbara matAnuyAyIo, sthAnakavAsIo -A badhAM khaMDana maMDananA, mArAmArInA bhAjana hatA. zrI zithilAcAra ane vinayavijaya te bahu ja vairAgya ane dharmayuddha bhaktinimama zAMta gaMbhIra AtmA hatA, eTale eo e vakhatanA jhaghaDAmAM bahu mAthuM na mAratA, paNa temanA ja sahAdhyAyI suhuta sAdhu zrI cazevijaye zrI pratimA zataka, huMDInuM dase gAthAnuM stavana, savAsa gAthAnuM stavana, sADA traNa gAthAnuM stavana, dipaTa rAzI bolanuM kAvya, adhyAtmamata parIkSA Adi je graMtha lakhyA che, te parathI te vakhatanA dharmavAdanuM darzana thAya che. zrI cazovijayanA A prahAra kevaLa leka kalyANa arthe hatA, eonAM manamAM lekenI zithilavRtti dekhI, bhraSTAcAranI vRddhi dekhI, mugdha cha kugurU pAzamAM sapaDAtA dekhI atyaMta karUNA AvI gaI hatI; ane ethI ene zurAtana chuTayuM hatuM, jenA pariNAme ADe raste jatA jIvone sIdhe raste AvavA zrIyavijayajInA dAkhalA-dalIlapUrvaka, khaMDana-maMDanapUrvaka e sadAya prahAra upara kahela paikI pustakedvArA eoe bedha Ape che. kavacit kavacit teo bahu AkarA thaI gayA che, paNa te kevaLa dayA-karUNAthI upajelA tApane laIne heya ema lAge che. zithilAcAra TALavA krioddhAra zrI satyavijaya gaNi, zrI AnaMdaghana tathA zrI yazovijaye karyo. zithilAcAra, bhraSTAcAra, dharma kSINatAne kALa A arasA pUrve kayArano pUravegamAM praveza karI cUkI hate.
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ mukhamudrA. 47 zrImadda hemacaMdrAcArya jevA purUSanI zrImadda hemacaMdrA- A veLe bahu jarUra hatI, chatAM haracArya jevAnI jarUra vijayasUrie kAMIka prabhAva vartAvyuM. zrI satyavijaya gaNi, zrI yazovijayagaNi, zrI AnaMdaghana mahArAja, eee satya prakAza karavA purUSArtha karyo. dharma kSINatAnA kALanA vegane ocho karyo, dabAve, zuddhAcAra prarUpe, boLe, Acaryo, paNa zrImad hemacaMdrAcArya pachI lagabhaga pAMca saikA sudhI ke mahA ugra tejasvI, prabhAvaka zuravIra purUSa na jAge. ethI hemAcArya pachI zAsana aneka prakAre arikSata rahyuM. mugdha pAMca saikAne heTe jene para anya saMpradAyanI asara thatI gALo. zAsa gaI. vallabhI saMpradAye enA upara ghaNI nanI arakSita asara karI. e pAMcaso varasanA arasthiti sAmAM kavacit kavacit vidvAna AtmAthI AcAryo paNa thaI gayA, paNa teo potAnuM ja saMbhALI zake evA hatA. atyuttama graMtha eo racI jaI pAchaLanI saMtati arthe mukI gayA che, paNa je prabhAva zrImadda hemacaMdrAcArye dAkhavyuM hatuM, je puNya-teja e kalikAla sarvAnuM tapatuM hatuM, te prabhAva ke te teja dAkhavavA jeTaluM eonuM sAmarthya nahotuM; nahiM te dharma kSINatArU5 regane ugate ja DAMti. paNa e rage jaDa ghAlI uDe pAye nAMkhyuM hatuM. e rega chronic (asAdhya) thaI gayuM hatuM. zrI roge ghara ghAlyuM hIravijayasUri AdinA prabhAvathI e upazame, paNa te thoDA kALa mATe ja
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ 48 zAMta sudhArasa. sarvathA nAbuda na thayuM. zrI satyavijayagaNie, zrI yazovijayagaNie paNa kriye ddhArarUpa sapurUSano oSadha karyA, vAchANurUpa DAMbha dIdhA, kriyeAdAra reganuM tethI upazAMti thaI, paNa roga nAbuda upazamanakiMcita. nathI thaye; e dharmakSINatAne kALa te emane ema cAlyA Ave che. zrI AnaMdaghana mahArAja te e rega sahana nahiM thaI zakavAthI jaMgalamAM cAlI nIkaLyA. pitAnA karUNag kALanI karALatA; nisvArtha prayAsa chatAM jIve para asara lAbhavijayajI na thaI, ethI eonuM ane pitAnuM (AnaMdaghanajI)no baMnenuM khAvArUpa hAninA prasaMgamAMthI vanavAsa. bacavA eee A rasto lIdho. zrI satyavijayagaNa eonA vanavAsI sAthI thayA. zrI yazovijayajI pote paNa pachI zAMta thaI TharI gayA, bhakti-vairAgya bhaNI vaLyA. kALanuM ugra satyavijayajIne svarUpa temanAthI paNa sahana na thaI vanavAsa. zakaryuM. A badhe kALa zrI vinayavijaya paNa vicArI rahyA hatA. AtmazAMtinA pASaNamAMja eonuM vIrya pravarI rahyuM hatuM. zrI vinaya | vijaya evA sahanazIla ane vairyavaMta yazovijayajInuM hatA, ke ke pitA samIpe kAMI vipaTharI javuM. rIta vartana kare, te te zAMtithI kSamI letA. teonI sAthe zrI yazovijaya hoya, tyAre teonI bAMdya yazovijaya dharatA, ane sAmA viparIta vartana karanArane dhamakAvatA, dabAvatA, mahAta karatA.
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ mukhamudrA. Ama je ke zrI yazovijaya ane zrI vinayavijayajInI vinayavijaya baMne prAyaH sahacArI sahA titikSA. yAyI hatA, samasvabhAvI hatA, chatAM vinayavijayajI ane jyAre zrI yazovijaye kAnugraha bhaNa yazovijayajIne vIrya pravartAvyuM hatuM tyAre zrI vinayamukAbale. vijaye mULathI ja zAMta vRtti sAdhavAmAM e pheravyuM hatuM. zrI vinayavijayanAM bhakti ane vairAgya bahu uMcA prakA ranAM hatAM ema eonA graMthAthI pratIti vinayavijayajInAM thAya che. A zAMtasudhArasa enA bhakti vairAgya pratyakSa purAvArUpa che. "vinayavilAsanAM pada te pracalita che. zrI zatruMjaya ghaNuM aSabhadevanI saraLa padamAM eNe addabhuta bhakti gAI che. "pAmI sugurUpasAyare zrI zatruMjaya dhaNI, zrI riSadesara vinavuM che." ethI enI bhaktine khyAla Ave che. zrI zrIpALa rAjAne rAsa emaNe tathA zrI yazavijaye maLI ro che. A rAsa paNa adbhuta che. gujarAtI bhASAne zrI zrIpALarAsa e kAvyamukha graMtha che. purUSa, satI strInuM ane caritra, tapanuM mAhAo, puNyanuM phaLa, vinayavijayajI dharmane jaya, pApane kSaya, jJAnAdinuM mAhAbhya-e vagere AtmakalyANarUpa viSaye vArtA dvArA evA rasikapaNe upadezyA che ke prati cha mAse A bAjunA jaina bhAIo AMbilanI oLInA divasomAM AnuM
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAMta sudhArasa paThana-vivecana kare che. A graMtha apUrNa hatA tyAM ja zrI vinayavijayajI kALadhama pAmyA. zrI yazeAvijaye e purA karyAM. 50 zrI vinayavijayanA saskRta medha ane kAvyazakti paNa uMcAM hatAM. A graMthamAM eoe judI judI rAgarAgaNIrUpeDhALa rUpe sa MskRtamAM bhAvanAo gAi che, saMskRta bAdha ane te evI rIte racI che ke rAganA tAla kAvyazakti surane ke graMthanA vastuviSayane ke bhASAnA vyAkaraNa-zabda-ane leza mAtra khAdha nathI AvatA : ulaTAM e badhAM sphurI nIkaLe che. saskRta bhASAmAM AvI DhALeA tA kayAMya bIje jovAmAM nathI AvI. eee " lAkaprakAza " nAmanA lAkanuM svarUpa odhanAza gaNitAnuyogasukha graMtha lakhyA che. vaLI " naya NukA nAmanA nyAyanA graMtha racyeA che. temaja ** anya graMthA " zrI laghuhemIprakriyA nAmanuM saMskRta vyAkaraNu racyuM che. e bahu saraLa ane jaladIthI zIkhI zakAya evuM che. hAla e chapAI gayu che. ane sa MskRta vyAkaraNa zIkhanArAone e sulabha che. " kalpasUtra sukhAdhisa " tathA "nayakaNikA'" emaNe racI che, mane jJAnanA bhArarUpa pustakA che. zrI vinayavijage bIjI ghaNI racanA karI haze. upara jaNAvelI badhI kRtio chapAi gai che. zrI vinayavijayajI viSe ApaNane che. ApaNe icchIe ke ApaNane vizeSa jANavAnuM maLe. bAkI A graMthamAM ja rahelA che. eee A graMthadvArA karuNAdra thai je aNumAla dha ATalu jANavAnu maLe eozrInA saMbaMdhI ezrInA AtmA
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ sukhamudrA. 51 ApyA che te Adha ja eAnAM aMtaHkaraNanA AtmA A graMtha enA "phrATogrApha" (pratibiMba ) rUpa che. ee eka kharA AtmAthI, nispRhI, virakta, zAMta, bhavabhIrU, vidvAna satpurUSa hatA e niHsazaya che. enAM ja vacanA enI sAkSI pUre che. zrI vinayavijaya kayAre kALadharma pAmyA e ceAsa khabara nathI, chatAM ema anumAna bAMdhI zakAya ke sa. 1723 thI 1738 nI vaccamAM e svarge padhAryAM. zrI zAMtasudhArasa sa. 1723 mAM raccA. zrI zrIpALacaritra sa. 1738 mAM racAyu. zrI zrIpALa svagamana kALanuM anumAna caritra pUrNa thavA pUrve te teozrI svage padhAryAM hatA, tethI ApaNe A anumAna upara AvIe chIe. zrI zAMtasudhArasanA kanheM puruSa zrI vinayavijayajInu A Tuka vRttAMta che. ApaNe icchIzu ke eozrI tathA bIjA enA jevA tathA ethI caDhIyAtA thai gayelA satpuruSAnAM savigata caritrA ApaNane prApta thAya. mahAtmApurUSAnAM saccaritrA bahu Adha Ape che. * * * 3 A zAMtasudhArasa jevA sagraMthAnA prakAzanamAM sAmAnyapaNe nIcenA muddA lakSamAM levA ceAgya che-- ApaNA puNya mujaba ApaNane prApta thayela zaNugAra, ghareNAM, paisA, maNi, mANikayAdi javAhIra sAcavavA ApaNe
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ 52 zAMta sudhArasa. zobhItA kabATa, peTI, paTArA ke tejurI vasAvIe chIe, te ciMtAmaNi ratna samAna zabda jemAM rahelA che, te graMtha arthane jALavI rAkhavA kevA suMdara kAgaLa, chApa, suMdarachApa,kAgaLa peThAM, bAIlDaMga Adi sAdhana joIe ? bahu paMThAnI jarUra suMdara, zobhanika, TakAu, manahara, graMthanuM gaurava jALave, vadhAre evAM, jJAnanAM bahumAna, bhaktibhAvasUcaka-AvAM kAgaLa, chApa puThAM Adi joIe. jIva graMthamAM praveza karI bAdha pAme te pahelAM A bahAranA dekhAvathI ja bedha pAmI, TharI jAya che. hAla pavitra graMthanI kharAba kAgaLa, kharAba zAhI-chApa, namAlAM puMThAM e vagerethI pariNAme TheraThera AzAtanA thatI dekhAya che. e AzAtanAthI paNa jenAM jJAna upara gADha AvaraNa AvI paDayuM che. paisAnA lebhanA aMge jIve jJAnanI jeItI jALavaNI rAkhI zakatA nathI, ane tenI AzAtanA kare che, je khacIta bolyA AzAtanA bolyA vinA temane baLe che. prathama vRttie te vinA baLe che. jJAna-dhana paisA arthe vecavuM ja ghaTatuM . nathI, kemake ethI citta malina thaI vicAra daSTi upara lepaDala pharI vaLe che, je nivaha athe AzAtanA ane AvaraNamAM pariNAma pAme. siddhAMta jJAna veca- che. jJAniye te siddhAMta, vecI jJAna vecI, vAnI jJAnionI te vaDe nirvAha karavAne sarvathA niSedha sApha manA kare che. viveka vicAre e niSedha vAsta. vika lAge che: ka artha= (1) rahasya (ra) lakSmI.
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ mukhamudrA 53 (a) siddhAMta jJAna kAMI ApaNI mAlikInuM nathI. te te parApUrvathI uttarottara cAlI AveluM jJAna parApUrvane che. saddagurUdvArA ApaNe sAMbhaLyuM. athavA vAraseH pustaka dvArA ApaNe vAMcyuM eTale kAMI eka thApaNuM, ApaNI mAlikI thaI jatI nathI. e te jema pUrvanA mahApurUSa nivArthapaNe, nispRhIpaNe, ApaNane vAraso ApI gayA, temaja nikAvArthapaNe, nispRhapaNe ApaNI bhaviSyanI saMtatine e vArase ApaNe ApI ja joIe che. e vArase jJAnanuM nirvAha vecI te vaDe ApaNuM svArtha, upabhega, arthe vecANa ane AjIvikAdi vyavahAra calAve e pratyakSa thApaNumAsAnuM apramANikapaNuM, mAyA, asatya ane pApa. thApaNa oLavavArUpa che; purUSArthanI hIna tArUpa che. sujJa bhavabhIra cha purUSArtha karI dhana meLavI nirvAha kare; paNa jJAna na vece. (ba) jJAna-siddhAMtanA pustake chApI chapAvI, te dvArA je pitAnA nirvAhanI vRtti hoya te pachI te pustakone banatI zaktie suzobhita, suMdara, tenAM jJAna ane te dvArA bahumAna-gaurava jaLavAya tevI rIte chapAnirvAha jeTalI vavAmAM, kAgaLamAM, puMThAM vageremAM vyaya karavA spRhAne aNu- jIva sahaja saMkeca vRtti dhare che. nirvAbanAva, hane lebha ene e vicArathI vimukha kare che. tyAre jene e jJAna pustakAdidvArA leza mAtra nirvAha-AjIvikAnI smRDA nathI, te kharca sAme
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ 54 zAMta sudhArasajetA nathI, ane yathAzakti tenuM bahumAna-gaurava jaLavAya te bhaNI lakSa rAkhI pravartI zake che, kemake nirvasa pari. e pravRttimAM aTakAyata karanAra leza mAtra [manuM kAraNuM. lebha temane te nathI. tAtparya ke siddhAMta pustakane AjIvikA athe kaya-vikraya nirvasa pariNAmanuM kAraNa thAya che, je atyaMta dAruNa duHkhadAyI che. A kAraNe jotAM jJAnine AjIvikA arthe jJAna pustakanA krayaviya-vyApArane niSedha vAstavika ane hitakArIja lAge che. Ama chatAM kALa deSane laI bIje puruSArtha nahiM sujhatAM maMdavIrya thaI ja siddhAMta jJAnAdi pustakevaDe nirvAha kare, te jJAni anukaMpa buddhie enI kALanuM mAhA upekSA kare che. ema kare te te ThIka, ane satyugonI kALadeSane laI bhale (jo ke pariNAma te upekSA. pitAne ja bhegavavuM che) ema kare, paNa temAM potAnA mahenatANAnA ja phaLanI IcchA rAkhavI ghaTe che, ane vizeSa lAbha nahiM karatAM pustakanuM gArava jaLavAya, jJAnanuM mAhAo thAya, tenuM bahumAna sacavAya, te Take, ane tenI AzAtanA na thAya, thatI hoya te aTake, e lakSa, e upaga, e jJAna vecANa dvArA vRtti rAkhavI ghaTe che, paNa hAla prAya: nirvAha karanArA- ema thatuM nathI jovAmAM AvatuM. ama * Blunt conscience or Dead feeling.
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ mukhamudrA. Ane bhalAmaNu. dAvAdanA mANekacAkamAM jaI joIe, athavA pAlItANAnI ajAramAM joie, athavA anya tIsthaLe joie tA keTalAM ciMtharIyAM thAthAM ( jo ke aMdara tA jJAna che, paNa enA bahAranA dekhAvaja ApaNane thAthAMnuM bhAna karAve che) ApaNI najare Avaze. najIvI kIMmata, namAlI chApa, azuddha cIMtharIyAM cAthAM chApa, namAlA bhaTakIyA kAgaLa, hAthamAM ane jJAnanI ceALAtAM ja phATI jAya evuM puThuM ! AmAM AzAtanA jJAnanuM gaiArava, bahumAna kayAM rahyuM ? e cIMtharAM phATI jaI rajhaLe che, kacarAya che, cagadAya che athavA gAMdhInI dukAne paDIkA arthe vaparAya che. are ! kAgaLa namAlA DAvAthI e paNa upayAgamAM ANI zakatA nathI; kAMtA melAMvALI gaTaramAM sakhaDe che. jJAnapustako vecI AjIvikA arthe dhaMdhA calAvanArA aMge A vAta che. jJAnanAM uddhAra arthe, jJAna pustakAthI upajatA paisA pharI jJAnavRddhi arthe vAparavAnA uddeze . kAma karatA jJAna vRddhi arthe ja bhAIo, athavA e uddeze UbhAM thaelAM jJAna vecanArAone maDaLeA ke sabhAonA aMge A vAta dhanyavAda ane nathI. ene te dhanyavAda ghaTe che. chatAM eee paNa chApavA, chapAvavAmAM, kAgaLa, chApa, prupha sudhAraNA AdimAM vizeSa viveka rAkhavA joie che. paisAnI zakti na hAya tA jeTalI zakti hAya teTaluM ja karavuM ghaTe che. thADI zakitae jhAjhuM karavAnA lAbha mULa uddezane litArtha thavA detA nathI, alke nukazAna kare che. kAM te prathama zakita vadhAravI, bhaDALa meLavavu ane bhalAmaNa.
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAMta sudhArasa. kAM te hoya teTalA laMDaLe nabhAvI bhale ghaDuM ja karavuM paNa bahu sAruM karavuM. A bAbatamAM ApaNe pAzcAtya prajAnuM khasUsa anukaraNa karavuM cogya che. enAM mAsika patro juo-The Nineteenth, Century, Strand, East & west, Review of Reviews, Sketch, Graphic, Sporting Times, Adi aneka. juo enI chApa, enAM kAgaLa, enA TAIpa jJAnanI bAlazebhA-enI goThavaNa ( Plan ). mAtra bahAranI garava athe sudha- racanAthI ja citta AkarSAya che. ane relA dezanA anu- bhalene mAMhI bhusa ke TAyaluM bharyuM hoya karaNanI jarUra. athavA (Commonplace thought ) ( Commonsense truth ) 21 04981ramAM AvatI bAbata hoya, paNa te tenA rUpa-raMga-bhapakAthI, bhavya lAge che. tyAre ApaNA pavitra AcAryonAM pavitra amUlya, amogha vacanAmRte tenA chApa-kAgaLa-baMdhana Adi bahAranA rUpa-raMga-varNa-AchAdana joIe tevAM nahi hovAthI, bake kharAba-namAlA hovAthI, bALajIve, je prAyaH bahAranA dekhAvathI meha pAme che, teone tenuM gaurava bhAsatuM nathI. jo ke jJAna te te jJAna ja rahe che, ajJAna thatuM nathI, paNa tenA bahAranA ravarUpane yAcita zobhatuM rAkhavAne lakSa nahi hovAthI e mugdha jI para chApa pADI zakatuM nathI. ApaNA sadezathI ubhA thaelAM maMDaLoe A vAta dhyAnamAM rAkhI kAma karavuM yogya che; ethI teone hetu phaLIbhUta thaze. kAM te zakita DI heAya te ja karavAno, paNa te thoDuM badhI rIte sAruM karavAne lebha rAkhave; vadhAre lebha na rAkhave. vadhAre lAbha thAya te aMDeba, zakita vadhAravA prayAsa karo.
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ mukhamudrA. pa7 saMskRta prAkRtamAM lakhAyelAM pavitra nigraMtha AcAryonAM addabhuta tattvajJAnamukha pustakane dUra rAkhIe, te paNa hAlanI dezabhASAmAM, gujarAtImAM paNa sAdhaka, jena rAsA. caritrAtmaka, tAttvika kAvyane e bhaMDAra gujarAtI sAhitya. bharyo che ke je sArI zailIthI, dezakALanI tatva sAhityane paddhatio, sArA kAgaLa, chApa, bAIDIMga bhaMDAra Adi lakSamAM rAkhI chapAvavAmAM Ave te gujarAtI bhASAnA sAhityamAM, tattvajJAnanAM sAhityamAM, caritramAM mATe vadhAre thAya. hAlanAM bRhatakAvya dehananA bhAge lokone je AkarSaNa karI rahyA che, te balake vizeSa AkarSaNa A gharabAra che nIkaLelA nispRhI sAdhu kavionAM vairAgyapada, svAdhyAya pada, stavana, rAsAdi lokone kare ema che. jaina samudAye jAgrata thavuM ghaTe che. suvarNa akSare hajAro balake lA rUpiyA kharca sUtranI eka prata pUrvanA keI bhAgyazALI purUSe ( saMgrAma sonIe) lakhAvI ApaNe sAMbhaLIe chIe, e zuM sUcave che? jJAnabahumAna. A paNa amAro lakSa che. yathAzakita te phaLIbhUta thAya evI IcchA paNa A graMtha chapAvavAmAM rahelI che. vaLI jema zrI yogavasiSThanA mumukSu tathA vairAgyaprakaraNe, mahamugara, maNiratnamALA, dAsabAdha Adi vairAgyAtmaka upa dezaka graMthe chapAyAthI jijJAsuo para upaupadezaka graMthanI kAra karI rahyA che, tema A graMtha paNa savamAnyatA. vairAgya ane adhyAtmamAM eka hevAthI, e pUrve kahelA graMthethI paNa caDhIyAta hovAthI, chapAvatAM ghAne sulabha thaI upakAranuM kAraNa thAya.
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ 58 zAMta sudhArasa. pUrve upara kahelA the upadezAtmaka hevAthI jema sarvamAnya thaI zaka evA che, tema A graMtha paNa vairAgyapadezaka hevAthI sarvamAnya thaze. Ama A badhAM kAraNothI A graMtha ame chapAvavAnuM Avazyaka gaNyuM che. sujJa baMdhuone te sammata thaze. ame mULa graMtha zrI bhImasiMhe chapAvela uparathI sadAbare lIdhela che, bIjI hastalikhita prata amane maLI nathI. kartA purUSanAM mULa lekane artha sAMgopAMga utarI Ave, enA bhAva-AzayamAM phera na paDe, balake te vadhAre skurI dIpI nIkaLe, tenA pratyeka zabdano artha-vivamUla Azaya sAMgo- raNamAM khalanA na thAya, rasa jaLavAI pAMga utAravAne vadhAre jAme, ene banate lakSa rAkhI, prayAsa. vivecanapUrvaka, prAsaMgika vistArapUrvaka A anuvAda karela che, chatAM temAM cittacAMcalyathI-matimaMdatAthI keI deSa upasthita thaye haya, skUlanA thaI hoya te sujJa vAMcanArAo kSamA karaze. zrI zAMtasudhArasanI A (Preface) mukhamudrA bahu vistAra pAmI che; paNa prasaMgavazAt e Preface no vistAranI AvazyakatA jaNAI che. sujJa vistAra ane vAMcanArAo e prati udAra daSTi tenI jarUra. dAkhavaze. qizialRIZMIA My dear readers will take vinati a charitable view of it and look upon it with an indulgent eye.
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ mukhamudrA. A maMdamati bALathI kSapazamanI maMdatAne laI, Ava zyaka AtmanirmaLatAnA abhAvane laI, kSamApanA ganI caMcaLatAne laI ajANatAM je kAMI viparIta, anyathA, ahitarUpa lakhAyuM, nirUpAyuM hoya, te te arthe te trikaraNAge "micyA duSkRta mAge che, kSamA cAhe che. tene Azaya ekAMta svaparanA hitane avalaMbI rahyo che. mArA sujJa hene bhAIo ! ApaNane A zAMta sudhArasa bahu upakAra karaze. ApaNe zAMta citte pramAda bhAve ene Azraya lezuM te ApaNuM parama hita thaze. evamastu ! have huM atre viramIza. ti zaY ! kSamAzramaNa caraNe pAsaka, manasukhalAla karatacaMda mahetA
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ sama 2 Na ja li merabImAM je eka varSa mahe gALyuM che e te hAre jIvanapalaTa hato ne e velAnI mitramaMDalI paNa Aja sudhI akhaMDa saMbaMdha jALavI rahI che. pachInA ghaNuM ghaNuM maLyA te maTI gayA. macchuno kAMThe, vaDubA ceriTebala hAIskUla, ene paTaH Aje te e paNa badhuM palaTAI gayu che. je merabI paNa hatuM te nathI. jaganI jAhavI vo ja jAya che. te kAMThe UbhelA sthira daSTa nirakhe to te kSaNe kSaNe navAM jala pekhe che. | manasukhabhAI dhamika jIva hatA, ane emanI zArIrika badhiratAe emane aMtaranA nAda aura sAMbhaLatA kIdhA hatA,-thoDAka evA AtmAnA zabda sAMbhaLatA haze. nirmANanuM cakra chUpe ja jAya che. ne emAM sahune daLAvavAnuM ja cheH Aje ke kAle. -nhAnAlAla da. kavi * * But what I particularly value in him is his thoroughly upright character and uniform good behaviour. x x In my opinion he is in every way the best student the Morvi High School has produced in my time. - Prof. Kashiram Dave.
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ 61 x x paraMtu tenAmAM je huM khAsa sArabhUta gaNuM chuM te te hetu sarvathA prAmANika cAritra ane susaMgata sudara vanA. x x mhArA abhiprAya pramANe te mhArA samaya daramyAna mAramI hAiskule mhAra pADelA sava prakAre sarvottama vidyAthI che. preA. kAzIrAma dave bhAI zrI manasukhabhAInA dharAga, AtmadRSTi ane vizuddha vyavahAra yAda Ave che tyAre kharekhara vicAramAM paDI javAya che. mhArA tarapha temanA rAga-prema hatA, ane teonA vicAre mane ahu gamatA. temanI tattvaSTi ane dhaprema agaNita hatA, ane temanI aMdaranI zAMti avahatI. teo te jItI gayA. meAtIcaMda gi, kApaDiyA samAja temanA taraphathI temanI uttarAvasthAmAM ghaNuM meLavI zake tema hatuM, paraMtu tevA RNAnubaMdha nahi ja. mAhanalAla dalIcaMda dezAi temanI vidvattA, saraLatA, pavitratA Aja kayAM ya jovAmAM AvatAM nathI. x x temanA saujanya ane premanA mane paNa sArA anubhava thayelA hatA. paramAnaMda kuMvarlDa kApaDiyA
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ xx xjaina dharmanA sAcA upAsaka sAdhucarita manasukhabhAI kharA sAdhu hatA. gRhamAM rahevA chatAM temane tyAga vairAgya anupama hato. kahAna ca, gAMdhI temanA maraNathI gujarAte jaina sAhityane eka athAka abhyAsI gumAve che. 4 4 4 maheme AjIvana sAhityanI upAsanA karI che. aneka jaina saMthenA saMzodhana karyA che. temanA svabhAvamAM ADaMbara ne dhamAlapriyatAnAM tatte hetAM, tethI sAmAnya lokone temanI prakhara vidvattAne ane anekavidha bahuzrutatAne alpa paricaya che. "saiArASTa" jaina sAhitya, ItihAsa ane adhyAtma saMbaMdhI vicAraNA e temanA jIvananuM eka mukhya vrata hatuM. * * teo svabhAve zAMta, nirabhimAnI ane tatvajijJAsu hatA. teTalA ja temanA nibaMdhe paNa yuktiyukta, gaveSaNApUrNa ane nirADaMbara hatA. keTalAka nibaMdhe te Aje paNa pitAnI navInatA jALavI rahyA che. x x zAstra ane sAhitya pratye saMpUrNa vaphAdAra rahevA chatAM jJAnInI zuSkatA ke kiyAvAdInI jaDatAthI teo alipta hatA. zraddhA ane jJAnabhaktine A suMdara saMjoga jaina vidvAnamAM virala ja gaNAya.
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ temane AtmA kharekhare pavitra, sAce jJAnI ane vairAgyathI raMgAyeluM hatuM. e jyAM jAya tyAM temanA jIvananI mIThAza preratA hatA. maNilAla nabhubhAI dezI jeNe parigraha mamatva prapaMca teDyo, samyak samAdhimaraNe nija deha che; satasAdhuvRtta sthitaprajJa prazAMtacitta, te dravya-bhAva gurunA smaruM zAM caritta manaMdana,
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ zama * putramitrakalatreSu, saktA sIdati mAnavAH / sarapaGkArNave magnA, jIrNA vanagajA iva // sarovaranA paMkasAgaramAM jINuM vanagaja sarI jAya ema putra-mitra ane strImAM sakta thaelAM mAnavIo temAM kaLI paDe che. manye mAyeyamajJAnaM, yatsukhaM svajanAdapi / nidAghavAraNAyAlaM, nijacchAyA na kasyacit / / ema jANuM chuM ke je A svajananuM sukha kahevAya che, te paNa A mAyA che, ajJAna che. jema grISmane tApa khALavAne potAnI chAyA basa nathI thatI, tema ja A sukha paNa te chAyA jevuM che. yAvataH kurute jantuH, saMbaMdhAna manasaH priyAn / tAvanto'sya nikhanyante, hRdaye zokazaGkavaH / / potAnA managamatA jeTalA saMbaMdha jatu race che, eTalA zekazaMku enA hRdayamAM khaNAya che. eka eva carenityaM, kanyAyA iva kaGkaNaM / kanyAnA kaMkaNa peThe ekalAM-eka ja caravuM. ( sarakhA nami rAjarSi.:) - mahAbhArata * sarasvatIcaMdramAMthI.
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAMtasudhArasa - ~~~-^ ^ ::: : ---------- -- - - - - - - - - - - - - - -
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ || zrI gurumo nama: upodaghAta. maMgala. tIrthakaranI vANunuM mAhAbhya. | | zArdUvAritaM vRtta che nIraMdhre bhavakAnane parigalatpaMcAzravAmbhodhare / nAnAkarmalatAvitAnagahane mohAMdhakAro'dhure // bhrAntAnAmiha dehinAM sthirakRte kaarunnypunnyaatmmiH| tIrthezaiH prathitAssudhArasakiro ramyA giraH pAtu vaH // 1 // artha A bhavAraNyamAM pAsa paMca AzravarUpa varasAda varasI rahyo che, temAM vaLI evuM koI aMdha-chidra nathI ke AzravavarasAda bahAra nikaLI ThalavAI jAya, arthAt A bhavATavI AzravajaLathI bharAtI jaI uMDe ja utaratI jAya che-uMDA pAcA nAMkhatI jAya che. temAM vaLI e AzravajaLane laI jAtajAtanA kamarUpI velAo tarapha uMDA mULa nAMkhI phelAtA
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAMta sudhArasa. jAya che, ane A saMsAravanane gahana, jemAM nAkhI najara na pahoMce, evuM karI muke che. Ama e vana gahana te che, temAM vaLI meharUpI aMdhakArathI te taddana gahana thayuM che. evA A aMdhakAravyApta gahana saMsAra-araNyamAM bhaTakatA ane sthira karavA, paribhramaNamAMthI aTakAvavA, caturgatimAMthI cheDavavA, jene teonAM A bhavabhaTakaNarUpa duHkha joI dayA upajI che evA puNyAtmA tIrthaMkara bhagavAne je AnaMdakArI sudhArasabharI vANI prakAzI che, je AnaMdakArI vacanAmRtanI racanA karI che te pavitra vacanAmRte he bhavya ! tamAruM rakSaNa karo. che mithyAtva, avrata, pramAda, kaSAya ane yoga A pAMca AzravavaDe karma bAMdhI rahyA che. mehane laI teone vastunuM svarUpa samajAtuM nathI ane tethI pitAnuM nahiM tene pitAnuM gaNI te mATe duHkhI thAya che, pitAnI satya varatuthI vimukha rahe che, AvA avivekathI je potAnI nathI, je potAnI bahAra che, pitAthI alaga che, para che, tene pitAnI gaNI tene levA tarapha e bhaTakayA kare che, caugatimAM rajhaLyA kare _ che, janmamaraNa karyA kare che; paNa jene te jIvana vibhrama pitAnI vastu gaNe che evI e para vastu keme karI prApta thatI nathI. ane e prApta thAya paNa kyAMthI? pArakI vastu mATe game teTalAM prayatna te levA, te pitAnI karavA karIe, paNa te niSphaLa ja jAya che. pArakI e pArakI ja, e pitAnI kema thAya? pitAnuM te pitAmAM ja che; e kaMI bahAra nathI. eTale bahAra rajhaLe, bhaTakaye e kadi prApta thatuM nathI. A bahAra rajhaLavuM kevaLa ajJAna-meha-avivekane laI thAya che. enA pariNAme Icchita
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadyAta vastu te maLatI nathI, paNa te vegaLI jatI jAya che, ulaTuM dukha thAya che ane ajJAna-meha-avivibhrama e duHkha vekanI vRddhi thatI jAya che, je ene vadhAre | rajhaLato kare che, jethI e vadhAre paribhramaNa kare che, naraka, tiryaMca, manuSya, devarUpe sArI-mAThI gati karyA kare che ane duHkha bhegave che. e paribhramaNa duHkhamAMthI e kayAre bace? ke jyAre e rithara thAya, tenAmAM viveka jAge ane te vicAre ke ahe, A huM kevaLa mUrkhAI karUM chuM, mArI vastu te mArI pAse ja che, te bahAra rajhaLavAthI nahiM maLe. A mATe rajhaLavuM paDyuM che, rajhaLavuM paDe che, A huM caugatimAM bhramaNa karI rahyo chuM ane aneka prakAre janmamaraNanAM duHkha-ciMtA bhogavI rahyA che, te kevaLa mArA ajJAnathI, bahAra rahelI vastune mArI gaNuM te levAnI IcchAthI ja. paNa te mane kyAMthI maLe? na ja maLe. mAruM te mArI pAse che; emAM ja mAre sthira thavuM ghaTe che,-Ama viveka vicAra tenAmAM jAge te ja tene zAMti thAya, te ja te sthira thAya. jagatamAM jIva mAtra sukhanA kAmI che, jIva mAtra sukha prApta karavA mathI rahyA che, paNa teone jIva mAtra sukhanA sukha prApta thatuM nathI, duHkhI dekhAya che, kAmI, paNa e Azcarya che! sukhanuM svarUpa ja e sasukhathI jANatA nathI. sukhanuM kharUM svarUpa bahu ajJAta viralA jANe che, ane jeo jANe che teo ja te pAme che. jene viparIta buddhine lIdhe, pramAda-kaSAyane lIdhe kharA sukhanuM svarUpa samajAtuM nathI. e sukha bahAra nathI, paNa AtmAmAM che. je sukha
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAMta sudhArasa. AtmAmAM ja che te AtmAthI alaga evA sukha aMdara che, deha, parigraha, mamatA AdimAM kyAMthI hAra nathI maLe? kadi na maLe. te je vATethI jIvene sukha na ja maLe, te vATe sukha mATe karelA prayatna kema niSphaLa na jAya? jAya ja. ane phaLa rUpe chava vadhAre herAna thAya, sukha vAstavika pitAmAM che; paramAM nathI. " Happiness can not be found from without; " It is within ourselves." " Happiness to ourselves consigned." - Goldsmith's Traveller. Ama jyAre kharUM samajAya tyAre ja jIva sthira thAya, tyAre ja tenA prayatno kharI vATe thAya; samakita ke sAcI ane e kharI vATanA prayatna saphaLa thaI samaja tene sukha Ape ja, tenA paribhramaNa dUra thAya. jJAnIo AvI kharI samajane samakita kahe che. vastune vaturUpe jANavI tene samakita kahe che. avastune avastu rUpe jANavI tene samati kahe che. satyane satyarUpe jANyuM hoya te ja te bha| pravRtti thAya che. asatyane asatyarUpe jANyuM hoya te ja tenI nivRtti thAya che. asatyane satyarUpe jANI te bhaNI karelI pravRtti niSphaLa jAya che, satya prApta nathI thatuM, duHkha thAya che, buddhi malina thAya che, jJAna upara AvaraNa Ave che, sukha dUra jAya che. satyane asatyarUpe jANavAthI tethI nivartavAne prasaMga Ave che, satya pAmavAmAM aMtarAya Ave che.
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ uddaghAta. temaja je vATe sukha maLe che te vATanuM bhAna thAya, te. te vATe sukha mATe prayatna thaI zake che, je prayatna saphaLa thaI sukha Ape che. - je vATe sukha nathI maLatuM, te vATanuM bhAna thAya te sukha mATe te vATe jatAM aTakavuM thAya che. niSphaLa prayAsa, kheda, dukhane avakAza rahetuM nathI. je vATe sukha nathI maLatuM te vATe sukha maLaze, evI beTI mati jIvane thAya che te vATe tene sukha nathI maLatuM, chatAM mane A vATe sukha maLaze e bhramaNAthI te prayatna karyo jAya che, paNa te badhAM niSphaLa thAya che. jIva kheda ane duHkhaja here che. je vATe sukha maLe che te vATe sukha nahi maLe evI beTI mati jIvane thAya to te sAcI vATe prayatna karate te aTake che. mane A vATe sukha nahiM maLe, sukha te bIjI vATe maLaze, AthI te kharI vATe prayatna karate aTake che ane satya sukhane aMtarAya pAme che. A beTI matine jJAnIo mithyAtva kahe che, sAcI matine samakita kahe che. e viparIta mati mithyAtva ke khoTI dUra thAya, ane samakita (samyagadaSTi), samaja. sAcI samaja jIvane Ave te ja te sthira thAya che, zAMta thAya che, sukhI thAya che, bhaTakate aTake che. jJAnIo kahe che ke jIvane samyaSTi prApta thAya, teone sAcI samaja Ave arthAt satya sAcI samajanuM vastunuM satyarUpe, ane asatyanuM asatya phaLa. rUpe bhAna thAya, te teo teja
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAMta sudhArasa. bhave mokSa pAme, tema na thAya te trIje bhave, ane tema na thAya te vadhAremAM vadhAre paMdara bhave te e jIva mukAya ja, karmathI sarvathA mukAImekSa pAme ja, zAzvata sukha pAme ja. A vAta viveka vicAre sAva satya lAge che, kemake satya vastunuM jIvane bhAna thAya, eTale asatya vastu jANe te pAme bhaNunI pravRtti saheje aTake. asatya vastunI pravRtine laIne te tene bhamavuM paDayuM che, e asatya vastunI pravRti aTake eTale tenuM bhramaNa paNa aTake, ane bhramaNa aTake, janma-jarA-maraNa aTake te pachI bIjuM joIe che zuM? janma-jara-maraNa rahita sthiti, ajarAmara avasthA, kadi jyAMthI paDavApaNuM na thAya evuM sthAna te ja mekSa. Ama satya vastunuM jIvane bhAna thAya te tene tarataja teja bhave mekSa thAya. paNa pUrva karmanuM devuM te bhegavI patA vavAnuM bAkI rahyuM hoya te te bhegavI karma bhegavavAM patAvI devA mATe ekAda be bhava ke utkRSTa karaja patAvavuM paMdara bhava thAya te bhale, paNa pachI te jIva | sarvathA mukAya ja. e sAcI samaja upajyA pachI, sthira haSTi pAmyA pachI jIva bhava bhale kare, paNa te bhava tene mukti prati jatAM naja reke; te bhava bIjA bhAvi bhavanI paripATI na ja upajAve. sAcI samaja na thaI haya, samyam daSTi na thai hoya, tyAMsudhI thatA pratyeka udhI samaja ane bhava bIjA navA bhava karavAnAM kAraNa anaMta anubaMdha thAya ja; anaMta anubaMdha thayAja kare. paNa sAcI samaja Avye e anaMta anubaMdha nAza pAme, ane pUrve upArjelAM kama samyapha prakAre
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadyAta sAdhya daSTie, bhagavI levA, kheravI nAMkhavA, AgaluM karma pudgalanuM lIdheluM pAchuM sarvathA cukAvI ApavA, tenA deNAthI mokaLA thavA, ekAda be ke vadhAremAM vadhAre paMdara bhava karavA paDe te bhale, paNa tethI muktinI aTakAyata na ja thAya. muktinA raste te te pI cukyo che. sAcI samaja AvyuM, satyanuM satyarUpe bhAna thaye, asatyanuM asatyarUpe bhAna thaye, tene lAIna kalIara (Line-Clear) maLI ja cukI che. * daSTi sthirAdi cAramAM, vaTemArgune mugati prayANa na bhAje re; rAtavAse raNu zayana jema zrama hare, suranara sukha tema chAje re." (gadaSTi sajhAya)-gadaSTi samuccaya. arthAt samyagadaSTi thayA pachI pUrva karma bhogavavA tene devAdinA bhava karavA paDe te jema amuka sthAne javA nIkaLelA vaTemArga rastAmAM rAtrivAso kare tenA jevuM samajavuM. sthAna dUra hoya te eka be ke vadhAre ThekANe rAta rahevuM paDe, paNa rastAne mAhitagAra che, je sthaLe sabhyadRSTi ane javuM che te tarapha javA nIkaLyo che, bhavanI niyamA. eTale tyAM te te vahelo meDe pahoMceja. tema samyaguSTi pAmI sAcA rastAthI mAhIta thayA che, ane mekSa bhaNI eNe prayANa karyuM che, te te vahelo meDe tyAM pahoMcavAneja. keI cheTI vATethI nIkaLe hoya, arthAta tene vadhAre kama bhegavavAM bAkI hoya te tene deva-manuSyAdi gati pAmavArUpa vadhAre rAtavAso karavA paDe che. keI pAsethIja nIkaLe heya, arthAt jene bahu ceDAM karma
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAMta sudhArasa. bhegavavAM bAkI hoya tene rAtavAse rahevuM paDatuM nathI, bIje bhava kare paDatuM nathI, teja bhave mekSasthAne pahoMce che, athavA ekAda be manuSyAdinA bhava karavA rU5 rAtavAso karI icchita sthAne pahoMce che. Ama jeTalA jeTalA mahApuruSe mokSa pAmI siddha thayA che te badhA satya vastujJAna pAmavAthIja; sabhyaSTi thavAthI ja vastune vastupaNe jANavAthI ja; avastune avasvarUpe jANavAthI ja satyane satyarUpe jANavAthI ja; asatyane yathArtha jANapaNuM. asatyarUpe jANavAthIja; AtmAne AtmA rUpe jANavAthIja; pitAne pitArUpe jANa vAthI; pate te pote, para nahiM ema jANavAthI; para te para, pate nahiM ema jANavAthI pitAnI vastu te pitAnI ema jANavAthI; pArakI vastu te pArakI ema jANavAthI potAnI vastu te pArakI nahiM, ema jANavAthI; pArakI vastu te pitAnI nahiM ema jANavAthI; pate te jJAna-darzana-cAritrarUpa upagI avinAzI AtmA che, ema jANavAthI; AtmA te AtmA, ane pudagala te pudagala ema jANavAthI; AtmA te muddagala nahiM ane pudgala te AtmA nahiM, ema jANavAthI, e Adi vivekaprakAzathIja teo A gahana aMdhakAramaya saMsAra vanamAMthI mArga pAmI, Icchita sthAne pahecyA. A caturgatirUpa saMsAramAM ajJAnayoge rajhaLatA jIne paNa je A sAcI samaja Ave, te teo "dukhiyAnAM dukha bicArA sthira thAya ane duHkhI thatA dukhiyA jANe." aTake evI karuNa AvavAthI zrI tIrthakara paramAtmAe teone satya mArga upadezya
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ upodaghAta che. teo pite varatusvarUpa jANuM, je rastethI mekSa pAmyA, te raste batAve che. tIrthaMkara pAte paNa chuTelAonI sAcI samaja pAmyA pUrve A prakAre baMdhAyelA prati rajhaLatA hatA, paribhramaNa duHkha jogavatA karuNuM. hatA. sAcI samaja pApe teoe pari bramaNanA pariNAmarUpa cheTe mArga chAM dIdhe, sanmArga lIdhe ane dhArela ThekANe paheccA sukhanuM yathArtha svarUpa samajI sukha pAmyA. teozrIne sukhanuM kharuM svarUpa samajyA vinA sukha mATe phAMphAM mArI duHkhI thatA A saMsArI jInI karuNuM AvavAthI, teozrIe A satya sukhasvarUpane ane te pAmavAne A pavitra baMdha karyo che. te he, bhavya cha ! tamAruM rakSaNa kare! arthAt te bedhane Azraya le; te pramANe varto, tamAruM kalyANa thaze. A zAMtasudhArasa e pavitra karuNuvAna puNyAtmA tIrthanAthane. upadeza ja che. eozrIne tIrthanAtha e tIrthanAtha kema pavitra upanAma chAje ja che, teo pote kahevAyA? tIrtha, tIrthanA tIrtharUpa che; taravAnA sAdhana rUpa che; eonA Azraye jIva saMsAra samudra tarI jAya che; ethI tIrthanAtha nAma eone chAje che, athavA je vaDe jIva saMsAra samudra tarI jAya, tevAM sAdhane, dAnazIlatapa-bhAvarUpa dhama, athavA jJAnAdi ArAdhanarUpa dharma, e taravAnAM sAdhanane upadeza karyo hovAthI tIrthanAtha evuM pavitra nAma ene chAje che. A parama kRpALu, dayALu, karuthALuM, pavitrAtmA zrI tIrthakara deveja upadezelo A zAMtirUpa amRta rasa che. te pIvAthI ja amara thAya che; janmamaraNathI bace che. 1.
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAMta sudhArasa. | dutAvArtAvita vRtta | sphurati cetasi bhAvanayA vinA / na viduSAmapi zAMtasudhArasaH // na ca sukha kRzamapyamunA vinA / pati mohaviSAviSagche2 artha-vidvAne paNa zAMtirUpI amRta rasa pharI pharI vicAra karyA vinA, anuprekSA vinA, tenI te vAta pharI pharI jude jude rUpe vicAryA vinA, bhAvanA vinA cittamAM kuMte nathI; kure che, te yathArtha kurate nathI. mULe jIva anAdikALathI vibhAvika dazAmAM paDe che, temAM e anAdi kALathI vastune avastu anAdi vibhAvika rUpe gaNI beke, avadhune vastu rUpe gaNI abhyAsa kema TaLe? beThe che. A aviveka, A vibhAvika meha, satya vastu te satya, ema jude jude prakAre pharI pharI vicAryA vinA, athavA asatya te asatya, para te para, sva te sva, para te sva nahiM, sva te para nahiM -ema pharI pharI navAM navAM rUpe dAkhalA dalilathI, upamA anumAnathI, pratyakSa pakSa rIte, saddagurUdvArAe, satsaMga samAgamathI, AtmakSapazama anusAra, AgamapramANa vaDe, ItihAsa pramANavaDe, daSTAMta siddhAMtathI vicAre nahi, nirdhAre nahiM, nakakI kare nahi, tyAM sudhI dUra na thAya; dUra thAya te te sarvathA dUra na thAya. anAdi kALane mithyA bhAva, mithyA vAsanA, beTI buddhi ekadama nAza pAmavI, sulaTAvavI duSkara che. savastunI bhAva
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadyAta nAthIja e mati dUra thAya; sanmati Ave. lAMbA kALa sudhI ApaNA ghera rAkhelI, ApaNuM gharane khIle bheMsanuM daSTAMta. bAMdhelI bheMsa bIjAne vecIe, te paNa AgalA paricayathI, abhyAsathI prathama divase athavA te thoDA divasa e ApaNA gharanA paricita khIle AvI ubhI rahe, ene vaLI jyAre mArI dhakelI mukI ane ene na dhaNI ene potAne ghera laI jAya, ane Ama vakhate vakhata thAya tyAre ja te bheMsane navA gharane paricaya paDe; ane pachI tyAM sthira thAya. tema anAdikALane vibhAvika meha choDa bahu muzkela che. pUrvane abhyAsa-paricaya jIva ekadama na chAMDe. mATe bhAvanAnI, anuprekSAnI, pharI pharI jarUra che. bhAvanAthI tene vastunA svarUpane yathArtha nirNaya thAya che. vastune yathArtha nirNaya thatAM ajJAna meha-aviveka nAge che, ane jIvane vibhAvanuM prAbalya satya sukhane lAbha thAya che. mATe sata ane anuprekSa- vastune satata pharI pharI vicAra AtmANanI jarUra thI e kartavya che. te vinA zAMtasudhArasa samAna prabhune bedha paNa yatheccha pariNAma ApatuM nathI. mATe bhAvanAne jJAnIo upadeza kare che. bhAvanA eTale puTa. jema suvarNane sAva cakhuM karavuM heya te saMpuTamAM, kulImAM mukI, pharI bhAvanA eTale pharI tapAvavA rUpa bhAvanA-puTa detAM te zuM? zuddha thAya che, athavA suMTha Adine zuddha karavA, kamAvavA, nimaka ane liMbunA rasanA pharI pharI puTa ApI pharI pharI sukavavA rUpa bhAvanA detAM
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ , 12 zAMta sudhArasa. zuddha thAya che, athavA jAtajAtanI dhAtuo, jemake pAre, trAMbu, kalaI, jasata Adi athavA semala vachanAga Adine zodhavA, zuddha karavA kSAra-khaTAza AdinA pharI pharI puTa ApatAM, te jema zuddha thAya che, tema A jIvane paNa judI judI rIte vastu vicAratAM jJAnanirmaLatA thAya che -vastusthiti yathArtha samajAya che. jJAnio vastusvarUpane jude jude rUpe bhAve che; vicAre che - (1) ItihAsa pramANa vaDe, vicAranAM pramANa (2) Agama pramANa vaDe, (3) saddagurU dvArA, (4) bIjA satsamAgama, (5) pratyakSa svAnubhava vaDe-pitAnI zakti anusAra, pitAne kSapazama pahoMce tyAM sudhI, (6) parela, zrI jInezvaranAM vacana vaDe, (7) upamA vaDe, (8) anumAna vaDe, (9) dAkhalA, dalIla, daSTAMta siddhAMtathI, Ama aneka prakAre taravane pharI pharI vicAravuM ene jJAnIo bhAvanA kahe che. evI bhAvanA vinA AgaLa * jaNAvyuM tema pUrvanA lAMbA vibhAvika paricayane laI vidvAna puruSanA cittamAM paNa tatvajJAna kuratuM nathI, karatuM nathI; te sAmAnya jIvenuM te zuM kahevuM ? mATe badhAe saddabhAvanA vaDe pitAnAM citta vAsita karavAM, e tAtparya che, e badha che.
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13 upaghAta ethIja pUrvane lAMbA vakhatane paricita vibhAvika moha TaLaze. bAkI bIje upAya nathI. temAM paNa viSano utAra, A jagatuM jemAM meha ane khedarUpI jhera Thera Thera vyApI rahyuM che, ane jIve vyAkula thaI DacakAM khAya che, tyAM te te meha ane tajajanya duHkharUpa jhera TALavA A saddabhAvanA bhAvyA vinA chuTake ja nathI. te vinA lezamAtra sukha nahiM maLe. vastutatva vicArI tene nirNaya karyo chUTake che. yadi bhvbhrmkhedpraangmukhN| yadi ca cittamanaMtasukhonmukhaM // zRNuta tatsudhiyaH zubhabhAvanA mRtara mama zAMtasudhAraNe rUA artha - he, buddhimata! agAu kahyuM che tema have je tamArUM citta bhavabhramaNanA duHkhathI parAbhukha thayuM hoya, bhavaduHkhamAMthI chuTavA icchatuM hoya, sukha, taratanA thAkelA- satya sukha, prApta karavAnI IcchAvALuM hoya, ene visAme. te ame racele A zAMtasudhArasa zravaNa kare. temAM je bhAvanA mATe ame pUrve ATaluM ATaluM kahyuM, te bhAvanAone rasa nAMkhela che. je pharI pharI vicAratAM satya sukha ApavAnuM kAraNa thaze. ethI vastu tattva samajAze; meha chuTaze; ane tamArI aMgata addhi je dabAI rahI che, DhaMkAI rahI che, te vyakta pragaTa thaI tamane apUrva AnaMda Apaze. alabata jeone sArI buddhi upajI haze, ane jeo saMsAraparibhramaNathI thAkyA haze, ane jeone A
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 zAMta sudhAraNa. sukha nahiM, A te du:kha, sukha te bIjuM kAMI levuM joIe, e vicAra spharI te satya sukha mATe jeo daSTi pheMkatA haze, teneja A zAMtasudhArasa rUcikara thaze. bIjA pAmara che, jeo hajI thAkyA nahiM hoya, ane pUra vegamAM asat vastu bhaNI rahyA haze, ane sukha duHkhanuM jene bhAna nahiM hoya, tevA che A prati abhAvanI najare joze. tevA dayA khAvA jevA che bhAvikALe thAka paNa jayAre thAkaze, tyAre A zAMti rUpI nArAone bhAvi amRta varasAvatA sadabhAvanAvibhUSita visAmo Aja. graMthane Azraya leze. tAtparya ke je helA heDo AvI bhAvanAne Azraya laI vastusvarUpa vicArI nirdhAraze, sAcI samaja pAmaze, samyam daSTi thaze, tyAre teone chuTake che, tyAre teo duHkhane atyaMtabhAva pAmaze. vadhAre zuM kahie? taratanA thAkelA tarata bhAvanAonuM ciMtavana karaze. bhAvi kALe thAkanArAo bhAvikALamAM ene vicAraze. paNa e badhAne A bhAvanAne Azraya che. saddabuddhi AvyA vinA tatvajijJAsA nahiM thAya; A bhAvanA bhaNuM lakSa nahiM jAya; paNa jIvane bhavadukhanuM bhAna thaye tenI buddhi avazya ThekANe Avaze. ane buddhi ThekANe AvatAM jijJAsu thaI AvAM pavitra zAMti ApanArAM zrIvItarAga paramAtmAnAM vacanAmRtene Azraya leze. te vacane tenA upara pahelIvAra asara nahiM kare, te bIjI vAranA AzrayathI karaze; bIjI vAra nahi kare, te trIjIvAra karaze. Ama punaH punaH e vacanenA AzayathI jIva upara avazya sAttivaka asara thaze. derIye chedAya che, pAkA kALA hANa." dilapatarAma
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ upeAta 15 ane svarUpa nirNaya karI e Atmasukha-satsukha pAmaze. A bhAvanAonA A uddeza che. tenA hai, sadguddhivALA jIvA ! tame Azraya leA. 3 sumanaso manasi zrutapAvanA, nidadhatAM yadhikAdaza bhAvanAH / yadiha rohati mohatirohitA dbhutagati viditA samatA latA // 4 // atha--hai, paMDita puruSA! tame kAnane pavitra karanArI A khAra lAvanA zravaNa karI hRdayamAM bhAvanAnuM ciMtana dhAraNa karI, enuM nira Mtara ciMtavana karA ane ethI prakhyAta ane ati adbhuta samasamatAnuM ugavuM. tArUpI vela, jenu satpuruSAe ATalu badhuM mAhAtmya kaheluM che, te ugI nikaLI mAhAMdhakArane TALI deze. tAtparya ke prathama jIva o samatA dhare, zAMta thAya, te tene vastuvicAra sUje; vastuvicAra suje te vastu nirNaya thAya; vastu nica thAya tA khare mAge javAya, ane dhArela vAta pamAya. mATe hai, paDita puruSA! tame jarA samatA AdarI. samatA ANavA mATe A bhAvanAo pramaLa sAdhana che. 4 / / rathoddhatA vRtta !! Artta raudra pariNAma paavk-jhuSTa mAtrutta viveza sauSThavuM mAnase viSayalolupAtmanAM / kva prarohatitamAM zamAGkuraH // 5 //
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 zAMta sudhArasa. artha-he, paMDita puruSa! tame samatA Adare; arthAt A-raudra dhyAnarUpa mAThAM pariNAma chAMDa ghe; viSayalapatA tyajI de; eTale viveka ane suvicAra jAgaze; samatA Avaze. kemake A-raudra pariNAmarUpa agnithI mananA viveka ane saddavicAra bhasmIbhUta thAya che. ane jyAM viveka ane savicAra nAza pAmyA hoya ane viSayalolupatA vartatI haya-tyAM samatAne aMkuro kyAMthI uge ? vIne je te vRkSA bIja baLI gayuM hoya, te vRkSa kyAMthI thAya? na thAya. tema viveka saddavicArarUpa bIja baLI gayuM viveka kema hoya te samatA rUpI vRkSa jyAMthI uge? Ave? na ja uge. mATe tame A raudra dhyAna che de, viSayamAM Asakta na thAo, eTale tamane samatA Avaze. kvacita ISTa vastune viyoga thAya, kavacita aniSTane saMga thAya, te tethI tame kheda dhare nahiM, rega Avye AkuLa vyAkuLa thAo nahiM, have zuM thaze, ema ciMtave nahiM, mAruM bhaviSyamAM kema thaze? gujAre kema cAlaze, e Adi bhaviSyane kheda kare nahiM. e ArtadhyAnanA saMkSepe prakAra che. tame jevuM pUrva upAmyuM che, tevuM sAruM-mAThuM tamAre bhAga paDaze. te tame vyartha cheda kare nahiM. ethI buddhi malina thAya che. Ama ArtadhyAna chAMDe; tathA hiMsA, asatya, cerI, abrahma, parigrahavRddhi-e vagerene bIjAne upadeza na Ape, bIjA e pApa AcaratA dekhI rAjI na thAo. mahAraMbhanA upadeza-anumodanathI virame.
