Book Title: Lekh Sangraha Part 05
Author(s): Karpurvijay Smarak Samiti
Publisher: Karpurvijay Smarak Samiti
Catalog link: https://jainqq.org/explore/022879/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sad guNAnurAgI zrI karkharavijayajI lekha saMgraha bhAga 5 me . ki A . kara haradayAlAja rAhadArAsadAra rAjakaaserate tara tatter! * je prakAzaka: zrI kuSparAvajayajI mAraka samiti-sueI, Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sanmitra saguNAnurAgI munimahArAja zrI kapUravijayajI lekha saMgraha bhAga 5 me prakAzaka: zrI kapUravijayajI smAraka samiti muMbaI vIra sa'. 2467 * vikrama sa. 1997 kiMmata pAMca AnA kapaDAnA pUThAvALInA cha AnA vrone&Rajgg990: Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzakaH-- zrI kapUravijayajI smAraka samiti matrI-narottamadAsa bhagavAnadAsa zAhu geApALa bhuvana, prinsesa sTrITa-muMbaI > prata 1000 nuM mudrakaH-- rAhu gulAbacaMda la zrI madhya dA.pa: **** Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizva karI zako vasanmitra zrI rAvajI mahArAja dIkSA saM. 19 47 vaizAka, zukra sa. nA A Page #5 -------------------------------------------------------------------------- Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2] ma*stAvanA pipaasaa |||||| cAritra te samyaktva je zuddha rIte pALatA, te bhavya jIvAte sadA pratye vALatA, kapUravijaya munirAjanA, sanmArga evA nivAsI svarganA smArakataNA A graMthanI kiMcit lakhuM prastAvanA. * trivargasaMsAdhanamaMtareNa, pazorivAyurviphalaM narasya / tatrApi dharmaM pravaraM vadanti na taM vinA yadbhavato'rthakAmau // dharma, artha ane kAma e traNa prakAranA puruSAthaeNnA | ArAdhana vinA mAnavIonuM jIvitavya pazunI mAphaka niSphaLa che. A traNa puruSArtha paikI zAstrakAra mahArAjAe dhane ja sarvottama kahyo che; kAraNa ke dharma vinA te khate atha ane kAma-nI prApti thatI ja nathI. --siMdUraprakara uparyukta tAkArA dattanAM keTalI mahattA che tenAM strApaNune jhAMkhI thAya che. dRzya suno kavijI mahArAjanuM Alekhana pa bahudhAe dhAna ka Dagale ne page kALajI jema Daga bharatAnI tenuM mApatA kha te ja rIte sadUtazrI ka Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 ) ( peAtAnA sahavAsamAM AvatI dareka vyaktinI, rakhene te adhathI vAsita na banI jAya tevI saMpUrNa kALajI ane cIvaTa rAkhatA. UgatA cheADa ane bALamAnasa jema vALIe tema vaLe-te vAta teozrI sapUrNa rIte samajatA ane tethI ja teo bALakAmAM susaMskAra reDavA mATe sadaiva pravRtta ja rahetAM. temanA lakhANAmAM paNa ApaNe bALakeLavaNI pratye atizaya vajana apAtu nihALIe chIe. kAipaNa vyaktinuM hArda kevu che te temanI lekhanazailI, vicArazailI ane bhASAvyavahArathI jANI zakAya che. saddagatazrInuM hRdaya bhava bhIru ane karuNA heAvA sAthe dharma-dRDha hatuM ane A vAtanI sAkSI temanA lekhasaMgrahA pUre che. tame game te vibhAga laine vAMcavA besaze te tamane uparokata traNe guNAne sAkSAtkAra thaze. teoe upadezanI paraba khAlI hatI. parakhe jaine dareka prANI potAnI tRSA chIpAve tema zrImAna kapUravijayajI mahArAja pAse janAra prANI kaMi te kAMi upadeza, vrata yA niyama vigere laine ja pAchA pharatA. Adhunika vAtAvaraNathI raMgAyela kAlejanA vidyArthIne paNa teo zAMta rIte samajAvatA ane te vidyArthI paNa susa skAranI sArI chApa laIne ja tyAMthI UThateA. temanA AsananI najIka cAre bAjue pustakAneA Dhaga paDyo ja hAya ane jevA khapI jIva hAya tene lAyaka pustaka tee bakSIsa ApatA ane e rIte te eka jIvatA "" pustakAlaya rUpa ja hatA. "" teozrI mAnatA ke eka vAra dhArmika saMskAra sudaDha thayA pachI meha-mAyAnA pAzA-praleAbhaneA prANIne jhakaDI zakaze nahi. ane eTalA khAtara temaNe potAnA upadeza-pravAha sarala ane sukheAdha bhASAmAM vahete mUkayeA. temanA potAnAmAM sArI vidvattA hatI, saMskRtane sArA medha hatA, Adhunika iMglIza keLavaNInA sArA abhyAsa paNa hatA; chatAM temanI bhASAmAM ADaMbara, kArDinya ane viSama vAkayaprayAgA nahAtA. sAmAnya AmajanatA jANI zake--samajI zake te mATe haLavI ane sAdI Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 5 ) bhASAnI agatya tee joi zakayA hatA ane te paddhatine anusarIne ja temaNe lekhA lakhyA hatA. sadgata munizrI kapUravijayajI mahArAjazrInA jIvanavRttAMta sabaMdhe A pAMcamA saMgrahanA agAunA cAre vibhAgeAmAM dhaNuM lakhAi gayuM che eTale te sabaMdhe piSTapeSaNa na karatAM A pAMcamA vibhAganI paryAMlocanA tarapha kaMika draSTipAta karIe. gulAbanAM puSpanI prazaMsA ke parIkSA karavAnI AvazyakatA rahetI ja nathI. te te svayameva peAtAne pamarATa prasarAve che. lekhasaMgrahanA atyAra agAunA cAra vibhAgeAne je Adara maLyA che temAM A pAMcamA vibhAga vizeSa vadhArA karaze te niHzaka ane nirvivAda hakIkata che. keTalAka zakhso munizrIne kahetA ke-" mahArAjazrI ! AvA chUTaka chUTaka lekheA lakhe che. tenA karatAM AgamanA kASTha graMthanuM avataraNu karo te te vadhu upakAraka thaze. " tyAre sadgatazrI javAba ApatA ke--" Ama janatAne teTalA avakAza hAtA nathI. temane te AgamagraMthaiAnA navanItarUpe sArAMza jaNAvIe te te vadhu hitakara ane upayAgI nIvaDe. ' ane kharekhara temanA keTalAka lekhe te atyaMta prazaMsA mAgI le che. A vibhAgamAM ApavAmAM AvelA viSayA paikI keTalAeka lekhAnu digdarzana karIe. cAritra e temanI atipriya vastu hatI ane tene ja potAnu jIvana sa`sva gaNutA, cAritranI mahattA sabaMdhamAM temaNe darzAvela nava kalameA khAsa vicAraNIya che. ( pR. 4 ) mAnava tarIke janma dhAraNa karavAthI puruSa nAmanI sAkatA nathI thatI. popaphero pAMvik--pArakAne upadeza devA mAtrathI puruSanI paMkitamAM gaNanApAtra na thavAya, parantu jee pAtAnI ja jAtane prathama sudhAravA prayatna kare tene ja sAcA puruSa kahI zakAya. A bhAkhatamAM munizrIe ApaNI samIpe nUtana dRSTibiMdU rajU karyuM che. ( pR. 15) Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnavI ghaDI ghaDImAM magarura banI jAya che. abhimAnanA AvezamAM sArAsAra ke hitAhitanuM bhAna bhUlI jAya che. A saMbaMdhamAM samajaNa ApatAM sadagatazrI jaNAve che ke--pAMcamA ArAnAM A prANIne kaI vastunuM abhimAna karavA jevuM che ? nathI tenI pAse cakravartInI Rddhi, nathI abhayakumAra jevI zreSTha buddhi, A saMbaMdhe bAhubaLI, duryodhana ane rAvaNanuM daSTAMta jaNAvI siddha karyuM che ke "laghutAmAM ja prabhutA che." (pR. 19 tathA 161). Adhunika samayamAM dekhAdekhI ane saddajJAnanA abhAvamAM unmArgagAmIpaNuM vRddhi pAmI rahyuM che. A badho UlaTo pracAra satsaMga ane sadupadezanA abhAvanA che. satsaMgathI ane saddagurunI upAsanAthI kevA suMdara lAbha thAya che te munizrIe sArI rIte varNavI batAvyA che. (pR. 24) bhakSyAbharyA ane payA peyanA saMbaMdhamAM te divase divase mAjA mUkAtI jAya che ane pariNAme zarIra-kAyA niHsatva ane kamajora thatI jAya che. zrImAna karkharavijyajIe A vadhatA jatA saDA sAme aMgulinirdeza karI zarIrane sudaDha temaja nirogI banAvavA keTalAMka jIvanasUtra upadezyA che je atyaMta vicAraNIya che. (pR. 41 thI 48) saddagata munizrIne upadeza bahudhAe dhArmika hato, chatAM temaNe vyAvahArika viSaya paratve durlakSa to nathI ja karyuM. rAmAyaM dharmasAdhana e vyavahAru vacane temane paNa mAnya hatuM ane tethI temaNe Arogya jALavavAnA keTalAka niyamo sArI rIte samajAvyA che. (pR. 136 tathA 164) jaina philosophI karmanA abAdhita niyamane sauthI vizeSa AvakAra Ape che. karmanI sattA ane svarUpa jevI sUkSma rIte jene zAstrakAroe samajAvyuM che tevI bArIkAIthI koI paNa itara darzane prarUpaNa karI nathI. munizrIe karmanA astitva ane prAbalya para je je udAharaNa TAMkyA che te atyaMta rocaka, vicAraNIya ane hRdayasparzI che. (pR. 251) Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 7 ). sAmAnya AmajanatA sahelAIthI samajI zake te mATe keTalAka viSayo temaNe praznottararUpe sarasa zailIthI samajAvyA che. (pR. 226 tathA 312 ). A uparAMta paryuSaNa parva (pR. 83), jayatI (pR. 148) tema ja jIvadayA ane pAMjarApoLanI AvazyaktA darzAvatA vidvattApUrNa vivecana paNa A vibhAgamAM Ameja karavAmAM AvyA che. sajajanonAM lakSaNo jANavA Avazyaka che tevI ja rIte mUkhanAM lakSaNo paNa jANavA agatyanAM che ke jethI pote te paikI koIpaNa prakAranuM AcaraNa karato hoya che tethI bacavA pAme. A saMbaMdhe "mUrkha zataka" no bhASAnuvAda ApavAmAM Avyo che, je paNa gammata sAthe jJAna Ape tevo che. (pR. 22) je mANasanI raheNIkaraNI ane AcAravicAra zuddha na hoya tenI gaNatrI kazA lekhAmAM AvatI nathI. lakSmIvAna ke buddhimAna hovA chatAM AcArazUnya prANI gaNanApAtra thato ja nathI. munizrIe "AcAropadeza" nAmanA AkhA bedhaka graMthano cha vargamAM bhASAnuvAda ApI AcAranA viSayane vadhAre puSTa banAvyo che. A AkhuM bhASAMtara vicAraNIya havA sAthe AcaraNaya paNa che. (pR. 262 thI 32) ahIM to mAtra keTalAka viSaya paratve ApaNe vicAraNA karI. paNa AvA amUlya lekho te A vibhAgamAM sthaLe sthaLe mAlUma paDe che. taduparAMta sUkta vacana, hitabodhaka vA, hitazikhAmaNo, upadezaka vacana vigere vigerene te tUTo ja nathI. ApaNuM kathAnuganAM caritromAM ghaNIvAra vAMcIe chIe ke hitazikhAmaNanAM vAkyo koI koI rAjaputra yA zreSThIputra lakSa-lakSa suvarNamahera ApIne kharIdatA. AvAM ja suvAkyo saddagatazrIe A vibhAgamAM ThAMsI-ThAMsIne bharyA che. je tevA dareka vAkanuM vivaraNa karavA besIe te A prastAvanA Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 8 ) pitAnuM svarUpa badalIne eka nAnI-sI TeTanA AkAramAM pheravAI jAya; chatAM paNa keTalAMka atibodhaprada suvAkyo ahIM udadhRta karavAnuM kArya asthAne te nathI ja. prANu gayA pachI pANI pAvuM nakAmuM che tema taka gayA pachI dAna devuM te paNa nakAmuM ja che. ADaMbaramAM meha pAmI avaguNu pratye prema kare nahi; kAraNa ke gAyanA dUdhathI puSTi maLe, theranA dUdhathI nahi. - kAMbaLa bhIMjAvAthI jema bhAra vadhe che tema haThAgrahathI AmA kamathI bhAre bane che. jema sUryodaya thatAM aMdhakAra na TakI zake tema sAcuM AtmajJAna prApta thatAM sAMsArika vikAre ApoApa nAza pAmI jAya che. saMkaTanA samayamAM hiMmata rAkhavI te aDadhI phateha meLavavA barAbara che. je vadhasthAnamAMthI tame mukta na thaI zaktA ho tyAM haste cahere UbhA rahevuM. prakRti jyAre muzkelI vadhAre che tyAre sAthosAtha buddhibala paNa vadhAre che. samaya barabAda na kare, je samaya gumAvaze te pharI Avaze nahi. jema tamArI jarUriyAto ochI karaze tema tame vadhAre sukhI thazo. Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - kaTTo duzamana jevuM duHkha na ApI zake tevuM du:kha abhimAna Ape che; tethI ja te abhimAna je kaTTo zatru che. dharmakalA sarva kaLAone jItI le che. je manane nigraha karI zake che te ja AtmAnuM pUrepUruM hita karI zake che. amRtanA pAtramAM kadI paNa kaDavAza hotI nathI. puNya paNa suvarNa-zRMkhalA jevuM ja che. rasanAlubdha prANI leza mAtra cetI zakatuM nathI. uparanAM badhAM savA davAnA Dejha jevAM che. jema davAnA DejhathI vyAdhi upazamI jAya che tema uparokta suvAkanA anusaraNathI prANuonI saMsArarUpI vyAdhi zAnta thaI jAya che. keTalAka taraphathI ema kahevAmAM Ave che ke saddagatazrInA A lekhasaMgrahane badale koI navIna ja prakAzana karyuM hota to te vadhu upayogI nIvaData, paNa tevI sUcanA karanArAoe lakSamAM rAkhavuM joIe ke A lekhomAMnA keTalAka lekho ane vAkyo uttama koTinAM pustakonAM dehanarUpa che. sAmAnya jaNAtAM vAkyanI pAchaLa addabhuta bhAva bharyo jaNAya che. saddagatazrInA dareka lekhonuM hArda tapAsazo to temAMthI upadezasaritA vahevA sAthe pragatine pratidhvani guMjI uThaze. teo pote ucca koTinA saMyamI sAdhupuruSa hatA ane parimita ane ziSTa lakhANa ja lakhatA. temane sastI kIrti kamAvAnI kadI paNa lAlasA thaI ja nathI. teo lakhavA khAtara lakhatA nahI paNa potAnuM lakhANa keTaluM lekabhogya banaze ane keTaluM upakAraka nIvaDaze tenI pUrepUre parAmarza karIne ja teo lekhinI calAvatA. temAM lekhana samaye sAmAnya buddhivALAM Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 10 ) prANIe kevI rIte samajI zake te dRSTibiMdu lakSamAM rAkhIne ja haLavI ane sAdI bhASAmAM lekhA lakhatA. eka rIte kahIe teA teozrIe kharekhara jJAna-gaMgA relAvI che. je krAi temAM snAna karaze te avazya pavitra banaze. saMsArathI satapta AtmAe avakAzanA samaye AvA jJAna-nIrathI peAtAne dAha zamAvI zakaze. garama pANImAM hAtha jhaeALI zItaLatAnI AzA rAkhavI asthAne che tema jeo bhava-dAvAnaLamAM racyApacyA rahe che tene AtmazAnti prApta thavI atyaMta durlabha che. munizrI kapUravijayajIe eka adhyAtmI puruSa tarIke peAtAnuM samagra jIvana vyatIta karyuM che. Amrarasane eka vAra AsvAda karavA pachI bIjA badhA rase| nirasa jaNAya che tema adhyAtma rasa paNa Amrarasa jevA ja che. saddagatazrIe potAnuM saMpUrNa AyuSya AtmagaveSaNAmAM ja vyatIta karyu. che ane samaye samaye je AMtaranAda UThatA tene lekhAdvArA akSaradeha ' ApyA che. temane dunyavI pralAbhane, padavIne meha ke khATI kIrtinI lAlasA AkarSI zakayAM nahatAM. eka rIte temane Adhunika Ana dhanajI ke cidAna'nA nAmathI saedhIe teA temAM atizayeAkti nathI. 66 AvA adhyAtmaparApaNu pavitra puruSanA lakhANAnA saMgraha karI tene prakAzamAM mUkavAnuM kArya saMvata 1994 nA muMbai gADIjI derAsaranA upAyamAM mArA cAturmAsa daramiyAna me vicAryuM ane tene muMbainI jainaprajAe vadhAvI lai yogya sahAyatA a`tAM " zrI kapUravijayajI smAraka samiti " nI sthApanA karI lekha sa Mgraha chapAvavA zarU karyAM. A banA dareka lekhasaMgrahamAM jaNAvavAmAM AvI che. "" samitinI sthApanA thai te ja vakhatathI samitinA sekreTarI tarIke zrIyut narottamadAsa bhagavAnadAsa zAhanI nimaNuka thai che, tee Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 11 ) atyaMta utsAhI ane parizramI puruSa che. sAthe saddagatanA ananya bhakata che. temanA athAga parizramathI ATalA TUMkA gALAmAM lekhasaMgrahanA pAMca vibhAge eTale lagabhaga be hajAra pRSTho bahAra pADavAnuM banI zakayuM che. hajI sadagatazrInuM ghaNuM lakhANa pragaTa thavAnuM bAkI che. hAla te mAtra " zrI jaina dharma prakAza ane zrI AtmAnaMda prakAza' mAsikamAM AvelA lekhono ja saMgraha pragaTa karavAmAM AvyA che. samitie je kAma upADayuM che te saMpUrNa rIte pAra pADe tevI IcchA asthAne to nathI ja. A kAryane AgaLa dhapAvavAmAM sahAyanI khAsa apekSA rahe che to saddagatazrInA sAdhanasaMpanna bhakate tathA saMgrahastha jJAnAvaraNIya karmanI nirjarAnA hetubhUta AvA kAryane saMpUrNa sahAya kare. saddagatazrIe keTaluM lakhANa lakhyuM che tenI have ApaNane kaMI jhAMkhI thAya che. AvA niHsvArtha hitecchu mahApuruSanA smAraka tarIke pragaTa thatAM AvA prakAzanomAM saMpUrNa sahAyatA ane uttejana prApta thAya e IcchavA gya che. smAraka samitinA kAryavAhakoe AraMbhela A atIva upayogI kArya akhaMDitapaNe zarU rahe e ja abhilASA. mahA zukala pUrNimA, | muMbaI : 1997, } bhoyakhalo. anugAcArya paMnyAsa zrI prItivijaya gaNI. ma Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saddagurunA samAgamamAM prazna kamaLakerA puSpane pragaTa thavAnuM sthAna kyAM? jhaLakatAM pravAhirane utpanna thavAnuM sthAna kayAM? mahAmUlAM motIone pAkavAnuM sthAna kyAM ? mahApuruSane janmavAnuM kahe "amara' sthAna kyAM ? uttara kAdavamahIM Uge kamaLa, jhAhira patthara jaDyA; motI pAke chIpamAM mahAtmA bhArata paDyA. ( amara AtmamaMthana ) bhAratabhUmi bhUtakALamAM mahApuruSothI ubharAtI hatI, vartamAnamAM paNa aneka mahApuruSo daSTigocara thAya che, paNa AtmadhyAnI zAMtipriya mahAtmAone samAgama te durlabha ja che. evA pu javalle ja prApta thAya che ane prApta thayA pachI A kalikALamAM temanI upara zraddhAna thavuM ati durlabha che. yogya jIvo, AtmAbhilASIo je evA saddagurunI zodhamAM ja hoya che teone e yoga prApta thAya che ane kalyANa sAdhI jAya che. pUrve cidAnaMdajI, AnaMdaghanajI jevA dhUraMdhara AmatyAgI mahAtmAo sAMpaDyA hatA paraMtu teonAM amuka stavane ke savaiyAorUpI akSaradeha sivAya vizeSa kAMI mAhitI maLatI nathI tenuM kAraNa samAjanI jijJAsAvRttinI nyUnatA jaNAya che. AvA mahAtmAonI khoTa pUrI karavA ane samAjajIvanane uccatara banAvavA mATe eka mahAtmA Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 14 ); puruSanI A vIsamI sadImAM ApaNane mahAmUlI bheTa maLI ke je vakhate nUtana yuganAM nUtana vaheNa vahI rahyAM hatAM, prajAjIvanamAM palaTo AvI rahyA hatA, loko jijJAsAvRttivALA hatA, tema ja buddhivAdane apanAvI rahyA hatA. e mahAtmA te saddagata munizrI kapUravijayajI mahArAja jemaNe nUtana yuganI AMgla keLavaNI laI AtmajJAtinA paMthe bharayauvanavayamAM ke jyAre yuvAnInA ullAsa bhogavavAno samaya hate, gRhastha jIvananI moja mANavAno prasaMga hatA te samaye bALabrahmacArIpaNe e mahAtmAe vairAgyaraMge raMgAI saMsAranI asAratA samajI tene tyAga karyo ane uccamAM ucca kalAvALuM munijIvana, aNIzuddha kriyA ane jJAna, dhyAna, tapamAM paripUrNa karI bhavyajIvone gaMgAnA heNa jevI upadezAmRta saritA, pavitra paMthe prayANa karavA apatA gayA. ' saddagata munirAjazrI uparanA mArA manobhAva dhavalapatra upara kalama calAvI AlekhatAM saddagatanI saumya jIvanamUrti aMtaHkaraNa paTTa para tAdazya thai - bhUtakAlanAM satsaMganA saMsmaraNonI yAda tAjI thai. eka pachI eka davAne bhAga jema dadone anukrame ApatAM dardI nirogI thAya che tema guruvaryanA gadyasAhityanA A lekha saMgrahanAM eka pachI eka bhAgo trividha tApathI (Adhi, vyAdhi, upAdhi yA janma, jarA, maraNa) akaLAyelA chevane sadupadezAmRtanAM pAna karAvI, karmamaLa dUra karAvI, Atmazuddhi karAvI AtmazAtirUpa AtmAnI niragI pavitra avasthA prApta karAve che. saMsAraroganA cikitsaka, mokSamArganA jANakAra kuzaLa oNkaTara daI mujaba judI judI jAtanI davAo ApanAra e munirAja ! jemanI lekhinImAM saMsAramaLathI zuddhi karavAnI anekavidha auSadhio bharI che evA te jJAnapremInA smArakarUpe zrImAnanI susahAyathI sthapAyelI kapUrajJAna hespiTalamAM saMsArarogathI kaMTALelAM bhavijane amRta akSararUpa davAthI alpamUlya mahAna lAbha uThAvI, jJAna, darzana, cAritrarUpI amRtasamAna AtmazAnti prApta karI mahAmUlA mAnava jIvane saMsArarogano nAza karavA bhAgyazALI thaI amaratva prApta karI zake che." Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 14 ) saddagata munirAjane te mAre| paricaya mArA bAlyakALane che. tene Aje vIsa vIsa varasanAM vhANAM vAI gayAM che. temanA satyamAgame pAramArthika jIvana jIvavAnI amUlya taka mane sAMpaDI che. 'kumalA cheDa jema vALIye tema vaLe' e nyAye mArA paricaya bahu ja samayasarane sadhAyA hatA. teozrI pratye mAruM kheMcANa thADAka jIvanta kAraNAne AbhArI che. mAru vatana kAThiyAvADamAM pacchegAma che. tenI bAjumAM ja vaLA (vallabhIpura ), je bhUtakALamAM jaineAnI vijayapatAkA pharakAvanAra agragaNya nagarI hatI tyAM A mahApuruSanA janma thayA hatA. pacchegAmamAM teozrInAM haste jaina pAThazALA sthapAvAthI pAThazALA sAthe munirAjanuM mubAraka nAma aMkita che te zALAmAM meM dhArmika keLavaNI lIdhelI. tyArapachI bAra varSanI umare huM pAlItANA(siddhakSetra)mAM zrI yazeAvijayajI jaina gurukulamAM vidyAbhyAsa arthe dAkhala thayA te arasAmAM eka vakhata teezrIne vAMdavA javAne ceAga prApta thayA. aMtaramAM bhAvanA hatI, nAmathI paricita hatA paNa jyAre teozrIne dRSTie nirakhyA tyAre hRdayapaTa upara ajaba chApa paDI. emanuM yAgI jevuM jIvana, emanI zAnta mukhamudrA, emanuM labhya lalATa, emanI madhura vANIthI hu AkarSAyA. tyArapachI huM vakhAvakhata skUlamAM rajA hAya, zatrujayayAtrA karavA javAnuM hAya tyAre temane khAsa vAMdavA jatA. temanI pAsethI mane UDavuM gamatuM nahi, temaneA upadeza, temanI zAntithI samajAvavAnI rIta, mArA AlyajIvanamAM amRta phaLanAM bIja mAphaka vavAtI gai. teozrIe mane pustaka vAMcavA mATe ApavA mAMDyA ane dhArmika kriyAmAM mAruM mana eTaluM vadhatuM gayuM ke e vayamAM AyaMbila, ekAsaNA, upavAsa, eLI, sAmAyika, pratikramaNa, yAtrA vi. aMtaranA bhAvathI hu karatA. navarAzamAM emanAM pustaka vAMcatA. A bhAvanA eTalI vikasI ke saMsthAnA dareka vidyArthIo krIkeTa, bhagaDa, vi. ramavA jAya tyAre huM vAMcavAmAM guMthAuM. ramatane zAkha nIkaLI ja gayA ane ravivAre te huM rajA lai zaheramAM jAuM ane mahArAjazrI pAse traNa cAra kalAka Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 15 ) besuM te vakhate aMtaramaMthana eTaluM thatuM ke ghaNuM ghaNuM bAbatamAM huM guMcavAI jate ane e guMcane Ukela huM mahArAjazrI pAse jyAre karAvato tyAre mArA mananuM samAdhAna thatuM. teozrI paNa mane dareka bAbata bahu ja zAntithI, daSTAMtathI samajAvatA ane navAM navAM pustako ApatA. keTalAye vrata-niyama huM svecchAthI mahArAjazrI pAsethI grahaNa karato ane pALato. AthI mAruM jIvana kemala chatAM daDha ane dharmajijJAsu banyuM ane emAM ja mane AnaMda maLavA lAgyo. munirAja zuddha khAdI paheratA, eTale mane paNa khAdI paheravAnI vRtti thaI. teozrIno bhAva mArA upara vadhavA lAgyo. ekAda vakhata na gayo houM to paNa yAda rAkhe, nitya niyama vi. nI pUchaparacha kare, navI navI bhAvanAo reDatA jAya. AthI mane AgaLa vadhavAnI jijJAsA thaI. AdhyAtmika keLavaNI levA mATe teozrIe pATaNa jaina benkiMgamAM javAnI mane dareka anukULatA karAvI ApI. tenA menejarane rUbarUmAM mArI vAta karI dAkhala karavA jaNAvyuM, paNa mArA pUrva karmasaMge ne te huM pATaNa jaI zako ke na gurukuLamAM saMpUrNa keLavaNI laI zakyo ane vidyAkALanAM cAra varSa siddhakSetranI chAyAmAM gururAjanA samAgamamAM gALI, jainadharmanAM ane ahiMsAnAM amRtapAna karI huM rajA laI svavatana gayo te gaye ja-pharI gurukuLamAM Avyo ja nahi. tenuM kAraNa mane pATaNa jaI keLavaNI levAnI bahu hoMza hatI paNa mAtApitAnI maMjUrI premanA AvezamAM na maLI ane huM saMsArarathamAM joDAyo. pUjya gururAje je pustakonI bheTa karI hatI te mArA jIvanane zAnti ApavAmAM sahAyaka thaI paDyAM. meM te pustakane gharamAM saMgraha karI tenuM "amara jJAnabhaMDAra" evuM nAma rAkhyuM ane nivRtti maLatAM e bhaMDAra pAse besI vAMcyA karuM. ane guMcavADa thAya eTale pacchegAmamAM zrI jAdavajI rAmajI mAstara jeo tattvajJAnI che temanI pAse gune ukela karAvuM. AvI anupasa jijJAsAvRtti, AtmadaSTi arpavA mATe e gururAjano huM keTalo upakAra mAnuM ? Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 16 ) . yuvAna vaye pacchegAmathI huM muMbaInAM jaMjALI jIvanamAM Avyo ane mehamayI nagarInI mAyAnA raMge raMgAI gayo ane dharmabhAvanAmAM oTa AvI tenuM kAraNa satsamAgamanI khAmI hatI. muMbaIthI huM dezamAM gayo ane pAlItANuM munirAjane vAMdavA gayo. mArA paheraveza uparathI temane duHkha thayuM hoya tema bolyA: "kema ! badhuM palaTAI gayuM ?" huM zaramIda banI gayo. ane pAchI AgaLanI suvAsa emanA eka vacane ja pragaTa karI. muMbaI Avyo ane eka sonerI taka sevAnI sAMpaDI ane evuM eka kSetra sAMpaDayuM ke je mArA jIvanane mATe mahAmUluM hatuM. te kArya muMbaInA tabelAomAMthI katalakhAne vecAtAM Dherene bacAvavAnuM. tenA lIdhe muMbaInI zrI jIvadayA maMDaLInAM paricayamAM Avyo. guruzrIe mArA jIvanamAM vAvelAM amRta bIjonA aMkurA phUTavAne A suvarNayoga hato. A taka meM jatI nahi karI. A sevAnA kSetramAM meM tanamanathI jhaMpalAvyuM. zrImAna zeTha lallubhAI dIpacaMda jhaverI ane rA. zrI jayaMtilAla mAnkarano samAgama thayo ane jIvanamAM thoDo TAIma AvelI eTa pAchI bharatIe caDI te caDI. Aje tene bAra bAra varSa thayAM che chatAM te pratye mAro premabhAva akhaMDa jaLavAI rahyo che. prANIsevAnAM kAryamAM, lekhanakAryamAM, kavitvamAM mane je AtmAnaMda prApta thayo che ane thAya che te A guruvaryane ja pratApa che. haju paNa temanAM ApelAM pustakomAM "AtmajJAna pravezikA " zAtino mArga' vi. mane zAntavana ApI rahyAM che. vIza vIza varasa thayAM chatAM huM tene saMbhALI rahyo chuM. teozrIne mArA upara mahada upakAra che. teozrI niSkAma upakArI hatA. mAnavajIvanane unnatamArge vALavA teozrInI lekhinI ekadhAro cAlu hatI. jJAnagaMgAnA raheNa temaNe je cAlu karyA che temAM aneka bhavya snAna karI pavitra thayAM che ane thaze. jaina sAdhuomAM teozrI ajoDa sAdhu hatA, teozrInuM jIvana zAnta hatuM, pAramArthika pravRttimaya hatuM, ADaMbara vagaranuM hatuM, sAduM hatuM, Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 17 ) saraLa hatuM, temanI kriyA aNIzuddha hatI. temanI keLavaNI pratyenI bhAvanA era hatI. teozrIne kharA zrAvakA ane Adarza gRhasthA banAvavAnI bhAvanA hatI, te ATalA vairAgya raMge ra MgAyelA hatA chatAM deza, kALane anusarI vanAra hatA. tee guNapriya hatA, teonI cAlavAnI, besavAnI, geAcarInI, upadeza devAnI, nitya niyamanI jhAMkhI kalamavaDe kema vavuM ? kAraNa ke jeTaluM anubhavamAM heAya che teTaluM vANImAM AvI zakatuM nathI. TUMkAmAM teeAzrInu jIvana dhaNuM ucca, Adarza, vairAgyamaya ane dhAMdhala vagaranuM hatuM. jJAna udyota karAvavA te temane mukhya viSaya hatA. temanI sAmagrImAM e pAtarAM ke e joDI kapaDAM sivAya bhavijanene jJAnalhANa karavA pustakA bharyAM hAya. teozronI A jijJAsAne muMbainI 'zrI kapUravijayajI smAraka samiti e temanA lekhAneA saMgraha bahAra pADI temanA Adarzone karI vakhata gra MthArUDha karI sadgatanA AtmAne zAMti arpI che, ane temanuM yAgya smAraka rAkhyuM che te ghaNuM ja dhanyavAdane pAtra che. temAM madada karI Atma re!gIenI cikitsA karAvanAra A jJAna hAspiTalane jIvata rAkhanAra dAnavIra paNa teTalA ja dhanyavAdane pAtra che. hajI paNa temanA lekhA-saMgrahA anukrame bahAra paDaze teA mAnavajIvanamAM vicaratAM AtmAonI ana Mta sevAnuM phaLa e mahAnubhAvAne prApta thaze. pUjya gurudevazrI uparanA mArA ATalA manebhAve! dhavala patra upara vyakta karI AtmAnaMda anubhavu chu... ane samitine abhinaMdana ApI zrImAtAne AvA kAryoMmAM sArI sahAya karavA vinaMti karuM chuM. mAzI` zuda 5H guruH 1997 muMbaI. } lI. pUjaya gurudevanA caraNApAsaka, amacaMdra mAvajI zAha Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 18 ) karavijayajI mahArAjanI trIjI jayaMti vakhate samaimAM gavAyelI stuti. (vIra mane tAre mahAvIra mane tAra-e dezI) virajinezvarasAhiba suNo , araja karuM chuM jagadhaNuM re-e Teka. dayA-vArithI snAna karIne, saMtoSa cIvara dhArIe re; viveka tilaka ati aMga karIne, bhAvanA pAvana Azaye re. vI. 1 bhakti kesara kIca karIne, zraddhA caMdana bheLIe re; sugaMdhI dravya bheLIne, nava brahmAMga jina acIe re. vI. 2 kSamA sugadhI sumanasa dAme, duvidha dharma kSema yugavare re; dhyAne abhinava bhUSaNa sAre, acIe ame haSabhare re. vI. 3 AThe madanA tyAga karaNarUpa, aSTa maMgaLa te sthApIe re; jJAna hatAzana janita zubhAzaya, kaSNAgase ukhevIe re. vI. 4 zudha adhyAtmajJAna vahnithI, praga dharma lavaNa utArIe re; yoga suvayullAsa karatAM, nirAjanA vidhi pUrIe re. vI. 5 Atama anubhava jJAnasvarUpI, maMgaLa dIpa prajALIe re; yoga trika zubha nRtya karatAM sahaja ratnatrayI pAmIe re. vI. 6 satya paryAya sughoSA bajAvI, rama rama ullAsIe re; bhAva pUjA layalIna hevaMtAM, acala mahedaya pAmIe re. vI. 7 bhAva pUjA abheda upAsaka, sAdhu nirca aMgIkarI re; dravya pUjA bheda upAsaka, gRhamedhIne nitya varI re. vi8 dravyazudhdhi bhAvazuddhi kAraNa, jina AnnA avadhArIe re; dhyAtA dhyeya dhyAnarUpa eke, ajara amara pada pAmIe re. vI. 9 sAlaMbana nirAlaMbana bhede, dhyAna hutAzana jalAvIe re; kaMcanopalane nyAye karIne, cetanatA ajavALIe re. vI. 10 karma kaThIna dhana nAza karIne, pUrNAnaMdatA pAmIe re; ramatAM nitya anaMta catuSka, vijayalakSmI pade jAmIe re. vI. 11 Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI karavijayajI smAraka samiti sanmitra, sadguNAnurAgI pUjya munirAja zrI kapUravijayajI jeo saM. 1993nA A vadi 8me dehamukta thayA temanI pahelA varSanI puNyatithi ujavavAne muMbaImAM zrI jaina bALa mitramaMDala tathA khaMbhAta vIsA pioravADa jaina yuvaka maMDaLanA Azraya nIce gaDIjIne upAzrayamAM anugAcArya paMnyAsajI zrI prItivijayajI gaNivaranA pramukhapaNA nIce eka sabhA saM. 194 nA A vadi 8nA roja maLI hatI. te vakhate zeTha mehanalAla hemacaMda jhaverI taraphathI emanuM nAma kAyama rAkhavAnI sUcanA thatAM ema nizcaya thayo ke "e puNyapuruSanuM nAma koI saMgIna yejanA karIne cirasthAyI karavuM." pachI zeTha mohanalAla hemacaMda jhaverIe tene mATe je phaMDa thAya te rUA. 101) bharavA IcchA darzAvI. te vAtane puNyAtmA pUjya kapUravijayajInA guNothI atizaya AkarSAyela cittavALA paMnyAsajI prItivijayajIe Teko Apyo ane pitAthI banI zakatI dareka jAtanI sahAya ApavA tatparatA batAvI. te mITiMgamAM zeTha metIcaMda giradharalAla kApaDIA, mohanalAla dIpacaMda cokasI, rAjapALa maganalAla vorA, narottamadAsa bhagavAnadAsa zAha tathA vADIlAla jeThAlAla zAhe samayocita bhASaNo karyAtethI paMnyAsajI bahu prasanna thayA ane pitAthI banI zake te rIte zrAvako para AgrahapUrvaka lAgavaga calAvI, ene pariNAme sArI rakama bharANI. samitinuM kAma nANu bharanArA sabhyonI mITiMgamAM nImAelI vyavasthApaka samiti kare che. temAM nIcenA gRhastha che - 1 motIcaMdagiradharalAla kApaDIA 4 vADIlAla jeThAlAla zAha 2 vADIlAla caturbhuja gAMdhI. pa hIrAlAla rAmacaMda malabArI. 