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ upodaghAta 17. Ama A raudradhyAnathI aTake ane viSaya parathI Asakti dUra kara-ochI kare. eTale viveka-sadvicAra jAgaze ane samatA Avaze, samatA Avaze eTale kalyANa dUra nathI. 5 vasaMtatittavamAM vRtta / yasyAzayaM zrutakRtAtizayaM viveka pIyUSavarSaramaNIyaramaM zrayaMte / / sadbhAvanAH suralatA na hi tasya dUre / jovottara rAmasauthapratiH || 6 | artha-sazAstra zravaNathI udAra thayelA ane vivekAmRta jharavAthI AnaMda ApatA jenA manane A sadbhAvanAo Azraya kare che, tene kalpavRkSa vegaLo nathI, tene prakRSTa zAMti rasa rUpa lakattara sukhanuM phaLa maLe che. bhAvanA ennobles arthAta pavitra zAstra sAMbhaLI sAMkaDuM mana the mind. mUkI daI, manane udAra karI vivekapUrvaka jeo A bhAvanA bhAve che, teo nizcaya zAMtinuM apUrva sukha pAme che. 6. + anudum vRtti che anityatA zaraNate, bhava mekatva manyatAM / azauca mAzravaM cAtman , saMvaraM paribhAvaya // 7 // karmaNo nirjarAM dharma, sukRtAM lokapaddhati / bodhidurlabhatAmetA, bhAvayana mucyase bhavAt // 8 //
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAMta sudhArasa. artha AtmA ! je A bAra bhAvanAnAM nAma sAMbhaLa. e bhAvanA pharI pharI vicAratAM tuM bhAvanAonAM nAma nizcaye bhavathI chuTIza; janma-jarA-maraNa rahita eve tAre svasvabhAvI mokSa thaze. mATe e bhAvanA bhAvaje. - (1) anitya, (2) azaraNa, (3) saMsAra, (4) ekatva, (5) anyatva, (6) azuci, (7) Azraya, (8) saMvara, (9) nirjarA, (10) dharma, (11) lekasvarUpa, (12) bedhidurlabha
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ pahelI Anatya bhAvanA. | puSitAmA vRtti che vapuriva puridaM vidabhralIlA paricita mapyatibhaGguraM narANAm / tadatibhidurayauvanAvinIta mati viSai mahayA che ? artha:-re, vi, vidvAna puruSa, cetana ! A tArUM anaMga jevuM, kAmadeva jevuM, suMdara zarIra azvazarIra anitya lIlA jevuM kSaNabhaMgura che. juvAnIne bahAra bhale emAM khIlyA che, paNa sAje AkAzamAM saMdhyA khIle che, ane tarata laya pAmI jAya che, tema A tArA zarIrane juvAnIne bahAra paNa kSaNika samaja. emAM tAre rAcavA jevuM nathI. vaLI juvAnInI unmattatAne laI A zarIra bahekI jaI duvinIta thAya che juvAnInA chAkathI hAthamAM nathI rahetuM, te e zarIrathI vidvAna purUSane mahadaya thAya nahiM; teonuM dAridma e zuM daLe? kaMIja nahi. mATe e kSaNavinAzI zarIra para meha rAkhI rAcavA jevuM nathI. 1 che zAhUivarataM vRtta che AyurvAyutarattaraMgataralaM lagnApadaH sNpdH| sarve'pIndriyagocarAzca caTulAH sandhyAbhrarAgAdivat //
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 zAMta sudhArasa. mitrastrIsvajanAdisaMgamasukhaM svapneMdrajAlopamaM / tatki vastu bhave bhavediha mudAmAlambanaM yatsatAm // 2 // atha--ahe! A saMsAramAM evI kaI nitya, avi nAzI vastu che. ke jene satparU AnaMAyuSya, dhana, I- dapUrvaka Azraya kare? kaI ja nahiM. driya-viSaya a- (1) AyuSya A te vAyuthI hAlelA nitya. pANInA mojAM jevuM caMcala che. ( 2 ) saMpatti-A ce vipattiyukata che. " saMpatti tyAM vipatti." (3) idrinA viSaye-A paNa bhale mIThA lAge paNa te sAMje AkAzamAM khIlelI saMdhyAnA jevA nAzavaMta che. (4) mitra, strI, svajanAdi saMga-AthI upajatuM sukha paNa svama samAna che; iMdrajAla samAna che. svamamAM dIThela vAta jema satya hotI nathI, iMdrajAlane tamAso jema sAce hete nathI, tema mitra, strI, svajanAdinA saMgaparicayathI upajeluM sukha vAstavika nathI; kalpanA mAtra che, vaLI te kSaNika che. Ama A jagatamAM kaI vastu evI nitya che,-Ayu ke saMpatti, ke iMdrinA viSa, ke mitra, snehI, strI, kuTuMba AdinA saMga-prasaMga -kaI nitya che, ke jemAM satparU rAce ? arthAta A saMsAranA bhAvaja anitya che, kSaNabhaMgura che, temAM sapurUSane rAcavAnuM heya nahiM. "vidyuta lakSamI, prabhutA pataMga, AyuSya te te jaLanA taraMga;
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ anitya bhAvanA. 21 puraMdarI cApa anaMga raMga, zuM rAciye tyAM kSaNane prasaMga?" -zrI mokSamALA. prAta tarihAvadAtarucayo ye cetnaacetnaa| ___ dRSTA vizvamanaHpramodavidurA bhAvAH svataH suNdraaH|| tAMstatraiva dine vipAkavirasAna hA nazyataH pazyata zvetaH pretahataM jahAti na bhavapremAnubandhaM mama // 3 // artha-he, baMdhu ! A jagatamAM prAtaHkAle svaccha kAMtivALA; AkhA jagatane atyaMta prema upajAvatA, jaDabhAva anitya, svataH suMdara evA jatananA bhAva saMsArI cetana te nathI joyA? joyA che. teja bhAva bhAva anitya, pharI teja divase kAlaparipAkane laI virasa thaI nAza pAme che. ahe! Ama e jaDacetananuM pratyakSa nAzasvarUpa jotAM chatAM A mArUM bhUtanA vaLagADavALuM, mithyAtva mehathI muMjhAyeluM, mana A kSaNabhaMgura saMsAra pratine meha-prema chAMDatuM nathI; are ! tyAMja mamatvaAsakti dharAve che !- e kharekhara khedakAraka che. A saMsAramAM be vastuo dekhIe chIe-(1) jaDabhAva. (2) jaDamizrita cetanabhAva. ekAMta saMsAramAM vastu- cetanabhAva te siddha avasthAmAM che. o che. te te saMsArathI para che. jaDabhAva, te badhA jaDa paugalika padArtho. jaDamizrita cetana bhAva, te A badhA saMsArI, saMsAramAM paribhramaNa karatA, cAra gatimAM rajhaLatA deva-manuSya-tiryacannArakI che.
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAMta sudhArasa. A ane bhAve, jaDabhAva temaja jaDamizrita cetana bhAva vinAzI che, anitya che, kSaNabhaMgura che. jaDabhAva kALaparipAka pAmI rUpAMtara pAme che, pahele samaye hatA, tevA bIjA samaye thAya che, ekaja yugalanAM viva7. rUpe rahetA nathI; enA svabhAva pramANe saDe che, nAza pAme che. pharI bIjAM rUpa brahe che. jaDamizrita cetana bhAva,-arthAt saMsArI jIve paNa janma-maraNarUpa navAM navAM rUpa batAvI rahyAM che. karmavaza jIva pharI pharI janma-maraNarUpa bhava karI avanavA veSa bhajave che. sUrya savAre udaya pAme che; prakAze che; svataH suMdara che; AkhA jagatane AnaMda Ape che, te kAlano svabhAva paNa punaH kALaparapAka pAmI sAMje asta pAme che. samudramAM bharatI Ave che jenAranI AMkhene uchaLatAM meja AnaMda Ape che, te ja bharatI kALaparipAka pAmI oTa rUpe zamI jAya che. sUryavikAsI kamaLa savAre ugI Akho divasa jagatanA cakSune ThAre che; kALa paripAka pAmI te sAMje cImaDAI jAya che. sAMje saMdhyA khIle che; jagat jIvanAM lacanene AhalAda Ape che, thoDA vakhatamAM paripakva thaI nAza pAme che. puSei khIle che, sugaMdha Ape che, teonAM raMga-rUpa-varNa AMkhone zItaLa kare che. paNa cheDe vakhata khIlI teo paripakava thaI, vRddha thaI cImaDAI jAya che.
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ anitya bhAvanA. 23 zudra jaMtuo upaje che, viNase che. AvA ja ke savAre upaje che; ane sAMje te parijaDa-cetananA pakava thaI viNasI jAya che. koI te camatkAra, divasamAM anekavAra upaje che, ane cheDe vakhata rahI nAza pAme che. tema vaLI kaI kaI ApaNuM ja sagAsaMbaMdhIo, eALakhItA jene ApaNe prAta:kALe joyA hoya, te kALadharma pAmI sAMje hatA na hatA thaI jAya che. Ama aneka prakAre A jagatanA jaDa-cetana bhAvanI kSaNa bhaMgura ghaTamALa jotAM chatAM, cetana, jaDa-cetana bhAva tane vairAgya-kema skurato nathI? are! kSaNika. tuM A pratikSaNe nAza pAmatI vastuo upara kema mithyA moha rAkhI rahyA che? cetana ! bujha bujha! meha cheva de! have A pahelI bhAvanAnuM aSTaDhALiyuM kahe che - | | rAri rAja | mUDha muhyasi mudhA, mUDha muhyasi mudhA // dhruvapadaM // vibhavamanuciMtya hRdi saparivAra / kuzazirasi nIramiva galadanilakaMpitaM / vinaya jJAnAdi kavitamAre I 50 ? .. athara-he, mUDha jIva! tuM A tArA vaibhava ane tene parivAra je ghara, kuTuMba, parigraha Adi tenuM
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 zAMta sudhArasa. vaibhava, jIvita ciMtavana hRdayane viSe karI kema nakAmo * vinAzarUpa. moha pAme che? e vaibhava AdinuM ciMtavana karavA jevuM nathI; e meha che. e tArI pAse zAzvata rahevAnA nathI, kemake A tArUM je jIvita che te DAbhanA agrabhAga para rahelA pANInA biMdu jevuM asAra che. jema DAbhanI aNI upara raheluM pANInuM TIpuM vAyunA jarA hAlavAthI garI paDe che, tema che, mUDha jIva ! A tArUM jIvita paNa sarNavinAzI che. e paNa mRtyu rUpI vAyarAnA jhapATAmAM AvatAM paDaze. ane A vaibhavAdi jenI tuM ciMtA karyA kare che,-te dharyA raheze. mATe e meha chAMdha de, pramAda tyajI de. ane A vakhata che, eTalAmAM purUSArtha karI Atmahita karI le. 1. pazya bhaGguramidaM viSayasukhasauhRdaM / pazyatAmeva nazyati shaasN|| etadanuharati saMsArarUpaM rayA -jaladajalabAlikAruci vilAsa // mU0 // 2 // artha-he, sanmitra AtmA! tuM A viSaya sukha sAthe mitratA kare che, paNa te kSaNabhaMgura che, e viSayarasa vijaLI-sukha joyuM na joyuM tyAM ekadama nAza pAme ne jhabakAre. che, mATe tAre enI prIti kartavya nathI. A saMsAranuM svarUpa vijaLInA jhabakArA jevuM che. jema vijaLIne jhabakAro thayo ane tatkALa vege karI pAche sameTAI jAya che, tema A saMsAranA bhAva upajyA, jarA rahyA na rahyA tyAM pAchA sameTAI jAya che, evA
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ 25 anitya bhAvanA. e kSaNavinAzI che, mATe te para mamatA rAkhavI egya nathI. e mithyA moha che. 2. haMta hatayauvanaM pucchamiva zauvanam / Timati ta idhu darzanam | tena bata paravazAparavazA hatadhiyaH / dumida vuiM na jayaMti che | F0 ne rU . artha -are, A duSTa yuvAvasthA kutarAnI puchI jevI che; pucha jema vAMkI che, tema yuvAyauvananI vakatA vasthAmAM kuTila mati hoya che; Adhi-vakra samaja hoya che, yuvAsthAmAM Avelo jIva bIjAnuM mAnato nathI; vaLI jema kutarAnI puchI sIdhI karIe ane tarata vAMkI thaI jAya, tema yauvanAvasthAmAM AvelA jIvanI mati ThekANe ANiye na ANiye tyAM unmatta thaI jAya che, ane yuvAvaya khIlyuM na khIlyuM tyAM karamAI jAya che. Ama yuvAvasthAnI sthiratAne lezamAtra vizvAsa kartavya nathI. Ama chatAM kheda thAya che ke e yuvAvasthAne paravaza strI ke purUSane purUSa ke strI vaza thaI buddhi upara dhULa nAkhe che ane enAM pariNAme kaNarUpa kaDavAM phaLane vicAra karatA nathI. tArya ke yuvAvasthAthI upajelI mAThI matine laI strI purUSa kAmavivaza thaI viSayamAM bhagave che, ane pitAnI buddhine malina kare che; paNa enA bahu mAThAM phaLa eone bhegavavAM paDe che, ene A yuvAvarathAne ADe teone vicAra nathI AvatuM, e kSaNabhaMgura yuvAvayane paNa vizvAsa karavA jevuM nathI. yuvAvaya e jIvane AtmamaMthana kALa che. arthAt
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26 zAMta sudhAsa. e AtmAne mathI nAMkhe che. emAMthI bacce tenuM kalyANa samajavuM yuvAvasthAne sarvasaMga parityAga parama kalyANane Ape che." -zrImad rAjacaMdra cetana! tAre Ama vicArI e kSaNavinAzI vastu para maha kartavya nathI. e meha kevaLa duHkhadAyI che; chAMDavA rogya che. 3. yadapi piNyAkatAmaGgamidamupagatam / muvanaqyajJAtisAra - tadapi gatalajamujjhati mano nAGginAM / vittathati citamammIvivAra . . . 4 / atha-e yauvanAvasthAmAM zarIranA sabaLapaNane laI kAma vikAra hoya te te ThIka; paNa jagatamAM deha jare paNa jene ya na karI zakAya, jene TALI na AzA na ja zakAya evI jarAvasthA AvI zarIranuM badhuM sattva harI laI tene atyaMta durbaLa karI nAMkhe che chatAM A dehadhArIonAM mana kevAM nirlajaja che, ke kevaLa dhikkAravA egya ane asArabhUta kAmavikArane chAMDatA nathI! che sArI lIDara na kIrvati | deha jarjarita thAya, ghaDapaNa Ave, paNa AzA-IcchA te navayauvana rahe. ahe! yauvana paNa jatuM rahe che, vRddhAvasthA paNa potAne bhAva bhajavI jatI rahI mRtyumAM pariNAma pAme che. AvI
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ anitya bhAvanA. 27 kSaNabhaMgura avasthAe chatAM temAM thaelA duSTa vikAra mana chAMDatuM nathI, mamatA mukatuM nathI, AzA chAMDatuM nathI-e kharekhara kheda vArtA che. cetana ! tAre A anitya vastuo para meha kare egya nathI. je para vRthA meha kare che, te vastuo tAre parANe choDavI paDaze athavA e tane cheDI cAlI jaze; tu raDate rahIza. mATe tu ene meha chAMDI de. 4. sukhamanuttarasurAvadhi yadatimeduraM / kAlatastadapi kalayati virAmaM // kataraditarattadA vastu sAMsArikaM / sthirataraM bhavati ciMtaya nikAmaM // mU0 5 // athara-je A jagatamAM mahaTAmAM moTAM ane lAMbe - kALa nibhe evAM sukha te anuttara vimAnaanuttara vimAnanAM nAM che. te sukhanI paNa kAle karI maryAdA sukha paNa che; arthAta amuka vakhate e sukha parimita paNe virAma pAme che; e sukha anaMta kALa sthAyI nathI, te e anuttara (jenAthI bIjI kAMI uttara, caDiyAtI nathI) karatAM saMsAramAM bIjI kaI vastu caDhiyAtI vadhAre sthira che, tene tuM cekasa vicAra kara. tAtparya ke A jagamAM kaI paNa vastu sthira nathI. bhale pachI te kroDA-ajo -parAdha varasa sudhI cAle,-paNa te parAI varase paNa maryAdA vALAM che; anaMtakALanI apekSAe e varase kSaNa samAna che. A anitya prakAra A jaganA jaDacetana bhAvane vicArI vinaya! tuM e paranI mUccha chAMDa. pa.
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAMta sudhArasa. yaiH samaM krIDitA ye ca bhRshmiidditaaH| yaiH sahAkRSmahi prItivAdaM // tAn janAn vIkSya bata bhasmabhUyaM gtaa-nirvirI mati dhi pramANe 50 6. artha-ahe! jenI sAthe ApaNe khelatA, ramatA, hasatA belatA, AnaMdavArtA karatA, jenI stuti sAthe ramanArA karatA, mazkarI karatA, evA keTalAka cAlyA gayA, chatAM ApaNuM sanehine mRtyu pAmI bhasmIApaNe niHzaMka! bhUta thayelA joyA, chatAM ApaNe niHzaMka chie, e pramAdane dhikkAra che. ApaNI sAthe ja ramanArA jema cAlyA gayA ema ApaNe paNa javuM che, e ApaNane kema vicAra nathI AvatuM ? cetana ! A pramAda kartavya nathI. nizaMka rahevA jevuM nathI. cokkasa mAna ke eonI peThe ApaNe paNa javuM ja che. "rAjI gAjIne belatA, karatA hukama herAna re, "pilyA agnimAM ekalA, kAyA rAkha samAna re, brahmadatta naraka prayANa re, e trAddhi athira nidAna re, "jevuM pipaLa pAna re, ma dhare juTha gumAna re,
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ anitya bhAvanA. " sahajAnaMdIre AtamA, tArU' vicArI joya re. 66 - ,, zrI sakalacaMdrajI cetana ! tuM tArUM' vicAra, ane A anitya jagatanI mUrchA chAMDI de. 6. asadunmiSya nimiSaMti sindhuurmivtcetanAratanA sarcamAAH / / indrajAleApamAH svajanadhanasaMgamA 29 - steSu rajyaMti mUDhasvabhAvAH // mR0 7 // ane cetana bhAva, kalleAla jevA che. aH--A jaganA badhA bhAva, jaDa sthAvara ane jaMgama bhAva, samudramAM uThatA jema samudranA meAjA' vAraMvAra uThIne laya pAme che, tema A jagatanA bIjA badhA bhAva upaje che ane vise che. Ama e vinAzI che. tenA vizvAsa kanya nathI. dhana-svajanAAdanA saMgama iMdrajAla jevA che; chatAM te upara je jIvA rAce che, te kharekhara mUDha che. cetana ! tAre evI mUDhatA dAkhavavI ghaTatI nathI. cetana ! e mAha vRthA che; du:khadAyI che; mATe e mehu chAMDI de; pramAda chAMDI de. 7. kavalayannavirataM jaGgamAjaGgamaM / jagadaho naiva tRpyati kRtAntaH // mukhagatAn khAdatastasya karatalagatai - - kathamupalapsyate 5 smAbhirataH / mU0 8 //
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAMta sudhArasa aH--ahA ! A kRtAMta-kALa jagatanA sarva kALa bhakSaka. sthAvarajaMgama bhAvAnA niraMtara lakSa karI rahyo chatA tRpti pAmatA nathI, peAtAnA mukhamAM AvelAne e muktA nathI; te pachI ame je enA hAthamAM ja sapaDAelA chIe, tene e mukhamAM mukI tenA lakSa karyA vinA kema raheze ? arthAt ame paNa mRtyune vaza chIe. kALe karI A jaganA badhA bhAvA kSaNe kSaNe upaje che, viSNuse che, tema ApaNe paNa kALane vaza hAi upajavA-viNasavA rUpa janma-maraNa karI rahyA chIe. zAzvata tA eka ApaNA AtmA che. bAkI kevaLa anatya che. te para kiMcit paNa mAha kartavya nathI. 8. nityamekaM cidAnaMdamayamAtmano rUpamabhirUpya sukhamanubhaveyaM // prazamarasa navasudhApAna vinayotsavo / 30 bhavatu satataM satAmiha bhave 'yaM // mU09 // aH--cetana ! AgaLa jaNAvyA mujaba jaganA badhA bhAvA kSaNabhaMgura che. kevaLa nitya, cidAna Mkramaya, jJAnAnaMdamaya, jJAna-dana-cAritramaya tA tuja che. te teja tArUM svarUpa joI vacArI tuM sukha anubhava. bIjI mUrchA chAMDI de. ane satpurUSA prazamarasavALA A nUtana amRtanuM pAna karI nira Mtara A vinayane (vinayavijaya upAdhyAya kartA purUSane, athavA suvinIta AtmAne ) AnaMda utsava karo. zrI vinayavijayajI kahe che, ke A zAMtasudhArasa nAmanA navA graMtha, me lAka sevAmAM nivedana karyAM che; sajanA te vAMcI vicArI tenA
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ anitya bhAvanA. 31 lAbha leze, te mane heTA AnaMda utsavanuM kAraNa thaze. mAre prayAsa saphaLa thaze. saMsAra tApathI baLatA ane e zAMtinuM kAraNe thaze, e mane mATe lAbha che. A anitya bhAvanA upara nIcenI vAta bahu vicAravA jevI che. bhikhArIne kheda eka pAmara bhIkhArI jaMgalamAM bhaTakate hato, tyAM tene bhUkha lAgI. eTale te bicAre laDathI khAte khAte eka nagaramAM eka sAmAnya manuSyane ghera pahoMce. tyAM jaIne teNe aneka prakAranI AjIjI karI tyAre, tenA kAlAvAlAthI karuNA pAmIne te gRhasthanI strIe tene gharamAMthI jamatAM vadheluM miSTAnna ANuM ApyuM. bhojana maLavAthI bicAre bhikhArI bahu AnaMda pAmate pAmato nagaranI bahAra AvyuM; AvIne eka jhADa taLe beThe; tyAM jarA svaccha karIne eka bAjue ati jUne thayela pitAne jaLane ghaDe mUko, eka bAjue pitAnI phATITuTI malina gedI mUkI ane eka bAjue pite te bhejana laIne beThe. rAjIrAjI thatAM eNe te bhojana khAIne pUruM karyuM. pachI ezike eka paththara mukIne te sUte. bhajananA madathI jarAvAramAM tenI AMkha miMcAI gaI. nidrAvaza thaye, eTale tene eka svapna bhikhArInuM svapna AvyuM. pite jANe meTI rAjaddhi pAme che, suMdara vastrAbhUSaNa dhAraNa karyA che; deza AkhAmAM pitAnA vijayane Dake vAgI gayA che. samIpamAM tenI * mokSamALA
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32 zAMta sudhArasa. AjJA avalaMbana karavA anucaro ubhA thaI rahyA che, AjubAju chavadAra khamAkhamA pokAre che; eka ramaNIya mahelamAM suMdara palaMga para teNe zayana karyuM che; devAMganA jevI strIo tenA paga cAMpe che, paMkhAthI viMjhAI rahyo che; AvA svapnamAM tene AtmA cale gaye. te svapnanA bhaMga letAM tenA rAma ullasI gayA. evAmAM varasAda caDI Avye; vijaLInA jhabakArA thavA lAgyA; sUrya vAdaLAthI DhaMkAI gaye; sarvatra aMdhakAra patharAI * ga; muzaLadhAra varSAda thaze, evuM jaNAyuM; ane eTalAmAM gAjavIjathI eka prabaLa kaDAke thaye. kaDAkAnA avAjathI bhaya pAmIne te pAmara bhIkhArI jAgI gaye. jue che, te je sthaLe pANIne khare ghaDe paDayo hate te sthaLe te ghaDe paDayo che. jyAM phATITuTI svamanuM mithyApaNuM. godaDI paddha hatI, tyAMja te pI che. pite jevAM malina ane phATelAM kapaDAM paheryA hatAM tevAM ne tevAM vastro zarIra upara che. nathI talabhAra vadhyuM, ke nathI javabhAra ghaTayuM. nathI te deza, ke nathI te nagarI; nathI te mahela ke nathI te palaMga; nathI te cAmara chatra dharanArA ke nathI te chIdAre nathI te strIo ke nathI te vastrAlaMkAre; nathI te paMkhA ke nathI te pavana; nathI te anucare ke nathI te AjJA; nathI te sukhavilAsa ke nathI te madenmattatA. bhAI te jevA pite hatA tevAne tevA dekhAyA. ethI te dekhAva joIne te kheda pAme. svapnamAM meM mithyA ADaMbara dIThe, tethI AnaMda mA. emAMnuM ahiM te kazuMye nathI. svapnanA bhaMga bhegavyA nahiM ane tenuM pariNAma je kheda te huM bhegavuM chuM. ema e pAmara jIva pazcAttApamAM paDI gayA.
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ anitya bhAvanA 33 ahe, bhavyA! bhIkhArInAM svapna jevAM saMsAranAM sukha anitya che. svapnamAM jema te saMsAra eka svapna bhIkhArIe sukhasamudAya dIThe ane AnaMda mA tema pAmara prANIo saMsAra svapnanAM sukha-samudAyamAM AnaMda mAne che. jemAM te sukhasamudAya jAgRtimAM mithyA jaNAyA tema jJAna prApta thatAM saMsAranAM sukha tevAM jaNAya che. svapnanA bhaMga na bhegavyA; chatAM jema bhIkhArIne khedanI prApti thaI tema mehAMdha prANuo saMsAranAM sukha mAnI bese che ane bhagavyA sama gaNe che; paraMtu pariNAme kheda durgati ane pazcAttApa le che. te capaLa ane vinAzI che, ane svapnanA kheda jevuM tenuM pariNAma rahyuM che. " // iti zrIzAMtasudhArasageyakAvye anityabhAvanAvibhAvano nAma prathamaH prakAzaH // iti zrI zAMtasudhArasa nAmanA DhALabaddha kAvyamAM anityabhAvanA nAmane prathama prakAza samApta
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ bIjI azaraNa bhAvanA. // zArdUlavikrIDitaM vRttaM // ye SaTkhaMDamahI mahInatarasA nirjitya babhrAjire ye ca svargabhujo bhujorjitamadA medurmudA medurAH // te'pi krUrakRtAntavaktraradanainirdalyamAnA haThA datrANAH zaraNAya hA daza dizaH prekSata dInAnanAH // 1 // artha--aho ! je moTA parAkramavaDe cha khaMDa pRthvI chatI tenA dhaNI thaI beThA che evA cakramaraNa Avya cakI vartI rAjAo, ane harSe karI puSTa thayelA, IdrapaNu anAtha atyaMta baLavAna, svargasukhanA bhogavanArA evA devatAo paNa krUra kALanI tINI dADhAevaDe baLAtkAre daLAI jatAM chatAM, tene keI bacAvI zakatuM nathI. ahe! evA cakravatI ane devatAo paNa dIna vadane karI deze dizAe zaraNa mATe daSTi pheke che, paNa ene koI bacAvI zakatuM nathI. kALa Ave chavane ke tenA mukhamAMthI bacAvavA samartha nathI. cha khaMDa pRthvInA dhaNI mahAna cakavartIo paNa kALanI AgaLa lAcAra che. je mahAna parAkamavaDe eo che khaMDa pRthvI jIte che te mahAna parAkrama paNa kALa AgaLa kAMI karI zakatuM nathI, kALa AvyuM te teo dIna-lAcAra thaI
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ azaraNa bhAvanA. 35 jAya che. vaLI devatAo paNuM jeo ahoniza meja karI rahyA che, jeo atyaMta baLavAna che, pitAnI devatAI zakitathI icchita bhege prApta karI zake evA che ane jeo svarganA sukhamAM nimagna che, te devatAo paNa AyuSya kSINa thaye kALanA jhapATAmAM AvI jAya che; kALa teone paNa mUkatuM nathI. kALa Abe sate teonuM nUra harAI jAya che, virya dabAI jAya che, citta-praphullitatA nAza pAme che. teo dIna mukha karI " are ! keI bacAve " ema tarapha daSTi pheMke che, jhAvAM nAkhe che, paNa are ! evA cakravatI ane deveMdra pramukhane paNa kaI metanA paMjAmAMthI bacAvI zakavA samartha nathI. cetana ! Ama cakravartI ane devatAthI mAM A jagatamAM sarva jIva azaraNa che. kALa AgaLa badhA lAcAra che. teonuM game teTaluM baLa, parAkrama, abhimAna, dvi-e keInuM jera jarA paNa kALa AgaLa cAlatuM nathI. "cha khaMDanA adhirAja je caDe karIne nipajyA, " brahmAMDamAM baLavAna thaIne bhUpa bhAre upajyA "e catura cakrI cAliyA hatA na hotA heIne, jana jANiye mana mAniye nava kALa mUkekAIne, maNimaya mugaTa mAthe dharIne karNa kuMDaLa nAkhatA, kAMcana kaDAM karamAM dharI kazIe kacAza na rAkhatA paLamAM paDyA pRthivIpati e bhAna bhUtaLa kheine, "jana jANiye mana mAniye navakALa mUke keine." zrImad rAjacaMdra.
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAMta sudhArasa. jIva, Ama keIne paNa kALa mUkate nathI. kALanA mukhamAM paDelA badhA jI azaraNa che. cetana, zalAkA purUSane pUrvakALamAM thaI gayelA vezaTha zalAkA bodha puruSe ApaNane zuM bodha Ape che? e ema kahe che ke tame jagamAM jene zalAkA purUSa gaNI utkRSTatA Ape che, evA ame paNa Ayu pUrNa thaye cAlI nIkaLyA, kALa AgaLa amArUM paNa kAMI na cAlyuM; amArI siddhi thaI te te jeNe kALane vizvAsa na karyo ane Atmahita sAdhyuM, bodhyuMevA pUrve thayelA parama kRpALu arihaMta devanI kRpAthI bAkI ame paNa azaraNu hatA. A azaraNatAne bedha e pUrve thayelA mahApuruSonAM caritrathI ApaNane maLe che. "jana jANiye mana mAniye nava kALa mUke keIne." che svAtA vRtta che tAvadeva mdvibhrmmaalii| tAva mupAvarahI yAvadakSamakRtAntakaTA: nalito vizALa nakkiITara | 2 | artha-ahe ! A mRtyune kaI vArI zake ema nathI. mRtyu AgaLa A nara kIDA samAna che. A nara-kITanAM mada, ahaMkAra, vilAsa ane guNanuM gauravapaNuM tyAM sudhIja TakavAnA, ke jyAM sudhI e kALanAM kaTAkSabANathI viMdhAyo nathI. arthAta kALa Avye sate e zaraNa rahita thaze; enuM DahA
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ azaraNu bhAvanA. 37 pazu, enuM vAcALapaNuM, enA dhana, rUpa, kuLa, jAti, vidyA, azvaya AdinA mada-ahaMkAra ughI jaze; kALanA vizvAsa enA mhoTA mhoTA guNA paNa dharyAM raheze. kartavya nathI e bicArA, krUra karALa kALanA jhapATAmAM AvI jaze. mATe re, cetana ! tAre kALanA vizvAsa karavA jevuM nathI. kALanA sukhamAM paDaceA chuM, te tane phAI macAve ema nathI. 2. 4 " je rAjanItinipuNutAmAM nyAyavaMtA nIvaDyA, << avaLA karyuM jenA badhA savaLA sadA pAsA paDyA; " e bhAgyazALI bhAgiyA te khaTapaTA sau khAine, " jana jANiye mana mAniye nava kALa mUke koine " taravAra ahAdura TekadhArI pUrNatAmAM pekhiyA, " hAthI haNe hAthe karI e kesarI sama dekhiyA; " evA bhalA bhaDavIra te aMte rahelA rAine, jana jANiye mana mAniye nava kALa mUke koine." 44 zrImad rAjacaMdra. / / zivaLio vRtta || pratApairvyApannaM galitamatha tejobhiruditai / rgataM dhairyodyogaiH zlathitamatha puSTena vapuSA // pravRttaM taddravyagrahaNaviSaye bAMdhavajanai ne kInAzena prasabhamupanIte nijava || 3 || a--ahA ! jyAre camarAjA A jIvane ekadama peAtAne svAdhIna kare che, arthAt jyAre kALa
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38 zAMta sudhArasa. yamane vajadaMDa Ave che, tyAre A jIvanA pratApa, baLa, ane parAkrama herAI jAya che, game tevI utkRSTa jIvanI vivazatA sthitie pahoMceluM tenuM teja gaLI jAya che; tenAM bairya, udyoga, pravRttio, khaTapaTa, ALapaMpALa, prapaMca badhuM jatuM rahe che, tenuM rUpuSTa zarIra zithila thaI jAya che; TADhuM zItala thaI jAya che, tenAM hAjAM gagaDI jAya che, kAyA nisteja thaI bhUmi para pI jAya che; ane tenA bAMdhavajane tenuM dravya laI levA pravRtta thAya che. cetana ! kALanuM AvuM niSphara svarUpa vicArI tene tAre leza paNa vizvAsa kare egya nathI, kALa kAMI AgaLathI saMdeza- samAcAra kahAvate nathI ke huM tamane levA AvuM chuM; taiyAra thaI rahejo. e te ekrama acAnaka apratibaddhavi- AvI paDe che. game te sthaLe, game te hArI kALa kALe, game te sthitimAM kALane kazo pratibaMdhanathI; e apratibaddhavihArI che. cetana ! kALa AvatAM pitAnuM te nUra-teja harAI jAya che, dhIraja jatI rahe che, udyame lAMbA thaI jue che. e to ThIka, paNa A vicitratA, A svArthaparAyaNatA te je te khare, ke je bAMdhavavarga gaNAya che, te te svArthaparAyaNa janArAnAM dravyanI vaheMcaNImAM, levAdevAmAM baMdhuo ane guMthAya che. teo te emaja jANe che, teonuM ajJAna ke janAre gaye; ApaNe te kadi javAnA ja nathI. aha cetana ! A maha bahu duHkhadAyI che. kALane leza mAtra vizvAsa karavA jevuM nathI. keI viza-pacIza varasane
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ azaraNa bhAvanA. 39 navayuvAna mANusa gujarI jAya che, tyAre hAhAkAra varte che; pANAsA-eMzI varasanA DAsA paNa kheda kare che ane bicArA marI gayeA ema kahI zAka dekhADe che; paNa are ! huM paNa javAnA chuM, huM kAMI amarapaTA nathI lakhAvI lAgyeA, e tA ene bhAna ja nathI Avatu. tema cetana ! jIvanA marI gayA pachI tenA bAMdhavajanA dravya veMcavA--sATavAmAM rAkAya che, te jANe ee zAzvata rahevAnA che ! ahA! phINanA bAcakA enA vibhrama ! vaLI cetana ! eka ane jIvanAM AvAM bAkhata vicAratAM mahu kheda thAya che. jIva maravAnI aNI upara hAya che tyAre mRtyuthI DaratA satA ceAtarapha khacavA jhAvAM nAMkhe che. pANInA pUramAM taNAtAM mANasa jema uchaLatAM mAjAnAM zrINane AMcakA bhare tema tenAM jhAvAM nakAmAM che. je kuTuMba Adi sAthe tene sneha che, je dhana-ghara Adi prati tene mamatA lAgI che. ane je ciMtavelA manArathA adhurA rahI jAya che te badhAMne cheDatAM tenuM hRdaya kapAI jAya che; tethI chuTuM na thavuM paDe teA sArUM' ema e jhAvAM nAMkhe cheH paNu krUra camarAjAnI AgaLa tenu kazuM cAlatu' nathI. jenA para sneha rAkhyA che, jenA para mamatva dAkhavyuM che, evI vastuo parANe--maLAtkAre tene cheDavI paDe che. te vakhata tenI AMtarI kapAI jAya che, paNa kAIne tenI dayA AvatI nathI, kAi tene bacAvatuM nathI. tenA svajanA, kuTuMbIo tene zAMti-dilAsA ApavAne badale tenAM duHkhamAM umerA kare che.
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ zata sudhArasa mRtyu sudhAraka bodha. re bhAI ! tu kazAmAM mamatva rAkhIza nahiM, A mRtyu keine cheDe ema nathI, AyuSyanuM prabaLa haze te hajI paNa tuM bacIza, AyuSya mRtyu sudhAravA nahiM haze te upAya nathI, mATe kheda bedha, ArAdhanA, karIza nahiM. kheda karavAthI kAMI nijhAmaNuM mRtyune dayA Ave ema nathI, e pAchuM jAya ema nathI. ame paNa vahelA-moDA AyuSya pUrNa thaye cAlI nIkaLazuM, mahetA maheTA rAjA-rANa paNa cAlI nIkaLyA che, teonA nAmanizAna paNa rahyA nathI, mATe bhAI A vakhate tuM bIjA kazAmAM citta rAkha nahiM. eka parama zaraNanA dAtAra arihaMta deva para citta rAkha, nirAgI sarvajJa paramAtmAnuM smaraNa kara, e tane sahAya thaze, bAkI amArI ke A bIjA kuTuMbIonI ke A gharabAranI ke dhananI phikara kara nahi. tuM Iccha ke na Iccha paNa tAre choDavI paDaze, mATe emAM meha na rAkha, ethI mUccha pAma nahiM e meha-mUcha dukhadAyI che, tAro roga ethI zAMta thavAne badale vadhe che tuM kALanI vadhAre najIka jate jAya che, tAre AtmA malina thAya che, tArI buddhi maMda thAya che, tAruM jJAna avarAya che. mATe priyabaMdhu! A vakhate te tuM sadaiva, sadgurU, sadharmanuM zaraNa le, bIjI ciMtA cheva de. ane ame badhAe aneka vakhata janma-maraNa karyA che, aneka vakhata A
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ azaraNa lAvanA. 41 pramANe mRtyu pAmatAM dukha ApaNe pAmyA chIe, e mamatvane laIne. paNa baMdhu ! e mamatva chAMDazuM, zAMta citta rAkhI AtmA upara dhyAna rAkhI A maraNakALa ArAdhI lezuM, te baMdhu! pharI pharI AvAM maraNanAM duHkha bhegavavA nahiM paDe, mATe baMdhu ! tane amArI ati namra ane hitakArI vinati che, ke tuM tAre jIva amArAmAMthI ke A gharabAra, dhanAdi paravastumAMthI khaseDI tArA pitAnA dhyAnamAM lagADa athavA paramAtmAmAM jeDa. A tArAM nirAdhAra strI-putranI athavA A tArAM nirAdhAra bhAI-bhAMDu, mAtA-pitAnI leza mAtra ciMtA karIza nahiM. tArA vinA enuM zuM thaze, ene keNa pALaze piSaze, e ciMtA paNa rAkhIza nahiM, pitAnA prArabdha kemake sarvano belI paramezvara che. pitA pAse badhAne jene keI AdhAra nathI tene AdhAra bhagavAna belI. paramezvara che. teo badhAM pitapotAnAM kameM karI AvyAM che, potapotAnA kameM karI sukha duHkha bhegavaze, sArUM-mAThuM bhegavaze, teonA pUrva saMcita-prArabdha teonI pAse che, te teonA belI thaze. mATe tuM lezamAtra temanI ciMtA karIza nahiM. vaLI eene arthe tArI karelI ciMtA keI paNa rIte kAma Ave ema nathI, kAraNa ke tuM game teTalA duHkha-kheda dhare paNa ethI A kALazikArIne jarA paNa dayA AvavAnI nathI, te tane choDavAne nathI, athavA be-cAra divasa vadhAre rahevA de evI mahetala Ape evuM nathI. ene kAyade ati kALane kaThana kaThina che; te keIne cheDe ema nathI. kAya. eTale tArI ciMtA nakAmI che, ulaTuM tArUM jJAna malina kare che, mATe ene te tuM paramezvarane seMpI daI tuM tAre vicAra kara ane A
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ 42 zAMta sudhArasa. tArI maraNanI chellI ghI che, temAM prabhune marI le, parama pavitra paMcaparameSThinA dhyAnamAM lIna thA, bIju badhuM bhAna bhUlI jA, AthI tArI parama sadagati thaze. baMdhu! ame tArA game tevA priya mitra, kuTuMbIo, bAMdhavA jana chIe chatAM ame tene bacAvI zakIe ema nathI. baMdhu ! je tuM A mRtyuthI bacI zake ema hoya te amArAthI banatuM ame te karIe, dhana kharacIe, DahApaNa DeLiye, paNa e dhana ke DahApaNa, keInI lAgavaga, sIphArasa, zI rajerI A kALanA vA jevA rAjyadaMDa AgaLa cAlatI nathI, ene kAyade apratihata che, eTale baMdhu! ame lAcAra chIe. baMdhu ! ame paNa tArA javAthI bahu dukhI thazuM, tArA virahathI amane paNa lAgI Ave che, paNa zuM karIe? upAya nathI. kheda kare te kevaLa meha che, te amAre paNa kartavya nathI. ApaNe sAMje jhADa para AvI paMkhImeLa beThelAM paMkhInA TeLA samAna chIe. AyuSya kSaya thavA rUpa prAtaHkALa thaye ApaNe badhA potapotAnA mArge cAlI nIkaLavAnA e satya che, mATe arasparasa virahage ApaNe lezamAtra beda kartavya nathI; ApaNe jarAe kheda kartavya nathI. tu badhu ! tArA svarUpamAM lIna thA, prabhune bhaja. have e ja tAro AdhAra che. paMkhI Aya phIra cihuM dizake, tarUvara rena baserA, sahu apaneM apane mAragatuM heta rakI verA. avadhU kayA terA kayA merA?" -zrI cidAnaMdajI.
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ azaraNa bhAvanA. 43. tAre rega TALavA ame amAruM banatuM karyuM che, ame tAre rega TALavA cagya upacAra karI asAdhya rogamAM amAro baMdhudharma jALavyo che. A baMdhubhagavatsaraNa dharma te A bhavane ja che, paNa tAre rAga paramaiSadha upaza nahiM, paNa kama kaThaNAIo vacce ga, ane have tuM pratyakSa mRtyunI aNI upara AvI paDyo che, mATe have te parama auSadha paramAtmAnuM raTaNa kara. "zarIre garama, vyAdhizrattei sTeje . sauSa nahUivIto, vaidya nArAyaNo hari I w ethI tAruM parama kalyANa thaze. A bhavanA baMdhu rUpe tArI sevA-cAkarI, tArUM vaiyAvRtya, auSadhopacAra karI ame baMdhubhAvanI pharaja yathAzakti adA karI che; e chatAM tene roga zAMtirUpa karavA asamartha thayA chIe; paNa badhu! e badhu bhAva vAstavika nathI; khare baMdhubhAva vAstavika baMdhu- to have dekhADIe chIe. prathama baMdhubhAva bhAva te mehane laI ame dAkhavyuM. have tane tArA pitAnA svarUpamAM lIna thavA, tArA AtmAnuM, tArA jJAnAdinuM ciMtavana karavA, paramAtmAnuM dhyAna karavA rUpa baMdha ApI ame khare baMdhubhAva bajAvIe chIe. baMdhu! A hitavacane kahI ame amArI pharaja adA karIe chIe. tu kazAmAM citta rAkhIza nahiM, lepAIza nahiM, tu anaMta zaktine dhaNu e AtmA che, karmavaze AvAM
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ ja zAMta sudhArasa. dukha bhogavavAM paDayAM, ajJAne karI karmavaza thaye; | mATe pharI e dukha na bhegavavAM paDe, saMsAranI asA- saga-viyoga na pAmavA paDe e ratA ane cAra mATe jJAnamAM lIna thA. A zarIroga zaraNa te na Ta ; have A bhavaraga TALavA jJAnane Azraya le prabhubhaktirUpa auSadha le. "janma jarA maraNa karI e, A saMsAra asAra te, karyA kama sahu anubhave e, keI na rAkhaNahAra te. zaraNa eka arihaMtanuM e, zaraNu siddha bhagavaMta te, zaraNu dharma zrI jenane e, - sAdhu zaraNu guNavaMta te." -zrI vinayavijayajI (puNyaprakAza stavana.) baMdhu! A vicAra Aja zaraNarUpa che, mATe tuM AgalA pAponI trikaraNa zuddhie puNayane prakAza kSamA cAha, jANe-ajANe karelAM ane thaelA veravirodha mATe prANa mAtranI ArAdhanAnA dvAra kSamA mAMgI le, dukRtanI nindA kara, uttama kRtyanI anumodanA karI le, A bhavamAM te je je sArAM ka ryA hoya te sArabhUta gaNuM tenI anumodanA kara, vrata paccakhANa Adara, deha parathI mamatva chAMDI de, anazana kara, A rega
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ azaraNa lAvanA. 45 mAMthI heje uThuM te bhale, nahiM te mAre have A dehathI kAMI paNa vastu khAna-pAna, auSadhAdi kape nahiM ema tratAdi Adara ane prabhumAM lIna thA. baMdhu uttama gati pAmavAne A uttama raste che; pUrvanA mahApuruSa uttama gati e vATe pAmyA che. mATe tuM paNa e vATe nizcaya uttama gati pAmIza. ame tArA kharA priyajano chIe; tArI parama sadgati thAo evuM aMtaHkaraNathI IcchIe chIe. mATe baMdhu ! have tArA mRtyukALanI A paLa jAya che, e chellI paLo che ema samajI tArA pitAmAM lIna thA, bIje lakSa che de, zrI parama saddagurU paramAtmAne saMbhALa. AvA prakArane mRtyu sudhAranAre zAMta-pavitra-upakArI ApavAne badale, cetana ! jene tuM A te neha ke svajana, kuTuMbIo gaNe che te te ulaTA verIbhAva? tuM jatuM rahevAne che ema jANuM tArA duHkharega-ciMtAnI darakAra rAkhyA vinA tane pUche cheH kaho kAMI kahevuM che ? have tamArA vinA A AyanuM zuM thaze? A chekarAMonuM bharaNa-poSaNa keNa karaze ? A mAbApane kaNa pALaze? e ArirUpe viTaMbanA karI ulaTA janArAnAM duHkhamAM zAMti-dilAso ApavAne badale tenA duHkhamAM umero kare che. je ciMtAthI te pIDAya che te ja ciMtAmAM vadhAro kare che. cetana! jene tuM tArAM gaNe che, teo tane jo ! Ama dukha vakhate kevuM sukha Ape che! vaLI teo kadAca svArtha chI tArA roga nivAraNanA upAya jArI rAkhe te tuM kadAca bacI jAya, paNa te te potAnA svArthane vaza thayA thakA tArUM ahitaja vAMcaDe che. tene sahaja lagAra
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAMta sudhArasa. 46 vadhAre rAga thayA jANI, are! amArUM have zu thaze ? ema svA vaza thaI raDI paDI tane vadhAre duHkhI kare che. teo tArA duHkhane nathI raDatA, paNa are! have amArUM zuM thaze, e duHkhane rahe che. tuM A rAgathI marI javAnA che, evA tane tA khyAla paNa na heAya ane tuM hiMmatamAM hAya, paNa te tArA khyAla ane hi'mata e tArA gaNAtAM svajanA rahevA detAM nathI te ! tenA kalpAMtathI tu nirAza thaI jAya che. tArA paga bhAMgI jAya che ane e nirAzAthI paNa ghaNIvAra rAga vadhI tArU sApaghAti ( sApakamI) Ayu tuTI jaI tu mRtyune vaza thAya che. teo peAtAnA svAne nahiM raDatAM tane hiMmata Ape te ulaTA tArA roga upazamI tuM kadAca vadhAre vakhata jIvavA pAme, paNa cetana ! tArAM e svajanA ema kyAMthI thavA de ? AvA A mRtyu avasaranA svajanAdinA vicitra mAha che; vicitra svArtha che. ane cetana ! tArA javA pachI e zu kare che? tu je teone mATe AkhA bhava dhULa ghAlI rajyA, khapyA tenu tA game te thAo; sArI gati thAe ke mATI thAo, tenA tA teone vicAra paNa nathI. paNa ulaTA tArA javA pachI tArAM dravyanI bhAMgarADa kare che; te vheMcI le che; te vheMcaNImAM tAAna kare che, koine Achu maLe che, koIne AthI virodha thAya che. koi tane jaza Ape che. koI tArAthI ceDAM kADhe che. Ama pachavADe tArA vadhAre maLe che, mRtyu pAchaLa vaNekhAM, paDayA para pATu, jaza badale zruti, snehIonA svA.
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ azaraNa bhAvanA. 47 prati vItaka thAya che, vIte che. pitAnuM sukha gayuM jANuM strIo lAMbA kALa sudhI raDApITa kare che, tArA nAmane cheDe tANe che. puruSe paNa tArA saMbaMdha rUpa nAmane yAda karI, keI bhAI kahI, keI beTA kahI tane lAMbA sAde yAda kare che, paNa ke ema nathI vicAratuM ke tArI zI gati thaI? tuM kaI gatimAM paDa. tAruM zuM thayuM. tuM sukhI che ke duHkhI. ene cetana ! keI vicAra karatuM nathI. tuM game ema amAre paNa javuM chee vicAra paNa eone nathI. e to jANe zAzvata rahevAnA hoya, ema gaNuM tArAM dhana-parigrahanI vaheMcaNI karatAM ochuM -vadhAre maLavAthI ulaTA kalaha kare che. ane je dhana teM pApa karI, duHkha veThI bheguM karyuM, ane je badhuM upabhegamAM lIdhA vinA Ama ne Ama mUkI tAre Ama kALane vaza thaI cAlI nIkaLavuM paDayuM, te ja tArAM dhanane laI teo tane kalaMka Ape che, tArI apakIti gAya che, tane cere caDAve che ke phalANe go, paNa mAruM kAMI karate na gaye, athavA amukane vadhAre Apane gaye, mane ochuM Apate gaye. cetana baMdhu! A pramANe tArA javA pachI tArA dravyane teo svArthavaze geraupayoga kare che. tArA dravyane durUpayega nAmane pharatI pAgha baMdhAve che. paNa keIne ema vicAra nathI sujhate, ke e bicAre duHkhI thaI, pApa karI A puMjI bhegI karI e pote bhagavyA vinA cAlate thaye, te e badhI puMcha nahiM te tene amuka bhAga bhalA sukSetre vAvIe; dharma arthe ApIe; supAtre tenuM dAna karIe; A ghaNu garIba kaMgALa apaMga che, teone te vaDe khAvA-pIvAnuM karI ApIe, bhalA enI AMta
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAMta sudhArasa. rI karaze, dharma thaze; athavA jJAna uddhAra karIe. A badhAM dharmakAryathI maranAranAM AtmAnuM kalyANa thaze ane ApaNe paNa e dharmakAryamAM kAraNika hovAthI ApaNane paNa dharmalAbha thaze. cetana baMdhu! A vicAra teone nathI Avato. teo pAmara bicArA vicAratA nathI ke je dhana janArAne bhega na paDayuM te teone bhega kema paDaze? paNa meha-avivekasvArtha ADe eo A vicAra nathI karI zakatA. baMdhu! mRtyu pachI pachavADe AvI sthiti thAya che, te mRtyu-zikArI bANuM kheMcIne A saMsAramAM apramattapaNe ubhe che. temAM jIve leza mAtra pramAda kartavya nathI. 3 have A bhAvanAnuM aDhALiyuM kahe che - || mA rA. svajanajano bahudhA hitakAmaM / prItirasairabhirAmaM // maraNadazAvaza mupagatavaMtaM / rakSati ko'pi na santaM // vinaya vidhIyatAM re zrI jinadharmaH zaraNaM / anusaMdhIyatAM re zucitaracaraNasmaraNaM // // 1 // arthacetana upara je svajanane svArtha prakAra batAvyuM. te kAMI badhA svajane evA nathI hotA, svajana samIpa e sAcI vAta che, paNa ghaNAkharA, svArtha
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ azaraNa bhAvanA. 49 chatAM saMta paNu ADe, janArAnA vicAra nathI karatA; chatAM maraNu AgaLa ghaNe bhAge svajanA ApaNA hitanA kAmI azaraNa. hAya che, ApaNA hitamAM rAjI haiAya che ane ApaNA upara prIti karI rAjI thAya che; paNa jyAre maraNu avasthA jIvane Ave che tyAre bhale kAI saMtapuruSa hoya, paNa tenuM koi rakSaNu karatuM nathI. tene mRtyumAMthI koi khacAvI zakatu nathI. Ama saMtapuruSA pazu maraNumAMthI khacavA asamartha che tene tenA para prema dharanArA tenA hitaiSI svajaneA paNa acAvI zakatA nathI. Ama A azaraNutA vicArI, vinaya ! tuM pavitra zrI jaina dharmanuM zaraNa le; ane vizeSa pavitra evA cAritranuM tathA jeNe cAritra aMgIkAra karyuM che evA pavitra satpuruSAnu smaraNa kara. " sarvajJanA dharma suza jANI, ArAdhya ArAdhya prabhAva ANI; anAtha ekAMta sanAtha thAze, enA vinA kAI na khamAMhya shAze. "" zrImad rAjacaMdra, cetana ! tane eka sajJa paramAtmAnA dharma ja zaraNabhUta thaze, tenuM zaraNu dhara. 1 turagarathebhanarAvRtikaliMta dadhataM bala maskhalitaM //
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAMta sudhArasa. harati yamo narapatimapi dIna / mainika phara yumIne vi0 me 2 artha--ahe! jema macchImAra mAchalIo pakaDI tene | dIna karI mUke che tema jenI AsapAsa mIna ane dhIvara azva, ratha, hAthI, pAyadaLa e rUpa catu. tema raMgI senA vIMTAI rahI che, ane akhajIva ane cama. lita baLane dharavAvALA che evA rAjA paNa yamanA mukhamAM paDatA dIna thaI jAya che tevA senA ane bhujabaLa upara mustAka rahenArA nRpatio paNa kALa AgaLa azaraNuM che. macchImAra AgaLa pAmara mAchalIo jema dIna-lAcAra che tema kALa AgaLa AvA baLavAna RddhimAna rAjAo paNa lAcAra che. atula balI hari cakI rAmA, bhajita madamasta re; " kUra jama bala nikaTa Ave, galita jAye satta...mAyA jAla re." zrI rUpavijayajI. 2 pravizati vajramaye yadi sadane, tRNamatha ghaTayati vadane // tadapi na muJcati hata samavartI, nipauruSanartI | vi0 ne rU . artha--ahe! A kAlakRtAMta kevaLa dayA rahita che. te
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ azaraNu bhAvanA. 51 peAtAnA maLe nAcI rahyo che, sane jagaayAne nacAvanA baLavAn jIvAne paNa nacAvI rahyo nArA nirdaya kALa ! che. te badhA para eka sarakhA prahAra karavAvALA che. nathI jotA e rAMka, nathI jotA e rAjA, nahiM nAnA, nahiM. mATA--game te hAya-maSA para eka sarakhI rIte peAtAnA vAmaya kAyadAnA amala kare che. koI jIva bhale vAmaya, cAtaram majabuta aMdha evA gharamAM pUrAya, paNa tyAM tene kALa cheDatA nathI. athavA bhale te jIva meDhAmAM taNakhaluM lai kALane macAvavA AjIjI kare, paNa kALa tA te AjIjI upara dhyAna ja ApatA nathI. Ama kALa AgaLa AkhuM jagat azaraNu che. mhATA mhATA rAjavIe kALane vaza thaI jamadeza cAlI gayA che. " je takhata besI hukama karata}, " paherI navalAM veSa re; pAgha seharA parata TeDhA, " marI gayA jama deza-mAyA jAla re. 66 66 '' pRthvIne je chatra pare kare, " kare merunA daMDa re; te paNa gayA hAtha ghasatA, , " mUkI sa` akhaMDa-mAyA jAla re. zrI rUpavijayajI. Ama hai vinaya ! AkhA saMsAra azaraNarUpa che, mATe tu te pavitra zrI jaina dharmonuM zaraNu Adara ane pavitra cAritranI anusaMdhi kara. 3.
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAMta sudhArasa vidyAmaMtramahauSadhisevAM, sunnata varatavo rasatu rasAyanamupacayakaraNa, tapa na munnati mAM vikA * artha -cetana ! bhale cAhe che ke vidyAsiddhithI ke maMtrasiddhithI ke kaI mahAauSadhivaDe vidyA, mA, taMva, devatAne sAdhe, athavA zarIrane majabUta auSadha, badhAM karavA, puSTa karavA, vajA jevuM karavA rasAkALa AgaLa yana seve, paNa tene ema chatAM paNa mRtyu " aphI, * cheDatuM nathI. AyuSya kSINa thaye maMtra. siddhi, ke vidyAsiddhi, ke devatAnI sAhAkhya kAMI kAma AvatuM nathI; emAMthI kAMI paNa mRtyu rokavA samartha nathI. temaja rasAyaNavaDe bhale zarIrane taMdurasta ke puSTa karyuM hoya, paNa tevuM zarIra paNa Ayu kSINa thaye kAma AvatuM nathI. evA zarIramAMthI paNa AtmAne kALa dhakelI mUke che, mATe vidyA, ke maMtra, ke devasAdhanA, ke rasAyana koI mAna karavA gya nathI. hoTA mahaTA dhanaMtarI jevA vaidyo, DekaTare paNa kALa AgaLa vivaza thaI pI deha cheDI cAlI nIkaLyA che. teonI haka-kuzaLatA kAMI kAma nathI AvI, temaja heTA vidyAsiddhivALA vidyAdhare, ke taMtramAM kuzaLa tAMtrike paNa Ayu pUrNa thaye hatA nahotA thaI gayA che. Ama he vinaya!:sarva jIva kALa AgaLa azaraNuM che. eka parama AzrayarUpa zrI jinavara deva ane pavitra cAritra che tene tuM Adara. 4.
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ 53 azaraNa bhAvanA. vapuSi ciraM niruNaddhi samIraM / patati jaladhiparatIraM // zirasi gireradhirohati tarasA / tarapisa nIti karI che. vi. | 5 | atha --kaI mANasa bhale pavana jaya kare, arthAt prANA yAmavaDe lAMbA kALa sudhI zarIramAM maraNane kazI pavanane redha kare, bhale kaI mANasa samuaTakAyata nathI. kane pele pAra jaI paDe, athavA mahA parAkrame karI uMcA parvatanA zikhara para cI jaI bese, paNa tyAM tene ghaDapaNa cheDe ema nathI, tyAM paNa tene deha jarjarita thaI pI javAne ja, tyAM paNa mRtyu AvavAnuM ja. janma jarA maraNe karIe, A saMsAra asAra te." A saMsAramAM janma-jarA-maraNanI azaraNutA TheraThera chavAI rahI che. evuM koI sthaLa nathI ke keI jIva tene Azraya laI e tripuTithI bace. uMcA parvatanI Toca upara, uMDI khAInA taLiye, samudrane pele pAra, game tyAM jAo paNa maraNa te cokasa che. pavana dhI keI samAdhi lagAve, paNa Ayu pUrNa thaye tene deha mUkaja paDaze. Ama he, vinaya! A AkhuM jagat azaraNabhUta che. zaraNarUpa te arihaMta paramAtmA, siddha paramAtmA, nirAgI munivare ane teozrIne prarUpela dharma che. tene huM vinaya! tuM Azraya karI tArA
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ 54 zata sudhArasa. ' AtmAnI cAritra sAthe anusaMdhi kara. tArA AtmAne cAritramAM, saMyamamAM jeDa. 5 sRjatI masitaziroruhalalitaM, manujaziro* valipalitaM // ko vidadhAnAM bhUghanamarasaM, pramavati chuM nara ne viTa che ja artha--ahe ! A jarA avasthAne aTakAvavA ke samartha che? keI nathI. mANasanA kALA jarA paNa dura vALa, jethI mAthuM zobhI rahyuM che, tene Aveta palIyela karI mUke che. yuvAvasthArUpa varSARtunA A suMdara kALA vALarUpI pANIthI bharelAM zyAma vAdaLAMne aho ! A jarAvasthA veta vALarUpa bIjI RtunA pANI vinAnA virasa vAdaLAM karI mUke che. arthAt A ghaDapaNa vALAne veta karI muke che, zarIrane rasa harI le che. evA thaDapaNane keNa haThAvI zake ema che? ghaDapaNa AgaLa paNa keInI kArI phAvatI nathI, TIkI lAgatI nathI, e azaraNabhUta A saMsAra che, ema joI cetana vinaya! tuM zrI jineMdra bhagavAnanuM zaraNa le. 6 udhata ugrarUjA janakAyaH, cAtra sahIyA che eko'nubhavati vidhuruparAga, vimati lokapi na mA vi7. WAThAMtara-magaraH sitApitA
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ acaraNa bhAvanA 55 artha:--huM badhu cetana ! jyAre A deha zagavyApta thaze, tyAre tane keAI sahAyabhUta thaze ? zarIra rogagrasta nA, kAI nahi. koI emAM bhAga nahi le. kemake jo ! A caMdranuM rAhuvaDe grahaNu thAya che tyAre e grahapIDAmAM cadranI AsapAsanA bIjA nakSatra-tArA bhAga le che ? nA, nahi' ja. e grahaNa cadra pAteja bhagave che, tema A zarIramAM pratyakSa rAgAdi upaje, te AtmAeja bhogavavAM paDe che; AsapAsanA iSTa jana, mitra, kuTumIe ke svajana kAI temAM bhAga letuM nathI. kAi e duHkha AchuM karI zakatuM nathI, ke TALI zakatu nathI. " zarIramAM vyAdhi pratyakSa thAya; te koi anye lai nA zakAya. dd Ama huM cetana ! A jagane janma, jarA, rAga, mRtyune vaMza padhyuM azaNurUpa dekhItuM zrI jinezvara bhagavAnanA Azraya le, teonA dharma Adara. 7. zaraNamekamanusara caturaGgaM, parihara mamatAsaGgaM / / vinaya racaya zivasauravyanidhAnaM, zAMtamudhArasapAna / vi. // 8 // aH--huM vinaya! Ama sarva prakAre A jagat anAtha, azaraNu che, ema jANI tuM jenA jJAna, zaraNu eka dharmo, dana, cAritra, tapa e jJAna catuSTayIrUpa cAra aMga che, evA tArA zAzvata AtmAnA
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ pada zAMta sudhArasa ja Azraya kare; athavA jene e catuSTayI vyakta thaI che evA vItarAga paramAtmAnuM zaraNu le, athavA dAna-zIlatapa-bhAvarUpa jenAM cAra aMga che, evA pavitra dharmane Azraya le, para vastu paranI mamatA ane Asakti tyajI de, ane te vinaya! A zAMta sudhArasanuM pAna karI zivasukha prApta kara. A zAMta sudhArasanA pAnathI tane mekSazrI maLaze. mATe vinaya ! A jagat esAra azaraNarUpa jANuM - bhaja sadA bhagavaMta cetana, seva gurU padapadma re; " rUpa kahe kara dharmakaraNI, pAme zAzvata sA...mAyA jAla re." zrI rUpavijayajI, 8 A saMsAranA azaraNapaNa viSe zrI uttarAdhyayanamAM ApeluM zrI anAthI muninuM caritra bahu bedhaka hevAthI, A nIce ApeluM che, te parathI cetana ! tuM tatva zodha. anAthI muni. aneka prakAranI addhivALA magadha dezane zreNika rAjA azvakIDA mATe maMDikukSa nAmanA vanamAM nIkaLI paDaye. vananI vicitratA mane hAriNI hatI. nAnA prakAranAM vRkSe tyAM AvI rahyA hatA. nAnA prakAranI kemaLa velIo ghaTApa thaI rahI hatI. nAnA prakAranA paMkhIo AnaMdathI tenuM sevana * mokSamALA. + zreNika rAjA pacIza varasa upara hAlanA pUrva baMgALAnA eka mahAna jaina dharmI rAjA hatA. zrI tIrthakara bhagavAna mahAvIrasvAmInA parama ananya bhakta hatA.
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ azaraNa bhAvanA. pacha karatAM hatAM. nAnA prakAranAM pakSIonAM madhurAM gAyana tyAM saMbhaLAtA hatAM. nAnA prakAranA jaLanA jharaNu tyAM rahetA hatAM. TuMkAmAM e vana naMdanavana jevuM lAgatuM hatuM. te vanamAM eka jhADa taLe mahAsamAdhivaMta paNa sukumAra ane sucita sunine te zreNike beThelA dIThA. enuM rUpa joIne te rAjA atyaMta AnaMda pAme. upamA rahita rUpathI vimita thaIne manamAM tenI prazaMsA karavA lAgyuM. A sunine ke adbhuta varNa che ! enuM kevuM mane hara rUpa che! enI kevI adbhuta sAmyatA che ! A kevI vismayakAraka kSamAne dharanAra che ! AnA aMgathI vairAgyane ke uttama prakAza che! AnI kevI nirlobhatA jaNAya che ! A saMyati kevuM nirbhaya namrapaNuM dharAve che ! e bhegathI ke virakta che! ema ciMtavato ciMtava, mudita thate tha, stuti karato karate, dhImethI cAlate calate, pradakSiNA daIne, te munine vaMdana karI ati samIpa nahi, tema ati dUra nahi ema te zreNika beThe. pachI be hAthanI aMjali karIne vinayathI teNe te munine puchayuM -"he Arya! tame prazaMsA karavA zreNika ane egya evA taruNa che, bhega vilAsanA mATe anAthIne saMvAda. tamArUM vaya anukULa che. saMsAramAM nAnA prakAranA sukha rahyAM che. tu RtunA kAmabhega, jaLa saMbaMdhInA vilAsa, tema ja mane hAriNI strIonAM mukhavacananuM madhura zravaNa chatAM, e saghaLAne tyAga karIne munitvamAM tame mahA udyama kare che enuM zuM kAraNa? te mane anugrahathI kahe."
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ 58 zAMta sudhArasa. rAjAnA AvAM vacana sAMbhaLIne munie kahyuM-"he rAjana ! huM anAtha hate. mane apUrva vastune prApta karAvanAra tathA cega kSemane ApanAra, mArA para anukaMpA ANanAra, karuNAthI karI parama sukha denAra e mAre kaI mitra thayo nahi, e kAraNa mArA anAthIpaNAnuM hatuM." - zreNika muninA bhASaNathI smita hasIne be -"tamAre mahA dvivaMtane nAtha kema na hoya? je keI nAtha nathI te huM thauM chuM. he bhayaMtriANa! tame bhega bhega. he, saMyati mitra! jAtie karI durlabha e A tamAre manuSyabhava sulabha kare." anAthIe kahyuM -"are! zreNika rAjA ! paNa tuM pote anAtha che te mAre nAtha zuM thaIza? vaMdhyA putra kayAMthI nidhana te dhanADhaya kyAMthI banAve? abudha Ape? te buddhidAna kayAMthI Ape? ajJa te vidvattA kayAMthI de? vadhyA te saMtAna kayAMthI Ape? jyAre tuM pate anAtha che te mAre nAtha kayAMthI thaIza ?" muninAM vacanothI rAjA ati AkuLa ane ati vimita thaze. keI kALe je vacanenuM zravaNa thayuM zreNikanI nathI, te vacanenuM yati-mukhathI zravaNa AkuLatA. thayuM ethI te zaMkita thayA ane belyA: huM aneka prakAranA azvane bhegI chuM, aneka prakAranA manmatta hAthIone dhaNI chuM, aneka prakAranI sencA mane AdhIna che, nagara, grAma ane catuSpAdanI.
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ azaraNa bhAvanA. 59. kAMI mAre nyUnatA nathI, manuSya saMbaMdhI saghaLA prakAranA bhegA huM pAme chuM, anuca mArI AjJAne rUDI rIte ArAdhe che, ema rAjAne chAjatI sarva prakAranI saMpatti mAre ghera che, aneka manavAMchita vastuo mArI samIpa rahe che. A huM mahAna chatAM anAtha kema hAuM? rakhe he ! bhagavAna ! tame mRSA belatA he." munie kahyuM -"rAjA ! mArUM kahevuM tuM nyAyapUrvaka samaje nathI. have huM jema anAtha thaye, ane jema meM saMsAra tyA tema tane kahuM chuM; te ekAgra ane sAvadhAna cittathI sAMbhaLa. sAMbhaLIne pachI tArI zaMkAne satyAsatya nirNaya karaje- kAlAMbI* nAme ati jarNa ane vividha prakAranI bhavyatAthI bharelI eka suMdara nagarI che. anAthInI tyAM trAddhithI paripUrNa dhanasaMcaya nAmane anAthatA mAre pitA rahetuM hatuM. he mahArAjA ! yauvanavayanA prathama bhAgamAM mArI AMkhe ati vedanAthI gherAI. Akhe zarIre agni baLavA mAMDyo. zathI paNa atizaya tIrNa te rega vairInI peThe mArA upara ke pAyamAna thayo. mAruM mastaka e AMkhanI asahya vedanAthI dukhavA lAgyuM. vajAnA prahAra jevI, bIjAne paNa rodra bhaya * alAhAbAdathI cALIza mAila dUra " kausAMba" gAma che, gAmaDuM che, junAM khaMDiyere che, jenenuM tIrtha che, viccheda prAya che, General Cunningham 41 Reports on the archiaeological researches of India mAM e bAbata ghaNuM jANavA jevuM maLe che.
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAMta sudhArasa. upajAvanArI evI te dAruNa vedanAthI huM atyaMta zekamAM hate. saMkhyAbaMdha vaidyaka zAanipuNa vaidyarAjo mArI te vedanAne nAza karavA mATe AvyA, ane temaNe aneka auSadhopacAra karyA, paNa te vRthA gayA. e mahAnipuNa gaNAtA vaidyarAje mane te dardathI mukta karI zakyA nahiM, eja he rAjA! mArUM anAthapaNuM hatuM. mArI AMkhanI vedanA TALavAne mATe mArA pitAe sarva dhana ApavA mAMDyuM, paNa tethI karIne mArI te vedanA TaLI nahiM. he rAjA! eja mAruM anAthapaNuM hatuM. mArI mAtA putranA zeke karIne ati dukhA thaI, paNa te paNa mane daradathI mUkAvI zakI nahiM, eja he rAjA! mArUM anAthapaNuM hatuM. eka udarathI janmelA mArA ceka ane kaniSTha bhAIo pitAthI banate parizrama karI cUkayA, paNa mArI te vedanA TaLI nahiM. he rAjA! eja mArUM anAthapaNuM hatuM. eka peTathI janmelI mArI jyeSThA ane kaniSA bhaginIothI mArUM te duHkha TaLyuM nahiM. he mahArAjA ! eja mArUM anAthapaNuM hatuM. mArI strI je pativratA, mArA upara anurakta ane premavaMtI hatI te AMsu bharI mAruM haiyuM palALatI hatI, teNe anna-pANI ApyA chatAM ane nAnA prakAranAM aMghelaNa, cuvAdika sugaMdhI padArtho, temaja aneka prakAranA pulacaMdanAdikanA jANItA ajANatA vilepana karyA chatAM, huM te vilepanathI mAro roga zamAvI na zake. kSaNa paNa aLagI rahetI nahAtI evI te strI paNa mArA rogane TALI na zakI, eja he mahArAjA ! mArUM anAthapaNuM hatuM. ema keInA premathI, keInA auSadhathI, keInA vilApathI, ke koInA parizramathI e rega upakSape nahiM. e veLA punaH punaH meM asahya vedanA bhegavI. pachI huM prapaMcI saMsArathI kheda pAme. eka vAra je
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ azaraNa bhAvanA. 1 A mahAviDa anAmaya vedanAthI mukta thau tA khatI, daMtI ane nirAraMbhI pravrajyAne dhAraNa karU, ema ciMtavIne zayana karI gayeA. jyAre rAtrI vyatikramI gai tyAre huM mahArAjA ! mArI te vedanA kSaya thai gai, ane huM nAgI thayA. mAtatAta-svajana-maMdhavArdikane pUchIne prabhAte meM mahAkSamAvata, iMdriyane nigraha karavAvALuM, ane Ara bhApASithI rahita evu aNugAratva dhAraNa karyuM. " huM zreNika rAjA ! tyArapachI huM AtmA-parAtmAnA nAtha thayA. have huM sarva prakAranA jIvanA nAtha chuM. tuM je zakA pAmyA hatA te have TaLI gai haze. anAthInI sanAthatA ema Akhu jagat cakravartI pata azaraNu ane anAtha che. jyAM upAdhi che tyAM anAthatA che; mATe huM kahu chuM te kathana tuM manana karI jaje. nizcaya mAnaje ke ApaNA AtmAja duHkhanI bharelI vetaraNInA karanAra che, ApaNA AtmAja krUre zAmalI vRkSanA duHkhanA upajAvanAra che. ApaNA AtmAja naMdanavananI peThe AnaMdakArI che, kartA ApaNA AtmAja vAMcchita vasturUpI dudhanI devAvALI kAmadhenu sukhanA upahaoN jAvanAra che; ApaNA AtmAja kamanA karanAra che; ApaNA atmAja te kanA TALanAra che; ApaNA AtmAja duHkhApAna karanAra che, ane ApaNA AtmAja sukhApArjana karanAra che; ApaNA AtmAja mitra, ane ApaNA AtmAja vairI che; ApaNA AtmAja kaniSTha AcAre sthita, ane AtmA AtmA
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAMta sudhArasa ane ApaNe AtmAja nirmaLa AcAre sthita rahe che." ema AtmaprakAzaka bAdha zreNikane te anAthI munie Ape. zreNika rAjA bahu saMteSa pAme. be hAthanI aMjali je te ema be -"he bhagavana! zreNika samakti tame mane bhalI rIte umade, tame jema pAmyo re" hatuM tema anAthapaNuM kahI batAvyuM. maharSi! tame sanAtha, sabAMdhava ane tame saddha che. tame sarva anAjanA nAtha che. te pavitra saMyati! huM tamane kSamAvuM chuM, tamArI jJAnI zikSAthI lAbha pAmyo chuM. dharmadhyAnamAM vina karavAvALuM bhega bhegavavA saMbaMdhInuM meM tamane he mahAbhAgyavata! je AmaMtraNa dIdhuM, te saMbaMdhIne mAre aparAdha mastaka namAvIne kSamAvuM chuM." evA prakArathI stuti uccArIne rAjapuruSakesarI zreNika vinayathI pradakSiNA karI svasthAnake gaye. mahAtapAdhana, mahAmuni, mahAprajJAvaMta, mahAyazavaMta, mahAnirgatha ane mahAkRta anAthI munie magadha dezanA zreNika rAjAne pitAnA vItaka caritrathI je bodha Ape che, te khare, azaraNabhAvanA siddha kare che. mahAmuni anAthIe bhagavelI vedanA jevI, ke ethI ati vizeSa vedanA anaMta AtmAone bhegavatA joIe chIe, e kevuM vicAravA lAyaka che! saMsAramAM azaraNutA ane anaMta anAthatA chavAI rahI che. tene tyAga uttama tatvajJAna ane parama zIlane sevavAthI ja tAtparya
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ azaraNa bhAvanA. thAya che, e ja muktinA kAraNarUpa che. jema saMsAramAM rahyA chatAM anAthI anAtha hatA, tema pratyeka AtmA tatvajJAnanI prApti vitA sadaiva anAtha ja che." // iti zrI zAMtasudhArasageyakAvye azaraNabhAvanAvibhAvano nAma dvitIya prezara iti zrI zAMtasudhArasa nAmanA kALabaddha kAvyamAM azaraNabhAvanA nAmane je prakAza samAsa,
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ trIjI saMsArabhAvanA. 5 zikSaNa vRtta che ito lobhaH kSobhaM janayati duraMto dava ivo / llasallAbhAmbhobhiH kathamapi na zakyaH zamayituM // itastRSNAkSANAM tudati mRgatRSNeva viphalA / kathaM svasthaiH stheyaM vividhabhayabhIme bhavavane // 2 // atha--aha! A bhavarUpI vanamAM aneka prakAranA bhaya rahelA che, e bhavavana atyaMta bhayaMkara che; lAbha dAvAnaLa temAM ja svasthatA kema pAmI zake? A bhavarUpI vanamAM lebharUpI dAvAnaLa pragaTyo che. te ane kSobha pamADI rahyo che. te lebha dAvAvaLa duraMta che; tene jaladI sahelAIthI aMta ANI zakAya ema nathI; ahe! e lebharUpa dAvAnaLa kevA prakAre zamAvI zakAya? e zamAva duSkara che, kemake jema jema lAbha maLe che, tema tema tebha vadhe che. lArUpI jaLathI e lebha samAvI zakAya ema nathI.
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMsAra bhAvanA. nardI sAho ta to " jema jema lAbha maLe tema tema lebha vadhe. lebha-tRNa bahu aniSTa vastu che, e AkAzanA jevI anaMta che, te sadAkALa navayauvana rahe che; kaMIka IcchA jeTaluM prApta thayuM ke e icchAne vadhArI de che. athavA lebha-tRSNa Adi viSane e svabhAva ja che, ke jene arthe e lobha, viSayavikAra Adi upajela hoya, te maLe te lobhaviSaya vikAra Adi upazamavAne badale vadhe che. agnimAM ghI homavAthI, agninI zAMti thavAne badale jema vRddhi thAya che, tema viSayane puSTa kare evI vastu ApavAthI viSaya vadhe che. temaja lAbhathI lAbha vadhe cheH A lebha dAvAnaLa A saMsAra araNyamAM prajaLI rabhe che; vaLI jhAMjhavAnA pANI A saMsAra araNyamAM IdrirUpa ane pazue viSayarasarUpa jhAMjhavAnA viSayarasa, pANInI tRNuM rAkhI nakAmA dukhI thAya che. viSayarasa jhAMjhavAnA pANI jevA che. jhAMjhavAnA pANIthI jema tarasa chIpatI nathI, ulaTI vadhe che, tema viSayarasathI iMdriya tRpta thatI nathI, ulaTI vadhAre tarasI thAya che, bahekI jAya che ane AtmAne duHkhI kare che. ahe ! AvI mRgatRSNa jevI tRSNa je saMsAravanamAM jIne herAna karI rahI che, temAM te ja kayAMthI sukhasvasthatA pAme ? athavu na ja pAme. AvI bhayaMkara A saMsAraaTavI che. tRNArUpI dAvAnaLa cetarapha prajvalita che; ane
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAMta sudhArasa 66 te bicArA prANIonA ekI hAthe saMhAra karI rahyo che. evuM A saMsAranu bhayaMkara svarUpa vicArI huM bhaLye ! temAMthI chUTavAnA prayAsa-puruSA karo. 1. vaLI galatyekA citA bhavati punaranyA tadadhikA / manovAkkAye hA vikRtiratiroSAttarajasaH / / vipadbhartAva jhaTiti patayAloH pratipadaM / na jaMtoH saMsAre bhavati kathamapyArttiviratiH // 2 // aH--ahA ! A saMsAramAM prANIone koi paNa prakAre du:khanA aMta AvatA nathI arthAta A ciMtAnA asthya- saMsAra du:khamaya che. jayAM eka ciMtA lita pravAha. maTI na hoya, tyAM khIjI ethI mhATI Adhi, vyAdhi ciMtA AvIne ubhI rahe che. jIvAnA mana, ane upAdhi. vacana, kAyAmAM vikAra hAya cheH jIvA Adhi, vyAdhi, upAdhigrasta che. kAI jIvAne mAnasika pIDA naDe che; koi ciMtAthI, vhemathI duHkhita hAya che; teA kAi jIvAne zarIra saMbaMdhI, rAga AdinuM duHkha hAya che, te koI jIvane mahAupAdhinu, vyavahAra-khaTapaTanu duHkha Aya che. kAine e eka, kAine be, teA kAine traNethI du:kha hAya che. Ama A saMsAramAM mana, vacana, kAyAnA vikArathI jIvA duHkhI che. Ama A saMsAra vipattinI khAI jevA che. temAM pratikSaNe jIvA paDI rahyA che. AvI vipattinI khAirUpa saMsAramAM prANIonA duHkhanA eke Are nathI. te sasAra prati jIve lezamAtra mAha karavA jevuM nathI. nAnI
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMsAra bhAvanA. ee A saMsArane anaMta khedamaya, anaMta duHkhamaya, avyavasthita, caLavicaLa ane anitya hyo che. anaMta tApa, anaMta zoka, anaMta duHkha joine eoe A saMsArane puTha dIdhI che, te satyaja che. e bhaNuM pAchuM vaLI jovA jevuM nathI. tyAM duHkha, duHkha ne duHkha ja che. duHkhane e samudra che. 2. sahitvA saMtApAnazucijananIkukSikuhare / tato janma prApya pracuratarakaSTakramahataH // sukhAbhAsairyAvaspRzati kathamapyativiratiM / 17 tAvayaM vaiyati mRtya: saharI ne rU . artha-jIva prathama te mAtAnI apavitra phakhamAM-gamAM ja aneka saMtApa sahana kare che. pachI janma pAmI aneka prakAranA mahAkaSTa pAmI meTo thaI, hAza, have duHkhane aMta Avye, have nirAMta thaI ema jyAM dekhItAM sukha, kAlpanika sukhane sparza kare che, tyAM ja mRtyunI benapaNuM jarA avasthA kAyAne keLiye karI jAya che, arthAta ghaDapaNa Ave che, deha jarjarita thavA mAMDe che ane kALa AvI ciMte prANa harI le che. A duHkharUpa A saMsAra che. garbhanAM du:khathI mAMDI maraNa paryata jIva duHkhIja che. " janma, jarA ne mRtyu, mukhya dukhanA hetu ahe! A jagatamAM moTAmAM moTA duHkhaduHkha thayuM ? nA hetu hoya te te janma-jarA-maraNa rUpa saMsAra ja che.
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ 68 zAMta sudhArasa. kAraNa tenAM be kahyAM, rAga-dveSa aNuhetu." zrImad rAjacaMdra e saMsAra duHkhanAM kAraNa jenuM kazuM paNa prayajana nathI, evA rAga-dveSa karavA e ja che. arthAta duHkhanAM kAraNa jIvane rAga-dveSa karavAnuM kAMI paNa pra jana ja nathI. ene zuM maLI jAya che, athavA enuM zuM harAI jAya che ke e rAga-dveSa kare che? enuM te enI pAse che. nathI talabhAra vadhatuM ke nathI javabhAra ghaTatuM, te te zA mATe rAga-dveSa kare che ? e rAga-dveSa karavAthI te ulaTuM ene janma-maraNarUpa saMsAramAM bhaTakavuM paDe che. e saMsAra kevaLa dukhamaya jANe eNe rAga-dveSa chAMDavA gya che. eka taruNa sukumArane rame rame lAlaceLa suyA ghaMciye tethI je asahya vedanA upaje che te karatAM garbhadukha AThagaNuM vedanA garbhasthAnamAM jIva jyAre rahe che, tyAre pAme che. lagabhaga nava mAsa maLa, mUtra, lehI, parU AdimAM ahorAtra mUccha gata sthitimAM vedanA bhegavI bheLavIne janmaHkha janma pAme che. garbhasthAnanI vedanAthI anaMtaguNa vedanA janma samaye upaje che. tyArapachI bALAvasthA pamAya che. maLa, mUtra, dhULa ane ajJAnAvasthAmAM aNasamajathI rajhaLI rahane bAlyaduHkha te bALAvasthA pUrNa thAya che ane yuvA vasthA Ave che. dhana upArjana karavA mATe nAnA prakAranA pApamAM paDavuM paDe che. jyAMthI utpanna
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMsAra bhAvanA. thaye tyAM eTale viSayavikAramAM vRtti cavanaduHkha jAya che. unmAda, ALasa, abhimAna, niMdya daSTi, saMga, viyega ema ghaTamALamAM yuvAvaya cAlyuM jAya che, tyAM vRddhAvasthA Ave che. vAddhakayadukha zarIra kaMpe che, mukhe lALa jhare che, tvacA para karacalI paDI jAya che. suMghavuM, sAMbhaLavuM ane dekhavuM e zakitao kevaLa maMda thaI jAya che. keza dhavaLa thaI kharavA mAMDe che. cAlavAnI Aya rahetI nathI. hAthamAM lAkaDI laI laDathaDI khAtAM cAlavuM paDe che. kAM te jIvana paryata khATale paDyA rahevuM paDe che. zvAsa, khAMsI ityAdi roga AvIne vaLage che, ane ceDA kALamAM kALa AvIne keLiye karI jAya che. A dehamAMthI jIva cAlI nIkaLe che. kAyA hatI na hatI thaI jAya maraNaduHkha che. maraNa samaye paNa keTalI badhI vedanA che? Ama cyavanathI mAM maraNa paryaMta jIvane duHkha, duHkha ne duHkha ja A saMsAramAM che; sukha nathI. A saMsAra kevaLa duHkhadAyI che. 3. | ujJAtivRtta che vibhrAntacitto bata baMbhramIti / pakSIva ruuddhstnupnyjre'nggii|| nuno niyatyA'tanukarmataMtu -saMnita nihitAMtaratu che ja. artha--ahe! A deharUpI pAMjarAmAM pUrAela cha rUpa pakSI brAMtivALA citta karI, virAma
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ 70 zAMta sudhArasa. jIva paMkhI, deha karI, mithyAtve karI, vastunA anirNa piMjara, kALa karI, cotarapha, caturgatimAM bhaTakI rahyo bilADe. che, paribhramaNa karI rahyo che. AhaTa dehaTa ciMtavI rahyo che, karma bAMdhI rahyo che. prArabdha preryo thake mahaTAM karmarUpa tAMtaNAthI vIMTAya che. kALarUpa bilADe tenI pAse beThe che. te A jIvapaMkhI upADaze ke upADyo ema thaI rahyuM che. prathama te brAMtivALA cittane laI A jIvane kAMI paNa sukhano leza nathI; e niratara kALanA mukhamAM paDyA che. A A saMsArane paribhramane duHkhada prakAra che. 4. ! manuSyavRtta che anaMtAna pudgalAvartAnanaMtAnaMtarUpabhRt / anaMtazo bhramatyeva, jIvo'nAdi bhavArNave // 5 // artha-A saMsAra anAdi che. e saMsAra-samudramAM jIva anaMtIvAra anaMtA pudgalaparAvartana karI rahyo che, anaMtAnaMta rUpa dhAraNa karatA te pharI rahyo che. ahe ! A paribhramaNa duHkha ochuM nathI. he jIva! e paribhramaNarUpa dukhathI nivRtta thA, nivRtta thA. tema thavA puruSArtha kara, purU pAI kara. te bahu bhava karyA. pa. "he, sAhiba, bAhu jinezvara vinavuM, "vinataDI avadhAra che, "he, sAheba, bhavamaMDapamAM nATaka nAciye, "have muja pAra utAra che. te sAheba." prakRta stavana,
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMsAra bhAvatA. have A trIjI bhAvanAnuM aSTa DhALiyuM kahe che, kedArI rAga-zAMta sudhArasa kuMDamAM-e dezI che kalaya saMsAramatidAruNaM, janmamaraNAdibhayabhIta re // moharipuNeha sagalagraha, pratipadaM vipadamupanIta re / ka0 1 // artha - he ! vinaya ! je tane janma, maraNAdinA bhaya lAgyA hoya, arthAta je tuM janma-maraNathI Darate heya te A saMsArane atyaMta dAruNa jANa. are ! tane meharUpI zatru gaLethI pakI pratikSaNe vipatti pamAya rahela che. jene janmavAne, maravAne, jarAvasthAne, aniSTa saMgane, ISTa viyegano, rega Adine bhaya na hoya, te bhale sukhethI saMsAramAM sukha mAne ! paNa tane huM kahuM che ke vinaya! je tuM e janma-maraNanA dukhathI hIte hoya te meha che daI A saMsArane kevaLa dAruNa, duHkhamaya jANa. janma-maraNathI na thAkyA heya, bhaya na pAmyA hoya, evA bIjA jIve bhale sukhe sue, meha karI saMsArane bhale sukharUpa mAne-paNa tuM te he vinaya! je tAre e duHkhamAMthI-bhayamAMthI jANe te mANe chUTavuM hoya, te A saMsArane duHkharUpa dAruNa jANa, kemake duHkhanuM kAraNa jANuvAmAM Ave te te TALavA pratyana thAya; mATe prathama te tuM A saMsArane duHkharUpa jANa. duHkharUpa ene jANIza te tuM emAMthI esarIza; te tuM ene moha mUkIza; enAthI parA
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ 72 qhukha thaiza; ane enA mAha jatAM tArI tane bhAva Avaze, tenu bhAna thaze, tenuM pratyakSa anubhava thaze; mATe vinaya, tuM A jANu. 1. svjntnyaadipricygunnai--SThi mukhyA vadhyane mRDha re / pratipadaM navanavairanubhavaiH zAMta suvAsa. satya vastu upara jJAna thaze, tenA saMsArane dAruNa paribhavairasakRdupagUDha re || ka0 2 // artha:--cetana ! A putra svajanAdinA paricayamAM kSaNe kSaNe vAraMvAra jAtajAtanA, navAnavA, anusaMsAra anubhava phULa-pratikULa anubhava nathI thatA ? thAya che. koInA paricayathI hu thAya che, phAinA paricayathI zAka thAya che, kAinA prasaMgathI mAna, koInA prasaMgathI apamAna, kAinA prasaMgathI tenuM mana dubhAvuM, kAinA prasaMgathI ApaNu' dila dubhAvuM, kAinAthI vairivarAdha, koInAthI sneha, koinAthI abhAva, Ama arasparasa paricayathI jAtajAtanA anubhava thAya che. te huM cetana ! e svajana putrAdinA paricayarUpI doraDAthI tuM zA mATe phokaTa adhAya che ? e baMdhana tane hitakArI nathI; ahitakara che. svajanAdinA saMgaprasaMgathI nakAmA maMdhAvuM e A dAruNa sasAranAja camatkAra che; te tuM huM vinaya! vicAra, vicAra. 2. vaLI--
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ sasAra bhAvanA. ghaTayasi kvacanamadamunnateH / kvacidA hInatAdIna re || pratibhavaM rUpamaparAparaM / vahasi bata karmaNAdhIna re // ka0 3 // 73 adhi samavRtti artha:--cetana, koi vakhata tuM unnati pAme che, kAra pAme che, mAna pAme che, caza meLave astAdaya ane che, dhana kamAya che, e vagere rUpa sArA divase| pAmI sArI avasthAmAM Ave che tyAre abhimAna nathI karatA ? kare che. tema mAThI avasthA Avye dvIna--rAMka nathI thatA ? thAya che. vaLI krarmane vaza paDacA tuM bhavabhavamAM navAMnavAM rUpa nathI karatA ? kare che. koi janmamAM nArakI, kAimAM tiya ca, kAimAM deva, kAImAM manuSya, vaLI manuSya bhavamAM paNu kAimAM rAjA, phAimAM rAMka, phAimAM strI keAimAM napuMsaka ityAdi judAM judAM rUpe tuM nathI janmatA ? janme che. vaLI ghaNI vAra tA eka ja bhavamAM judI judI sArI-mAThI sthiti-avasthA tuM pAme che. ekaja bhavamAM rAjApaNuM, raMkapaNuM, dhanalAbha, dhanahAni, kIrtti, apakIrtti Ade viASI avasthAe tu pAme che. A badhu' mahAkheda upajAve evu` che, paNa cetana ! AmAM he -kheda pAmavA jevuM kaMi nathI. A sa MsAranAja evA vicitra bedarUpa, duHkharUpa svabhAva che. A saMsAraja evA dAruNa che, te tuM jo; vicAra. 3. jAtu zaizavadazAparavazo / jAtu tAruNyamadamattare //
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ 74 zAMta sudhArasa. jAtu durjyjraajrjro| jAtu pitRpatikarAyatta re ||k0 4 // artha-judA judA bhavanI vAta te kore mUka; paNa A ekaja bhavamAM tuM kevI judI judI avaekamAM aneka sthAo pAme che, ane te darekamAM kevAM duHkha che, te tuM jarA vicArI je. (1) bAlaka avasthAmAM tuM paravaza rahe che. khAvApIvA mATe, paheravA-oDhavA Adi mATe tAre pArakAne AdhIna rahevuM paDe che. (2) yuvAvasthAmAM tuM madamAM chAkI jAya che, e paNa taneja dukha che. (3) jorAvasthA-AmAM pratikSaNe tArI kAyA laDathaDavA mAMDe che. | (4) maraNaane chevaTe yamarAjAnA hAtha tArA tarapha laMbAya che. te tane laI jAya che arthAt tuM maraNa pAme che. Ama ekaja bhavamAM judI judI mAThI avasthAe bhegavavI paDe che. te he vinaya ! A dAruNa saMsAra che. te dAruNapaNuM vicArI temAMthI chUTavAne prayatna Adara. 4. vrajati tanayo'pi nanu janakatAM / tanayatAM vrajati punareSa re // bhAvayan vikRtimiti bhavagatestyajatamAM nRbhavazubhazeSa re ||k0 5 //
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMsAra bhAvanA. 75 artha-A saMsAramAM keI bhavamAM putra hoya, te bIjA bhavamAM pitA thAya che; vaLI te ja pharI pitA te putra, saM- bhavAMtare putra thAya che. AvI A saMsAsAranI vikRti!!! ranI vikRti, vicitratA che, te tuM vicAra. ane A narabhavanAM tArAM kAMI puNya bAkI rahyAM hoya te A dAruNa saMsArane sarvathA ekadama tyajI de. tAtparya ke tArAM zubha karma rahyAM haze teja tuM A sAtvika vicAra karI zakIza; te ja tane saMsAranI asAratA sujaze, ane teja tuM ethI chUTI zakIza; bAkI tArAM puNyanAM zeSa paNa khavAI gayAM haze, te te tene sarvajJa vItarAga paramAtmA paNa samajAvI nahiM zake. paNa cetana! tane A naradeha prApta thaze che, e ja huM te tArUM puNya, zubhazeSa samajuM chuM; kemake tArAM puNya khavAI gayAM hatA te tane A naradeha ane puNya naradeha na maLata. paNa jyAre tane e - zeSa naradeha sAMpaDaye che, te tArAM e bAkI rahelAM puNyane lAbha laI le; tArI mati A saMsArane prakAra ciMtavavAmAM jeDa. nizcaye tane A saMsAra dAruNa lAgaze. 5 vaLI-- yatra duHkhArttigadadavalavairanudinaM dahyase jIva re|| haMta tatraiva rajyasi ciraM / mohamadirAmadakSIba re ||k06||
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ 76 zAMta sudhArasa. artha-he jIva ! tuM A saMsAra-araNyamAM pratidivasa duHkha-ciMtA-garUpI dAvAnaLavaDe baLajhaLI rahyo che, chatAM hajI tuM tyAMja rAcI rahyo che! are, moha madirA ane meharUpI madirApAnathI tArI buddhija Delirium viparIta thaI gaI che. moha madirAne tane chAka caDaye che. unmAda( Delirium) thaye che. nahiM te jemAM tene aneka prakAranAM duHkha, mAnasika ciMtA ke zArIrika roga, pratikSaNa herAna karI rahyAM che, temAM tArUM pharI pharI rAcavApaNuM kema hoya? na ja hoya. cetana! tane A mohethI ja duHkha thayuM che, e maha ADe tuM saMsAranI asAratA vicArI zakato nathImATe tuM e meha che daI A saMsAranuM dAruNa svarUpa vicAra 6. darzayan kimapi sukhavaibhavaM / saMharaMstadatha sahasaiva re // vipralaMbhayati zizumiva janaM / vaDoSyamatravare che vaTa cho artha-A baTuka kALane vipralaMbha te juo. A "mArA beTA ? kALanI ThagAI te mAre be Thaga juo! jema keI mANasa bALakane kALa!!! phesalAvavA kAMI cIja ghIbhara ApI pAchI tenI pAsethI khUMcavI le, tema A kALa baTuka paNa A saMsAramAM ja kAMIka sukhavaibhavanAM darzana karAvyAM, na karAvyAM tyAMja tene akasmAt ekI sAthe harI le che. arthAta A saMsAramAM kALarUpI cera lapAIne beThe
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMsAra bhAvanA 77 che. te ociMtA prANa harI le che. mananuM dhAryuM manamAM rahe che. e dAruNa A saMsArane prakAra che. temAM leza mAtra tAre pramAda kartavya nathI. 7. sakalasaMsArabhayabhedakaM / jinavaco manasi nivadhAna re // vinaya pariNamaya niHzreyasaM / vihitazamarasasudhApAna re ||k0 8 // atha-vinaya! saMsAra te A pramANe bhayaMkara che. te bhayamAMthI tAre chUTavuM hoya te e bhayane saMsAradazana nAza karanArI zrI jinadevanI pavitra vANI ane tArA hRdayamAM dhAraNa kara, ane A zAMtamokSane upAya sudhArasanuM pAna karI pariNAmarUpe mokSa sukha prApta kara. zrI sarvajJa vItarAga paramAtmAnAM pavitra vacanAmRtene vicAra karIza, te tane A saMsAranI asAratA mAlama paDaze; samatA Avaze ane ekSasukha maLaze. 8. saMsAra kenA jevuM che? upamA A saMsArane jeTalI adhe upamA ApIe eTalI de che. (1) saMsAra samudra-saMsArane tattvajJAnIo eka mahA samudranI paNa upamA Ape che. saMsArarUpI saMsAra samudra samudra anaMta ane apAra che. ahIM ! leke ! ene pAra pAmavA purUSArthane upayoga kare, upaga kare, AvAM emanAM sthaLe sthaLe vacane
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAMta sudhArasa che. saMsArane samudranI upamA chAjatI paNa che. samudramAM jema mAjA'nI cheLA uchaLyAM kare che, tema saMsAramAM viSayarUpI aneka mAjA e uchaLe che. jaLanA upasthI jema sapATa dekhAva che, tema saMsAra paNa saraLa dekhAva de che. samudra kayAMka jema bahu uDA che ane bhamarI khavarAve che, tema saMsAra kAmaviSaya prapa'cArdikamAM bahu uDA che, te meharUpI bhamarI khavaDAve che. thADu' jaLa bhale hAya, chatAM jema samudramAM ubhA rahevAthI kAdavamAM guMcI jaie chIe, tema saMsAranA leza prasaMgamAM te tRSNArUpI kAdavamAM gucavI de che. samudra jema nAnA prakAranA kharAkhA ane taphAnathI nAva ke vahANune jokhama pahoMcADe che, tema strIrUpI kharAbA ane kAmarUpI tAphAnathI sasAra AtmAne jokhama paheAMcADe che. samudra jema agAya jaLathI zItaLa dekhAtA chatAM vaDavAnaLa nAmanA agninA temAM vAsa che, tema saMsAramAM mAyArUpI agni banyA ja kare che. samudra jema cAmAsAmAM vadhAre jaLa pAmIne uMDA utare che, tema pAparUpI jaLa pAmIne saMsAra uDA utare che, arthAta majabuta pAye karatA jAya che. 78 saMsAra agni ( 2 ) sasArAnala--saMsArane khIjI upamA analanIagninI chAje che. agnithI karI jema mahAtApanI utpatti che, agnithI baLele jIva jema mahA vilavilATa kare che, tema saMsArathI khaLelA jIva anata duHkharUpa narakathI asahya vilavilATa kare che. agni jema sarva vastunA bhakSa karI jAya che, tema sa MsAranA sukhamAM paDelAMnA te lakSa karI jAya che. agnimAM jema jema ghI ane iMdhana hrAsAya che, tema tema te vRddhi pAme
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMsAra bhAvanA. 79 che, tevI ja rIte saMsArarUpa agnimAM tIvra meharUpa ghI ane viSayarUpa Idhana mAtAM te vRddhi pAme che. (3) sasArAMdhakAra-saMsArane trIjI upamA aMdhakA ranI chAje che. aMdhakAramAM jema siMdarI saMsAra aMdhakAra sarpanuM bhAna karAve che, tema saMsAra satyane asatyarUpe batAve che. aMdhakAramAM jema prANIo Amatema bhaTakI vipatti bhegave che, tema saMsAramAM bebhAna thaIne anaMta AtmAo caturgatimAM Amatema bhaTake che. aMdhakAramAM jema kAca ane hIrAnuM jJAna thatuM nathI, tema saMsArarUpI aMdhakAramAM viveka avivekanuM jJAna thatuM nathI. jema aMdhakAramAM prANIo chatI AMkhe aMdha banI jAya che, tema chatI zaktie teo saMsAramAM mohAMdha banI jAya che. aMdhakAramAM jema ghuvaDa ItyAdine upadrava vadhe che, tema saMsAramAM lebha, mAyAdikane upadrava vadhe che. ema aneka bhede jotAM saMsAra te aMdhakArarUpa ja jaNAya che. (4) saMsAra zakaTacaka-saMsArane cothI upamA zakaTa eTale gADAMnAM paiDAMnI chAje che. saMsAracake zakaTa-caka jema pharatuM rahe che, tema saMsA ramAM praveza karatAM te pharavArUpe rahe che. zakaTacakra jema dharI vinA cAlI zakatuM nathI, tema saMsAra mithyAtva dharI vinA cAlI zakatuM nathI. zakaTacakra jema ArAvaDe karIne rahyuM che, tema saMsAra zakaTa pramAdAdi ArAvaDe karyo che. ema aneka prakAre zakaTacakranI upamA paNa saMsArane lAgI zake che. saMsArane bIjI ghaNI upamA ApI zakAya ema che. saMsAra vana, saMsAra dAvAnala, saMsAraga,
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAMta sudhArasa. ItyAdi. paNa A cAra mukhya upamA che. AmAM tatva levuM cogya che. (1) saMsAra samudra kema tarI zakAya ? sAgara jema majabuta nAva ane mAhItagAra nAvikathI tarIne pAra pamAya che, tema sadharmarUpI nAva, ane sadugurUrUpI nAvikathI saMsArasAgara pAra pAmI zakAya che. sAga2mAM jema DAhyA purUe nirvina raste zeAdhI kADhaye heya che, tema jinezvara bhagavAne tattvajJAnarUpa nivina uttama rAha batAvyuM che. (2) saMsArAgni kema ThArI zakAya? agni jema sarvane bhakSa karI jAya che, paraMtu pANIthI bUjhAI jAya che, tema vairAgya jaLathI saMsArAgni bujhavI zakAya che. (3) saMsArAMdhakAra kema olavI zakAya ? aMdhakAramAM jema dIva laI jatAM prakAza thatAM joI zakAya che, tema tattvajJAnarUpI nirbhuja dI saMsArarUpI aMdhakAramAM prakAza karI satya vastu batAve che. (4) saMsAracaka kema aTake? zakaTa cakra jema baLada vinA cAlI zakatuM nathI, tema saMsAracaka rAgadveSa vinA cAlI zakatuM nathI. ema e saMsAra roganuM nivAraNa upamAvaDe anupAnAdi pratIkAra sAthe kahyuM. AtmAthae pote e niraMtara manana karavA ane bIjAne bedhavA gya che.
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMsAra bhAvanA. A saMsArabhAvanAnuM svarUpa bhAvatAM ghaNA mahAnubhAve paramasiddhine pAmyA che. temAM mRgAputra paNa eka mahApurUSa thaI gayA che. tenuM caritra bahu bedhaka hevAthI atre ApyuM che, te vicAravA jevuM che. mRgAputra, anaMta saukhya nAma duHkha tyAM rahI na mitratA, anaMta duHkha nAma saukhya prema tyAM vicitratA; "ughADa vAya netrane nihALa re nihALa tuM, "nivRtti zIghrameva dhArI te pravRtti bALa tuM. nAnA prakAranAM manohara vRkSathI bharelAM udyAna vaDe sugrIva nAmanuM eka suzobhita nagara che. te nagaranAM rAjyAsana para baLabhadra nAmane eka rAjA thayo. tenI priyaMvadA paTarANInuM nAma mRgA hatuM. e pati-patnIthI balazrI nAme eka kumAre janma lIdhuM hatuM. mRgAputra evuM enuM prakhyAta nAma hatuM. janaka-janetAne te ati valabha hate. e yuvarAja gRhasthAzramamAM rahyA chatAM saMyatinA guNane pAme hate ethI karIne damIzvara eTale yatimAM agresara gaNavA gya hate." te mRgAputra zikharabaMdha AnaMdakArI prAsAdamAM pitAnI strI sAthe degaMduka devatAnI peThe vilAsa karate hate. niraMtara prada sahita manathI vartate hate. caMdrakAMtAdika maNi temaja vividha ratnathI prAsAdane paTazALa jaDita hato. eka divasa te kumAra pitAnA gekhamAM besI cotarapha AkhA nagarane nirakhI rahyo che.
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAMta sudhAsa. tevAmAM eka maheTA ceka upara tenI daSTi paDI. tyAM teNe eka parama zAMta munine joyA. tene mRgAputra nihALI nihALIne jevA lAgyA. nirakhI nirakhIne jotAM yAda AvyuM hoya ema belyA huM jANuM chuM ke AvuM rUpa meM muninuM dazana, kayAMka dIThuM che. Ama belatAM bolatAM jAtismaraNa jJAna rAjakumAra zubhanika pariNAma pAmyA, ane tene mahATa TaLe ane upazama pAmyA, vairAgyanuM prakaTavuM jAtismaraNa jJAna thayuM. pUrvabhavanuM smaraNa thatAM, te mahAddhinA joktA mRgAputrane pUrvanA cAritranI smRti thaI, ekadama viSaya uparathI ene rAga nAza pAme. mAtApitA samIpe AvI belyA ke pUrva bhavamAM meM pAMca mahAvrata sAMbhaLyAM hatAM. tiryaMcanA anaMta duHkha paNa meM sAMbhaLyAM hatAM. e anaMta duHkhathI nivRttavAne huM have abhilASI thayo chuM. saMsArarUpI samudrathI pAra pAmavA mATe gurUjane, mane te pAMca mahAvrata dhAraNa karavAnI anujJA Ape. " kumAranA nivRttithI bharelAM vacane sAMbhaLIne mAtApitAe bhega bhegavavAnuM AmaMtraNa karyuM. AmaMtraNa vacanathI kheda pAmIne mRgAputra ema kahe che - aho mAtA ane aha tAta je bhogenuM tame mane AmaMtraNa kare che, te bhega meM bhagavyA. te bhega viSaphaLa, kiMpAka phaLa jevA che. bhagavyA pachI kaDavA viSayabhogakipAka vipAkane Ape che. e bhega sadaiva dubephaLa. kSattinAM kAraNa che. A zarIra anitya ane kevaLa azucimaya che. azucithI utpanna
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMsAra bhAvanA. thayuM che. jIvane e azAzvata vAsa che, anaMta dukhane hetu che; rega, jarA ane kalezAdinuM e zarIra bhAjana che. e zarIrane viSe huM kema rati karUM ? bALapaNe e chAMDavuM che, ke vRddhapaNe e A zarIrane niyama nathI. je zarIra pANInA parapoTA jevuM che, te zarIra viSe neha kema egya hoya ? manuSyapaNAmAM paNa e zarIra pAmIne kaDha, javara vigere vyAdhine temaja jarA-maraNane viSe grahAvuM rahyuM che, temAM huM kema prema bAMdhuM ? janmanuM duHkha, jarAnuM duHkha, reganuM dukha, kevaLa dukhanA hetu saMsAramAM che. bhUmi-kSetra, kaMcana, kuTuMba, AvAsa, putra, amadA, bAMdhava e badhAne chAMne mAtra kaleza pAmIne A zarIramAMthI cekasa javuM che. kipAka vRkSanAM phaLanuM pariNAma sukhadAyaka nathI, tema bheganuM pariNAma paNa sukhadAyaka nathI. jema ke purUSa mahApravAsane viSe jatAM sAthe annajaLa na le ane sudhA-tRSAthI duHkhI thAya, tema dharmanA anAcaraNathI purUSa parabhava prati paravaratAM puNaya saMbala, sukha na pAme, janma-jarAdikanAM duHkha pAme. mahApravAsamAM prayANa karatAM koI purUSa annajaLa sAthe le ane sudhA-tRSAthI pIDita na thAya, tema dharmane AcaranAra purUSa parabhavane viSe paravaratAM sukha pAme, alpa karmavALe hAya, azAtA vedanI rahita hoya. he pavitra mAtApitA! jema ke gRhasthanA gharamAM Aga lAge che tyAre te gharadhaNI amUlya vastrAdi laI jaI vastu rahevA de che, tema A leka baLA dekhI jINI vasrarUpa jarA-maraNane chAMne amUlya AtmAne tame AjJA Ape eTale huM tArIza."