3 mehanalAla dIpacaMda zekasI. 6 nattamadAsa bhagavAnadAsa zAha 7 rAjapALa maganalAla vahAra Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 20 ) vyavasthApaka samitie nareottamadAsa bhagavAnadAsa zAhanI mAnada matrI tarIke nimaNUka karI che ane eka Apha iMDiyAmAM paisA rAkhavAnI geAThavaNu karI che. zeTha kAMtilAla izvaralAla, meAtIca Mdru giradharalAla kApaDIA, meAhanalAla dIpacaMda ceAkasI ane vADIlAla caturbhuja gAMdhI e cAra nAmathI beMkamAM khAtu kheAlyu che. zrI kapUravijayajI lekhasa Mgrahanu presakeApI ane saMzAdhananu kAma mAstara lakSmIca6 sukhalAla zAha kare che. samitie TharAva karyo che ke muni kapUravijayajI mahArAjanAM je lekhA ' zrI jainadhama prakAza ' mAM, ' zrI AtmAnaMda prakAza ' mAM, 'jaina' patramAM athavA bIjA patrAmAM AvyA haiAya te sarva nA saMgraha karIne eka lekhasaMgraha bahAra pADavA. te pramANe sa Mvata 1995 nA bhAdaravA zuddhi dasame pahelA bhAga bahAra paDyo hatA. te pachI bIjo bhAga saMvata 1996 nA poSa sudi ceAthe bahAra paDyo hatA. trIjo bhAga saMvata 1996 nA azADa zudi nAme bahAra paDyo hatA. ceAtheA bhAga sa Mvata 1996 nA AseA vada 0)) mahAra paDyo hate ane A pAMcamA bhAga Aje bahAra paDe che. simita pAse have AgaLanA bhAga mATe pUratA paisA nahi hAvAthI hAlamAM chaThTho bhAga bahAra paDavA sabhava nathI. samitie TharAvyuM che ke rUA. 501) bharanArane pAMca nakala mata ApavI, rUA. 251) bharanArane traNa nakala maphata ApavI, rUA. 101) bharanArane eka nakala mata ApavI ane tethI eththu bharanArane adhI kiMmate eTale paDatara karatAM pA kiMmate ApavI. sAmAnya bhAI, jeNe ka Mi bharyuM na heAya, tene adhI kimate ApavI. A uparathI joi zakAze ke A samitinA uddeza pUjya munirAjanA puNyarUpa jJAnakAryamAM banI zakatI rIte vadhAreA karavAne che. A lekha sa MgrahanA bhAgeA meghajI hIrajI bukaselara, Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 21 ) pAyadhunI, mubaIne tyAMthI tathA zrI jainadharma prasAraka sabhA, bhAvanagara pAsethI maLI zakaze. je munirAjo, sAdhvIjIe tathA jaina saMsthAone A pustaka meLavavA icchA heAya tene pesTejanA cAra AnA mokalavAthI vinA mUlye maLI zakaze. pUjaya munirAja zrI kapUravijayajInA praza MsakeA, guNAnurAgIo ane sarva jaina baMdhuone A samiti saMbaMdhI je kAMi jANavA icchA hAya temaNe zAha narAttamadAsa bhagavAnadAsa-gopAla bhuvana prinsesa sTrITa--mukha. e ziranAme patra lakhavA jethI badhI mAhitI maLI zakaze. kUMDamAM anI zakatI sahAya karavA dareka vAcakama ne namra vinaMti che. jJAnAvaraNIya kA kSaya karavAnA AveA uttama upAya javalle ja jaDI Avaze. kuMDamAM paisA bharanAra bhAIone AbhAra mAnavAmAM Ave che. je bhAioe prastAvanA, upeAghAta, be ela, vigere lakhIne A pAMce bhAga prasiddha karAvavAmAM sahAya karI che te sarvane samiti taraphathI huM upakAra mAnu chuM. samitinA sabhyAe mITiMgeAmAM hAjarI ApIne kAmamAM je saralatA karI ApI che te mATe paNa temanA upakAra mAnuM chuM. zrI maheAdaya prinTiMga prese pAMce bhAga bahAra pADavAmAM je saralatA, anukULatA ane jhaDapathI kAma karI ApyuM che te mATe tenA paNa upakAra mAnu chuM. vi. saM. 1997 mAha suda 15 muMbai narAttamadAsa bhagavAnadAsa zAha mAnada maMtrI Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMnyAsajI prItivijayajInA upadezathI zrI karavijayajI smAraka samitinA kuMDamAM sahAya ApanAranAM mubAraka nAme. varga pahele-pe 1 zeTha mANekalAla cunIlAla je. pI. rUA. 501) 2 rAvasAheba kAMtilAla IzvaralAla je. pI. 501) 3 saMghavI jIvarAja kamaLazInI vatI bhAI kasaLacaMda kamaLazIpa01) 4 zeTha vADIlAla caturbhuja gAMdhI 501) 5 ,, mehanalAla vasanajI ha. harakisanadAsa 501) varga trIjo zeTha mehanalAla hemacaMda jhaverI 101) motIcaMda giradharalAla kApaDIA 101) 3 , zAMtilAla dayALajI 101) mANekacaMda jecaMda jApAna 101) sakaracaMda metIlAla mULajI 101) vADIlAla punamacaMda 101) senDahasTareDanA upAzraya taraphathI hA.zeTha maMgaLadAsa 101) , karamacaMda cunIlAla 101) , giradharalAla trikamalAla 101 Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 51) 25) 25) 25) 25) (23 ) varga cAthe 1 zeTha nAnAlAla haricaMda 2 , durlabhajI mULacaMda varga pAMcama 1 zeTha jIvarAja bhIkhAbhAI 2 ,, mANekacaMda kuMvarajI kuMDalAvALA 3 ,, govidajI viThaladAsa vALukaDavALA 4 ,, choTAlAla maganalAla bhAvanagaravALA 5 , 3. giradharalAla TI. meMdI rUA. 6 zeTha raNachoDabhAI rAyacaMda 7 zAha nattamadAsa bhagavAnadAsa 8 zeTha amaracaMda ghelAbhAI gAMdhI 9 , jAdavajI jhaverabhAI bhAIcaMda 10 , mehanalAla maganalAla , harakhacaMda kapuracaMda , phatecaMda jhaverabhAI bhAIcaMda 13 ,, vADIlAla sAMkaLacaMda verA , harakhacaMda ratanacaMda-cAMdavaDa , khUmacaMda gulAbacaMda-zIzAdarA 16 ,, dalIcaMda gumAnacaMda 17 bhegIlAla puruSottamadAsa-amadAvAda 18 ,, hIrAbhAI rAmacaMda malabArI 2 Te che ke ke che ke da de che ke che ? Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 20 zAMtilAla odhavajI kALIdAsa nemacaMda-mAravADA mAhanalAla dIpacaMda cAkasI maNilAla kuvarajI-rAdhanapura 22 23 gulAbacaMda DAhyAbhAI 24 naTavaralAla harakIsanadAsa 25,, cheTubhAi bhIkhAbhAI 26 vanamALIdAsa jhaveracada "" 27 parI miNalAla khuzAlacaMda-pAlaNapura 28 zeTha lAlacaMda kezavajI hA. seAbhAgacaMda 29 ratilAla phUlaca Mda 30 vADIlAla jeThAlAla zAha 23 31 rA. rAjapALa maganalAla vhArA 32 zeTha izvaralAla hIrAcaMda, surata 33 TAlAla mANekacaMda cha "" 34 ena zAMti te zeTha bAbulAla gAvi dajInI dhaNIyANI rUpa bena ca McaLa te zeTha bAbulAla chaganalAlanI dhaNIyANI-surata 5) 21 ,, "" ,, 99 ,, ( 24 ) ,, 11) 3) 2) 2) 15 Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI karavijayajI lekha saMgraha bhAga 5 mAnA viSayAnI lekhAnukramaNikA. prAthamika krama mukhapRSTha prastAvanA sadgurunA samAgamamAM jayaMti-stuti ... kramAMka zrI kapUravijayajI ramAraka samiti zrI ka. smA. samitinA kuMDamAM nANAM ApanAra gRhasthAnAM mubAraka nAmeA ... ... ... ... ... 000 ... 630 1 sadvidyA ... 2 jagatanI mahAnamAM mahAna vastu cAritrya 3 ApaNI sAmAjika, naitika tathA AdhyAtmika unnati sAdhavA ... 5 mATe saMpa tathA ekatAnI jarUra 4 ApaNI unnati kema thai zakatI nathI ? tenA saMbhavita upAya 11 5 sahRdaya ane sakarNa sajjanene sAgraha sUcanA 13 6 puruSanI paMktimAM kAne gaNavA ? 7 dharma bhAvanA jAgRta karavAnI jarUra 8 mAna-abhimAnanI paNa kaMI hada hAya kharI ke ? 9 saMta-sAdhujanenI sevAthI lAbha zI rIte lai zakAya 10 satsaMga karavAthI thatA aneka uttama lAbha 11 sadguru-satsaMga mahimA 12 mithyAtvanA cAra bheda 13 AcAryAdika uttama padavI pAtramAM ja zobhe che ... ... ... .. ... ... ... *** ... ... pRSTAMka 1 3 12 18 19 ... 440 22 pRSThAMka 2-3 4 15 19 21 23 24 26 27 Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 26 ) kramAMka ... 14 sAmAyika-samabhAva-samatA prApti upAya 15 sayama e ja sukha-zAMtinI kharI cAvI che 16 mana ane iMdriyadamana karavAnI ati jarUra 17 svajIvana zaktine vya vyaya karatAM aTake... 18 mUMgA upayeAgI jAnavare| pratye anukaMpA-dayA rAkhavAnI ... ... ApaNI pharaja... ... 404 19 ApaNAM dilamAM dayA guNa khIlavavA sugama te sarala upaya. 20 svajIvanatattvane TakAvI rAkhavAnI kaLA 21 AreAgya sAcavavA avazya lakSamAM rAkhavA yeAgya niyame ane tethI thatA phAyadA 22 jaina temaja jainetara dayALu jatAne bhaThyAbhaDhya khAnapAna sabaMdhI thADIka sUcanAo 23 jude jude sthaLe vasatA kacchI kAThiyAvADI ane gujarAtI jainIne e khela 24 sasAmAnya hitavacane 25 hitavacanamALA-edhadAyaka vacane 26 hitavacanamALA ... ... ... 27 svaka vyapreraka sUkta vacane 28 tattvajJAnanA sarala mA-sadbAdha saMgraha sevAnu anupama phaLa 29 dravya-bhAvatI 30 sagrahita sUkta vacaneA ... ... ... 0.0 ... ... ... ... ... ... ... 31 lakSmIne vAsa kayAM hAi zake? 32 jaina darzana ane itara nAnA tattvajJAna ane vijJAna zAstra sa`badhI mukAbale 33 vijJAna ane tattvajJAnanI sakSipta vyAkhyA tenI dharmocaraNathI ja sAkatA ... pRSThoMka rasa 31 33 35 38 40 41 44 4 48 para 54 57 6. kara 66 68 03 75 76 Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kramAMka 34 paramasukha prAptirUpa cittazuddhinu phaLa kai rIte maLe ? ( tattva saMbaMdhI zAstra samarthyana ) . ... ( 27 ) 35 saMta-samAgama durlabha che 36 supAtra lakSaNa 37 satsaMga-saMtasamAgama kema karatA nathI ? 38 pa`SaNa prasa Mge 39 unnatine paMthe ( cAra guNanI prApti) 40 nIti meSa-vacane 41 icchA ane mA ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 42 judA judA prakAranuM vAMcana mANasane kevAM banAve che ?... 43 yuvAvasthA ane vRddhAvasthA... 44 vicArAmAM rahelI adbhuta zakti 45 rakatA ane zrImaMtAi ... ... ... ... 46 ApaNAmAM ucca keLavaNInA prasAra karavAnA khAsa uddeza. 47 jainazAsananI rakSA ane puSTine saraLa mA 48 kezarane kAyaDe kANu ane kayAre Ukelaze ?... 49 jaitA ane svadezI vastro 50 dharmAMsAdhana karavAmAM DhIla karavI joie nahi... 51 vItarAgakathita dharmanuM sevana tuM jaladI karI le para cUMTI kADhelAM sArI hitavacane 53 nIti vacane 54 sAcA sukhanA arthIee kusa Mpane TALI zuddha premI ane nirdoSajIvI thavAnI jarUra. 55 parApakArI sajjatAnA suMdara svabhAva 56 traNa prakAranA mitra ane tene vilakSaNa svabhAva pacha jevI bhAvanA evI siddhi : jevI draSTi evI sRSTi ... ... ... 800 pRSThAMka UG 8. 81 R 85 86 93 94 95 96 96 97 110 112 115 117 118 120 122 123 125 126 127 Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 28 ) kramAMka paka * 136 58 manane nirAkuLa rAkhavAnI ghaNuM ja jarUra che. 130 59 sAcA mitranAM zAstrokta lakSaNa ... ... ... 132 60 davA karavA karatAM pathya uttama .... .. 134 61 zarIranA ArogyabhUta mukhya kAraNe 62 sarvasAdhAraNa hitavacane ... ... ... ..... 137 63 tattvajijJAsu sajajano pratye paryuSaNa prasaMge be belI... 139 64 ApaNI AMtarasthiti samajIne sudhAravAnI jarUra * 143 65 ApaNuM bhAvI unnatinI dizA samajIne AdaravAnI jarUra 144 66 ApaNI unnatine sarala-sugama mArga .. ... 146 67 zrI tIrthakara bhagavAnanA kalyANaka ujavavAno prasaMga jayaMti ane kalyANakanI ekatA... ... ... 148 68 daza zrAvaka kulaka (ANaMdAdika daza zrAvakane saMkSipta adhikAra che ... ... ... ... ... 155 69 sarva jIvonI unnati saMbaMdhI be mitrono saMvAda ... 156 70 vItarAga zAsananI rakSA ane prabhAvane ApaNAthI zI rIte thaI zake?. ... ... ... ... 159 71 laghutA tyAM prabhutA, name te prabhune game, namratAmAM ja moTAI . ... . *** ... 151 kara kathanI kathavA mAtrathI zuM vaLavAnuM che? raheNIe rahevAthI ja siddhi che .. *** .. * * * 12 73 regI tathA nirogI thavAnAM kAraNa samajI, nirogI jIvana gujAravAnuM ApaNA bhAI bahene kayAre zIkhaze ? .... 164 74 avaMcaka vegathI kriyA avaMcakatA ane kriyA avaMcaktAthI avaMcaka phaLaprApti avazya thAya che .. 7pa IndriyAdi vikAra-nirodha kalakanI saraLa vyAkhyA ... 169 76 iriyAvahIya kulaka-vyAkhyA .* * * 170 Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 ( 29 ). kramAMka pRSAMka 77 sAdhu-nigraMtha caraNasittarI ane karaNasittarI. 173 78 gautama kulakanAM suvarNa vAkya .. . . 174 79 kevA karmo karavAthI kevI avasthA pamAya che? ... 80 AtmA sAthe karmane saMbaMdha kevI rIte thAya che ? ane tene aMta zI rIte Ave che? .. * 187 81 AtmAvabodha kulaka-vyAkhyA ... 82 ahiMsA yAne dayAdharma .. .. 83 jIvadayA athavA anukaMpAnA kharca saMbaMdhI thate UhApeha ane tenuM pariNAma . *** . 24 84 A jIvana yAtrA saphaLa karI levA rAkhavI joItI cIvaTa, ane pramAdAcaraNathI dUra rahevA agatya (Atma jAgRti ) 206 85 upamiti bhavaprapacA kyAMtargata-upayukta vacanane anuvAda 208 86 mukha zataka . . .. ... ... ra20 87 praznottara ratnamAlikA ... ... * * 226 88 jena kAmanI paDatI mATe javAbadAra koNa? tenI caDatI kema thaI zake ? . .. *** .. 232 89 AtmakalyANa sAdhavAnI saMkSipta zikhAmaNe... ... 235 90 zrI vItarAgapraNIta pavitra dharmamArga ... ... 237 91 have paNa kaMI cetI zakAya ke nahi? .. 92 jevuM vAvaze tevuM laNazo-jevuM karaze tevuM ja pAmaze 241 93 saddabhAvanAne alaukika camatkAra, te ApaNI nasenasamAM pragaTAvavAnI jarUra * * * * 243 94 jaina baMdhuone khAsa upayogI sUcanAo ... ... 245 95 pAMjarApoLa pramukha jIvadayAnI saMsthAone sUcanA ... 247 96 saddabhAvanA e ja anupama zAMti samarpanArI sAcI kalpanA che 248 97 ane nAyaka (gaNI AcAryaAdimAMthI) koNa hoI zake? 249 Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 30 ) kramAMka pRSAMka 98 karmanA astitva ane atula prabhAva upara karma kulakanI vyAkhyA 251 99 chavAnuzAsti kulakanI vyAkhyA. 254 100 kevaLa hitabuddhithI sAdhuo ApaNane sAco mArga batAve tene AdaratAM pramAda kare te gaMbhIra bhUla lekhAya. ... 257 101 suzrAvaka RSabhadAsakRta hitazikSAnA rAsamAne suMdara bodha 259 12 vigha yAne aMtarAya karmanuM svarUpa. . . 261 103 zrAvakadharmocita AcAropadeza. .. .. 104 zIdhra svahita sAdhI levA bhavyAtmAne yogya hitopadeza. . . 303 105 sukhanA arthIe duHkhanA mArgathI pAchA haThI sukhanA mArge ja saMcaravuM joIe. . . . . 35 106 manuSya janmanI sArthakatA kema thAya ? 107 saddaguNIno anAdara nahi karatAM temanA guNanI kiMmata karatAM zIkho ... ... ... ... . 308 108 sUkata vacano vAMcI ke sAMbhaLI AdaravA lAyaka viveka. ... 310 19 praznottaro ... 312 11 maitrI bhAvanAne anukrame thato vikAsa-vistAra. . 319 111 jina ane jaina zabda saMbaMdhI sAdI samaja. 323 112 akArAdi anukramaNikA. 325 113 zrI. le. saMgraha mATe jAhera vartamAna patronA abhiprAya cha cha cha 3 31 che Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ni n a liliiliinlanlilarlin a na saguNAnurAgI samitra muni mahArAja zrI kapUravijayajI tKHtbttKHtbtKHtbt STUFFSHSingSURESHBENESISEMINESH lekha saMgraha bhAga 5 ma. UEUEUEUEUEUEUEUEUS Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vidyAnAma narasya rUpamadhikaM pracchannaguptaM dhanaM, vidyA bhogakarI yazassukhakarI vidyA gurUNAM guruH / vidyA baMdhujano videzagamane vidyA paramadaivatam, vidyA rAjasu pUjitA na tu dhanaM vidyAvihInaH pazuH // Wan na coracaurya na ca rAjahArI, na bhrAtRbhAjyaM na ca bhArakArI / vyaye kRte vardhata eva nityaM, vidyA dhanam sarvadhanapradhAnam // Wan keyUrA na vibhUSayanti puruSaM hArA na caMdrojjvalA, na snAnaM na vilepanaM na kusumaM nAlaMkRtA mUrdhajAH / vANyekA samalaMkaroti puruSaM yA saMskRtA dhAryate, kSIyante khalu bhUSaNAni satataM vAgbhUSaNaM bhUSaNam // 1 // -XAO Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ huM zrIravijaya lekhasaMgraha bhAga pAmo che sada vidhA jI100(c)e <Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 4 ] zrI kapUravijayajI cArI zakatA nathI, je sadA ya kai ne kaMi sukhanI pASaNA kare che, athI janAne apAtA chatAM sadA vRddhine pAme che ane kadApi jene vinAza thavA pAmatA nathI. AvuM AMtaradhana jemanI pAse che temanI sAthe kANu spardhA karI zake ? jene cAra cArI zake nahi, rAjA IMDI zake nahi ane bhAI bhAga paDAvI zake nahi tema ja je bhArabhUta ane nahi ane athIjAne ApyA chate khUTe nahi, paNa UlaTuM vadhatuM ja evuM vidyArUpa dhana sarva prakAranAM dhana karatAM pradhAna dhana che, ane tethI ja kharA sukhanA athIjanAe te AdaravA ceAgya che. jAya [ A. pra. pu. 19, pR. 117. ] jagatanI mahAnamAM mahAna vastu cAritrya. 1. zuddha dhyeya ane zuddha cAritrya e ja hamezAM satyanA patha che. 2. udAra banA, eTale bIjA mANasamAM udAratA sUteDhI haze te jAgRta thaze ane tamArI udAratAne maLavA Avaze. 3. cAritrya e ja zakti, e ja paisA, e ja dharma ane e ja meAkSa che. 4. cAritryane kaMi paNa bhalAmaNanI AvazyakatA nathI. te peAtAnI bhalAmaNa pAte jAte ja kare che. cAritrya vagaranu adhu tuccha ja che. pa. mahAn kAryaM karavuM e ja kai jIvananuM mukhya karttavya nathI, paraMtu ApaNe pote mahAna thavuM e ja kanya che. cAritrya Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [5] e ja jIvananuM uttamottama ane sthAyI phaLa che, cAritrya e ja sAcI AMTa che. 6. cAritrya vagaranI ekalI buddhi ApaNane adhogatimAM laI jAya che. 7. svArtha tyAgano pATha zIkhyA hoIe te mAnApamAnanI paNa ApaNA upara asara thAya nahIM. 8. daDha cAritryavaMtane game te rAjA paNa kharIdI zake nahIM. 9. jAgRta thayela AtmAne pratIta thAya che ke satakartavya e ja jIvanane hetu che. [ A. pra. pu. 19, pR. 302.] ApaNI sAmAjika, naitika tathA AdhyAtmika unnati sAdhavA mATe saMpa tathA ekatA (Harmony) daDhapAye sthApavA ApaNa sahamAM udAra- nisvArthabhAvanA pragaTAvavAnI anivArya jarUra. saddabhAvanA e ApaNe mudrAlekha bana joIe, tathA tuccha svArthavRttine ApaNe tilAMjali ApavI joIe. duniyAnA sahu prANIo sukhane ja cAhe che ane vividha jAtanAM duHkhathI kaMTALI temAMthI mukta thavA IcchA rAkhe che, paNa teno khare raste temane yathArtha samajAya hetuM nathI, tethI teo bahudhA duHkhanA ja mArge prayANa karatAM rahe che. pariNAme sukhane badale jAtajAtanAM duHkhanAM ja darzana karI tene kaDe anubhava Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 6 ] zrI kapUravijayajI meLave che. kSaNika-vinAzI sukhamAM mugdhajane vAraMvAra lebhAI jaI, svAbhAvika avinAzI Atmika sukhane anAdara kare che. kSaNika, kalpita sukhamAM muMjhAI rahenArA ke kharA avinAzI sukhano anubhava karI zakatA nathI ane apUrva alaikika sukhathI te saha vaMcita-benasIba ja rahe che. tuccha svArthavRttine vaza thaI rahevAthI ja AvuM viSama pariNAma vAraMvAra Ave che ane vividha vAsanAonA jarathI ahIMtahIM janmamaraNanA pherAmAM aTavAyA kare che. te janmamaraNanAM anaMtAM du:khamAMthI jIvane uddhAra thAya e kharekhara bahu ja IcchavA yogya che. A uparathI saheje samajI zakAze ke ApaNuM mukhya sAdhyabiMdu kSaNika-vinAzI, kapita sukha nahiM paNa kharuM zAzvata, avinAzI, Amika sukha ja hovuM joIe. tene lakSIne ja sakala ucita pravRtti karavI ghaTe. tevuM kharuM sukha nija AtmAmAMthI ja maLI zake che. bIjA badhA to sukha-duHkhamAM kevaLa nimittarUpa ja hoI zake. pratyeka AtmAmAM zaktirUpe anaMtajJAnAdika ratnarAzi chUpI rahelI che tema ja te sakala ratnarAzine pragaTa karavAnuM anaMta-agAdha sAmarthya paNa chUpuM raheluM che, e sAcI vAta koI viralA ja jANe che. moTe samUha to tethI taddana ajJAnaajANyo ja rahe che. temane e kharI hakIkatathI jANItA karavA e kharA tatvajJAnInuM kartavya che. tattvajijJAsA thavAthI tatvajJAnanI prApti sulabhya thAya che. kharA jJAnI pratye nija hadayamAM zuddha prema-bahumAna jAgRta thAya e tattvajJAna pAmavAnI kharI kuMcI che. e kuMcI keI sadabhAgI meLavIne tene lAgu pADe che, to pariNAme nija AtmAmAM ja chUpI rahelI anaMtI Rddhi tene anAyAse maLI Ave che. Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 9 ] yathArtha jJAna, yathA zraddhA ane yathArtha cAritranA saMyukta maLathI kharuM avinAzI sukha prApta thaI zake che. janma maraNu sabaMdhI anaMta du:kharAzimAMthI chUTavAneA e ja dhArI mArga che. ajJAna ane mehavazatAthI khare| mAga bhulAi gayA che ane UlaTA mArga pakaDI levAyeA che. ethI ja khApaDA jIvA sukhane khadale du:khamAM ja DUbatA jAya che. temAMthI pratyeka jIvanA uddhAra kema thAya ane pratyeka jIva kharI sukhazAMti kema pAme ? evu ciMtavavuM e ja kharI maitrI bhAvanA. tevA du:khI jIveAne tana, mana, vacana ke dhanathI game te rIte du:khamukta karavA sAkSAt prayatna sevavA te kharI karuNA bhAvanA. ApaNA vicAra, vANI tathA vanamAM rahelI viSamatA ( khAmI) dUra karI te ApaNe tene zuddha, pavitra ane nirmaLa banAvI laie teA e badhAM vaDe ApaNA tema ja anya aneka du:khI AtmAenA sahajamAM uddhAra karI zakAya, paraMtu khedanI vAta che ke bahudhA svata MtratAnA miSathI svaccha MdatAne sthAna ApavAmAM Ave che, jethI svapara ahitamAM adhika umero ja karAya che. jyAMsudhI ApaNAmAM ceAgya vikAsa na thAya tyAMsudhI ApaNe sahue ziSTha janAne anusarIne ja cAlavu joie. ApaNAmAM te prakAranI yeAgyatA AvatAM te ja ApaNane svataMtra zAsana karavA devA anumata thaze vhAlA baMdhuo tathA bahenA ! ni:svArtha bhAvanA baLathI ApaNe sahu te prakAranI ruDI yeAgyatA pAmI zakazuM. koine paNa du:khamukta-sukhI ke sadguNI sAkSAt dekhI ke sAMbhanIte ApaNe sahue rAjI ane prasanna thavuM joie, manamAM lezamAtra kheda, rASa ke IrSyA, adekhAi nahi lAvatAM pramAda yA prasannatA dhAravI, jethI ApaNI AMtarabhUmimAM rahelAM Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [8] zI kapUravijayajI zalya mAtra dUra thaI zuddha ne sugya thavA pAme. unnatinAM kharAM kAraNa zodhI, samajIne ApaNe AdaravAM joIe, jethI ApaNuM amuka prakAranI unnati thavA sAthe anya janene paNa samunnata banAvavAmAM ApaNe zubha sAdhanarUpa thaIe. game tevAM niMdya ane kaThera karma karanAra pratye paNa dveSa, kheda karyA vagara prabaLa karuNAyukta hRdayathI tenuM kaMI paNa hita karI zakAya tema hoya to karavuM, nahiM te chevaTe asAdhya vyAdhivatanI jema tene upekSaNaya samajI, rAgadveSa rahita samabhAvathI zakya svaparahita sAdhavAmAM ja mazagUla rahevuM e ja mAdhyacya bhAvanA. sAcA mokSasukhanI cAvI jevI avirodhI e saghaLI saMbhAvanAo ApaNA sahunA dilamAM sadedita (kAyama) rahevI joIe. evI udAra ni:svArtha bhAvanA ApaNAmAM pragaTAvyA vagara ane tene dRDha-sthira karyA vagara ApaNe ApaNAmAM saMpa tyA ekatA sthApI zakazuM nahiM ane tene nibhAvI paNa zakazuM nahiM. kadAca koI nimittavaza uparaTapake saMpa yA ektA sthapAyela jaNAze, paraMtu te prakAranI hRdayanI zuddhatA, nirmaLatA, niHsvArthatA pedA karyA vagara ukta saMpa yA ekatA sthira thaI zakaze nahi, tema ja ApaNe ekabIjAnuM kharuM vAstavika hita paNa karI zakazuM nahiM. ApaNe sahumAM saMpa yA ektA-dRDha-sthira sthApavAnI anivArya jarUra che. e vaDe ja vAstavika svaparahitanI rakSA ane vRddhi karI zakIzuM. tevA uttama saMpanI sthApanA nimitte sahue vivekathI svArtha tyAga karavo ja joIe. tuccha ane kalpita svArthane tyAga karyA vagara to kazuM hita-zreya-kalyANa thavA saMbhava ja nathI. jyAretyAre paNa svArtha tyAga karavAthI ja zreya Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 9 ] thavAnuM che, te pachI tuccha svArthane vaza thaI AvI apUrva taka gumAvI devI tene artha zuM? taMtrI-vINAnA traNe tAra sArA majabUta ane suvyasthita hoya che te ja te majAno mIThomadhuro sUra kADhI zrotAjanene rIjhavI zake che. hAramoniyama vigere vAchatra paNa evA ja arthasUcaka che. jaDa vastuo paNa A rIte suvyavasthita hoya to te dvArA aneka jene Icchita lAbha meLavI zake che, te pachI upara jaNAvyuM tema anaMta zakti-sAmarthyane dhAraNa karanAro pratyeka AtmA dhAre to tene prApta thayelI sakala zubhasAmagrIne sadA ya sadupayega kare. | svavicAra, vANI ane AcaraNa barAbara pavitra banAve, te mATe zarUAtamAM ja varNavelI saghaLI zubha bhAvanAone satata abhyAsa rAkhe, tuccha, kalpita, kSaNika svArtha mAtrane jato kare, viSayane cAhanArI iMdriyone kabaje rAkhe-mokaLI na mUke, temAM paNa sakaLa iMdriyone poSaNa ApanArI rasanA-jIbhane vizeSa kabaje (kAbUmAM) rAkhe. eTale ene nirdoSa ane niyamita pioSaNa Ape ke jethI tenAmAM tema ja tene laI anya iMdrimAM paNa vikriyA thavA pAme ja nahi. eTaluM ja nahi paNa yogya poSaNa pAmelI indriyo pitAnA svAmIrUpa AtmAnI kharI sevA sAvadhAnapaNe banAvI zake, jethI suvivekI AtmA unnatinA mArgamAM avicchinna prayANa karI zake. vaLI te suvivekI AtmA krodhAdika kaSAyane sArI rIte nigraha thAya tema DahApaNabharI kSamA, samatA, mRdutA, namratA, RjutA, saralatA ane tuSTinirlobhatAnuM sevana kare. krodha prItine, mAna maryAdAno, mAyA mitrAIne ane lobha sarvaguNu nAzakAraka che, evuM samajanAra vivekI kadAca krodha-rIsa kare che, pitAnA ja Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 10 ] zrI kapUravijayajI avaguNa pratye kare, mAna-ahaMkAra kare te pramAdAdika zatruone parAbhava karI maLelI takanI sArthakatA karavA sAvacetI rAkhavA mATe ja kare, mAyA-kapaTa keLave te pitAnI kharI unnatimAM apAya-vigha karanArA doSa-durgaNone vaTAvI devA pUratI ja kare ane lebha kare che jethI janmamaraNane bhaya dUra thAya evI sAdhanasaMpatti prApta karI levA nimitte ja kare. jethI svakartavyanuM bhAna bhUlAya ane kartavyabhraSTa thavAya evA koI paNa mAdaka padArthanuM sevana vivekAtmA na ja kare. A TUMkI jiMdagInA amUlya samane ALasa vadhAravAmAM khacI na ja nAMkhe, paNa tene potAnAthI banI zake te sArAmAM sAro upaga kare, jethI svaparahitanI rakSA sAthe temAM dinapratidina vadhAro ja thAya evuM abhinava jJAna (vijJAna) jAte meLavavAmAM, meLaveluM anya athI janene ApIne vadhAravAmAM, tene phelAvo karavAmAM, satsaMgano lAbha levAmAM, saMzayanuM samAdhAna karavAmAM ane maMda mati jIne svakartAvya samajAvI temane kartavyaparAyaNa karavAmAM potAnA amUlya samayane vItAve. phUlaDAM jhare athavA amRta varSe evI mIThI-madhurI hitakArI satya vANuM prasaMgane lakSI garva rahita ane sthirabuddhithI vicArIne vade, sarva prANIvargane nija AtmA samAna lekhI pitAnAthI bane teTalI temanI anukULatA sAcave ane anya janone evuM ja hita AcaraNa karavA zIkhave. zuddha brahmacarya jAte pALavA tathA tene uttama prabhAva zrotAvargane samajAvI teo temAM rata thAya te prayatna karavA tatpara bane che. brahmacarya ja cAritranuM mULa adhiSThAna che, ema pote sArI rIte samaje ane tene mahimA anyane samajAve. mAyA, mamatAne dUra karI de. Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 11 ] 6 AvA suvivekI AtmAne mAruM tAruM hAtu nathI. Avu uttama Adarza jIvana jIvavA sadbhAvanA ApaNAmAM sadA ca sphurA ane evA aneka AdarzajIvaneAnA saMyukta khaLathI vizvamAM akhaMDa ekatA sadhAe ane zreSTha sukhazAMti sthapAe. [ A. pra. pu. 17, pA. 97. ] ApaNI unnati kema thai zakatI nathI ? te tathA ApaNI unnatinA saMbhivata upAya, ApaNAmAM gatAnugatikatA bahu vadhI gai che, eTale je je kriyA ( dharma karaNI ) karavAmAM Ave che tenA zAstrokta hetu ke paramArtha samajavAnI bahu ja echI darakAra karavAmAM Ave che ane ghaNe bhAge vagarasamaye dekhAdekhIthI aneka kriyAo karAya che, tethI te te dharmakaraNI joie evI kalyANasAdhaka thai zakatI nathI. vAtA ( meATI mATI ) karavAmAM ApaNe zUrA chIe kharA, paNa ApaNI gaMbhIra bhUla sudhAravAnI kazI darakAra karatA nathI e bhAre khedanI vAta che. jo AMtarika dRSTithI jovAmAM Ave te ApaNe ghAMcInA baLadanI jema adhagati karI rahyA chIe eTale game teTaluM cAlyA karIe te paNa ThAmanA ThAma rahevAnA chIe. AvI bhayaMkara du:khadAyI sthitimAMthI ApaNA uddhAra zI rIte thai zake? jo ke ApaNu sahune sukha game che, du:kha nathI gamatuM; paraMtu sukhanA kharA rastA AdaryA vagara ane du:khanA mArga tajyA vagara sAcuM sukha maLavAnu nathI ane du:kha TaLavAnuM paNa nathI. Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 12 ] zrI karkharavijayajI samartha zAstrakAre kahe che ke yathArtha zraddhA (samyagadarzana), yathArtha bodha (samyajJAna) ane yathArtha vartana( saccAritra)nuM barAbara paripAlana karavAthI ja sarva duHkhane sarvathA aMta AvI zake che ane akSaya, anaMta, zAzvata mokSa-sukha maLI zake che. te ratnatrayInuM ArAdhana karavAnI vAta te dUra raho, prathama tenI prApti mATe egya (lAyaka) banavA mATe vinaya, viveka, nyAya, nIti, kSamA, saralatA, saMteSAdika mArgonusArIpaNAnA guNone paNa jyAM sudhI egya Adara na karavAmAM Ave ane kSudratA-tuccha doSadaSTi pramukha durgaNe tajavAmAM na ja Ave tyAMsudhI sAcA sukhanI prApti ane vividha prakAranAM duHkhane aMta thavAnI AzA zI rIte rAkhI zakAya ? jema maLazuddhi karyA vagara levAmAM AvatI game tevI kiMmatI davA guNa karatI nathI tema maitrI, karuNA, muditA ane madhya sthatAnA sevanavaDe rAga, dveSa, ahaMtA, mamatAdika jaDa ghAlIne rahelA duSTa vikArarUpa AMtaramALanI zuddhi karyA vagara game tevI dhamakaraNa duHkhaharaNa thaI zakatI nathI. uttama-hitakArI vaidyanAM vacanAnusAra auSadhepacAra karavAthI jema game tevA haThIlA vyAdhino paNa aMta Ave che tema rAga, dveSa ane mahAdika vikAra mAtrathI sarvathA mukta thayelA sarvajJa prabhunI ekAnta hitakArI AjJAne yathArtha rIte anusaravAthI nize sakaLa duHkhano sarvathA aMta AvI zake che. pitApitAnA adhikAra mujaba zuddha raheNukaraNa karavA puruSArtha pheravavAthI ja sarvajJa prabhunI ke niHspRhI-nigraMtha gurumahArAjanI parama hitakArI AjJA-zikSAnuM ThIka paripAlana thaI zake che, paraMtu Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 1 : [ 13 ] ekAnta hitakArI devagurunI AjJAne anAdara karI vecchA mujaba cAlanAra game teTalo bAhyADaMbara kare chatAM te tene kevaLa kalezarUpa thAya che. Atmonnati karavA IcchanAre svecchAcAra taja ja joIe. mada-kepha-rati tajavI ja joIe. viSayalAlasA, kaSAya-aMdhatA, ALasa, edIpaNuM ane nakAmI kuthalI karavAnI kuTevane tilAMjalI ApavI ja joIe. pitAnAmAM jaDa ghAlIne rahelA aneka durgaNone TALavA tathA anekAneka saddaguNa prApta karavA ane khIlavavA satata prayatna karavo ja joIe. tuccha-kSaNika sukhano meha tajI, kharUM zAzvata mokSasukha meLavavA ja marthana karavuM joIe. gatAnugatikatA tajI paramArtha daSTi AdaravI joIe. maitrI, karuNA, muditA ane madhyasthatArUpa saddabhAvanAthI svahRdayakamaLane sadA ya vAsita karI rAkhavuM joIe. kharo hetu samajI ekacittathI dharmakaraNa yathAzakti niyamasara karavI joIe. ucca Adarza najara AgaLa rAkhI, zAstrAjJAne mAna ApI namrapaNe Atmonnati sAdhavA ane banI zake teTaluM anya jinenuM paNa hita karavAnA khapI thavuM joIe. [A. pra. pu. 17, pR. 246.] ane mAtA ane sahRdaya ane sakarNa sajajanone sAgraha sUcanA. hAlA baMdhuo ane bahena ! tame tamArA aMgata svArthanI khAtara puSkaLa paise kharco che, parizrama uThAve che ane vakhatane puSkaLa vyaya kare che, Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [14] zrI karkharavijayajI managamatAM khAnapAna kare che, managamatAM vastrAbhUSaNa saje che ane managamatAM vAhana para besI vihare che. vaLI svajanakuTuMbanuM piSaNa paNa karatAM raho cho. temane Icchita khAnapAna, vastra, AbhUSaNa vigere Apo cho ane temanI IcchAne anusare che. vizeSamAM nAtavarA kare che, putra-putrIone paraNAve che, echava-mahocchava kare che, vaibhava meLavavA cAhe che ane tamArA Azraye rahelAne sukhI karavA Icche che. kavacita tIrthayAtrA paNa kare che, devapUjA, guruvaMdana kare che ane duHkhI janene dekhI temanA upara anukaMpA paNa lAve che. kavacit huMsAtusIthI bInajarUrI bhAre kharca paNa karo cho. A badhuM tamane tamArA vaibhavanA pramANamAM karavuM kadAca ucita lAgatuM haze, jaza-kIrti meLavavA jarUranuM jaNAtuM haze ane Abaru sAcavavA agatyanuM samajAtuM haze, paraMtu tame tamArA parabhava sudhAravA tamArI Atmanniti thAya tevI zubha karaNI vivekathI karavA kaMI lakSa sAdhyuM che ? je dareka AtmAmAM paramAtmA jeTalI zakti chupI rahelI che te pragaTa karavA potapotAnI yogyatA mujaba kharo mArga grahaNa karavo e ApaNe khAsa pharaja che tene taddana visArI devI te anucita che. yathArtha jJAna ane zraddhA sahita sadAcaraNa eka niSThAthI sevyA vagara kadApi Atmonnati thavAnI nathI, tethI ukta ratnatrayInI prApti mATe jarUra puruSArtha sevA joIe. viSayalAlasA, kaSAya-aMdhatA, svakartavyavimukhatA, vikathArasikatA, ajJAna, mithyAtva ane svecchAcAra to avazya tajavAM joIe. cagyatA meLavavAthI Icchita lAbha maLI zakaze, mATe kSudratA, Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 15 ] avinItatA, svArthI dhatAdika durguNNA TALavA ane gaMbhIratA, vinItatA tathA prAmANikatAdi sadguNlRA meLavavA jarUra prayatna karavA. temaja sa` keAinuM pAramArthika hita thAya tevuM ja icchavu ane tana, mana, dhanathI tema karavA satata lakSa rAkhavu. pramAda- jaDatA dUra karI svaparahitamAM vRddhi ja karavI. [ A. pra. pu. 17, pA. 222.] puruSanI paMktimAM kAne gaNavA ? eka praznanu` samAdhAna. " nA diDuMgaLanA temAM, ceDarikSAvicakSaLA: / ye svaM zikSayituM dakSA-steSAM puMgaNanA nRNAm // " bhAvArtha:--jee anyane yatheccha zikhAmaNa devAmAM , zUrA che temane puruSanI gaNatrImAM ja kANu gaNe che ? zAstrakAra kahe che ke ame evA 8 parApadeze pAMDitya ' atAvanArA zuSka hRdayavALAone puruSanI paMktimAM gaNatA ja nathI. phakta jee peAtAnI jAtane ja keLavavA-sudhAravA cakAra ( sAvadhAna ) rahe che temane ja ame kharA puruSanI gaNatrImAM gaNIe chIe. paramArtha -A ati upayogI ( mahattvapUrNa ) aAkamAMthI koi paNa AtmakalyANecchu jana dhAre teA bahu ja UMDuM ( apUrNa ) rahasya pAmI zake ema che. mANusa game tevA buddhizALI hAya, zarIre hRSTapuSTa ( nirAgI ) hAya, lakSmIvata hAya ane vacanazaktivALA paNa hAya; paraMtu e badhI buddhi, zaktinA upayAga jyAMsudhI peAtAnA AtmakalyANArthe karavAmAM Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 16 ] zrI karkharavijayajI na Ave, kevaLa lekaraMjanAthe athavA tuccha mana:kAmanA pUrNa karavA mATe ja karavAmAM Ave to te buddhi-zaktinI kharI sArthakatA gaNI zakAya nahiM. ruDI-nirmaLa buddhi pAmIne svapara, jaDacetana, hitAhita, kartavyAkartavya, bhakSyAbhaDhya, piyA peya, gamyAgao tathA guNadeSanI yathArtha vaheMcaNa karatAM zIkhI kharI vastune AdaravI ane beTI vastune tajI devI joIe. ruDI nirogI kAyA pAmIne tuccha viSayAdikanI lAlasA tajI DAM vrata-niyama AdaravA khapa kare joIe. zrImaMtAI pAmIne paropakArArthe tene sadupayega karavo joIe ane ruDI vacanazakti pAmIne anya prANuone prIti upaje tathA temanuM hita-zreya-kalyANa thAya te tene vivekapUrvaka upayoga kara joIe. tema ja svaparahitanI vRddhi thAya tevAM dareka kAryamAM prayatna karavA sAvadhAna rahevuM joIe. [ A. pra. pu. 17pR. 247. ] dharmanI bhAvanA jAgRta karavAnI jarUra dharmarato nathaH " game tevo Akaro prasaMga UbhuM thayuM hoya to paNa paMDita puruSe svakartavyadharmano tyAga karatA nathI; kemake jJAnI puruSe kahe che ke "je dharmanuM rakSaNa kare che tene ja jaya thAya che." e uttama ziSyavacanane anusarI ApaNe sahue avazya svakartavyaparAyaNa thavuM joIe. dhIraja rAkhI kharI khaMtathI svakadharmamAM macI rahevAthI jarUra ApaNe jaya ( udaya ) thavA pAmaze. Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 17 ] AjakAla jyAM jyAM daSTi nAkhI joIe tyAM tyAM yathAvidhi svakartavyapAlana karavAmAM bahudhA upekSA kahe ke bedarakArI jovAmAM Ave che, ane ethI UlaTI dizAmAM prayANa thatuM jovAmAM Ave che. e hakIkata ja mULathI ApaNuM ajJAnatA sUcave che ke svakartavyadharmanuM ApaNane barAbara bhAna ja thayuM nathI. athavA to ApaNe tene visArI dIdhuM che. jJAnI mahAtmAo kahe che ke svakartavya dharmanuM yathAvidhi pAlana karyA vagara tamAre jaya ke udaya thavAne ja nathI, tethI jo tame tamAro jaya ke udaya karavA IcchatA ja he, to prathama tame kartavyadharmane sArI rIte samajavAne prayAsa karo. svakartavyadharmane je sArI rIte jANatA-samajatA hAya, tathA te kartavyadharmanuM yathAvidhi pAlana karavAthI ja ApaNo jaya ke udaya thavAne che evI jemanI dRDha zraddhA ke mAnyatA hoya, ane evI UMDI zraddhA sahita ja je pramAda tajI, svakartavyadharmanuM yathArtha pAlana karavAmAM UjamALa rahetA hAya evA pramANika puruSa pAse bahu vinaya ane mAnapUrvaka svakartavyadharmane tame barAbara samaje, tathA tethI ja tamAro jaya ke udaya sadhAze evI zraddhA ke mAnyatAne dRDha kare tema ja evI dRDha zraddhA, pratIti sAthe ja svakartavyadharmanuM yathAvidhi pAlana karavA sakaLa pramAda pariharI sadAkALa sAvadha raho. sahune pitapotAnA adhikAra pramANe kartavyadharma pALavAne che, evI zAstramaryAdA parApUrvathI cAlI Ave che, paraMtu saMgenI vicitratAthI temAM ghaNe bagADe thayelA jovAya che. samAjamAM, zraddhAmAM tema ja vartanamAM pheraphAra thayela Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 18 ] zrI kapUravijayajI che. majabUta mananA, udAra dilanA ane samayajJa sujJa-cakera bhAIbahene dhAre te kharA khaMtabharyA prayAsathI temAM ThIka sudhAro karI zake ema che, paraMtu beparavAI ke upekSA karavAthI ja ghaNuM kAma bagaDe che. je svaparahitakArI kArya jarUra karavuM ja hoya che tevI beparavAI ke upekSA karI zakAya nahi. zAsanapremI, dayALu ane satyavAdI, kharA tyAgI, vairAgI sAdhusAdhvIo A agatyanI vAta dhyAna para le, to sadupadezavaDe teo ghaNuM zAsanahita karI zake. kharA zAsanarAgI ane saguNapremI zrAvakazrAvikAoe paNa samaya oLakhIne evA uttama sAdhu, sAdhvIo tema ja nirmaLa AcAravicAravALA zANA zrAvaka, zrAvikAonAM hitavacana AdarathI sAMbhaLI, potAnuM AcaraNa sudhAravA jarUra lakSa rAkhavuM joIe. uttama yegyatAvALA sAdhu, sAdhvI ke zrAvaka, zrAvikAno yathocita vinaya-satkAra karavAthI ApaNAmAM rUDI yogyatA Ave che. A paNa duHkhadAyI ajJAna, mithyAtva ane durAcaraNa TaLe che-dUra thAya che ane ApaNAmAM kharekharUM sukhadAyaka tatvajJAna, zraddhA ane tattvaramaNatA jAge che-pragaTe che. e ja A durlabha mAnavabhavAdika uttama sAmagrI pAmavAnuM sArthakaya che, te vagaranuM badhuM nakAmuM che. jo ke ajJAna, azraddhA, mithyAtva ane svacchaMdAcaraNathI ApaNI pArAvAra kharAbI ( paDatI ) thaI che, paraMtu hajI samaya oLakhI sAvadhAna thaI jazuM to pAchI unnati sAdhI zakIzuM. [ A. pra. pu. 17, pR. 36. ] Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 19 ] mAna-abhimAnanI paNa kai hRda hAya kharI ke ? vIrA mArA gajathakI UtarA, gaja caDyAM kevaLa na hoya re"-vIrA mArA. vhAlA baMdhue ane bahena ! ekadA bharata ane bAhubalI vacce daivayeAge bhAre yuddha thayeluM. temAM karoDo manuSya ane pazuone saMhAra joi, karuNAthI jemanuM hRdaya cIrAtu hatu evA uttama devAe, ane adhuAne e aghAra yuddhathI uparAma (virAma ) pAmIne, eka bIjAnI hArajItanI khAtrI karavA phreMdra yuddhanI ja bhalAmaNu karI. temAM paNa jyAre bAhubalInI ja jIta ane bharatanI hAra thai tyAre digmUDha jevA banelA bharate bAhubalI upara pAte karelI pratijJA visArI cakaratna mUkayu. te paNa tene traNa pradakSiNA nai pAchu pharyuM tyAre bharata vilakhA thayA. A bAju bAhubalIe cakra sahita bharatane cUrI nAMkhavA peAtAnI vajra jevI majabUta suSTi upADI. e ja vakhate LI vicAra Avye ke A amegha muSTiprahArathI e cakravatIrUpa mArA vaDIlabaMdhunuM avazya mRtyu thaze ane tenA pApa ane apayazathI huM... kalaMkita thaiza, tethI e akAya tA na karavuM ema vicArI e upADelI muDIvaDe pAMcasRSTi leAca karI, virAga jAgavAthI pote sAdhu aNugAra anyA pUrva potAnA 98 anujo(laghuba dhue)e jenuM zaraNu grahelu che evA AdIzvara prabhunI ja sevA karI svamAnavabhava saphaLa karavA bhAva thayA, paraMtu tema karavA jatAM prathamanA dIkSita thayelA laghubaMdhue ke je atyAre sAdhusthitimAM pravarte che temane mAre jarUra namana-vaMdana karavuM paDaze te kema karI zakAya ? e Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 20 ] zrI karavijayajI vicAre te bAhubalI munine gheryA. chevaTe manamAM nizcaya karyo ke "ahIM ja kAusaggadhAne sthita thaI, kevaLajJAna upArjana karyA pachI ja prabhu pAse jauM eTale vaMdana karavApaNuM raheze nahi." A pramANe manathI ja nakakI karI tyAM ja pite nizcaLa thaIne kAusagga dhyAne sthita thayA. tevI rIte eka varSa vItI gayuM chatAM abhimAnavaza thayelA te munine kevaLajJAna pragaTa na thayuM. A badhI hakIkata kevaLajJAnadivAkara AdIzvaraprabhu jANatA ja hatA. pUrve brAhmI bahene prabhu pAse dIkSA lIdhI hatI. tyArapachI bharatanI AjJA-anumati meLavI suMdarIe paNa prabhu pAse dIkSA grahaNa karI hatI. te baMne sAdhvIone avasara pAmI yathAyogya samajAvI, jyAM bAhubalI muni kAusagadhyAne sthira UbhA rahyA che tyAM temane pratibodhavA nimitte prabhue mekalI. tyAM AvIne tapAsa karatAM munizrI catarapha velaDIvaDeviTAI gayelA hovAthI muzkelIthI najare paDyA. pachI baMne sAdhvIoe prabhunI hitazikSAnA pratidhvani jevA "vIrA mArA gajathakI. Utaro, gaja caDavAM kevaLa na hAya re" ItyAdi hitavacane kahA. te vacane karNAcara thatAM bAhubaLI muni vicAramAM paDyA ke A vacano mane ja saMbaMdhIne kahevAyAM che paraMtu kAusagga dhyAne sthita thayelA evA mAre gaja-hAthI sAthe ze saMbaMdha che? pachI ekAgrapaNe tenA upara UMDe Aloca-vicAra karatAM te mahAmunine kharuM tattva-satya samajAyuM ke huM pote ja abhimAnarUpI gaja-hAthI upara ArUDha thayela chuM. vayathI laghu evA sAdhurUpa baMdhuone huM kema namuM? kema vaMduM? A ja uttuMga mAna-abhimAnarUpI gaja-hAthI upara huM caDhe chuM tyAM sudhI mane kadApi kevaLajJAna pragaTa thavAnuM nathI. ethI ja e abhimAna Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 21 ] rUpI hAthI uparathI nIce utarI, namratA dhAraNa karI, e mahAnubhAva munivarene sadbhAvathI namana-vaMdana karavuM ane hitakArIkalyANakArI ja che, ema nizcaya karI, kAusagga pArI, paga upADI, prabhu pAse javA cAlatAM te mahAmunine tyAM ne tyAM kevaLajJAna pragaTa thayuM. tevA keI uttama guNavagara mithyAbhimAnavaDe duHkhI thanArA jIvane AnA karatAM bIjA daSTAMtanI bhAgye ja jarUra paDaze. laghutA tyAM ja prabhutA vase che. [ A. pra. pu. 17, pR. 37. ] saMta-sAdhu jananI sevAthI lAbha zI rIte laI zakAya? jema miSTa ane nirmaLa jaLanuM sevana karavAthI dAhanI zAMti, tRSAne uccheda ane maLanI zuddhi thAya che tema jagamAM tIrtharUpa saMta-sAdhunuM sevana karavAthI kaSAyadAha upazAnta thAya che-krodhAdika kaSAyatApa TaLe che, viSayAdika tRSNA zAMta thAya che-saMtoSa vaLe che tathA rAga, dveSa ane mahAdika mahAdeSarUpa maLa dUra thAya che. saMtasevA kalpavRkSanI jevI sukhadAyI che, zuddhaniSThAthI saMta-surapAdapanI sevA karanArane amRta phaLanI prApti thAya che, temanI chAyA paNa zItaLatA upajAnArI ane pApa-tApane nivAranArI hoya che. evA uttama virala saMta mahAtmAonI sevA koI virala bhAgyazALI ane ja pAmI zake che. evA uttama saMta-sAdhu mahAtmAnI sevA pAmIne je temanAmAM pragaTelA kSamA, mRdutA, saralatA, saMteSAdika uttama Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 22 ] zrI karavijayajI guNe ApaNe AdarIe ane kodhAdika doSa nivArIe te ja temanI pavitra sevAnI sArthakatA gaNAya. tema na thAya ane ApaNe jevA ne tevA doSita ja rahIe te kayAM te temanAmAM saMtapaNAnI khAmI che ke ApaNAmAM tevI gyatAnI ja UNapa che ema samajavu temAM prathama pakSa karatAM eTale saMtanI khAmI lekhavavA karatAM, ApaNI ja UNapa zodhI levI vadhAre yogya che je ApaNe kSudratAdika deSadRSTi tajI haMsanI jevI umadA guNadRSTine ja AdarIe to ja ApaNuM unnati thatAM thoDI ja vAra lAge, paNa durbhAgye ApaNe jyAM tyAM doSa ja jevA vadhAre TevAyelA hovAthI, jyAMthI aneka guNa maLavAno saMbhava hoya tyAMthI paNa ApaNe doSane ja grahaNa karIe chIe ane dUdhamAM paNa porA kADhavA jevuM karIe chIe, e bahu zaramAvA jevI tema ja nAdAnIbharelI vAta lekhI zakAya. je ke uttama jAti, kuLAdika sAmagrI ApaNe moTAM puNya pAmyA chIe, paraMtu jo tene sadupayeAga karI levAya te ja tenI sArthakatA che. bIjAnAM niMgha kAma joI jema ApaNe temanAM evAM niMdya kAma tarapha abhAva-tiraskAra jaNAvIe chIe tema ApaNA tevA ja kAma tarapha abhAva ke tirarakAra zA mATe na thavuM joIe ? avazya che joIe. tema chatAM te thatuM na hoya to temAM ApaNA hRdayanI zUnyatA ke kaTheratA ja samajavI. ApaNuM ATalI badhI agyatA jANI, jJAnI guru kevaLa anukaMpAbuddhithI ApaNe uga jagADavA ane ke maLatA, namratA, saralatA ane saMtoSAdika guNa AdarI anAdi krodha, mAna, mAyA ane lobhAdika durguNa nivAravA amRta jevAM hitavacano kahetA ja rahe che. jenuM bhaluM thavAnuM hoya, jeno udaya jAgavAne haya, jenuM Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 23 ] bhaviSya sudhAravAnuM hoya evA bhavya jano ja nisvAthI gurunA hitavacana sAMbhaLI haiye dhare che. gurumahArAjanA amRta jevAM zItaLa vacanathI temanA saghaLAM pApatApa dUra thavA pAme che. pUrvakRta karma anusAra prAptamAM saMtoSa rAkhI pitAnuM bhaviSya sudhAravA, svakalyANa sAdhavA te sAvadhAnapaNe prayatna kare che. ucca prakAranI gyatA prApta karavA mana, vacana, kAyA saMbaMdhI denuM nivAraNa karI, nyAya, nItina pAye majabUta karI, zreSTha deva, guru, dharmamAM ananya zraddhA rAkhI, pavitra vicAra, vANuM ane AcAranuM pAlana karanAra avazya Atmahita karI zake che. [ A. pra. pu. 17, pR. 68. ] satsaMga karavAthI thatA aneka uttama lAbha. saMta-susAdhu janonI saMgati kalpavelInI peThe kayA kayA guNarUpa lAbhanI prApti nathI karAvatI ? ka95velI kevaLa eNhikaAleka saMbaMdhI sukhanI prApti karAve che tyAre saMtasevA bhaktirUpa apUrva kalpavelI te alaikika agaNita sukhasaMpadAnI prApti ane vRddhi mATe thAya che. te anaMta kALanA purANuM pApasamUhano nAza kare che, jethI AtmAnI aneka prakAranI malina vAsanAo vilaya pAme che ane zubha vAsanAo jAgRta thAya che, sukRtyanI vRddhi kare che ane kalyANaparaMparAno jamAva kare che, jethI jIvane sarvatra sukhazAntine ja anubhava thAya che, jIvanI subuddhi jagADe che ane kubuddhi TALe che. pariNAme jaDatA (bhrama-vizvamAdika) dUra thatAM game tevA prasaMgamAM lagAre muMjhAyA vagara satya dizAnuM zIdhra bhAna thAya che ane temAM akhalita prayANa thaI zake Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 24 ] zrI kapUravijayajI che. vaLI te navI navI rUDI vijJAnakaLA pragaTAve che, jethI kaI paNa sthaLe parAbhava nahi pAmatAM sarvatra jayalakSamI prApta thAya che, ajJAna-mithyAtvarUpa aMdhakAra dUra karI jJAna-prakAza prasAre che, jethI svAtmagata anaMtavIrya-zaktinuM yathArtha bhAnazraddhA pragaTa thatAM, svavIzaktine upaga uttama prakAranA saMyamayeganuM yathArtha pAlana karavAvaDe, anaMtI AtmaRddhi saMpAdana athe karI levAmAM Ave che. A rIte saMta-susAdhu jananI sevA-bhakti-upAsanA akRtrima (sAcA svAbhAvika) sukhanA athI mumukSu janone chevaTe akSaya-anaMta-avinAzI sukhazAMti ApavA samartha bane che. [ A. pra. pu. 17, pR. 151. ] saddaguru-satsaMga mahimA 1 sazurunI kRpAthI jaDa je ziSya paNa jJAnI-paMDita banIne pite kalyANabhAgI thAya che ane anyane sadabhAgI kare che. 2. malayAcaLanI suvAsathI anya khaDAM (vRkSa) paNa caMdanarUpa banI jAya che tema zuddha cAritrasaMpanna sadagurunA saMgathI malina vAsanAvALA jI paNa sudharI suvAsita thAya che. 3. pArasamaNinA saMgathI jema loha suvarNarUpa thaI jAya che, tema saMta-mahAtmAnA samAgamathI ( temanA prasAdathI ) jIvanuM kalyANa thaI jAya che. 4. vedhaka rasanA sparzathI jema tAMbu suvarNarUpa thaI jAya che tema saMta-susAdhu jananI sevA-bhaktithI bhaktonuM kalyANa thAya che. Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 25 ] 5. meru ( suvarNagiri ) upara UgeluM tRNa paNa suvarNa tAne pAme che tema satsaMganA prabhAvathI jIvanuM sadabhAgya jAge che. 6. game tevAM malina ( melAM ) pANI paNa gaMgA nadImAM bhaLavAthI gaMgAjaLa tarIke manAya che-sevAya che tema satsaMganA prabhAvathI game tevA durAcArI paNa sudharI sadAcArI bane che. 7. jaLabiMdu samudramAM bhaLavAthI jema akSaya thAya che tema saMtacaraNamAM AtmArpaNa karavAthI tadrupa thavAya che. 8. jema bhamarInA caTakAthI IyaLa maTIne bhamarI banI jAya che tema saMta pratyenA niHsvArtha premathI saMtarUpa thavAya che. 9. svAti nakSatranuM jaLabiMdu, chIpalInA saMgathI, sAcA metI rUpa bane che tema saMta pratye sAcA hRdayanI prItibhaktithI jaDatA dUra thaI jAya che ane AtmA saguNamaya banI jAya che. 10. jema jAMgulI maMtrathI viSadharAdikanuM viSa UtarI jAya che tema saMta-sAdhu janenI dharma-AziSavaDe dAridra-duHkha dUra jAya che ane navajIvana pragaTe che. 11. saMta mahAtmA dharma-deva hoI sadA ya sevavA yogya che. [ A. pra. pu. 17, pR. 153.] Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ ra6 ] zrI kapUravijayajI mithyAtvanA cAra bheda. 1. pravartana mithyAtva-lekika tema ja lekottara mithyAtva saMbaMdhI karaNI kare-dveSAdikathI abhibhUta ( vyAsa ) lokika deva, gurunI sevA kare te lokika tema ja vItarAga deva, guru, dharmanuM tuccha AzaMsA rAkhIne sevana kare te lekettara mithyAtva tajavA cogya che. vyavahArasamakitanA sevanathI te sukhe tajI zakAya che. 2. prarUpaNuM mithyAtva-satyathI viparIta asatyamArga anya mugdha janene samajAvI temane unmArge dorI javArUpa prarUpaNa mithyAtva paNa vyavahAra samatinI prApti thatAM dUra thaI zake che-dUra thAya che. 3. pariNAma mithyAtva-sarvajJa ane sarvadazI vItarAgakathita tattvavacanane yathArtha nahi mAnavArUpa mithyAtva-vipa rIta buddhi ( vAsanA ) avazya tajavA yogya che. vItarAgakathita tatvane yathArtha jANI tenA upara dRDha pratIti ( AsthA ) rAkhavAthI te dUra thaI zake che. sadvivekarUpa ratnadIpaka hRdayamaMdiramAM pragaTavAthI ajJAna-mithyAtvarUpa aMdhakAra saheje nAsI jAya che. 4. pradeza mithyAtva-anaMtAnubaMdhI kaSAyAdika mehanIya karmanI sAta prakRti kadaLarUpe sattAmAM rahelI hoya te pradeza mithyAtva kSAyika samakita AtmAmAM pragaTa thavAthI te dUra thaI zake che. mithyAtvarUpI mahAzalya, mahAviSa, mahAvyAdhi ane mahAApadA dUra karavA siddha auSadhirUpa samyakatva (samakita ) saMjIvanI saguru pAsethI prApta karI kRtArtha thavuM. [ A. pra. pu. 17, pR.15ra. } Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [27] AcAryAdika uttama padavI pAtramAM ja zebhe che upadezamALAdika pramANika graMthamAM pratirUpAdika cida guNathI alaMkRta hoya tema ja prasiddha evA 36436=126 guNathI vibhUSita hoya eTale sAmAnya sAdhu-nigraMtha--aNagAra karatAM ghaNA ghaNA UMcA guNavaDe suzobhita hoya te ja jainazAsanamAM sUri-AcAryapadavIne egya kahyA che. tathA prakAranA guNa vagara gyatA--pAtratA rahitamAM uttama AcAryAdika padavI AropavI e kAgaDAnI korTamAM ratnanI mALA AropavA jevuM thAya che, tethI lAbhane badale nukasAna vadhAre thAya che ane evI uttama padavIne janasamAjamAM utArI pADavA jevuM athavA tenI hAMsI-mazkarI karAvavA jevuM thAya che, tethI ja evI uttama padavI lenAra ane denAranI javAbadArI jena zAsanamAM jevI tevI nahi paNa ghaNuM ja moTI jaNAvavAmAM AvI che. pAtratA-lAyakAta meLavyA vagara AvI uttama padavI dhAraNa karI jenazAsananI laghutA karAvanAra to nIcI gatine adhikArI thAya che; paraMtu tevI padavI parIkSA karyA vagara jevA tevAne svecchAe ApanAra paNa adhogatinA bhAgI thAya che. AcAryAdika saMpadAne pAmelA gyatAvaMta to AMbA jevA uttama vRkSanI peThe namratA dhAraNa karIne aneka jIvone upakArI thaI pavitra zAsanane zobhAkArI thAya che. jyAre aMgAramardakAdika jevA yogyatA vagaranA cha UlaTA zAsanane vagovanArA nIvaDe che. markaTe madirA pIdhI hoya ane vaLI tene vIMchI karaDyo hoya te vakhatanI tenI mastIne jema pAra rahete nathI tema eka te ochuM pAtra ne adhikuM bharyuM, te sAthe AcAryAdika padavIne bhegA thayA pachI jeI levI tenI khumArI. Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 28 ] zrI kapUravijayajI gautamasvAmI jevA sugya samartha puruSoe uttama guNa yoge dhAraNa karelI padavI tathA prakAranI lAyakAta vagara jevA tevA jI jIravI zake? kAca pAro khAvAthI khAnArane jema nukasAna kare che tema pAtratAhInane padavI lAbhane badale nukasAnakArI ja thAya che. AgalA vakhatamAM sugya jIvane ja anukrame AcAryAdika padavI ApavAnI saMbhALa sArI rIte rAkhavAmAM AvatI hatI, tethI te svaparane lAbhakArI ja thatI hatI, paraMtu atyAre AcAryAdika padavI pradAna te prakAranI yogyatA ke anukrama vagara game tyAre svecchApUrvaka karavAmAM Ave che te bahu vicAraNIya che. [ A. pra. pu. 17, pR. 7ra. ] sAmAyika-samabhAva-samatAprApti upAya. zrutasAmAyika, samakita sAmAyika, dezaviratisAmAyika ane sarvaviratisAmAyika-ema cAra prakAre sAmAyika heI zake che. zruta-zAstrAbhyAsavaDe, zama-saMvega-nirveda-anukaMpA ane Astikaya lakSaNa samyakatvavaDe, sthUla hiMsA, jUTha, corI pramukha tajavA vaDe ane sarvathA hiMsAdika pApapravRttine tyAga karavAvaDe sAdhyadaSTivaMta jIvane samatA-sAmAyikano lAbha thAya che. bAhyadaSTivALA jIva te apUrva lAbha meLavI zake nahi. sarvavirativaMta sAdhu janene jiMdagI paryatanuM sAmAyika hoya che ane dezavirativaMta zrAvakane te kamamAM kama be ghaDInuM hoya che. AtmalakSathI temAM jeTalo vadhAre samaya levAya tethI adhika lAbha ja thAya che; hAni thatI nathI. jyAM sudhI zrAvaka Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 29 ] sAmAyika(samatA bhAva)mAM vate tyAM sudhI te sAdhu jevo pApAraMbha rahita lekhAya che, tethI ja bhAvika zrAvaka, zrAvikAo avakAze teno khapa kare che. bhavyAtmAoe tene adhikAdhika khapa kare ja ghaTe che, kemake temAM je samaya jAya che te apUrva lAbhakArI hovAthI amUlya che. jema jema teno abhyAsa AtmalakSapUrvaka adhikAdhika karavAmAM Ave che tema tema AtmazAMtimAM vadhAre ja thato jAya che, e vAta svAnubhavathI siddha karI zakAya ema che. kaIka mugdhajano pitAno samaya phegaTa gappAsapAmAM gALe che te kaIka kSaNika mojamajA mANavAmAM gALe che. kaIka kalezakaMkAsa karavAmAM te kaIka kapaTajALa guMthavAmAM-ema svecchAcAramAM ja vakhata gALI bApaDA mAnavabhavane phegaTa hArI jAya che. keIka viralA AtmAthI jo ja puNIyA zrAvakanI peThe athavA ANaMda kAmadevAdikanI peThe potAne amUlya mAnavabhava dharmArAdhana karavAvaDe lekhe kare che. tulasA, caMdanabALA, sItA, draupadI pramukha satIo pitAnAM pavitra AcaraNathI prasiddha thayela che. garIba-bhikSu sarakhe paNa sAmAyika-cAritranA prabhAvathI Indra ane nareMdrAdikavaDe pUjita bane che. e sAmAyikanAM ATha paryAya nAme samajavA gya che - 1. sAmAIyaMtra sAmAyika = bhAva-samatAnI prApti. 2. samaIyaM= samayika = samyagadayApUrvaka sarva jIva pratye pravartana 3. samevAo= samyavAda: rAgadveSa rahita yathAsthita kathana. 4. samAsa= staka(DA)akSaravaDe karmanAzaka tattvAvabedha. 5. saMkhe= saMkSepa=akSara cheDA paNa arthagaMbhIra dvAdazAMgI. Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 30 ] zrI kapUravijayajI 6. aNavaaM=anavadya=niSpApa AcaraNa. 7. pariNA parijJA pApatyAgavaDe eka sAthe vastutatvanuM jJAna. 8. paccakhANa=pratyAkhyAna tajavA gya vastuno tyAga. e ATha paryAya nAmanuM rahasya manana karavA yogya che. sahaja svAbhAvika Atmika sukha pragaTa karavAnA abhilASI jane e pratidina avakAza meLavI ukta sAmAyikano jema adhika lAbha meLavAya tema prayatna karavo ghaTe che. sAmAyika eTale samabhAvanI prApti ane vRddhi je rIte ane je mArge adhika thavA pAme te rIte ane te mArge adhika kALajIthI pravartana karavuM te. dezavirati zrAvakane sAmAyikano kALa be ghaDIthI ocho na hoya, paNa kadAca pAMca, daza miniTane avakAza maLe to tene paNa sadupayoga karI samabhAva-samatA guNanI prApti ane vRddhi karavAnuM bhUlavuM na joIe. je pratijJA karavAmAM Ave tenuM rahasya sArI rIte lakSamAM rAkhI tene saphaLa karavA kALajI rAkhavI joIe. mana, vacana ane kAyAvaDe pApAcaraNane jAte Adara kare ke karAvavo nahiM. bhAvanA udAra rAkhavI. maitrI, karuNA, muditA ane mAdhyathyane kAyama abhyAsa rAkhavo. saMsAranI asAratA samajI temAM bhAgyayege prApta thayela mAnavabhavAdika sAmagrInI saphaLatA zIdhra karI levI ghaTe che. [ A. pra. pu. 17. pR. 198. ] Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 31 ] saMyama e ja sukha-zAMtinI kharI cAvI che. kiIka bheLA loke saMyamanA nAmathI ja bhaDake che. temane saMyamane khare artha samajAye hoto nathI. athavA saMyamanA miSathI kaIka vakhata bagabhaktone daMbha joI teo tethI ubhagI gayA hoya che athavA to temane te tarapha abhAva pedA thayela hoya che, paraMtu je saMyamane khare artha-paramArtha barAbara samajAya ane tevA ja sAcA saMyamanuM yathArtha rIte pAlana karAtuM sAkSAt jovAya to te sAcA saMyama pratye tema ja saMyamavaMta vyakti pratye prema pragaTyA vagara rahe ja nahiM. tethI ja saMyamane artha-paramArtha kahevA prayatna karazuM. ukta saMyamamAM saM ane yama be pada che. sam = samyapha- sArI rIte, yama = niyamanuM pAlana karavuM. hiMsA, asatya, cerI, jArI pramukha pApakAne bane teTale parihAra ( tyAga ) kare, mana tathA Idriyono nigraha kare che temane unmArge javA na detAM aTakAvavAM ), kedha-reSa, mAna, ahaMkAra, mAyA-kapaTa ane lebha ( athavA rAga ane dveSa ) rUpa caMDALothI cetatA rahevuM ( temane saMga na kara ) tathA mana, vacana ane kAyAne kabajAmAM ( aMkuzamAM ) rAkhavA prayatna kare tenuM nAma saMyama. zuddha prema-dayA, satya, prAmANikatA ane zIla-satiSAdikanuM satata sevana karavAthI, kSaNika ane azucibharelA jaDa vastu saMbaMdhI viSayabhoganI asAratA samajI, tenI upekSA karI AtmAnA sahaja svAbhAvika sat-cit AnaMda meLavavA , Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 32 ] zrI kapUravijayajI kharA ni:spRhI jJAnI gurunI kharA dilathI sevA-upAsanA karavAthI, kSamA-samatA, mRdutA-namratA, RjutA-saraLatA ane satASAdika saguNA sArI rIte AdaravAthI tathA vicAra, vANI ane AcAramAMthI malinatA TALI zuddhi karavAthI saMyamanI prApti, rakSA ane abhyAsakhaLathI vRddhi thAya che. e ja sukha, zAMti prApta karavAnI, tene TakAvI rAkhavAnI tema ja tenI abhivRddhi karavAnI kharI cAvI che ane tethI ja te dareka bhavya AtmAne avazya AdaravA yeAgya che. pUrvokta hitakArI sukhadAyaka saMyamamA ne anAdara karI jIva o svaccha dapaNuM hiMsA, asatya, cArI, jArI pramukha pApamArgamAM ja racyApacyA rahe, managamatA zabdAdika viSayamAM rAga-Asakti ane aNugamatA viSaye pratye dveSaaruci karatA rahe, krodhAdika kaSAyAgnine ThAravA zAnta karavAne badale te prakhaLa thAya tevAM AcaraNa karyA kare ane mana, vacana tathA kAyAne, kaheA ke vicAra, vANI ane AcArane zuddha-pavitra banAvavAne badale milana banAvatA rahe te te asaMyamavaDe pariNAme du:kha ane avanatimAM ja AvI paDe. sarve jIvanuM hita cintavana karavu, du:khI jananAM du:kha dUra karavA ApaNAthI banatuM karavuM, sukhI ke sadguNIne dekhI ke sAMbhaLIne rAjI khuzI thavuM ane pApI prANI upara dveSa niha karatAM banI zake te tene sudhAravA (niSpApI manAvavA) prayatna karavA, e ApaNI pavitra kraja samajavI joie. tene badale anyanu aniSTa, ahita cinhavIe, du:khInI upekSA karIe athavA teA tenA tarapha dveSa, aruci, kheda, tiraskAra batAvI du:khamAM umerA ja karIe, sukhI ke sadguNInI irSyA, adekhAi, avajJA ja Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 73 ] karIe ane pApI, nIca, ni Mdya kAma karanAra sAthe prIti mAMdhI pApAcaraNane puSTi ApIe, e badhAM asaMyamavaDe sukha, zAMti pAmI na ja zakIe, e spaSTa samajI saMyama sevave. ( A. pra. pu. 17, pR. 149. ) mana ane iMdriyadamana karavAnI ati ghaNI jarUra mana pArA jevuM athavA pavana jevuM ati caMcaLa, capaLa vegavALuM hAvAthI tene kramavu vadhAre muzkela paDe che, paNa tene damavAnI jarUra tA che ja. saMkalpa ane vikalparUpa gheADAAvaDe te atyaMta vegavALuM banatu jAya che. rAga, dveSanA pramANamAM te saMkalpa, vikalpA UThe che, vadhe che ke maMda paDe che. jIva-AtmA jevAM sArAM narasAM nimitta meLavI, zubhAzubha pravRtti kare che tevA rAgadveSanA pariNAmathI saMkalpavikAmAM pheraphAra thayA kare che. pUrvanA janmAmAM koi ruDAM karma( punya )sAge jJAnI puruSanA upadezathI ke sahaja AtmAnI preraNAthI sArA kRtyA bhAvathI karyA hAya, te nAM phaLaparipAka tarIkeja A vartamAna bhavamAM-manuSyajanmamAM managamatI ( anukULa ) zubha sAmagrI pAmI zakAya che. tenA atyAre jevA sArA ke narase upayAga karavAmAM Ave tenA upara ja ApaNAM bhaviSya( zubhAzubha )nu nirmANa thaI zake che. pAMce iMdriyA paravaDI ( pUrepUrI suMdara ), zarIra nirogI, satyAsatya, hitAhita, lAbhAlAbha ane guNadoSAdikane barAbara pArakhavAnI kaLA ( samajazakti ), uparAMta dIrgha-lAMbu AyuSya, sArA jJAnI ane sadAcaraNI sajjanAnA saMga 3 Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 34 ] zrI kapUravijayajI meLApa, temanI sAthe nirmaLa-ni:svArtha prema-prIti, temanAM ekAMta hitavacana( upadeza )mAM UMDI zraddhA( AsthA ) ane te mujaba vartana karavA ujamALatA ( puruSArtha )--A saghaLAM ApaNuM bhaviSya sudhArI levAnAM zreSTha sAdhana maLelAM che, chatAM jo ApaNe tene lAbha na lai zakIe ane aneka prakAranAM asadAcaraNA svecchA mujaba sevI, maLeleA amUlya samaya nakAme vItAvI daie, aihika sukhamAM ja racyApacyA rahIe, paralAMkanI ( parabhavanI ) darakAra ja na karIe, mana ane iMdriyAne tadna meAkaLAM ja mUkI daie, temane svecchA mujaba cAlavA dai, badhI rIte pApa-anatha ja poSaNa karIe ane prAsasAmagrInA kaMi paNa sAga na ja karIe, teA ApaNe AtmadrohI yA AtmaghAtI ja lekhAie, kemake tethI svaparahita karavAnI amUlya taka phogaTa gumAvI svecchAcAravaDe ApaNane nIcI gatimAM ja javu paDe, jyAM ati ghaNuA kALa kevaLa du:khI hAlatamAM ja pasAra karavA paDe, tema chatAM je amUlya taka ApaNe mUrkhAIthI svacchaMdapaNe cAlavAmAM gumAvI hAya te apAra kaSTa sahana karavA chatAM puna; pAmavI ati muzkela thaI paDe. dhAro ke A mAnavabhavamAM ApaNe maLelI punyasAmagrInA kazA ruDA upayega karI ApaNe svaparahita AcaraNuvaDe saMcelA punyayeAge UMcI gati pAmI zakIe. vaimAnika deva tarIke ke jemAM trikALa saMbaMdhI jJAna AkhI jiMdagI sudhI rahe evuM ruDuM avidhijJAna jyAM vidyamAna haiAya evA game te devanikAyamAM janma pAmIe te ApaNuM bhaviSya sudhAravAne kevA kevA upAya caiAjavAnI khAsa jarUra che tenuM ApaNane sAkSAt ( pratyakSa ) bhAna thAya, tethI te te upAya AdaravA Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 35 ] ucita ane Avazyaka che ema daDha pratIti (zraddhA) thAya ane ApaNuM baLa-vaye pahoMce teTalA pramANamAM te te sadupAye pramAdarahita AdarI-AdaravA daDha nizcaya karI daDha prayatnane temAMthI amegha-acUka phaLa meLavI zakIe, e vAta spaSTa che. samAdhimaraNa-ArAdhakapaNAnI IcchA rAkhI te mujaba sadvartana sevavA nija puruSArtha pheravanArA sajajana to thoDA ja vakhatamAM janmamaraNanA pherA TALI akSaya-avinAzI paramAnaMda makSapada pAmI zake che, paraMtu pUrvanA punege prApta thayelI A badhI durlabha sAmagrIne viSaya-kaSAyAdika svecchAcAravaDe niSphaLa-nirarthaka karI nAMkhI karelAM duSkRtyevaDe je mugdha (ajJAnI) jane pazu jevI nIcI gatimAM janma dhAraNa kare che temanA hAthamAMthI je amUlya taka sarI gaI te game tevAM bhAre kaSTa sahana karavA chatAM paNa pAchI maLavI atyaMta durlabha che. tethI ja mana ane iMdriyane lagAmamAM rAkhI, avaLe raste jatAM aTakAvI, savaLa-sAce raste dorI ApaNuM unnati sAdhavAmAM ja upayogI banAvavA ucita che. (A. pra. pu. 17, pR. 199. ) svajIvanazakti Vitality no vyartha vyaya karatAM aTako karakasara e bIjo bhAI che." uDAu paNuM na karavuM vigere zANu zikhAmaNane arthazAstramAM jema upayoga karIne lakSamIne nAhaka vyaya thato aTakAvavAmAM Ave che, tema jenA vaDe ApaNe AtmajJAna, AtmazraddhA ane AtmaramaNatA Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 36 ] zrI vijayajI pramukha sahaja svAbhAvika AtmasamRddhi prApta karI tenI rakSA tathA puSTi karI zakIe, ane aneka ajJAna jIvone unmArge jatAM je je anartha ( duHkhI thAya che te sArI rIte ni:svArthapaNe samajAvI, temane asatya mArgathI pAchA vALI, sanmArge jeDI zakIe tevI jIvanazaktinuM saMrakSaNa karavAnI ApaNuM sauthI agatyanI pharaja che. jema anukULa rAkathI zarIranuM Arogya sacavAya che ane pratikULa khorAkathI zarIranuM Arogya bagaDe che, jema nyAya, nIti ne prAmANikatAbharyA vyApAra-vyavasAyavaDe lakSmInI prApti, rakSA ane vRddhi thaI zake che ane anyAya, anIti ne apramANika AcaraNathI teno vinAza ja thAya che tema saddabhAvanAvALA pavitra vicAra, uccAra ane AcAravaDe ApaNuM jIvanazaktinuM rakSaNa ane poSaNa thavA pAme che, ane tevI ja rIte virodhI bhAvanAyukta malina vicAra, vANuM ane AcAravaDe teno nAza paNa thAya che, ema samajI sujJa janee sadA ya maitrI, karuNA, pramoda ane mAdhyathyi jevI uttama bhAvanAo vaDe pitAnAM aMta:karaNane bhAvita karI nAkhavuM joIe, temaja potAnA vicAra, uracAra ane AcArane paNa jema bane tema adhika unnata banAvavA prayatna cAlu rAkhavo joIe. jIvanazaktine khIlavavAne ane tene sArthaka karI levAne enA jevo sarala, sugama upAya bhAgye ja hoI zake. jema jema jIvanazaktino sanmArge vivekathI vyaya karavAmAM Ave che tema tema chUpAI-DhaMkAI rahelI jIvanazakti pragaTa thaI temAM vadhAro ja thato jAya che. jIvanazakti e svAbhAvika AtmabaLa che ane je tene khIlavavA Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 37 ] vikasAvavAnI dharma-kaLA kharAkhara hAtha Ave te te zakti anaMta, akSaya manavA pAme che. sabhyajJAna, vijJAnakaLA, darzanakaLA ane cAritrakaLA e ja kharI dharma kaLA che. ane evI saddha kaLA prApta karI levAnuM. sAbhAgya keAika viralAne ja hAya che. jemane e uttama kaLA prApta thayela hAya che te bahudhA caMdra, sUrya ane dIpakAdinI peThe aneka prANIva`ne upakArI ane che; tethI ja e uttama kaLA prApta karI, tenI kALajIpUrvaka yathArtha rakSA karI, tenA jema bane tema adhika vikAsa karavA prayatna sevavA joie. sabhyajJAnAdika kaLAvaDe AtmabaLa vadhatu jAya che ane puSTi pAmelA AtmabaLa( puruSArtha )vaDe ukta kaLA adhika khIlatI jAya che. e rIte anyAnyAzrayavaDe uttarAttara guNanI vRddhi thayA ja kare che ane chevaTe te anaMtapaNAne pAme che, eTale anaMtajJAna, anaMtadarzana, anatacAritra (sthiratA ) ane ana'tavIryarUpa ane che. sata-cit--AnadasvarUpI AtmA e rIte sAkSAt anaMtajJAna ane sukhane svAmI pAte ane che ane peAtAnA amRtamaya upadezavaDe aneka bhavyAtmAone paNa sanAtha kare che-karI zake che. e rIte svaparane svAbhAvika sukhazAMti pamADavAnI kaLA keLavavAnI ApaNane maLelI anupama, anukULa taka kharAkhara sAdhI sArthaka karI levI keTalI badhI jarUranI che te have tamane saheje samajI zakAze. hINA-nabaLA malina vicArA, aNuchAjatA, asabhya, rASAdikabharyAM malina vana ane vavicAryA svaparaprANa Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 38 ] zrI kapUravijayajI ghAtaka AcaraNe vaDe mugdha-ajJAna che bApaDA pitAne maLelI amUlya takane, kahe ke svajIvanazaktine vyartha gumAvI UlaTA adhika duHkhI bane che, mATe mAdaka padArthonuM sevana (madya), viSayAsakti, krodhAdika kaSAya, Alasya ane vikathAdikane dUra tajI, saddharmakaLAvaDe ApaNe svajIvanazaktine khIlavavI ghaTe. tethI ja aMte anaMta sukhazAMti prasare che. (A. pra. pu. 17, 6, 148.) mUMgAM paNa upayogI jAnavaro pratye anukaMpA athavA dayA dAkhavavAnI ApaNI pharaja. mUMgA paNa aneka prakAre upagI jAnavare pratye ApaNuM vartana vivekathI sudhAravAnI jarUra che. gAya, bheMza, baLada ane bakarI pramukha prANIvarga pratye svArthavazatAthI (pitAno svArtha sadhAto hoya tyAMsudhI ) sAruM vartana calAvAya che kharuM, paraMtu jyAre svArtha sarI jAya che tyAre te te prANavargane pUrva upakAra visArI mUkI kyAM to tene pAMjarApoLamAM padharAvI devAya che, athavA te kasAIlekane vecAtAM ApI devAmAM Ave che. AvuM vartana anucita ane anyAyI jaNAya che. kasAIlakone uparokta nirdoSa prANuo vecAtAM ApavAM e te taddana nirdayatAnuM kAma che, tema ja upakArane badale apakAra karavA jevuM che. te prANIonuM temanI jiMdagIparyata kRtajJatAthI pAlana-poSaNa jAte ja karavAne badale pAMjarApoLamAM mUkI devAM te paNa pAMjarApiLane kharca vadhArI mUkI tene bejArUpa thavA barAbara che. pAMjarApoLamAM to kevaLa pAMgaLAM, lAM, laMgaDAM, azakta Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 [ 39 ] ane jemane kAi dhaNIdhArI na hAya evAM prANIonA ja mahudhA nirvAdgha thavA joie, tene badale temAM jo sabaLa jAnavarone paNa pALavA-pASavAmAM Ave te temAM adhika kharca thatAM khIjA apa'gArdika duHkhI ane duLa prANIone meTA pramANamAM rAkhavAnu ke sAcavavAnuM pAlave nahi; eTaluM ja nahi paNa AjakAla cAlatI avyavasthita ane sagavaDa vagaranI pAMjarApeALamAM teA bahudhA sakhaLa jAnavarAvaDe niLa jAnavaranA vadhAre marA thavA pAme che. te nyAyaviruddha heAvAthI ucita lekhAya nahi, tethI game tevA sAgeAmAM pAMjarApoLAmAM jamA thayelAM sabaLa jAnavarAnuM kharca vadhAravA karatAM tevAM prANIone kRtajJatA sAthe anuka pAbuddhithI tenA mAlIkeAe jAte ja pALavA athavA temanuM anyatra sArI rIte pAlana-pASaNa thAya tevI peAtAnA kharce thI vyavasthA karavI vyAjakhI che. prathamanA vakhatamAM dayALu, udAra ane zraddhALu leAkeA AvAM upayAgI saMkhyAbaMdha jAnavarAne peAtAnI prajA peThe pALatA, pASatA ane tane kharI saMpatti samajatA hatA. AnaMdArdika gRha hupatione tyAM keTalA gAkuLa hatA ? ane te kevA sukhI ane AbAda rahetA hatA ? sadguNI gRhasthA evI udAra rIti-nIti kayAre akhatyAra karaze ? ( A. pra. pu. 17, pR. 278 ) Tang Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 40 ] zI kapUravijayajI ApaNAM dilamAM dayA guNa khIlavavA zAkta sarala ne sugama upAya. sAdhu hoya ke gRhastha hoya paNa pApAcaraNathI bacavA mATe dharma-kama ( vyavahArika kAma ) karatAM sukhanA athI dareka jane hAlatAM-cAlatAM, besatAM-UThatAM, zayana-saMthAro karatAM, saMbhASaNa karatAM tema ja bhejana pramukha kiyA karatAM jayaNAjIvadayA avazya pALavI joIe. sarva jIvane Atma samAna ( pitAnA prANa jevA ) lekhanAra sAdhujanone evA prasaMge jayaNA pALavI sulabha che mohavikaLa evA gRhastha jano abhyAsavaDe dhAre to tevI jayaNA thoDA ghaNA aMze pALI zake che ane te abhyAsa pADave jarUrano paNa che. abhyAsathI zuM thaI zakatuM nathI ? khaMtabharyA abhyAsathI sarva kArya siddha thAya che. ApaNuM bedarakArIthI koInA prANanI hAni na thAya te mATe jarUra lakSa rahevuM joIe. bIjA jIvonuM hita thAya ema sAvadhAnapaNe halana, calana, zayana, Asana, bhajana, bhASaNadika karatAM svahita avazya sadhAya che, paNa svArthodhapaNe te pratyeka kAma karatAM bedarakArI rAkhavAthI svaparahitane hAni ja thavA pAme che. game tevA zudra (laghu) jaMtunA jIvitane aMta karavAne kaIne hakka kema hoI zake ? tema chatAM je koI svachaMdatAthI paranA prANano aMta kare-karAve che tene tenAM kaDavAM phaLa bhegavyA vagara chUTake nathI. ApaNe je punyasAmagrIno vega pAmyA chIe tene sArthaka karavA, tene bane teTalo sadupayoga ja karavuM joIe. hiMsAdika duSkRtyathI dUra ja rahevuM joIe, mana ane Indriyone kabaje rAkhavAM joIe, Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 41 ] krodhAdika duSTa kaSAyAne kSamAdikaDe vaza karavAM joie; tema ja udAra bhAvanAyukta raheNIkaraNIvaDe mana, vacana, kAyA kaheA ke vicAra, vANI ane AcAranI zuddhi avazya karavI joie e rIte saMyama yA. AtmanigrahavaDe ja svabhAvadayAnI siddhi thAya che. svadayA vagaranI parakrayA zI rIte thai zake ? jenAmAM kSamA-samatArdika na haiAya te anyane kSamA-mArII ApI, abhaya zI rIte karI zakaze jenAmAM namratA sabhyatAdika nahi haiAya te anyane namratAdika guNA kayAMthI zIkhavI zakaze ? jenAmAM saralapaNuM tathA saMtASAdika nahi hAya tenuM vita anyane zI rIte upakAraka banI zakaze ? matalaba ke je Atmanigraha karI zakaze te ja kharo svadayA siddha karI anya aneka jIvAnu paNa hita sAdhI zivasaMpadA pAmI zakaze. ( A. pra. pu. 17, pU. 301. ) svajIvanatattvane TakAvI rAkhavAnI kaLA. 1. sAduM, sAttvika, parimita, niyamita, nirdoSa, icchita khAnapAna karavAthI zarIranu AreAgya ThIka sacavAya che, ane ApaNAM nityakarttavya skhalanA rahita sAdhI zakAya che. 2. zarIranA saMcA bagaDe tyAre tene niyamamAM lAvavA, maLanI zuddhi karavA laMghana-upavAsAdika akasIra upAya che, chatAM niLa mananA leAkeA zarIramamatAthI duHkharUpa thAya evuM nakAmu khAnapAna karyA kare che. ApaNA leAkeA AreAgyarakSAnA niyama kayAre pALatA zIkhaze ? Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ kara ]. zrI karavijayajI 3. zuddha havA, pANI ane prakAza je sthaLamAM saheje maLe evuM suMdara nirdoSa sthaLa rahevA mATe pasaMda karavuM joIe. 4. gaMdakI ke durgadhIthI dUSita sthAna na hovuM joIe. 5 vastrAdika sAdAM paNa svaccha rAkhavAM joIe. 6. jema kATa loDhAne khAI jAya che tema ALasa-pramAda-- edIpaNuM paNa zarIrane bagADI nAMkhe che. 7. zarIrane sArI rIte kasatA rahevuM joIe, jethI te sukhazIla banI rogagrasta thaI na jAya. 8. je sukhazIla banI rahela hoya che te kaMI paNa regAdika kaSTa prApta thatAM, tApamAM sukamaLa puSpanI jema cImaLAIne duHkhI thAya che. 9 je prathamathI ja zarIrane sArI rIte kasI rAkhe che te game tevA kaSTaprasaMge paNa ThIka TakI zake che. 10. game tevA rogAdika viSama prasaMgamAM je koI mananuM samatolapaNuM sAcavI zake che tenA upara game tevA duSTa gAdika mAThI asara karI zakatA nathI. 11. roga karatAM ciMtA karavAthI vadhAre vinAza thavA pAme che tethI ja ciMtAne citA karatAM adhika gaNuM che. ciMtA karavAthI zarIranuM lehI ochuM thAya che. 12. havAphera ke pANIphera karavA IcchanArAoe zaMtrujaya, giranAra, AbU ke zikharajI jevAM sthaLe anukULatA mujaba * Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 43 ] pasaMda karavAM joIe ke jethI tyAMnuM uttama vAtAvaraNa paNa tana-mana upara sArI asara karI zake. 13. nAnA moTA sahue svacchatA ane sughaDatA jarUra rAkhatAM zikhavuM joIe ke jethI svapara anekane lAbha thaI zake. 14. kharI bhUkha vagara raseMdriyavaza thaIne khAvuM te jokhamavALuM che. 15. ajIrNa chatAM anna levAthI te viSarUpa thAya che. 16. prasannacitta rahevAthI azAMti upajatI nathI ane AMtarazAMti anubhavAya che, tema ja duHkha mAtra dUra thAya che. 17. kaluSita citta karavAthI zAMtine lepa thAya che. 18. ati snigdha-mAdaka padArthanA adhika sevanathI cittavRtti bagaDe che, kAmenmAda pragaTe che ane vIryane vinAza thavAthI zarIra ni:satva bane che- nivAI jAya che, paNa mAphakasara khAnapAnathI svavIya jaLavAI rahe che. 19 ati viSayAsaktithI vIryane atyaMta vinAza thAya che. 20. krodha-dveSAdika tApathI lehI badhuM tapI jaI kharAba thaI jAya che. 21. hINI-nabaLI batathI paNa bahuM aniSTa pariNAma Ave che. 22. kharI dilasojIvALuM vacana amRtanI garaja sAre che. 23. ati zeka, saMtApathI lehInuM pANI thaI jAya che, mukha phikku ke zyAma paDI jAya che ane akALa mRtyu thAya che. Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 44] zrI kapUravijayajI 14. sahue svajIvanatatvane TakAvI rAkhavAnI ane sadvivekavaDe tene saphaLa-sArthaka karI levAnI kaLA zIkhI levI joIe. ( A. pra. pu. 17, pR. 119 ) Arogya sAcavavA avazya lakSamAM rAkhavA yogya niyama ane tethI thatA kaMIka avAMtara phAyadA, 1. sukhe pacI zake evo sAdo ane sAtvika, nirdoSa vanaspati rAka niyamita vakhate mAphakasara sudhAne zAMta karavA, tema ja kSINatA dUra karavA levo joIe. 2. levAmAM Avato khorAka kaThaNa hoya to tene khUba cAvIne pANI jevA karyA pachI ja gaLe utAre joIe. 3. dUdha je pravAhI khorAka hoya te tene paNa dhIme dhIme kaThaNa padArthanI peThe moDhAmAM thoDo vakhata mamaLAvyA bAda ja gaLe utAre joIe. 4. pAcanakriyA barAbara sateja thAya eTalA puratI zarIra mahenata karavA jarUra lakSamAM rAkhavuM joIe. pa. khullI, svaccha havA pUratA pramANamAM levI joIe. 6. zuddha, svaccha jaLa khAnapAnamAM vAparavuM joIe. 7. sUryAdikane prakAza sArI rIte AvI zake evA sthaLamAM nivAsa kare joIe. Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 45 ] 8. banI zake tyAM sudhI jiM dagInI prathama pacIza varSanI vayaparyanta mana, vacana, kAyAthI zuddha brahmacarya pALavu joie. 9. daramiyAna tAmasI vRttine peAkhanArA khAnapAnathI paraheja rahevu joie. sAttvika vRttine anukULa heAya evu ja khAnapAna levu joie. 10. pavitra ne nirdoSa vicAra, vANI ane AcAranA abhyAsa rAkhI kAyama tenI khIlavaNI karavI joie. 11. sadoSa ne malina vicAra, vANI tathA AcaraNathI sadaMtara dUra rahevA satata prayatna karavA joie. 12. sarvanuM sadA ya 13. du:khI janA cUkavu' na joie. hitaciMtana karatAM zIkhavuM joie. du:kha vidyAravA banatA prayatna karavA 14. sukhI ane sadguNIjanAne dekhIne ke sAMbhaLIne dilamAM rAjI-pramudita thavu joie. 15. game tevA nIca-nAdAna--niMdya kArya karanAra upara dveSabhAva lAvyA vagara tene sudhArI zakAya teA sudhAravA prayatna karavA ane tema karavuM azakaya jaNAya te samabhAva rAkhI anya hitakArya pramAda vagara karavAnuM sadA lakSa rAkhavu. 16. zarIrazuddhi, vastrazuddhi, cittazuddhi ane sthAnazuddhi vigerethI AreAgya sacavAya che, tethI tevI zuddhionI upekSA karavI nahi. Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 46 ] zrI kapUravijayajI 17. zarIra-Arogya sAruM sacavAya te citta prasanna rahe che ane cittanI prasannatAthI sukhazAMtimAM vadhAro thaI zake che tathA dharma sAdhana paNa anukULatAthI thaI zake che, jethI pariNAme parabhava paNa sudharI zake che. 18. zarIranuM Arogya TakAvI rAkhavA Indriyanigraha, kaMdhAdika kaSAyanigraha, mana, vacana, kAyanigraha ane hiMsAdika pApanigraha avazya kartavya che. 19. saMyama athavA Atmanigraha ja sarva sukha-zAMtinuM mULa jANI tenI rakSA ane puSTi thAya tema ALasa-pramAda rahita vartavuM te sarvathA ucita che 20. iMdriya, viSaya ane kaSAyane paravaza thavAthI, mana, vacana, kAyAne mekaLAM mUkavAthI tathA hiMsAdika pApamAM rata rahevAthI aniSTa pariNAma ja Ave che. 21. Atmanigrahane ja kharI unnatinuM prabaLa sAdhana gaNuM sukhanA athI janee te sevavA sadA ya lakSa rAkhavuM. (A. pra. pu17, pR. 279. ) jaina tema ja jainetara dayALu janane bhakSyAbhaDhyA khAnapAna saMbaMdhI thoDIka sUcanAo. 1. mAMsa, madirAne dhikkAranArAo paNa AjakAla chUTathI videzI davAdikane upayoga karatA dekhAya che. temAM kevI kevI bhraSTa vastuo Ave che tenuM je pRthakkaraNa karavAmAM Ave te kamaLa hRdaya upara bhAgye ja asara thayA vagara rahe. dAkhalA tarIke Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 47 ] videzI davAmAM jeTalA pravAhI padArtha Ave che teTalAmAM prAya: dArune bhega te sAthe hoya che ja. te sivAya koDalIvara-oNIla eka jAtanI mAchalInA kalejAnuM tela che ItyAdi braNa vastuo vAparavA karatAM dharmane bAdha na Ave evI dezI, cokhkhI vastuone ja davAmAM upayoga kara ucita lekhAya. vaLI videzI vastuo karatAM svadezI vastu ja ApaNA zarIrane vadhAre mAphakasara Ave e dekhItuM che. kadAca videzI vastunA upayo gathI kSaNabhara regazAMti dekhAya, paNa kaMIka vakhata te te navuM tUta paNa UbhuM kare che jyAre vivekasara svadezI cempI vastunA upayogathI te roga nirmULa thavA pAme che. 2. ghaNAkharA rege te rasalaMpaTatAthI pedA thAya che ane te vaLI kupacyathI ja vadhe che. evA vadhatA jatA rogane aMta lAvavAnI IcchAvALAe tevI rasalaMpaTatA tathA kupasevanathI dUra ja rahevuM joIe. A muddAnI vAta tarapha leka ghaNI ja bedarakArI rAkhI vakhatevakhata aneka prakAranA vyAdhionA bhegA thaI paDe che. 3. ekabIjAe eThAM karelAM anna pANuM khAvApIvAthI, ekabIjAnI moDhAnI lALa ekabIjAnAM peTamAM javAthI, eka bIjAnA vyAdhione cepa lAge che. tethI paNa kaIka vakhata acAnaka vyAdhio pedA thAya che ane upara jaNAvelI mAThI rUDhI tajavAmAM na Ave tyAM sudhI tevA reganI paraMparA vadhatI ja jAya che. tethI e kurUDhI paNa avazya tajI devI joIe. 4. Arogya IcchanAre jema bane tema unmAdaka vastunuM sevana nahi karatAM prakRtine anukULa Ave evuM sAduM ane sAtvika khAnapAna ja karavuM joIe. Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 48 ] zrI kapUravijayajI 5. rAtrieAjanane te manatAM sudhI sarvadA ane sathA tyAga ja karavA joIe. 6. saDI gayelI, bagaDI gayelI, virasa thayelI vastu khAvI pIvI nahi. ArdrA nakSatra 7. beThA pachI kerI, phAgaNu zuda 14 pachI khajUra pramukha jIvAkuLa thatA khAvApIvAnA padArtha khAvA- pIvA nahi. cAturmAsamAM lIlI phugavALA pApaDa tathA sukavaNI ane sukA mevA vAparavAM nahi. kAcAM, kumaLAM phaLa khAvAM niha. aNugaLa-gALyA vinAnuM pANI paNa pIvuM nahi. 8. cA, kaoNrI, kAkA, bhAMga vigere uttejaka padArtha pIvA nahiM. bIDI, tamAku, dhaturI, gAMo, hAkeA vigere pIvA nahi. 9. bhraSTavADA thAya evAM heATalanAM khANuAMpINAMthI sadaMtara dUra rahevu. [ A. pra. pu. 17, pR. 302. ] jude jude sthaLe vasatA sahu kacchI, kAThiyAvADI ane gujarAtI jainIene be ela. vhAlA baMdhuo ane bahena ! eka bALaka pAsethI paNa hita grahaNa karavuM joie, e nItivacananuM pAlana karavAthI bezaka ApaNane kaMi ne kaMi lAbha ja thavA saMbhava rahe che. sana vItarAga jevA deva, svaparahita karavA ujamALa nigraMtha guru ane AtmAnA uddhAra karavA samartha Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 49 ] ahiMsA, saMyama tathA tAlakSaNa dharma upara daDha AsthA-zraddhA rAkhanAra zrAvakena AcAra-vicAra ke sarasa -kalyANakArI joIe te saMbaMdhI AlocanA jemanA aMtaramAM thaI zakatI hoya temane A amAruM kathana upagI samajAze. 