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAMta sudhArasa. mRgAputranAM vacana sAMbhaLIne zekArUM thayelAM enAM mAtA-pitA tyAM -he putra A tuM zuM cAritranuM svarUpa kahe che ? cAritra pALavuM bahu duSkara ane che. kSamAdi guNane yatie dharavA paDe tenI duSkaratA che; rAkhavA paDe che; yatanAthI sAcavavA paDe che. saMyatie mitramAM ane zatrumAM samabhAva rAkhavuM paDe che. saMyatine pitAnA AtmA upara ane parAtmA upara samabuddhi rAkhavI paDe che. athavA sarva jagat upara sarakhe bhAva rAkhavuM paDe che. evuM e prANAtipAtavirati prathama vrata paMcamahAgrata cAvajajIva pALavuM duSkara te pALavuM paDe che. saMyatine sadAkALa apramAdapaNe mRSAvacananuM varjavuM, hitavacana vadavuM, evuM pALatAM duSkara bIju mRSAvAdavirati vrata dhAravuM paDe che. saMyatine daMtazodhana arthe eka saLInuM paNa adatta vajevuM, nirvagha ane deSa rahita bhikSAnuM AcaravuM, evuM pALavuM duSkara trIjuM adattAdAna viramaNavrata dhAraNa karavuM paDe che. kAmaganA svAda ane maithuna sevana tyAgIne brahmacaryarUpa ceAthe maithunavirativrata dhAraNa karavuM paDe che, temaja dhana, dhAnya, dAsa, parigraha, mamatva, saghaLA prakArane AraMbha,-e badhAMnA tyAgarUpa nirmamatvapaNe pAMcamuM parigraha viramaNavrata dhAraNa karavuM paDe che. A badhAM vrate pALavAM ati ati vikaTa ane duSkara che. vaLI rAtribhejanane tyAga, ghasAda padArtha vAsI rAkhavAne tyAga,A ati duSkara che, mATe, tuM he putra, cAritra cAritra zuM kare che? cAritra khAMDAnI dhAra che. bhUkhanA parISaha, tarasanA
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMsAra bhAvanA. parISaha, TADha-tApanA parISaha, DAMsa-maccharanA bAvIza parISaha, Akroza, upAzraya, tRNaspaza, mala parISaha ane e vagerenA parISaha sahana karavA. AvuM khAMDAnI dhAra vikaTa cAritra kema pALI zakAya? vadhanA parISaha, baMdhanA parISaha kevA vikaTa ? bhikSAcarI kevI duSkara? maLyuM na maLyuM-vAcanA karavI kevI dukhada? yAcanA karatAM chatAM na maLe, e alAbha parISaha ke duHkhada? kAyara purUSanA hRdayane bhedI nAkhanArUM keza-luMcana kevuM vikaTa che? putra, tuM vicAra kara. karmaverIne raudra evuM brahmacarya kevuM vikaTa che ? khare, adhIra AtmAne e badhAM ati ati vikaTa che. priya putra! tuM sukha bhogavavA gya che. ati ramaNIya rIte nirmaLa snAna karavAne tAruM sukumAra zarIra egya che. priya putra ! nizcaya tuM cAritra pALavAne samartha nathI. cAvajachava emAM visAme nathI. saMyatinA mahAguNane samudAya leDhAnI peThe bahu bhAre che. saMyamabhAra vahana kare ati ati vikaTa che. AkAzagaMgAnA sAme pAra javuM jema dehiluM che, tema yauvana vacane viSe saMyama mahAduSkara che. sAme pravAhe javuM jema du:kara che tema yauvanane viSe saMyama mahAdurlabha che. bhujAe karIne jema samudra tare durlakTa che tema saMyama-guNa samudra tare yauvanamAM mahAdurlabha che. veLune kavala jema nIrasa che, tema saMyama paNa nIrasa che. khagadhArA para cAlavuM jema vikaTa che tema tapa AcaravuM mahAvikaTa che. jema sarpa ekAMta daSTithI cAle che, tema cAritramAM isamiti mATe ekAMtika loDhAnA java cAcAlavuM mahAdurlabha che. he putra ! jema vavA ane saMyama leDhAnA java cAvavA durlabha che tema saMyama
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAMta sudhArasa. AtharavA. AcaratAM du`bha che. jema agninI zikhA pIvI daMbha che tema juvAnImAM yati thavu mahAdula bha che. jema trAjave karI meru tAlavA dula bha che tema nizcaLa paNAthI, niHza'ktAthI Dhavidha tidhama pALavA duSkara che, bhujAe karI svayaMbhUramaNa samudra taravA jema duSkara che, tema je nathI upazamavata tene upazamarUpI samudra taravA dAhIlA che. he putra ! zabda, gaMdha, rUpa, rasa, sparzo e pAMca prakAre manuSya saMbaMdhI bhAga bhAgavI bhukatabhAgI thaIne vRddhapaNAmAM tuM dharmane Acaraje." " mAtApitAnA bhegA saMbaMdhI upadeza upadeza sAMbhaLI te mRgAputra mAtA-pitA prati ema Where there is khelI uThyA ke--viSayanI vRtti na will, there is way hAya tene saMyama pALavA kaie duSkara viratane saMyama nathI. A AtmAe zArIrika ane kara. mAnasika vedanA azAtArUpe anaMtavAra sahI che; bhAgavI che. mahAdu:khathI bharelI, bhayane upajAvanArI ati raudra vedanA A AtmAe bhAgavI che. janma-jarA-maraNa e bhayanAM dhAma che. catu`tirUpa sa'sArATavImAM bhamatAM ati raudra duHkhA me' bhAgaLyAM che. he gurUjanA! manuSya leAkamAM, je agni atizaya uSNa manAye che, te agnithI anatagI uSNu tApanarkanI yAtanA vedanA narkane viSe A AtmAe bhAgavI che. manuSya lAkamAM je TADha ati zItaLa manAi che, e TADhathI anaMtagaNI TADha nane viSe azAtAe A AtmAe bhAgavI che. lehamaya bhAjana--tene viSe uMcA paga khAMdhI, nIcuM mastaka karIne devatAe vaikriya karelA AkarA 86
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMsAra bhAvanA. 87 maLatA agnimAM AkraMda karatAM A AtmAe atyutra duHkha bhAga te vyAM che. mahAdavanA agni jevA marudezamAM je veLu che te veLu jevI vAmaya che, tevI vAmaya veLu kadaMba nAme nadInI che. sarIkhI uSNu veLumAM pUrve mArA A AtmAne ana tIvAra banyA che. nakamAM mahAraudra paramAdhAmIe mArA kaDavA vipAkane anatIvAra la uMcA vRkSanI zAkhAe mane mAMdhyA hatA. madhava rahita evA mane lAMkhI karavata lai iMdyo hatA. ati tIkSNa kaMTake karI vyApta uMcA zAlmalI vRkSane viSe bAMdhIne mahAkheda pamADyo hatA. pAze khIjaDAnAM DenAM kAMTA karIne khAMdhI AdyA-pAoA khecave karI mane ati du:khI karyAM hatA. mahA asahya kAlDrane viSe zailInI peThe AkraMda tarA huM ati raudratAthI pIDAcA hatA. e bhAgavavu paDayuM, te mAtra mArA anubha kranA anaMtIvAra unnayathI ja hatu. vAnarUpe sAmanAmA paramAdhAmIe kIdhA. zabalanAmA paramAdhAmIe te vAnarUpe mane bheAMcapara pADyo,-jIrNa vasranI peThe phADyo; vRkSanI pere devo; e veLA huM ati ati taraphaDatA hatA." kadama nadInI veLu "C vikALa Dage karI, bhAlAe karI, tathA khIjAM zastravaDe karI mane te pracaMDIee vakhaDa kIdheA hatA. naka mAM pApakrame janma laIne viSama jAtinA khaMDanuM duHkha bhAgakhyAmAM mA rahI nathI. parataMtra karI anaMta prajavalita rathamAM rAjhanI peThe parANe mane jotaryA hatA. mahiSanI peThe devatAnA vaikriya karelA agnimAM
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAMta sudhArasa huM baLyo hate. bhaDathuM thaI azAtAthI atyujha vedanA bhogavate hate. TaMka-gIdha nAmanA vikALa pakSIonI sANasA jevI cAMcathI cuMthAI anaMta valavalATathI kAyara thaI huM vilApa karate hate. tRSAne lIdhe jaLapAnanuM ciMtavana karI vegamAM doDatAM, vaitaraNInuM chara5lAnI dhAra jevuM anaMta dukhada pANI pAye hatuM. jenAM pAMdaDAM tIvra khaDjhanI dhAra jevAM che, mahAtApathI je tapI rahyuM che, te asipatravana huM pAmyuM hatuM. tyAM asipatravana AgaLa pUrvakALe mane anaMtavAra chedyo hate. muphagarathI karI, tIvra zastrathI karI, trizULathI karI, mUzaLathI karI temaja gadAthI karI mArAM gAtra bhAMgI nAMkhyAM hatAM. zaraNarUpa sukha vinA huM azaraNarUpa anaMta duHkha pAmyuM hatuM. vastra peThe mane charapalAnI tIrNadhAre karI, pALIe karI, ane kAtarathI karI kApyo hato. mArA khaDakhaMDa kaTakA karyA hatA. mane tio chedyo hato. cararara karatI mArI tvacA utArI hatI, ema huM anaMta duHkha pAmyuM hatuM. paravazatAthI mRganI peThe anaMtavAra pAzamAM huM sapaDAye hate. paramAdhAmIe mane magaramaccharUpe jALa nAkhI anaMtaveLA duHkha ApyuM hatuM. siMcANurUpe paMkhInI peThe jALamAM bAMdhI anaMtavAra mane ha hate. pharazI ityAdika zastrathI karIne mane anaMtIvAra vRkSanI peThe phUTIne mArA sUkSama cheda karyA hatA. muhUgarAdikanA prahAravatI lehakAra jema leha TIpe, tema mane pUrva paramAdhAmI kALe paramAdhAmIoe anaMtIvAra TIpe luhAra hatuM. trAMbuM, letuM ane sIsuM agnithI gALI tene kaLakaLate rasa mane anaMta vAra pAye hate. ati zaidratAthI te paramAdhAmIe mane ema
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ A meSa ma. bhavane ja saMsAra bhAvanA. 89 kahetA hatA ke pUrvabhavamAM tane mAMsa priya hatuM, te le A mAMsa. ema mArA zarIranA khaDakhaMDa kaTakA meM anaMtIvAra gaLyA hatA. maghanI vallabhatA mATe paNa ethI kaMI ochuM duHkha paDayuM nahotuM. ema meM mahAbhayathI, mahAtrAsathI, mahAdukhathI kaMpAyamAna kAyAe anaMta vedanA bhegavI hatI. je sahana karatAM ati tIvra-raudra ane utkRSTa kALasthitinI vedanA, sAMbhaLatAM paNa ati bhayaMkara, anaMtavAra te narkamAM meM bheLavI hatI. jevI vedanA manuSya lekamAM che tevI dekhAtI paNa tethI anaMtagaNa adhika azAtA vedanI narkane viSe rahI hatI. sarva bhavane viSe meM azAtA vedanI bhogavI che. meSAnameSa mAtra paNa tyAM zAtA nathI. e pramANe mRgAputre virAgya bhAvathI saMsAra paribhramaNa duHkha kahyAM." "enA uttaramAM mAtA-pitA belyAM ke he putra! je tArI IcchA dIkSA levAnI che, te dIkSA grahaNa kara; paNa cAritramAM gatpatti veLA vaidaka kaNa karaze? duHkha nivRtti keNa karaze? e vinA bahu dehiluM che." mRgAputre kahyuM -e kharuM, paNa tame vicAre, ke aTavImAM mRga temaja paMkhI ekaluM mRgacaryA hoya che. tene rega unna thAya ane che, tyAre tenuM vaiduM keNa kare saMyama che? jema vanamAM mRga vihAra kare che tema huM cAritravanamAM vihAra karIza; ane sattara bhedezuddha saMcamane rAgI thaIza. bAra bhede tapa AdarIza; ane mRgacaryAthI vicarIza. mRgane vanamAM regane upadrava thAya che, tyAre tenuM vaiduM keNa kare che? ema punaH kahI te be,
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAMta sudhArasa, ke koNa te mRgane eSadha de che keNa te mRgane AnaMda, zAMti, ane sukha pUche che ke te mRgane AhAra-jaLa ANI Ape che? jema te mRga upadrava mukta thayA pachI vanagahane jyAM sarevara hoya che tyAM jAya che, tRNAdikanuM-pANInuM sevana kare che ane pAchuM jema te mRga vicare che, tema huM vicArIza. e agarUpacaryA huM AcarIza. ema huM mRganI peThe saMcamavaMta hoIza. aneka sthaLe vicarate yati mRganI peThe apratibaddha rahe. mRganI peThe vicarIne, mRgacaryA sevIne, sAvadya TALIne, cati vicare. jema mRga tRNa-jaLAdikanI gocarI kare, tema yati gocarI karIne saMcamabhAra nirvAha kare. durAhAra mATe gRhasthane hIle nahiM; niMdA kare nahiM; evo saMyama huM AcarIza." "evaM puttA jahAmukha."--he putra, tane sukha upaje ema kara. ema mAtA-pitAe anujJA ApI. anujJA maLyA pachI mamatva bhAva chedIne jema mahAnAga kaMcukI chaDI cAlyA jAya che, tema te mRgAputra saMsAra tyAgI saMyamadharmamAM sAva dhAna thayA. kaMcana, kAminI, mitra, putra, jJAti ane sagAMsaMbaMdhIonA tyAgI thayA. vastrane dhUNI jema raja khaMkherI nAMkhIe, tema te saghaLA prapaMca tyAgIne dIkSA levA mATe nIkaLI paDyA. pavitra paMcamahAvrata cuta thayA. saMyamasvarUpa. paMca samitithI suzobhita thayA. triguptA nuguma thayA. bAhyAbhaMtare bAra prakAranA tapathI saMyukta thayA. mamatva rahita thayA. nirahaMkArI thayo. siyAdikanA saMga rahita thayA. sarvAtmabhUtamAM ene samAna bhAva thaye. AhAra-pAna kApta thAo ke na thAo, sukha upaje ke dukha, chavitavya che ke maraNa he, keI stuti kare ke keI niMdA
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 saMsAra bhAvanA. karI, keAi mAna dyo ke koi apamAna dyo, te saghaLA para te samabhAvI thayA. Rddhi, rasa ane zAtA e trigAravanA aha padmathI te virakta thayA. manadaMDa, vacanadaMDa ane tanadaMDanivaoNvyA. cAra kaSAyathI vimukta thayA. mAyAzalya, mithyAtva zalya ane nidAnazalya e traNa zalyathI virAgI thayA. sapta mahAbhayathI e abhaya thayA. hAsya ane zAkathI nivo. nidAna rahita thayA. rAga-dveSarUpI madhanathI chUTI gayA. vAMcchA rahita thayA. sarva prakAranA vilAsathI rahita thayA. karavAlathI kAI kApe ane kAi caMdana vilepana kare, te parasamamRgAputranI bhAvI thayA. pApa AvavAnAM saghaLAM dvAra vItarAgatA. teNe rUdhyA. zuddha aMtaHkaraNa sahita dharmodhyAnAdika vyApAre te prazasta thayA. jine zAsanatattva parAyaNu thayA. jJAne kI, Atma cAritre karI, samyatve karI, tape karI, pratyeka mahAvratanI pAMca bhAvanA ema pAMca mahAvratanI pacIza bhAvanAe karI ane nimaLatAe karI e anupama vibhUSita thayA. samyaklR prakAre ghaNAM varSa sudhI Atma cAritra pariSevIne eka mAsanu anazana karIne te;mahAjJAnI yuvarAja bhRgAputra pradhAna meAkSagatie paravaryA. tattvajJAnIee sapramANa siddha karelI khAra bhAvanAmAMnI saMsAra bhAvanA daDha karavA A mRgAputranuM caritra ahiM varNa yu. mahaSi mRgAputranuM sarvottama caritra sauMsAra paribhramaNa nivRttinA ane te sAthe aneka prakAranI nivRttinA Adha Ape che."# *zrI anAthI muni, mRgAputra e AdinA A bhAvanAomAM je sadbAdhaka kathAprasaMga dAkhala karyAM che, te mhoTe bhAge zrI meAkSamALA
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ 92 zAMta sudhArasa // iti zrI zAMtasudhArasageya kAvye saMsArabhAvanAvibhAvano nAma ratIya karAra Iti zrI zAMtasudhArasa nAmanA DhAbaddha kAvyamAM saMsAra bhAvanA nAmane trIjo prakAza samApta. tathA bhAvanAbedhamAMthI lIdhela che. e prasaMge zrI uttarAdhyayanAdi pavitra saronA bhASAnuvAdarUpe che. e kathAone mukhya Azaya te tatvajJAnane bedha che, chatAM te prasaMgonI e pavitra sUtromAMnI bhASA galapala paNa evAM camatkArika, artha saMgItavALAM, alaMkArika, gUDharahasyamaya che ke vidvAnone vinaMdanuM sthAna thaI paDe che. vidarUpe upadeza Ape che. zrI mRgAputranuM A gujarAtI caritra ene khyAla Ape ema che.
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAthI ekatva bhAvanA. ==DO // svAgatAvRttaM // eka eva bhagavAnayamAtmA, jJAnadarzana taraMgasaraMgaH // sarvamanyadupakalpitametat , vyAkulIkaraNameva mamatvaM // 1 // matha:-401 bhagavAn te mAmAtmA che. jJAna, zana, cAritrarUpa tenA guNa che. temAM te AnaMdaAtmA eka. kalela karI rahyo che. bAkI A bIjuM madhu 465nA mAtra cha; vAstava nathI. te para mamatA rAkhavI e vyAkulatAnuM ja kAraNa che. 1. ||vaitaaliiyvRttN // abudhaiH parabhAvalAlasA lsdjnyaandshaavshaatmbhiH|| paravastuSu hA svakIyatA, viSayAvezavazAdvikalpyate // 2 //
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ 94 zAMta sudhArasa. artha-para vastumAM atyaMta tIvra IcchA-meha rAkhavA e ajJAna dazAnuM kAraNa che. viSayanA AvezamAM taNAvAthI paravastune viSe mArApaNAnI buddhi thAya che. arthAt vAstavika rIte paugalAdika pArakI vastuomAM jIva mamatva kare che. Ama para vastumAM mamatva rAkhanArA kevaLa abudha che; bodha rahita,ajJAnI che. ajJAnI jIveja parabhAvamAM Asakta thaI sva svabhAvapara AvaraNa ANe che. e ja viSayavivaza thaI paravatune "A mArI, A mArI" ema kalpa che. vastutaH AtmA ekale che; jJAna-darzana-cAritra ja tenAM AtmA asaMga pitAnAM addhi-parivAra che. ene gRha, kuTuMba, parigrahAdika paravaratu sAthe karaze saMbaMdha nathI. e enAM nathI ja, chatAM ene potAnA gaNI mamatva dAkhave che ane vyAkuLa-duHkhI thAya che, e kharekhara khedavArtA che. 2. kRtinAM dayiteti ciMtanaM paradAreSu yathA vipattaye // vividhArtibhayAvahaM tathA paramANu mamatvabhAvanuM che rU. atha-pArakI strIo prati A mArI strI ema ciMtavana puNyavAna chone jema vipattinuM kAraNa thAya che, tema svasvabhAvane kAMdha parabhAvamAM mamatva dAkhavavuM e jAtajAtanAM dukha ane bhaya upajAve che. 3.
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ ekatva bhAvanA. adhunA parabhAvasaMvRtti hara cetaH parito'vaguMThitaM // kSaNamAtmavicAracaMdana drumavAtormirasAH spRzaMtu mAM // 4 // aH--Ama para vastunA mamatvane duHkha-bhayanAM kAraNa jANI, cetana, cAtarapha bichAvelI parabhAvarUpI cAdara sakelI mUka; ceAtaram zu zailI parabhAva jAla sameTI le; parabhAva mamatvanA nAza kara; ane Atma vicArarUpa AvanAcaMdana pAsethI AvatI pavananI lahere mane sparza karI AnaMda ApA; jema caMdana vRkSanA vAyu AsapAsa suga Mdha phelAvI AnaMda Ape che tema Ama vicArarUpa caMdanavAyu mane mIThI suga Mdha Ape; arthAt cetana, tu tArA vicAramAM lIna thA; para.vacAra mUkI de. 4. // anuvRtta ekatA samatopetAmenA mAtman vibhAvaya / labhasva paramAnaMdasaMpadaM namirAjavat // 5 // 95 aM--AtmA, tuM ekalA che; tu ekale AnyA; ekalA jaiza; pApa puNya ekalA bhAgavIza; khIzu egAha kAi tArI sAthe nahiM. Ave; ekalA janmyA; ekke marIza. - " AyA ekilA, javu' ekilA, ' Ama bIjA sAthe spanA paNa tAre nathI; kAMi levA-devA nathI. tArU te tArI pAse che. jJAna, darzanAdi tArAM che te . tArI pAse che; bAkI bIjuM kAMi tArUMnathI.
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ zata sudhArasa. " egohaM nathyi me koi, nAhamannassa kassai, / ego me sAsao appA, nANadaMsaNa saMjuo // " huM ekale chuM; mArUM kaI nathI; huM bIjA keIne nathI; jJAna-darzana-cAritrarUpa huM zAzvata AtmA chuM." Ama he! cetana, samatA AdarI, tuM A ekatva bhAvanA bhAva, ane A ekatva bhAvanA bhAvatAM jema namirAjarSi paramAnaMdarUpa saMpatti pAmyA, tema tuM paNa ekatva bhAvI paramAnaMda saMpadA pAma. 5. * namirAjarSi. zarIramAM vyAdhi pratyakSa thAya, te kaI anya laI nA zakAya; e bhegave eka sva Atma pote, ekatva ethI naya sujJa gote." -zrImad rAjacaMdra. mahApurUSanA A nyAyane acaLa karanAra zrI namirAjarSi ane zakeMdrane vairAgyopadezaka saMvAda bahu bedhadAyaka che. namirAjarSi videha dezamAM AvelA mithilA nagarInA rAjezvara hatA. strIputrAdikathI vizeSa duHkhane samUha pAmyA nahatA, chatAM ekatvanA svarUpane pichANavAmAM rAjezvare jarAe vizvama karyo nahote. cAritra lIdhA pachI namirAjaSi jyAM nivRttimAM birAjyA che, tyAM zake prathama viprarUpe AvI parIkSA nidAne pitAnuM vyAkhyAna zarU kare che - * zrI bhAvanA bodha uparathI.
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ ekatva bhAvanA. 97 zakeMdra vipra -he rAjA! mithilA nagarImAM Aje prabaLa keLAhaLa vyApI rahyo che. hRdayane ane manane namirAja ane udvegakArI vilApanA zabadathI rAjamaMdira ine saMvAda ane sAmAnya ghara chavAI gayAM che. mAtra tArI dIkSA e ja e saghaLAM duHkhane heta che. paranA AtmAne je duHkha ApaNAthI uptanna thAya, te duHkha saMsAra paribhramaNanuM kAraNa gaNune tuM tyAM jA. bhoLa na thA. namirAja -vipra! tuM je kahe che te mAtra ajJA narUpa che. mithilA nagarImAM eka bagIce jagata pitAnA haste; tenI madhyamAM eka vRkSa hatuM; zItaLa svArthane raDe che. chAyA vaDe te vRkSa ramaNIya hatuM; patra, puSpa, phaLathI e zebhatuM hatuM, nAnA prakAranAM pakSIo ene Azraya letAM hatAM, vAyunA halAvavAthI te vRkSamAM rahenArAM pakSIo duHkhArUM ane azaraNa thayAMthI AkraMda kare che. vRkSanA pitAnA mATe kAMI te vilApa karatAM nathI, pitAnuM sukha gayuM e mATe eo zokAtta che. vipra -paNuM A je je ! agni ne vAyunA miznathI tArUM nagara, tArAM aMtApura ane maMdire baLe che mATe tyAM ja ane te agnine zAMta kara. namirAja -he vipra, mithilA nagarInAM te aMtApure ane maMdiranA dAjhavAthI mAruM kaMI paNa mArUM mArI pAse dAjhatuM nathI. jema mane sukha upaje che
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ 98 zAMta sudhArasa. che; bahAra nathI. tema huM vatuM chuM. e maMdirAdikamAM mAruM - alpa paNa nathI. meM putra, zrI AdinA vyavahArane chAMDyo che. mane emAMnuM kAMI priya nathI ane apriya paNa nathI. vika-paNa he rAjA ! tArI nagarIne majabUta kille, piLa, keThA, kamADa, jogaLa, AsapAsa jabarI khAI karAvIne pachI jaje. namirAja - he vipra! huM zuddha zraddhArUpa nagarI vasAvIne, saMvara rUpI bhagaLa karIne, kSamArUpI zubha zraddhAnagarI gaDha karIza zubha manegarUpI koThA bAMdhIza; vacana garUpa khAI karIza, kAyAgarUpa zataknI karIza; parAkramarUpa dhanuSya karIza; IryAsamitirUpa paNa karIza; dhIrajarUpI kamAna sahAvAnI muTha karIza; satyarUpa cApavaDe dhanuSya bAMdhIza; tArUpa bANa karIza; karmarUpI varInA sinyane bhedIza; laukika saMgrAmanI mane rUci nathIhuM mAtra tevA bhAva-saMgrAmane IcchuM chuM. - virA-he rAjana! zikharabaMdha uMcA AvAsa karAvIne, maNikacanamaya gavAkSa mUkAvIne, taLAvamAM krIDA karavAnA manehara mahAlaya karAvIne pachI jaje. namirAja -te je je prakAranA AvAsa gaNAvyA che te prakAranA AvAsa mane asthira ane mahelarUpI azAzvata jaNAya che. mArganA ghara ( Inn. dharmazALA ane Caravansary) rUpa jaNAya che, te mATe
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ ekatva bhAvanA. vaTemArgune jyAM svadhAma che tyAM zAzvatatA che, ane visAme. jyAM zAzvatatA, sthiratA che tyAM huM nivAsa karavA cAhuM chuM. vipra -he kSatriyaziromaNi ! aneka prakAranA taskaranA upadrave TALIne, nagarInuM e dvAre kalyANa karI pachI tuM jaje. namirAja -he vipra ! ajJAnavaMta manuSya aneka vAra mithyA daMDa de che. cerInA nahi karanArA je zarIaparAdhI daMDAya rAdika pudugaLa te lekane viSe baMdhAya che, nahiM; nirapa- ane cerInA karanArA je IdriyavikAra rAdhI daMDAya! tene keI baMdhana karI zakatuM nathI, te pachI ema karavAnuM zuM avazya? vipra -he kSatriya ! je rAjAo tArI ANa mAnatA nathI ane je narAdhi svataMtratAthI varte che, tene tuM vaza karIne pachI jaje, namirAja -daza lAkha subhaTane saMgrAmamAM jItavA e durlabha gaNAya che, te paNa evA vijaya kharA vIra karanArA aneka purUSe maLI Ave, paNa eka svAtmAne jItanAra maLa atyaMta durlabha che. daza lAkha subhaTa para vijaya meLavanAra karatAM eka svAtmAne jItanAra purUSa paramAtkRSTa che. AtmA saMgAthe yuddha karavuM ucita che. bahira yuddhanuM zuM prayojana che? jJAnarUpa AtmAvaDe krodhAdika AtmAne jItanAra stutipAtra che. pAMce idrine, krodhane, mAnane, mAyAne temaja lobhane jItavA hilAM che. jeNe manegAdika chayuM teNe sarva jItyuM.
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ 100 zAMta sudhArasa. | vika-samartha yajJA karI zramaNa, tapasvI, brAhmaNAdikane bhejana ApI, suvarNAdi dAna daI manejha bhega bheLavIne, re kSatriya! pachI tuM jaje. namirAja mahIne mahIne je daza lAkha gAyanAM dAna de, te paNa te daza lAkha gAnAM dAna yama mAhAsya karatAM saMyama grahaNa karI saMyama ArAdhe che, te te karatAM vizeSa maMgaLa pAme che. vipra -nirvAha karavA mATe zikSAthI suzIla pratrajyAmAM asahRA parizrama veThavuM paDe che, tethI te pravajyA tyAgIne anya pravrayAmAM ruci thAya che. mATe e upAdhibhaya na Ave, te arthe tuM gRhasthAzramamAM ja rahI pauSadhAdi vratamAM tatpara raheje. he! manuSyanA adhipati ! huM ThIka kahuM chuM. namirAja - he vipra ! bAla avivekI game tevAM ugra tapa kare, paraMtu samyapha cAritra tathA zratadharmanI tulya na thAya. ekAda kaLA te soLa kaLA jevI kema gaNAya ? vipra-a kSatriya ! suvarNa, maNi, muktAphaLa, vasalaMkAra ane azvAdikanI vRddhi karIne pachI jaje. namirAja - meruparvata jevA kadAcita senA rUpAnA asaMkhyAtA parvata hoya, te paNa lelI sadAnavasevana lobha jInI tRSNa chIpatI nathI. lezamAtra te saMtoSa pAmatuM nathI. tRSNa AkAzanA jevI anaMta che. dhana, suvarNa, catuSpAda ItyAdi sakaLa leka bharAya eTaluM lebhI mANasanI tRSNA TALavA samartha nathI.
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ ekatva bhAvanA. 101 lebhanI evI kaniSThatA che, mATe saMtoSa nivRttirUpa tapane vivekI purUSe Acare che. vipra --he kSatriya ! mane abhuta Azcarya upaje che ke tuM chatA bhegane chAMDe che. pachI achatA kAmabhegane viSe saMka5vikalpa karI haNAIza; mATe A saghaLI munita saMbaMdhInI upAdhi mUka. namirAja -kAmaga zalya sarakhA che, viSa sarakhA che, sarpa sarakhA che. tenI vAMchanAthI jIva viSayavipAka nakAdika adhogatie jAya che, temaja krodhe karIne ane mAne karIne mAThI gati thAya che. mAyAne laI sagatine vinAza hoya che, lobhathakI A leka paralekamAM bhaya Ave che, mATe, he vipra ! tuM mane ene baMdha na kara. mAruM hRdaya kaI kALe caLanAra nathI; e mithyAmahinAmAM abhiruci dharAvanAra nathI. jANI joIne jhera koNa pIe ? dave laIne kuvAmAM keNu utare ? jANI joIne vizvamamAM keNa paDe ? huM mArA amRta jevA vairAgyane madhura rasa apriya karI e jherane priya karavA mithilAmAM AvanAra nathI. maharSi nimirAjanI sudaDhatA joI zakeMdra AnaMda pAmyuM. pachI vipraveSa chAMDha IMdrapaNuM vaikriya karyuM. namirAjanI vaMdana karI madhura vacane pachI te rAjaSine kaTI ane stuti karavA lAge - "he mahAyazasvi! zakeMdranI prasannatA. mahA Azcarya che ke teM kodhane jI; teNe karelI nami- Azcarya te ahaMkArane parAjaya karyo,
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ 102 zAMta sudhArasa. rAjanI stuti. Azcarya te mAyAne TALI Azcarya te lebha vaza karyo, Azcarya tArUM saraLapaNuM; Azcarya tAruM nimamatvapaNuM ahe, tArI AvI jabarI kSamA aho hArUM nirlobhapaNuM. he pUjya ! tuM A bhavane viSe uttama che ane parabhave uttama haIza. karma rahita thaI pradhAna siddhigatimAM paravarIza." e rIte stuti karate karate, pradikSaNA karate karate, zraddhA bhaktie te RSinA pAdAMbujane vaMdana karIne pachI te suMdara mukuTavALe zakeMdra AkAza vATe gaye. viprarUpe IMdra namirAjane vairAgya tAvavAmAM zuM bAkI rAkhI che? kAMI nahIM. saMsAranI je je lalutA pramANazikSA chane caLAvanArI che, te te lalutA saM baMdhI mahAmeravathI prazna karavAmAM te puradare nirmaLabhAvathI stutipAtra cAturya calAvyuM che, chatAM A paNe jovAnuM te e che ke-namirAja kevaLa kaMcanamaya rahyA che. zuddha ane akhaMDa vairAgyanA vegamAM emanuM vahana emaNe uttaramAM dekhAI ApyuM che. vipra, tuM je je vastuo mArI che ema kahevaDAvavA mAge che, te vastuo mArI nathI, huM ekaja chuM; ekale janAra chuM; ane mAtra prazaMsanIya ekatvane cAhuM chuM. AvA rahasyamAM namirAja pitAnA uttarane ane vairAgyane daDha karatA gayA che. e namirAjane ekatva bhAna A nIcenA prasaMgathI thayuM. namirAja rAjasukha bhegavatA hatA tyAre nAMmaDaSi ekatra eka veLA enA zarIramAM dAhajavara upa
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ ekatva bhAvanA. 103 zAthI pAmyA? jgyA. ethI ene atyaMta khaLatarA thavA mAMDI. ghaNA upAye karyA paNa e rAga zAMta thavAne badale ulaTA vRddhi pAmyA. chevaTe eka kuzaLa vaidya maLyA. teNe malayAgiri caMdananu vilepana karavA sUcavyuM. manAramA rANIe te caMdanane ghasavAmAM zakAi. te caMdana ghasavAthI hAthamAM paherelAM kaMkaNanA samudAya pratyeka rANIe kane khaLabhaLATa karavA maDI paDayA. rAjA ekatA dAhanI asahya vedanA bhAgavatA hatA tyAM A kaMkaNanA kALAhaLa upaaA. ethI rAjA khaLabhaLATa khamI zakayA nahi. kacchunA kolAhala. eTale rANIone ca Mdana ghasavA manA karI. khaLabhaLATa ne pharavA kahyuM. cana ghasyA vinA teA cAle ema nahAtu eTale badhI rANIoe magaLa dAkhala eka eka kaMkaNu rAkhI khAkI koMkaNu tyAga karyAM. ethI khaLabhaLATa zAMta thayA. mirAje pUchyuM ke zuM tame caMdana ghasavuM aMdha karyuM.? rANIoe kahyuM nA, kALAhaLa zAMta karavA akeka kAMkaNu rAkhI bIjA kADhI nAkhyAM che. caMdana tA ghIce chIe. koMkaNanA samudAya hAthamAM nathI. eTale kALAhaLa thatA nathI. ATalAM vacana sAMbhaLyAM tyAM te namirAjane mezame eka siddha thayuM; vyApI gayuM; tenuM mamatva TaLI gayu. khare, jhAjhAM maLye jhAjhI upAdhi jaNAya che. jo have A eka kaMkaNuthI leza mAtra khaLabhaLATa thatA nathI. kaMkaNanA samUhe karI mAthu pharI jAya evA kALAhaLa thatA hatA. cetana ! tuM mAna ke ekatvamAMja siddhi che. vadhAre maLavAthI vadhAre upAdhi che. sa'sAramAM anaMta A jhe AjhI
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ 104 zAMta sudhArasa upAdhi. tmAnA saMbaMdhamAM tAre upAdhi lo gavavAnuM zuM avazya che? tene tyAga kara ane e mAM praveza kara, je A eka kaMkaNa have khaLabhaLATa vinA kevI uttama zAMtimAM rame che? aneka hatAM tyAre te kevI azAMti bhegavatuM hatuM? tevIja rIte tuM paNa kaMkaNarUpa cho. te kaMkaNanI peThe tuM jyAM sudhI sanehI-kuTuMbIrUpI kaMkaNu samUhamAM paDaye rahIza tyAMsudhI bhavarUpI khaLabhaLATa sevana karavuM paDaze. ane A kaMkaNanI vartamAna sthitinI peThe ekatvane ArAdhIza, te siddhagatirUpI mahA pavitra zAMti pAmIza. ema vairAgyanA pravevirAgya ane zamAM ne pravezamAM te namirAja jAtismajAtismRti. tijJAna pAmyA. pravrajyA dhAraNa karavAne rogazAMti nizcaya karI zayana karI gayA. prabhAte mAMgaane pratrajyA. lyarUpa vAjiMtrane dhvani prakA , dAha javarathI mukta thayA. ekatvane paripUrNa sevanAra te zrImAna mirAjarSine abhivaMdana ho ! rANa sarva maLI sucaMdana ghasI ne carcavAmAM hatI, bUjhaye tyAM kakaLATa kaMkaNuta, chetI nami bhUpati, saMvAde paNa iMdrathI daDha rahyo, ekatva sAcuM karyuM, evA e mithilezanuM carita A, saMpUrNa atre thayuM.
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ ekatva bhAvanA. 105 vizeSArtha -rANuone samudAya caMdana ghasI ne vilepana karavAmAM kAryo hate. tatsamayamAM kaMkaNunA khaLabhaLATane sAMbhaLIne namirAja bUjha. iMdranI sAthe saMvAdamAM paNa acala raho ane ekatvane siddha karyuM. evA e mukitasAdhaka mahAvairAgInuM caritra bhAvanAbedha graMthe tRtIya cipUrNatA pAmyuM." have A cithI bhAvanAnuM aSTaDhALiyuM kahe che. | | paraNI rAma vinaya ciMtaya vastutattvaM jagati nijamiha kasya kiM ? bhavati matiriti yasya hRdye| suritamuti tasya jiM? vi. ? // artha-"huM keNa chuM ? kayAMthI thaye? zuM svarUpa che mArUM kharuM ? sva zuM? para zuM? "kenA saMbaMdhe vaLagaNa che, rAkhuM ke e pariharUM ?" -zrI mokSamALA. cetana ! A tuM vivekapUrvaka vicAra. vinaya, tuM vastutatva vicAra. A jagatamAM potAnuM zuM ane pArakuM zuM ene viveka kara. enA vicAra vivekapUrvaka zAMta bhAve je karyA, "te sarva Atmika jJAnanAM siddhAMtatatva anubhavyAM." -zrI mokSamALA.
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ 106 zAMta sudhArasa. vinaya! jene mAruM zuM ane pArakuM zuM e prazna uThe che ane je emAM viveka kare che, tene kadI pApa-du:kha Ave kharAM?nA, kadApi nahiM. mATe vinaya! tuM vastutatva vicAra ane parabhAva chAMDI de. tArA jJAna-darzana-cAritrarUpa ekalA AtmAne ciMtava. 1. eka uptayate tanumAn / a va vipate A eka eva hi karma cinute| saipha padmaznare | vi0 2 artha -AtmA ekalo ja deharUpe upaje che, ekaja deharUpe vipatti pAme che; mare che. ekaeklo ekaja leja karma saMce che ane te ekale ja tenAM phaLa bhegave che. AmAM bIjuM koI bhAgIdAra nathI. ema he vinaya! tuM vastu sthiti vicAra. ekatva vicAra. 2. yasya yaavaanprprigrhH| vividhmmtaaviivdhH|| jaladhivinihitapotayuktayA / pati tAvasAvadhA vi. rU atha-jema bhAradariye vahANa hoya ane temAM paththara Adi jabare bhAra bharyo hoya ane temAM jIva jahAjha, meha kANuM paDe te jaLa aMdara bharAI jaI te
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ ekatva bhAvanA. 107 kANuM, kaSAya jaLa vahANa jema bUDI jaI taLiye bese che; saMsAra samudra. tema vinaya ! para parigrahabhArathI bharelo A jIva-jahAjha bharasaMsAra samudde paDe che, temAM mamatvarUpa kANuthI kapAya jI bharAtAM te taLiye Dube che. temAMthI e jIva jahAjhane bahAra nikaLavuM ati duSkara che, mATe he vinaya! tuM paraparigraha ane te para mamatva bane chAMdha de, te haLave thaye thake A saMsArasamudra tarI jaIza. vinaya ! tuM vastutatva vicAra ane A bIjI jaMjALa che daI tArUM ekatva vicAra. 3. svasvabhAvaM madyamudito / bhuvi vilupya viceSTate // dRzyatAM parabhAvaghaTanAt / patati viluThati z2ubhate // vi0 4 // atha-jema ke mANasa madyapAnathIpatAnI zuddha buddha oNI aneka prakAranI gAMDA jevI mAha ane vicitra ceSTA kare che, ane jamIna para - madirA paDe che, leTe che, bagAsAM khAya che, temaja parabhAva para mUcha karavAthI, para vastu para moha-mamatA rAkhavAthI jIva pitAne svasvabhAva visarI jaI aneka prakAranI vibhAvika ceSTAo kare che, agatimAM paDe che, jAtajAtanI gatimAM bhame che ane viDaMbanA pAme che. mATe jIve para vastu para meha kartAvya nathI. parabhAvane mamatva madyapAna je che, mATe re vinaya ! tuM A jagatamAM potAnuM
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ 108 zAMta sudhAsa. zuM ane pArakuM zuM? sva zuM ane zuM? tAruM zuM ane bIjAnuM zuM? AtmAnuM chuM ane puddagalanuM zuM? e viveka kara; vastutattva vicAra. 4. pazya kAMcanamitarapudgala mitimaMti vaza . kevalasya tu tasya rUpaM / viditameva bhavAdRzAM / / vi0 5 // artha -je, suvarNamAM bIjA pudagalanuM mizraNa thavAthI enI zuM dazA thAya che ? suvarNanuM kevala " kusaMgIne pra. suvarNa svarUpa kevuM hoya e te tArA jevA saMga de, kusaMga jANatAja hovA joIe. sonAnI raja mATI raMga aMgamAM" sAthe maLatAM mATIrUpa thaI jAya che. senAnI sAthe bIjI halakI dhAtune bheLa karavAmAM Ave te te halakuM thaI jAya che. pharI emAMthI ekAMta kevaLa senuM ghaNA kaSTa thaI zake che. mArI sAthe maLelA sonAnAM rajakaNe mATI zodhI zodhIne tAvavAthI, gALavAthI, yaMtraprayAgamAM ANavAthI judAM paDe che. suvarNa rajavALI mATI upara aneka tAvavAnAgALavAnA-zodhavAnA praveza karyA pachI temAMthI senAnI raja - nIkaLe che. te badhAMne pharI pharI tapAve tyAre kharA sonAne piMDa baMdhAya che. temaja halakI dhAtu sAthe mizra thaela senuM paNa tAvavAthI nIkaLe che. senAne jema bIjA pudagaLa sAthe maLatAM AvI dazA bhegavavI paDe che, ane pAchuM sonArUpe AvatAM tavAvuM-gaLAvuM paDe che, temaja 5
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ akatva bhAvanA. eva mAtmani karmavazatA / bhavati rUpamanekadhA // karmamalarahite tu bhagavati / mAsane jAMcanaviyA || vi. 6 // 109 a--AtmAnAM karma sAthe bheLAvAthI aneka rUpa thAya che ane te ja bhagavAnpa AtmA kaeNnaka ane utpala kA~mela rahita thAya tyAre kuMdana jeva prakRti ane purUSa dIpI rahe che. sAnu... jema mATI ke bIjI halakI dhAtuthI alaga thatAM kuMdanarUpe caLakATa karI rahe che tema AtmA paNa kasabadhathI alaga thatAM, zuddha caitanyarUpa thai jhaLahaLI rahe che. cetana ! e AtmaprakAza kevaLa parasaba MdhathI avarAI gayA che; teA tuM tArUM zuM ane khIjAnuM zu-e vicArI vastutattva zeAdha. 6. jnyaandrshncrnnpryv-parivRtta: paramezvara: || eka evAnubhavasadane / sa ramatAmavinazvaraH // vi. 7 // aH--ahA ! A mAro AtmA jJAna, darzana, cAritra paryAyavALA paramezvara che. e eka che, eTaleA che, enA bIjA sAthe sakhaMdha nathI. enAM tA jJAna, darzana, cAritraja che; ane jJAnAdi aizva saMpanna te paramezvara che. vaLI te avinAzI che bIjI vastu te vinAza pAme evI che; pudgalA anitya che;
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ 110 zAMta sudhArasa ekarUpe rahetAM nathI, tyAre A cetanadravya, AtmA avinAzI che. A mAro AtmA anubhavagRhamAM "tatvamasi." AnaMda kare. te pite pitAne ja anubhava karI tethI AnaMda pAme. huM vinaya! tuM svaparanI vaheMcaNa kara. tane nizcaya thaze ke A jJAnAdi guNuvALA eka, avinAzI AtmA ja tAre che. te ja tuM che, A bIjI polika vastu tArI nathI; te tuM nathI-deha te tuM nathI, strI te tuM nathI; putra te tuM nathI, dhana te tuM nathI; kuTuMba te tuM nathI; e Adi pudagala vastuo tuM nathI. tuM tethI para che; alaga che; ekale che; tAre tethI saMbaMdha, levAdevA nathI. AvA prakArane tane tAre pitAne ane bIjAne nizcaya thaze. tethI tuM tAre pitAne, tArI pitAnI vastune Azraya karIza ane tArI nahiM evI tArAthI para vastunuM mamatva chIza; je pariNAme tane parama hitarUpa thaze. 7 rucirasamatAmRtarasaM kSaNa muditamAsvAdha mudaa|| vinayaviSayAtItasukharasa ratirUdaMcatu te sadA // vi08|| artha cetana ! e prakAre vastutatva vicAravAthI, svArane viveka karavAthI tene suMdara samatA viSayasukha ane amRtarasa prApta thaze; te te samatA viSayAtIta sukha, amRtarasa prApta karI eka kSaNa tuM tene svAda te le, tane bahu AnaMda thaze; jenuM varNana na thaI zake evo sukharasa tuM pAmIza. vinaya! huM
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ ekatva bhAvanA. 111 IcchuM chuM ke tuM te anupama sukha pAma, e sukha viSayasukhathI kAMI caDe ema che. viSayasukha te kSaNika che; pariNume dukhadAyi che A avarNanIya sukha zAzvata avyAbAdha che-te tane prApta thAo, e mArI AziSa che. vinaya, tuM vastutatva vicAra; svapara vicAra -ane tane e anupama sukha cokakasa maLaze. pUrve kahela zrI namirAjarSi e ja vicArathI anupama mekSasukha pAmyA che. 8. iti zrIzAMtasudhArasageyakAvye ekatva-bhAvanA-vibhAvano nAma prA . iti zrI zAMtasudhArasa nAmanA tALabaddha kAvyamAM ekatvabhAvanA nAmane ceAtho prakAza samAsa,
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAMcamI anyatva bhAvanA. I 35ti vRtti che para praviSTaH utte vinAze . - eSiA na smRti maLe che nirvizya karbhANubhirasya kiM kiM ? .. jJAnAtmo ne samAviSTha ? 2449:-" A foreign body, if allowed within vill $zue ? can not but injure the native, " zarIramAM kAMTo ke kAca ke patharI praveza kare, te jyAMsudhI rahe tyAM sudhI duHkha Ape, navA navA vikAra pedA kare. e kADhI nAkhe nirAMta thAya. ekanA gharamAM bIjAne praveza thAya te pahelAne nAza kare. Tale Apiye paNa eTale na Apiye." A badhAM vyavahAra satya che tema A jJAnAdi guNavALo je AtmA temAM tethI para, tenAthI anya evA je karmaparamANuo, tenA pravezathI te jJAnAtmAne zuM zuM dukha nathI
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ anyatva bhAvanA. 113 vItyAM arthAta AtmAmAM e karrarUpI anya--para vastuonA jesAza thavAthI te herAnaherAna thai gayeA che; potAnI badhI Rddhi, chatI Rddhi, karmAe athAvI pADI che; ane kavaza thaI anaMta zakitanA dhaNI chatAM rAMkanI anaMta zakitaneA peThe, avyAbAdha sukhavALA chatAM duHkhI zreNI rAMka !!! thai, bhaTake che. AmAM kAraNa bIjuM kaMI nahi, paNa peAtAthI para, juTThI, alaga vasturUpa me potAnA gharamAM praveza karyo te ja, te paravastupa kanu AtmAnA jJAnAdi para AvaraNa AvI gayuM; ethI AtmA dizAmUDha thayA. have temAMthI chUTavAnA upAya te e paravastune pAchI dhakelI mUkavI e che. 1 // svAgatAvRtta // khidyase nanu kimanyakathArttaH / sarvadaiva mamatAparataMtraH // citayasyanupamAnkathamAtma nnAtmanA guNamaNInna kadApi // 2 // aH--ahA ! cetana, tuM mamatvane vaza thaI tArAthI anya evA kuTuMba, puddagalAdi tenI ja anupama maNi, kuthalIthI pIDAtA kAM kheda pAme che ? tArA potAnA jJAnAdi guNurUpa anupama maNine tuM kema koi veLA paNa citavatA nathI ? tArA peAtAnA e
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ 114 zAMta sudhArasa jJAna, darzana, cAritra, vIrya, upaga guNa che. te amUlya maNi samAna che. e maNine upamA ApI zakAya evI bIjI vastu A jagamAM nathI, e maNi anupama che, te tuM enI ciMtA kema nathI karate? tArI bedarakArIthI e are ! ratno anupama maNine kaSAyaAdi karmarUpI cArAya che. cAra cerI le che, mATe re! cetana ! tuM tArA e anupama maNionI, ratnatrayInI saMbhALa rAkha, enI ciMtA kara, enuM ciMtavana kara ane tArAthI para evA pudgalAdinI ciMtA che ke, kemake enI ciMtA karavI nakAmI che; ane ulaTa tu parataMtra thaI dukhI thAya che. tane tArA dehanI ciMtA che eTalI tArA AtmAnI ciMtA nathI e Azcarya che! tuM kema bhUlI jAya che ke A deha te pagalika vastu che; tethI te svabhAve ja saDI jaI nAza pAme ema che, te e te nAzanA gharamAM ja peThe che. te AjakAla helenDe paNa avazya jarjarita thaI yathAvasara ke akasamAtuM paDazeja, te te arthe karelI ciMtA tane zuM phaLa Apaze? kaMI nahiM. ulaTa tuM tenI ciMtAmAM duHkhI thaI, e kALa je tArI pitAnI kharI zAzvata Rddhi-jJAnAdinA ciMtavanamAM kADhI zakata te nakAme hArI gaye; daramyAna tArA guNa upara jabarUM AvaraNa AvI paDayuM. cetana! para evAM zarIra, kuTuMba pramukha paranI ciMtAnAM phaLa pAme, te tuM e pArakI ciMtA cheDI daI tArA anupama ratnane sAcava, tenI ciMtA kara, tenuM ciMtavana kara. 2.
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ anyatva bhAvanA. 115 che zArdivihita kRtta | yasmai tvaM yatase bibheSi ca yato yatrAniza modase / yadyacchocasi yad yadicchasi hRdA yatprApya prepIyase / / snigdho yeSu nijasvabhAvamamalaM nirloTya lAlapyase / tatsarvaM parakIyameva bhagavannAtmanna kiMcittava // 3 // athA-ahA ! cetana ! jene laIne te prayatna karI rahyo che, jene laI tuM Dare che, jene laI e te pArakA che; tuM sarvakAla AnaMda pAmI rahyo che, jene tArAM nathI. laI tuM zoca karyA kare che, jene tuM aMtaH karaNamAM Icche che, je maLe tuM AnaMda pAme che ane jenA upara tuM neha dharate thake, tArA nirmaLa svabhAvane daLI nAMkhI, tene nAza karI, lAlanapAlana karI rahyo che, te badhAM he! bhagavadrupa AtmA ! pArakAM che; emAMnuM kaMI tArUM nathI. te evI paravastunI pitAnI vastunA bhAge zI ciMtA ? jJAnAdi je pitAnI ddhi tenA bhege che! cetana ! pariNAme duHkha ane viTaMbanAnA heturUpa pArakI ciMtA tAre kartavya nathI. he! cetana ! tuM vicArI je. tuM dhana, kuTuMba, strI, putra, yaza, adhikAra Adi mATe prayatna kare che, te vastuo tArI che? nA. tArI heya te tArI pAse rahevI joIe, tema te nathI. te te nAza pAme che, tuM che ke na I che paNa tane charI jAya che.
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ 116 zAMta sudhArasa. vaLI e badhAM arthe tuM bhayamAM ja rahe che ke ene e cAlI jaze, athavA keI harI leze. tArA deha mATe paNa tuM bhayabhIta thaI phare che ke rakhe e pI jaze; paNa he! baMdhu ! tuM kema vicArate nathI ke saDI nAza pAmavAnA sva bhAvavALI e tArAthI anya evI anitya svabhAvanuM vastuo game tyAre tenA svabhAva pramANe esiDa che? kSINa thaze, nAza pAmaze, tenA svabhAvane tuM kema aTakAvI zakIza? badhAnuM osaDa che, paNa keIe svabhAvanuM osaDa dekhyuM che? arthAta jyAM svabhAva aTakAvI na zakAya tyAM tuM zA mATe nakAme Dara rAkhI duHkhI thAya che ? cetana ! e pArakI vastuo che, ane tArI nathI ethI tane Dara rahe che. vaLI eja vastuo tane sAMpI hoya che tyAre tuM AnaMda paNa pAme che, paNa te tAre AnaMda pAdu dukha te nakAme che; mohathI ja upaje che; kemake sukha nahiM je AnaMdathI pachI dukha paDe te AnaMda na kahevAya. e vastuo jethI tu AnaMda mAne che, te harAI gaye. athavA tenA svabhAva mujaba nAza pAme, tane bevaDuM dukha thaze. vaLI tuM e vastuonA vize zeka kare che tene aMtaramAM icche che, te maLe rAjI thAya che, ane te upara gADha neha dharI chAkI jAya che; paNa sneha te duHkhanuM mULa che, e vyavahAra satya che, ane nizcaye e neha, zeka,
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ anyatva bhAvanA. 117 ha AdithI tArA peAtAnAM je nirdela jJAnAdi guNe te dabAI jAya che. tenA para AvaraNa, gADha AvaraNa AvI jAya che. teA huM cetana ! e tArA potAnA guNanA bhAge, tArA sukhanA bhAge tAre pArakI vastuonI, arthAta tArAthI para evI zarIra, parigraha, kuTu'ba, strI, putra, mitra, STijana, ghara, hATa, huvelI Adi bIjI vastuonI leza mAtra ciMtA kabya nathI. tenI prAptie hu` ke tenA virahe zAka, ke tenI kuzaLatA prati bhaya, ke te prati sneha-mAha karavA cegya nathI. re potAnu peAtAmAM, mArU' mArAmAM, tArUM tArAmAM. tArI pAtAnI vastu te te tArA potAmAM ja rahelI che. te tArAthI para nathI. tArAthI bahAra nathI. te mahArathI kheALatAM nahIM maLe. " tumAM tuM zamAye; che. ' kasturImRga kasturI arthe vaneAvana vicare che, paNa bicArU nirAza pAme che; kemake kasturI tA peAtAnI ja nAbhimAM che, te ene bahAra bhaTakaye kayAMthI maLe ? Why do you find without what is within yourself? te tArI pAse che; Ama hai ! cetana, tArI vastu tuM pArakI ciMtA zA mATe kare che ?
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ 118 zAMta sudhArasa. "terA he se terI pAse, avara kucha nahiM terA, Apa svabhAvamAM ra-avadhu sadA maganameM raheNA. " -prakIrNa "para vastumAM nahiM muMjhavo, enI dayA mujane rahI; e tyAgavA siddhAMta ke pazcAdda duHkha te sukha nahiM. zrI mekSamALA-3. duSTAH kaSTakadarthanAH kati na tAH soDhAstvayA saMsRtau / tiryaGnArakayoniSu pratihatacchinno vibhinno muhuH // sarva tatparakIyadurvilasitaM vismRtya teSveva haa| rajyanmuhyasi mUDha tAnupacarannAtman na kiM lajase ? // 4 // artha-re ! cetana ! tuM A saMsAramAM aneka duSTa saMkaTa pAmyo nathI? are! ghaNuM ghaNuM duHkhe pharI pharI pAmyuM che. vAraMvAra naraka-tiryaMca gatimAM tuM haNANe che, chedANe che; bhedANe che; vizeSapaNe dANe che. he! cetana! te badhI kadarthanA pArakI ciMtAne laI teM bheLavI che. upara jaNAvela para-pudagalAdinI ciMtAthI vAraMvAra e duHkha, chedana-bhedana, tADana-tajananAM duHkha tuM pAmyo che. tArA varUpanI ja ciMtA karI hata, tene ja vicAra karyo hata te A dukha tuM na
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ anyatva bhAvanA. 119 pAmata. he cetana ! tuM A badhuM zuM visarI gayo ke hajI paNa temAM-e paravastuomAM rAga dharI, tethI rAjI thaI tethI moha pAme che, tethI mUcchita thAya che? ATaluM chatAM, AvA dukhenAM pariNAma chatAM, hajI tuM e paravastune tArI gaNI seve che, tenI ciMtA kare che, te tane lAja AvatI nathI? tuM vicAra ke- " nA mArAM tana rUpa kAMti yuvatI A mArUM nahi, " nA putra ke brAta nA, nA mArAM bhUta snehi svajana ke nA getra ke jJAti nA; "nA mArAM dhana-dhAma vaiAvana dharA " e meha ajJAtva nA, re ! re ! jIva vicAra emaja sadA anyatvadA bhAvanA." -zrI bhAvanAbedha. | | anuSya vRtta jJAnadarzanacAritraketanAM cetanAM vinA / sarvamanyadvinizcitya yatastra sva hitAptaye // 5 // artha-he !cetana! tArAM lakSaNa te jJAna, darzana, cAritra che. jJAna, darzana, cAritra eja
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ 120 zAMta sudhArasa tyAre mAruM zuM? tArAM che. te sivAya je bIjI vastu te A tArI nathI; te anya che, te para-pArakI che, ema vizeSa prakAre nizcaya karI tuM tArA hita arthe prayatna kara. dhana tArUM nathI, e para vastu rUpa tArUM nathI, e pArakuM zuM? kAMti tArI nathI, e e para vastu che. sI tArI nathI, e para putra tAre nathI, e para bhAi tAre nathI, e cAkara tAre nathI, e para vastu sneha tArA nathI, e para vastu che. svajana tArA nathI, e gotra tArUM nathI, e e para vastu che. jJAta tArI nathI, e ghara tArUM nathI, e para vastu che. vaivana tArUM nathIe para vastu che. jamIna tArI nathI, e para vastu che. meha tAre nathI, e para vastu che. ajJAna tArUM nathI, e para vastu che. $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ ityAdi tAruM kAMI nathI; e badhAM tArAthI para, tArAthI anya, tArAthI alaga che. emAM tAre rAcavuM egya nathI.
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ anyatva bhAvanA. 121 emAM tAre maha kartavya nathI. e pArakI vastune meha duHkhadAyI che. tArI pitAnI, tArI sAthe sadA kALa rahenArI vastuo te jJAna-darzana-cAritra rUpa amUlya-anupama ratna che. te mATe he! cetana, tuM ciMtA rAkha. e jJAna, darzana, cAritranuM saMkSepe A svarUpa che, te tuM vicAra. --jJAna svarUpache dehAdithI bhinna AtmA re, " upayogI sada avinAza, mULa mAraga sAMbhaLe jinane re. 1. ema jANyuM saddagurU upadezathI re, " kahyuM jJAna tenuM nAma khAsa mULa mAraga...2. --dazana svarUpa "je jAyuM saddagurU upadezathI re, tenI varte che, zuddha pratIta.....mULa mAraga...1. kahyuM bhagavate darzana tehane re, "jenuM bIjuM nAma samakita mULa mAraga...2. -cAritra svarUpa"jema AvI pratIti chavanI re, jANo sarvathI bhinna asaMga...mULa mAraga...1.
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ 122 zAMta sudhArasa. e sthira svabhAva je upaje re, "nAma cAritra te aNuliMgamULa mAraga 2 -zrImada rAjacaMdra. cetana ! A jJAnAdinuM saMkSepe svarUpa che, te tuM vicAra. te vizeSa vizeSa vicArI jaIza te uttama AtmArtha pAmIza. cetana ! tuM sarvathI bhinna che, asaMga che, bIjI vastuo sAthe tAre kAMI levAdevA nathI; te tenI duHkhada ciMtA choDI daI, tArA pitAnI, tArA svarUpanI ciMtA karI tArUM hita sAdha. 5 have pAMcamI bhAvanAnuM aSTaDhALiyuM kahe che. ne zrI rAma-gukha para nahiM mukhayo...! lezo vinaya nibhAlaya nijabhavanaM ||dhruv|| tanudhanasutasadanasvajanAdiSu viM nimida 3 teravanaM vi che artha - ha, vinaya, tuM tAruM pitAnuM je bhavana che, tenI nikaTa AvI saMbhALa le; arthAta tuM tArA "piyA nija AtmAvAsa pAse have Ava, ane mahela padhAre enI saMbhALa le. have te bahu thaI. A saMsAramAM kugatimAM paDatAM tene keNa bacAvaze ? tAruM zarIra tArI rakSA karaze, ke tArI lamI, ke tArAM putra ke ghara ke svajana,-kaNa tArI rakSA karaze? koNa tane durga
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ anyatva bhAvanA. 123 timAM paDate bacAvaze? tuM tene tArAM tArAM karI rahyo che, tArA gaNuM tenA arthe harSa-zAka-bhaya dharI rahyo che, teonA arthe pApa karI rahyo che, te e pApanAM phaLamAM bhAga leze? mAThI gatirUpa e pApamAMthI tane bacAvaze? nA. te tuM eo para kema mithyA moha dharI rahyo che? tuM tAruM pitAnuM Atmadravya saMbhALa. have bahu thaI. piyA para ghara mata jAo re, (2) " karI karuNuM mahArAja, piyA para ghara mata jAo re" " apane ghara vAlama kahe re, kena vastukI kheTa ? pragaTa tada kayama lIe, yAre ziza bharamakIpeTa pIyA nija mahela padhAre re..." zrI cidAnaMda. he! cetana prItama, have te tuM para ghera jA nahi. have te karaNa karI tArUM ja ghara saMbhALa. yena sahAzrayase'tivimohA -vimatyavimeTuM tadapi zarIraM niyatamadhIraM tyajati bhavaMtaM dhRtakhedaM // vi02 // 1 to 2 bharama 1) hema (2) ajJAna. (3) bhava-bhramaNa. A traNa artha judI judI rIte AmAMthI utare evuM camatkAravALuM A kAvya che.
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ 124 zAMta sudhArasa. artha -re! cetana, bIjAnI vAta te alaga rAkha; kemake -bIjA ghara, kuTuMba, parigraha Adi te tArAthI pratyakSa alaga che, paNa A zarIra ke jene "A huM" "A huM" "A zarIra te huM" evA prakAre atyaMta vibhAvikapaNAthI, mehathI tuM Azraya karI rahyo che, te zarIra paNa nizcaya kSaNabhaMgura che; te paNa tane raDate melI, kheda upajAvI cAlyuM jaze. arthAta A nazvara deha jemAM tuM " huM paNuM " deha paNa tArA (abhedapaNe, arthAta deha eja AtmA ) nahiM? mAnI beThe che, ane tenA ja Azraye rahyo che -te paNa nAza pAmaze, ane tene kheda upajAvaze; te tuM evI nAzavaMta vatu je tArI nathI te para vRthA mUccha kema pAme che? tuM e dehAtma-buddhi che de ane tArI pitAnI trAddhi saMbhALa. " rahI ochuM vajuM viSaya sau jAze tajI tane. "cetana, je tane velA DuM cheDaze ane duHkha upajAvaze, tene tuMja choDa dene. arthAta e paravastunuM anityapaNuM vicAra; e tArI nathI ema vicAra; e velAmI javAnI ema vicAra; Ama vicArI te parane meha tyajI de ! eTale e rahe ke choDe ene choDane! jAya, tethI tane kAMi AkuLavyAkuLatA nahiM thAya; AtmA asithara pariNAmI nahiM thAya. AkuLavyAkuLatA ke asthira pariNAma karmabaMdhanA hetu che. meha ane mamatvane laI AkuLavyAkuLatA thAya che. paravaratane viSe tArApaNuM te mAnyuM hoya te te vastunA javAthI tane kheda thAya; duHkha thAyaja AkuLavyAkuLatA thAyaja meha
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ anyatva bhAvanA. upaje ane krama lAge; paNa pahelethIja e evA nizcaya karI rAkhyuM| . hAya, tA pachI kheda, ka, AvaraNanu kAraNa rahetu nathI; mATe para vastu tArI nathI ema niradhAra karI tArA saMbhALa le; temAMja ramaNu kara. 2. 125 vastutaH tArI nathI. kAMI bhAvi duHkha, cetana ! tuM e potAnA guNanI janmani janmani vividha prigrh-muvinuSe 2 kuTuva teSu bhavataM parabhavagamane, nAnusarati kRzamapi subaM ||vi0 3 // tArI sAthe zuM Ave che. ahai ! cetana ! tuM bhavabhavane viSe vividha prakAranAM kuTuMba ane parigraha saMpAdana kare che. te kuTuba parigrahArdimAMthI eka nAnA trAMSie paNa parabhava jatAM tArI sAthe Ave che ? nA, eka kuTI badAma paNa nathI AvatI. are ! tArA deha paNa tArI sAthe nathI AvatA, e paNa tuM emAMthI chuTA eTale atre nizceta thaI paDe che; ene bALI nAMkhe che. tuM tA parabhave ekalA tArAM pApa-puNya karmI sAthe jAya che. jene viSe tu janme janme mUrchA rAkhe che, te kuTuMba, parigraha, dehAdimAMthI zu' tArI sAthe nathI AvatuM e zu khatAve che? e ema matAve che ke e kuTuMba, parigrahAdi tArAM nathI; pArakAM che; tArAthI para che. tArA tA jJAnAdi guNu che, mATe para vastunA meha tyajI daI hai! vinaya ! tuM tArU peAtAnu bhavana sabhALa. 3
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ 126 zAMta sudhArasa. tyaja mamatAM paritApanidAnaM / ___ paraparicaya pariNAmaM // bhaja niHsaMgatayA, vizadIkRta -manuvimuharasamamirA | vi8 || artha-mamatA, mamatva, paravastune viSe mArApaNuM, A du:khanuM kAraNa che. mATe he! vinaya, tuM e mamatvane tyAga kara. e mamatva paravastunA paricayanuM vizuddhinuM zodhana. pariNAma che. tuM paravastune paricaya chAM, svavastune paricaya kara. tuM niHsaMga thA; paravastune saMga tyajI de, temAM lepa nahiM; te para Asakita kara nahi, te-maya thA nahi; cetana ! ethI tAro AtmAnubhava pragaTa thaze; vizuddha thaze; temAM rasa jAmaze ane tane bahu AnaMda Apaze; mATe paravastuno paricaya chAMDa, svasvarUpane paricaya kara. 4 vidina roDa, kara e ja ema pathi pathi vividhapathaiH pathikaiH saha / kurute kaH pratibaMdha / / nijanijakarmavazaH svajanaiH saha / ki kuruSe mamatAbaMdhaM // vi0 5 // artha-he! cetana jude jude sthAnake mArgamArgamAM judA judA vaTemArganuM maLavuM thAya che, te kaI kaIne pratibaMdha kare che? nA, keI kaI para mamatva nathI karatuM, sarva keI potapa tAne mArge cAlyA jAya che. temaja A
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ anyatva bhAvanA. 127 bhavarUpI dhamAM badhA jene tuM vajana, pitAnAM jana gaNe zALA ane che te badhA pitapotAnA kAme AvI malyA che; pravAsIne meLe. te paNa vaTemArga tulya che. te te sAthe tuM kema mamatva bAMdhe che? kameM prerAyalA AvyA che, kameM prerAyA potapotAnA niyata sthAne kuca karI jaze. A kuTuMbarUpI dharmazALAmAM jema tuM utaryo che tema tArAM mAnelA A svajana paNa utaryA che. savAra paDaye velAmeDA ca pitapatAnI meLe koInI vATa joyA vinA kuca karI jaze. emAM tAre mamatva kartavya nathI. mamatvathI karma baMdhAya che. "paMthI jhADa heThe beThe be ghI karIne beThe, mUDha jANe jhADa mArUM re...... te nathI tArUM re..." prakIrNa - cetana ! tAre AvI mUDhatA karavI egya nathI. tuM paravastune nirNaya kara; te parathI mamatva chAMDa ane tArA pitAnA bhavanane, tArA pitAnAM gharane saMbhALa. 5. praNayavihIne dadhadabhiSaMgaM / sahate bahusaMtApaM // tvayi niHpraNaye pudgalanicaye / vaNi sudhA mamatAlApa | vid
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ 128 zAMta sudhArasa. artha- rAgiNuM rAgI sahu re nirAgI zuM, ye rAga ?" mana vinA maLavuM, bhiMta sAthe bhaTakAvuM." A te satya vAta che ke nehazunya padArtha (pachI te manuSya hoya ke tiryaMca heya, ke jIva heya ke ajIva heya) prati sneha dharanArane bahu saMtApa sahana karavA paDe che, te pachI A pudagalano samUha je tArA prati sneha rahita premI sAthe prema che, jene tArA sAthe leza mAtra paNa premabhAva nathI, tenA para mamatva rAkhI tuM phekaTa duHkha sahana kare che. je ApaNA upara premabhAva, mamatva 2AkhatuM hoya, tenA para prema ke mamatva rAkhe te vAta ThIka ja che, nyAyanI che, paNa jene ApaNe kazI tamA ke paravA na hoya tenA para ApaNe zA mATe nakAmA mUcchita thavuM? e para pudagalAdine ApaNA upara prema nathI e te pratyakSa che. ApaNe enA mATe mArI pahace te paNa te ApaNuM sAMbhaLatA nathI; ApaNane dAda detA nathI; ApaNane na game te paNa te A te kAMi premanA ApaNane raDatA mUkI cAlyA jAya che. premanA lakSaNa ? A lakSaNa na hoya. mATe re! vinaya! tuM evI nipremI parapudagalAdi vastu para prema dhara nahiM; mamatva rAkha nahiM; tene pArakI gaNe chAMva de. tArA pitAnA, tArI sAthe sadA rahetA evA jJAnAdinI saMbhALa le. 6. tyaja saMyogaM niytviyog| kuru nimalamavadhAnaM //
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ anyatva bhAvanA. 129 nahi vidadhAnaH kathamapi tRpysi| mRgatRSNA ghanarasapAnaM // vi0 7 // artha-cetana ! saMga tyAM viga e niyata vAta che, mATe jene cokkasa viga thavAnuM che, je velAmoDuM avazya vichUTuM paDavAnuM che, evA parapagalika padArthone saMga tyajI de, eothI tuM baMdhA nahiM, enuM mamatva saMyoga tyAM viyoga chAMDa, ane ema karI tArI cittavRtti zuddha kara. meha mamatvane laI tArI citavRtti malina thaI gaI che, asthira thaI gaI che. te che cetana ! mamatva chAMDavAthI sthira-zuddha thaze. vaLI e parapudgalanA mamatvathI rAcavuM e mRgatRSNA, jhAMjhavAnA mRgatapaNuthI pANIthI tarasa chIpAvavA jevuM che. cetana ! tRSA chIpe? jhAMjhavAnAM jaLa jema mithyA che ane ethI tRSAvaMtanI tarasa chIpatI nathI, ulaTI vadhe che, kemake jaLAbhAsa dekhI ethI tarasa chIpaze e AzAe deDe che, paNa satya jaLa maLatuM nathI eTale vadhAre tarasya thaI prANa pUve che. parapugalathI cAcI ethI sukha maLaze, ema dhArI te bhaNuM kheMcAya che; paNa satya sukha maLatuM nathI, satya sukha te vegaLuM jatuM jAya che, mATe cetana ! paravatu rUpa jhAMjhavAnAM pANIthI tRSNA chIpAvavAnI AzAne jatI karI ane e paranuM sAmatva cha0 jethI vAstavika rIte tRSA chIe, jethI vAratavika sukha jaladI maLe, evA tArA AtmA rUpe sarovara pAse jaI jJAnAdi rUpa satya
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ 130 zAMtasudhArasa. jaLa pI, tArI tRSA zAMta kara. vinaya! bahu thaI. have te tAruM pitAnuM ghara khelI saMbhALaH parapacAta mUkI de. 7. bhajajinapati masahAyasahAyaM / zivagatisugamopAyaM // piba gadazamana parihRtavamanaM / __ zAMtasudhArasamanapAyaM // vi0 8 // artha -ane vinaya! tuM asahAyanA sahAya ane azaraNanA zaraNu evA zrI jinezvara bhagavAnane bhaja. zivagati pAmavAne A sugama upAya che. vaLI A jagabaMdhu zrI zAMta sudhArasanuM pAna kara. e saMsArajinezvara, rUpI rogane zamAvanAruM auSadha che. vaLI e auSadha nirdoSa che. e levAthI pharI vamanarega upajatuM nathI, mATe bhagavAnane bhaja; samatA dhara, paravastu pratinI mUccha TALa ane tArA guNa saMbhALa. he vinaya ! nirUpadravarUpa sthAna pAmavAne A saraLa upAya che. A ananya bhAvanA bhAvatAM cakravatI bharata mahArAjAnAM karma kSINa thaI teo anupama divya kamalAne varyA, tenuM A TuMka caritra he cetana ! tAre vicAravA jevuM che. bharatezvara. " dekhI aMguli Apa eka aDavI, vairAgya vege gayA chAM rAja samAjane bharatajI, kevalyajJAnI thayAM. " # bhAvanAbedha uparathI.
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ anyatva bhAvanA. 131 jene tyAM sAmrAjyanA akhaMDa dIpa prakAzamAna hatA, jene zire mahAn cha khaMDanI prabhutAnA tejasvI ane caLakATamAna mukuTa virAjita hatA,jenAM sAhityanA, jenA daLane, jenAM nagara-pura-pATaNanA, jenA vaibhavanA ane jenA vilAsanA cakratInI sadhdhi. saMsAra saba Mdhe kAi paNa prakAre nyUnabhAva nahAtA, evA zrImAna bharata cakravatI, zrI RSabhadeva bhagavAnanA putra, peAtAnA ArIsAbhavanamAM vastrAlaMkAArIsAbhuvanamAM rathI sajja thaI manahara siMhAsana upara birAjyA hatA. AvAsanAM cAtaraphanAM dvAra khullAM hatAM; jAtajAtanA sugaMdhI grUpanA dhUmra sUkSma rIte prasarI rahyo hatA, nAnA prakAranA suga MdhI padArtho maghamaghI rahyA hatA; nAnA prakAranAM vAjItrA yAMtrika kaLAvaDe susvarA kheMcI rahyAM hatAM, bharata rAjA. zarIra zAbhAnu zItaLa, mada ane sugaMdhI pavananI lahere nirIkSaNa ane AvatI hatI. peAtAnAM AbhUSaNAdika padAeka vIMTInurthAMnuM nirIkSaNa karatAM karatAM e zrImAna sarI javuM. rAjarAjezvara bharata e bhuvanamAM apUrvatAne vITI nIkaLI paDI. pAmyA. enA hAthamAMnI eka AMgaLiyethI bharatajInuM dhyAna e bhaNI kheMcAyu' ane AMgaLI kevaLa aDavI jaNAi. nava AMgaAMgaLI aDavI ! nIe vITIvaDe je maneAharatA dharAvatI hatI, te manaharatA vinA AMgaLI uparathI bharatezvarane mULAttara vicAranI preraNA thaI. zA kArazuthI A AMgaLI AvI lAgavI joie ? e vicAra
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAMta sudhArasa 132 karatAM viTInuM nIkaLI paDavuM, e kAraNa, ema temane samajAyu. te vAtane vizeSa pramANabhUta karavA khIjI AMgaLInI vIMTI teNe kheMcI lIdhI. e khIjI AMgaLImAMthI jevI vIMTI nIkaLI tevI te AMgaLI aAAlya dvekhAi. vaLI e vAta siddha karavAne teNe trIjI AMgaLImAMthI paNa vIMTI seravI lIdhI. ethI vizeSa pramANa thayuM. vaLI cAthI AMganImAMthI vIMTI kADhI lIdhI eTale eNe paNa evA ja dekhAva dvIdhA. ema anukrame daze AMgaLIe aDavI karI mUkI. aDavI thai javAthI saghaLInA dekhAva aAAnya dekhAyA. aze|bhya dekhAvAthI rAjarAjezvara anyatva bhAvanAmAM gadgati thaI ema mAlyAH-- " ahAhA ! kevI thaelI vastune TIpIne vicitratA che ke bhUmimAMthI utpanna kuzaLatAthI ghaDavAthI mudrikA anI. e mudrikAvaDe mArI aMguli suMdara dekhAi, A te zarIranI e AMgaLImAMthI viMTI nIkaLI paDatAM zAlA ke pArTI ethI viparIta dekhAva dIdhA, viparIta zAbhA ? dekhAvathI azezabhyatA ane aDavApaNuM khedarUpa thayu. azAlya jaNAvAnuM kAraNa mAtra viTI nahi... e ja " ke? jo viTI hata tA tA evI azAbhA hu na jota. e mudrikAvaDe mArI A AMgaLI zAbhA pAmI, e AMgaLIvaDe A hAtha thAle che ane e hAthavarDa A zarIra zAle che; teA have hu' zAbhA kaiAnI gaNu` ? ati vismayatA ! mArI A manAtI maneAhara kAMtine vizeSa dIpA
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ 133 Tharyo; vanAra maNi-mANikrayAdinA alakArA ane ra'gaberaMgI vastro e krAMti mArI tvacAnI zAmA zenI zobhA karI; e tvacA zarIranI guptatA DhAMkI gaNuM ? suMdaratA dekhADe che. ahA ! A mahA viparItatA che ! je zarIrane huM mAr mAnuM chuM. te zarIra te mAtra cAvaDe, te tvacA krAMtivaDe ane te krAMti vastrAlaMkAravaDe zAle che; tyAre zuM mArA zarIranI tAzAbhA kAMI nahi ja ke ? rudhira, hADa-mAMsanA ja kevaLa e mALe ke? ane e mALA te huM kevaLa mArA mAnu chuM! kevI bhUla ! kevI bhramaNA !! ane kevI vicitratA che!!! kevaLa hu' parapudgalanI zeHbhAthI zeAjI chuM. kAithI ramaNikatA dharAvatuM zarIra te mAre mArU kema mAnavu'? ane kadApi ema mAnIne huM emAM mamatvabhAva rAkhuM, te pazu kevaLa du:khaprada ane vRthA che. A mArA AtmAnA zarIrathI eka kALe vicAga che. AtmA jyAre khIjA dehane dhAraNa karavA paravaraze, tyAre A deha ahIM rahevAmAM kaMi zaMkA nathI, e kAyA mArI nathI ane nahi thAya tyAre huM ene mArI mAnuM, ke mAnuM e kevaLa mUrkhatA che. anyatva bhAvanA. jenA eka kALe viyeAga thavAnA che, ane je kevaLa anyatvabhAva dharAve che, temAM mamatva zuM rAkhavuM? e kAyA jyAre mArI thatI nathI, te mAre enA thavuM kAyA mArI nahi ucita che ? nahi. nahi, e jAre mArI te huM zA mATe nahiM tyAre huM eneA nahi, ema vicArUM, enA thAka yUDha kapha ane pravarttana karU, ema vivekabuddhinu tAtparya che.
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ 134 zAMta sudhArasa. A AkhI sRSTi anaMta cIjathI ane anaMta padArthothI bharI che; te saghaLA padArtha karatAM jenA jeTalI kaI paNa vastu para mArI priyatA nathI, te vastu e kAMI mArUM nahiM mArI na thaI, te pachI kaI vastu mArI na hoya ? aho ! huM bahu bhUlI gayA. mithyA mehamAM lathaDI paDaze. te navayauvanAo, te mAnelA kuLadIpaka putre, te aDhaLaka lakSmI, te cha khaMDanuM mahAna rAjya e mArA nathI. emAMnuM leza mAtra mArUM nathI. emAM mAro kiMcit bhAga nathI. je kAyAthI e saghaLI vastuone huM upaga lauM chuM, te bhegya vastu jyAre mArI na thaI tyAre je huM mArI mAnI beTho chuM, evI bIjI vastuo, snehI, kuTuMbIo ItyAdi mArAM zuM thanAra hatAM? nahiM, kaMI ja nahiM. e mamatvabhAva mAre joItuM nathI. e putra, e mitra, e kalatra, e vaibhava ane e lakSmIne mAre mArA mAnavAja nathI. huM ene nahi, e mArA nahiM. puNyAdika sAdhIne meM je je vastuo prApta karI che te vastu mArI na thaI, e jevuM saMsAramAM kayuM khedamaya che? mArAM ugra puNyatvanuM phaLa Aja ke ? chevaTe e saghaLAMne viga ja ke ? puNyatvanuM e phaLa pAmIne enI vRddhi mATe je je pApa karyo, te te mArA AtmAeja bhogavavAM ke? te paNa ekalAeja ke? emAM koI sahIyArI pitAne dveSa karI nahiM ke? nahIM, nahIM. Ama e deha je pArakuM mamatva mArAthI anya che, para che, kevaLa alaga keNa kare che, tenuM mamatva karI, AtmAne zreSI thaI, tene naka, raudra narkamAM nAMkhuM, enA jevuM kayuM ajJAna ? evI kaI bhramaNA che? e kaye aviveka che?
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ anyatva bhAvanA. 135 zalAkApurUSemAne huM eka gaNAye, tyAM AvAM kRtya TALI zakuM nahiM ane prApta karelI prabhutAne beI besuM, e kevaLa ayukta che. e putrone, e pramadAone, e rAjavaibhavane ane e vAhanAdika sukhane mAre kaze anurAga nathI; mamatva nathI." vairAgyanuM AvuM citra cakI rAjA bharatanAM aMtaHkaraNamAM paDayuM ke timirapaTala TaLI gayuM. zukala vairAgyane prakAza dhyAna prApta thayuM. azeSa karma baLIne ane timiranuM bhasmIbhUta thayAM. mahAdivya ane sahaTALavuM. sakiraNathI paNa anupama kAMtimAna kaiva tyajJAna pragaTa thayuM. te ja veLA teNe paMcamuSTi kezakuMcana karyuM. zAsanadevIe ene saMtasAja A ane te mahAvirAgI, sarvajJa, sarvadarzI, bharatakevalI thayA. thaI, cAra gati, coviza daMDaka ane Adhi-vyAdhi-upAdhithI virakta thayA. capaLa saMsAranA sakala sukhavilAsathI eNe nivRtti karI. priyApriya gayuM ane te niraMtara stavavA gya paramAtmA thayA. ema e cha khaMDane prabhu, devanA deva je, aDhaLaka sAmrAjya lakSamIne bhektA, mahAyune paNa, pramANe zikSA aneka ratna dharAvanAra, rAjarAjezvara bharata Adarza bhuvanamAM anyatva bhAvanA upajavAthI zuddha virAgI thaye. kharekhara bharatezvaranuM manana karavA gya caritra saMsAranI zekAttatA ane audAsInyatAne pUrepUre
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAMta sudhArasa 136 dazita kare bharatane zI bhAva, upadeza ane pramANa khAmI hatI ?che. ane tyAM kAMI khAmI hatI ? nahAtI ane tyAM navayovanA srIonI khAsI ke nahAtI rAjaRddhinI khAmI; nahAtI vijayasiddhinI khAmI ke nahAtI navidhinI khAmI; nahAtI putra samudAyanI khAmI ke nahAtI kuTuMba parivAranI khAmI; nahAtI rUpa kAMtinI khAmI ke nahAtI cazaskIninI khAmI ! Ama e saMpUrNa Rddhi-siddhi ane tyAM hatI, chatAM bharatezvare vivekathI anya tvanuM svarUpa joyu, jANyuM ane sap-kacukavat saMsAraratyAga karI tenuM mithyA mamata siddha karI ApyuM. mahAvairAgyanI acaLatA, nimatvatA ane AtmazaktinuM praphullita thavuM A mahAcegIzvaranA caritramAM rahyuM che. eka pitA ( zrI RSabhadeva bhagavAna) nA se| putramAM navANu AgaLa Atma-siddhine sAdhatA hatA. sAmA A bharatazvare sAdhI. pitAe paNa e ja siddhi sAdhI. bharatezvarI rAjyAsanaseAgiyA uparAupara ATha nAra, e ja arIsA eja AdabhuvanamAM te ja siddhine bhuvananA mahimA. pAmyA kahevAya che. e sakaLa siddhisAdhaka maMDaLa anyatvaneja siddha karI ekatvamAM praveza karAve che. abhivaMdana hA te paramAtmAne !! // iti zrI zAMtasudhArasageyakAvye anyatva bhAvanAvibhAvano nAma paMcamaH prakAzaH // iti zrI zAMtasudhArasa nAmanA DhALabaddha kAvyamAM anyabhAvanA nAmanA pAMcamA prakAza samApta.
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ chaThI aci bhAvanA. // zAnDrelavijhIti vRtta // sacchidro madirAghaTaH parigalattallezasaMgAzuciH / zucyA mRdyamRdA bahiH sa bahuzo dhauto'pi gaMgodakaiH // nAte zucitAM yathA tanubhRtAM kAyo nikAyo mahAbIbhatsAsthipurISamUtrarajasAM nAyaM tathA zuddhayati // 1 // aH--A deha madirAnA kuMbha jevA che. madirAnA kuMbhamAM dvirA gALavA chidro pADelA hoya che tema A dehamAM pazu aneka chidro che. madirAnA bhAjanamadirA gALavAnu mAMthI chidro vATe madirA bahAra galAtAM vAsaNa ane A tenA jarA pazu saMgathI te bhAjana dehaH sarakhAmaNI. apavitra thAya che; temaja A dehama thI judA judA chidravATe maLa, mUtra, parasevA, rUdhira, vI, par Adi apavitra vastue jharI rahI che te A daihane apavitra karI rahI che. chidro vATe gaLatI
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ 138 zAMta sudhArasa. madirAthI apavitra thatuM madirAnuM vAsaNa jema pavitra mATIthI bahAra ghasyA chatAM, ane pavitra gaMgA nadInA jaLathI dhoyA chatAM pavitra thaI zakatuM nathI tema A dehadhArIone A deha paNa je suga Ave evA hADa, carma, mAMsa, rakta, mUtra, maLa, zukranuM sthAna che, ane jenAM chidro dvArA aneka azuciya parikveda, mUtrAdi padArtho vahI rahyA che, te pavitra mATIthI vase ke zuddha gaMgodakathI che, paNa pavitra thaI zakate nathI. tAtparya ke ekaja vAra azuci jharI hoya ane pharI pAchI karavAnI na hoya, to te mATI-jaLa AdithI ghasatAM-dhotAM madirAnA vAsaNa ke A dehane pavitra karI zakAya, paNa jyAM niraMtara azuci vahyA karatI hoya, te bhAjanane pharI pharI mATIthI ghasIe, zuddha jaLathI dhoIe te paNa te pavitra thatuM nathI; UlaTAM e mATI ane jaLa apavitra thAya che. gaMgAnuM pANI game tevuM mIThuM ane zuddha chatAM khArA samudramAM paDatAM khArUM ane malina thAya che, athavA gaTaramAM paDatAM game tevuM zuddha jaLa azuddha thAya che, tema A apavitra deha, jemAMthI rAtridivasa, azuci vahyA kare che, je azucinuM sthAnaka che, te dhoyA-masanyA chatAM kevA prakAre zuddha thaI zake ? 1. che mAtA vRtta che. snAyaM snAyaM punarapi punaH snAMti shuddhaabhirdbhiH| vAraM vAraM bata malatanuM caMdanairarcayaMte // muDhAtmAno vayamapamalAH prItimityAzrayaMte / no zuddhayaMte kathamavakaraH zakyate zodhdhumevaM // 2 //
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ azuci bhAvanA. 139 artha -aho ! mUDha cho eka vAra nAhyA, bIjI vAra nAhyA, trIjI vAra nAhyA, ema pharI pharI zuddha jaLa vaDe nAhya che; ane malanA sthAnarUpa A zarIrane caMdana(2) ukaraDe sukhaDathI carce che, ane have ame pavitra ane A deha chIe ema gaNuM enA para prIti moha dhare che; paNa vAstavika rIte ema nathI. e zarIra kadI zuddha nathI thatuM. ukaraDe kadI zuddha thAya kharo ? na ja thAya; kemake tyAM niraMtara khAtara, kacare rahyAM kare che. eka vakhatane kacare jyAM na upaDe tyAM bIje AvI paDe che. tema A zarIra paNa kacarAne ukaraDA jevuM che. tyAM niraMtara maLI rahe che. eka vakhatane maLa jyAM dara ke e che thatuM nathI tyAM bIje AvI upaje che. eka vakhatane paraseve, mela Adi jyAM jaLAdithI detAM dUra thaye hete nathI, eTalAmAM navo paraseve, mela Adi bahAra AvI paDe che. Ama niraMtara jemAMthI maLa vahe che, evuM azucinuM sthAnaka deha chatAM, tene snAna vaDe pavitra thayeluM gaNanArA, tenA upara caMdanAdi vilepanArA ane ene pavitra gaNuM te para prIti-mUccha rAkhanArA je kharekhara mUDha che. 2. | | zArdustravihita vRtti che karpUrAdibhiracito'pi lazuno no gAhate saurabhaM / nA janmopakRto'pi haMta pizunaH saujanyamAlaMbate // dehIpyeSa tathA jahAti na nRNAM svAbhAvikI visratAM / nAbhyakto'pi vibhUSito'pi bahudhA puSTo'pi vizvasyate // 3 //
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ 140 zAMta sudhArasa. athe--kapUra, caMdana, barAsa, gorocana, attara Adi sugaMdhI vastuone lasaNa upara (3) lazaNu bhale lepa kare, paNa lazaNa pitAne ane A deha. durgadha svabhAva chAMdha sugaMdha grahaNa kare nahiM. bhale AkhA janma paryata tenA upara upakAra karavAmAM Ave paNa cAye durjana sujanatA pAme nahiM. tema A zarIrane vividha prakAranAM tela mardana kare, abhaMga kare, zaNagAre, khavaDAvI-pIvaDAvI puSTa kare, paNa te tenI svAbhAvika azuci mUke nahiM. A zarIra upara sugaMdhI chAMTa, caMdana lepa kare, tene zaNagAre, khavaDAve ane ema mAne ke have e sAruM thayuM, rUDuM thayuM, pavitra thayuM paNa ema mAnavA jevuM nathI. e bharese paNa rAkhe egya nathI. arthAt je svAbhAvika rIte apavitra che, te kRtrima pavitratAnA sAdhanathI apavitratA cheDeja nahiM. "tana tuM gaNe che, tArUM re, te nathI tArUM re, "saMbhALIne rAkhyuM sAjuM, telavALuM kIdhuM tAjuM; "khavaDAvI khATuM khArUM re, te nathI tArUM re. jyAre e regI jaNAze, mUkavAnuM mana thAze, "atize thaze akArUM te nathI tAruM re." prakIrNa
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ azuci bhAvanA. 141 ke vajhA vRtta | yadIya saMsargamavApya sadyo, ___ bhvecchuciinaamshucitvmuccaiH|| amedhyayonervapuSosya zauca saMkalpamohoyamaho mahIyAn // 4 // artha - uMcA prakAranA pavitra padArtho paNa A apavitra zarIrane saMsarga pAmatAM dehanI sAhajika ekadama apavitra thaI jAya che, to tevA azuci, azuci paNAnA kAraNa rUpa A zarIrane annaviSTA pavitra karavAno saMkalpa-vicAra kare e pAna-pUrISa kaI mahaTo AzcaryakAraka mahaja che. bhale uMcI jAtanA bAvanAcaMdananuM vilepana A zarIrane kare paNa teja theDA vakhatamAM sugaMdharahita dudhapaNane bhaje che. temaja rUDAM rUDAM bhAtabhAtanAM svAdiSTa sugaMdhI azana- pAnavaDe A dehane Aroge, paNa te khAna-pAna paNa thoDA kALamAM naraka-mUtrarUpe pariName che. A jene azucimaya svabhAva che, e dehane pavitra karavAno vicAra -e te kharekhara mahAna meha che. 4 | svAtA vRtta ! ityavetya zucivAdamatathyaM / pathyameva jagadekapavitraM / / zodhanaM sakaladoSamalAnAM / dharmameva hRdaye nidadhIthAH // 5 //
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ 142 zAMta sudhArasaartha -e rIte A apavitra zarIrane pavitra karavAne vAda cheTe jANuMne jagatamAM eka pavitra kharo zuci padArtha pacca sarvapApaleSarUpa mela-azucine TALanAra-zaidhanAra dharmane tame hRdayamAM dhAraNa karo. tAtparya ke azucibharI kAyA te zucirUpa thaI zake ema nathI mATe e vAda tyajI de egya che, ane kharekharI pavitra vastu dharma, je pathya che, pALavA-AdaravA cAgya che ane je badhAM pApa melane dhoI nAMkhavA samartha che, tenuM ja zaraNa-dhAraNa kartavya che. 5. "khANa mUtra ne maLanI, rAga jarAne nivAsanuM dhAma; "kAyA evI gaNIne, "mAna tyajIne kara sArthaka Ama." -zrImad rAjacaMdra have A bhAvanAnuM aSTaDhALiyuM kahe che | | AtAvArI rAga che che kAgAre tanu cunI sunI jAve...e dezI bhAvaya re vpuridmtimlinN| vinaya vibodhaya mAnasanalinaM // pAvanamanucitaya vibhumekaM / paramamahAdayamuditaviveka : bhA0 1 //
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ azuci bhAvanA. 143 artha-he vinaya! tuM A zarIrane ati malina jANe. ane tArA manarUpI kamaLane samajAva ke pavitra te pavitra che jene mahAna jJAnAdi ezvarya AtmA che. prApta thayuM che, jenAmAM vivekane udaya thaye che,te eka paramAtmA ja che. tArya ke A zarIra pavitra nathI, mATe ene vicAra tyajI de ane kharekhara parama pavitra te jJAnAtmA bhagavAna che, tenuM tuM ciMtavana kara. 1. dampatIretArudhiravivarta, ki zubhamiha malakazmalagarne / bhRzabhapi pihitaH sravati virUpaM, vA vadumanujoga mA 2 . artha -aha! A zarIra te strI-purUSanAM rakta-zukranA _ vivarUpa che, arthAta strInuM rudhira ane thaka zoNitanAM purUSanuM vIrya-e benA saMyogathI vivatta e utpanna thaelo A vikAra che. ahIM ! A deha. e melarUpa cIkhala-kIcaDa kAdavanI khAI che emAM zuM sArUM-zabhanika che ? kaMIja nahiM. e zarIrane hADa-cAmathI game teTaluM DhAMkayuM che, te paNa temAMthI atyaMta dugaMchanIka, suga Ave evA padArtho niraMtara jharI rahyA che. te evA kacarAnA kuvAnuM te kaNa bahumAna kare? arthAt evA azuci bharelA zarIranuM leza mAtra paNa mAna kartavya nathI. Ama he vinaya ! tuM zarIranuM apavitrapaNuM vicAra! tArA manakamalane vikasAva 2.
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 zAMta sudhArasa, bhajati sacaMdraM zucitAMbUlaM / kartu mukhamArutamanukUlaM // tiSThati surabhi kiyaMtaM kaalN| mukhamasugaMdhi jugupsitalAlaM // bhA0 3 // atha- mukhavAyune anukULa karavA, sugaMdhI karavA - karpara pramukha nAMkhIne tAMbUla-pAna khAya che, keyale che. paNa A mukha je asugaMdhI che, durgadha vALuM che, ane jemAM suga Ave evI lALa rahelI che, temAM te e sugaMdhI keTale vakhata Takaze ? arthAta bahu nahiM Take. rAtre game tevA sugadhI pAna cAvI suI rahe, savAre uThatAM meTuM gaMdhAtuM haze; jIbha para ulane maLane pApaDa bAjha haze. Ama he vinaya! A zarIranI apavitratA pratyakSa che; te tuM vicAra, vicAra. tArA manakamaLane jAgrata kara. 3. asurbhigNdhvhaaNtrcaarii| AvarituM zakyo na vikaarii|| vapuSiNi vAraMvAra hasati budhastava zaucAcAraM // bhA0 4 // artha--he! vinaya, durgadha vahenAre aMtaramAM rahelo vikAra TALavA-DhAMkavA to tuM samartha nathI, keThIne kAdava. chatAM A tArA zarIra para kRtrima sugaMdha azuci kema TaLe chaTI tene tuM vAraMvAra suMghe che, tAre zaucAcAra joI DAhyA mANase hase che.
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14pa azuci bhAvanA. tAtparya ke je tArAthI bane te kharekharUM kartavya te e che ke durgadhanA kAraNarUpa zarIranI aMdara rahele je vikAra te dUra karave; kAraNa ke e vikArarUpa mULa kAraNathI bahAra azuci nIkaLI Ave che. e vikArarUpa kAraNa dUra thAya te pachI azucine leza paNa na rahe, paNa A aMtar vartanAro vikAra te tuM jANe tema tArAthI dUra thaI zake ema nathI. eTale bahAranI pavitratA rAkhavA-jALavavAnA tArA prayAsa mithyA che. temAM paNa jyAre ene kharekhara pavitra gaNuM mehavaza thaI tuM suMghe che, tyAre te DAhyA purUSe e tArI kRti para dhUma hase che. A azuci prakAra dehane che, te tArA hRdayamAM he vinaya! tuM dhAra. 4. dvAdaza nava raMdhrANi nikaam| __ galadazucIni na yAMti virAmaM // yatra vapuSi tatkalayasi pUtaM / maLe tava namId I mAM che ! atha-purUSanA zarIramAM nava ane strInA zarIramAM bAra mhoTAM chidro vATe ahorAtra azuci bhAre vATa ne nave jharI rahI che. te zarIrane tuM pavitra mAne ghATa vahetI nIka. che, e te he vinaya! mane tAre kaMI pavitratA kayAM rahI? navIna AcAra lAge che. arthAt A AcAra te meM je sAMbha nathI. je pratyakSa apavitratAnuM sthAna che, jemAMthI niraMtara azuci vahyA kare che, tene tuM pavitra mAne che? paNa e pavitra nathI, ema he vinaya! tuM niradhAra. 5.
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ 146 zAMta sudhArasa, azitamupaskarasaMskRtamanna / jagati jugupsAM janayati hannaM / / puMsavanaM dhainavamapi lIDhaM / mavati virditamatinanamIThuM maga dA artha--a ! A jagatamAM masAlA, vaghAra pramukha sAmagrIthI saMskAra kareluM, rAI, maracAM, viSTA ane mUtra, elacI Adi bharI svAdiSTa kareluM anna annajaLanA khAdhA pachI viSTA rUpe pariNamI jugupsAvikAra ! suga upajAve che, temaja vIryavRddhi kare evuM gAyanuM dUdha paNa pIdhA pachI atyaMta gahaNIya mUtra rUpe pariName che. tAryuM ke A dehanI aMdara kaI e vikAra rahe che ke svAdiSTa anna ane pavitra gaNAtI gAyanuM dUdha paNa anukame viSTA ane mUtra rUpe pariName che. AvuM azucinuM sthAnaka deha che, te he vinaya! tuM vicAra, vicAra. 6. kevalamalamayapudgalanicaye / kavItAnanasi | vapuSi viciMtaya paramiha sAraM / zivasAdhanasAmarthya mudAraM ||bhaa07|| 2424:--There is something bright even in the darkest cloud. zyAmamAM zyAma vAdaukaraDAmAMnuM ratna LAmAM paNa kaMika ujaLo caLakATa che evI eka lekavANuM satya che. game tevI kharAba asArarUpa vastumAMthI tavaMgaveSake sAra zodhI kADhe che.
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ azuci bhAvanA. 147 tema he vinaya ! A zarIra je ke kevaLa sI-paddha javAnA, nAza pAmavAnA svabhAvavALA pudgalane samUha che, ane enI aMdara paDela pavitra AhAra-pAna paNa viSThA-pUrISarUpe pariName che, Ama je ke kevaLa malina ane asArabhUta A deha che, te paNa temAM A eka parama sArabhUta vastu che, te tuM vicAra. game teve azucimaya A deha che, chatAM emAM zivamukha, mekSa sukha ApavAnuM sAmarthya che; e e deha udAra-ucca che. je deha manuSya dehanuM azucimaya hetAM kevaLa asArabhUta mAhAsya che, te manuSya dehane sArabhUta kara heya, tenuM sArthaka karavuM hoya, te te dehamAM mekSasukha ApavAnuM je sAmarthya che, tene - tuM lAbha laI le. kaI paNa gatimAMthI mokSa pAmI zakAya ema hoya che te A manuSya gati ja che; bIjA dehe mekSa pAmI zakAtuM nathI. devatAo paNa e dehane Icche che. devatAo saMyama ArAdhI zakatA nathI, jyAre A dehathI saMyama pALI zakAya che; viratinA bhAva, udyama A dehe thaI zake che. saMyama-virati vinA, cAritra vinA mekSa sulabha nathI. Ama A deha mekSa pamADavAnuM sAmarthya dharAve che; paNa te te je A dehano upayoga saMyama-vrata-cAritra arthe karavAmAM Ave te ja. te sAruM vratadhAra . dehane nirvAha kara, tene khavaDAvavuM, pIvaDAvavuM, paherAvavuM, oDhADavuM e kevaLa vrata-saMyamanA nirvAha
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ 148 zAMta sudhArasa. manuSya deha uttama arthe ja hoya te dehanuM sArthaka che. kevaLa naukA, catura mehane laI, viSayAdhIna vRttine lai nAvika joIe. dehane upayoga khAvAmAM, pIvAmAM, viSa yabhegamAM karavAmAM Ave, te te deha hArI javA jevuM che, mAThI gatinuM kAraNa che. te evI mUccha TALavA A azuci bhAvanA bhAvavI ghaTe che. dehanuM apavitratAmaya vAstavika svarUpa buddhipUrvaka vicArIe te A mUccha avazya TaLaze, ane vrata-saMyama Adi AtmahitapravRtti bhaNI A amUlya dehane upayoga thaze. saMsArasamudramAMthI jIvane tArI nirvANa koThe laI janAra bhAva A manuSya deha che, paNa temAM kaSAya, meha, mUccha, pramAda, A radradhyAna Adi bAkI na paDe te ane vata-saMyama upaga-jAgRAta, sAdhyadaSTi, purUSArtha, satya, vinaya Adi uttama saDha, kuvAstaMbha ane anukULa pavana heca te ja e vahANu sahIsalAmata mukti baMdare pahoMcADe che. Ama A manuSya dehane sAra zivasukha ApavAnuM tenuM sAmarthya che, mATe e sAmarthyane tuM lAbha laI le, ane bIjI rIte e dehane azucimaca, asAra gaNa, emAM mUccha pAma nahiM. 7. yena virAjitamidamatipuNyaM / tatiya vaitapuLyuM che. vizadAgamamadhigamya nipAnaM / viracaya zAMtasudhArasapAnaM / bhA0 8 //
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ azuci bhAvanA. 149 bAlA kAra raho jevA ke na artha -je ke upara kahyuM ke A manuSya deha mekSa prAptinuM sAdhana che, ane ethI ati "bAInA kula puNyavAna pavitra gaNAya che; ane e bAine, zobhA kAraNathI e deha zenika che; mArA bhAine" paNa A dehane je zebhA maLI che, ete cetanane ja te kAMI tenA pitAnA guNa ke nipuNaguNa. tAne laI nahiM. eto A cetananI ja kuzaLatA-nipuNatA-caturAI che ke deha A mAna khATI jAya che. bAkI dehanI pitAnI zebhA ane tenI pitAnI nipuNatA te azucipaNAmAMja che ! A dehane azuci prakAra che vinaya ! tuM vicAra. ane pavitra siddhAMta, salphAstrarUpa jaLasthAna pAmI tuM zAtasudhArasanuM pAna kara. tAtparya ke saddagurUne zedha; te pAse jA, vinayapUrvaka teo samIpe zAstrazravaNa kara; samatAne dha le, ane e samatArUpI amRtapAna karI amara thA. he cetana ! je pharI A azucimaya deha konA kenA jevuM che? kahI jauM chuM, te tuM vicAra- dehane upamA. (1) deha romera chidravALA madirAnAM vAsaNa jeve che. (2) deha kacarAnA ukaraDA jevuM che. (3) nagaranI khALa (Gutter) jIve che. (4) deha lasaNa jevo che. (5) deha durjana jeve che.
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAMta sudhArasa. 150 (6) deha kacarAnI khANu che. Avu dehanuM azicamaya svarUpa vicArI temAM sujJa jIve mUrchA karavI na ghaTe. bIjI daSTie eja dehu phrI e vaDe vrata-saMyama AdaravAmAM Ave, te mekSa ApavA jeTaluM sAmarthya dharAve che. 8. A azucimaya dehanu leza mAtra meAha, mAna, abhimAna karavA jevuM nathI. e saMbaMdhI zrI sanatkumAranI A vAta bahu manana karavA jevI che. sanasAra. cakravartInA vaibhavamAM zI khAmI hoya ? bharata rAjAnI vAtamAM e vaibhavanI aheALAza batAvI che. sanakumAranuM sanakumAra paNa cakravartI hatA. tenA surUpa ane vadhu ane rUpa atyuttama hatAM. eka veLA svarga mAM prazaMsA. sudha sabhAmAM e rUpanI stuti thaI. kAi e devAne e vAta rUcI nahi. AthI te te zakA TALavAne viprarUpe sanatkRmAranA aMtaHpuramAM gayA. sanakumAranA deha te veLA kheLathI bharyAM hatA. tene aMge mardAnAdi padArthAnuM mAtra vilepana hatuM. teNe eka nAnuM paciyuM paheryuM hatuM ane te snAnamajjana karavA beThA hatA. viprarUpe AvelA devatA tenuM manehara mukha, kaMcanavI kAyA ane caMdra jevI krAMti joine bahu Ana Mda pAmyA ane mAthu dhRNAvyuM. A joIne cakravartIe pUchyuM, tame mAthuM zA mATe dhUNAvyuM ? devatAoe kahyuM. ame tamArUM vaNu ane rUpa jovA
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ azuci bhAvanA 151 bahu abhilASI hatA; sthaLe sthaLe tamArAM varNa-rUpanI rastuti sAMbhaLI hatI; Aje ame e pratyakSa joyuM, jethI amane pUrNa AnaMda upaje. mAthuM dhuNAvyuM enuM kAraNa e ke jevuM lekamAM kahevAya che tevuM ja rUpa che. devatAonI ethI vizeSa che, paNa e nathI. sanaprasannatA. kumAra svarUpavarNanI stutithI prabhutva lAvI belyA ke tame A veLA mArUM rUpa joyuM te bhale, paraMtu huM rAjasabhAmAM vastrAlaMkAra dhAraNa karI besuM chuM, tyAre mAruM rUpa ane mAro varNa jevAM yegya che. atyAre te huM kheLabharI kAyAe beTho chuM. je te veLA tame mArA rUpavarNa juo, te addabhuta camasanakumArane kArane pAma ane cakita thaI jAo. rUpamada, dee kahyuM, tyAre pachI ame rAjasabhAmAM AvazuM. ema kahI teo tyAMthI cAlyA gayA. sanaskumAre tyArapachI uttama vastrAlaMkAra dhAraNa karyA. aneka upacArathI jema pitAnI kAyA vizeSa AzcaryatA upajAve tema karIne te rAjasabhAmAM AvI siMhAsana para beThA. AjubAju samartha maMtrIo, subhaTe, vidvAna ane anya sabhAsado Asane besI gayA hatA. rAjezvara cAmara, chatrathI viMjhAtA ane khamA khamAthI vadhAvAtAM vizeSa zobhI rahyA che, tyAM pelA devatAo pAchA viprarUpe rAjasabhA ane AvyA. adbhuta rUpa-varNathI AnaMda devAnuM Agamana. pAmavAne badale jANe kheda pAmyA che evA svarUpamAM teoe mAthuM dhuNAvyuM; cakra
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ 152 zAMta sudhArasa. vae pUchayuM, ahe! brAhmaNe, gaI veLA karatAM A veLA tame judA rUpamAM mAthuM dhUNAvyuM enuM zuM kAraNa che ? avadhijJAnAnusAre devaviproe kahyuM, he mahArAjA! te rUpamAM ane A rUpamAM bhUmi-AkAzane devatAone kheda phera pI gayuM che. cakravartIe te spaSTa ane samajAvavAne kahyuM. brAhnaNAe kahyuM, adhisanakumAranI rAja! tamArI kAyA prathama amRta tulya zaka, hatI. A veLA jhera tulya che. jyAre amRta tulya aMga hatuM tyAre AnaMda pAmyA ane A veLA jhera tulya ' che tyAre kheda pAmyA. ame kahIe chIe zaMkA samAdhAna, te vAtanI siddhatA karavI hoya te tame ane pUrvakamane tAMbUla zuM ke; te para mAkhI besaze, te udaya. tatkALa paraleka pahoMcI jaze. sanakumAra e parIkSA karI te satya TharI. pUrvita karmanAM pApane je bhAga temAM A kAyAnA mada kAyAnuM viSarUpa saMbaMdhInuM meLavaNa thavAthI e cakravatInI thavuM. kAyA jheramaya thaI gaI hatI. vinAzI ane azucimaya kAyAne A prapaMca joIne sanakumArane aMta:karaNamAM vairAgya AvyuM. A saMsAra kevaLa tyajavA gya che. AvI ne AvI azuci sanakumArane strI, putra, mitrAdikanAM zarIramAM rahI che. vairAgya. e saghaLuM mehamAna karavA egya nathI, ema vicArI te cha khaMDanI prabhutA tyAgI cAlI nIkaLyA.
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ azuci bhAvanA 153 sAdhurUpe jayAre vicAratA hatA tyAre teone mahAraga upanna thaye. tenAM satyatvanI parIkSA levAne kaI deva tyAM vidya rUpe Avyo. sAdhune kahyuM-huM bahu kuzaLa rogane udaya. rAjavaidya chuM. tamArI kAyA rAgane bhega thaelI che. je IcchA hoya te tatkALa te rogane huM TALI dauM. sAdhu bolyA-he! vaidya, karmarUpI rega mahA unmatta che; te roga TALavAnI tamArI kamaraga. je samarthatA hoya te bhale mAre e rega TALe e samarthatA na hoya te A rAga bhale raho. devatA bolyA-e rAga TALavAnI samarthatA nathI. sAdhue pitAnI labdhinAM paripUrNa prabaLavaDe thuMkavALI AMgaLI karI te ragane kharI ke tatkALa te rAgane nAza thaye; ane sanakumAranI kAyA pAchI hatI tevI banI gaI. pachI labdhi. te veLA deve pitAnuM svarUpa prakANyuM dhanyavAda gAI, vaMdana karI te pitAne sthAnake gaye. raktapitta jevA, sadeva hIparUthI gadugatA, mahA reganI utpati je kAyAmAM che, paLamAM vaNasI javAne jene svabhAva che, je pratyeka pramANuzikSA rame paNa babbe rAgavALI he A rogano bhaMDAra che, anna vagerenI jUnAdhikatAthI che. pratyeka kAyAmAM dekhAva de che, maLamunna-naraka-hADa mAMsa-parU ane lemathI jenuM baMdhA
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ 154 zAMta sudhArasa raNuM TakayuM che, tvacAthI mAtra jenI mane haratA che te kAyAne meha khare vibhrama ja che. sanakumAra nuM lezamAtra mAna karyuM, te paNa jenAthI sakhAyuM nahIM, te kAyAmAM are ! pAmara, tuM zuM kahe che? e moha maMgaladAyaka nathI - zrI mokSamALA. // iti zrI zAMtasudhArasa geyakAvye azucibhAvanAvibhAvanoM nAma SaSThaH prkaashH|| iti zrI zAMtasudhArasa nAmanA DhALabaddha kAvyamAM azuci bhAvanA nAmane chaThe prakAza samApta.
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAtamI Azrava bhAvanA. | munnAyAta vRtti che yathA sarvato nijhrairaaptdbhiH| prasUryeta sadyaH payobhistaTAkaH / / tathaivAzravaiH karmabhiH sNbhRtogii| mad carcA vitha che ? artha -jema comera pANInA jharaNAM paDatAM hovAthI taLAva ekadama bharAIne chalI jAya che, Azrava jharaNa, jIva ane temAM pachI kAdava vadhe che, tema sarovara, karma taraphathI karma Azrava AvatAM prANI kAdava. tethI bharAI jAya che, tene kAMI sujhatuM nathI, te vyAkuLa thAya che, gabharAya che tenI cittavRtti asthira thAya che, ane melI thAya che. 1.