1. kaI paNa prakAranA kuvyasanathI zrAvaka mAtra dUra rahevuMdUra rahevA pUrNa kALajI rAkhavI. 2. bAvIza abhakSya ane batrIza anaMtakAyane yathArtha samajI tajavA jarUra khapa karo. 3. rAtribhejanane te sadaMtara tyAga karavo, lokika zAstramAM paNa tenuM moTuM pApa gayuM che. 4. zarIramAM roga pedA thAya ane mana malina thAya evAM bhraSTa khAnapAnathI sadaMtara dUra rahevuM. - pa. zarIra nirogI rahe ane mana nirmaLa thatuM jAya tevAM pavitra khAnapAnanuM niyamita sevana karavuM. dekhAdekhIthI paradezI braNa vastuo khAnapAnamAM vAparavAne pracAra vadhatuM jAya che te jarUra dUra kare. da. parahitaciMtavanarUpa maitrI, paraduHkhabhaMjana karavArUpa karuNa, parasukha jANuM saMtoSa dharavArUpa pramoda ane paradeSanI upekSA karavArUpa mAdhyasthatA AdaryA vagara svazreya thavAnuM nathI. 7. pAyA vagara ImArata na hoya tema uparokta saddabhAvanA vagara dharma-AcaraNa saphaLa hoI zake ja nahi. Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 50 ] . zrI karavijayajI 8. ApaNAM vahAlAM saMtAna-bALakanI unnatinI khAtara ApaNuM vartana sudhAravAnI jarUra che ja. 9. uttama lakSa rAkhI yathAzakti ApaNI niyata pharaja bajAvavAthI ja ApaNuM siddhi che. 10. kharA kartavya pratye durlakSa rAkhI ghAMcInA baLadanI peThe vAraMvAra pharyA ja karavAthI kalyANa thaI na zake. 11. cintAmaNi ratna samAna zuddha deva, guru ane dharmane yathArtha oLakhavA bahu ja muzkela che. 12. parama kalyANakArI zuddha deva, guru ane dharma pratye pUrNa Adara che te te atyaMta durlabha che. 13. tethI ja ApaNe tathA prakAranI yogyatA kaho ke pAtratA prApta karavAnI ane vadhAravAnI bahu ja agatya che. 14. nyAya-nIti-prAmANikatAthI vyavasAya, satya mATe Teka, vaDIle pratye ucita Adara-sanmAna, nAnA ke duHkhI pratye dayA-anukaMpA, ane kAma, krodhAdika duSTa aMtaraMga zatruo pratye pUrNa kaTAkSa-tiraskArAdi mArgAnusArIpaNAnA 35 belene ThIka abhyAsa karavAthI sArI pAtratA meLavI zakAya che. 15. paraMtu te tarapha taddana durlakSa rAkhI kevaLa dhRSTatA (dhIThAI) AdaravAthI te UlaTI hAni thavA pAme che. 16. ApaNuM mana, vacanAdika yuga nirmaLa thatA jAya te prayatna sadA ya seva. Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha sagraha : 5 : [ 51 ] 17. evA pavitra hetuthI ja ekAnta hitakArI sarvajJa bhagavAne pavitra dharatnanI prApti mATe pUrI pAtratA-yeAgyatA meLavavA akSudratA-gaMbhIratAdika uttama 21 guNA AdaravAnA upadeza karcA che. 18. parAyA DhASA-chidro nahi tapAsatAM temanA ujajavaLa guNa tarapha STi rAkhavI ati lAbhadAyaka che. 19. ApaNAmAM jaDa ghAlIne beThelA mithyAtva, kaSAya, avirati ane mana, vacana, kAyAnI capaLatAdika duSTa dASAne nivAravA sarvajJa bhagavAne bhAkhelA uttama upAye kALajIthI AdaravA ghaTe. 20. zarIra nirogI hAya te ja sarva sAdhana sArI rIte karI zakAya che, tethI zarIranu AreAgya TakI rahe ane sAmarthya mAM vadhAro thavA pAme evA nirdoSa upAyeA kuzaLa zAstrakArAe kahelA yathArtha samajI, jAte AdarI, tene sAkSAt anubhava meLavI, teneA lAbha peAtAnAM baheALA kuTuMbane ApavA kALajI rAkhavI. 21. jenAthI aneka cepI regeA akasmAt lAgu paDe che ane vaMzaparaMparAe UtarI Ave che evuM eka bIjAe enDru kareluM ( eka bIjAnI lALamizrita thayeluM ) pANI pIvAnI khATI pravRtti jarUra sudhArI levAnI sahue kALajI rAkhavI. zuddha( ameTa ) ane gALelA jaLapAnathI zarIranI ArAgyatA sacavAze. azuddha( eThA ) thayelA bhraSTa jaLapAnathI zarIramAM vividha vikAra thavA uparAMta leAniMdA ane dharmanI Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ para ] laghutA thavA pAme che ema samajI zANA saMbaMdhamAM jarUra viveka AdaravA, tema ja enA bhalA mATe temane paNa tenA guNu, mAnuM AcaraNa karavA preraNA karavI. zrI kapUravijayajI bhAibahenAe e peAtAnA saMbaMdhIdoSa samajAvI hita ( A. pra. pu. 17, pR. 298. ) sarva sAmAnya hitavacaneA. ( khAsa manana karavA yAgya ) 1. kharuM' tattva-rahasya zeAdhI kADhavuM e buddhi pAmyAnu phaLa che. satyAsatya, hitAhita, kRtyAkRtya, gamyagamya, bhakSyApeyApeya ane guNadoSane sArI rIte samajI viveka AdaravAthI ja buddhinI sArthakatA lekhI zakAya. chatI buddhie kharI khATI vastune pArakhI, khATI vastu tajI, kharI vastune svIkAra na karI zakAya teA tenI sAkatA zI ? lakSya, 2. jJAna-vidyA, suzraddhA ane sadAcArathI ja ApaNI kharI unnati thavAnI che ema samajI, duSTa ajJAna, azraddhA ane asadAcAranA tyAga karavA ane tattvajJAnAdinI prApti karI levA dR prayatna karavA. 3. bhabhakAdAra vastrAbhUSaNAdi pAchaLa kharca karavAnuM tajI dai, kharI keLavaNI prApta karavAmAM ane tenA vikAsa karavAmAM tevA kharca karAya teA ja ApaNI kaika a Mze unnati thai zakaze. 4. dareka bhavya AtmAne ceAgya keLavaNI ApavAmAM Ave te temAM gupta rahelI anatI jJAnAdika zakti pragaTa thaI zake Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 53 ] eTale dareka AtmA paramAtmArUpa banI zake, chatAM yegya keLavaNanI ja khAmIthI paramAtmA jevuM svarUpa DhaMkAI rahe che, tene pragaTa karavA prayatna kare jarUra che. temAM banatI madada karavI tenA jevuM pAramArthika kArya bhAgye ja bIjuM hoI zake. - pa. iMdriyadamana, kaSAyanigraha, hiMsAdi pApavRttine tyAga tathA mana, vacana ane kAyA upara pUrate kAbU rAkhavArUpa saMyama kahe ke Atmanigraha ja sarva prakAranI unnatinuM prabaLa sAdhana samajI svaparaunnatinA athajanee temAM pramAdarahita yathAyogya Adara karavo ghaTe. 6. iMdriyAdinI paravazatAthI ajJAnI jIva kharA pAramArthika sukhathI benasIba rahe che, paraMtu iMdriyadamanAdi saMyamage saheje kharuM pAramArthika sukha prApta karI zakAya che. 7. AtmasaMyama ja kharA sukhanI cAvI che. 8. zarIrAdikanI mamatAvaDe AtmasaMyama khevAya che ane mamatva-tyAgathI saMyama rakSAya che. 9 iMdriyaparavazatAdithI svavIryane vinAza-vinipAta thavAthI zarIra kamajora thavA pAme che ane temAMthI thatI prajA paNa namAlI-nirbala bane che. 10 svavIryanuM saMrakSaNa karavA IcchanAre vicAra, vANuM ane AcAra( vartana )mAM yathArtha pavitratA sAcavavI athavA te sAcavavA mATe mana, vacana, kAyAnI malinatA TALavA pUratI kALajI rAkhavI. Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [54] zrI karkharavijayajI 11. bIjAM badhAM ya kUDAM vyasane tajI, satsaMga( puruSa athavA sazAstra )nuM vyasana pADavuM joIe * 12. je je vyasanethI ApaNuM tathA ApaNI prajAnI pratyakSa pAyamAlI thatI jaNAya tene avazya tyAga karI jethI svaparano uddhAra thAya tevo saMyamamArga pUrNa premathI pramAda 2hita sevA joIe. 13. kRtrima AbhUSaNone meha tajI zIla, saMtoSAdi kharAM AbhUSaNe upara prIti jagADavI joIe. 14. sarvanuM bhaluM IcachavuM ane bhaluM joI rAjI thavuM e ja kalyANano mArga che. ( A. pra. pu. 17, pR. 223. ) hitavacanamALA-bedhadAyaka vacana. 1. kharI take je kaMI adhika upayogI zubha vastu devAya che tethI ja kharo lAbha thAya che. dhAnyanAM kaNasalAM sukAI gayA pachI thayela varasAdathI zuM dhAnya pAke kharuM ke ? 2. sujJajanoe je kaMI kArya karavuM te sarvathA svazakti anusAre ja karavuM joIe. 3. jema prANa gayA pachI pANI pAvuM nakAmuM tema taka gayA pachI puSkaLa dAna devuM te paNa nakAmuM. 4. vidyArUpI dhana mahAmahenate pedA karI zakAya che, ALasu te hoya te paNa gumAve che. Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ pa pa ] 5. hitazikSA jene rucatI nathI tene du:khadAyaka doSarUpI roga dUra thaI zakato nathI. 6. moTA(kulIna)nuM duHkha meTA (kulIne) ja TALI zake. je anyanuM duHkha TALavA sazakta hoya te ja kulIna-moTA samajavA. 7. moTA manuSyae mukha-malinatA ne hRdayanI kaThoratA tajI devI. udAratA ne gaMbhIratA vApare tene ja moTA-kulIna samajavA. 8. sajana ane durjanane sarakhA gaNavA te geLa ane kheLa sarakhA gaNavA barAbara che. 9. ADaMbarathI mahI avaguNImAM raMgAvuM nahiM. gAyanAM dUdhathI puSTi maLe, theranA dUdhathI kadApi na maLe. 10. mAyAvI-kapaTIne zikhAmaNa devI te nAkakaTTAne darpaNa dekhADavA jevuM che. 11. moTA-udAra dilavALAnuM abhimAna zItaLa ane miSTa vacanathI gaLI jaze-zAMta thaI jaze. 12. samayane vicArI avasaracita priya ane pathya ( hita-mita ) satya vacana vadavuM. 13. dha ane ahaMkAra upajAve evAM vacana vadavAthI krodhAdikanI zAMti zI rIte thaze ? 14. kAMbaLa bhIMjAyAthI jema temAM bhAra vadhe che tema haThakadAgraha vadhavAthI AtmA karmathI bhAre thAya che tethI tevuM vartana sujJajanee na karavuM. Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ pa ] zrI kapUravijayajI 15. krodhAdikanA Aveza vakhate pittajvarIne sAkaranA jevuM sarasa vacana paNa kaDavuM lAge. 16. jyAM jenuM mana raMgAyuM hoya che tyAM guNadoSane vicAra karavAno avakAza ja rahetuM nathI. 17. nirmaLa bhaktirasa tajI, mUjana viSayarasanuM AdarathI sevana kare che. 18. jethI ApaNuM kharuM jIvana poSAya te udyama kadApi kALe taja na joIe. 19. ujvaLa caritravALA eka paNa ziSya ke suputrathI gaccha yA kuLanI mahattA vadhe che. 20 guNIjane guNI janane pichANI zake che, nirguNa pichANI zakato nathI. 21. pote saddaguNI chatAM je anya sadaguNane dekhI dilamAM rAjI thAya che tevAnI kIrti jagatamAM gAjI rahe che. ane te jagatamAMnA bIjA guNIjane karatAM AgaLa vadhI jAya che. 22. sajananuM ahita keI kare, te paNa te te caMdanAdikanI peThe tenuM hita ja kare che. 23. durjananuM hita ja karyuM hoya chatAM te te sadA ya ahita ja karavAne. 24. darpaNamAM pratibiMbanI jema jevI karaNuM tevuM ja phaLa maLI zake che. Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 57 ] 25. kAmathI kuLa oLakhAya che. vacana uparathI paNa tenI parIkSA thaI zake che. ra6. prema e vazIkaraNa che. jemAM jeTalI udAratA teTaluM ja te ApI zake che. 27 uttama janenI vibhUti-saMpadA paropakAra nimitte ja hoya che. 28. prakRti-svabhAvane oLakhI sAmA sAthe maLavuM e ja sAco meLApa lekhI zakAya. ra9. dUdha ne jaLanI peThe sukhaduHkhamAM samabhAgI thatuM rahe tene ja khare mitra jANa. 30. svArthanI jALa sarvatra prasarelI che. zuddha dharma ja eka nisvArtha mitra che. 31. zuddha dharma-mitrane pAmIne ja paramAnaMda mokSasukha 5mAya che. ( A. pra. pu. 17, pR. 262 ) hitavacanamALA 1. eka vakhata pitAnI upara karelA upakAranA smaraNathI kRtajJatAvaDe sajajana hoya te sAmA(upakArI)e karelA seMkaDe aparAdhane sahe che-daragujara kare che, jyAre nIca-durjana, seMkaDo upakAra karanArane paNa ruDe badalo vALavo te dUra rahe paNa UlaTe apakAra karavA cUkti nathI. upakArInuM paNa ahita ja kare che. Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [58] zrI kapUravijayajI 2. je rAjAnA vaidya, guru ane maMtrI mIThAbolA-khuzAmatIA hoya che tenAM zarIra, dharma ane bhaMDArane nAza thAya che. 3. je jemAM rakta hoya temAM te guNa ja dekhe che ane jethI virakta hoya temAM doSa ja dekhe che. je niSpakSa-madhyastha hoya te ja yathAsthita guNa tathA deSa dekhI-jANI zake che. 4. ati ugra punya ane pApanuM phaLa jIvane ahiM ja prApta thAya che. je jevuM kAma kare che te tevuM tenuM zubhAzubha phaLa pAme che. 5. jeNe paramAnaMda ( svAbhAvika AnaMda ) jANyo nathI tevo ajJAna jIva ja kSaNika ane asAra viSayasukhane sArabhUta ane ramaNika lekhe che. jeNe kayAMya paNa ghI joyuM-AsvAduM nathI te ja bApaDA telane priya lekhe che ane ghI badale tela khAya che. 6. jemaNe nirmaLa jaLavALAM mAna sarovaramAM lAMbo vakhata kIDA karI hoya te haMsa jema sevALathI bharelA khAInA kaluSita jaLamAM na ja rAce, tema paramAnaMdano anubhava karanArA uttama vivekIjanane kSaNika ane azuciya viSayasukhamAM prIti na ja thAya. 7. ziSya, mitra, cAkara, putra ane strI pratye ati Akroza -tarjanA-tADanAdikane prayoga karavo nahi, kemake tema karavAthI, jema dahIMne ati ghaNuM masaLavAthI ( vavavAthI ) mAkhaNa juduM paDe che tema temanAM aMtaramAM rahele ne dUra thaI jAya che. 8. kSaNamoha-nirmohI mahAtmAo roSa, toSane vaza thatA Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 59 ] nathI. mehaghelA vikaLa jane ja kSaNamAM rUcha ane kSaNamAM tuSTa thatAM hAMsIpAtra bane che. 9. sarvatra samabhAva rAkhanArA mahAmunio zatru ke mitra, tRNa ke strI, suvarNa ke paththara, maNi ke mATI ane mekSa ke saMsAramAM bheda-vizeSa lekhatA nathI. 10. evA niHspRhI mahAtmAone mAnApamAna ke niMdAstutimAM vyagratA-viSamatA thatI nathI-temanuM mana UMcuM nIcuM na thatAM samatala rahI zake che. 11. tevA saMtapuruSo caMdra jevI zItaLatA varasAvanArA, sAgara jevI gaMbhIratA rAkhanArA ane bhAraDa pakSInI jema pramAdane pariharI sadA ya saMyamamArgamAM sAvadhAna rahenArA hoya che. vaLI teo kamaLanI jema rAga-dveSathI nilepa rahe che, temAM lepAI-raMgAI jatA nathI. AvA munIzvaro saMyamarUpI nAvavaDe A saMsAra-sAgarane jaladI tarI jAya che, eTaluM ja nahi paNa aneka bhavya janane, A bhayaMkara janmamaraNanA du:kharUpa jaLathI bharela bhavasAgarane tarI javAmAM sahAyabhUta thAya che. 12. ukta uttama sAdhujanenuM ananyabhAve zaraNa grahaNa karI yathAzakti Indriyadamana karanArA, krodhAdika cAre kaSAyane nigraha-nirodha karanArA, hiMsAdika pApasthAnakane tajI dayA satyAdikanuM yathAvidhi pAlana karanArA ane mana, vacana, kAyAne bane teTale sAvadhAnapaNe sadupayeAga karanArA gRhastha jana (strI puruSo) paNa yathAyogya saMyamanA prabhAve (sapAtra hAIne ) dhIme dhIme paNa cokkasa paramAnaMdapadanA adhikArI thaI zake che. ( A. pra. pu 17, pR. para.), Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 60 ] zrI kapUravijayajI svaka vyapreraka sUktavacanA 1. prathama vayamAM ( bALapaNamAM ) jeNe vidyA saMpAdana karI nahi, bIjI vayamAM ( juvAnImAM) jeNe dhana pedA karyuM nahi ane trIjI vayamAM jeNe dharmanuM sevana-ArAdhana karyuM. nahi te ceAthI vRddhavayamAM zuM karI zakavAnA ? tenI jiMdagI thA-nakAmI gayelI samajavI. 2. nirudyamI, ALasu, nasIba upara ja AdhAra rAkhI rahenAra ane puruSArtha hInane lakSmI varatI nathI. jema vRddhapatine sevavA pramadA-juvAna strI cAhatI nathI tema ceAgyatA vagaranA-nAlAyaka narane lakSmI prApta thatI nathI. udyamI, caMcaLa, kA dakSa, utsAhI ane khaMtIlA viralA narAne ja lakSmI vare che. 3. kesarIsiMha jevA parAkramI puruSa kadAca daivayeAge kaika skhalita thayeA hAya, te tethI te nirAza banI jatA nathI tema ja puruSArtha hArI jatA nathI, paraMtu dhairya ane hiMmata rAkhI, khaMtI ceAgya puruSA sevI, sAvadhAnapaNe icchita kA sAdhI le che. nAhiMmata thai pAchI pAnI karatA nathI. 4. tathAprakAranI sAmagrI vidyamAna nahi chatAM, sukhamAM ke du:khamAM ane nIca seAkhatamAM paNa je satya dharmanA anAdara karatA nathI-tenuM yathArtha pAlana kare che tene ja kharekhara dRDhadhamI ane priyadhI samajavA. 5. vakhatanI kiMmata je kharAbara samajI zake che te peAtAnA amUlya samaya alekhe kema javA deze ? Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 61 ] 6. pramAda samAna koI duzamana nathI ane sadudyama samAna keI hitamitra nathI. e pramAda ghaNA prakAra che. mada-mAdaka padArthanuM sevana karavuM, viSayasukhamAM Asakta banI rahevuM, krodhAdika kaSAyane vaza thavuM, nidrA-ALasa vadhAravAM, nakAmI kuthalI karavI, meha, mithyAtva ane ajJAnavaza thaI rahevuM, TUMkANamAM parama karuNALu sarvajJa prabhunAM hitavacanane avagaNuM svachaMda vartana karavuM tenuM nAma pramAda. e ja jIvane moTAmAM moTo zatru che. 7. prabaLa puruSArtha vagara pramAda-zatrune parAbhava thaI zake nahi. pramAdane parAjaya karavA IcchanAre tevA niHsvAthI jJAnI gurunuM zaraNa laI, ananya zraddhA-vizvAsa rAkhI, vinaya bahumAnapUrvaka temanI sevA, bhakti karI, svahitAhita sArI rIte samajI levAM. pachI ahitane tajI kALajIthI hitAcaraNa sevavuM. 8. gRhastha zrAvakoe dharma, artha ane kAma e traNa vargane pUrvApara virodha rahita sevavA joIe. eTale ke dharmanuM rakSaNa thAya tema artha ane kAmanuM sevana karavuM, paNa dharmanI upekSA karIne artha, kAmanI sevA karavI nahi. tema ja arthane hAni na pahoMce, tenI rakSA thAya tevI rIte ja vivekathI kAmanuM sevana karavuM, paNa arthanI upekSA karIne ke hAni pahoMce tema avicArIpaNe viveka rahita viSayAMdha banavuM nahi. 9 munijane to mokSanuM ja nizAna rAkhI sakaLa saMyamakaraNa kare, sarva jIvane nijAtmA samAna samajI tana, mana, vacanathI temanI rakSA kare, temane yathAyogya hitamArga batAvI Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 62 ] zrI karavijayajI temane hitamA mAM joDe-sthApe, tema ja sadAkALa tapa-saMyamamAM sAvadhAnapaNe rahe. gRhastha tevI ruDI bhAvanA rAkhe. ( A. pra. pu. 17, pR. 69. ) tattvajJAnanA sarala mArga-sadbodha saMgraha, 1. sukAna vagaranA vahANunI peThe, nizcita dizA vagaranI gatinI peThe ane lakSa vagaranA mANunI peThe ApaNuM jIvana nakAmu -niSphaLa jAya che, pavitra hetu vagaranuM jIvana jayAM tyAM jagatamAM athaDAvAmAM, phUTAvAmAM, pITAvAmAM pUruM thAya che ne dhULamAM rALAya che. 2. jo ApaNA jIvana-hetu pavitra hoya ane te siddha karavA ApaNuM mana majabUta hAya te game tevAM meTAM vighna paNa vaTAvI zakAya, eTaluM ja nahi paNa te badhuM prasannatAthI ( hasate mukhe ) lagAre dInatA vagara karI zakAya. kaheA ke ApadA te ja saMpadArUpe thai jAya. 3. pUrvabhavanA saMskArathI ke sadgurunI kRpAthI kAi sadbhAgI jIvane saheje samajAya che ke talavAra myAnamAM chatI, jema myAnamAMthI nyArI-judI karI zakAya che, are! vastuta: te nyArI ja che, tema zarIramAM rahelA cetana-huMsa paNa zarIrathI nyArA ja che. 4. vastro jINuM thAya chatAM tenA bhAga karanAra zarIra jINu thatuM nathI, tema zarIra aneka vAra dhAraNa karyA chatAM tene bhAgI-cetana-jIva jINu -gharaDA thatA nathI. jema navAM, jUnAM Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 63 ] vastranAM judA judA paryAya che tema zarIra AzrayI jANavuM. cetanadravya te akhaMDa game te gatimAM ke sthitimAM jevuM ne tevuM banyuM banyuM rahe che, ema samajanArA jJAnI puruSe A adbhuta nATaka nija-najare jotAM chatAM temAM muMjhAyA vagara, nirmaLa jJAna-darzana-cAritramaya nija svarUpanuM avalaMbana karIne rahe che. 5. thoDuM paNa tattvajJAna-AtmajJAna pragaTayuM hoya te AtmazraddhA-pratIti yukta he AtmAne uddhAra karavA samartha bane che. sacAritranA baLathI sarva karma kaTakane chinnabhinna karIne AtmA avinAzI mokSapadane pAme che. 6. nija cetanane jAgRta kare evuM eka paNa tattvavacana kalyANakArI che, tevAM ja tatvavacana adhika abhyAsAya tema adhika lAbha che. bAhya ADaMbarI jJAnathI kazuM vaLatuM ke vaLavAnuM nathI. ane kAca te kAca ja ane hIro te hare ja che. 7. pitAnI bhUla pote ja jaIne sudhArI zake ane banatAM sudhI te bhUla thavA na de, evuM AtmazAsana karavA sAmarthya na pragaTe tyAM sudhI sanmArgadAtA ane trAtA gurunA caraNathI vegaLA rahevAmAM hita nathI ja, chatAM jeo chUTA paDI svaccha cAlavA mana kare che ane cAle che temanA vADAmAMthI pADuM ekanI jema" bhUMDA hAla thAya che. 8. AtmajJAnarUpa cakSu vagaranA cha caDAya to sAdhu hoya ke gRhastha hoya, tenAthI pagale pagale khalana thAya, aticArAdika doSa lAge, viyaSavikAra jAge, kaSAyanuM jera tevAM nimitta maLatAM vadhe, mAdaka padArtha sevavA mana thAya, nidrAAlasyanI vRddhi thAya ane vikathA karavAmAM ke sAMbhaLavAmAM rasa Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 64 ] zrI kapUravijayajI lAge tethI tevAM dareka du:khadAyI prasaMge dayALu saddaguru vagara ane temanI hitazikSA vagara tenuM keNa nivAraNa kare ? ahA ! svachaMdatA ja badhA anarthanuM mULa che. 9. ghaNuM bhaNavAne Agraha nathI paNa rAjahaMsanI jema sAra, vivege thoDuM paNa ruDuM, kalyANakArI bhaNIgaNIne AdarI levAya eTale basa. zuddha-nirmaLa zIla AcaraNayukta ane tevA lakSasahita AveluM jIvana bhavasAgarathI pAra utAranAra che. 10. je jJAnathI ApaNI malina vAsanAo-rAga, dveSa, kaSAyAdi pariNAma dUra thAya te tatvajJAna ja pramANa che. 11. sUryodaya thatAM aMdhakAra TakI na zake tema sAcuM AtmajJAna pragaTa thaye rAgAdika vikAra paNa dUra thAya ja. 12. saMkucita mana vizeSe "mAruM, tAruM" gaNe che. jema jema gurukRpAthI aMtaramAM satya jJAnane prakAza paDatAM rAga, dveSa, mamatAdika vikAre akaLAI jaI mana moTuM thAya che-hadaya vizALa thAya che tema tema aMtaramAM udAra bhAvanA kure che, sAcI zraddhA pragaTe che ane kheTa bhaya dUra thAya che. tattvajJAnathI ja jIvana udAra ane rasika banatuM jAya che. 13. sasaMgAdika sAdhana vaDe svajIvana ucca, udAra, rasika ne zraddhALu banAvavuM e ja sahuthI vadhAre jarUranuM che. 14. jene AtmAnuM-AtmaRddhinuM yathArtha bhAna thayuM hoya tene anya saghaLuM bALalIlA jevuM jaNAI Ave che. 15. je nijasvarUpamAM ja magna ( madamasta ) banI rahe che tene kSaNika sukhavALI paravastumAM rati-prIti thatI nathI. Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 65 ] 16. anaMta jJAnAdika aizvarya prAtane A jagatanA vividha khela IndrajALa jevA athavA bAjIgaranI bAjI jevA asAra lAge che. 17. AtmAnI jJAnAdika Rddhi jAtivaMta ratnanI ti jevI kAyama rahe evI che, jyAre jaDa-dravyAdika addhi mAgI lAvelAM ghareNuM jevI asthira che. punege prApta thayelI dravya, saMpatti sAMgika hevAthI amuka avadhie avazya tene viyega thAya che ja, ema cokkasa samajI zakanArA temAM nahiM muMjhAtAM AtmAnI svAbhAvika jJAnAdika trAddhine prApta karI levA Adara kare che. 18. dravyasaMpatti pedA karatAM ane tene sAcavatAM aneka jAtanA saMkalpavikalpa UThe che, tyAre satya jJAnAdika Rddhi prApta thatAM te sarve jotajotAmAM vilaya pAmI jAya che. saMkalpa vikalpanI paraMparAthI asthiratA-azAnti upaje che, jyAre nirvikalpapaNAthI kharI sthiratA-zAnti pragaTe che ane te kAyama banI rahe che. samatArUpa sAmAyikano dRDha abhyAsa rAkhavAthI anukrame AtmazAntimAM vadhAro ja thAya che. tene anAdara karI aneka prakAranI prApaMcika upAdhione Adara karavAthI te kharI zAntithI vimukha thavAya che. 19. kharI jJAnadRSTi jAgRta thatAM duSTa tRSNanuM jora paNa narama paDI jAya che, pachI jenI tenI pAse dInatA karavAnI garaja rahetI nathI. 20. tRSNAtura, kRpaNa jana jenI dinarAta abhilASA karyA kare che tevI jaDasaMpatti jJAnI puruSane kharekhara upekSA karavA gya che. jJAnIo tenI upekSA kare ja che. Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 66 ] zrI kapUravijayajI 21. satya saMtoSavaDe viSayatRSNAdikane taje che te kharI zAntine anubhave che. IndracakravaryAdika evI zAMtithI benasIba rahe che. 22. viSayatRSNAdika duSTa vAsanAne vaza thaI jatAM game tevA sAdhu-gI-saMnyAsI sahaja svAbhAvika sukhathI bhraSTa thaI jAya che. 23. mRgajaLa jevAM kapita kSaNika sukha punaH puna: sevavA chatAM saMtoSa vaLatuM nathI. AtmasaMtoSI sAdhu IndrathI paNa adhika sukhI che. 24. AtmA uparanA ajJAna, bhrAnti, avizvAsAdika vAdaLAM verAI jAya che tyAre ja te tene kharA rUpamAM prakAze chejhaLakI nIkaLe che. [ A. pra. pu. 17, pR. 94. ] dravya-bhAva tIrthasevAnuM anupama phaLa. zatruMjaya, giranAra, abudAcaLa, aSTApada ane sametazikharAdika sthAvara tIrtho lekhAya che, jyAre kSamA-dayAdika aneka guNothI alaMkRta thayelA uttama gaNadharAdika sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikArUpa caturvidha saMgha jaMgama tIrtharUpa kahevAya che. ukta ubhaya tIrthane sthApanArA (pravartAvanArA), asAdhAraNa guNa-zaktine dhAraNa karanArA tIrthaMkarAdi deya che ukta ubhaya tIrthanuM tema ja tIrthakara bhagavAnanuM yathArthabhAve sevana Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 67 ] karanArA bhavya jano anukrame uttama prakAranA jJAna, vairAgya(saMyama-ga)ne pAmI sahajamAM A bhavasAgarane tarI jAya che. tIrthabhUmimAM uttama prakAranuM vAtAvaraNa baMdhAyeluM rahe che, tenA saMgathI malinatA dUra thAya che ane aMta:karaNa pavitra bane che. aghora pApa karanArA paNa pavitra tIrthasevanathI sakaLa pApathI mukta thaI aMte paramAnaMda pada pAmI zake che. zrI zatruMjaya tIrthanI sevAthI karakaMDu rAjA jevA (pApI-nirdayI ) cho paNa tarI gayA che. tIrthasevAthI mahIpALa kumAranI peThe dravyabhAva regathI mukta thaI zakAya che. zrI tIrtharAjanI yAtrA karanArA yAtrika jananI racanA sparzathI pavitra thavAya che. tIrthATana karavAthI bhavabhramaNa karavuM paDatuM nathI. tIrthabhUmimAM udAra dilavaDe dAna devAthI lakSmI sthira thAya che ane jinezvara devanI pUjA-arcA karavAthI pote pUjanika bane che. anya sthAne karelAM pApa tIrthasthAne ( japa, tapa, vrata, niyama karavAthI ) chUTI zake che, paraMtu tIrthasthAne (svecchAcArathI ) karelAM pApa volepa samAna thAya che" ema samajI sarva AzAtanA tajI vidhipUrvaka tIrtha sevA karavI. [ A. pra. pu. 17, pR. 151. ] Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 18 ] zrI kapUravijayajI saMgrahita sUkta vacane. 1. je je vakhate je je sthitimAM hAie temAM saMtASa mAnavA tema ja satya ane nItinA mArge cAlavA prayatna karavA. 2. ' sa teASI nara sadA sukhI '-satASI mANusa sadA sukhamAM rahe che. 3. Content is more than a kingdom-saMteASa e eka rAjya karatAM vizeSa che. 4. Honesty is the best poliey-prAmANikatA e sarvottama nIti che. pa. aDaga nizcaya ane satya mAnuM avalaMbana e jagatane dhrujAvI nAkhanAra zakti che. 6. " sukha samayamAM chakI nava javuM, du:khamAM hiMmata na hAravI; sukha duHkha sadA TakatA nathI, e nIti Ura utAravI. ' 7. jIvana eTale sukha ane du:khane tANe!-vANeA. tANAvANA vinA jema lugaDuM ane nahiM tema sukha du:kha vinAnuM jIvana hAya nahi. kevaLa sukha ke kevaLa du:kha heAvu te kalpanA mAtra che, eTale ApaNe sukha-du:khathI na DarIe. sukhane sevIe, duHkhane sahana karIe paNa ekethI bhaya pAmIne khasI na jaie. jIvana jIvavuM AkaruM che, du:kha sahana karavuM khama kaThIna che ane tethI ce kaThIna sukha pacAvavuM e che, ane jIvananA kImiyA sukha-du:kha viSe samatulA keLavavAmAM che. Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 69 ] 8. je vadhasthAnamAMthI tame mukata thai zakatA na haiA te sthaLe haste cahere UbhA rahevuM emAM ja kharI bahAdurI che. 9. soMkaTanA samayamAM hiMmata dhAravI e aDadhI laDAi jItavA samAna che. 10. ghaNAM mANasaiAnI mahattvatAnA kAraNabhUta temanI praca'Da muzkelIe ja hoya che. 11. prakRti jyAre muzkelIo vadhAre che tyAre sAtheAsAtha buddhibaLane paNa vadhAre che. 12. jo ke hAnio ane sakaTA e atyaMta kaThina pAThA che te paNa temAMthI je medha maLe che te anyatra kacAMya paNa maLatA nathI 13. vipatti e mahApuruSAnI unnattinu kAraNa che. 14. "" " asatyAmAMhethI he prabhu ! tuM parama satye laI jA; UMDA aMdhArethI huM prabhu ! tuM parama teje laI jA. 15. ' satyameva jJayate '-satyanA sadA vijaya che. the simplest 16. The greatest truth are mahAn satyA sAdAmAM sAdA hAya che. 17. anizcita mananA mANase kAipaNa mahAn kArya karyuM nathI. 