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ 156 zAMtasudhArasa. || rAvihita 9 . yAvatkicidivAnubhUya tarasA karmeha nirjIyate / tAvaccAzravazatravo'nusamayaM siMcaMti bhUyo'pi tat / / hA kaSTaM kathamAzravapratibhaTAH zakyA nirAdhdhuM myaa| saMsArAdatibhISaNAnmama hahA muktiH kathaM bhAvinI // 2 // athara-ahe! hajI kaMIka kanyAM bhagavAI nirjarI jAya che, tyAM to AzravarUpa zatru samaye akhaMDa varasAda, samaye navA karmo siMcAM kare che. ahe ! chuTAya kema? Ama jotAM A AzravarUpI zatruone huM kevI rIte jItI zakIza ? ane A bhayaMkara saMsAramAMthI mAre mekSa kevI rIte thaze ? 2. | karSiLI vRtti che mithyAtvAviratikaSAyayogasaMjJA zcatvAraH sukRtibhirAzravAH prdissttaaH|| karmANi pratisamayaM sphuTairamIbhi baghnaMtA bhramavazato bhramaMti jIvAH // 3 // atha-(1) mithyAtva (2) avirati (3) kaSAya ane (4) cega e nAmanA cAra Azrava zAthI jIva puNyazALI purUSoe kahyA che. bhrame karI, bhame che ? arthAt vastunuM yathArtha jJAna nahiM hovAthI A Azrave karI pratikSaNe cha navAM navAM karma bAMdhe che, ane cAra gatirUpa saMsAramAM bhame che. 3
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ Azrava bhAvanA. / / rathoddhatA vRtta iMdriyAtratakaSAya yeogajAH / paMca paMcacaturanvitAstrayaH // paMcaviMzatirasatkriyA iti / netravedaparisaMkhyayA'pyamI a--A AzravanA khetAlIza prakAra che. (1) pAMca iMdriyA. (2) prANAtipAtAdika pAMca atrata, (3) krodhAdi cAra kaSAya (4) manAdika traNa ceAga (5) kAyikAdika paMcaviza asakriyA. 157 118 11 55. 5-10 4-14 3-17 25-42 prathama pAMca mithyAtvAdi jaNAvyAM, te te AzravanAM kAraNA; arthAt mithyAtvane lai karma Ave; anatane laI Ave; kaSAyane laI Ave, pramAdane lai Ave ane ceAgane laI Ave. ane A khetAlIza bhedda kahyA te kevA prakAre kra Ave te batAvavA, arthAt pAMca iMdvicAnA viSayarUpe kama Ave; pAMca atrata rUpe Ave; cAra kaSAya rUpe Ave; traNa. cAga rUpe Ave; pacivaMza prakAranI asakemanA AvavAnA kriyA rUpe paNa Ave. prakAra. iMdricAnA viSaya bhAgavatAM kama lAge; prAghAta, asatya, steya, maithuna, parignahumUrchA AcaratAM kama lAge.
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ 158 zAMta sudhArasa krodhAdi karatAM karma lAge. vinA upage, vinA prajane, uThatAM, besatAM, letAM, mUkatAM, pheMkatAM Adi aneka kriyAe karI kama lAge. kaI karma mithyAtvane laI AvyuM hoya keImAM avirati kAraNa hoya; keimAM pramAda kAraNa hoya; karma AvavAnAM keImAM yoga kAraNa hoya; kaImAM be kAraNa. kAraNa hoya; keimAM traNa hoya; keimAM vadhAre ochAM ke badhAM kAraNe hoya; keImAM eka pradhAna kAraNa hoya te bIjA gauNa heya. Ama mithyAtyAdi pAMca kAraNane laI beMtAlIza prakAre Azrava Ave che. e AzravanAM mukhya kAraNamAM paNa aneka pratibheda che. mithyAtvanA pAMca bheda che. 5-5 avatanA bAra bheda che. 12-17 kaSAyanA pacIza bheda che. 25-42 ganA paMdara bheda che. 15-57 ema AzravanAM mukhya cAra kAraNanA uttarabheda satAvana che. A bheda graMthAMtarathI (navatarava,-tattvArtha pramukha graMthathI) jANavA che. emAMthI eka ke vadhAre kAraNe laI karma baMdhAya che. temAM jevuM kAraNa te baMdha paDe che. AkarA kaSAyathI Akare baMdha paDe che. pAtaLo jevuM kAraNa te kaSAya hoya te zithila baMdha paDe che. tema A baMdha, bIjA kAraNenuM samajavuM. lAMbA kALanA ke TuMkA kALanAM, AkarAM ke zithila, nhAnAM
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ Azrava bhAvanA. 159 ke heTAM, ema karmanA baMdha paDe che. te je kAraNethI te baMdhAya che, te kAraNe upara AdhAra rAkhe che. e AzravanAM kAraNe TALavAthI, dUra karavAthI, rAdhavAthI parama kalyANa che. e A zavanA dhane saMvara kahe che. dehadhArI jIva dehamAM rahyo che tyAM sudhI tene idri te cheja; yoga che; AMkha je ze; kAna deha paryata kriyA sAMbhaLaze; nAka saMghaze; jIbha cAkhaze; te che. zarIra sparzaze; bIjI kriyAo paNa cAlaze. AthI DaravAnuM nathI; paNa DaravAnuM che te te mithyAtvAdi keI AzravanAM kAraNane laI e kriyA thAya te mATe sujJa jIe, AtmApaNa je zAthI thIoe kSaNe kSaNe vicAravuM ke kama DaravuM joIe lAge che, te mithyAtva, avata, kaSAya che? ane cegathI lAge che, bIjI rIte nathI lAgatA; mATe amuka kriyA cAlavAmAM, khAvAmAM, pIvAmAM, bolavAmAM, haravAmAM, pharavAmAM, cAkhavAmAM, levAmAM, devAmAM vagere kriyAmAM karyuM kAraNa vatte che, ene sukSma upayoga rAkhave. vicAravuM ke mithyAtva che ke avirati che, kaSAya che ke kega ke pramAda-zuM pradhAnapaNe vatte che,-e vicArI tene aTakAvavAM. AthI AzravanAM kAraNe ocho thaze TaLaze; dUra thaze, saMvarane abhyAsa paDaze ane pariNAme parama kalyANa thaze. 4. | | phaMkavajhA vRta che. ityAzravANAmadhigamya tattvaM / nizciya satya zutinidhAnA .
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ 160 zAMta sudhArasa. eSAM nirodhe vigaladvirAdhe / sarvAtmanA drAg yatitavyamAtman // 5 // aH--hai AtmA ! tuM ane badhA jIvA A prakAre Azrava tattva samajI zAstrazravaNu karI satyanA nizcaya karI; ane e Azrava zatrunA nidha karavA tarata prayatna karo; emAM virAdha jevuM kazu nathI; emAM kAMi kahevA jevuM nathI; e AzravanA rAdha kare ja chUTakA che; kalyANu DhaLye che; mATe sadgurU samIpe e Azravatattva jANI satyanA niradhAra karI e Azrava chAMDavA udyama karI. 5. mAtrava chuTako. have A sAtamI bhAvanAnuM aSTaDhALIyu' kahe che. aa dhanAzrI rAgabhAlIDA ? huMsA 2 viSaya na rAcIce........e dezI, pariharaNIyA re sukRtibhirAzravA / hRdi samatAmavadhAya // prabhavatyete re bhRzamucchraMkhalA / vibhruguNavibhavavadhAya // pa01 // artha:--ahA ! kuzaLa AtmAoe hRdayane viSe samatA dhAraNa karI A AzravanA parihAra karttavya che; kemake A ucchva khala Azrava ( ucchva khala chuTA, eDI vinAnA, Azravane tA rAdhyA sArA; eDImAM khAMdhyA sArA; chUTI kharAba) AtmAnA jJAnAdi guNarUpa je vaibhava-anAya tenA nAza karavAmAM koDha ucchva khalane khalAmAM
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ Azrava bhAvanA. 161 A sAre. pAme che. he! sajajane ! tame Azravane chAMDe; kemake e AtmAnA jJAnAdi guNane gADha AvaraNanuM kAraNa thAya che 1. kuguruniyuktA re kumatipariplutAH / zivapurapathamapahAya // prayataMte'mI re kriyayA duSTayA / pratyuta shivvirhaay|| p02|| artha--aho ! kugurUthI prerAyelA ane kumatinA pAzamAM phaselA A ja zivapurane mArga tyajI daI ulaTA duSTa kriyA vaDe avaLA cAlyA che! ahe ! kumatapAza A te eone zivasukha pAmavAne badale mithyAtva. te hArI javAne prayAsa che, mATe je AzravarUpa duSTa kriyAthI zivasukhanAza pAme, cheTuM jAya, ene tame he ! sajajane parihAra kare. 2. aviratacittA re viSayavazIkRtA / viSahate vitatAni // iha paraloke re karmavipAkajA nyaviraladuHkhazatAni // pa03 // artha -upara jaNAvyuM ke kugurU ane kumatinA pAzamAM paddha mithyA mArga che grahaNa kare che, uttaramAM javuM hoya
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ 162 zAMta sudhArasa. ane te dakSiNanI vATa; ane samaje ke uttara tarapha jatAM ame uttaramAM jaIe chIe. je kriyAdakSiNa Ave ke? vartanathI mela dUra jAya, karma vadhAre vadhAre AkarAM baMdhAtAM jAya, te kriyAvartanathI zivasukha-mokSa maLaze ema gaNI Acaryo rahe, te teone mekSa maLe kharo ? nA, kadI nahIM. Ama ghaNuM che jyAre mithyAtva AzravathI kama bAMdhyA jAya che, tyAre vaLI bIjA ghaNu jIve che, ke jenA cittamAM leza mAtra vatanA, viratinA, vairAgyanA pariNAma nathI, dizAmathI du:kha je bicArA viSayavaza paDyA che ane e tema viSayAzravathI upajelAM karmanAM seMkaDe IDhiye khullo rAkha- game vipAka-phala A bhavamAM tathA para vAthI paNa duHkha. bhavamAM niraMtara sahana karI rahyA che. A zArIrika kSINatA Adi rega e A bhavanAM viSayasevanathI thaelAM pratyakSa phaLa che; parabhave paNa naraka, tiryaMca gatirUpa enAM phaLa che. viSayasevanathI rega thAya; rogathI tana-mananI-skRti na rahe AtmavIllAsamAM khAmI Ave; AhadehaTa ciMtavavuM thAya; mana asthira rahe Arodra dhyAna dhare kutarka kare; AthI mAThAM karma baMdhAya; je pariNAme duHkharUpa mAThI gatine Ape. Ama paraMparAe viSayasevana kAraNabhUta thAya che. eTale ghaNuM ja kugurU ane kumatinA pAzamAM paDyA hovAthI tatva pAmatA nathI. satyane asatyarUpe gaNe che; asatyane satyarUpe gaNe che; kavacit khoTuM jANatAM chatAM jANI joIne chAMDatA nathI; sAcuM jANatAM chatAM
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ Azrava bhAvanA. 163 jANI joine AdaratA nathI, AvA mithyAtvI, avaLe raste cAlanArA, vastu svarUpanA jJAnathI vimukha, e duHkha pAme che. tema ja viSayAyIna vRtti- vALA jIvA paNa agAu kahyuM tema A bhava, parabhava anemAM viSayajanya karmAMnA kaDavA vipAka anubhave che; mATe hai! sajjanA! tame A Azrava chAMDA. 3. karijhaSamadhupA re zalabhamRgAdayo / viSayavinodarasena || haMta labhate re vividhA vedanA / bata pariNativirasena // 504 // aH--ahA ! jenu pariNAma kharekhara mAruM che, jenA vipAka kaDavA che, evA viSayAnaMdanA rase karI hAthI, mAchalAM, bhramarA, pataMgI, harazu Adi jIvA jAtajAtanI vedanA bhAgave che. viSayajanya vedanAnA A pratyakSa pariNAma che. hAthI svaze driyanA viSayamAM lubdha che; te te ja viSayaaAbha tene dha karI phasAve che. mAchalAM jInheMdriyanA viSayane vaza che; bhramarA suga Mdhane vaza che, pataMgIyAM rUpa-tejane vaza che; haraNIyA rAgane, susvarane vaza che. Ama ekeka iMdriyanA viSayane vaza thakA, emAM evA lIna thaI jAya che ke peAtAne bhUlI jaI prANa khAvA jevI sthitimAM phasAI jAya che. hAthIne sparzendriyanA lAbha ja sAve che. viSayane vaza prANInI ane cakSue, ca` tathA bhAvacakSu aMdha thai jAya che. te DhekhI zakatA nathI; vicArI zakatA nathI, hAthI ne viSaya. A pratyakSa vAta che, kAmavivaza hAthI, hAthaNI dekhI evA vihvaLa thaI jAya che ke kazuM
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ 164 zAMta sudhArasa. dekhI zakatuM nathI. A viSayAMdhapaNAthI e mahAnuM jabaruM prANI paNa vaza thAya che. jaMgalamAM hAthIonAM TeLAmAMthI hAthIne pakaDavAnI A yukti pracalita che. jaMgalamAM eka jabare, be-traNa hAthI mAya evaDe khADe kheravAmAM Ave che. te upara meTI khapATe orasorasa bharI laI tene DhAMkI de che. upara eka hAthI kema paka- jIvatI hAthaNInA AkAranI kAgaLanI DAya che? ke bIjI kRtrima hAthaNI ubhI rAkhavAmAM Ave che. bicArA kAmavivaza hAthI te hAthaNInI zodhamAM ja bhaTakate hoya che, ane jyAM hAthaNI dekhI tyAM AMdhaLAbhita thAya che, ane tenA upara pitAnuM cAle te humalo karavA jAya che. A kRtrima hAthaNI pAse paNa e prakAre hAthI AvI caDe che. ene pakaDanArA AsapAsa saMtAI rahe che. AsapAsa keI nathI, e jANI hAthIne vadhAre jora Ave che ane kRtrima hAthaNu para humalo karavA jAya che, tyAM pitAnA bhArathI vAMsanI jALI tUTI paDe che. ane pote khADAmAM sarI paDe che, ahIMA tene mada utarI jatAM sudhI tene bhUkhyA tarasyA rAkhI mUkavAmAM Ave che, AthI te gaLI jaI zAMta thaI pakaDAya che ane pALI zakAya che. Ama hAthI jevuM rAkSasI prANuM eka sparzendriyanA viSayane laI viTaMbanA pAme che, te pachI badhI Idriyene vaza jIvane keTalI viTaMbanA thAya? e he jIva! tuM vicAra. mAchalI bicArI jIbhanA viSayane vaza hevAthI khAvAnI
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ Azrava bhAvanA. 165 lAlace pakaDAya che. bhramare sugaMdhane mAchalIne rasa, bhegI thatAM te viSayathI chevaTa sudhI bhramarane sugaMdha, tRpti nathI pAmate, ethI sAMje kamaLa, pataMgane rUpa, jemAM te rahyo hoya che te bIDAI jatAM mRgane rAga-prANu aMdara prANa khUe che, pataMgIA rUpathI javAnI vAta. AkarSAI baLatA dIvAmAM jhaMpalAI duHkha pAme che, prANu khUe che. haraNIA madhura gAyanathI lubdha thaI zikArInA pAzamAM phasAI prANa khUe che. viSayajanyanA A pratyakSa vipAka che. ekeka viSayanA lebhathI AvuM mAThuM pariNAma Ave che, te pachI badhI Idriyone vaza rahetAM keTaluM duHkha Ave e he cetanA tuM vicArI e viSayathI vegaLe rahe! vegaLA rahe!! e viSacanAM pariNAma mAThAM che mATe he puNyavaMta jI ! tame Azrava chAMDI de. 4. Ama jyAre ghaNuM mithyAtva ane viSayathI duHkha pAme che tyAre ghaNu kaSAyathI pAme che e batAve che. uditakaSAyA re viSayavazIkRtA / yAMti mahAnarakeSu / / parivarttate re niytmnNtsho| janmajarAmaraNeSu // pa05 // athara-aho ! jene kaSAyane udaya thayuM che, je viSayane vaza thayA che, te bicArA mahAra kaSAyathI dukha narakagati pAme che ane nizcaye anaMtI vAra janma-jarA-maraNanAM duHkha anubhave
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ 166 zAMta sudhArasa. che. viSaya, kaSAya, pramAda, mithyAtva, AzravanAM AvAM kaDavAM phaLa che, te he! puNayazAlI jI ! tame Azravane parihAra kare! parihAra kare !! pa. tevA ja prakAre mana-vacana-kAyAnA mAThA cage duHkha pAme che te batAve che. manasA vAcA re vapuSA caMcalA / durjayaduritabhareNa // upalipyaMte re tata aashrvjye||| yatatAM kRtamapareNa // pa06 // artha-ahe ! je prANI mana, vacana, kAyAe asthira thAya che, arthAta jenA maga, kAyacaMcaLatAnAM duHkha vega, vAcAga kAbumAM rahetA nathI, te * prANiye durjaya, AkarUM pApa bAMdhe che, mATe he caturajane! tame Azravane jItavAno prayAsa kaze. navAM karma bAMdhe nahiM. mana, vacana, kAyAnA roga sthira karo. AzravanAM pariNAma mAThAM che, mATe ene chAMDe. 6. A te azuddhaganAM phaLanI vAta kahI, paNa zubhagathI paNa jIvene bhamavuM paDe che, bhale zAtA bhegave che, paNa te karmanuM kAraNa hovAthI, bhavamAM bhADe che, e batAve che. zuddhA yogA re yadapi yatAtmanAM / savaMte zubhakarmANi //
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ Azrava bhAvanA. 127 kAMcananigaDAMstAnyapi jAnIyAt / tanitizarmANa I 107 | artha-saMyati purUSanA bhale zubha ga heya, te paNa te vega hovAthI zubha karmane ANe che; senAnI ane karma rahita nathI karatA. A zubha karmo loDhAnI beDI. paNa mekSasukhane nAza karavAne suvarNa beDI samAna samajavAM. jyAMsudhI karma che tyAM sudhI jIva belamAM baMdhAya che ane tyAM sudhI tene mikSa thAya nahiM. bhale azubha karmavALAnI leDhAnI be gaNe, zubhakarmavALAnI sonAnI; paNa bane baMdhAyelA te che. Ama zubhaga paNa Ave che. tene he sajajane ! tame pariheze. 7 modasvaivaM re sAzravapApmanAM rodhe dhiyamAdhAya // zAMtasudhArasapAnamanArataM vinA! vidhAya vidhAya che 508 atha-mATe re vinaya ! he suvinIta cetana ! tuM AvA prakAre Azravajanya pApane redhavAnI buddhi kara; ane A zAMtasudhArasanuM vAraMvAra pAna karI AnaMda pAma. AzravanAM kaDavA pariNAma Ama jANI he sajajane ! he cetana ! tame A mithyAtva, avrata, kaSAya, pramAda, ga5 kamane AvavAnA nibiDa kAraNarUpa Azravane chAMDe. 8.
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ 168 zAMta sudhArasa. Ama Azrava vicArI te aTakAvatAM jIvane mokSa pAmaAzrava choDe te : - vAmAM kAMI vAra nathI. te amara thAya che. amara thAya. tene bhaya rahetuM nathI. " aba hama amara bhaye na mareMge, yuM kAraNa mithyAta diye taja kahe ke deha dhareMge? aba hama." -zrI AnaMdaghanajI. baMdhanuM kAraNa Azrava. mukitanuM kAraNa saMvara. " kAraNa ge he baMdhe baMdhane re, " kAraNe mukita mukAya, Azrava-saMvara nAma anukramere, "hepAdeya suNAya. " zrI AnaMdaghanajI. padmaprabhunuM stavana. ApuMDarika-kurika mahAvidehamAM puMDarikizuM nagarImAM puMDarika ane kaMDa rika be bhAIo rAjya karatA hatA. eka AzradvAre kaMDarika samaye mahAtattvajJAnI 'munirAja vihAra karatAM tyAM AvI caDayA. teonAM vairAgya-vacanAmRtathI kaMDarika dIkSA levAne anurAgI thayo. ghera AvI pitAnuM rAjya puMDarikane soMpI pote cAritra zrI bhAvanAbedha uparathI.
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ Azrava bhAvanA. grahaNa karyuM. sarasa-nIrasa AhAra karatAM ceDA kALe ene rega upaje, tethI te cAritra pariNAme bhagna thaye. puMDarikiNa nagarInA azeka udyAnamAM AvI teNe ethe-muhapatti vRkSe valagAdha mUkayAM. niraMtara te pariciMbhagnapariNamI tavana karavA maMDa, ke puMDarika mane kuMDarika rAjya Apaze ke nahiM ? vanapALe kuMDa rikane oLakhyo. teNe jaIne puMDarikane vidita karyuM ke tamAre bhAI AkuLavyAkuLa thate azoka bAgamAM rahyo che. puMDarike AvI kaMDarikanA manebhAva joyA, ane tene cAritrathI Dolate-bhraSTa thatuM jemAM keTalAka upadeza ApI, pachI rAjya tene seMpI ghera AvyA. sahasa varasa pravajyA pALI pachI te patita thaye, tethI kaMDarikanI AjJA sAmaMta ke maMtrI keI mAnatA nahi ane ulaTA tene dhikkAratA. kuMDarike rAjyamAM AvyA pachI ati AhAra karyo. rAtrie ethI karI tene bahu pIDA thaI, vamana thayuM. abhAvane laI kaI tenI pAse AvyuM nahiM; tethI tenA manamAM pracaMDa phodha vyApe. teNe nizcaya karyo mahAredra dhyAna ke A dardathI je mane zAMti thAya te pachI prabhAte huM e badhAne joI laIza. evA mahA mAThAM durgAnathI mArIne sAtamI narake apayaMThA pADe tetrIza sAgaropamanA AyuSya anaMta dukhamAM jaI upaje. kevuM viparIta AzradvAra !!! AzravathI kuMDarikanI zI avasthA thaI? Ama jANu mumukSuoe Azrava chAMDa egya che. have puMDarikanuM zuM thayuM juo!
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ 170 zAMtasudhArasa. kaMDarikanA e-mukhavastrikA Adi saMpakaraNa je teNe azoka bAgamAM jhADe laTakAvyAM hatAM, saMvarakAre te grahaNa karIne puMDarike nizcaya karyo ke puMDarika mAre maharSi gurUkane javuM; ane tyAra pachIja annajaLa grahaNa karavAM. aNavA tharaNe paravarata pagamAM kaMkara, kaMTaka, khaMcavAthI lohInI dhArAo cAlI. te paNa te uttama dhyAne samatA bhAve rahyo. ethI e mahAnubhAva puMDarika cyavIne samartha sarvArthasiddhi vimAne tetrIza sAgaropamanA atyuga AyuSya devarUpe upa AzravathI kaMDarikanI zI duHkhadazA ! saMvarathI puMDarikanI zI sukhadazA! !! // iti zrI zAMtasudhArasageyakAvye AzravabhAvanAvibhAvanA nAma saptamaH prakAza H // iti zrI zAMtasudhArasa nAmanA DhAlabaddha kAvyamAM sAtamI Azrava bhAvanA samApta,
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ AThamI saMvara bhAvanA // svAgatA vRttaM // yena yena ya ihAzrava rodhaH / saMbhaveniyatamaupayikena // Adriyasva vinayAdyatacetA stattadAtaradRzA paribhAvya // 1 // artha- he vinaya! A jagatamAM je je upAye karI nizcaye Azravarodha thAya, te te upAce aMtara daSTie vicArI te prati cita lagADavAmAM Adara kara. 1. saMyamena viSayAviratatve / / darzanena vitathAbhinivezaM // dhyAnamArttamatha raudramajasraM / cetasaH sthiratayA ca nirNdhyaaH||2||
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ 172 zAMta sudhArasa. artha-he vinaya ! viSaya ane agratane saMyamavaDe nirodha kara. asatyanA abhiniveza-AgraharUpa je mithyAtva tene samyagU dazanavaDe, samyaktvavaDe nirodha kara ane cittanI sthiratAvaDe Arta ane raudra e be mAThAM dhyAnane haMmeza niSedha kara. viSaya, avata, mithyAtva, durbAna e badhAM AzravanAM kAraNe che, te te kAraNe tenA pratipakSI kAraNe saMyama, darzana, sthiratAthI dUra karI zakAya che. 2 | | zAtinI vRtti che krodhaM kSAtyA mArdavenAbhimAnaM / hanyA mAyA mArjavenojjvalena // lobhaM vArAMrAziraudraM nirNdhyaaH| saMtoSeNa prAMzunA setuneva // 3 // artha-jema rAddha-bhayaMkara lAgatI pANInI rAzane uMcI pAja bAMdhI khALI zakAya che, tema he vinaya ! tuM krodhane kSamAvaDe, mAnane namratAvaDe, mAyA kapaTane ujvaLa saraLa cittavaDe ane lobhane saMtoSavaDe nirodha kara. 3. | svAyatA vRtta . guptibhistisRbhirevamajayyAn / tIna vijitya tarasA'dhamayogAn / sAdhusaMvarapathe prytethaa| lapsyase hitamanIhitamiddhaM // 4 //
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMvara bhAvanA. 173 artha-he! vinaya ! jItavA muzkela evA traNa manavacana-kAyAnA adhama vegane mane gupti, vacanagupti ane kAyamurti e traNa musivaDe jItI, tuM rUDA saMvara mArgamAM prayatna kara; ethI pariNAme tuM zAzvata hitArtha pAmIza; arthAta keI kALe nAza na pAme e mekSa pAmIza. 4. | | maMtA vRtta che evaM ruddheSyamalahRdayairAzraveSvAptavAkya__ zraddhA caMcatsitapaTapaTuH supratiSThAnazAlI // zuddheryogairjavanapavanaiH preritA jiivpotH| srotastIrkhA bhavajalanidheryAti nirvANapuryA // 5 // artha -mithyAtva, avrata, pramAda, kaSAya ane ega e pAMca AzravanAM kAraNe che, karma jaLa AvavAnAM e pAMca meTA nALA che. mithyAtvanALuM samyagdarzanarUpa daravAjA (saMvara) vaDe baMdha karI zakAya che. avata,viSaya, pramAdarUpanALuM cAritrathI baMdha karI zakAya che dha kaSAya kSamA saMvarathI aTakAvI zakAya che. mAna Azrava mRdutA saMvarathI aTakAvI zakAya che. mAyA Azrava saralacittarUpa saMvarathI rAdhI zakAya che. labha Azrava saMteSa saMvarathI dhI zakAya che. manoyoga managuptithI aTakAvI zakAya che. vacana vacanaguptithI aTakAvI zakAya che. kAyAga kAyaguptithI aTakAvI zakAya che.
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAMta sudhArasa Ama je je kama AvavAnAM mhATAM dvAra che, te dvArane baMdha karavAnA tevA ja daravAjA che. te daravAjArUpa savarane huM vinaya ! tuM Adara. huM nimala hRdayavALA purUSo ! e savaranu tame sevana karI. e saMvaranA Adara ane AzravanA rASa thatAM jIvarUpa vahANu saMsArasamudranA pravAhane tarI jaI nirvANupurI pahoMcI jAya che. e jIvarUpI vahANumAM parama AptapurUSa sarvajJa vItarAga paramAtmAnAM pavitra vacana para zraddhArUpa sahe pharapharI rahyA che; ane mana, vacana, kAcAnA jIvavahANa zuddha ceAgarUpa vegavALA pavane karI te mAkSabaMdare kema jIvarUpa naukA saDasaDATa nirvANupurI bhaNI pahece prayANa karI rahI che. samudramAM vahANu hAya tene je kAMThe javu hAya te kAMThe 174 pahoMcavAmAM anukULa pavana joIe; kuvAsthaMbha ane saDha sArA joIe, jIvarUpI vhANune saMsArasamudramAMthI meAkSapurI dare pahoMcavuM che. te jIvarUpa jahAjane zrI tIrthaMkaranAM vacana para AsthArUpa saDha che; te saDhane zuddha cegarUpI pavana uMce krUrapharAvI rahe che; ethI jIvavahANu tIvravege muktipurI baMdara bhaNI doDayu' jAya che ane nivighnapaNe tyAM tatkALa pahoMce che. jIvajahAjane muktie pahoMcADanArA A anukULa saDha ane vAyarArUpa zraddhA ane yuddhAga AzravanA rAdha thAya, tA ja maLe che; mATe huM saMsArasamudra taravAnI icchAvALA mumukSuo ! tame Azravane rAdheA; saMvarane 'AdarA; saMyama ArAdhA samyag ina sevA; mana sthira rAkheA; kSamA, namratA, saraLatA ane satASa dharA; mana, vacana, kAyAnI traNa gupti, traNa zuddhayoga AdarA. 6.
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMvara bhAvanA. 175 have saMvarabhAvanAnuM aSTaDhALIyuM kahe che - // naTa rAga-mahAvIra mero lAlana e deshii...|| zRNu zivasukhasAdhanasadupAyaM / sadupAyaM re sadupAyaM // shRnnu0|| jJAnAdika pAvanaratnatraya paramArAdhanamanapAya re // zRNu01 // artha:-3!! vinaya tu maaksssaadhnn| 3. GpAya Ainm. 4 tA: (1)niSa pavitra jJAna-ni-yArita 2layAna mArAdhana 42 ta. 1. bhIjviSayavikAra mapAkuru dUraM / krodhaM mAna sahamAyaM // lAbha ripuM ca vijitya sahelaM / bhaja saMyamaguNamakaSAyaM // zR02 // matha:-(2) viSayavihAra 62 42. (3) Dodha-bhAna-bhAyA- 35 zatrune Deanya jItI laI kaSAyathI rahita saMyama ArAdha. 2. jI:upazamarasamanuzIlaya manasA / rossdhnjldpraay||
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ 176 zAMta sudhArasa kalaya virAgaM dhRtaparabhAgaM / dRddhi vina nAya nA . 0 3. artha-he vinaya! krodharUpI agnine ThAravA megha samAna je upazama rasa te tuM tArA hRdayamAM dhAraNa zivasukha sAdhana. kara, te upazama rasane tuM abhyAsa pADa; hRdayamAM vinaya ANIne parapudagalAdi bhAva chAMDI vairAgyane paricaya kara. he vinaya! pudagalAdi je para vastu te vairAgya vinA TaLaze nahiM; mATe vairAgya ANa. A zivasukha prApta karavAne rUDe upAya che, te tuM he vinaya! zravaNa kara. 3. vaLI- Arta raudraM dhyAnaM maarjy| daha vikalparacanA nAyaM // yadi yamaruddhA maansviithii| tavika paMtha nA A buka | atha-he vinaya! Araudra dhyAna vALI nAMkha; Adrauddha dhyAnarUpI kacaro vALI nAMkha; ane saMkalpa-vikalpa kutarkarUpI jALane bALI bhasma karI nAMkha; kemake manarUpI dhArI rastemanarUpI yoga-makaLe, khulle rAkha, e tatvavettAone dharma nathI. tattvavetAone te manegane nirAdha kartavya che, kemake e manarUpa mArga khule heya te durbAna ane kutarka vikalparUpa zvAnAdi emAM praveza kare ne? mATe manegane rUMdha e hitakara che.
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ savara bhAvanA. vaLI-- mana mArA. " yogazcittavRttinirodhaka " re jIva ! nahi' mela re mana tu mAkaLuM, ' 12 " mana mAkalaDe re hANa,-- " sa kAccAthI re saMvara nipaje, thAya koTi kalyANa. 66 -cAgadAna. jIva0 --svAdhyAya, mATe ? vinaya ! tuM A durdhyAna dUra karavArUpa ane manAyeAgane kAbumAM rAkhavArUpa zivasukhanA upAyane zravaNu kara. 4. vanI-- saMyamayogairavahitamAnasa - zuddhayA caritArthaya kArya // nAnAmatarucigahane bhuvane / mana kema thru thAya ? 10 nizcinu zuddhapathaM nAyaM // zR05 // a--hai vinaya ! sacamanA yAgathI arthAta iMddhicAne dAbamAM rAkhIne, athavA cAritra grahaNa karIne mananI zuddhi kara ane ema karI kAMi paNa kRtA'tA pAma; kemake mananI zuddhi vinA saphaLatA nathI.
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ 178 zAMta sudhAra3. vaLI A jagata jemAM jAtajAtanA mata-dharmanI ruci vyApelI che, jemAM aneka prakAranA mata-paMtha vartI rahyA che, temAM zodhI zedhIne zuddhapaMthane nizcaya kara. he vinaya ! A mahAsukhane sadupAya che, te tuM sAMbhaLa. 5. brahmavratamaMgIkuru vimalaM / bibhrANaM guNasamavAyaM // uditaguruvadanAdupadeza / saMgRhANa zucimiva rAyaM // 10 6 // artha-vaLI huM vinaya ! guNanA samudAyane dharanArA arthAt ghaNA guNavALA nirmaLa brahmacaryavratane tuM aMgIkAra kara, ane je prakAre zuddha dravyane saMgraha karIe chIe, teja prakAre sadgurU mukhakamaLamAMthI nIkaLelA upadeza vacanAmRtane samyak prakAre grahaNa kara. he vinaya ! A badhA zivasukhaprAptinA parama-uttama upAya che, te tuM zravaNa kara. 6. saMyamavAGmayakusumarasai rati surabhaya nijamadhyavasAya // cetanamupalakSaya kRtalakSaNa jJAnacaraNaguNAya che . 7 artha-zuddha saMyamane pavitra upadeza karanArA vItarAga purUSanAM mukhakamalamAMthI jharelAM je vacanapupe tene rasa elI, he vinaya! tArA adhyavasAya suvAsita kara. ane eja vacanapupe jhIlI jJAna-darzana-cAritra-tapa-vIrya-upayoga
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMvara bhAvanA. 17 e guNaparyAyarUpa lakSaNavALA tArAM cetananuM tuM eALakhANa kara. tAtparya ke-vItarAga upadeSTA samIpe tuM jA, teozrInAM vacanAmRta sAMbhaLa; teone saMyama AdaravAne upadeza sAMbhaLa AthI tArA adhyavasAya niramaLa thaze, tArA manapariNAma vizuddha thaze ane eozrInAM vacana dvArA tAre cetana upacAra hAlakSaNavALo che, jJAnAdi guNaparyAyavALe che, e oLakhANa kara. hevanaya! zivasukha pAmavAne A mArga che, te tuM sAMbhaLa 7. vadanamalaMkuru pAvanarasanaM / jinacaritaM gAyaM gAyaM // savinayazAMtasudhArasamenaM / jira na pAya pAye za0 8. artha_re vinaya ! tuM jina caritra gAIne tAre | mukhane alaMkRta kara, tArI jIbhane pavitra zivasAgya karavuM vinayapUrvaka A zAMtasudhAratuM sAdhana pAna kara, ane cirakAla AnaMda AnaMda pAma. he ! vinaya ! A ziva sukha prAptinAM uttama sAdhana che, te tuM zravaNa kara. ( 1 ) jJAnAdi ratnatrayI ArAdha. ( 2 ) viSayavikAra chAMdha de. ( 3 ) kaSAyane tyAga kara. ( 4 ) upazama Adara. ( 5 ) vairAgya dhAraNa karavuM pudagalamUracha chAMDa. ( 6 ) Atta rauddha dhyAna tyajI de. ( 7 ) vikalpa kutarko chAMDI che.
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ 180 zAMta sudhArasa ( 8 ) maneAga redha. ( 9 ) saMyama dhAraNa kara. (10) tatvane nirNaya kara. (11) brahmacarya pALa. (12) sadagurUne vega meLava. (13) teozrI pAsethI zAstrazravaNu kara. (14) pariNAma vizuddhi kara. (15) AtmAnuM oLakhANa kara. (16) jinezvara bhagavAnanAM guNagAna kara. he vinaya ! A badhAM zivasukha, nirupadrava sthAna pAmavAnAM uttama sAdhana che te tuM sAMbhaLI ane ene upayoga kara. 8 A saMvara bhAvanA Azrava bhAvanAthI vadhAre skuTa thAya ema che. Azravane nirodha e saMvara. AvanAM cAra mukhya kAraNe ane tenA sattAvana pratibhedane dhavA te saMvara. mithyAtva pAMca 5 avata bAra 17. kaSAya kaSAya 16 | pacIza 42 nAkaSAya 9 ga mana-vacana kAyA - paMdara pa7 A satAvanane sUkSma upayoge AvatA aTakAvavA te saMvara. Azrava bhAvanAmAM A phuTa karela che. chatAM vigate vistArathI samajavA zrI tatvArtha pramukhane Azraya lAbhArUpa che.
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMvara bhAvanA. 181 saMvara AzrayI zrI vajusvAmInuM caritra bedhaka che. paMDarikanuM TuMka vRttAMta te kuMDarikanA anusaMdhAnamAM AzravabhAvanAnA cheDe Apela che. zrI vajusvAmI zrI vajAsvAmI kaMcana-kAminInA kevaLa dravya-bhAva pari tyAgI hatA. eka zrImaMtanI rukimaNI rUkimane meha nAmanI suMdara putrI, vajuvAmInA uttama upadezane zravaNa karI mehita thaI. ghera AvI mAtA-pitAne kahyuM ke je huM A dehe pati karUM te mAtra vajuvAmIneja karUM; anya sAthe lagna gAMThe joDAvA mATe pratijJA che. rukimaNune tenAM mAtApitAe ghaNuM kahyuM ke ghelI vicAra to kara ke munirAja te kadI paraNe? e munie te AzravadvAranI satya pratijJA karI che. te paNa rUkimaNIe kahyuM na mAnyuM. nirupAye tenA pitA dhanAvAha zeTha keTaluMka dravya ane rUpA rukimaNIne sAthe laI vajAsvAmI samIpe AvyA ane zeThe munine kahyuM A lakSmIne tame yathAruci upaga kare, vaibhava vilAsamAM vAparo ane A mArI mahAsukemaLA phakimaNI nAmanI putrIthI pANigrahaNa kare. ema kahI te pitAne ghera AvyA. vanasAgaramAM taratI ane rUpanA aMbArarUpa rUkimaNIe vajAsvAmIne aneka prakAre bhega saMbaMdhI upadeza karyo, bheganAM sukha ane prakAra varNavI dekhADayAM. manamohaka hAva * bhAvanAbodha uparathI
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ 182 zAMtasudharasa, lAva tathA aneka prakAranAM anya caLAvavAnA upAya karyA, paraMtu te vRthA gayA. mahAsuMdarI rUkimaNI pitAnA mohakaTAkSamAM niSphaLa gaI. ugrecaritra vijayamAna vajasvAmI merunI peThe acaLa ane aDela rahyA. rUkimaNInA mana, vacana, vajasvAmInI ane tananA sarva upadeza ane hAva-bhAvathI datA te leza mAtra pIgaLyA nahi. AvI mahAvizALa draDhatAthI rukimaNIe bedha pAmI nizcaya karyo ke A samartha cheteMdriya mahAtmA kaI kALe calita thanAra nathI. leha-paththara pIgaLAvavA sulabha che, paNa A mahApavitra sAdhu zrI vAsvAmIne pIgaLAvavA saMbaM dhInI AzA nirarthaka che, paNa ulaTI adhogatinAM kAraNarUpa che. ema suvicArI te rUkimaNIe pitAe ApelI lakSmIne zubha kSetre vAparI, cAritra grahaNa karyuM. mana, vacana, kAyAne aneka prakAre damana karI AtmArtha sAthe. Ane jJAnIo saMvara kahe che. saMvara e Atmahita pAmavA parama sAdhana che. // iti zrI zAMtasudhArasageyakAvye saMvarabhAvanAvibhAvanA nAma aSTamaH prakAzaH // iti zrI zAMtasudhArasa nAmanA DhALabaddha kAvyamAM saMvara bhAvanA nAmane AThamo prakAza samApta.
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ navamI nirjarA bhAvanA. | | iMkavajhA vRtti che yanirjarA dvAdazadhA niruktA / tad dvAdazAnAM tapasAM vibhedAt // hetuprabhedAdiha kaarybhedH| svAtaMtryatastvekavidhaiva sA syAt // 1 // athara-nirjarA pite te eka ja prakAranI che, chatAM tenA bAra bheda kahyA, te tenAM kAraNa taeka chatAM panA bAra bheda che tene laIne; kAraNa ke aneka kema? kAraNabhede kAryabheda thAya e rIti che. eTale kAraNa apekSA vinA ravataMtrapaNe je laIe te nirjarA ekaja prakAranI che, bAkI tenA kAraNa tapane laI te bAra prakAranI che. 1. kASThopalAdirUpANAM nidAnAnAM vibhedtH| bahiryathaikarUpo'pi pRthagUrUpo vivakSyate // 2 //
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ 184 zAMta sudhAsa. artha -jema agni jAte te ekaja rUpane che, paNa te jemAMthI utpanna thayela hoya te kArakAraNabhede ne laI judA judA prakArane kahevAya kAyada. che. jemake A kASTane ami, A pASANane agni ItyAdi. 2. nirjarApi dvAdazadhA tapobhedaistathoditA / karmanirjaraNAtmA tu sekarUpaiva vastutaH // 3 // artha-tema tapanA bhedane laI nirjarA paNa bAra prakAranI kahI che, bAkI vAstavika rIte karma nirjarArUpe te ekarUpaja che. 3. | | ughaMdravajhA vRtta | nikAcitAnAmapi karmaNAM yad / __ garIyasAM bhUdharadurdharANAM // vibhedane vajramivAtitI / namo'stu tasmai tapase'dbhutAya // 4 // artha-ahe! te ati tIvra adabhuta tapane mAre namaskAra hejema vajI durdhara parvatene tapa-vaja ane bhedI nAMkhe che tema parvata jevAM durdhara kamAM parvata, moTA nikAcita-AkarAM karmone paNa e | bhedI nAkhe che, kSINa karI nAMkhe che. je bhogavyA vinA chuTake nathI, evAM AkarAM karmone paNa tapa nijArI nAkhe che. 4.
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ nirjarA bhAvanA. s | | upajJAti vRtti / kimucyate sattapasaH prabhAvaH / kaThorakarmArjitakilbiSo'pi // dRDhaprahArIva nihatya pApaM / yato'pavarga labhate'cireNa // 5 // artha--aho ! e abhuta tapane prabhAva te zuM kahiye? arthAt e prabhAva varNavyo jAya ema nathI. kemake kaThAra karmane laI ghora pApanA karanArA paNa daDhaprahArInI peThe e tapanA prabhAve pApane nAza karI alpa vakhatamAM mekSa pAme che. 5. * daDhaprahArI. keI brAhmaNe potAnA putrane sakha vyasanabhakta jANI pitAnA gharamAMthI kADhI mUko. te tyAMthI nIkaLI paDaze ane jaIne eka taskara maMDaLIthI snehasaMbaMdha daDhaprahArI kema joDo. te maMDaLInA agresare tene svakahevAyo? kAmane parAkramI jA putra karIne sthApe. e vipraputra duSTa damana karavAmAM daDhaprahArI jaNa, e uparathI enuM upanAma daDhaprahArI karIne sthApyuM. te daDhaprahArI taskaramAM agresara thaye. nagara-grAma bhAMgavAmAM baLavAna thaye; chAtI bhAre thaI, teNe ghaNA prANIenA prANa lIdhA. eka veLA pitAnA badhA sAthIone tra bhAvanA badhamAMthI.
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ 186 zAMta sudhArasa, laIne teNe eka moTuM nagara luMTAyuM. tyAM daDhaprahArI eka brAhmaNane ghera beThA hatA. te viprane tyAM ghaNuM prema bhAvathI kSIrajana karyuM hatuM. te kSIrajananAM bhAjanane vipranAM AzAbharyA bALakaDAM viMTAI vaLyAM hatAM. brAhmaNane ghera daDhaprahArI e bhAjanane akaDavA mAMDa hIranuM bhejana, eTale brAhmaNIe kahyuM: are mUrkhanA saraane daDhapraha- dAra! e abhaDAva kAM? amAre pachI kAma rInI cAra hatyAnahiM Ave, eTaluMe tuM samajato nathI? daDhaprahArane A vacanathI pracaMDa krodha vyA, ane teNe te dIna strIne kALadharma pamAI-mArI nAMkhI. nahAtA nahAte brAhmaNa strIne sahAya ApavA deDa, tene paNa teNe parabhavaprApta karyo. eTalAmAM gharamAMthI gAya deDatI AvI ane teNe zIMgaDAMvatI daDhaprahArIne mAravA mAMDaye, te mahAduSTa te gAyanA paNa tADanAdaDhaprahArIne vaDe prANa lIdhA. e gAyanA peTamAMthI nirveda. eka vAcharaDuM nIkaLI paDyuM, ene tara phaDatuM dekhI daDhaprahArIne kaMpArI chUTI. daDhaprahArInA manamAM bahu bahu pazcAttApa thaye. ahe! mane dhikkAra che! meM mahAghora hiMsA karI. are! mAre e mahApApathI kayAre chUTakAro thaze? khare Atma sArthaka sAdhavAmAM ja zreya che. evI uttama bhAvavairAgya-dIkSA nAe teNe paMcamuSTi kezalucana karyuM. naga ranI bhAgoLe AvI ugra kAsage raho. AkhA nagarane pUrve saMtAparUpa thayA hatA, ethI lokee tene bahu prakAre saMtApavA mAMDayA. jatAM
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ nirjarA bhAvanA. apUrva upazama bhAva. 187 AvatAMnAM dhULa-mAM, paththara, ITAlA ane taravAranI muSTikAvaDe tene ati saMtApa prApta thayA. tyAM AgaLa leAka samudAye doDha mAsa sudhI tene parAbhavyA. pachI thAkayA ane tene mUkI dIdhA. daDhaprahArI tyAMthI kAcetsaga pArI bIjI bhAgALe evA ja ugra kAceAtsathI rahyA. te dizAnA leAkeAe paNa ema ja parAbhaLyA. doDha mahIne chaMcheDI mUkI dIdhA. tyAMthI kAusagga pArI daDhaprahArI trIjI paLe rahya.. teoe paNa mahAparAbhava ApyA. tyAMthI doDha mahIne mUkI dIdhAthI cethI pALe DhADha mAsa sudhI rahyA. tyAM aneka prakAranA parikaeNnI nirjarA Sahene sahana karIne te kSamAdhara rahyA. chaThe kaivalyaprApti mAse anaMta samudAyane khALI vizeAdhI-vizeAdhIne te ka rahita thayA. sarva prakAranA mamatvanA teNe tyAga karyAM. anupama kaivalyajJAna pAmIne te muktinA anaMta sukhamAM virAjita thayA. tapanA, kSamAnA, kAceAtsanA prabhAva !! yathA suvarNasya zucisvarUpaM / dIptaH kRzAnuH prakaTIkaroti // tathAtmanaH karmarajo nihatya | jyotistapastadvizadIkaroti // 6 // aH--jema bahu AkarA agni sAnAnuM pavitra svarUpa pragaTa kare che. tema kramarUpI rajA, melanA nAza karI taparUpI tApa. AtmAnI jyeAti-AtmAneA prakAza tapa AtmAnIvizuddhi pragaTa kare che. sAnAne jema jema tApamAM tapaviye, tema tema te zuddha pavitra kuMdana
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ 188 zAMta sudhArasa. thAya che, tevI ja rIte AkarAM tapazcaraNathI AtmA vizuddha-pavitra-karma rahita thAya che; prakAza pAme che. AvuM addabhuta tapanuM prabaLa che. 6. bAhyenAbhyaMtareNa prathitabahubhidA jIyate yena zatruzreNI bAhyAMtaraMgA bharatanRpativat bhAvalabdhadRDhimnA // yasAtprAdurbhaveyuH prakaTitavibhavA labdhayaH siddhayazca / vaMde svargApavargArpaNapaTu satataM tattapo vizvavaMdyaM // 7 // artha-bAhya ane atyaMtara evA e tapanA bahu bheda che. e tapa para daDhabhAva rAkhanArA bhAratatapanuM mAhAbhya. rAjAnI peThe potAnA bAhya ane ataraMga varIonA samUha para vijaya meLave che. vaLI e tapanA prabhAve vaibhavaezvarya pragaTa karanArI labdhio, siddhio pragaTa thAya che. tathA e tapa svarga ane mekSasukha ApavAmAM kuzaLa che. Ama e tapa AkhA jagatane vaMdanA pUjavA gya che. te tamane huM vaMduM chuM. have A navamI bhAvanAnuM aSTatAniyuM kahe che. | sAraMga rAga-jikuMdarAya zaraNa tAhare Ayore...e deza che vibhAvaya vinaya tapomahimAnaM // dhruvapadaM // bahubhavasaMcitaduSkRtamamunA // mane vimAne viva ?.
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ nirjarA bhAvanA. 189 atha--he! vinaya ! tuM tapane mahimA vicAra. ghaNA bhavanuM ekaThuM thaeluM pApa e tapathI tarataja ochuM thaI jaI nAza pAme che. evA e tapane mahimA che suvinIta jIva! tuM tArA hRdayamAM ciMtava. 1. yAti ghanApi ghanAghanapaTalI, kharapavanena virAmaM / bhajati tathA tapasA duritAlI, kSAmaM pariNA | vi. 2 | artha-jema bhAre vAyarAthI bhegAM thaelAM mahaTAM vAdaLAM taparUpI vAyare. paNa vIkharAI jAya che tema A tapanA karmarUpI raja prabhAve ekaThAM thaelAM heTAM pApa paNa uDI jAya. kSaNavAramAM nAza pAme che. 2. vAMcchitamAkarSati dUrAdapi / ripumapi vrajati vayasyaM // tapa idamAzraya nirmlbhaavaa-| dAgamaparamarahasyaM // vi0 3 // athae tapa dUrathI paNa Icchita vastune pAse ANI Ape che; e tapanA prabhAve zatru paNa mitra thAya che; zatru paNa mitranuM kArya sAre che; zatrue ApaNane pratikULa athavA aNuhitakArI dhArI kareluM kAma paNa e tapane laI anukULa athavA hitakara thaI paDe che; e tapa tapane mahimA, AgamanuM parama rahasya che; Agamane hoTe
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 zAMta sudhArasa. e sAra che. parApUrvathI uttarottara utarI AveluM karmanAzanA heturUpa e mahesuM rahasya che. te tapane nirmalabhAve tuM Azraya kara. he vinaya! AvA mahimAvALA tapane tArA hRdayamAM ciMtava; ane te tapa Ara. . anazanamUnodaratAM vRtti hAsaM rsprihaarN| bhaja sAMlInyaM kAyakleza, tapa rUti vIhAmulA vi. 4 artha -e tapanA A cha bAhya bheda che. 1. anazana -bhajanane tyAga. upavAsa, chaThTha, ekAzana, AMbila ItyAdi.. 2. UNAdarI:-- ochuM jamavuM te. khAvAmAM joIe te karatAM ochA kavala levA te. 3. vRtti hAsa-vRttikSepakhAnapAna, svAdiSTa bhajana prati vRtti jatI aTakAvavI, ochI karavI. 4. rasaparihAra-rasagArava tyaja. svAdiyA na thavuM. A sarasa che ane A nIrasa che, ema karyA vinA kSudhAtuti athe jamI levuM. 5. salInatA-aMge pAMga sakecI suvuM, besavuM; ekaja Asane besI rahevuM; Asana jaya kare. (6) kAyakaleza-kAyAnI koTI karavI, ene kaleza Apa. Ama udAra tapanA cha bAhA bheda che. 4
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ nijara bhAvanA. 191 have AMtara bheda kahe che. prAyazcittaM vaiyAvRtyaM svAdhyAyaM vinayaM ca / / kAyotsarga zuddhaM dhyAna masviMtamirmA vi05 II artha -(1) prAyazcitta-karelAM pApane pazcAttApa ane te pharI na thAya evuM ciMtavana. thaela aparAdhane daMDa. (2) viyAvRtya -AgI, glAna, bAla, gurU, Ad AdinI sevA cAkarI. teonAM duHkha dUra thAya, teonAM dukha rega visAre paDe athavA temAM temane dIlAsazAMti maLe, temane zAtA upaje e vagere rIte tenA tarapha vartana-e vaiyAvRtya. (3) svAdhyAya:-sajhAya. pitAnuM jANapaNuM vadhe, AtmAnI oLakhANa thAya, AtmajJAna thAya,-e prakAre sazAstranuM vAMcana manana-paThana. satparUSanAM caritrenuM ciMtana vana; teonA guNagrAma karavA sazAstranuM vAMcavuM. AtmakalyANanA praznanuM vinayapUrvaka saddagurUne pUchavuM; na samajAtuM hoya te vinayapUrvaka puchavuM; vAMceluM-zekheluM samajAyeluM pharI pharI vicArI javuM; saMsAranA anityAdi bhAva pharI pharI ciMtavavA; vairAgyanI bhAvanAo bhAvavI, dharmakathA karavI ne sAMbhanavI, e vagere svAdhyAyanA prakAra che. (4) vinaya-guNane, jJAnIne, gurU, vaDilane, yogya purUSane vinaya kara. te pAse namra thavuM; AjJAMkita thavuM; mAna tyajI devuM; teonA guNanuM bahumAna karI potAnA
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ 192 zAMta sudhArasa. guNa eonI apekSAe kaMI nathI, ema ciMtavavuM, ema vartavuM,-te vinaya. (5) kAtsarga:--kAyA uparane meha utArI ghI bhara AtmAne viSe sthira thavuM; AtmAne vicAra kare; athavA AtmArtha jene saryo che evA mahApurUSenuM smaraNa karavuM; teonAM stavana manamAM gAvAM; navakAra-legassanuM ciMtavana paThana karavuM athavA pite karelA de hRdayamAM vicArI jaI tenI pazcAttApUrvaka kSamA cAhavI. ItyAdi kAryotsarga (6) dhyAna --AtmAnuM athavA saddagurUnuM, tIrthakara devanuM, dharmanuM citta viSe ekAgratAthI dhyAvavuM te dhyAna. A tapanA cha atyaMtara bheda jANavA. he vinaya ! A tapane mahimA tuM vicAra. 5. zamayati tApaM gamayati pApaM / ramayati mAnasahasaM // harati vimAhaM darArohaM / tapa Nati vigatai II vi6 ! artha --e tapa tApane zamAve che; saMsArajanya tApanI zAMti kare che; pApane nAza kare che, manarUpI haMsane AnaMda Ape che; athavA manuSya deharUpI mAnasa manuSyadehamAnasa sarovaramAM rahelA AtmArUpI haMsane AtmA-haMsa AnaMda Ape che; ane bIjI rIte dUra tapa-AnaMda kare azakaya evA vibhAvika mehane tapa nAza kare che. AvuM tapa addabhuta che. te vinaya ! tuM e tapanuM, enA mahimAnuM ciMtavana kara. 6.