18. Once resolved the trouble is over-eka vakhata nizcaya karavAthI mahenatanA aMta Ave che. Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 70 ] zrI pUravijayajI 19. daDha IcchA ane nizcaya dharAvanAra mANasane mATe A jagatamAM samaya ane taka che, che ne che ja. 20. " mana gva manuSari ri gaMdhanotho ? mana e ja manuSyane baMdha ane mokSanuM kAraNa che. 21. Industry is the parent of success-udyoga e ja vijayane janmadAtA che. 22. adhIrAI e atyaMta kharAba prakAranI jhaDapa che. 23. Haste is waste-utAvaLA se nhAvarA, dhIrA so gaMbhIra. 24. saghaLAM kAryomAM AraMbha karyA pUrve uttama prakAranI taiyArI karI rAkhavI joIe. 24. Well begun is half done-2412 21324100 thAya e aDadhuM kArya thaI gayA barAbara che, 26. "saMpa tyAM jaMpa 20. United we stand, divided we fall-21'4 ezte jaM5, kusaMpa tyAM patana. 28. "kare tevuM pAme, vAve tevuM laNe." RE. Do unto others, as you would be done bybIjA ApaNuM pratye je rIte varte ema IcchatA hoIe te ApaNe paNa te rIte temane tarapha vartavuM. Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 71 ] 30. dhIraja moTI vAta che, samatAnAM phaLa mIThAM che. 39. Time is more than money-quid glad karatAM ya vadhAre kiMmatI che. 32. Of all that is best time is the best-2014 sarvottama vastu che. 33. gaye samaya pAcho Avato nathI. 34. ALasa e jIvatA manuSyanI kabara che. 35. Delay is dangerous-vilaMba bhayaMkara che. 36. Idle people never have leisure -24107 mANasone kadI navarAza hotI nathI. 30. Perseverence overcomes difficultieskhaMtathI muzkelIonA parvata oLaMgAya che. 36. Patience and persevernce overcome mountains-dhIraja, khaMtathI parvate oLaMgAya che. 39. "paDe caDe jIbha vaDe ja prANI, vicArIne yAra uccAra vANI.' . 8o. Kind words are worth much and they cost nothing-mAyALu zabdonI kiMmata ghaNI che ane tenA kAMI paisA besatA nathI, 41. "koyala nava de keIne, hare na kenuM kAga mIThAM vacanathI sarvane, le kemala anurAga." Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 74 ] zrI kapUravijaya 82. Do good, no matter to whom-017 ago paNa bhaluM kare. 43. pratyeka jaNe pitAnI bhAMjagaDa piotAnI jAte karavI. bIjA upara AdhAra rAkhavo nahiM. "svAvalaMbana " ne ja tamAre mULa maMtra banAve. 44. manuSyane AMtarika ane bAhya vidhra jema adhika sahana karavo paDe che tema tenuM jIvana adhika mahatvanuM ane vizeSa pretsAhaka bane che. than words-20e 84. Acts speak loudly karatAM kAryonI asara ghaNI vadhAre che. 46. If you cannot have the best, make of what you have-je tamane sArAmAM sArI vastu na maLe, to je kAMI tamArI pAse hoya tene sArAmAM sAre upayoga karo. 47. Few have all they need none all they wish keIne ja pitAne joIe te maLe che, badhAne pote je I che te maLatuM nathI. 48. "kaI lAkhe nirAzAmAM, amara AzA chupAI che. khaphA khaMjara sanajAnAmAM, rahama UDI lapAI che." 8. God came at last when think.He is furthestprabhune jyAre ApaNe dUra dUra mAnIe chIe tyAre aMte te madade AvI pahoMce che. Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zekha saMgraha : 5 & [ 73 ] 40. The darkest hour is near the dawn-242164 pahelAM khUba aMdhakAra hoya che. 51. cAhe koTI kare IlAja, paNa bhAgyaviNa maLe na keDI. 42. Diligence is of no use where luck is wantingbhAgya vagara kheta kazA kAmanI nathI. pa3. kadi paNa patita na thavuM emAM kAMI parama gaurava raheluM nathI, paNa jyAre jyAre patita thaIe tyAre tyAre punaH unnata thavAmAM parama gaurava che. 54. thayelI bhUlane haThIlAIthI vaLagI rahevA karatAM thayelI bhUla sudhAravAmAM vadhAre prabaLa saMka9panI jarUriyAta che. [ A pra. pu. 28, 5. 38.] lakSmIne vAsa kayAM hoI zake? 1. jyAM vaDIlajanone yegya Adara-satkAra-mAna apAya che. 2. jyAM nyAya-nIti ne prAmANikatAthI vyavasAya karAya che, eTale dravya upArjana mATe anItinuM sevana karavAmAM AvatuM nathI, paNa anItine viSa jevI gaNI tene tajI devAmAM Ave che. 6. tema ja kaleza-kaMkAsathI jyAM sadA dUra rahevAmAM Ave che tyAM lakSamI vAsa hoI zake che ane tyAM lakamI sthira paNa rahI zake che. Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kapUravijI [ 74 ] dAridraca-daridratA kyAM kyAM pASAya ane vRddhi pAme ? 1. jyAM jUgAra ramAtu hAya che ke saTTAbAjI khelAtI hAya. 2. jyAM svajana-kuTubIo sAthe virAdha rakhAtA hAya. 3. jyAM dhAtuvAdanA chaMda lAgye hAya, temAM aDhaLaka dhana kharcAtuM hAya. 4. jyAM nirudyamIpaNuM priya hAya, ne hADakAM hurAmanAM thayAM hAya. 5. jyAM Avaka-jAvakanA hisAba ja rakhAtA na hAya eTale AgaLapAchaLane vicAra karyAM vagara nakAmA kha karI bhAre thavAtu hAya, bApa-dAdAnI kIrti ne AbarunI dhUnamAM taNAI jaI, bhaviSyanA vicAra karyA vagara kharAba thavAtuM hAya, bAhyADabaramAM paDI jai, gajA vagara khecAtu hAya tyAM aMte peAla UghADI paDI jAya che, bharama khullA paDe che tyAre peAtAnI bhAre halakAi-niMdA thavA mAMDe che, eTale potAnA pazcAttApanA pAra rahetA nathI. vaLI leNadArAne mATe rahevuM ghaNuM muzkela thai paDe che. eTale vyApAravaNaja bhAMgI-aTakI paDavAthI kuTu nirvAha ke jIvananirvAhanAM paNa sAMsAM paDe che ane chevaTe nAdArI noMdhAvavA jevA vakhata Ave che. A rIte avicArI-avivekI vartanavaDe peAtAnI meLe pAyamAlI vhArI levAmAM Ave che. teve sthaLe daridratAne saheje sthAna maLe che. tenAthI bacavA icchanArA te te deSathI viramI, cetIne cAle-cAlatAM zikhe. [ A. pra. pu. 28, pR. 14. Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 ? [ 75 ] jaina darzana ane Itara darzanene tattvajJAna ane vijJAnazAstra saMbaMdhI mukAbalo, jainadarzana saMpUrNa nagarbhita hovAthI pramANarUpa tatvajJAnarUpa che, ane itara darzana kei eka nayane nirdeza karI viramatA hovAthI tenA eka aMzarUpa vijJAnarUpa gaNAya. samudramAM sarva nadIo samAI zake paNa keIeka nadImAM samudra zI rIte samAya ? tethI eka paMDite potAnA graMthamAM chevaTe jaNAvyuM che ke "jainazAstramAM saghaLAM zAstro dekhAya che ane Itara zAstromAM tenI bhajanA eTale jenazAstra hoya ke na hoya athavA vibhAgathI heya. " emAM jarAe atizayokti nathI. tema ja temAM navInatA nathI, koI devI camatkAra nathI, temAM kAMI AzcaryakAraka ghaTanA paNa nathI. kAraNa sAduM ane sahaja che ke jenadarzana tatvajJAnazAstra che ane itara darzana vijJAnazAstro che. eTale e baMnene vyApya vyApakabhAva hoya ja e svAbhAvika che. ItyAdi ulekha temanA graMthamAM che ane AgaLa paNa pote jaNAve che ke "gya pAtrone zAstra-rahasya na ApanAra ane agya pAtrone rahasya ApanAra e bane ya AcAryo prAyazcittanA bhAgI che. " zaMkarAcArya jevI samartha vidvAna vyaktine paNa jainadarzana samajavAnI-jANavAnI barAbara sagavaDa na maLavAthI jenone amAnya vastuo paNa pote mAnya tarIke lakhI nAkhI che ne pachI tenuM khaMDana karavA tatpara thayA che. najIvI ane sAmAnya bAbatomAM bhUla khAdhI che. tenuM kAraNa temane vastusthiti jANavAnI sagavaDa ja na maLI zakI hoya ema lAge che. [ A. pra pR. 30, pR. 289. ] Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 76 ] zrI karavijayajI vijJAna ane tatvajJAnanI saMkSipta vyAkhyA. tenI dharmAcaraNathI ja sArthakatA. judA judA dravya, kSetra, kALa ane bhAva viSe vistAra pUrvaka vigatavAra hakIkata ekaThI karI siddhAnta nakkI karanAra zAstro vijJAnarUpa kahevAya che, ane te samagra vijJAnanuM ekIkaraNa karI paraspara saMbaMdhe nakkI karI AkhA vizvanI ghaTanAo sAthe parasparano meLa besADI ApanAra zAstra-- tattvajJAna kahevAya che. baMne vaccene A bheda barAbara dhyAnamAM rAkhavA yogya che. dharmajJAna eTale adhyAtma-zAstra, e tatvajJAnazAstranuM eka meTuM aMga che paNa dharmAcaraNanuM tatvajJAna e peTA aMga che. dharmajJAna samajIe to dharmanuM ane adhyAtmazAstranuM jJAna vacce AvI jAya che, paraMtu dharmanA AcaraNa prasaMge tatvajJAna mAtra sthiratA ane pragati mATe upayogI thAya che, tethI te dhamAcaraNanuM eka aMga bane che. tatvajJAnanA sArane amala karavA dharmAcaraNa ja upayogI che. dharma e mahAna pragatimArgamAM prayANarUpa kriyAtmaka eka vastu che ke je jagatamAM sarva zreSTha vastu che, ane tattvajJAna mAtra jJAnasvarUpa che, je sarva jJAnamAM zreSTha che paraMtu dhamacaraNathI tene bIjo naMbara che. yegazAstra vAMcavA mAtrathI ganI siddhi prApta thatI nathI, tevI ja rIte adhyAtmazAstra ke tattvajJAnazAstra jANavA mAtrathI dharma viSe siddhi prApta karI zakAtI nathI. tatvajJAna ane dharmanI atyaMta najadIkanuM Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 H [ 77 ] adhyAtmazAstra jiMdagIbhara vicAryA kare te paNa dharmAcaraNathI thatA jIvanavikAsa tethI thavAnA sabhava nathI. tattvajJAna vicAranArane koi ne keAi vakhata dharmAcaraNa karavuM ja paDaze. [ A. pra. pu. 30, pR. 290. ] paramasukhaprAptirUpa cittazuddhinu phaLa kai rIte maLe ? tatsaMbaMdhI zAstrasama na. 1. rAgadveSAdika doSathI malina thayeluM mana bhavabhramaNa hetuka ane che. ane sakaLa doSathI mukta thayelu mata meAkSadAyI nIvaDe che. AvA kAraNathI ja anya paDitA pazu cittazuddhinA saMbaMdhamAM AvI rIte mAne che. 2. rAgAdika kalezathI vAsita thayeluM citta ja kharekhara janma-maraNujanya saMsArarUpa che ane te AgAdika vikArathI sarvathA mukta thayeluM mana ja meAkSarUpa che. 3. A atyaMta gUDhatattva tujane kahuM chuM ke sArI rIte saMskArita kareluM cittarUpI zreSTha ratna ja ati yatnathI sAcavI rAkhavuM. tene meAkaLu rajhaLatuM na ja mUkavuM. 4. jyAMsudhI vAyuthI paNa adhika vegavALu tAru'mana vividha viSayAmAM doDAdoDa kare che tyAMsudhI tane sAcA sukhanA gadha paNa AbyA nathI ema jANaje. 5. jyAre mAna-pratiSThA manamAM bhUMDanI viSTA jevI aniSTa lAgaze, rAjayanu sukha raja jevu nirmAlya lAgaze ane viSaya Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 74 ] zrI kapUravijayajI bhega paNa roganI jevA aLakhAmaNuM lAgaze tyAre ja tane paramasukha prApta thaze. 6. jyAre tAruM citta bahAra bhaTakavAnuM tajI daI, sthiratAne pAmI ni:spRha banI jaze tyAre ja tene paramasukha prApta thaze. 7. jyAre tAruM citta dhyAnasarevara maLe AtmaguNAsvAdarUpI kamaLamAM bhramaranI jema lIna thaI jaze tyAre ja tane paramasukha prApta thaze. 8. jyAre tAruM mana manahara strIomAM ane kALI masImAM samabhAva dhAraNa karaze tyAre ja tane paramasukha prApta thaze. 9 dedIpyamAna ratnamAM ane moDImAM jyAre tArI manovRtti eka sarakhI thaI jaze tyAre ja tane paramasukha prApta thaze. 10. meghanA AvaraNa ane rAhunA aMtarAyathI rahita evA caMdramAnI jevuM nirmaLa tathA rajoguNa ane tamaguNa vinAnuM jyAre tAruM citta thaze tyAre ja tane paramasukha prApta thaze. 11. krodhAtura thayelA zatru upara ane zuddha aMta:karaNavALA sajana upara jyAre tAruM mana samabhAva dhAraNa karaze tyAre ja tane paramasukhanI prApti thaze. 12. jyAre tAruM mana vAghathI jeTaluM Dare teTaluM paraniMdAthI ane viSadharathI jeTaluM Dare teTaluM paradrohathI DaratuM raheze arthAta prANAte paNa paraniMdA ane paradrohamAM pravRtti karaze nahi tyAre ja tane paramasukha prApta thaze. Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 79 ] 13. caMdanane viSe sugaMdhanI jema tArA cittane viSe jyAre dharma sadAkALa eka sarakhI rIte pariNamaze tyAre ja tane paramasukhanI prApti thaze. 14. zIta, tApAdika bhavaDe jyAre cittanI lagAre lAgaNI dukhAze nahi ane sarva sAdhaka-bAdhaka bhAvone eka sarakhI rIte rahI zake evI abhedavRtti thaze tyAre ja tane paramasukha prApta thaze. 15. jyAre tAruM citta anAdi vAsanArUpa vAyarAvaDe jJAna mAtranA AsvAdanathakI anya sthaLe derAI nahIM jAya, paraMtu kevaLajJAnanA rasamAM ja magna banyuM raheze tyAre ja tane paramasukha prApta thaze. 16. jyAre samyagajJAnarUpI nirmaLa nIravaDe ane durdhara vratarUpI tIkSaNa kSAravaDe tAruM cittarUpI vastra sarva pAparUpI maLathI rahita-zuddha thaze tyAre ja tane paramasukhanI prApti thaze. 17. jyAre tAruM citta (tAro AtmA) saMpUrNa jJAnavaDe jagatanA nAnA-moTA sarva jIvone samadaSTithI joze tyAre ja tane paramasukhanI prApti thaze. 18. pANInA parapoTA jevA (kSaNika ) sarva sAMsArika bhAvone saMharIne (sameTIne) citta jyAre AtmaudadhimAM (sAgara-ratnAkara madhye) sthitivALuM thaze, arthAt jyAre citta sarva sAMsArika padArtho uparathI sarvathA virakta-udAsIna banI paramazAMtinA sthAnarUpa AmAmAM ja sthita thaze tyAre ja tane paramasukha prApta thaze. Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 80 ] zrI kapUravijayajI 19paravastunI apekSAvALI parAdhInatA tajI daIne jyAre citta anubhava sAmrAjyane ja svAdhIna karavA Icchaze tyAre ja tene paramasukha prApta thaze. 20. suSupti ( nidrA ), svapna ane jAgRta e traNe avasthAne ullaMghI jyAre tAruM citta ujAgara dazArUpa cothI avasthAne anubhava leze tyAre ja tane paramasukha prApta thaze. [ A. pra. pu. 30, pR. 56 ] saMta-samAgama durlabha che 1. zatru ane mitra viSe, mAna tathA apamAna viSe, lAbha ane alAbha viSe, tema ja mATInA DhephA ane suvarNa viSe jenI samAna daSTi hoya che, samyaktvanI bhAvanAvaDe jenA pariNAma zuddha hoya che, je jJAna-vidyAbhyAsamAM sadA tatpara hoya che, je cAritranuM pAlana karavAmAM sadA sAvadhAna hoya che ane jene abhilASA mAtra eka mekSasukhanI ja hoya che evA uttama Adarza-- sAdhune samAgama pAmI, je tene lAbha laI na ja zake te durbhAgI prANI manuSya janmanA uttama lAbhane sarvathA hArI jAya che. 2. zItaLa sadA saMta surapAdapa arthAt uttama kalpavRkSa samA saMtapuruSane subhAgye samAgama pAmI tene uttama lAbha levA cUkavuM nahIM. 3. tevA amRta daSTivALA, karuNALu saMtapuruSe ApaNAmAM kaMI evI gyatA dekhI ApaNane egya mArga batAve che, te pramANe suzraddhAthI cAlatAM ApaNe saheje sukhI thaI zakIe. Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 81 ] 4. vinaya e eka ajaba vazIkaraNa che. ethI evA saMtajane paNa suprasanna thaI jAya che. 5. vinaya verIne paNa vaza kare che, to tevA upakArI saMta mahAtmAnuM zuM kahevuM ? [ A. pra. pu. 28, pR. 121 ] supAtra lakSaNa 1. jeo mana, vacana ane kAyAnA saMyamavaDe uttama dhyAna karavAmAM tatpara hoya, sadAcAranuM AcaraNa karanAra hoya, jJAnanI saMpadAthI yukta hAya, tathA sarva prANu varga upara karuNavaMta hoya te supAtra kahevAya che. 2. tema ja jeo vairyabhAvanAvaDe yukta hoya, satvabhAvanA sahita hoya ane tatvajJAnamAM ja cittane sthApanArA hoya tevA uttama puruSe ja dAtArane supAtrarUpa che. 3. supAtrarUpa mahApuruSa dharyabhAvanAvaDe du:khane nAza kare che, tatvabhAvanAvaDe bhava-bhramaNane nAza kare che ane jJAnabhAvanAvaDe karmane nAza kare che. 4. jeo samatAne viSe ja AgrahI che, karma-zatruo sAthe ja jeo yuddha kare che ane viSayasukhanI IcchA paNa jeo rAkhatA nathI te uttama yati-sAdhuo ja supAtra che. 5. jeo sarva saMga rahita chatAM sadAcAranA saMgavALA Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 82 ] zrI kapUravijayajI che, sarva vastuo upara saneha rahita chatAM zAstra upara sanehavALA che, ane AbhUSaNa rahita chatAM tArUpI AbhUSaNathI bhUSita che evA gIjane ja sadA supAtrarUpa che. 6. je udAra cittavALA sadA svazarIra upara paNa mamatA rahita chatAM sarva jIvenuM hita karavAmAM rakta che tevA saMyamIjane ja supAtra che. [ A. pra. pu28, pR. 1rara ] satsaMga-saMtasamAgama kema karatuM nathI ? saMta baDe paramArathI, unakA zItaLa aMga; tapana bUjhAve erakI, lagA de apanA raMga. tulasIdAsa zItaLa sadA saMta surapAdapa." -cidAnaMdajI kAyA kAge kuMbha che, jIva musAphara pAsa; tAre tyAM lagI jANaje, jyAM lagI zvAse zvAsa." (jIva ) "manathI ja bAMdhe ne manathI ja choDe. >> -prasannacaMdra rAjarSi 1. kAma, kedha ane lebha e traNe durguNone tajavAthI ja kalyANa sAdhI zakAya che. 2. "kIDIne kaNa ane hAthIne maNa" ema sine bhAgya pramANe udyama karatAM maLI rahe che. 3. je kaMI nItithI maLe temAM ja saMtoSa mAnI, aMtaHkaraNa kamaLa rAkhI janma sudhAre. Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 83 ] 4. "manakA pherata janma gayo, gayA na manakA phera; karake manane choDake, manake manake phera." mALAnA maNakA pheravatAM pheravatAM janmAro-janma gaye, paNa manane phera-mananI caMcaLatA na gaI mATe hAthamAM pheravavAnI mALAnA maNakA choDIne mananA maNakAne pherava. eTale mananI caMcaLatA tajI de jethI mana zuddha thAya. 5. "vaMti: ratha u ra oti InAma?" saMtapuruSonI satsaMgatithI mANasane zuM zuM lAbha nathI maLato? tAtparya ke sarva prakAranA lAbha maLe che. 6. "satsaMga sabanake sAra" sarvamAM satsaMga te sAra vastu che, ema samajI satsaMga kare ane kusaMga tajavo. [ A. pra. pu. 30, pR. 54] paryuSaNa prasaMge 1. sahunuM zubha ja ciMtavavuM, zubha jeIne ke jANIne rAjI thavuM, bane teTaluM zubha karavA tatpara rahevuM, jyAM zubha thavAne avakAza ja na hoya tyAM kevaLa upekSA yA mAdhyasthatA dhAraNa karI AtmasudhAraNA tarapha adhika lakSa ApavuM. 2. koIe jANatA ajANatAM ApaNe aparAdha kayo hoya te manamAM roSa na rAkho.-thayuM na thayuM thatuM nathI" ema samajI samatA rAkhavI. Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 84 ] zrI kapUravijayajI 3. ApaNe pote A janmamAM ane anya janmamAM jANatAM ajANatAM keTalAM pApa sevyAM haze? keTalA aparAdha karyA haze? have temAMthI chUTavA prayatna kare joIe. 4. "kSaNa lAkheNe jAya." "sArA kAmamAM so vigha" ema samajIne ApaNe sadA pokArIe chIe chatAM viSayakaSAya ane vikathAdikamAM pramAdavaza banI, vakhatane keTale badhe geraupayega karAya che? ane tenI vimAsaNa paNa bhAgye ja karAya che, te pachI tenAM phaLa-vipAka-pariNAma bhogavavAne paNa ApaNe taiyAra rahevuM ja joIe. potAnAmAM tathAvidha guNa vagara tene kheTe ADaMbara kare jIvane kema gamato haze ? kahe che ke jevI gati evI mati, to tevA mithyADaMbarathI jIvane zuM durgatimAM javuM haze ? nahIM to jIvane evI durmati sUjhe ja kema ? 5. je sAcA dilathI ke zuddha aMta:karaNathI jIvane pApano pastAvo thayela hoya to pharI pharI tevAM pApathI pAchA osarI, zubha mArge cAlavA avazya prayatna kare, te ja sAmAyika, pratikramaNAdika dharmakaraNa karI lekhe thAya nahIM te pachI ghANInA baLadanI jema phegaTanA pherA pharI pharI hatA tyAM ne tyAM ja rahevAnA, mATe meha-ajJAnavaza jIva pite keTakeTalA pApa bAMdhI bhAre thatuM jAya che tenI tene sUjha paNa paDatI nathI. evA anarthadaMDarUpa pApothI bacavA jIvane sanmati sUjhe ! [ A. pra. pu. 30, pR. 55. ] [UE Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 85 ] unnatine paMthe (cAra guNanI prApti ) bhAvathI gRhadharma jene prApta thAya che tenAmAM cAra guNa avazya pragaTe che. 1. AtmazAMti-AtmA AtmAkAre pariName tyAre aMdubhuta AnaMda pragaTe che. 2. manane saMtoSa-Asakti vinAnuM mana thAya che athavA viSayAdikamAM Asakti ochI thatAM mana doDAdoDI karavAnuM kAma bahu ja ochuM karatuM hovAthI mananI zAMti TakI rahe che, athavA karmanA siddhAMta jANatA hovAthI je thAya che te egya thAya che ema samajI, bahu utpAta ke hAya nA karatAM temAM sAkSIbhAve rahe che tethI zAMti maLe che. 3. karmabaMdhananI kSINatA-tene kamanI Avaka ochI thAya che, karmanI dIrdha-lAMbI sthitine te bAMdhato na hovAthI, karmano bojo halake thavAne lIdhe mana kurtivALuM ne sAtvika bane che. 4. parimita bhramaNa-saMsAra paribhramaNano bhaya ocho thAya che. pitAnAM tAtvika jJAna ane zuddha vartanathI tene saMtoSa thAya che. tenuM mana kabUla kare che ke have mAre vadhAre bhavabhramaNa karavuM paDaze nahIM. [A. pra. pu. 30, pR. 35.] Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 86 ] zrI karavijayajI nIti bedha-vacane. 1. "nIti e dharmanI paricArikA che." dharmanI pahelAM nIti hevI ja joIe. mANase pitAnA sAdhyane siddha karavA mATe koI paNa divasa nItithI-nItinA mArgathI cuta thavuM na joIe. 2. tame tamArI samakSa ucca ane pUrNa Adarza rAkhe. 3. dareka kArya kare temAM tamAro Azaya zuddha rAkhe. 4. " kudatA pahelA AgaLa dRSTi karo" koI paNa kArya zarU karo te pahelAM tene barAbara vicAra karo. 5. AraMbheluM kAma vacamAM AvatI muzkelIone lIdhe cheDe nahi. gulAbanAM phUlane kAMTA hoya che, jethI tamArA prayAsamAM pAchAM nahIM haThatAM kAMTAne dUra kare, muzkelIone vaTAvo ane tamAre mArga cekhe karo. (zUravIra-sajajananuM e lakSaNa che.) 6. "je potAne madada kare che tene ja deva madada kare che." kaI divasa bIjAnA upara AdhAra na rAkho. tamArI zaktimAM pUrNa vizvAsa rAkho ane tyArabAda tamArA kArya karo. 7. AzAvAdI bane, kadi paNa nirAza na thAo. ema mAnIne ke "je kAMI thAya te sArA mATe." 8. tamArA vyavahAramAM hamezAM pramANika bane, kadApi ardhA dilanA na bane. tamArI zakti egya mArge dore. Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 87 ] 9. svacchatAnuM rahasya sArI peThe samajI tame svaccha ane sughaDa bane; ane AsapAsa paNa svacchatA ne vyavasthA race. 10. bAhya svacchatAnI sAthe mananI pavitratAne meLa have joIe. 11. "potAne oLakho." tamArAmAM ghaNuM gupta zaktio chupAelI che. tene nakAmI paDI rahevA na de. dareka zaktine gya kArya sepe ane e rIte zaktine vikAsa sAdhe. 12. jagatanI koIpaNa cIjane nakAmI na gaNe. tenuM vivekathI pRthakkaraNa kare-karatAM zikhe, jethI tenuM kharuM rahasya samajAze. 13. tamArA vicArone utAvaLIyA nirNayathI taNAI javA na gho. UMDe vicAra karyA vagara tamAro nirNaya jaNAve nahIM. 14. keInA upara-tarapha duSTa IcchAbuddhi nahIM rAkhecheSa nahIM rAkhe. 15. sarala ane spaSTa vaktA bane. manane cekhuM-prasanna rAkhe. 16. hamezAM vinayInamra-mRdu svabhAvanA bane. 17. dareka tarapha dayAvAna bane. tamArI madada zete Ave tene koI jAtanA saMkeca ke bheda vinA Ape, tene badale tamane maLI raheze. abhaya ApIne tame abhaya meLavI zakaze. 18. tamArAthI utaratA darajajAnA mANaso sAthe vAta karatA Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 88 ] zrI karavijayajI ho tyAre paNa moTApaNAne ghamaMDa na rAkhe. maLatAvaDA ane mAyALu bane. svamAna paNa sAcave ke jethI tamArI bhalamanasAIne durupayoga na thAya. 19. koIpaNa vAtane ahaMkAra na kare. ApaNuM karatAM vadhu sArA, vadhu zaktizALI, paropakArI mANase hoya temanuM anukaraNa karaze. 20. tamArA vyavahAramAM hamezAM sarala bane. je eka vAra pratiSThA gumAvaze te tame haMmezanA gayA samaje mATe pratiSThA jALavI rAkhaze. 21. prAmANikatA e sauthI uttama siddhAnta che. sAmAnya bAbatamAM paNa haMmeza pramANika bane. apramANika mANasa jIvanamAM kadApi saphaLa thaze nahIM. 22. koI paNa vAtano beTo DoLa karo nahIM. ghaNAeka ghaNuM belI kartavyamAM mUke che, jyAre tame DuM belI ghaNuM karI batAve. 23. bIjA tamArI-tamArA guNanI prazaMsA kare tyAre tame tamArI jAtane bheLo nahIM, AtmalAghA kare nahIM, tema IcchA paNa nahIM. 24. haMmezA bahAdura ane hiMmatavAna rahe te jayavijaya pAmazo. 25. tamArI jAtane duHkhathI kasatA rahe, tenAthI TevAI tame majabUta banaze, jethI tamArA jIvanamAM kaMI DaravAnuM raheze nahIM. Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 89 ] 26. AvatI kAlane vAyade cheDe nahIM, je sAruM kAma Aje ja karavuM joIe te kAla upara na rAkhe. vacamAM rAtriyoge kadAca tamArA vicAra badalAI jAya. 27. tame bIjA taraphathI jenI AzA rAkho te ja pramANe bIjA tarapha tame varte. sahune anukULa thaIne cAlavAnuM pasaMda karo. 28. dareka mANasane baMdhurUpa-bhAI samAna samaje. tene mATe tamArAthI banatuM kare. eka bIjAne madada karavI e ApaNI pharaja che. 29. sAcuM sukha darekane svasamAna gaNavAmAM ja ane bIjAnuM bhaluM karavAmAM ja samAyeluM che. je ema na thaI zake te jIvananI sArthakatA zI ? 30. jiMdagI mAtra kSaNika sukhavilAsa mATe nathI, paNa ghaNe ucca uddeza-jIvanaudeza siddha karavA mATe che. 31. samaya barabAda na kare. je samaya gumAvaze te pharI Avaze nahIM. 32. dareka jaNa pAsethI kAMIka paNa sadaguNa grahaNa karavAne prayAsa karo, tenI bhUle-khAmIo tarapha na juo. tenI UjaLI bAju juo. dareka cIja ApaNane zikhAmaNa letAM AvaDe te ApI rahI che. 33. dareka kAmamAM AstA rAkha-rAkhatAM zikhe. Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 90 ] zrI karkharavijayajI 34. Adata ghaDavAmAM hamezAM kALajI rAkhe, sArI Adata jarUra pADavI, naThArI paDavA na devI. 35. tamArA niNata karelAM kAryomAM niyamita bane. niyamita mANasane vizvAsa thaI zake che, bIjAne nahIM. 36. sahunI sAthe dayA ane premanI lAgaNIthI varto. 37. keIne paNa tiraskAra na kare. bIjAnI lAgaNI anubhavatAM zikhe ane te mujaba tamArA mArgone dero. 38. keIne paNa pIDA na upajAve. sahune AtmAnI jema cAhe. 39. kadApi satya choDe nahIM ane asatya vade nahIM. bIjAnI sAthenA vyavahAramAM hamezAM sAcA ne pramANika bane. mazkarImAM asatya na Ave tevA prayAsa kare. mAyAmRSA kadApi na ja se. 40. bhajyAbhakSya ane peyApeyane barAbara khyAla rAkhe. 41. jo tame AdhyAtmika unnati ane taMdurastI cAhatA he te kadApi abhakSya bhakSaNa na kare. mAdaka vastuthI dUraparaheja raho. 42. satya ane sarala mAge cAlo. sAdAI ane saMyama Adare. 43. tamArI pAse je kAMI hoya tenAthI svAtmasaMtoSI rahe, jethI tamone haMmezanuM sukha jaNAze. tamane je kaMI Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [1] milakata bIjAe suprata karI hoya te bAbata kadApi paNa vizvAsaghAta karatA nahIM. 44. prathamanA paccIsa varSa sudhI brahmacArI jIvana gujAre. tyArapachI gRhastha jIvanamAM sthira thAo. gRhasthAzramamAM aneka jAtanI pharajo bajAvavAnI hoya che tene na visAre. viSayavAsanA ochI karavAthI te banI zake che. 45. viSayavikAra vadhe evA bAhya-raMgathI sujJajanoe mahAvuM na joIe. tattvadaSTithI vicAra karatAM viSayavikAra upara jaya maLI zakaze. 46. mAnasika zaktionA vikAsane AdhAra bahudhA brahma carya pALavA upara rahe che, jethI haMmezA vicAra, vANuM tema ja vartanamAM saMyamI bane-ra-rahevA prayatna karo. 47. kaI paNa kharAba vicArane potAnA manamAM pesavA no. 48. strI sAthe ekAMta sevana kare nahIM, tenI sAthe hAMsI mazkarI karo nahIM, tema ja tenA aMge pAMgAdinI suMdaratA nihALe nahIM. 49 tamArA vikAro ane svAdo upara kAbU meLavavA prayatna kare. vikAronA gulAma na banatAM temane kAbUmAM rAkhe. 50. jema tamArI jarUriyAta ochI tema tame vadhAre sukhI raheze. 51. paga joIne pAtharaNuM kheMce. tamArA kharcane AvakanI hadamAM rAkhavAnI kALajI rAkho. bIjAo pAsethI laI devuM kare nahIM. Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 92 ] zrI karavijayajI khAsa karIne tamArA mitra-svajananA leNadAra ke deNadAra na bane; nahIM to kadAca tamAre mitratA ane paiso bane gumAvavA paDaze. para. kasoTI karyA vagara keIne vizvAsa karaze te tamAre pastAvuM paDaze. saccAInI kasoTI karyA pahelAM keImAM vizvAsa mUke nahIM. 53. mitranI pasaMdagImAM khAsa karIne e bAbatanI kALajI rAkhe. 54. jAhojalAlI mitro meLave che ane muzkelI tenI kaTI kare che. je kharuM hita IcchatA ja ho te sAcA mitrane zodhI tene ja khUba Adara karo, jethI bane bhava sudharI zake 55. eka svArtha-mitra hoya che ane bIjA ni:svArthamitra hoI zake che, tene bheda samajI tene yogya Adara kare. pada. go ane pannaga( gAya ane sApa)nI peThe pAtrApAtrano viveka karavA gya che. gAyane khavarAvavAmAM AvatAM ghAsamAtramAMthI amRtasamuM dUdha nIpaje che ane sApane pAvAmAM AvatAM dUdhamAMthI viSa-jhera pedA thAya che. pAtrApAtramAM keTale badhe aMtara-taphAvata che ? 