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ nija bhAvanA. 193 saMyamakamalAkAmaNamujjvala zivasukhasatyakAraM // ciMtitaciMtAmaNimArAdhaya tapa vAraMvAra vi07 artha-vaLI e tapa saMyamarUpa lakSmIne vaza karavAnI vidyA che, ujajavala evAM mokSasukhane ApavA samartha che, e tapathI mokSa sukha cakkasa maLe che, e tapa ichita-ciMtita vastu ApavAmAM ciMtAmaNi samAna che, arthAt ciMtAmaNi jema dhAreluM phaLa Ape che tema e tapa AdaravAthI dhArela siddha thAya che; tapa ciMtAmaNi. AvA prabhAvavALA tapane A jagatamAM he vinaya ! tuM vAraMvAra aMgIkAra kara. e tapane mahimA che vinaya! tuM ciMtava. 7 karmagadauSadhamidamidamasya ca, jinapatimatamanupAnaM // vinaya samAcara saukhyanidhAnaM, zAMtasudhArasapAnaM // vi0 8 // atha- vinaya! e tapa kamarUpI rAganuM amegha auSadha che, karmarUpI roga TALavAmAM A tapa-auSadha niSphaLa jatuM nathI, zrI jinavara deve pragaTa karela mata e tapa ASadhanuM anupAna che. arthAt jema kuzaLa vadhe
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAMta sudhArasa 194 ka rAga, tapa batAvelA anupAna pramANe auSadha letAM auSadha, jJAnI vaidya, rAga dUra thAya tema zrI jinezvara bhagavAne AjJA anupAna. prarUpela raste, te mate A tapazcaryAM AcaratAM kramharUpI rAga TaLeja; ajJAna rUpe, svaccha de, peAtAnI matie tapa karatAM kamarAga na jAya. sArA kuzaLa vaidyanI salAha vinA jema svamatie auSadha letAM rAma dUra na thAya, paNa ulaTA navA vikAra pedA thAya, tema kuzaLa vaidyarUpa zrI jinezvara bhagavAnanA matanI nizrA vinA svamate tapa karavAthI, ajJAna tapa karavAthI kama kSINu na thAya, paNa ulaTAM navAM pedA thAya; mATe taparUpI auSadha grahaNa karavuM, paNa te zrI jinezvaranA matarUpa anupAna sAthe, ema levAya teja karAjha nAza pAme. ajJAna tapazcaryAMthI krama kSINa thatAM nathI, paraMtu navAM pedA thAya che. bhale zubha gati ke vaibhava enAM phaLarUpe prApta thAya; paNa e pariNAme nirAnA hetu nathI, mATe jJAnInI AjJAe, tapazcaryAM AcaravI ghaTe che. tapa na AcaravuM ema kahevAnuM nathI, tapazcaryAnI te! bahu bahu jarUra che; enA vinA te koi kALe kama kSINa thavAnAM nathI. jeTalA mahApurUSA siddhi pAmyA, te badhA tapanA baLe ke nija rIteja mATe tapazcaryA tA avazya karavAnI che; paNa te sadnagurUnI AjJAe; zrI jinezvara bhagavAnanA mata pramANe,sukhAgni Adi pAmavA-meLavavAnI vAMcchA-AzAe nahi; paNa kevaLa tapazcaryA khAtaraja tapa karttavya che. kazI phaLanI AzA-icchA vinA tapa karttavya che. zrI ajJAna tapa zAtA Ape, bhava na cheThe
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ niza bhAvanA. 15 jinezvara bhagavAnanI eja AjJA che, eno niSkAma tapa, eja mata che ke AzA-IcchA vinA ta5 karavuM. AthI karmamaLa TaLI AtmajJAna thAya che. zrI saddagurUnI AjJArUpa anupAna sAthe ja ha5 auSadha letAM karmaga TaLe che, ema kahevAno A hetu che. "AE dha gAWS . " --ArSavacana. AjJAe dharma, AjJAe tapa. te je prakAre, je hetue zrI jIvara deve tapazcaryA karavAnI AjJA karI che te prakAre te hetue e ArAdhatAM kalyANa thAya che. kamaLa TaLe che. te vinaya ! tuM sukhano bhaMDAra evuM A ta5 Acara. tuM zAMtasudhArasanA pAnarUpa A tapa Ara. he vinaya ! tuM tapane mahimA vicAra. 8 // iti zrI zAMtasudhArasageyakAvye nirjarAbhAvanA vibhA vano nAma navama risa che. iti zrI zAMtasudhArasa nAmanA DhALabadhdha kAvyamAM nirjara bhAvanA nAmane navama prakAza samApta.
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ dazamI dharmabhAvanA. te upAti vRtta dAnaM ca zIlaM ca tapazca bhAvo / dharmazcaturdhA jinavAMdhavena // nirUpito yo jagatAM hitAya / sa mAnase ramatanagara che artha-jinabAMdhava zrI tIrthakara deve dAna-zIlatapa ane bhAva e cAra prakArane dharma jagadhamanA cAra nA hita arthe upade che. te dharma prakAra mArA hRdayamAM niraMtara rahe ane mane AnaMda Ape. zrI jineMdra deve e dharma prarUpe, tethI mane bahu AnaMda thAya che, je dharmathI jagatanuM hita thAya ema che, je dharma jagatanA baMdhu zrI tIrtha kara deve upadezyo ane je dharma tenA upadeza sarvajJa vItarAga paramAtmA hovAthI niHsaMzaya kalyANakArI che, te dharma niraMtara mArA hRdayamAM vAsa kare. 1. e dharmanA mukhya bIjA prakAra kahe che.
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma bhAvanA, 17 che vajA vRtta satyakSamAmArdavazaucasaMga tyAgArjava brahma vimukti yuktiH / / yaH saMyamaH kiMca tatopagUDha / -cAridhama vAyatta 2 athara-zrI jinavara deve upazelA dharmanA be prakAra che. (1) cAritra dharma ane (2) zrata dharma. temAM cAritra dharma e A daza prakAra che. (1) satya. (2) sAmA. (3) mAIva (mRdutA, vinaya, nirmAnIpaNuM (4) zica. (5) saMgatyAga, (6) Arjava (saraLatA, RjutA, niSkapaTapaNuM) (7) brahAcarya. (8) vimukti (arthAt vizeSa prakAre parigrahaNa mUkAvuM te, nirlobhatA. (9) saMyama ane (10) akiMcanatva (parigraha rahita avasthA.) cAritra dharmanA A daza prakAra che. (1) satya-mana, vacana, kAyAe karI, 1 satya ciMtana ( pitAne ane 2 satya vacana 2 parane hita 3 satya vartAna ( thAya tema. satya vadavuM e sAmAne kaThera na lAge evI priya mRdu bhASAmAM. vastunI je prakAre sthiti hoya teja prakAre, temAM leza mAtra pheraphAra je vatana te satya vartana, karyA vinA 3. je vacana te , vacana, je ciMtana te , ciMtana,
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 zAMta sudhAraNA (2) kSamA krodha kaSAyane tyAga, upazama bhAva, aparAdhI - prati paNa krodha na ANa. (3) mArdavavinaya, nirmAnIpaNuM, mRtA. () zacantana, mananI, dravya-bhAvanI zuddhi-pavitratA. 1 pavitra vicAra. 2 pavitra uccAra. 3 pavitra AcAra. (5) saMgatyAga-kaI vastu prati leza mAtra Asakti na rAkhavI. AsaMge vajI de te. nilepa rahevuM te. kusaMga vaja. satsaMga kare. (6) AjIva-jutA, saraLatA, niSkapaTa bhAva, mAyA kaSAyane tyAga, keIne chetaravuM nahiM, asatya AcaravuM nahiM, AmaLo rAkha nahiM. vakatA chAMDavI. () brahmacarya-zIlanuM pAlana, kAmane jaya, dravya bhAve maithunane tyAga. (8) vimukti-parigraha mUcchathI vizeSapaNe mUkAvuM te. nirlobhapaNuM. (9) saMyama-Idriyo upara, mana upara samyapha prakAre kAbU rAkha. (10) akiMcanatA-niSparigrahapaNuM. parigrahanI mUcchane tyAga. parigrahane tyAga. A daza prakAra cAritra dharmanA che. te cAritra dharma
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma bhAvanA ArAdhavAthI anaMta karmavaNa kSINa karI chava svarUpane pAme che. 2. e dharmane mahimA batAve che. yasya pramAvAdiha pusspdNtau| viSaya grISmoSmabhISmA muditastaDitvAn / jA samazvAsani lirti rU. arthA-e dharmanA prabhAve karI A jagatamAM sUrya-caMdra paNa jaganA upakAra arthe hameza uge dharmanuM mAhA- che. unhALAnI RtumAM atyaMta tapta thayelI jamInane varSARtumAM megha varSA karI ThaMDI kare che. 3. vaLI ullolakallolakalAvilAsa nAviyatsaMnidhiH kSitti thatA nAghnaMti yad vyaaghrmruddvaadyaa| vaca sarvAnumAve paNa ja .. artha samudra mahaTAM mejAe karI pRthvIne bUDAvate nathI; ane vyAvra ke pavana ke dAvAnala keIne mAratA nathI e dharmano prabhAva che. arthAt dharmanA prabhAve samudra pitAnI maryAdA cheDate nathI, dharmanA ja prabhAve che hiMsaka chathIvaLIA Adi pavananA taphAnathI, dAvAnaLa AdithI bacI bhya.
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ 200 zAMta sudhArasa. jAya che. adharmano pracAra thAya che tyAre cha tApathI, tRSAthI, kSudhAthI AkuLavyAkuLa thAya che. anAvRSTi thAya che; kAMte ativRSTi thAya che, dubhikSa thAya che; adhamanA anartha mArI marakI Adi prANaghAtaka regenA upadrava thAya che; ulkApAta thAya che; bhUkaMpa thAya che, dAvAnaLa prajaLe che ane aneka jIne saMhAra thaI jAya che. bhayaMkara vAvAjhoDAM, vaLIA, pavana nanA tophAna thAya che; samudra paNa pRthvI upara AgaLa dhasI Ave che, ane eka ja mojAMe AsapAsanA pradezane jaLasamAdhi Ape che; jaLapralaya thAya che. ItyAdi adharmanA phelAvAnAM phaLa che. A paMcama kALa enA pratyakSa pUrAvArUpa che. jema jema adharma AcAra, vicAra, uccArane prasAra thato jAya che tema tema leke duHkha, dAridraya, paMcama kALa regathI vizeSa vizeSa pIDAtA pratidivasa sAkSI. ApaNe dekhIe chIe. AvA bhayaMkara prasaMgomAM paNa, arthAt deza para du:kha, dAridraya, dAvAnala marakI, AdinAM saMkaTe-upadrave AvyuM te dhamI ja sukhI che. dhamI ne dharma game tevA saMkaTamAM sahAyaka che, A nirvivAda vAta che. A dharmane mATe mahimA che. te dhama he bhavya! tame Acare, sukhI thAo ane bIjAne sukhI kare. 4. ' dharmane vizeSa mahimA batAve che. _zavihita kRtta che yasminneva pitA hitAya yatate bhrAtA ca mAtA sutH| sainyaM dainyamupaiti cApacapalaM yatrAphalaM donalaM //
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ thama bhAvanA. tasminkaSTadazAvipAkasamaye dharmastu sNvrmitH| sajjaH sajjana eSa sarvajagatastrANAya baddhodhamaH // 5 // artha-pitA, mAtA, bhAI, putra Adi ApaNA hitane arthe udyama kare che, te dharmane ja laine. "dharmo jaya dhanuSyanA ge capala thayeluM evuM je jabaruM pApe kSaya." lazkara te paNa AvIne dInatA dhare che, te dharmanuM ja phaLa. vaLI bhujabaLa jyAre nAza pAme che, evI kaSTa avasthAnA pariNAma kAle paNa A dharma ja mitra samAna thAya che. Ama A dharmarUpa sajana AkhA jaganA rakSaNa arthe sajja thaI udyama karI rahyo che. A dekhItI vAta che ke adharmane udaya thaye, mAtA, pitA, putra, bhAI Ahi vairInuM kAma sAre che, ane aNahita ciMtave che, aNahita kare che. A vartamAna kALamAM AvA dAkhalA zedhavA javuM paDe ema nathI, mATe dharmanuM ArAdhana parama hitakara che. pa. trailokyaM sacarAcaraM vijayate yasya prasAdAdidaM / yAtrAmutra hitAvahastanubhRtAM srvaarthsiddhiprdH|| yenAnarthakadarthanA nijamahassAmarthyato vyarthitA / tasmai kAruNikAya dharmavibhave bhaktipraNAmo'stu me // 6 // atha- e dharmanAja prasAdavaDe karI A sthAvara jaMgamama traNa loka, A sacarAcara dharmanA AdhAre vizva zobhI rahyuM che. e dharmaja A jagat zobhe che leka tathA paralokane viSe prANiyenuM hita kare che. ane eja sarva arthanI siddhi
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ 202 zAMta sudhArasa. Ape che, jIvana sarva kAryo siddha kare che. e dharmaja pitAnA tejabaLe karI pAparUpa viTaMbanAne nAza karI nAMkhe che. Ave je dayAvaMta dharmarUpa vibhu-prabhu dharma vibhu tene mArA bhaktibhAve namaskAra he ! 6. dharma e A jagatamAM pavRkSa che. | maMdrAkrAMtA vRtta prAjyaM rAjyaM subhagadayitA naMdanA naMdanAnAM / ramyaM rUpaM sarasakavitA cAturI susvaratvaM // nIrogitva guNaparicayaH sajjanatvaM subuddhiH / kiMtu brUmaH phalapariNati dharmakalpadrumasya // 7 // artha -A badhAM dhamarUpI kalpavRkSanAM phaLa che. heTuM rAjya, sArAM bhAgyavALI, sArAM vartanavALI, dhamakalapa vRkSanAM acalapremI strI, putrenA putre, suMdara kAMti, A phaLa, sarasa kavitva, caturAI, bIjAne sAMbhaLatAM mIThAza upajAve ane chApa pADe eve sAre svara, ArogyatA, guNene paricaya, sajajanatA, sArI buddhi. ItyAdi keTaluMka kahiye? A badhAM dharmarUpa kalpavRkSanAM phaLa che. dharma vinA AvAM jagatane viSe sukharUpa gaNAtAM sAdhane na maLe, mATe he bhavya e dharmane se. e dhama kalpavRkSa icchita phaLa Apaze. 7 have A dazamI bhAvanAnuM aSTa DhALiyuM kahe che. che vasaMta rAga-bhavi tame vaMde re hIravijayasUrirAyAe dezI |
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma bhAvanA. zAlaya pAlaya re pAlaya mAM jinadharma !! maMgalakamalAkeliniketana / karuNAketana dhIra // zivasukhasAdhana bhavabhayabAdhana / jagadAdhAra gaMbhIra // pA0 1 // artha re jinadharma ! tuM mAruM rakSaNa kara, rakSaNa kara. tuM mAMgalika rUpa lakSamInuM krIDAgraha che, arthAta tuM jyAM hoya tyAM maMgala lahamI vartAve che, tuM karuNAnuM sthA- naka che, athota tuM kyAM hoya tyAM dayA, karuNA, ahiMsA varte che; tuM dhIra che, tuM mekSasukhanuM sAdhana che; tuM bhavabhayane nAza karanAra che; tuM jagane AdhAra che, ane parama gaMbhIra che,-evA he! jainadharma, tuM mAruM rakSaNa kara ! rakSaNa kara ! dharma dhIra che, arthAt dhIrajavaMta che, ema batAvyuM tene hetu e ke jagatamAM bIjI keTalIka evI dharmanuM zreya tAsubIo rahelI che, ke ekavAra ene anAdara karatAM pharI ene manAvavI bahu muzkela thaI paDe che, jyAre te dharma ! tuM te e dhIrajavALo che, ke kaI jIva tArA pratipakSI adharmane anekavAra Azraya karI tAre anAdara kare, te paNa pharI e jIva tAre zaraNe Ave tyAre tuM zaraNuM ApI enuM kalyANa kare che. vaLI he dharma ! tuM ati gaMbhIra che, arthAta dharmanuM gAMbhIrya jagatamAM bIjI evI vastuo che, ke je pate karelo upakAra gAI batAve che, paNa tuM te heTuM dila rAkhI tAre Azraya karanAranuM muMge moDhe zreya kaye jAya che.
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ 204 zAMta sudhAraya. evA he gaMbhIra, zivasukhanA sAdhana rUpa pavitra na dharma ! tuM mAruM rakSaNa kara. huM tAre zaraNe Avyo chuM. 1 siMcati payasA jldhrpttlii| bhUtalamamRtamayena // sUryacaMdramasAvudayete / tava mahimAtizayena // pA0 2 // artha-jaladhara amRtamaya jaLe karI bhUtaLane siMce che ane sUrya tathA caMdra udaya pAme che te badhuM dharma! tArA mahimAtizayane laI. tuM mAruM rakSaNa kara, rakSaNa kara. 2. niraalNbmiymsdaadhaaraa| tiSThati vasudhA yena // taM vizvasthitimUlastaMbha / tyAM seve viyena pa0 rU atha-jene kAMI AdhAra nathI ane je AlaMbana vinAnI che, evI pRthvI te dharma ! tArA vaDeja rahelI che, te vizvane, jagatane AdhArarUpa, TekAvI rAkhanAra bhUla staMbharUpa evA he dharma ! tane huM vinaya bhaktibhAve sevuM chuM. vizvanA AdhArarUpa evA he ! pavitra nirogIprarUpita dharma ! tArUM mane zaraNu he! tuM mAruM rakSaNa kara. vizvane AdhArabhUta eka dharma ja che. te dharma AtmahitiSiye Adara che. 3. dAnazIlazubhabhAvatapomukha caritArthIkRtaloka //
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ dha bhAvanA. zaraNasmaraNakRtAmiha bhavinAM / dUrIkRtabhayazoka | pA0 4 // 201 athadAna, zIla, tapa ane bhAva jemAM mukhya che, evA huM dharma ! tu lAkane caritArthI kare che; arthAta leAkeAne cAritranA khapa karAve che. vaLI tArU je smaraNa kare che ane tArA je Azraya le che evA bhavyajIvAnA bhaya zAka dUra thAya che. Ama tuM cAritra ApanArA ane bhaya zAka nivAranArI che. huM jinadhama ! tuM mArUM rakSaNa kara. huM tAre zaraNe AvyA . 4. kSamAsatyasaMtoSadayAdikasubhagasakalaparivAra | devAsuranarapUjitazAsana / kRtabahubhavaparihAra || pA0 5 / / atha--hai ! dharma ! kSamA, satya, sASa (prApta vastumAM AnaMda) ane dayA Adi tArA samasta parivAra suMdara che. OM dharma ! deva, asura, nara tArI AjJA pUjI rahyA che ane ema tArI AjJA ArAdhI eee ghaNA bhavanA parihAra karyAM che. arthAt huM dharma ! tArA ArAdhanathI sura, asura ane manuSyAnA ghaNA bhava nAza pAmyA che. evA tArA mahimA che. evA he zrI jinadharma ! mArUM rakSaNa kara! rakSaNa kara!! tArA Azraye AvyeA chu. 5. baMdhurabaMdhujanasya divAnizamasahAyasya sahAyaH //
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ 206 aMta sudhArasa. bhrAmyati bhIme bhvghneNgii| vAM vAMdhavapihAya ! pa0 2 artha -he dharma ! tuM jene bAMdhava nathI tene baMdhu che, ane jene keI sahAya nathI tene aheabaMdhane baMdhu rAtre sahAyarUpa che. ahA ! A tuM dharma, abaMdhune baMdhu ane asahAyane sahAya chatAM, tArA je bAMdhava chAMdha bhayaMkara bhavamAM bhaTake che! he bhavya che! jene kaI baMdhu nathI, jene kaI mA dagAra nathI, tene baMdhu tathA madadagAra dharma che. Ama chatAM tevA baMdhune chAM, tene lAbha nahiM letAM tame bhayaMkara bhavATavImAM rajhaLI kAM duHkha pAme che ? e dharma ArAdhe, dharma ArAdhe. he! parama bAMdhava jainadharma ! huM tAruM zaraNa grahuM chuM. mAruM rakSaNa kara ! rakSaNa kara! . dragati gahanaM jalati kRzAnuH / sthalati jaladhiracireNa / / tava kRpyaakhilkaamitsiddhiH| -dunA riMtu paNa te pAtra 7 | atha-he parama bAMdhava dharma! tArI kRpAthI araNya mahetAM nagara thAya che; jaMgalamAM maMgaLa thAya che, dharmanA prabhAva, pAvakanuM pANuM thAya che, arthAta agni zItaLa thAya che. jala tyAM sthaLa thAya che; samudra mArga Ape che; prANI mAtranI ISTasiddhi thAya che. A tAre
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ 207 dharma bhAvanA. mahimA che. he pavitra jenadharma! tane vizeSa zuM karuM? mArA para kRpA kara! mArI rakSA kara ! 7. moTA jaMgalamAMhI maMgaLa thaze, AdhAra AdhIna AnaMdetsava Apaze avanimAM, saddharma zrI ena." iha yacchasi sukhamuditadayAMga / pretyeMdrAdipadAni // kramato jJAnAdIni ca vitarasi / niHzreyasasukhadAni // pA0 8 // artha-jene dayAdharma kuryo che, tene huM dharma ! tuM A bhavamAM ja sukha Ape che, dharmI A loka ane parabhave iMdrAdika padavI Ape che paraloke sukhI ane keme karI mokSasukha ApanAra jJAnAdi guNa Ape che. A tAre prabhAva che. he dharma ! mArI rakSA kara ! rakSA kara ! 8. srvtNtrnvniitsnaatn| siddhisadanasopAna // jaya jaya vinayavatAM pratilaMbita saMtasudhArasAna pa | artha -he dharma ! tuM sanAtana-zAzvata che. badhAM zAstronAM mAkhaNarUpa-sArarUpa che. tuM mokSa ziva haryanuM AvAsa para javA nisaraNuM samAna che. dharma pAna, tuM vinayavaMta ziSyone zAMtasudhArasanuM
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ 208 zAMta sudhArA. pAna karAve che. evA he dhama! tuM jayavaMta vatta! jayavaMta vatta ! mane tANa zaraNa he! tArI kRpA ha! tuM mAruM rakSaNa kara! 9. // iti zrI zAMtasudhArasa geyakAvye dharma bhAvanAvibhAvano nAma dazamaH prakAzaH // iti zrI zAMtasudhArasa nAmanA DhALabaddha kAvyamAM dharmabhAvanA nAmane dazame prakAza samApta. ( 8
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ agyAramI lokasvarUpa bhAvanA // zAlinI vRttaM // saptAdhodho vistRtA yAH pRthivya 'chatrAkArAH saMti rtnprbhaadyaaH|| tAbhiH pUrNo yo'styadholoka etau / pAdau yasya vyAyato saptarajjU // 1 // tiryagloko vistRto rajjumekAM / pUrNo dvIpai raNavAMta rasaMkhyaiH // yasya jyotizcakrakAMcIkalApaM / madhye kArya zrIvicitraM kaTitraM // 2 // loko'yovo brahmaloke dhuloke| yasya vyAptau kUrparau paMca rajjU //
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ 210 lokasyAMta vistRto rajjumekAM / siddhajyotizcitrako yasya mauliH // 3 // yo vaizAkhasthAnakasthAyipAdaH / zroNIdeze nyastahastadvayava || kAlenAdau zazvadUrdhva damatvAd zAMta sudhArasa 1 vibhrANo'pi zrAMtamudra | makhinnaH // 4 // soyaM jJeyaH pUruSo lokanAmA / SaD dravyAtmA'kRtrimo'nAdyanaMtaH // dharmAdharmAkAzakAlAtmasaMjJai dravye pULa: sarvataH purvIjaya // 1 // aH--te A loka nAmanA purUSa jANavA. eka bIjAnI nIce nIce vastI chatrAkAre rahela rAjalAka rUpa ratnaprabhAdi sAta na`pRthvI che, tethI purUSanuM varNana pUrNa evA adheAleAkarUpa sAta ra3 e paga, Ti pramANa e leAkapurUSanA be paga che (1). e lAkapurUSanI madhyamAM arthAt kere tiya leAka AvelA che je vistAramAM eka randvapramANa che, ane jemAM asaMkhyAtA dvIpasamudro AvelA che. jyAtiSa cakrarUpa kAMcI kalApa e purUSanI keDanA DhaMDhArAnu kAma sAre che. arthAta sUrya-caMdrAdi je jAtipU cakra A tirthaMklR leAkanI AsapAsa pharatu' AveluM' che, dArA
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ 211 lakasvarUpa bhAvanA. te A lokapurUSane kaMdore che. (2). have Urva leka te loka purUSanI kaTibhAganI upara uMce brA devaloka che, je pAMca rajaju pramANa vistAramAM hAI be kahyuM keNuonuM kAma sAre che. siddhazilA je e leka purUSanA aMte UbhAgamAM Avela che, ane je paNa vistAramAM eka raju che, te e lokapurUSanuM mastaka che. (3). e leka zira purUSa chAza karavA ubhelA purUSanI jema paga pahoLA karI ubhela che, ane eNe pitAnA be hAtha keDa upara rAkhelA che. te lokapurUSa anAdikALane niraMtara Urdhva jevAvALe che, Urdhva javAvALe che, ucca enI gati che; ucca ene Azaya chejiteMdriya che; ane prAMtamudrA dhAraNa kare chate khinna nathI. (4). e lapurUSa cha dravya bharelo che. e purUSa akRtrima anAdizAzvata che, ene keIe karele nathI. e anAdi anaMta che. enAM janma-mRtyu thayAM nathI ane tarapha dharma, adhama, kAla, AkAza, jIva ane pudgala e nAmanA cha dravyathI bhareluM che. A te lekapurUSa che. (5) raMgasthAnaM pudgalAnAM naTAnAM / nAnArUpairnRtyatAmAtmanAM ca // kAlodyogasvasvabhAvAdi bhaavaiH| zarmAtAptitAnAM nitya | |
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ 212 zAMta sudhArasa. jemAM pu ane kAla, niyati e vAjiMtrAe nacAvyA nAcatA judA judA veSe e aH--nanI e lAka ragamaMDapa rUpa che; gala ane AtmA naTa che, leAkarUpa raMga- udyama, svabhAva, karma ane maMDapa Theatre pAMca samavAya kAraNA rUpa purUSarUpa raMgamaMDapamAM nAcI rahyA che. 6. evaM loko bhAvyamAno viviktyA / vijJAnAM syAnmAnasasthairyahetuH // sthairya prApte mAnase cAtmanInA / suprApyevA'dhyAtmasaukhyaprasUtiH // 7 // a:--e rIte leAkanu svarUpa judI judI rIte spaSTa bhAvatAM vijJAnI purUSo mananI sthiratA prApta kare che; ane mananI sthiratA prApta thaye AtmAne gaNitAnuyAga. hitakArI evI adhyAtma sukhaprAptinAM kAraNeA sulabha thAya che. "gaNitAnuyAga gaNavAthakI mukata thAya jacitta " svAdhyAya leAkasvarUpanu jine drAgamamAM jJAnagraMthaiAnI cAra anuyAgamAM vaheMcaNI thaelI che. temAM eka gaNitAnuyAga che. A jJAna, enA vicAra gaNutAnuyAgamAM samAveza pAme che. manarUpI karavatane gaNitAnuyAga kAnasa samAna che. e lAkanA
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ lokasvarUpa bhAvanA. 213 judI judI rIte spaSTapaNe vicAra karavAthI citta sthira thAya che, badhe bhamatuM aTake che; jaDatA chAMDe che ane ema thAya che ke ahe ! A loka rUpa raMgamaMDapamAM aneka vakhata nAcyo. evuM kaI paNa sthaLa nathI, e A lokane keI paNa vibhAga bAkI rahyo nathI ke jyAM A jIve sparza na karyo hoya, Ama ene subuddhi upaje che ane pariNAme Atmahita thAya che, mATe jIve A lekasvarUpa judI judI rIte paNa spaSTapaNe vicAravuM ghaTe che. 7. have A lekavarUpa bhAvanAnuM aSTaDhALIyuM kahe che - zakAphI rAga-Aja sakhI manamohane-e dezI che vinaya vibhAve zAzva, hRdi lokAkAzaM // sakalacarAcaradhAraNe, pariNamaze vi. 25 artha -he vinaya ! tArA hRdayamAM A zAzvata kAkAzanuM ciMtavana kara, A zAzvata lekAkAzanuM citra tArA hRdayamAM Alekha. ethI tane sarva jaMgama-sthAvara, cara-acara, jIva- ajIva, tenI kRti-ceSTAo AdinuM citra bhAna thaze, te badhuM tArA hRdaya AgaLa khaDuM thaze; kemake kAkAzamAM e badhuM AveluM che. te vinaya ! te sakaLa carAcara vastuo jemAM rahelI che, evA kAkAzanuM citra je tArA hRdayapaTa para paDe
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ 214 zAMta sudhArasa. te tuM ati sthira thaI Atmahita prApta kasaza mATe e e lekasvarUpa ciMtava. 1. lasadalokapariveSTitaM, gaNanAtigamAnaM // paMcabhirapi dharmAdibhiH, sutharitasImAne che vi. 2 artha -e kAkAza ke che ? zobhAyamAna che. enI cemera alakAkAza vIMTaLAI rahyo che, lekAkAzanuM je parimANa mUkIne rahyo che, arthAta mAna asaMkhyAta che. ane pAMca dravya dharma adharma-kALa-jIva-pudagala e pAMcavaDe tenI sImA sughaTita thayelI che. arthAt jeTalA kSetramAM e pAMca dravya varte che teTaluM kSetra e kAkAza che. A cauda rAjaleka nAmA purUSa che, tenuM he! vinaya! tuM tArA hadayapaTa upara citra Alekha. 2. samavaghAtasamaye jinaiH, paripUritadehaM // asumadaNukavividhakriyA, guauravaTuM vi. 3 || athara-vaLI A kAkAza ke che? zrI jinezvara bhagavAna samuddaghAta samaye pitAnA AtmA
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ lokasvarUpa bhAvanA 215 lakAkAra ane nA pradezavaDe e purUSanA samasta kevala samuddaghAta. pradezane pUrI nAMkhe che, ane A lekA kAzamAM jIva ane pudagalaparamANu vividha prakAranI kriyA karI rahyA che. arthAt jIva ane aNunI jAtajAtanI yiA ane guNanA gauravanuM A kAkAza sthAnaka che. ene eka pradeza e khAlI nathI, ke jyAM cha-ajIvanI kriyA na vartatI heya. evA lekapurUSane he vinaya! tuM tArA cittamAM ciMtava. 3. ekarUpamapi pudgalaiH, kRtavividhavivarta // kAMcanazailazikharonnataM, kvacidavanatagarta // vi0 4 // artha-vaLI e lokAkAza kevuM che ? tyAM pudgalene laIne ekarUpa chatAM jAtajAtanAM vivartI lokAkAza rUpe rUpAMtara pAmI rahyuM che. te kAkAza ane kaI sthaLe merU jevA uMcA suvarNanA pugalavite. zikharUpa thaI rahela che, te bIje sthaLe evIja uMgha nIcI heTI khAIo rUpe thaI rahela che. AvA lokapurUSane huM vinaya ! tArA hRdayamAM dhAra ane sthira thaI tArUM svarUpa vicAra. 4. kvacana taviSamaNimaMdirai ruditoditarUpaM //
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ 216 zAMta sudhArasa. ghoratimiranarakAdibhiH, vanativi che. vi. 5 artha- purUSamAM pugalanAM vivarnonA vadhAre dAkhalA Ape che.) ke koI sthaLe devatAonA vivartAnA ramya AvAsa AvI rahelA che. te sUrya dAkhalA kAMta maNinI zobhAthI bahu suMdara lAge che tyAre bIjI bAjue ghera bhayaMkara aMdhakAramaya narakAdi AvelAM che, je bahu mAThAM lAge che. Ama A kAkAzamAM kayAMya merU jevA uMcA sonAnA parvato AvelA che, te kayAMya uMgha khINa AvelI che; kayAMya devatAonA ramya svargabhavana AvelAM che, te kayAMya bhayaMkara aMdhakAramaya narakanigadanAM sthAne AvelAM che, je ekarUpa chatAM pudagalanAM karelAM vividha vivarte che. kAkAza pite te eka rUpa che, ekaja che, paNa temAMthI aneka citravicitra nAnAM-moTAM navAM rUpa pedA thAya che. pANInA vizALa sarevAramAM kAMkare nAMkhatAM eka kuMDALuM (Ripples) thayuM, lAgaluM bIjuM ethI meTuM, tatkSaNa trIjuM ethI rahe TuM, ema uttarottara maheTAM judAM judAM kuMDALA thaI TheTha AkhA sarovaramAM vyApI jAya che tema eka rUpamAMthI aneka vivarta (Vibrations) pudgale race che. eka zabda AkhA kAkAzane pazI Ave che. A AdhAre, pudagalanI vivazakitanA pudagalanA vivarse AdhAre, A jamAnAnA Telegraph, ane Telephone, Photograph, wireAdhunika zodhanI less Telephone Adi zedhAyAM
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ lokasvarUpa bhAvanA. 217 le che. he cetana ! Ama A lokA kAza pudagalavivartathI vyApta che, tene tuM hRdayamAM dhAra. 5 vaLI e kAkAzanuM bIjI rIte citra Ape che. kvacidutsavasamayamujjvalaM, naya baMgALanATuM kvacidamaMdahAhAravaM, gzuzoviSAduM chevidA. artha -vaLI lekapuruSa rUpI nATakanI raMgabhUmi kevI che? kaI kaI sthaLee ujajavaLa utsava samaya lokarUpe nATaya vartI rahyo che ane jayanA maMgaLa avAje, gRha. gIte gavAI rahyAM che, te vaLI bIje sthaLe atyaMta hAhAkAra thaI rahyo che; mahA jabarA zekanuM ane bedanuM kAraNa vartI rahyuM che, arthAt kayAMya vivAha jevA maMgaLa prasaMge ujavAya che, te kayAMya ISTa priya yuvAna svajananA maraNa je dAruNa prasaMga badhAne zokamagna kare che. keI hAre che, keI jIte che, kaI raDe che, keI hase che, keI lakSamI kamAya che; keI neI de che, Ama aneka prakAranAM citravicitra nATake A purUSaloka nATayagRhamAM bhajavAya che, tenuM citra he vinaya! tu tArA hRdayapaTa upara citara, ane A lekanI evI prathA dekhI zAMtacitta thaI samatA Adara, AthI tAruM parama kalyANa thaze. 6
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ 218 zata sudhArasa. vaparitamAzo, nikhilairapi sttvaiH| janmamaraNaparivartibhiH, tapuramamatveda | vi. 7 | athara-je pudgala dravye karelAM vivathI chavAI rahele A kAkAza che,-te pudagala kevA che, te vidhAvadha batAve che) anaMtI anaMtI vAra e veSanuM kAraNa puhUgala dravacane sarva prANIoe parimamatva caya karyo che, kemake sarva prANuo anaMtI vAra janma maraNa karI cUkyA che tethI pUrva pUrva mamatvanI paraMparAe pudgale mUke che rahe che. Ama ghaTamALa A kAkAzamAM cAlI ja rahI che. je puddagala eka vAra chAMDayuM, teja pharI bIjA rUpe mamatva yege grahaNa kare che. jI janma-maraNa karI rahyA che. tethI AgalA bhavamAM bheganA paricayathI navA janmamAM jANe e badhuM dI nA maLyuM hoya ema e pudgalaga tarapha jhAvAM nAMkhe che, pudagalanI jyAM AvI jALa phelAyelI che evA kAkAza nATakazALAne he vinaya! tuM tArA citta cakSu vaDe joI jaI sthira thA. 7 iha paryaTanaparAGmukhAH, praNamata bhagavaMtaM // zAMtasudhArasapAnato, dhRtavinayamavaMtaM | | vi.8
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ leka svarUpa bhAvanA 219 artha-mATe he cetana ! he bhavya che. jemAM AvuM nATaka bhajavAI rahyuM che, evA-AlokAkAzanA paryaTaNathI tame je parAmukha thayA che, athata tame bhavabhaTakaNuthI thAkI gayA che ane ethI chuTavA mAgatA he te A zAMtasudhArasanuM pAna karo, ane zaraNAgata vanayavatanuM rakSaNa karanAra bhagavAnane prakRSTa bhAve name. 8 // iti zrI zAMtasudhArasageyakAvye lokasvarUpa bhAvanA vibhAvano nAma ekAdazaH prkaashH|| chAta zrI zAMtasudhArasa nAmanA DhALabaddha kAvyamAM agyArame lokasvarUpa bhAvanA nAmano prakAza samAsa C? R
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAramI bodhidurlabha bhAvanA | maMdAkrAMtAvRtta ! yasmAdvismApayitasumanasvargasaMpadvilAsaprAptollAsAH punarapi janiH satkule bhUribhoge / brahmAdvaitapraguNapadavIprApakaM niHsapatnaM / taddaSprApaM bhRzamurudhiyaH sevyatAM bodhiratnaM // 1 // atha-he vizAla buddhivALA sajajane ! ati duSpApa, mahAmuzkelIo pamAya evuM je bAdhi prabhAva, badhiratna-samyaktva tenuM tame sevana karo. e bedhinA prabhAve karI devatAo paNa vismaya pAme e svargasaMpattine vilAsa pAmI jIva AnaMdelAsa prApta kare che. vaLI e badhinA prabhAve puSkaLa vibhavabhegavALA uttama kuLamAM jIva pharI pharI janma pAme che, ane keme karI advaita brahmapadavI (mekSa) sudhI jIvane pahe
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ ebiMdulabha bhAvanA. cADavAmAM kAI jene khAdhaka nathI-evuM mahadbhUta e edhiratna che, tene tame huM buddhizAlima ! sevA. 1. 221 || sunagaprayAtavRtta || anAdau nigodAMdhakUpe sthitAnAmajasraM janurmRtyuduHkhArditAnAM parINAmazuddhiH kutastAdRzI syAyA haMta tasmAdviniyati jIvAH // 2 // a--anAdikAlanA niAdarUpa aMdhArA kuvAmAM rahelA ane pharI pharI janma-maraNanAM du:khathI durlabha zu che ? pIDAtA jIvAne evI pariNAmazuddhi kayAMthI thAya ke jethI te niAdarUpa aMdhakAramaya kUpamAMthI mhAra Ave ? arthAt prathama te evI pariNAmavizuddhi ja dubha che; eTale e anAdi nigeAdamAMthI nIkaLavuM.mahAdulabha che. have kadAca te nigedamAMthI jIva mhAra Ave te ra. tato nirgatAnAmapi sthAvaratvaM / trasatvaM punardurlabhaM dehabhAjAM // satvepi paMcAkSaparyApta saMjJisthirAyuSyavat durlabhaM mAnuSatvaM // 3 // a:--e nigodamAMthI hAra nIkaLelAne sthAvarapaNAmAM
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ 222 zAMta sudhArasa. rahevuM thAya; kemake dehadhArine trasapaNuM ethI durlabha pAmavuM durlabha che. have kadAca trasapaNe zuM che ? prApta thAya temAM paNa paMcaMdriyapaNuM pAmavuM | durlabha che; paMcaMdriyapaNuM prApta thAya te saMpUrNa cha paryAti pAmavI durlabha che. te paNa kadAca maLe te saMgni paMcaeNkriyapaNuM, te sAthe vaLI lAMbuM AyuSya ane manuSyapaNuM e parama durlabha che. 3 tadetanmanuSyatvamApyApi mUDho / mahAmohamithyAtvamAyopagUDhaH / / bhramandUramagno bhavAgAdhagarne / punaH kva prapadyeta tabodhiratnaM // 4 // artha e manuSyapaNuM paNa kadAca maLyuM, te saTe mUDha jIva mahAmaha, mithyAtva ane mAyA ethI vizeSa kapaTa karI yukta che, ane ethI saMsAradurlabha zuM che? rUpa agAdha khADAmAM bhamato bhamate buddha rahyo che. tene A bodhiratna kema pharI prApta thaze ? arthAt he cetana ! A badhiratna pharI maLavuM bahu durlabha che. A rUDe manakhA deha pharI pharI kyAM maLaze re? AvuM rUDuM badhiratna pharI pharI kayAM maLaze re ?" arthAta e maLavuM durlabha che. anAdi nigadamAMthI nIkaLavuM durlabha che, tyAMthI nIkaLatAM rasapaNuM ethI
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAdhidurlabha bhAvanA. rara3 vadhAre durlabha che, temAM paNa pacaMdriya, paryAmi pUrI, saMgIpaNuM, dIrgha AyuSya, manuSyapaNuM ane A samyam bedha e pAmavAM uttarottara atyaMta durlabha che; mATe cetana ! hAla tane e badhuM maLyuM che, te sAvadha rahI e parama dulabha badhine lAbha laI le. 4. | zikSaNiIvRtta " vibhinnAH paMthAnaH pratipadamanalpAzca matinaH / kuyuktivyAsaMgairnijanijamatollAsarasikAH // na devA sAnnidhyaM vidadhati na vA kopyatizaya stadevaM kAle'smin ya iha dRDhadharmA sa sukRtii|| 5 // artha:- " vastu vicAre re divya nayana teNe re, viraha paDaye niradhAra, taratama badhe he taratama vAsanA re, vAsita bodha AdhAra." zrI AnaMdaghanajI. mata mata bheTe je jaI pUchIye re sahu thApe ahameva." zrI AnaMdaghanajI. judA judA paMthe pI gayA che, bhinna bhinna matavALA che. teo pote je mata mAnatA heya (bhale te asatya hoya)
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ 224 zAMta sudhArasa. tenA ullAsamAM rasika che; ane kuyuktine upayoga karI te phelAvavAmAM rasa le che. devatAo paNa sAnnidhya karatA nathI, samIpa padhAratA nathI ke ene pUchI satyapaMthanuM nirAkaraNa karIye. tema kaI marma jANanAra rasika atizayavaMta mahApurUSa paNa nathI dekhAte ke jene jaI nirNaya pUchIye; mATe A kALamAM te je dharma upara daDhatA rAkhe che te puNyazALI jANa. 5. | zArdUttavitrahitavRtta . yAvadehamidaM gadai nai mRditaM no vA jarAjarjaraM / yAvatvakSakadaMbakaM svaviSayajJAnAvagAhakSamaM // yAvaccAyurabhaMguraM nijahite tAvad budhairyatyatAM / kAsAre sphuTite jale pracalite pAliH kathaM badhyate // 6 // artha-he cetana ! jyAM sudhI A deha rogathI zithila thaye nathI, jyAM sudhI ghaDasAthe te vAdhe. paNathI kSINa thavA nathI mAMDaye, - jyAM sudhI pacaMdriyone samUha pitapitAnA viSayo levA samartha che ane jyAM sudhI Ayu gra kSINa thayuM nathI, tyAM sudhImAM tAre tArAM hita athe prayatna karavo ghaTe che; kemake rega ke ghaDapaNa Avya IkiyenI zakti kSINa thaye, athavA Ayu pUrNa thaye tuM zuM karI zakIza? mATe A avasara che, tyAM ceta talAva phATI jaI pANuM bahAra cAlyuM jaze, pachI
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ edhidula bha bhAvanA. 225 pALa kevI rIte badhAze ? mATe--" pANI pahelAM pALa ajJAnI mA~dha re. R svAdhyAya. tr 46 15 avasara Avye avazya kara, avasara Avye mata bhUlya; cUkayA narA, mUlya. 66 avasara 56 te dhama karatAM DhIla zI ? nara kADhI // anuvRtta vividhopadravaM dehamAyuzca kSaNabhaMguraM / kimAlaMbya dhRtiM mUDhaiH svazreyasi vilaMbyate // 7 // artha:--jAtajAtanA upadravayukta A deha che, Ayu kSaNabhagura che; chatAM mRddha jIve DhIlA thai kema peAtAnA zreyamAM vila ba kare che? zreyAMti vRvighnAni prAyazo matApi " ane " dharmavya tvaritA gatiH ' mahApurUSone paNa prAyaH zreyamAM vighna Ave che ane dharma karatAM DhIla na karavI--e lakSa huM cetana ! tAre rAkhavA ceAgya che. 7 "" --prakI have A dhidubha bhAvanAnu aDhALiyu kahe che. 5 dhanAzrI rAgaH--hIMce re hIMce ? pIA hiDAlaDe--e dezI. u budhyatAM budhyatAM bodhiratidurlabhA, jaladhijalapatitasuraratnayuktyA //
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ 226 zAMta sudhArasa. samyagArAdhyatAM svahitamiha sAdhyatAM, vAdhyatAmadharAtirAtmazatyA 30 ? | atha- cetana !bujha, bujha. A badhiratna ati durlabha che. samudranA jaLamAM paDeluM ciMtAmaNiratna bujha, bujha. jema durlabha che tema A badhiratna je eka vAra hAryo te pharI maLavuM bahu durlabha che, mATe bujhare ! bujha! e bedhinuM samyaka prakAre ArAdhana kare ane tAruM hita sAdha; ane svazaktiye karI tArI durgati thatI aTakAva. 1 cakribhojyAdiriva narabhavo durlabho / bhrAmyatAM ghorasaMsArakakSe // bahunigodAdikAyasthitivyAyate / momithyAtvipuNo | g0 2. artha:-A saMsAra-araNya je bahu nidAdi kAyasthitie karI vizALa che, ane jemAM moha-mithyAtva pramukha lAkho cAra-lUMTArA vase che ane je ghera bhayaMkara che temAM bhamatA, paribhramaNa karatA jIvene narabhava pAma e cakravartInA bhejananI jema durlabha che. cakravartInuM cakrInuM bhejana eka vakhata maLyA pachI bhejana' bIjI vakhata jema maLavuM durlabha che, | (kemake bIjI vakhata tyAM jamavA AvavAnuM thAya te pahelAM te ghaNe kALa gayo hovAthI Ayu paNa pUruM thaI gayuM hoya,) tema narabhava eka vAra maLyA pachI tenuM je
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAdhidurlabha bhAvanA. (227 sArthaka na thayuM te pharI maLa ati durlabha che, kemake A saMsAra ghara nibiDa aMdhakAravALo che. jIvo kema eTale emAM bhamatA ane dizA sujhatI dizAmUDha che? nathI. vaLI aneka nigoda-naraka Adi kAyasthiti emAM hevAthI e araNya eTaluM badhuM vizALa che ke ene pAra pAmatAM thAkI javAya. temAM kadAca AgaLa thAka grahaNa karyA vinA vadhe te ADA meha, ajJAna, mithyAtvarUpI vATa pADuo vApADuo beThA che, te luMTI laI AgaLa vadhavA detA nathI. Ama manuSya bhava maLI ati dulabha che, mATe he cetana ! je tane e hamaNuM maLe che, te samyaka prakAre bedhinuM ArAdhana karI tenuM tuM sArthaka karI le. 2. labdha iha narabhavo'nAryadezeSu yaH / sa bhavati pratyutAnarthakArI // jiivhiNsaadipaapaashrvvysninaaN| mAghavatyAdimArgAnusArI // bu0 3 // artha-narabhava maLe te durlabha che, paNa te kadAca maLe te Aryadeza, AryapaNuM pAmavuM durlabha che. anArya dezamAM manuSya deha maLavo e vaLI anArya deza, anarthanuM kAraNa thAya che, kAraNake pApanuM nimitta tyAM ja jIvahiMsA Adi pApathI vyAkula che ke jenuM pariNAma maghA, mAgha
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28 zAMta sudhArasa. vatI Adi narkagati chemATe re jIva! bujha! bujha! tane te A durlabha mAnavadeha, Aryadeza ane dhiratna maLyuM che tene lAbha laI le ! lAbha laI le !! eka vAra hArIza te pharI e maLavuM duSkara che. 3 AryadezaspRzAmapi sukulajanmanAM / durlabhA vividiSA dharmatattve / / rataparigrahabhayAhArasaMjJAtibhi hata manaM jagadasthitatve / / bu0 4 // - " artha-Arya dezamAM ane vaLI rUDA kuLamAM janma thaye hoya tevAone paNa dharmatatvamAM IcchA thavI e durlabha che. kAraNake mithuna, parigraha, bhaya ane AhAra e cAra saMjJAmAM AkhuM jagat bUDha rahyuM che. AryapaNuM ane sAthe uMcuM kuLa e baMne durlabha chatAM maLe te paNuM tattvajijJAsA thavI durlabha che, kemake jIva mAtra maithunAdi cAra saMjJAmAM mUcchita thayA che, te manuSya deha, jemAM bhaganAM vividha sthAnika rahelAM che temAM jIva mUcha pAmyA vinA kema rahe? e mUcha ADe tatvajijJAsA kayAMthI thAya? tane te he cetana ! e badhuM-manuSyapaNuM, AryatA, uttama kuLa ane jijJAsA e badhuM prApta thayuM che, te have tuM ene lAbha laI, e maLyAnuM sArthaka karI le. pharI pharI e maLavuM durlabha che. he cetana ! bedha pAma, bedha pAma. 4 vividiSAyAmapi zravaNamatidurlabhaM / dharmazAstrasya gurusaMnidhAne /
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAdhidurlabha bhAvanA. ra29 vitthvikthaaditttdrsaaveshto| vividhavikSepamalinAvadhAne / bu0 5 // atha-kadAca jANavAnI IcchA prApta thAya, te dharmazAstrazravaNa ati durlabha che; kemake saddagurUne vega na hoya. have kadAca saddagurUne pega paNa hoya, te nakAmI vikathArasanA AvezathI jAtajAtanA vikSepa pedA thaI cittavRtti evI malina thaI hoya ke emAM pavitra sadagurUne bAdha na sahAya. Ama he cetana! tane e durlabha zravaNa paNa maLyuM che, A sapurUSane ye paNa prApta thayuM che, te vikathA Adi jatA karI tuM A maLela apUna jagane lAbha laI le. pharI A jega, A badhi maLavI ati durlabha che, mATe bujha, re, bujha. 5 dharmamAkarNya saMbudhya tatrodyamaM / kurvato vairiv!trNgH|| raagdvessshrmaalsynidraadiko| bAdhate nihatasukRtaprasaMgaH ||bu0 6 // artha -vaLI jIva dharma sAMbhaLI samyaka prakAre bedha pAmI dharmane viSe udyama kare che, tyAM tene rAga-dveSa-kheda Alasya-nidrA Adi aMtaraMga verI tera kAThiyA ADakhIla nAMkhe che, ane tenA sukRta prasaMgane, tenI dharmakaraNIne bAdhA upajAve che. jIva dharma kRtya bhaNI prerAya tyAM mahAdi tera kAThiyA tene naDe che. Ama uttarottara dharmanI durlabhatA che. e dharma,
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ 230 zAMta sudhArasa. evuM bodhiratna pharI maLavuM duSkara che. he jIva, bujha, bujha ane ene lAbha le. 6 caturazItAvaho yonilakSeSviyaM / kva tvayAkarNitA dharmavArtA // prAyazo jagati janatA mitho vivadate / RddhirasazAtagurugauravArtA // bu0 7 // artha--aha cetana ! A corAzI lAkha chavA. nimAM te kayAM dharmavArtA zravaNa karI? kayAe karI nahi hoya, kemake trAddhi, rasa ane zAtA e jijJAsA vinA traNa mahA maheTA gArathI pIDAyelA zravaNa kema thAya? jane prAyaH jagatamAM eka-bIjA sAthe kalezavAda karI rahyA che. teone dharma vArtA sAMbhaLavAmAM kayAMthI Ave? badhA ja pitapatAnI Rddhi, pitapotAnA rasa ane pitapetAnI zAtAmAM kheMcI rahyA che, temAMthI nIkaLI zake te dharma sAMbhaLene. Ama he! cetana ! cerAzI lakSa chavAyonimAM pharatAM jIvane dharmazravaNa bahu durlabha che. te tene prApta thayuM che, tene lAbha laI le. jIva! bujha, bujha. 7 evamatidurlabhAtprApya durlabhatamaM / bodhiratnaM sakalaguNanidhAnaM // kuru guruprAjyavinayaprasAdoditaM / zAMtarasa sarasa pIyUSapAnaM // 70 8 //
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAdhidurlabha bhAvanA 231 artha-e prakAre durlabhamAM durlabha ane badhA guNene bhaMDAra evuM bodhiratna prApta karI ha! cetana ! tuM gurUnA mahaTA vinayanA prasAdathI utpanna thaele Summary je A rasika zAMtasudhArasa tenuM pAna kara. he cetana ! badhA guNanA rAzirUpa evuM A badhA karatAM ati durlabha badhiratna tane maLyuM che. pUrve kahyuM che ke nigodamAMthI nIkaLavuM, trayapaNuM pAmavuM, temAM paNa pacaMdriyapaNuM pAmavuM, saMpUrNa chae paryAti pAmavI, saMzi pacaMdriyapaNuM pAmavuM, temAM paNa manuSyapaNuM pAmavuM, lAMbu AyuSya pAmavuM, AryapaNuM pAmavuM, uttama kuLa pAmavuM, dharmajijJAsA pAmavI, sazurUne cega ane tatvazravaNa pAmavuM, badhiratna pAmavuM e uttarottara ati ati kaThina che. te badhiratna tuM pAme che, te cetana ! saddagurUne parama vinaya kara, tenI prasannatA meLavI ane A zAMtasudhArasanuM pAna karI amara thA! amara thA! ! re cetana ! bujha, bujha. pharI pharI upara kahelI durlabha vastuomAM durlabhamAM durlabha A badhiratna maLavuM muzkela che. maLyuM che te lAbha le, sArthaka karI le. "mulbAvinaya sAvalita zAMtasudhAra " e zabdo kahI zrI kartA purUSe sUcavI dIdhuM ke A zAMtasudhArasa zrI sadagurUnA parama zAMtasudhArasa vinayanI prasAdI che. arthAt zrI sadvinayanuM phaLa gurUnI vinayabhakti na karI hatI te A
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ 232 zAMta sudhArasagraMtha na thAta. Ama sadagurU bhaktine mahimA batAvI ene baMdha karyo. 8 // iti zrI zAMtasudhArasageyakAvye bodhidurlabha bhAvanA vibhAvano nAma dvAdazaH prakAzaH // Iti zrI zAMtasudhArasa nAmanA DhALabaddha kAvyamAM bAramI bAdhidurlabha bhAvanA samAsa
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ teramI mitrI bhAvanA || nu vRtta | saddharmadhyAnasaMdhyAnahetavaH zrIjinezvaraiH / maitrIprabhRtayaH proktAzcatasro bhAvanAH praaH||1|| atha-zI jinezvara bhagavAne saddharma dhyAnadhArAnA hetue maitrI Adi bIjI cAra bhAvanA prakAzI che. 1 tathag/ maitrIpramodakAruNyamAdhyasthAni niyojayet / dharmadhyAnamupaskartu, taddhi tasya rasAyanaM // 2 // atha -te A pramANe,- (1) maitrI (2) pramoda (3) kAruNya dhyAna rasAyana, (4) mAdhyastha-A cAra bIjI bhAva nAe dharmadhyAnane upakAraka hevAthI bhAvavI ghaTe, kemake e dharmadhyAnane rasAyanarUpa che,
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAMta sudhArasa pArakuM bhaluM atha rasAyananI peThe e dharmadhyAnane puSTirUpa che, hitakartA che. 2 have e bhAvanAnuM svarUpa samajAve che. | | upajJAti vRtta che maitrI pareSAM hitaciMtanaM yt| bhavet pramodo guNapakSapAtaH // kAruNya mArtIgirujAM jihIrSe tyupekSaNaM duSTadhiyAmupekSA // 3 // atha-(1) pArakuM bhaluM ciMtavavuM e maitrI bhAvanA, (2) guNane pakSapAta e pramoda bhAvanA, (3) Ad, duHkhI, dIna, regI jIvanAM duHkha dUra karavAnI IcchA e kAruNya bhAvanA ane (4) durNa buddhivALA onI upekSA karavI e cethI upekSA athavA madhyastha bhAvanA. 3. sarvatra maitrImupakalpayAtman / ciMtyo jagatyatra na kopi zatruH // kiyaddinasthAyini jIvite'smin kiM khidyate vairidhiyA parasmin // 4 // atha- he AtmA ! tuM sarvatra maitrIbhAva vicAra. A jagatamAM mahAre kaI paNa vairI Universal nathI evuM ciMtavavuM ghaTe che, kemake Brotherhood A jIvita te thoDA divasa rahevAnuM bhAvanA acchA ?
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ maitrI bhAvanA. 235 che, temAM paraspara vairabuddhithI zuM kheda pAme che? 4. vaLI- sarvepyamI baMdhutayA'nubhUtAH / sahasrazo'smin bhavatA bhavAbdhau // jIvAstato baMdhava eva sarve / na ko'pi te zatruriti pratIhi // 5 // athe-A saMsAra samudramAM badhA cha hajAre veLA baMdhupaNAne pAmyA che, te e badhA hArA bhUta baMdhu bhAIo ja che; kaI paNa zatru nathI evI khAtrI ANa. pa. sarve pitRbhrAtRpitRvyamAta___putrAMgajAstrImaginIsnuSAtvaM // jIvAH prapannA bahuzastadetat / kuTuMbameveti paro na kazcit // 6 // artha --sarve jIve pitA, bhAI, pitrAI, mAtula, putra, putrI, strI, bahena, putra-strI Adi. bhUta kauTuMbika rUpe aneka vakhata sagapaNu-saMbaMdha karI cukyA che, te e hArUM kuTuMbaja che, emAMthI ke pArakuM nathI, ema dhArI badhA sAthe trIbhAva rAkha. 6
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ 236 zata sudhArasa. te davA vRtta ekeMdriyAdyA api haMta jIvA / paMceMdriyatvAdyadhigatya samyag // bodhi samArAdhya kadA labhaMte / bhUyo bhavabhrAMtibhiyAM virAmaM // 7 // artha -vaLI cetana! ekeMdriya che paNa padriya paNuM pAmI samyagadarzana ArAdhI ke bhAvi baMdhu veLA bhavabhaTakaNarUpa bhayane aMta karaze, mekSa pAmaze, evuM vicArI teonI sAthe maitrI Adara. 7. yA rAgaroSAdirujo janAnAM / zAmyaMtu vAkkAyamanodruhastAH // sarvepyudAsInarasaM rsNtu| sarvatra sarve sukhino bhavaMtu // 8 // artha -LI cetana! evI maitrI bhAvanA bhAva ke mana, vacana, kAyAne droha karanArA evA je prANuM mAtra rAga dveSarUpa janenA rega che te sukhI thAo zAMta thAo ! badhA prANu udAsIna bhAvamAM pariNAma pAme, ane sarva sthaLe sarva jIvo sukhI thAo ! 8. - have maitrI bhAvanAnuM aSTa DhALIyuM kahe che. zAkha rAga, re jIva ! jenadharma kIjIyee dezI che
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ maitrI bhAvanA. 237 vinaya viciMtaya mitratAM, trijagati janatAsu, karmavicitratayA gati, vividha namitAku vi ? | artha - he vinaya ! he suvinIta cetana ! A traNa jaganA cha prati mitratA ciMtava,mitratA karma vicitratA ciMtava. e badhA ja karmanI vicitraane vividha gati tAne laI vividha gati pAmela che. 1. sarve te priyabAMdhavA, na hi ripuriha kopi / mA kuru kalikaluSaM mano, niSasuvidhi vi0 2. artha --e badhA tArA priya bAMdhava che, keI paNa tAre - zatru nathI, mATe tArA sukRtane nAza badhA tArAmitra karanAra evA krodhe karI, vaire karI tArA manane kaleza na pamADa; kaluSita na kara. 2. yadi kopaM kurute paro, ninAmAnA api bhavatA kiM bhUyate, dRddhi rokavana 1 vi. | 3 | artha --je kaI pitAnA karmavaze karI keya kare, te
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ 238 zAMta sudhArasa. paNa tuM hadayane viSe zA mATe reSa kare che? arthAt e te bicAro karmavaza paDela che, ethI krodha nakAme yazo? kare che; tuM nakAme e sAme zA mATe reSa kare che ? ethI karma baMdhAya che. 3. anucita miha kalahaM satAM, tyaja samarasamIna / bhaja vivekakalahaMsatAM, guvparivacana | vi. | ka | artha-samatA rUpa jaLanA sarovaramAM vasatA he matsya ! A jagatamAM satapuruSone agya e viveka sara ane kalaha tuM tyajI de, tyajI de ane guNenA cetana haMsa. paricayane puSTa karanAra evuM je vivekarUpa sarovara, tenA he rAjahasa! tu vivekarUpa kalahaMsatAne bhAja, arthAt viveka Acara, sarva jI prati maitrI Adara. 4. guNanA muNinA sama, | matsaramapaTTIyo saMtu gaMtumanasopyamI, zivarAha vi. | pa. atha-badhA zatrujane matsara che daI sukhI thAo; temaja eo zivasukhanuM ghara-makSa te
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ maitrI bhAvanA. 239 sarva jIvanuM prati javAnA manavALA thAo; arthAta icche sukha" eenuM mokSa prApta thavA rUpa parama kalyANa thAo ! AvI maitrI bhAvanA he vinaya ! tuM bhAva. 5. sakRdapi yadi samatAlavaM, __ hRdayena lihaMti / viditarasAstata iha ratim svata va vaheMti | vi. | artha -ekavAra paNa je teo hadayane viSe samatAnA biMdune AsvAda kare, te teone samacAkhe te mAge rasa zuM che enI khabara paDaze, ane -sAsvAdanA pitAnI meLe A samatAne viSe rati jeDaze; arthAta samatAja eone priyakara thaze. ema vicArI che. vinaya ! tuM eo upara roSa na ANa eo karmavaza che ema gaNa ane karma vivara Apaze tyAre ThekANe Avaze, samatA grahaze, Ama jANI teo prati maitrI Acara. 6. kimuta kumatamadamUrcchitA, riteSu pataMti jinavacanAni kathaM hahA, na rasIdusthati che. vi . 7 artha--ahe! kumatarUpI madathI mUcchita thaelA A
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAMta sudhArasa. jIvA kema pApane viSe paDatA haze ? are ! mA pAmA ! vItarAga paramAtmAnAM pavitra vacanAmAM e zA mATe rasa pAmatA nathI ? ema huM vinaya ! e prati tu maitrI bhAve jo. 7. 240 paramAtmani vimalAtmanaH, pariNamya vasaMtu / vinaya samAmRtapAnatA, banatA vilasa~tu || vi. || 8 || a:--nila aMtaHkaraNavALA jIvA paramAtmAne viSe pariNAma pAmeAH arthAt paramAtmAnA Universal svarUpamAM lIna thAo; ane huM vinaya ! well-being he suvinIta cetana ! janamaMDaLa samatA rUpI amRtapAne karI vilAsa pAmeAAnaMda pAmeA. athavA vinaya ane samatArUpI amRtapAnavarDa janama'DaLa AnaMda anubhavA. AvA vicAra karI hai vinaya ! tuM jagaja'tu prati maitrIbhAva dhAraNa kara ! maitrIbhAva dhAraNa kara ! 8. // iti zrI zAMtasudhArasageyakAvye maitrIbhAvanA vibhAvano nAma trayodazaH prakAzaH / / iti zrI zAMtasudhArasa nAmanA DhALamanuM kAvyanA maitrI bhAvanA nAmanA teramA prakAza samApta.
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ caudamI pramoda bhAvanA : Idhara vRtta che dhanyAste vItarAgAH kSapakapathagatikSINakarmoparAgAstrailokye gaMdhanAgAH sahajasamuditajJAnajAgradvirAgAH / adhyAruhyAtmazuddhayA sakalazazikalAnirmaladhyAnadhArAmArAnmukteH prapannAH kRtasukRtazatopArjitAhatyalakSmI // 1 // atha-(guNane pakSapAta e pramada bhAvanA, te tevA guNe dekhI ke prakRSTa AnaMda thAya? e batAvatA parama guNI evA vitarAga devanI stuti kare che) vItarAga stava aha ! dhanya che te vItarAga paramAane guNapramAda tmAo! ke jeNe kSaNazreNI para caDhI karmamaLane joI nAMkhI kSINa karyA che; jeo traNa lekane viSe gaMdhahasatI samAna che; jeone sahaja udaya pAmelA kevalajJAne karI vairAgya jAge che; jeo Atma
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ 242 zAMta sudhArasa zveta-nirmaLa dhyAnadhArAe zuddhivaDe soMpUrNa caMdrakalA jevI caDyA che. ane jeo sekaDA game puNyakarma karI aMta bhagavAnane cAgya lakSmI prApta karI kta najIka pahoMcyA che. ahA ! AvA vItarAga mAtmAe dhanya che! dhanya che !! Ama guNAtma joI harSAyamAna thaI jIva pramAda dhAraNa karatA anaMta nirA kare che. ) 1. teSAM karmakSayotthairatanuguNagaNairnirmalAtmasvabhAvai-- rgAyaM gAyaM punImaH stavanapariNatairaSTavarNAspadAni // dhanyAM manye rasajJAM jagati bhagavataH stotravANIrasajJAmajJAM manye tadanyAM vitathajanakathAkArya maukharyamanAM // 2 // artha: ahA ! te tIthakara bhagavAnane kama kSaya thavAthI ghaNA guNAnA samUha utpanna thayA che; nirmaLa AtmavabhAva pragaTayA che. ane tethI tenI stuti thai che; ahA ! evA paramAtmAnA A guNlRAnI stuti gAI gAIne ame ATha varNanA padane pavitra race chiye. ahA ! hu jagatamAM te jIbhane dhanya gaNuM chu ke je jIbha bhagavAnanAM stotra gAvAmAM rasajJa che, bhagavAnanI stuti karavAmAM rasa le che; trIjI jIbha je nakAmI janakathAmAM, vikathAmAM, yAtA khelavAmAM mazagUla che, tene anna-adhanya mAnuM chuM. 2. atre ema batAvyu ke tIrthaMkara paramAtmA tA dhanya che, paNa eozrInI stuti gAnArA paNa dhanya che.
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ pramoda bhAvanA. 243 nigraMthAste'pi dhanyA girigahanaguhAgaharAMtarniviSTA / dharmadhyAnAvadhAnAH samarasasuhitAH pkssmaasopvaasaaH| ye'nye'pi jJAnavaMtaH zrutavitatadhiyo dattadharmopadezAH / zAMtA dAMtA jitAkSA jagati jinapateH zAsanaM bhAsayaMti // 3 // artha-parvatanI gahana guphA-kotaramAM rahI dharma dhyAnamAM ekAgra, samatAvaMta, pakSadina ke mAsanA upavAsa kara vAvALA nigraMtha, rAga-dveSanI graMthI vItarAganI stuti jenI chedAI che, evA mahApurUSa karanArAnI stuti. paNa dhanya che. temaja bIjA jJAnavatA guNa pramoda mahApurUSe jenI buddhi zrutajJAne karI vistAra pAmI che, jeo dharmane upadeza karI rahyA che, je zAMta che, je dAMta che, jiteMdriya che ane je jagatane viSe zrI jinavareMdranAM pavitra zAsanane prakAzita kare che, teo paNa dhanya che. 3. dAnaM zIlaM tapo ye vidadhati gRhiNo bhAvanAM bhAvayati / dharma dhanyAzcaturdhA zrutasamupacitazraddhayArAdhayaMti // sIda zrAddhacaca banyA zudhirAdhiyA zIkumAracaMtyastaan sarvAn muktagarvAH pratidinamasakRd bhAgyabhAjaH stuvNti||4|| atha-vaLI te gRhavAsijane je dAna, zIla, tapa Adare che, bhAvanA bhAve che ane e dhamapurUSe dhanya, prakAre cAra prakArane dharma zrutajJAnathI guNuprameda vRddhi pAmatI zraddhAe Ape che, te
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ 244 zAMta sudhArasa. dhanya che; temaja vaLI te sAdhvIe ane zrAvikAo, jenI buddhi pavitra zrutajJAnavaDe vizuddha thaI che, ane je zIlanuM pAlana kare che te paNa dhanya che. aho ! A badhAne pratidivasa guNanurAgI dhanya. niraMtara je jI garva chAMDI daI guNa pramAda, stave che, teo bhAgyazALI che. arthAta guNanA guNe dekhI anumodanAra, pramoda bhAva pAmanAra, harSa pAmanAra mahAbhAgyavaMta che. 4 A te parama bhAgyazALI evA samyagadaSTi jInI stuti thaI, paNa ameda bhAvanAvAsita jI anyanA guNe dekhI paNa parama AnaMda pAme che, e dekhADatA kahe che. " paraguNaparamANUn parvatIkRtya nityaM / nijahadi vikasaMtaH saMti saMtaH kiyaMtaH // " -zrI bhatRhari // 3jJAtivRtta . mithyAdRzAmapyupakArasAraM / saMtoSasatyAdiguNaprasAraM // vadAnyatA vainayikaprakAraM / mArgAnusArItyanumodayAmaH // 5 // athara-mithyAdaSTie paNa jeomAM saMtoSa, satya, zaica Adi guNe prasarI rahyA che, jemAM dAna guNa, vinaya guNa
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ pramoda bhAvanA. 245 rahelA che, teone paNa ame upakAra mAnIe chIe, ane eo paNa mArgAnusArI che ema jANuM mArganusAra dhanya. anumodanA karIe chIe. arthAta bhale bhAvidha jIva. samyagdaSTi na hoya paNa satya, saMteSa, guNu pramada, zaca, dAna, vinaya Adi guNavALA jIve dekhI amane bahu prabheda upaje che. eo paNa mArgane anusaravAvALA jANe kaI veLA eja guNathI samyam bedha pAmI kalyANa pAmaze, e jANI amane AnaMda thAya che. 5 / sAyarI / jihve prahI bhava tvaM sukRtisucaritoccAraNe suprasannA / bhUyAstAmanyakIrtizrutirasikatayA me'dya kau~ sukarNau // vIkSyAnyaprauDhalakSmI drutamupacinutAM locane rocanatvaM / saMsAre'sminnasAre phalamiti bhavatAM janmano mukhyameva // 6 // atha-he jIbha ! tuM puNyazALI jIvanAM sucaritre uccArI pavitra thA, suprasanna thA; bIjAnI kIrti sAMbhaLavAne rasa pAmI mArAM baMne kAne Aje sukarNa arthAt saphaLa thAo. ahe! bIjAnI uttama lakSamI, jIbha, kAna, AMkha bIjAnuM aizvarya dekhI mArAM locane Thare, dhanya guNa meda dave, emAMthI harSAzru Ave. he! jIva ! he kAna ! he cakSu! A asAra saMsAramAM AvI bhAvanA eja tamArA janmanuM parama sArthaka che. 6.
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAMta sudhArasa. | 35nAtivRtta che pramodamAsAdya guNaiH pressaaN| yeSAM matiH majati sAmyasiMdhau // dedIpyate teSu mnHprsaado| guNAstathaite vizadIbhavaMti // 7 // atha-bIjAnA guNothI pramoda pAmI jenI mati sama tAsamudramAM jhIle che, tenuM mana praphullita guNagrAmathI thaI dIpI rahe che, eTaluM ja nahiM paNa guNu vadhe. tenA guNe paNa vizuddha thaI jhaLahaLI hAle che. pArakAnA guNothI pradi pAmavAnuM, pArakA guNa joI rAjI thavAnuM AvuM uttama phaLa che. 7 have prameda bhavanAnuM aSTaDhALIyuM kahe che. // ToDI rAga-RSabhakI mere mana bhagati vazIrI-e dezI / / vinaya vibhAvaya guNaparitoSaM / dhruvapadaM / / nijasukRtAptavareSu pareSu / ___ parihara dUraM matsaradoSa // vi0 1 // atha -he vinaya ! tuM guNa purUSanA guNathI satiSa AnaMda pAmavAnuM vicAra. pitAnAM sukRguNAnurAga thI je vara pAmyA che athavA je pitAnAM sukRtyathI bhAgyazALI thayA che, athavA je potAnA sukRtyothI uttama Akhta purUSanI saphamAM birAje che, evA anya mahabhAgIo pratine matsara, IrSyA
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ pramoda bhAvanA. 247 deSa dUra kara. teonA guNone rAgI thA; teonA guNathI AnaMda pAma! AnaMda pAma!! 1 diSTyAyaM vitarati bahudAnaM, varamayamiha labhate bahumAnaM // kimiti na vimRzasi paraparamAgaM, yadvibhajasi tatsukRtavibhAgaM // vi0 2 // artha -ahe zAbAsa che Ane, ke e bahu dAna Ape che, athavA bahu rUDuM thAya che ke Ane A jagatamAM bahumAna maLe che. (ahA ! enAM sukRtye jatAM e mAna ene chAjeja che). he vinaya! tuM A prakAre kema sudhI guNanamedana- vicAraNA karatuM nathI ? sthaLe sthaLe puNyanuM kAraNa, pArakA guNa gAvA e ja he vinaya ! tenA guNamAM, sukRtamAM bhAga levA jevuM che. tAtparya ke guNane, puNyakartAne guNa-puNyanuM te phaLI che, paNa e guNa-puNyanI je anumodanA kare che, te paNa tene bhAgI thAya che. 2 yeSAM mana iha vigatavikAraM, ye vidadhati bhuvi jagadupakAraM // teSAM vayamucitAcaritAnAM, nAma japAmo vAraMvAraM // bi0 3 // athara-A jagatamAM je pavitra purUSanAM mana vikAra rahita thayAM che, je mahAbhAgyavaMta purUSe jagata para
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ 248 zAMta sudhArasa. upakAra kare che, te ucita-AcaraNavALA guNa purUSanAM mahApurUSanAM nAma ame vAraMvAra kSaNe nAmano jApa paNa kSaNe japIe chIe arthAta evA mahA kalyANakArI. satyarUSanAM guNe dekhI teonAM evA ' nAmathI paNa ame AnaMda pAmIe chIe. guNa purUSanAM nAmane jApa paNa parama kalyANadAtA che, mATe he vinaya! tuM paranA guNa dekhI rAjI thA; rAjI thA. 3 ahaha titikSA guNamasamAnaM, ___ pazyata bhagavati muktinidAnaM // yena ruSA saha lasadAbhimAnaM, jhaTiti vighaTate karmavitAnaM // vi0 4 // atha-ahe! jenA samAna bIje kaI guNa nathI, ane je mukitanA kAraNarUpa che, e titikSA-kSama guNa zrIbhagavAnane viSe juo ! ke je kSamAguNadarzanathI A guNane lai krodha sahita abhimAne naMda, bhagavAnanI karI nAcato evo kamane samUha kSamA ! ekadama nAza pAme che! ahe! dhanya che! e bhagavAnanA kSamA guNane ! ema he vinaya! tuM tArA hRdayamAM paraguNathI sateSa pAma, sateSa pAma. 4 adadhuH kecana zIlamudAraM, gRhiNo'pi parihataparadAraM //
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ pramoda bhAvanA. 24 yaza iha saMpratyapi zuci teSAM, vilasati phalitaphalaM sahakAraM // vi0 5 // atha-je je gRhasthIo parastrIne parityAga karIne uttama udAra zIlavatane Adare che, teone pavitra ujajavaLa caza ane hamaNAM paNa phalita thaI AMbAnA vRkSa peThe bhI rahe che, arthAt eone parabhave te zIlano mahimA kAlAMtare lAbha thAya che, paNa hamaNAM sazIlavAna dhanya. tatkALa teone yaza vRddhi pAmI aneka phaLa Ape che, A zIlane mahimA che. tevA zIlavratadhArI jI dhanya che, ema che vinaya ! tuM pArakA guNanI anumodanA kara. 5 yA vanitA api yazasA sAkaM, kulayugalaM vidadhati supatAkaM // tAsAM sucaritasaMcitarAkaM, - nama izatavipAve vi. 6 artha --temaja je strI paNa pitAnA zIla guNe karI pitAnA mAvitra tathA patinA ema baMne kuLane yazanI dhvajA baMdhAve che, arthAta zIla pALI baMne kuLane satI strI dhanya. je ajuvALe che te strIonuM puNyaparipA kathI prApta thayeluM je darzana te paNa puNyarUpI dhana prApta karAvanArUM che. arthAt AvI zIlavaMtI strIonuM darzana durlabha che; ane e darzana prApta thAya te te paNa puNyane udaya heya teja thAya che;
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ 250 zAMta sudhArasa. satInuM darzana ane darzana thAya che te darzana paNa puNyanuM phaLa, ane bhAvi puNyanuM kAraNa che. ahe ! AvI puNyajanaka. zIlavaMtI vanitAo dhanya che. ema che vinaya! tuM pArakA guNethI remAMcita thA, romAMcita thA. 6. tAtvikasAttvikasujanavataMsAH, vana vitavivecanA ! alamakRSata kila bhuvanAbhoga. marAmAM tasumaya vi. 7 | athe-tattva ane satva guNane dhAraNa karanArA evA sajajanemAM zreSTha, ane jema haMsa yuktithI dUdha pANIne viveka karI dUdha grahaNa kare che tema je yuktivaDe sArAsArane viveka kare che,-evA purUSa traNa jaganA kharekhara bhUSaNarUpa che, eonA smaraNathI paNa zubha cega prApta tava vivecaka thAya che. arthAt je pAtra purU dhanya sattva guNadhArI tattvane grahaNa kare che ane sArAsArano bheda jANa sAra grahe che. teo dhanya che, he vinaya! evA tatvaze. kenI tuM anumodanA kara. 7. iti paraguNaparibhAvanasAraM, ___ saphalaya satataM nijamavatAraM : kuru suvihitaguNanidhiguNagAnaM, viracaya zAMtasudhArasapAnaM // vi0 8 //
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________ pramoda bhAvanA. 251 atha--ahe! janma levAnuM sArthaka pArakA guNanuM ciMtavana-anumodana che, te he vinaya ! guNAnurAgarU5 ema karI tuM tArA avatAra ekadama janma paNa dhanya saphaLa karI le, ane sArAM AcaraNavALA guNanA bhaMDAra evA mahApurUSenuM gAna kara, ane A zAMtasudhArasanuM pAna karI amRta thA. ema he vinaya ! tuM pArakA guNa ciMtava. anuda. 8 / / iti zrIzAMtasudhArasa geyakAvye pramoda mIvanavibhAvano nAma vArtA praveza II. iti zrI zAMtasudhArasa nAmanA DhALabaddha kAvyane pramoda bhAvanA nAmane caudame prakAza samApta.
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ paMdaramI kArUNya bhAvanA +9 / / mAhinI vRrtta prathamamazanapAnaprAptivAMcchAvihastA / stadanu vasanavezmAlaMkRtivyagracittAH // pariNayanamapatyAvAptimiSTeMdriyArthAn / satatamabhilaSaMtaH svasthatAM kvAssutIran // 1 // artha: ahA ! A jagAsI jIvAnI sthiti joi karuNA Ave che. ahA ! navI navI jagatanA jIvAnAM utpanna thatI evI anaMta abhilASA ADe duHkha ane tethI e svasthatA te kema pAme ? prathama upajatI karUNA teA khAnapAnanI prAptinI IcchAe ee AkuLa-vyAkuLa rahe che, ethI e pAtAnA AtmAnu kAMi karI zakatA nathI; khAnapAnanI prApti thaI, tyAM vaLI lugaDAMlattAM, ghara-bAra, ane ghareNAM-gAMThA meLavavA citta vyagra thAya che; A ADe paNa AtmA kayAMthI sUjhe ?
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAraNya bhAvanA 253 jyAM e lugaDAMlattAM AdinI bhAgyayege prApti thAya che tyAM paraNavAnI, ane pachI putra-prAptinI ane krame krame IdricenA Icchita bhega meLavavAnI abhilASA upaje che. aho! Ama navI ugatI abhilASA ADe jagavAsI che svasthatA, AtmazAMti te kayAMthI pAme? e vicAratAM karuNa Ave che. 1 | zirinI vRtti che. upAyAnAM lakSaiH kathamapi samAsAdya vibhavaM / bhavAbhyAsAttatra dhruvamiti nibadhnAti hRdayaM // athAkasmAdasminvikirati rajaH krUrahadayo / ripurvA rogo vA bhayamuta jarA mRtyurathavA // 2 // artha -aho cetana ! lAkhe upAvaDe karI mahAmuzkelIe te vibhava pApe te vaibhava jANe haMmeza mATe kAyama rahevAne che ema jANe bhabhavanA abhyAsane laI tAruM citta tuM temAM cUMTADe che; arthAt e lakSmI sthira che ema gaNI tuM temAM laya pAme che, paNa are ! tane khabara nathI. enA upara kaI krUra hRdayavALe zatru athavA rega athavA bhaya athavA vRddhAvasthA athavA mRtyu akasmAta dhULa nAMkhe che. arthAt tuM emAM meha zuM pAme che? ke zatru pedA thaze ane e lakSmIne ociMtI harI jaze, jIva, bhUlo athavA tane ja kaI roga thaze, ane bhama nahiM ! tuM ene upaga nahiM laI zake, athavA rAjyAdikanA bhayathI eja lakSmI tane duHkhanuM kAraNa thaze; athavA jarAvasthAne laI tuM e
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ 254 zAMta sudhArasa bhogavI nahiM zake athavA bIjA yuvAne paDAvI leze athavA akasmAt chevaTa mRtyu AvyuM e lakSmI tAre chAMDavI paDaze, te he cetana ! tuM ene kAyama rahevAnI gaNuM temAM laya pAme che, e joI tArI karuNa Ave che. 2. he! jIva kayA Icchata have, he IcchA duHkha mUla; " jaba IcchAkA nAza taba, maTe anAdi bhUla. " -zrImad rAjacaMdra || sadhara vRtta | spardhate ke'pi kecid dadhati hadi mitho matsaraM krodhdgdhaa| yudhyaMte kepyaruddhA dhnyuvtipshukssetrpdraadihetoH|| kecillobhAllabhaMte vipadamanupadaM dUradezAnaTaMtaH / kiM kurmaH kiM vadAmo bhRzamaratizatairvyAkulaM vizvametat ? // 3 // athara-aho ! amane karuNA Ave che. ame zuM kariye? ame zuM beliye? A jagatuM aho ! araNya- seMkaDe game duHkhAe karI atyaMta vyAkuLa rasa kaleza. che. keI kaI ja arasparasa spardhA karI rahyA che; koI krodhathI baLIne hRdayane viSe arasparasa matsara-IrSA dhAraNa karI rahyA che, keI svacchede dhana-strI-pazu-kSetra-gAma AdinAM kAraNe laI rahyA che, ane keTalAka lebhane laI dUra dezAMtaramAM bhaTaktA satA pade pade vipattio pAme che. aha! AvI rIte AkhuM jagata aneka duHkhAe karI atyaMta vyAkuLa che tyAM ame zuM kariye?
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAruNya bhAvanA 255 ame zuM beliye? amane dayA Ave che; karuNa Ave che, anukaMpA kure che. 3 35iAti vRtta ! svayaM khanaMtaH svakaraNa gartAn / __ madhye svayaM tatra yathA pataMti // tathA tato niSkramaNaM tu dUre 'dhodhaH prapAtAdviramaMti naiva // 4 // artha-ahe! prANuo pite potAnA hAthe khADA khedI temAM evI rIte paDe che ke temAMthI besavAnI DALa bahAra nIkaLavuM te dUra rahyuM, paNa nIce ne bhAge chenIce saratAja jAya che, bicArAnA apA tane aMtaja nathI AvatA, evI kharAba rIte, tRSNa aMge, kaSAya aMge, ajJAnane laI eo khADe khede che ane temAM pite paDe che ahe! A jANu-dekhI karuNuM Ave che. 4 pite khedelA khADAnuM daSTAMta Ape che. prakalpayannAstikatAdivAda- / midaM pramAdaM parizIlayaMtaH // magnA nigodAdiSu doSadagdhA / __ duraMtaduHkhAni hahA sahate // 5 // artha--aho ! jIva jevuM kaMI che nahiM, athavA jIva
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________ 256, zAMta sudhArasa. janme che ane mare che, ema jIvanA nAstikamati astitvamAM nahiM mAnanArA, pApa-puNya che karuNa nahiM ema nAstikAdi vAdanI prakalpanA karI, pramAda sevI, deze karI dagdha thaI, naraka-nigodAdi adhogatimAM bUle che, jene aMta mahAmuzkelIo Ave evAM duHkhe sahana karI rahyA che,-e dekhI kharekhara karuNuM Ave che. jIva pote ja potAnI meLe khADe de che athar svacchede kalpanA kare che ke jIva ke puNyapApa jevuM kaMI nathI. khAo, pIo, viSayAdi se-ema nAstika jALa pAthare che, ane pApa-puNyanI zraddhA nahi hevAthI viSayakaSAyamAM yatheccha vastI pariNAme narkanigodamAM paDe che. tyAM paNa duraMta duHkha bhegavatA satA vadhAre ne vadhAre UMDAM duHkhanAM sthAnamAM utaratA jAya che, kemake jIvane pitAnA hevApaNAnuM, pApa-puNyanuM bhAna thAya che, tenI zraddhA thAya che tyAre e pramAdathI virAma pAme che, ane pramAda choDe te krame kame sArI gati pAmI zAzvata sukha pAme che; paNa bicArA nAstikane e gama na hovAthI pite pAtharelI jALamAM teja evA levAtA jAya che ke temAMthI chuTavuM mahAmuzkela thAya che, A dekhI dayA Ave che. 5 zravaMti ye naiva hitopadezaM / na dharmalezaM manasA spRzati // rujaH kthNkaarmthaapneyaa-| taiyAmupAyameva vi # 2
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAruNya bhAvanA 2pa7 artha:-ahe! je prANIo hitepadeza sAMbhaLatA nathI, jene dharmanA lezane paNa manathI sparza thato nathI, tenAM re, duHkhe kevA prakAre dUra thaI zake ? te duHkha dUra karavAne upAya te A ekaja che. 6 e upAya batAve che - ne anuSkar vRtta | paraduHkhapratIkAramevaM dhyAyati ye hRdi / labhaMte nirvikAraM te sukhamAyatisuMdaraM // 7 // artha -je prANIo pArakAnAM duHkhanAM upAya hRdayane viSe dhyAve che te prANI pariNAme suMdara "sarva jIvanuM evAM nirvikAra sukhane pAme che, arthAta iccho sukha" jIva bIjuM te kadAca na karI zake te kAMI nahi, paNa pArakAM duHkha kema TaLe? eTale mAtra vicAra sadA hRdayane viSe kare te te pariNAme sukhI thAya che mATe nAstika Adine karuNa bhAvathI kahe che ke bhale tame bIje hitopadeza na sAMbhaLe, bhale tame bIjuM dharmakRtya na kare, paNa tame ATaluM te kare, ke pArakAnAM duHkha kema TaLe ene ethI tamAruM ahoniza vicAra tamAre kare. aho ! hita thaze. tamArI ane karuNA Ave che. tame pArakAnAM duHkha dUra karavAnA upAye ciMtavaze te tamArAM duHkha dUra thaze. 7 17
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________ - zAMta sudhArasa. have kAruNya bhAvanAnuM aSTaDhALiyuM kahe che - che. mAtra mAro vara murArI... tethI te sujanA bhajata mudA bhagavaMtaM ||dhruvpdN // zaraNAgatajanamiha niSkAraNa jAvaMtamavaMta re || zu che ? .. atha-he sujJa jano ! tame bhagavaMtane parama prema harSe bhaje, tame bhagavaMtane parama bhAve bhajo. ahe ! e bhagavAna A jagatamAM pitAne zaraNe AvelA jananI niSkAraNuM karuNue rakSA kare che. niSkAraNa-karUNuM- mATe he sajajane! evA niSkAvALA bhagavAnane raNuM karUNALu prabhune parama pramAda bhaje. bhAve bhaje ! bhaja!1 kSaNamupadhAya manaH sthiratAyAM, pibata jinaagmsaarN| kApathaghaTanAvikRtavicAraM, tyajata kRtAMtamasAraM re // su0 2 // ' artha-manane eka kSaNa sthiratAmAM ANIne jinA gamasAranuM pAna kare, ane je kRtyamAM mana sthira karo. kutsita ghaTanAe karI ApaNA vicAramAM vikAra Ave che tene asAra gaNa, tene aMta ANI tene tyajI de. Ama he sujane ! tame manane
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAraNya bhAvanA 259 sthira kare, asAra vicAra chAMDI de. e bAbatanI karuNa upaje che. 2. pariharaNIyo gururavivekI, bhramayati yo matimaMdaM // suguruvacaH sakRdapi paripItaM, thati paramAnaMduM sutra rU. atha-maMda mativALAne je bhamAve che evA avivekI gurUne tyAga kare. sadagurUnuM vacana kugurU taje, eka vakhata ja pIvAmAM Ave, arthAta mugurU bhaje. sadgurUnA vacanAmRtanuM ekaja vAra pAna karavAmAM Ave, te te paramAnaMdane vistAre che, mATe te sujane ! tame pramodabhAve bhagavaMtane bhaje. avivekI gurUne tyAga kare. tamArA prati karuNA Ave che, ethI A kahIe chIe. 3. kumatatamobharamIlitanayanaM, kimu pRcchata panthAnaM ? / dadhibudhdhyA nara jalamaMthanyAM, viku niyata paMthAne re ? su kaI artha:-ahe, sajjane ! kumatarUpa gADha aMdha kArathI jenA lecana mIMcAI gayAM chedaSTayaMdhane mArga bIDAI gayA che, evA asarune te kAM pUcho? tame zAne mATe mArga pUcho cho ? je
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________ 260 zAMta sudhArasa mArga pate ja na dekhate hoya te bIjAne kayAMthI batAvaze ? he sajajane ! dahIM maLaze evI buddhithI tame pANIthI bharelI deNamAM maMtha-ra zAne phare che ? pANI vahevavAthI kAMI dahIM nahiM maLe, tema asadagurune pUchavAthI mArga nahIM maLe. 4. aniruddhaM mana eva janAnAM, janayati vividhAtakaM // sapadi sukhAni tadeva vidhatte, AbhArI mare che supa atha- mANasanuM mana je kAbumAM na rahyuM te te teja vividha prakAranAM duHkha mana kAbumAM upajAve che, ane teja pharI je ANe. kAbumAM AvyuM te nisaMzaya * AtmArAmane sukha upajAve che. mATe he sajane ! bhagavaMtane parama pramodabhAve bhaje, ane manane kAbumAM lAvI AtmAne sukha Ape. tamArI karuNa Ave che. 5. pariharatAzravavikathAgauravaM, __ madanamanAdivayasyaM // kriyatAM sAMvarasAptapadInaM, meiva ce re su artha - he sujane! tame mahAna Azrava ane vikathA
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAraNya bhAvanA. 261 tathA anAdi kALane tamAre mitra je madana tene che ke ane saMvara sAthe haMmeza mATe lagna kare. Aja saMvarane paraNe. eka gupta tattva che. he sajajane ! tamArA upara karuNA phuratAM A kahIe chIe ke tame mATI visthAe choDI de, kAmavAsanAthI dUra rahe, Azrava , ane saMvara Adare. 6 sahyata iha kiM bhavakAMtAre, gadanikuraMbamapAraM // anusaratA hitajagadupakAraM, jinapatimagadaMkAraM re // su0 7 // artha-ahA ! A bhavATavImAM rAgadveSarUpI apAra roganA samUhane tame kema sahana kare che ? are ! tamAre e rogathI chUTavuM nathI ? chUTavuM hoya te jagatane upakArI zrI jinezvara bhagavAnarUpa vaidya se, arthAt tamArA rAga zreSa, matsarAdi rege TALavA zrI jinavara rAga-dveSa rega. deva vaidya samAna che. tene tame seve, jinezvara vidha he sajajane ! karuNa AvavAthI A ' kahIe chIe. 7 zRNutaikaM vinayoditavacanaM, niyatAyatihitaracanaM // racayata sukRtasukhazatasaMdhAnaM, zAMtasudhArasapAnaM re // su0 8 // gathI bhagavAnarUpa rAtri sAthe
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________ 62 zAMta sughArasa. aH----hai sajjanA vinayavaDe uccArela A eka vacana zravaNa karI; cAkkasa mAnA ke pariprabhu zo, NAme ethI hita thaze arthAt e vacana parinIti sajo, Ame hitakara thaze. ahA ! tame zAMtaparI parIpakAra." sudhArasanuM pAna karA. ethI ekaDA sukRta ane sukha prApta thaze. he sajjanA! tame bhagavaMtane parama hollAsathI sevA ! tamArA prati karuNlRA pruratAM A kahIe chIe te lakSamAM hA, ethI hita thaze. 8. / / iti zrI zAMtasudhArasageyakAvye kAruNyabhAvanAvibhAvano nAma paMcadazaH prakAzaH / / iti zrI zAMtasudhArasa nAmanA DhALabaj kAvyamAM kAraNya bhAvanA nAmanA paMdaramA prakAza samApta.
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________ soLamI mAdhyastha bhAvanA. || zakinI vRtti che zrAMtA yasmin vizramaM saMzrayaMte / __ rugNAH prItiM yatsamAsAdya sdyH|| labhyaM rAgadveSavidveSirodhA daudAsInyaM sarvadA tat priyaM naH // 1 // artha--ahe! te udAsInatA amane sadA priya che. thAkelA jIne, bhavabhramaNAthI thAkelA udAsInatA- chane e vizrAmanuM sthAna che. regI jIve Azrama ene Azraya karatAM rega bhUlI jaI harSa pAme che, kemake e udAsInatA rAgadveSarUpI zatrune rAdha karavAthI prApta thAya che. A taTastha bhAva, AvI mAdhyastha vRtti te amane sadA priya che saMsAra-kAMtAramAM bhaTakatA jIve thAke tyAre vicAre ke-ahe ! rAga-dveSathI Ama bhaTakavuM paDayuM mATe have te samatAbhAve
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAMta sudhArasa. 264 rahevuM. ema karatAM sukhI thAya che. rAgI jIva paNa dhAre che ke samatAe rAga veDhavA sArA che, kemake karelAM karmAM game te prakAre Atta-rAdradhyAnavaDe ke samatAe bhAgavye chuTakA che, mATe viSamabhAve bhAgavI pharI kama na bAMdhatAM, ene samatAe vedI levAM, ema madhyasthabhAvane AdaratA rAgI jIvA vicAre che. 1 loke lokA bhinnabhinnasvarUpAH / bhinnairbhinnaH karmabhirmarmabhedbhiH // ramyAramyaizceSTitaiH kasya kasya / tadvidvadbhistuSyate ruSyate vA // 2 // artha:--ahA ! A jagatamAM leAkeA bhinna bhinna svarUpavALA che, judI judI prakRtivALA che, judAM judAM vicitra karmAvALA che; teonI ceSTAo paNa bhinna bhinna che. keAinI ceSTAe ramya che, te kAinI aramya, kheda upajAve evI che. Ama mane bheDhI nAMkhe, ataHkaraNa cIrI nAMkhe evI bhinna bhinna haze! konA upara ceSTAe ane prakRti varte che; temAM rASa ? kAnA upara jANu-DAhyApurUSAe keAnA uparASa tASa ? karavA ke keAnA upara teASa dharavA arthAt vidvAna purUSoe AmAM madhyastha rahevuM. 2. mithyA zaMsana vIratIrthezvareNa / roddhuM zeke na svaziSyo jamAliH //
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAdhyastha bhAvanA. 265 anyaH kA vA rotsyate kena pApAt / tasmAdaudAsInyamevAtmanInaM // 3 // atha -tIrthanA nAtha zrI vIra bhagavAna paNa mithyA prarUpaNa karatA evA pitAnA bhagavAna paNa ziSya jamAlIne aTakAvI na zakayA madhyastha thatA te pachI bIje keNu kene pApahavA. mAMthI aTakAvI zakaze? mATe udA sInatA e ja AtmahitanuM kAraNa che. 3 arhato'pi prAjyazaktispRzaH kiM / dharmodyogaM kArayeyuH prasahya // dadhuH zuddhaM kiMtu dharmopadezaM / yatkurvANA dustaraM nistaraMti // 4 // atha-juo! ahaMta bhagavAna je anaMtazaktinA dhAraka hatA teo paNa zuM baLAtkAre dharma pravartAvatA ? nA. paraMtu eo te evI zuddha dezanA ApatA ke je pramANe vartavAthI tara muzkela e saMsArasamudra leke tArI jatA, tarI jAya che, tarI jaze. tAtparya sarva jIva kALa ke keI jIva karmavaze mAThI buddhasthiti pALe vALa thaI jAya, te tenA para baLAThekANe Avaze. tyAra na karatAM tenA prata upekSA karavI, tenA prata madhyastha vRttie
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAMta sudhAsa. nevuM. enA nimiDa mehano kSaya thaze athavA e prakRti upazamaze, tyAre vaLI keI sapurUSanuM nimitta maLaze te ThekANe paDaze. tIrthaMkaradeva paNa AvA prasaMgee titikSA karI madhyasthavRtti dhArI rahyA che, te anya jIvee te e madhyasthatA ja vicAravI ghaTe che. jamAlI je pitAne ziSya ane zrI mahAvIra deva jevA parama sadagurU, Ama chatAM mAThI buddhinA udaye jyAre jamAlIe viparIta prarUpaNA karavA mAMDI tyAre zrI vIra bhagavAne tene baLAtkAre na aTakAvya; kemake teoe kaI evI ja gADha prakRtine udaya je ke madhyasthatA rAkhavI yogya gaNa. Ama vicArI sujJa jIe reSa-teSa na ANatAM karmanI prakRti vicArI madhyastha rahevuM. 4 jagata jIva hai karmAdhInA " acarija kachuA na lInA, Apa svabhAvamAM re avadhu sadA magana raheNuM." -prakIrNa. "sa vA vamevAsA ) -ArSavacana. tasmAdaudAsInyapIyUSasAraM / vAraM vAraM haMta saMto lihaMtu / AnaMdAnAmuttaraMgattaraMga- UMdhiye mukhya murisarca . 2
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAdhyastha bhAvanA. 267 atha-mATe he saMtapurUSa! tame A udAsInatArUpa amRtane vAraMvAra-pharI pharI AsvAda kare, A madhyasthatArUpa ( pIyUSanuM pAna punaH punaH kare; ane ema dAsInya amRta, karI AnaMda jemAM vahe che evA mejAMe karI jIvanmukti sukha pAme. pa have upekSA bhAvanAnuM aSTaDhALiyuM kahe che. prabhAtI gaga- Adara jIva kSamA guNa zrAdara-e dezI anubhava vinaya sadA sukhamanubhava, audAsInyamudAraM re // kuzalasamAgamamAgamasAraM, mitramaM re ! 20 2 artha -he vinaya ! tuM sadAkALa sukhane anubhava kara. he - vinaya! tuM udAra evI udAsInatA seva, udA udAsInsa sInatA seva, jo tAre sukhane anubhava le eka sukhakI hoya te udAsInatA seva. e udAsInatA sahelI hai" kevI che ? te ke satyarUSanA samA gamanuM phaLa eudAsInatA che. Agamane, sazAsane sAra e udAsInatA che. Icchita phaLa ApavAmAM kalpavRkSa samAna e udAsInatA che; evI e udAsInatA ucca-udAra che, mATe tenuM tuM sevana kara. satsamAgamatuM phaLa madhyastha bhAvanuM AvavuM; temaja sanzAstranuM phaLa paNa madhyastha bhAvanuM AvavuM e che. have jyAre satsamAgama ane uda ke te udAsIna sukhano ane
Page #345
--------------------------------------------------------------------------
________________ 268 zAMta sudhArasa. satzAstranA mahimA ATalA madhe gavAya che, te tenAM phaLa tA kevAM adbhuta hAvAM joIe ? teA tenu phaLa je saMtasamAgamanuM udAsInatA e evI adbhuta che. manevAMcchita pUraNa karanAra kalpavRkSa samAna ene jJAnIo kahe che, e satya ja che; kemake rAga-dveSanA parihAra vinA audAsInya Ave nahIM. ane rAga-dveSanA kSaya e meAkSa, manAvAMcchita vastu e manAvAMcchita mAkSa jevI kaI bIjI mhATI ghaTe ? tA pUravA audAsInya eja sevavI ceAgya che. 1 phaLa udAsInatA. parihara paracitAparivAraM, citaya nijamavikAraM re // vapati kospi cinoti karIraM, cinute'nyaH sahakAraM re anu0 2 // atha--ha cetana ! para evI je pudgalAdinI aneka ciMtAo tu rAkhe che te tyajI de ane tuM pate je avikA vastu che tenuM ciMtavana kara, athavA tArUM peAtAnuM nirvikArapaNe ciMtavana kara. tArAthI anya, tArAthI para evAM zarIra, kuTuMba, parigraha bAhya pAgalika padArthonI cheDI de; tArA peAtAnA pAMcatA chAMDa. Ada ciMtA svarUpanA vicAra kara ke 'ra huM keNu chu ? kayAMthI thayA ? zu' svarUpa che mArU kharU? " kAnA saMbaMdhe vaLagaNA che, rAkhuM ke e pariharU ?
Page #346
--------------------------------------------------------------------------
________________ enA vicAra vivekapUrvaka zAMtabhAve je karyA, "te sarva AtmikajJAnanAM siddhAMta tattva anubhavyAM." -zrImad rAjacaMdra mATe 3 cetana ! tuM tAruM svarUpa vicAra. vaLI tuM kuTuMbAdi je tArAthI para, tenI ciMtA nakAmI kare che, kemake - kITha saMce khetara khAya, pApInuM dhana eLe jAya." - prakIrNa vaLI- " kavaze vAta vAviyAM, kavaNe guMcyAM kula, kavaNe jinavara caDAviyAM" -prakIrNa arthAta-tuM ema ciMtave che je A badhAne AdhAra mArA upara che te te tArI ciMtA mithyA che. A keI repe che, bIje kalama kare che ane phaLa kaI trIne ja khAya che. Ama dhArI tuM madhyastha vRti rAkha, tArUM svarUpa vicAra. ||yo'pi na sahate hitamupadezaM, tadupari mA kuru kopaM re|| niSphalayA ki parajanataptyA / kuruSe nijasukhalopaM re / / anu0 3 //
Page #347
--------------------------------------------------------------------------
________________ 270 zAMta sudhArasa. artha-je kaI hitakArI upadeza sAMbhaLe nahiM te tenA upara krodha karIza nahiM; kemake bIjA upara nakAmuM zuM tapavuM? ethI lAbha kAMI nathI thatuM, phakta pitAnAM krodhanuM sukhane lepa thAya che; mATe re vinaya! svasukhane le5. je tAre sukhane anubhava le heya te madhyastha vRtti dhAraNa kara. 3 sUtramapAsya jaDA bhASate, vana matamutra kiM kurmaste parihatapayaso, ____ yadi pIyaMte mUtraM re // anu0 4 / / artha -aho ! keTalAka jaDa cha sUtrane kere mUkI utsutra bhASe che. evA duSTabuddhivALAnuM duSTabuddha dUdha ame zuM kariya? ahe ! enI upekSA mUkI mUtra pIe che. karavI cogya che. dUdha chAMDa ke mUtra zuM karazuM? pIe te ApaNe zuM karavuM? mATe che vinaya ! je tAre sukhane anubhava kare chete udAra evI udAsInatA seva. 4 pazyati kiM na manaHpariNAmaM ? nija nija gatyanusAraM re // yena janena yathA bhavitavyaM, tad bhavatA durvAraM re // anu0 5 // artha-- are ! tuM jete nathI ke jenI jevI gati
Page #348
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAdhyastha bhAvanA. 271 thavAnI hoya tevI mati upaje che. "yA gati tevI mati ratiH sA matiH " athavA "vinAzakALe viparIta buddhi sArI gati maLavAnI hoya te mananA sArAM pariNAma rahe che, mAThI maLavAnI hoya te mAThAM rahe che. je prANunI jevI bhavitavyatA che te prANInA tevAM manaHpariNAma varte che, to te tArAthI vAravA, TALavA, badalAvavA duSkara che, arthAt e dukhe paNa vArI zakAya ema nathI, mATe re vinaya ! je tuM sukhane anubhava IcchatA hoya te madhyasthabhAva Adara 5. ramaya hRdA hRdayaMgamasamatAM, saMvRNu mAyAjAlaM re // vRthA vahasi pudgalaparavazatA mAyu parimizikti re nu 1 che. atha-mATe 3 cetana ! hadayane AnaMda ApanArI evI je samatA te hRdayamAM dhAraNa karI AnaMda prapaMcamAM paLe pAma, mAyAjALa saMkelI mUka tuM pugalamUke paravazatA nakAmuM kheMce che, kemake e mAyA ane e jaMjALa ane e prapaMca e badhuM paDayuM raheze, dhAraNa dharI raheze, kemake tArUM AyuSya te te amuka parimita kALanuM che. arthAt enI sthitinI te hada che, eTale e velA moDuM paDaze, ane A tArI prapaMcajALa te asIma che te dharI raheze, mATe ene sakelI mUka ane madhyasthatA Adara.
Page #349
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra72 zAMta sudhArasa he saMtajane ! matamatAMtaranI jALamAM tame na guthAo, e jALa ukelavA na maLe; e jALa ukelAvI dharI raheze athavA vadhAre jALuM gucavAI jaze. jyAM tamAruM Ayu kSaya thaye vartamAna dehe tame hatA na hatA thaI jaze, mATe duSTabuddhivaMte prati athavA matamatAMtaranI jALa prati madhyastha rahI tame tamAruM vicAravAmAM sAvadha rahe. 6 anupamatIrthamidaM smara cetana___ maMtasthitamabhirAmaM re / / ciraM jIva vizadapariNAma, labhase sukhamavirAmaM re // anu0 7 // artha-he vinaya! A aMtaramAM raheluM AnaMdanuM kAraNa evuM A cetana anupama tIrtha anupama tIrtha che, enA jevuM bIjuM kaI tIrtha nathI, A cetana. tenuM tuM samaraNa kara. lAMbe kALa vizuddha pari NAme rahe ane tuM zAzvata sukhane pAmIza. 7 parabrahmapariNAmanidAnaM, sphuTakevalavijJAnaM re| viracaya vinayavivecitajJAnaM, zAMtasudhArasapAnaM re // anu0 8 / / artha-he vinaya ! tuM zAMtasudhArasanuM pAna kara. e zAMtasudhArasanuM pAna karavAthI parabrahmatA arthAt para mAtmapaNuM prApta thAya che, ethI
Page #350
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAdhyastha bhAvanA. 273 zAMtasudhArasanuM kevaLajJAna pragaTe che; mATe jemAM pAna ane sAra-asAranA, kRtya-akRtyanA vivebrahmapada prApti. ka karela che evu zAMtasudhArasanuM pAna kara. e amRtapAna karI amara thA.8 // iti zrI zAMtasudhArasageyakAvye mAdhyasthabhAvanA vibhAvano nAma SoDazaH prakAzaH // iti zrI zAMtasudhArasa nAmanA DhALabad kAvyamAM mAdhyasthabhAvanA nAmanA sALamA prakAza,
Page #351
--------------------------------------------------------------------------
________________ graMthaprazasti. A graMthane mahimA batAve che. che zvASA vRtta evaM sadbhAvanAbhiH surabhitahRdayAH saMzayAtItagItonItasphItAtmatatvAstvaritamapasaranmohanidrAmamatvAH // gatvA sattvA mamatvAtizayamanupamAM cakrizakrAdhikAnAM / saukhyAnAM makSu lakSmI paricitavinayAH sphArakIrti shryte||1|| artha --A sadabhAvanAothI hadaya suvAsita thAya che; saMzaya dUra thAya che; ucca tavAvabodha bhAvanAono thAya che; veta ujavaLa Atmatattva prabhAva. pamAya che; moha-nidrA-mamatva ekadama khasI jAya che; vinayane paricaya thAya che; mamatvAtizaya dUra thAya che; ane Ama thatAM cha cakavartI ane zakeMdranAM sukhathI paNa adhika evI anupama suvizAla katirUpa lakSmI pAme che. AvI adbhuta e saddabhAvanAo che. 1
Page #352
--------------------------------------------------------------------------
________________ graMtha prazasti, durdhyA pretapIDA prabhavati na manAk kAcidadvaMdvasaukhyasphAtiH prINAti cittaM prasarati paritaH saukhyasauhityasiMdhuH // kSIyaMte rAgaroSaprabhRtiripubhaTAH sidvisAmrAjyalakSmIH / syAdvazyA yanmahimnA vinayazucidhiyo bhAvanAstAH zrayadhvaM // 2 // aH- hai sajjanA ! huM bhavyajIvA ! tame A sadbhAvanAnA Azraya kareA, e bhAvanA bhAveA. enA mahimA evA che ke durdhyAnarUpa bhUta-pretanI pIDA lagAra mAtra thatI nathI; A rAtre dhyAna dUra thAya che; ane koI apUrva adbhu ( arthAt duHkhanAM kAraNeAnA jemAM leza nathI ) sukhanAM kAraNAnI vRddhi thAya che; citta prasanna rahe che; ane cAtarapha sukha ane hitanAM kAraNeAnI nadI prasare che. vaLI rAgadveSarUpa zatrue kSaya pAme che; parama siddhirUpa muktilakSmI, AkhAM vizvanA rAjyarUpa lakSmI vaza thAya che. Ave jeneA mahimA che te pavitra sadbhAvanAnA hai vinayathI jenI buddhi pavitra thaI che evA bhavyajIvo ! tame Azraya karI. 2 paTTAvalI. have kartA purUSa zrI vinayavijayajI peAtAnI paTTAvalI Ape che. // vA vRtta // 275 zrIhIravijayasUrIzvara - ziSyau sodarAvabhRtAM dvau //
Page #353
--------------------------------------------------------------------------
________________ 272 zAMta sudhArasa. zrI somavijayavAcaka vAcakavarakIrttivijayAkhyau // 3 // artha :--zrI hIravijayasurIzvaranA ziSya e bhAI hatA. eka vAcakAne viSe uttama evA vAcakra zrI sAmavijayajI ane bIjA zro kIrttivijayajI, 3 // gativRtta / / tatra zrIkIrtivijayavAcakaziSyopAdhyAyavinayavijayena // zAMtasudhArasanAmA saMdRSTo bhAvanAprabodho'yaM // 4 // a--temAM upAdhyAya zrI kIrttivijayajInA ziSya upAdhyAya zrI vinayavijayajIe A zAMtasudhArasa nAmanA pramASa ramyA. 4 zikhiM nayanasiMdhuzezimitavarSe harSeNa gaMdhapuranagare || zrIvijayaprabhasUriprasAdato yatna eSa saphalo'bhUt // 5 // atha--savat 1923 nA varase A prayatna zrIgadhapura ( gAMdhAra, khaMbhAta pAse kAvI gAMdhAra che te ) nagaramAM sarizrI vijayaprabhanA prasAdathI saphaLa thayuM. 5 CCC PGD
Page #354
--------------------------------------------------------------------------
________________ upasaMhAra. // upajAti vRttaM // yathA vidhuH SoDazabhiH kalAbhiH / saMpUrNatAmetya jagatpunIte // graMthastathA SoDazamiH prakAzairayaM samatraiH zivamAtanotu // 6 // a:--jema caMdramA seALe kaLAthI pUrNatA pAmI jagane ujjavaLa-pavitra kare che tema A graMtha paNa sALa LArUpa sAthe prakAze karI jagatanuM kalyANa karI ! A graMtha te klyANurUpa ja che, paNu kahevAnu ke jagat IvA A graMtha vAMcI vicArI kalyANa pAmeA. 6 // iMdravajrA vRttaM // yAvajjagatyeSa sahasrabhAnuH / pIyUSabhAnuzca sadodayete | tAvatsatAmetadapi pramodaM / jyotiH sphuradvAGmayamAtanotu // 7 //
Page #355
--------------------------------------------------------------------------
________________ 278 zAMta sudhArasa artha-A graMthamAM paNa prakAzamAna vANIrUpa ti rahelI che; te te paNa jyAM sudhI A jagatamAM hajAro kiraNothI prakAzate je sUrya ane amRtajharate je caMdra e be rahe tyAMsudhI sahune AnaMda Ape, arthAta sUrya-caMdranI jema A graMtha sadAkALa rahevAne che. enA kAgaLa, puMThA, chApa Adi je paugalika vastu te bhale tenA svabhAva pramANe sI jaI nAza pAme-rUpAMtara pAme, paNa emAM raheluM je jJAna, emAM rahele je gaDha marma, e te caMdra-sUrya peThe kAyama rahevAnAM. bhavya jIva, satyarUSarUpa kamala ane kumudane e AnaMdane hetu thAo! 7. // iti zrImanmahopAdhyAya zrIkIrtivijayagaNiziSyopAdhyAya zrIvinayavijayagaNiviracita zrIzAMtasudhArasagraMthaH smaaptH||
Page #356
--------------------------------------------------------------------------
_