57. ajJAnavaza evA koIne tenI prakRti ke nabaLAIne mATe khIjavaze nahIM. ApaNe tene sAruM daSTAMta batAvavuM ane kharo mArga batAva. 58. je sadaguNa ApaNe jIvanamAM utAryo hoya te saMbaMdhI sAmAne sacoTa samajAvI chApa pADI zakAya che. [ A. pra. pu. 30, pR. 226. ] Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 93 ] IcchA ane mArga 1. daDha IcchAthI mArga avazya maLavAne. 2. kAM te huM mArga zodhI kADhIza ane kAM te tene batAvIza. 3. daDha IcchA karI zakanArane mATe keIpaNa kArya azakaya nathI. 4. eka majabUta aMtaHkaraNanI daDha IcchA hajAro mANasone thara thara dhrujAvI mUke che. eka sukalakaDI ThIMgujI potAnI daDha IcchAthI saghaLI bAjI pheravI nAMkhe che ne dhAryuM kAma karI zake che. 5. je mANasa ema dhAre che ke ame amuka kArya karavAne zaktimAna chIe teo ja te kArya karI zake che. cAritrabaLa e saMpUrNa vikAsa pAmelI IcchA ja che. 6. IcchAzaktino vikAsa kare e ApaNA jIvanane uddeza che. daDha nizcaya dharAvanAra mANasane mATe A jagatamAM samaya ane taka che, che ne che ja. 7. aDaga nizcaya ane satyamArganuM avalaMbana e jagatane halAvI (AkaSI) nAkhanAra zakitao che. 8. jhaLakatI kArakIrdivALA promising taruNanA zabdakoSamAM niSphaLatA je koI zabda ja hoto nathI. 9. niraMtara AgaLa dhapavAnI Teva ane zraddhA e saghaLI muzkelIone haMphAvI nAMkhe che. 10 jyAre eka daDha nizcayavAna mANasa jAheramAM Ave che tyAre tenI AsapAsanI jagyA kevI sApha thAya che ane tene Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 94 ] zrI kapUravijayajI mATe keTale badhe avakAza ane chUTa rahe che te joIne ApaNane kutuhaLa thAya che. 11. ajeya IcchAne Ugele tAro kevo gaMbhIra, nizcayI ane nizcaLa che ? 12. game tevA dudakhadAyaka saMge paNa daDha IcchAne sadAkALane mATe dabAvI rAkhI zakaze nahIM. 13. nizcayavAna mANasane jagata hamezAM raste karI ja Ape che. dekhItI azakyatAmAM paNa IcchAzakita mAga karI le che. 14. mANasamAM buddhine ke zaktine abhAva nathI, paraMtu uddeza ane parizrama karavAnI IcchAne ja abhAva (jaNAya) che. 15. daDha nizcaya e ja sAcAmAM sAcuM DahApaNa che. [ A. pra. pu. 30, pR. 257. ] judA judA prakAranuM vAMcana mANasane kevAM banAve che? thoDAMka paNa tattvajJAnanAM ane AdhyAtmika graMthe rame roma vyApI, cAritramAM Utare tyAM sudhI prayatna, kALajI ane mananapUrvaka vAMcyA karavA jevA hoya che. vAMcana manuSyane saMpUrNa banAve che. lekhana tene cokkasa banAve che. kavitA tene rasika banAve che. tatvajJAna UMDI buddhivALo banAve che. vAtacIta tene taiyAra kare che. ItihAsa tene DAhyo banAve che. nItizAstra tene gaMbhIra banAve che. nyAya ane alaMkArazAstra vAdavivAdanI zakti Ape che. [ A. pra. pu. 30, pR. 258] Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 95 ] yuvAvasthA ane vRddhAvasthA. 1. vikAsa pAmatA rahe athavA kSINa thatA cAle e kudaratane mudrAlekha che, ane e sRSTinI pratyeka vastu para lakhele che. 2. ApaNuM zAzvata-cirasthAyI tAruNya ApaNA manamAM ja raheluM che, bIje nahIM. 3. mANasanuM mana saMmati Ape nahIM tyAM sudhI tene cahero gharaDe thaI zakate nathI, kemake zarIra e manane dorele naka che. 4. pratikULa saMgo vacce manamAM ciMtA pedA thavAthI zarIra upara tenI vadhAre kharAba asara thavA pAme che. - pa. game tevA saMjogomAM mana upara kharAba asara thavA na pAme evuM mana sahaja TevAI-keLavAI gayuM hoya te zarIrasvasthatA TakI rahe che-bagaDatI nathI. 6. tame mAtra pacAsa varSanA thayA che te samaye pUrNa nirogI kAyAvALA banI rahe te tame taruNAvasthAmAM hovA joIe. 7. gheLA vALa, cAmaDImAM karacalIo ItyAdika ghaDapaNanAM cihnone yuvAvasthA sAthe kazo saMbaMdha nathI. buddhi, zakti, saMdarya ane saddaguNanI vRddhi tathA daDhatA thavI e ja meTI umaranAM cihno hovAM joIe. nirbaLatA, nipagitA ane vaLiyAM, paLiyAM enAM lakSaNa hevAM joIe nahIM. 8. ghaDapaNane vicAra karavAnI Teva pADavI jeTalI sahelI che teTalI ja tAruNyano vicAra karavAnI Adata pADavI sahelI che. Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 96 ] 9. kharuM tAruNya che. zrI kapUravijayajI kattavya karma karavAnA pUrA utsAha banI rahe e [ A. pra. pu. 3, pR. 258 ] vicArAmAM rahelI adbhuta zakti. 1. kAipaNa manuSyanuM mana kharAba vicArAthI ane kuTevAthI eTaluM badhuM milana ke viSamaya banI gayuM nathI ( durAcAramAM eTalu badhu DUbI gayuM nathI hetu' ) ke te ucca vicArAthI pAchuM zuddha na thaI zake. 2. utsAha, himmata, AzA ane AnaMda e evAM sAdhanA che ke je bimArane sAjA karavAmAM davA karatAM vizeSa madada kare che. sujJa vaidya vigerene tenA anubhava ane paricaya hAya che. 3. jamatI vakhate ane UMghatA pUrve AnaMdI rahevAne abhyAsa pADavA e darekanu bahu jarUrI kanya che, kAraNa ke ethI zarIra ane mananA ArAgya svasthatAne ghaNeA ja lAbha thAya che. [ A. pra. pu. 30, pR. 259. ] rakatA ane zrIma tAi 1. rakatAnA vicAra jeTaleA kharAba che eTalI rakatA peAte nathI. 2. je divyatA ApaNA uddezAne ghaDe che te ApaNAmAM ja rahelI che. Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 97 ] 3. udAra AtmA ApIne zrImata thaze ane kannusa saMgharIne raka thaze. ( AtmanirIkSaNathI te sApha sApha dekhAya evI hakIkata che ) 4. mahattvAkAMkSA( ucca Adarza ane unnata hetu )mAMthI zakti janme che. 5. tamArA Adarza, e aMte tame kevA thaze! tenI AgAhI Ape che. 6. izvarane upAsanArane navIna maLa maLaze. unnatinA AkAzamAM te garuDanI peThe UDaze. te doDaze paNa thAkaze nahIM. te ejo upADaze paNa bezuddha thaze nahIM. 7. ghaNA leAkeA hAsyarasapradhAna ane protsAhaka graMtha vAMcIne udAsInatAne hAMkI kADhe che. keTalAka buddhimAnA stava- steAtrA, kahevatA athavA mahAtmAenAM vacanAmRtA vAMcIne ghaNuMA lAbha uThAve che. [ A. pra. pu. 30, pR. 259 ] ApaNAmAM ucca keLavaNInA prasAra karavAnA khAsa uddeza. 1. hAlanA rAjakartA taraphathI vyAvahArika keLavaNI saMbaMdhI maheALA phelAvA thayelA pratyakSa joi, anya kAmanA AgevAna udAra gRhasthA peAtAnI keAmanA tamAma manuSye eka sarakhA lAbha meLavI zake tevA hetuthI, sthaLe sthaLe sAMsArika G Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 98 ] zrI kapUravijayajI sthiti sudhAravAne sAruM sAMsArika jJAna ane tenI ja sAthe nIti vadhAravAne tathA dhArmika jJAna prApta thavAne mATe kAMipaNu badalAnI icchA sivAya phakta paramArtha buddhithI tana, mana ane dhana saMba MdhI yathAyeAgya zakti prayu jI zALAe sthApana kare che; eTalu ja nahi paNa temAM abhyAsa karanAra vidyArthIene skAlarazIpa vagerenI madada karI peAtAnA jAtibhAione jJAna saMbaMdhI ane sAMsArika sthiti saMbaMdhI sArI pAyarI upara AvatA joi pote satASa mAne che. evA ekathI vadhAre dAkhalA pratyakSa najara sAme jovA chatAM ApaNI jaina keAma te saMbaMdhamAM bahu pachAta che ema kahevAmAM kAMi AMcakeA khAvA jevuM nathI, mATe jaina keAmanAM bALakeAne hAlanA jamAnAne anusarI gujarAtI ane agrejI jJAna meLavavAnI sAthe jaina dharmanuM jJAna paNa prApta thAya evA IlAja zeAdhavA joie. 2. pAThakavarga keLavaNIthI vadhI parIkSAmAM pasAra thAya te ja hAlanA rAjakartA teone padavIlAyaka jANI meATA meTA hAddA bakSe che. tyArabAda tee abhyAsa karAvavAnI paravAnagI maLethI zALAomAM bhaNAve che. evu chatAM paNa tenA uparI paNa hAya che ane hajArA gAumAM sthaLe sthaLe eka sarakhuM ja zALAnuM baMdhAraNa jovAmAM Ave che. jainakAmamAM hAlanA samaye jainajJAna meLavavAne sAruM sagRhasthA dhanAdithI madada karI jainazALAe sthApana kare che, paraMtu puSkaLa vyaya thavA chatAM dhanAdinA yathA upayAga na thavAthI tenu pariNAma sAruM dekhAtuM nathI, tAjetaramAM nIce pramANe khAmIe zALAomAM jaNAya che. 3. jene pUruM lakhatAM, vAMcatAM ane zuddha uccAra karatAM Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : | 99 ] paNa AvaDatuM na hAya tevI sthitivALAne zALAnA mAstara manAvavAmAM Ave che, eTalu ja nahi paNa tene ja zALA saMbaMdhI svataMtratA arpaNa karAya che, eTale te peAtAnI marajI anusAra bALakone abhyAsa karAve che. ema thavAthI dhanAdi madadane lIdhe zALA tA kadAca sthAyIbhAve zarU rahe che, paraMtu zuddha abhyAsa thatA nathI ema spaSTa jovAmAM Ave che. mATe amuka sthaLe zALAonA mAstarAnI agAuthI parIkSAnA viSayeAnI jAherakhabara ApIne parIkSA thavI joie, ane pachI parIkSAnA pariNAma upara dhyAna ApI teone lAbha ApavA joie. 4. zALAmAM abhyAsa karanAra vidyArthIone dheAraNasara eka sarakhI rIte abhyAsa karAvavAnI kharekharI jarUra che. tema thavAthI zALAomAM parIkSA levAnu kArya jenA zira upara nAMkhavAmAM Ave tene parIkSA levAnuM sugama thAya ane te uparAMta sudhArA paNa thai zake, mATe abhyAsIone sthaLe sthaLe eka sarakhI rIte abhyAsa karAvAya tevuM khadhAraNa thavA mATe turata dhyAna kheMcAvuM joie. kevI zailIthI vyavahArika tathA dhArmika zikSaNa apAvuM joIe ? 5. vyavahArika keLavaNIne anusaratuM gujarAtI chaThThA dheAraNa sudhInuM jJAna jaina pAThazALAmAM ApavA uparAMta phakta abbe kalAka jaina dhArmika jJAna ApavAnI AvazyakatA che. sAMsArika sthiti sudharyA sivAya dhArmika jJAnanI prApti thatI nathI, kema ke peAtAnuM Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 100 ] zrI kapUravijayajI gujarAna ane kuTuMbanuM bharaNapoSaNa hAlanA jamAnAmAM IMgrejI ane gujarAtI jJAnane AdhAre jovAmAM Ave che. A kAmamAM kharcano bojo vadhAre che te paNa potAnA svadhamabhAIonI sthiti sudhare ane jJAnamAM paNa pravINa thAya ema IcchanAra sadagRhasthoe kharca tarapha dhyAna ApavAnuM nathI, mATe jenazALAmAM mukhya to gujarAtI ane banI zake teTaluM IMgrejI jJAna maLavuM joIe. 6. atyAra sudhImAM aneka sthaLe jainazALAo sthApana thayAne ghaNe lAMbo vakhata thayA chatAM temAMnA vidyAthIono abhyAsa koI paNa sthaLe pasAra thayo hoya evuM jAherAtamAM AvyuM nathI, tenuM mukhya kAraNa jenakamamAM ghaNuM karIne hAlanA samaye narama sthitivALa varga vadhAre jovAmAM Ave che. pote dvavyAdie sukhI thavAnI IcchAne lIdhe pitAnAM bALakone sAMsArika jJAna levA tarapha teonA rakSako vadhAre preraNA kare che, paraMtu sthitinA sababe te abhyAsa paNa saMpUrNa thato nathI ane jenajJAna paNa meLavAtuM nathI. pariNAme mULa sthiti pharI zakatI nathI, kema ke hAlamAM keLavaNIno kharca bahu vadhI gayA che. 7. A badhI hakIkatathI jenavanuM hita vAMchanArA mahApuruSoe jena pAThazALAmAM bane (sAMsArika ane dhArmika) abhyAsa hamezAM thaI zake tevI yejanA karavI joIe. 8. Aja ghaNe sthaLe sAmAyikAdi SaDAvazyaka paNa zuddha uccArathI bhaNAtA hoya ema jaNAtuM nathI, tema ja bhaNeluM azuddha hoya te te sudhAravAnI IcchA dharAvatA hoya ema paNa jaNAtuM nathI, e ghaNuM ja khedakAraka che. vaLI saMvacharI Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 101 ] jevA moTA divasomAM je zrAvaka sUtranuM ghI bole te ja bhaNAve e prathA bhUlabharelI jaNAya che, kema ke khoTA uccAranA Avazyaka karavA ane te sAMbhaLavA te karatAM ghInI upaja na thAya to kAMI hAni thavA saMbhava nathI, mATe dharmAcAryoe zuddha uccAravaDe Avazyaka kriyA karAvanArane ja Adeza Apavo joIe. dharmasthiti sudhAravA mATe saMsArasthiti sudhAravAnI jarUra 9 pAchaLa kahyuM tema jyAM sudhI sAMsArika sthiti na sudhare tyAM sudhI dhArmika sthiti sudharavAno saMbhava nathI. sAMsArika sthiti sudhAravA mATe gujarAtI ane IMgrejI keLavaNI yogya rIte maLavI joIe ane tene mATe jenasamudAya taraphathI moTAM moTAM zaheromAM jenaskUla sthApavI joIe ke jemAM sarakArI keLavaNIkhAtAnI jema keLavaNI ApavAmAM Ave ane te sAthe eka eka athavA be be kalAka daraja yogyatAnA pramANamAM dharma saMbaMdhI jJAna paNa ApavAmAM Ave. 10. dharma saMbaMdhI keLavaNuM ApavI eTale mAtra "namo arihaMtA " vagere sUtra pATha kaMThe karAvavA ema samajavuM nahi, paraMtu bALakenI zaktinA pramANamAM prAraMbhathI ja ochIvattI samajutI artha sahita ApavI joIe. bALavRkSanI peThe bAlyAvasthAthI ja dhIme dhIme jainadharmanAM to evI rIte tenA manamAM ThasAvavAM joIe ke jethI puSTa thayeluM vRkSa jema namAvI zakAtuM nathI tema moTI ummare anyadarzanIonAM zAstro vAMcIne ke yuropiyananAM siddhAMta jANIne tenuM mana leza mAtra paNa calita thAya nahi. koI hakIkata pratyakSa pramANAdivaDe jatAM lakSyamAM Utare nahi to te vakhate tevI samajaNanAM zAstrone Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 102 ) zrI karavijayajI viraha, gItArtha gurune abhAva ane pitAnI samajaNamAM khAmI vicArI madhyasthabhAva dhAraNa kare. 11. jyAre AvI rItanI jemakeLavaNI ApavI Thare tyAre tevI keLavaNuM ApanAra mAstare joIe ane tene mATe parIkSA levAnuM sthaLa mukarara karI parIkSA paNa levAvI joIe. vaLI temAM pAsa thayAnA pramANamAM tene pagAra maLa joIe ane kAma paNa tenI yegyatAnA pramANamAM seM pAvuM joIe. hAlamAM parIkSA lIdhA vinA mAtra sUtrapATha artha samajyA vinA gokhI khIne kaThe karelAM mANaso mahetAjI tarIke nImAya che ane teo pitAnI AvaData pramANe zuddha ke azuddha jevuM bhaNAve tevuM calAvI levAmAM Ave che, paraMtu tethI kharca mAtra thAya che ane dhAraNA phaLibhUta thatI nathI. 12. jenazALAo sthApI mAstara rAkhIne pagAra vagerene kharca karavAmAM mukhya dhAraNA jaina bALake zuddha uccAra sahita jenasUtre zIkhe ane tenA artha samajI jainadharmanuM sarvotkRSTa svarUpa jANuM temAM dRDha thAya evI hoya che. jyAre AvI dhAraNA aMtaHkaraNamAM rAkhavAmAM Ave che tyAre te phaLibhUta thaI ke nahi ? athavA keTale darajaje thaI ? te jANavA mATe dareka jainazALAmAM abhyAsa karanArA vidyAthIonI niyamita vakhate parIkSA levAvI joIe. 13. parIkSA levAnuM dhoraNa dAkhala karavAno vicAra karatAM pahelAM abhyAsanuM dhoraNa mukarara karavuM joIe, tathA abhyAsanA sAdhana tarIke pustakanI yojanA dezakALane, vidyAthIonI ummarane ane buddhine anusaratI thavI joIe. mAsika, vartana Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 103 ] mAnapepara ane bhASaNa AdidvArA dharmajJAnanA zikSaNanI khAmI ane te kevI rIte dUra karI zakAya tene mATe ThekANe ThekANe carcAo thaI rahI che, paNa sArAM kAmano prAraMbha karavA mATe sarva kaI jANe che tema te kAryane upayegI thaI paDe tevAM sAdhano utpanna karavA joIe. 14. atyAre dharmajJAnanI zarUAta karavA mATe nAnAM pustako je ke bahAra paDelAM najare paDe che, tathApi aphasosa, jene je rasto uttama lAge teNe te svecchAe amalamAM mUkyo. bIjAone te vicAre ke paddhati anukULa paDaze ke nahi tenI darakAra karI nahi. A rIte dharmajJAna phelAvavAno rasto vividha paddhati ane vividha vicAravALe pakaDavAthI dhAreluM phaLa maLavuM muzkela che. bALakanAM tana, manane ce ane tenI zaktinI hadamAM ja hoya evAM bahumatathI lakhAyelAM dharmazikSaNanAM pustako joIe. 15. atyAra sudhImAM bahAra paDelAM pustakanI zailI evI jevAmAM Ave che ke zIkhavAne AraMbha karyA pachI nirasatAthI ke kaThinatAthI zIkhanAra te kAma choDI de che, zIkhavAmAM tene gama na paDavAthI tene rasa upajato nathI ane te banethI tene Ugate dharmabhAva nAbUda ke lagabhaga naSTa thaI jAya che. vaLI vizeSa aphasosanI vAta to e che ke-keLavaNumAM AgaLa vadhelAmAMnAM ghaNAkharAM mANaso dharmane ke devadarzanane kharekhara tiraskAranI najare jue che. aMgrejI bhaNIne AgaLa vadhI DIgrIo meLavatA thayA eTale te temane dharmanI jarUra ja jANe na hoya ? parabhASA zIkhyA eTale jANe paradhamI ja banI gayA hoya evo bhAsa thAya che. dharmamAM AgaLa vadhelAM Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 104 ] zrI kapUravijayajI mANasonAM hRdayamAM A vAtathI kharekhara moTe AghAta lAgyA che. teo dhAre che ke keLavaNImAM AgaLa vadhe eTale teo dharmamAM paNa AgaLa vadhavA joIe. teo evA to Astika ane dharmakAryamAM bhAga lenArA hovA joIe ke keLavaNImAM pachAta rahelAone ane paisAdAra mANasane teonuM kArya ane temanI kalama jAgRta karIne kartavyamArge dare, ane dharmakAryamAM vizeSa sahAyabhUta thaI paDe; paraMtu bane che tethI UlaTuM ja ! A binAthI kayA dhArmika puruSane kheda thayA vinA raheze ? 16. ochA keLavAyelA ke nahi keLavAyelA mANase zIkhavAzIkhavavAmAM sarvamAnya mArga grahaNa kare che, paraMtu keTalAka keLavAyelA yuvAna puruSo hasavA sarakhI dalIlo rajU karIne kaheze ke sUtre moDhe karavAnI zI jarUra che? khAlI mahenata zA mATe karavI joIe? ekalI samajaNathI zuM na cAle? sUtrapATha mukhe karyA sivAya zuM amAre nahi cAle? vagere bolIne sUtro mukhapATha karavAnI bAbatamAM vAMdho le che. alabatta amAre kabUla karavuM joIe ke keTaleka sthaLe samajaNa vagaranuM kevaLa gekhaNa calAvavAmAM Ave che e vAta niHsaMzaya che, paraMtu je je bAbata samaraNamAM ja rAkhavA gyA hoya te to mukhapATha karavI ja joIe ema to amArA keLavAyelA baMdhuo pote lIdhelI vyAvahArika keLavaNInA anubhava uparathI kabUla karaze ja. A vAtanA TekAmAM ame keTalIka dalIle nIce rajU karIe chIe. 17. AjakAla apAtI vyAvahArika keLavaNImAM bhUgaLajJAna, khagoLazAstra, vyAkaraNa tathA rasAyanavidyA ItyAdi jJAnanA viSayemAM keTaluM keTaluM mukhe karavuM paDe che ? vaLI Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha sagraha : 5 [ 105 ) kAyadAzAstrIne, vaidyakazAstrone, bhASAjJAnIne tathA ijanera vagere vidvAna puruSone yAdazaktinA keTavA badhA upayAga karavA paDe che te teo jANe che. 18. iMgrejImAM kahevata che ke-" mahAvarA manuSyane pari pakava banAve che. '" e vAta kharI ja che, kema ke nAnAM bALakone mananI, vacananI tathA zarIranI je je TevA nAnapaNathI pADavAmAM Ave che te dRDha mULa ghAlIne rahe che. jue, aMgabaLamAM nAnapaNathI bALakanuM zarIra jeTalu vaLI zake che teTaluM mATI ummaranA vALI zakatA nathI, tema ja vAkcAturya mAM nATakagRhanAM nAnAM bALake jevAM subhASita, madhura ane asarakAraka vacanA mele che tevI vacanakaLA mATI ummare zIkhatAM muzkela paDe che, ane kadAca zIkhe che teA tenI asara pADI zakatA nathI. te ja pramANe bALakeAnAM kumaLAM mananI yAdazakti khIlavavA mATe mahApuruSonAM jJAnagarbhita gaMbhIra vanA paNa meDha karAvavAnI jarUra che. 19. asalanA mahAn AcArya tathA dharmavettAe mATA graMthe! uparathI saMkSipta sUtrAnI racanA karI gayA che te mukhapAThe karavAnA hetuthI ja karelI dIse che, evuM amArA keLavAyelA mitrAne dharmazAstranA UMDAM tavAmAM STi karatAM mAlUma paDaze. hAla teo je ekAMta abhiprAya A bAbatamAM Ape che te teonA dharmajJAna vagaranA ekapakSIya jJAnanuM pariNAma che. mATe tene amArI namra bhalAmaNa che ke- te peAtAnA suvicAra tathA uttama nItirItine sudhArA AjanA dharma zraddhAvALA paNa abhaNa vargamAM dAkhala karavA icchatA Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 106 ] zrI karavijayajI hoya te teonI khAsa pharaja che ke teoe dharmazAstranAM tanuM saddaguru pAse dararoja thoDA thoDA vakhata adhyayana karavuM, eTaluM ja nahi paNa pitAne maLelA jJAnano saduga karI temanI sAthe dareka upayegI prasiddha dharmakriyAmAM bhAga le. AthI paraspara virodhabhAva TaLI jaIne vizvAsanI vRddhi thaze ane tene pariNAme sAMsArika sthiti sudhAravAnA teo kAraNabhUta thaze. 20. hAla apAtA dharmazikSaNathI piopaTIyuM jJAna mAtra maLe che tenuM kAraNa samajaNavagaranuM gekhaNa mAtra karAvAya che te ja che. zIkhavanArane zIkhavavAnI kaMI vizeSa mAhitI ke kema zIkhavavuM tenI kiMcit sUcanA paNa keI pustakamAM jovAmAM AvatI nathI, ethI A kAma kevaLa kaDhaMgI sthitimAM game tema cAlyuM jAya che. kahevAno matalaba e ja che ke-zikSakane zikSaNa saMbaMdhI kaMIka paNa mAhitI maLe ane vidyAthIone saraLa thaI zake evI paddhatinAM sarvamAnya pustaka bahAra paDavAM joIe. A aDacaNa dUra karavAnA hetuthI bahumate lakhAyelI, jainadharmanI zarUAta karavAmAM upayogI thaI paDe tevI jJAnamALAnI janA ghaDI kADhavAmAM AvI che, mATe je te kaMI paNa lAbhakAraka thaI paDaze te prayatna ane dhAraNA phaLibhUta thayAM samajAze. 21. AjakAla cAlatI jaina vidyAzALAomAM apAtuM dharmazikSaNa dezakALane anusaratuM na hovAthI tathA sAMsArika keLavaNInI paddhati pramANe saraLa na hovAthI prathama zIkhanAra jena ke anyadarzanIne agharuM paDe che, eTaluM ja nahi paNa Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 [ 107 ] je dharmajJAnanA rasanuM AsvAdana AnaMdapUrvaka thavu joie te paNa thatu nathI. vaLI ghaNe sthaLe sUtreAnA pATha phakta meDhe karAvavAmAM ja Ave che, temAM ajJAnanA sheja paNa vicAra karAvavA teA dUra rahyo paNa zuddha uccAra upara paNa lakSya bhAgye ja ApavAmAM Ave che. zIkhanAra tathA zIkhavanArane mAtra eTalI ja utkaMThA jaNAya che ke jema bane tema thADA kALamAM ghaNA pATha taiyAra karI nAkhavA. vaLI jo keAi sthaLe kadAca artha sahita zIkhavavAmAM Ave che teA te paNa kevaLa zukapATha samAna hAya che, paNa zIkhanAra pAThanA sAra ke hetu samayeA che ke nahi te saMbaMdhI zikSaka ane ziSyanI vacce kaMi paNa tarka, praznottara ke parIkSA thatI nathI. tethI pariNAma evu Ave che ke-bahAranA kAi keLavAyaleA gRhastha AvA bhaNanArane amuka bAbatane prazna kare te tenA satASakAraka uttara ApI zakatA nathI, uparAMta pAte pApaTanI mAphka zIkhelA pAThanA zabdezabda kahevA jatAM paNa aneka bhUleA kare che. 22. jainadhama sabaMdhI jJAnamAM prathama zuM zIkhavavuM tathA kevI rIte zIkhavavuM ityAdinI kramavAra saraLa ceAjanA na heAvAthI bhinna bhinna sthaLe bhinna bhinna prakAranuM jJAna apAya che. vaLI parIkSAnA niyama paNa kyAMi jovAmAM AvatA nathI, tethI amuka mANuse keTaluM dharma jJAna meLavyuM che, te jANavAnuM paNa kaMI sAdhana nathI. e saghaLI aDacaNA kaMika aMze dUra karavAnA hetuthI A jJAnamALA upayegI thai paDaze. AthI zikSakane, ziSyane tathA parIkSakane potAnA kAmamAM saralatA thaze ane vakhata bya jatA aTakaze evI AzA rAkhavAmAM Ave che. Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 108 ] zrI kapUravijayajI 23. A pustakamAM prathama svara ane vyaMjananI samajaNa ApyA pachI pravezaka pATha nAMkhavAmAM AvyA che. arthanI gaMbhIratA pramANe anukrame kaThina sUtrapATha dAkhala karyA che. tyArapachI pAchalA sUtrapATha upara vizeSa vivecananA rUpamAM keTalAka pATha jarUrIyAta pramANe ApyA che, temAM sAmAyika tathA caityavaMdananI kriyA-vidhi yathAgya rIte spaSTa karavAmAM AvI che. chevaTe ziSyanuM jJAna pArakhavA mATe parIkSakane upayegI thAya evA hetuthI tamAma pAThamAMthI prazno kADhIne mUkavAmAM AvyA che. 24. e praznodvArA evI nema rAkhavAmAM AvI che ke parIkSakoe prazno uparathI ja ziSyane abhyAsa saMbaMdhI savAla karavA paNa te pustakathI bahArane koIpaNa prazna karavo nahi. 25. AthI bhaNanAra ziSyanI tema ja tenA bhaNAvanAra zikSakanI parIkSA thaze eTaluM ja nahi paNa A paheluM pustaka pUruM karanAra keTaluM jJAna pAmyA che te paNa hAla cAlatI vyavahArika keLavaNInA dhoraNanI zailI pramANe koIne paNa jANavuM saraLa thaI paDaze. 26. je A pustaka jenavargamAM sAmAnya rIte sarvatra upayogI thaI paDaze eTale ke zALAmAM bhaNatA vidyAthIone tathA sAmAnya rIte zIkhanAra abhyAsIone tema ja bIjA pukhta umaranA dharmAthI sajajanone paNa amuka aMze lAbha kArI nIvaDaze to have pachI A pustakanA kramAnusAra bIjA pustako paNa kADhavAno IrAdo che, ane te pustakomAM bhaNanAranI buddhi tathA vayanAM pramANamAM caDhatAM caDhatAM dharmajJAnanAM upayogI viSaya ne kriyAvidhi, arthavicAranI samajaNa sahita dAkhala karavAnI IcchA rAkhI che. Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 109 ] A pustakanI racanAmAM hAla vaparAtA pratikamaNAdi pustakonA pAThanI zailImAM kAMI paNa pheraphAra karavAmAM AvyuM nathI, eTale sUtronA pATha jevA anukramamAM bIjAM pustakamAM jovAmAM Ave che tevI ja rIte AkhA ne AkhA ApyA che. vidyAthInI sagavaDa mATe tenA zabdArthamAM vibhAga karavAmAM AvyA che. ra7. vaLI mAre jaNAvavuM joIe ke A dharmanAM pustakomAM kaI paNa jagyAe sUtraviruddha ke AjJAviruddha lakhANa karavAnI koziza karI nathI, tema chatAM kaI najaredeSathI ke alpamati yA alpazaktine lIdhe tema ja A amAro taddana navIna ja prayAsa hovAthI koI sthaLe kaI doSa ke khAmI mAluma paDe te sujJajano sudhArI leze, ane te bAbata je kAMI sudhAro karavA dhAro to te pramANenI sUcanA mArI upara mokalavA kRpA karaze ke jethI AgaLa jatAM te sudhAro karavAnuM banI zake. 28. AjakAla ghaNA zrAvako taraphathI sUcanA karavAmAM Ave che ke sAMsArika keLavaNu sAthe dhArmika keLavaNI ApavA mATe pAThazALAo, boDIMga skUla tathA nAnI vidyAzALAo sthApI, dharmazikSaka taiyAra karavA. paNa teTaluM karyA pachI paNa eka moTI muzkelI te naDaze ja. e muzkelI viSe keLavaNInA zubhecchakonA lakSyamAM AvyuM hoya ema jaNAtuM nathI. te muzkelI e che ke-tamAma zALAomAM zikSaNanuM ekasarakhuM baMdhAraNa karavA mATe gya pustako joIze. hAla vaparAtAM pratikramAdi pustaka zikSaNanI sudharelI paddhatine anusaratAM hoya ema lAgatuM nathI. A muzkelI kaMIka aMze dUra karavAnA Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 110 ] irAdAthI meM have pachI pragaTa karavA dhArelI jJAnamALA taiyAra karavAnA prayatna karyo che. "" zro kapUravijayajI A ". jainadhama ( " jaina dharma jJAnamALA "" nI upayeAgitA darzAvatI lekhamALAnu avataraNa. ) [ A. pra. pu. 19, pR. 68. ] jainazAsananI rakSA ane puSTinA saraLa mArga, jainasamAjamAM saMvegI ( tyAgI ) gaNAtA sAdhu-sAdhvIenI saMkhyA sArA pramANamAM che. baheALe bhAge samAjane DhAravAnu ane upadeza devAnuM temane ja suprata thayela che, tethI ja jo tyAgI lekhAtA sAdhu-sAdhvIe peAtAnI javAbadArI samajI jevI tevI najIvI vAtA-vikathAomAM peAtAnA ane paranA amUlya samaya gumAvI nahi detAM tattvajJAnanA abhyAsa rUDI rIte jAte karI, peAtAnI tattvazraddhA ni`La ane ni:zAMti banAvI, jo teo peAtAnuM cAritra uttama prakAre ghaDavA tathA tapa-japanu sevana karavA ujamALa ane te temanA upadezanI athavA sadgunanI chApa samAja upara era ja paDe ane pavitra zAsananI sheje rakSA tathA puSTi thavA pAme. prathama AgevAna lekhAtA sAdhu-sAdhvIe jo samayane eLakhI, nakAmI ALapaMpALa cheDI, kevaLa AtmAthI paNe svaparahitasAdhanamAM ja ujamALa thai rahe teA temanA Azraya taLe rahenArA kaMika bhavyAtmAe upara tenI ajakha asara thavA pAme ja. jainasamAja ane zAsananeA udaya najadIkamAM thavA nimita haiAya tA ja pratyeka AgevAna sAdhu-sAdhvIne AvI samuddhi sUjhe. Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 111 ] je ke atyAre koI koI virala sadabhAgI sAdhu-sAdhvI te potapotAthI banatuM svaparahita karavA ujamALa rahetA ja haze, te paNa temAM moTo bhAga tyAgISa dhAraNa karavA chatAM bhAgye ja svakartavyane yathArtha samajato haze, te pachI yathArtha vartananuM to kahevuM ja zuM ? je ke adyApi bheLA-bhadrika jane game tevA bhAvathI vartamAna sAdhu-sAdhvIone mAne-pUje che, te paNa kharA AtmAthI sAdhu-sAdhvIoe te tethI lezamAtra phUlAI nahiM jatAM sAdhupaNAnI pitAmAM keTalI pAtratA che tene ja saralatAthI vicAra karI dhanya te munivara re je cAle samabhAve" ItyAdi zrImadda yazovijayajI upAdhyAyakRta 350 gAthAvALuM zrI sImaMdharasvAmInuM AkhuM stavana sarahasya zAMtipUrvaka dhArI javuM ghaTe. vadhAre nahiM te zrImadda yazovijayajIkRta stavana, sajhAya, padAdikane jarUra avagAhI javA ghaTe. AtmAthIpaNe ema karavAthI kavacit bhAgyayege ApaNuM khAmI ApaNane yathArtha samajAI jAya ane te khAmI sudhArI levA ApaNAmAM kharI lAgaNI pragaTavA pAme ane je pramAda mAtrane tajIne khAmI dUra karI zakAya te ja A sAdhuveSa caritArtha thayo gaNAya- ' kaho ke sArthaka lekhAya. tema karyA vagara te zrImad kahe che tema "jema jema bahuta bahujana saMmata, bahu ziSya paravari; tema tema jinazAsanano vairI, je nahi nizcaya darie." ItyAdi vacanonuM UMDuM rahasya bhavabhIru gItArtha gurunI pAse samajavA jevuM che. navare mANasa bahu nukazAna kare"e vacana paNa gaMbhIrAthavALuM che. nakAmI bhAMjagaDo tajI daI A pavitra tyAgISane sArthaka karavA IcchatA dareka sAdhu-sAdhvIe potAnI ucita pharaja Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 112 ] zrI karavijayajI yathArtha samajIne pramAdarahita bajAvavI ghaTe che. navo yuga-jamAne vAkacaturAI mAtrathI rIjhI jAya evo nathI, paNa kharA cAritryabaLanI kiMmata kare evo che ema samajI, AmAthI paNa mAnI, ApaNI zithilatA-sukhazIlatA dUra karavA, pArakI niMdATIkA karavAnuM tajI haMsa peThe guNamAtra grahaNa karavA, jAte sAdAI sajI, premathI anyane AkarSavA sahue zAsana premI thavuM joIe. [ A. pra. pu. 19, pR. 290 ] kezarano koyaDo koNa ane kyAre ukelaze ? pUrI khAtrIvALuM zuddha svadezI kezara maLI zakatuM ja hoya tema ja je te bheLaseLa tathA jIvajaMtu vagaranuM ja hoya to prabhu pUjAdika zubha prasaMge vAparavA koNa manAI kare che ? kaI ja nahi. paNa te maLe che ja kyAM? tenI pUrI khAtrI karIne levAnI koNa paravA kare che? kadAca kyAMya zuddha maLatuM ja hoya to paNa svArthavaza vyApArIo temAM bheLaseLa karatA na hoya evuM ekAeka mAnI levuM sAhasabharyuM lAge che. evI kiMmatI vastu vecanArA vyapArIomAM bhAgye ja prAmANiktA hovAno saMbhava che. vaLI kevaLa paramArthadAve svarasathI emAM Atmabhega ApI kAma karanArA kyAM dekhAya che? jyAre AvI carcA UbhI thAya tyAre temAM UMDA utarI guNadoSa ke lAbhAlAbhano pUrato vicAra karyA vagara nakAme keLAhaLa karI mUkanArAnI saMkhyA kaMI ochI nathI, paNa tethI lAbha zo ? sArI zikhAmaNa ApavA janArI sugharIne ja mALa jema vAMdarAe cUMthI nAkhyo tevuM parAkrama pheravavAmAM moTAI zI? satyazodhaka Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 113 ] bhAIbahenee manamAM sAlatI zaMkAo dUra karI pitAnuM ja mana kabUla kare te sAce ne sarala mArga AdarI le, ane ApaNA anya mugdhajanane zAMtithI samajAvI ThekANe pADavA joIe. vedIyA Dhora jevuM karavuM nahi tema ja aMdhazraddhAthI gADarIyA pravAhe cAlavuM nahi, paraMtu svakSapazama pramANe buddhibaLa vAparI, zAstrakArane pavitra Azaya samajI tenI AjJAnuM yathArtha pAlana jema zakya rItithI thaI zake tema karavA zubha prayatna seva. kaIka vakhata ajJAnavaza mugdha jano bhaktinA miSe AzAtanA kare che tevI AzAtanA sujJajano te na ja kare, eTaluM ja nahi paNa teo te bhaktino khare mArga samajI daDha zraddhApUrvaka jAte tenuM pAlana karavApUrvaka anya mugdha janene paNa pAlana karanArA banAve che. dhIraja rAkhI nipakSapaNe bheLA mugdha janane bhaktino kharo mArga batAvanArA sujJa bhAIbahenone zuM ocho lAbha thAya che ? arthAt ghaNe sAro lAbha thaI zake che. mULacaMda bhAivALA muddAsara lakhAyelA kesara saMbaMdhI lekhane lakSmapUrvaka vAMcI, vicArI, jAte hitamArga AdarI, anya svajanamitrAdika vargane jANelI satya hakIkata samajAvI hitamArga AdaravA preraNA karavI sarvathA ucita che. zuM ATaluM a9pa paNa ApaNAthI karI na zakAya? ATalI sAmAnya bAbatane DahApaNabharI rIte ukela ANatAM mobhe pANI caDe che te pachI bIjuM mahatvanuM kAma zI rIte karI zakAya ? nakAmI vAta ke cUMthaNa karavAthI zuM vaLe? zANA bhavabhIru bhavyajanone Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 114 ] zrI kapUravijayajI te e rIte amUlya samaya gALavA ne nAhaka buddhizaktinA durupayoga karavA na ja pAlave. kSaNa lAkheNI re jAya ema kahenArA zuM AvA samaya eLe gALaze ? ApaNAmAM ghaNI ja jaDatA-madatA pesI gai che, tethI ja pramAdavaza ApaNe timAmAM adhika pravRtti-pragati karI nathI zakatA. kAryadakSatAnI ApaNAmAM bhAre khAmI che te keAi rIte dUra thavI ja joie. baLathI je kAma na thai zake te kaLathI thai zake evA anubhava ApaNe meLavavA joie. khAsa karavA AdaravA jevI bAbata hAya tema chatAM naitika hiMmatanI bhAre khAmIthI, te kAma karavAnI icchA hAya chatAM manamAM saMkeAca rAkhI kazI pravRtti na ja karIe ane kadAca kaMika pravRtti AdarI hAya te khAkhata jo keAI mugdha janA marajI mujaba TIkA karavA lAgyA hAya tA game tevI suMdara ane AzAjanaka pravRttine paNa tajI detAM vAra lAgatI nathI. zAstrakAra spaSTa jaNAve che ke zaMkAzIla mukhya janA tevI kazI zubha pravRttine jAte AdaratA ja nathI, kaika zraddhALu paNa meLA mananAM mANase lAbha samajI kadAca temAM pravRtti kare che kharA paNu kai vighna naDatAM tene tarata tajI de che. phkta je daDha mananAM, suzraddhALu uttama janA hAya che tee pariNAmadazI heAi je kaI zubha pravRtti Adare che. temAM game teTalAM vighnA naDe teA paNa tethI lezamAtra DagyA vagara aMta sudhI aDagapaNe temAM AgaLa vadhyA kare che. ja 66 "" ApaNe have adhamatA ane madhyamatAne dUra karavA Dha nizcaya karaveA joie, teA ja uttama janAnuM zubha anukaraNa karI Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ 115 ] ApaNe sahu kartavyaniSTha banI sukhI thaI zakazuM. AvI vAta kone gamatI nahi hoya ? sahu koIne game ja, paraMtu pramAdavaza zithila pariNAmathI kaMI hita pravRttimAM daDhatAthI joDAI zakAya nahiM ane tema karyA vagara ApaNe uddhAra paNa thaI zake nahiM. samaje tene mATe ATaluM basa che. [ A. pra. pu. 19, pR. 75 ] jene ane svadezI va. atyAre AkhA hiMdamAM cotarapha videzI (vastrAdika) ja vAparavAnI hilacAla bhAre jozathI cAlI rahI che, temAM samayane oLakhI kAma karavA IcchanArA keTalAeka ApaNA navayuvAne ane Deeka bALavarga sivAyano bIje meTo bhAga (bhAIo ane baheno) A samayecita hIlacAlathI aLago rahI jAya che e khedajanaka binA che. svadezI ane temAM paNa zuddha svadezInA saMbaMdhamAM ghaNaeka dezadAjhavALA dilasoja anubhavI sAkSaronA vicAro aneka prasaMge aneka rIte jANavA tathA sAMbhaLavAmAM AvatAM tema ja tenA upara svataMtra UhApoha karatAM tenI upayogitA jema mane pitAne jaNAI cUkI che tema aneka sAhadaya bhAIbahenane jaNAyelI hovI joIe. tema chatAM ApaNe eTalA badhA DhIlA- picA banI gayA chIe ke svadezI yA zuddha svadezIne AdaravA jevI taddana sAcI ne upayogI bAbate paNa aneka bahAnAM kADhI tatkALa AdarI zakatA nathI. ethI jaNAya che ke ApaNI (samAja) upara enI joIe evI UMDI asara thayelI Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 116 ] zrI karavijayajI nathI. te jaldI thAya ane enI kharI upagitA barAbara samajAya ne daDha zraddhAbharI hiMmatathI tatkALa tene svIkAra karI levAya ema ApaNe sahu AturatApUrvaka IcchIzuM. keI eka lekhaka mahAzaye batAvelA aMdAja pramANe AkhA hiMda mATe ahIM hiMdamAM tema ja hiMda bahAra milemAM je kApaDa taiyAra thAya che temAM vaparAtI carabI nimitta lagabhaga eka karoDa jAnavaro kapAya che. ATalAM badhAM jAnavaronI hiMsAthI nIpajatAM milanAM vastra (svadezI ke paradezI) mAtra zuddha ahiMsakabhAvavALA kaI paNa ( sAdhu ke gRhastha ) sajajanane vAparavAM na ja ghaTe. A vAta jyAM sudhI prakAzamAM nahatI AvI tyAM sudhI tevAM malina tatvavALAM vastrAdika ApaNe vAparyA, paNa have je. vastusthiti barAbara samajyA ja hoIe te ahiMsA yA anya niraparAdhI jIvonI rakSAnI khAtara paNa ApaNe have pachI tevAM sadoSa vastro dhAraNa karavAM na ja ghaTe. e uparAMta Arthika daSTithI jotAM paNa ApaNe sahue kevaLa svadezI (bane tyAM sudhI te zuddha svadezI ) vastrAdikano ja upayoga karavo joIe. hiMdamAM AyAta thatA videzI vastranI ja khAtara lagabhaga 60 ke 80 karoDa jeTaluM dravya prativarSa videzamAM ghasaDAI jAya che, ane evI aneka mehaka videzI cIjanI vaparAza karatA rahevAthI upara mujaba karaDe dravya prativarSa paradezamAM pANInA pravAhe cAlyuM jatuM hovAthI hiMdanuM Arthika baLa ghaTI gayuM che ane haju sudhI videzI phezanamAM phasAI rahevAthI hiMda vadhAre pAyamAla thatuM jAya che. AvI Arthika pAyamAlImAMthI bacI javAnI hiMdanAM havA, Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : pANI, anna ane prakAzane lAbha meLavanAra dareka vyaktinI pharaja che. svakartavyakarmanuM jene ThIka bhAna thayuM hoya tene ethI vadhAre kahevAnI ke samajAvavAnI bhAgye ja jarUra hoI zake, kema ke evA sujJa jene te jAte kharo mArga tatkALa AdarI, anya svajana kuTuMbIjanene paNa sanmArgamAM sthApana karavA banatuM karyA ja kare che. [ A. pra. pu. 19, pR. 134 ] dharma sAdhana karavAmAM DhIla karavI joIe nahi. , dharmanA ja prabhAvathI sukha-saMpadA, mAna-pratiSThA ane vAmitvAdi prApta thayA chatAM e ja dharmane je lepa kare che te pApI evA svAmIdrohInuM zreya zI rIte thaI zakaze? dharmadrohI mahApApI che tethI tenuM zreya-kalyANa thaI na ja zake e cokkasa samajI rAkhavuM. pavitra bhAva sahita niHsvArthapaNa tuccha evA viSayasukhanI spRhA rAkhyA vagara je sarvajJa prabhue pharamAvyA mujaba dAna, zIla tapa ane bhAva pramukha satkaraNa kare che te dharmakaraNI ja jIvane durgatimAM paDato aTakAvI saLatimAM joDI zake che. udArabhAvathI karele-sela dAnAdi dharma jIvane ka95vRkSanI peThe phaLe che. jyAM sudhI A zarIra svastha-roga rahita che arthAt jyAM sudhI aneka prakAranA vyAdhio pragaTa thayA nathI, jyAM sudhI jarA-vRddhAvasthA AvI pahoMcI nathI, jyAM sudhI pAMca indriyanI zakti akhalita che arthAta te pitAnAM kAma karavA pAvaradhI-baLavAna che ane jyAM sudhI Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 118] zrI karavijayajI AyuSya paNa khUTya-samApta thayuM nathI tyAM sudhImAM buddhimAna puruSe AtmakalyANa karI levA mahAn prayatna seva yukta che; kema ke pitAnuM ghara baLavA lAgyA pachI kUve khadavA udyama kare te zA kAmane ? mATe jyAM sudhImAM jarA AvI zithila banAve nahi, vyAdhi pIDe nahi ane Idri kSINa thaI jAya nahi tyAM sudhImAM ja sAvaceta thaIne dharmasAdhana karI levuM yukta che. tema chatAM je DhIla karavAmAM Avaze to jyAre kALa ociMto AvI gaLuM pakaDaze tyAre mananA badhA ya manoratha manamAM ja rahI jaze. parabhava jatAM sahAyabhUta saMbaLa ( bhAtuM ) phakta dharma ja che, ema samajI dharmasAdhana karI levAmAM DhIla ke gaphalata karavI joIe nahi. [ A. pra. pu. 19, pR. 117 ] vItarAgakathita dharmanuM sevana tuM jaldI karI le. A duniyAmAM dekhAtI sukha-saMpadA jaLamAM UThatA taraMganA jevI asthira che. te jotajotAmAM hatI na hatI thaI jAya che. yauvana paNa pataMgiyA raMganI peThe jaladI jatuM rahe che-TakI rahetuM nathI, AyuSya zaraRtunA vAdaLanI jema kSaNamAM vilaya pAmI jAya che, te pachI A dekhAtI jaDa vastunI mAyAmAM nakAmA zA mATe muMjhAI rahevuM? evI nakAmI mohamAyAne tajI jinezvara prabhue prakAzelA pavitra dharmanuM sevana kare. ahiMsA, saMyama ane tapalakSaNa dharma jagatamAM parama utkRSTa maMgaLarUpa varte che. tevA pavitra dharmamAM jenuM mana sadA ya varte che tene mahAna idrAdika deve paNa namaskAra kare che. Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 119 ] nija guNunI rakSA ane puSTi thAya evI nipuNu dayA, viSayakaSAyAdi karma -hatuonA nirAdha ( Atmanigraha ) ane purANA kamaLane gALI nAMkhe evA samartha bAhya abhyaMtara tapa e ja sakSepathI pavitra dharmanuM khAsa lakSaNa che. zuddha Tika ratna samAna nirmaLa niSkaSAya . AtmasvabhAva pragaTa karavA mATe ja upara kahelA pavitra dharmane sevana karavAnuM kahyuM che, paraMtu mugdha janA kalpita sukhamAM muMjhAi pramAdavaza thai dharmasevana karatA nathI. khAvanAcaMdanane khALI tenI bhasma zarIre cALavA jevuM jIvAnu dRzya sukha che. jue ke manuSyanuM AyuSya bahu tA seA varSanuM parimita lekhAya, temAMnuM ardha rAtrimAM pasAra thAya-vyatIta thaI jAya, bIjI adha bAlyAvasthA ane vRddhAvasthAmAM cAlyuM jAya, bAkInuM vividha vyAdhi ane viyeAgAdi du:khavALu, parasevAdivaDe pUruM karAya che. e rIte jaLataraga jevA caMcaLa jIvita viSe prANIone kharuM sukha kayAMthI hAya ? phakta je kAi sAvadhAnapaNe pavitra dharmanuM sevana karI le che te ja kharA vAstavika sukhane meLavI zake che, ane tema karIne ja svamAnavabhavAdika durlabha sAmagrIne saphaLa karI zake che. [ A. pra. pu. 19, pR. 118 ] Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 120 ] zrI kapUravijayajI cUMTI kADhelAM sAra hitavacano. 1. uttama (avikArI-pavitra) mana zarIrane paNa uttama banAve che. 2. vIratA-sAvadhAnatA-nIDaratA-e eka jAtanI hitaiSadhi che. 3. krodha-roSa karavAthI moDhAmAMnA ghUMkamAM rahelA rasAyaNika tattvamAM pheraphAra thaIne tenuM viSa-jhera banI jAya che. khare prasaMge mananI zAMti jALavI rAkhavAmAM keTalo badho phAyado che? e upalI hakIkatathI spaSTa thAya che. jenuM mana sthiraprazAMta rahe che te ciMtA ne duHkha upara vijaya meLave che. 4. bhaya azakta mANasane mArI nAMkhe che jyAre hiMmata e zakti ApanAra auSadhi che, A vAta ghaNAone anubhava siddha hovA saMbhava che. 5. AbhamAna-pratiSTAhAnine mATe Akho cahero zAkanAM cihna dhAraNa kare che. duvicAra mukhAviMdane paNa kadarUpuM banAve che. 6. hadayane Akasmika prahAra thavAthI Arogya ane svAthyane nAza thAya che. 7. ApaNe Arogya ane svAthyanuM ucca lakSya nitya ApaNuM mana:cakSuo samakSa rAkhavuM joIe. 8. unnata pavitra ane baLavAna mana zarIrane paNa tevuM ja banAve che. 9. pavitra vicAra, vANI ane AcAranA parizIlanathI ApaNe vadhumAM vadhu pavitra banI zakIe chIe. Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 121 ] 10. udAratAvALAne sarva vastu upara zraddhA hoya che. sAMkaDA manavALo kayAMya vizvAsa sthApI zakato nathI. 11. mANasenA hetu mATe utAvaLathI abhiprAya bAMdhatA nahi, vakhate ApaNe bhUla karI besIe. 12. udAratAne svArthanI pRhA hotI nathI. ApaNe je kaMI ApIe chIe tenA karatAM adhika sAruM prApta karIe chIe. udAra mANasa sahAya karyA vagara rahI zakato nathI. 13. je aMtaHkaraNano kartA che te ja mAtra koI paNa aMta:karaNanI sAcI tapAsa karI zake che. 14. koIne hAthe kaI mahatkArya siddha thAya che tyAre ApaNe mAtra tenuM keTaleka aMze mApa ja karI zakIe chIe, paraMtu te siddha karavAmAM paDele zrama ane naDelAM vidgonuM kharuM mApa ApaNe jANI zakatA nathI, mAtra sahRdaya, talasparzI jane ja ThIka nirIkSaNa karI zake che. 15. ALasu magaja e setAnanuM kArakhAnuM che. bIjA mANasone setAna lalacAve che tyAre ALasu mANasa saMtAnane lalacAve che, tene aneka khoTA saMkalpavika uddabhavyA kare che. 16. bedarakArI bahu bhayaMkara che, jAgRtapaNe-sAvadhAnapaNe svakartavya karanArane kazo bhaya nathI. 17. je pustake ApaNane sauthI vizeSa pretsAhana Ape che ane kAMIka mahAna kArya karavAne tathA kAMIka mahattA meLavavAne ApaNane sAthI vizeSa nizcayavALA banAve che te ja Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 122 ] zrI kapUravijayajI uttamottama graMtha che. ApaNe mAtra te ja pustako vAMcavA joIe ke je ApaNane unnata vicAra Ape ane ApaNI zaktione tathA ApaNI takane sauthI vizeSa lAbha levAne ApaNane prere. uttama graMthe ApaNAmAM uttama, unnata vicAradvArA udAratAdika aneka uttama guNe pragaTAve che ane khIlave che. [A. pra. pu. 19 pR. 129] -- - - nItivacane. 1. saddabuddhi ane zraddhAzIla sajajane je vAta yuktiyukta-susaMgata hoya che tene saralatAthI svIkArI le che, paNa jaDabaThara-kadAgrahI ane te kevaLa kheMcatANathI kharI vAtane paNa khaMDita karavA mathe che. hajAro gAyamAMthI vAcharaDI potAnI mAtAne ja zodhI kADhIne anusare che, paraMtu markaTa to jyAM tyAM vaDacakAM ja bharI kUdAkUda karI mUke che. matalaba ke zuddhasaralabhAva jyAM tyAM hitarUpa thAya che tyAre zaThabhAva jyAM tyAM niMdApAtra bane che. 2. dravya, kSetra, kALa, bhAvane anusarI sAvadhAnapaNe cAlavArUpa ArvatI nItine khyAla bahuzratonA lakSya bahAra kema ja rahe? 3. "Ama ja karavuM ane Ama na ja karavuM" eTale vidhiniSedhane upadeza ekAMte zrIbhagavaMta karatA nathI, paraMtu prasaMga anusaratuM sarala-azaThabhAve ja karavA-vartavAne teozrI khAsa Agraha kare che. beTI kheMcatANa karI nAhaka vIryanA kSaya sAthe AtmavaMcanA-AtmadrohathI dUra rahevA temane upadeza hoya che. Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 123 ] 4. vastune vastugate samajyA ke samajavA pUre prayatna karyA vagara kevaLa aMdhazraddhAthI "hA jI hA' kahevAthI mithyAtva dUra thaI jatuM ke AvI jatuM nathI. mithyAtva eTale tatvaviparyAsa ane samakti eTale yathArtha tattvazraddhAna. ethI vadhAre zuM ? 5. madhyasthabhAve mukAbale karatAM kharI tAtvika vastu samajAI jatAM temAM AsthA-vizvAsa caeNTe che ane khoTIgarika vAta tarapha Adara thaI zakato nathI. buddhi pAmyAnuM e manohara phaLa che, ethI ja jJAnabaLa ane cAritrabaLa khIlI zake che. [A. pra. pu, 19, pR. 133 ] sAcA sukhanA arthIoe kusaMpane TALI zuddha premI ane nirdoSajIvI thavAnI jarUra 1. ajJAna ane havaza svArthI banelA ApaNAmAM kaleza-kusaMpe kALo kera vartAvyA che. 2. prathama jyAre tattvajJAna, zraddhA ane sadAcaraNamAM daDha abhyAsathI ApaNAmAM susaMpa sArI rIte jaLavAtuM hatuM tyAre ApaNI samAja dareka vAte sukhI ne AbAda hatI. temAM jyArathI kaleza-kusaMpa peThe tyArathI ja ApaNuM avanatipAyamAlInI zarUAta thaI ane tenuM ATaluM badhuM mAThuM pari. NAma Aje ApaNe sahu sAkSAt anubhavIe chIe. . 3. e mAThAM pariNAmane aMta lAvavA sahu koI sajajana Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 124] zrI kapUravijayajI bhAIbahenoe bhAre prayatna kara ghaTe. have vAto mAtra karavAne vakhata nathI, kharA dilathI sahu keIe kAme lAgI javAnI jarUra che. 4. svArthodhatA tajI svArtha tyAgI banavAnI jarUra che. game te rIte kaleza-kusaMpane dUra pheMkI daI, ApaNAmAM susaMpanAM bIje vavAya ane pUrI kALajIthI tenuM sArI rIte rakSaNa karAya te temAMthI sukha-saMpattirUpa mIThAM madhurAM phaLa-pariNAma meLavI zakavAnI AzA rakhAya. pa. pavitra jainazAsananI rakSA khAtara tema ja ApaNuM patita samAjanI unnatinI khAtara sahu zAsanapremI bhAIbahenoe samaya oLakhIne, svaparahitanI rakSA ne vRddhi thAya tevA dareka sadupAya AdaravA ujamALa thavuM ja joIe. upekSA karavAthI to adhikAdhika hAni ne bagADe thavA pAme che. 6. ahiMsA, saMyama ane tapalakSaNa pavitra dharmanI ThIka pichANa thaI ja hoya, temAM suzraddhA-vizvAsa Avela hoya ane teno rasAsvAda-svAnubhava karavA IcchA jAgI ja hoya to have duSTa pramAdAcaraNa tajI daI, zAsanapremI janoe veLA jAgRta thavuM joIe ane svAtmonnati sAthe AkhI samAjanI unnati thavA pAme evI rUDI yojanA svabuddhibaLathI ghaDI kADhIne ISTa phaLasiddhine mATe satvara saphaLa prayatna karavo joIe. 7. Aja sudhI peTa bharIbharIne vAta karI tethI zI kArya siddhi thaI? have nakAmo samaya nahi gALatAM, sarvee ApaNAmAM jaDa ghAlIne pesI gayela ekeeka doSa dUra thAya te sabaLa prayatna kuzaLatAthI karavAnI jarUra che. Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 125] 8. nirAza nahi banI jatAM SaSTi TALIne sahue kharuM sukha sAdhavA, guNadaSTi AdarI yathAzakti ane yathAvakAza kAma letAM zikhavuM joIe. hajI bAjI hAthamAM che tyAM sudhImAM cetIne calAya, niHsvArtha premathI sahanuM hita IchAya ane karAya evuM nirdoSa jIvana gALatAM zikhavuM joIe. zAsanapremI jenane evI buddhi jAge. [ A. pra. pu. 19, pR. 282 ] pApakArI sajajaneno suMdara svabhAva. mana, vacana ane kAyAne viSe pUNyarUpa amRtathI pUrNa, tribhuvanane aneka prakAranA upakAro vaDe prasanna karanArA ane alpa paNa anyanA guNene sUkSma daSTithI parvatatulya vizALarUpe dekhI dilamAM sadA ya prasanna thanArA kaMIka sajajane jagatane pAvana kare che. vaLI AMbAnAM vRkSe jema phaLa besatI vakhate nIcA namI paDe che ane vAdaLAM jema navA jaLavaDe ghaNuM nIcAM name che tema puruSo samRddhi pAmIne lagAre uddhata thatA nathI. parepakArIne e ja svabhAva che. caMdanane jema jema ghasavAmAM Ave che tema tema suMdara sugaMdha Ape che ane suvarNa jema jema tAvavAmAM Ave che tema tema tene vAna suMdara thato jAya che, tema prANuta kaSTa AvyuM che te paNa uttama janenI prakRtimAM vikAra thavA pAmate nathI, eTaluM ja nahi paNa temanI prakRti teve kaSTa prasaMge adhikAdhika nirmaLa thatI jAya che. je kadAca sUrya pazcima dizAmAM udaya pAme, meruparvata calAyamAna thAya, Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 126 ] zro kapUravijayajI agni zItaLa thai jAya ane patanA agrabhAge zilA upara kadAca padma ( kamaLa ) Uge te paNa sajjana puruSAtu bhASita anyathA na thAya arthAt temanu elyuM mithyA thAya nahi. sajjana puruSA kadApi paNa pArakAM dUSaNa kahe nahi tema ja AtmaprazaMsA paNa kare nahi. dunAmAMthI paNa sajjane te guNu ja grahe che. tee sadA ya guNagrAhI, samudra jevA gaMbhIra hRdayavALA, caMdranI jevA zItaLa svabhAvI, pApa tApane zamAvanArA hAya che. sahune AtmasamAna lekhe che, amRta jevI mIThI vANI vade che, samatArasamAM jhIlatA hAya che ane samAgamamAM AvanArane paNa pAvana kare che. [ A. pra. pu. 19, pR. 94 ] traNa prakAranA mitra ane tenA vilakSaNa svabhAva, nityamitrasamo dehaH, svajanAH parvasannibhaH / gUDhA mitralamAM zeyA, dharma: ramavAndhava: || |" 56 deha nityamitra sameA, svajane pamitra samA ane parama rUpa dharma jAhAramitra sameA potapotAnA vilakSaNa guNuDe vikhyAta che. nityamitra samAna TreDanI sevA, cAkarI game tevAM kaSTa veThIne karavAmAM Ave, tenI rakSA ane puSTine mATe game tevA upAya levAmAM Ave te paNa te saDana, paDana, vidhvaMsanarUpa svasvabhAvane tajatA nathI. peAtAnA saMbaMdhathI pavitra vastune paNa apavitra karI nAMkhe che. tema chatAM mugdha janA mAha-mamatAvaza tenI khAtara na karavAnAM kAme kare che ane janma, jarA, maraNu saMbaMdhI anaMtA du:khane sahyA kare che. Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 127 ] pamitra samA svajaneA kavacit pavRdvi prasaMge svAvaza bhegA thAya che ane svArtha sAdhI cAlyA jAya che. jyAre maraNAdika mahAvipatti AvI paDe che tyAre nityamitra samA Du tema ja pamitra samAna svajanA kaipaNa kAma lAgatAM nathI. teve vakhate durjananI jema avaLuM mukha karI bese che ane pamitrarUpa svajane Tagara Tagara joyA kare che, maraNAdika mahAkaSTamAMthI kAi cheADAvI zakatuM nathI. ja teve prasa Mge ADI DhAla dharanAra A phakta nUhAramitra samAna dharma ja che. game teve prasaMge sadbhAvathI bheTeleA A dha mitranI bhIDa bhAMge che. tenA upara upadezamALA graMthamAM jitazatru rAjA ane tenA pradhAnanuM daSTAMta khAsa manana karavA yAgya che. pUrvanA banne mitrAne game teTalAM pAThyAM peAkhyAM chatAM te vimukhatA dAkhave che, tyAre dhamitra eka ja vakhata bheTacA chatAM dAridra hare che, teA pachI tenA svArpaNa saMkha'dhI teA kahevuM ja zuM ? [ A. pra. pu. 19, pR. 95. ] jevI bhAvanA evI siddhi : jevI dRSTi evI sRSTi yAdRzI bhAvanA yasya siddhirbhavati tAdRzI // 66 dd A gaMbhIra praznaneA uttara-samAdhAna mArI mati mujakha A rIte che. kAi paNa kArya karatAM jevI bhAvanA vartatI hAya, jevI dRSTi rahetI hAya tevuM ja tenuM phaLa-pariNAma Ave che. namaLI Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 128] zrI karavijayajI ane malina bhAvanA ke dRSTinuM phaLa-pariNAma paNa nabaLuM ane malina ja Ave che ane sabaLa tathA nirmaLa bhAvanA dRSTinuM phaLapariNAma paNa tevuM ja sabaLa ane pavitra ja Ave che. ghaNe bhAge mithyAtva-ajJAna-krodhAdika kaSAya-vicAravANI ane AcAramAM zithilatA athavA svachaMdatA tathA viSayAdika tuccha-asAra sukhamAM lupatAne lIdhe jyAM viSamaya tuccha svArthamaya bhAvanA ja prabaLa vartatI hoya, jyAM ahaMtA ane khoTI mamatA ja chAI rahI hoya, jyAM dRSTi sadAkALa bahirmukha ja rahyA karatI hoya, jyAM yaza-kIrti nimitte karaMjananI ja buddhi mukhyapaNe rahetI hoya tyAM game tevI rUDI amRta jevI karaNI karavAmAM AvatI hoya te paNa tenuM phaLa-pariNAma zubha AvatuM nathI, tenI amRta jevI umadA asara svajIvana upara thaI zakatI nathI, janma-maraNanAM duHkha-pherA paNa TaLI zakatA nathI, ane AtmAmAM kharI zAMti-zItaLatA paNa uddabhavatI nathI. eTale AtmIya sukha paNa kayAMthI hoya ? je Adhunika sthitinuM kharuM kAraNa zodhI tene ja sudhAravA bhAIo ane bahena (sAdhue temaja sagRhastha ) dRDha prayatna kare, je je kAraNathI pitAnI avanati thavA pAmI che te te kAraNane barAbara samajI laI hiMmatathI teno tyAga kare, je je kAraNathI pitAnI sthiti sudharI zake te te kAraNane sArA, ni:spRhI, dayALu, jJAnI mahAtmAo pAse sArI rIte samajI dRDha zraddhA ane hiMmatathI teno paricaya karI, je tene yathArtha rIte vartanamAM utAravAmAM Ave te pachI pavitra bhAvanA-dRSTi sahita karavAmAM AvatI karaNInuM phaLa-pariNAma paNa tevuM ja rUDuM AvavA pAme e vAta spaSTa che. Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 129 ] prathama teA peAtAnI bhAvanA-dRSTi ja sudhAravA mATe kSudratAtucchatA-parAyAM chidra-doSa jovA-tAkavAnI durbuddhi-kubuddhi ja tajavI joie ane rUDI gaMbhIratA rAkhI rAjahaMsanI jevI vivekabuddhivarDa doSamAtranI upekSA karI, guNu mAtrane ja jovA, AdaravA tathA sevavAnI rUDI buddhi karavI joie. amUlya dharma ratnanI prApti mATe ApaNane ceAgya-lAyaka banAve evA 21 guNAne vAraMvAra abhyAsa karI tenuM manana karavuM joie. 1. dayA, lajjA, vinaya, dAkSiNyatA, saralatA, kRtajJatA, satyapriyatA, niSpakSatA, guNAnurAgitA, dIrghadazi tA, paropakArarasikatA ane kAryadakSatAdika uttama guNNAnA niraMtara abhyAsa ( piracaya ) rAkhavAthI ApaNA vicAra, vANI ane AcAranI milanatA dUra thavA pAmaze, hRdaya svaccha thaze, vANI amRta jevI mIkI, hitarUpa ane satya ja vadAze ane anya jIvAne duHkhatrAsa thAya evA duSTa AcaraNathI dUra rahevA saheje lakSa kha MdhAze. eTale mana ke indriya ane kAyA ApaNA kabajAmAM Avaze. vaLI deva, guru, dharma sabaMdhI guNadoSanI sArI rIte parIkSA karI, zuddha deva, guru, dharma ne yathAtha ALakhI, dRDha zraddhAthI tenI sevA, bhakti, bahumAna karavAvaDe ArAdhaka thai zakAze. eTalA mATe kalpasUtrAdika upakArI Agama-graMthe kharAkhara lakSapUrvaka vinaya-humAnathI vAMcavA, sAMbhaLavA, vicAravA ane tene paramArtha kharAkhara samajI svazakti chupAvyA vagara yathArtha Adara karavA. 2. yathAzakti je kaMi dAna, zIla, tapasyAdika dharma karaNI 9 Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 130 ] zrI kapUravijayajI karavI te lakaraMjana mATe nahi; paNa AtmakalyANa karavAnA pavitra lakSa sAthe ja karavI. 3. sukhazIlatA ane svacchaMdatA tajavAM bhagavAna mahAvIra prabhu pramukha mahApuruSanAM pavitra caritranuM yathAzakti anukaraNa karavuM. 4. punyayoge prApta thayelI lakSmIne lahAvo levA IcchA ja thAya te svamIMbaMdhuono uddhAra, vidyArthIbaMdhuo ane bahenane vidyAdAna ane duHkhI mAnavenuM yathAzakti hita karavAnuM kharuM kAma bhUlazo nahi. 5. anyane paNa anumodanA kare evI samayAnukULa prabhAvanA karavAnuM sadA lakSa rAkhaze. 6. mAnavajIvanamAM ucca bhAvanAbaLa keLo ane kAryamAM pUrNa zraddhA rAkho. jeTalA pramANamAM ucca ane pavitra bhAvanA ane kAryamAM zraddhA thaze teTalA pramANamAM te vastunI siddhi thaze. [ A. pra. pu. 18, pR. 38 ] manane nirAkuLa rAkhavAnI ghaNI ja jarUra che. prayatnathI mananI prasannatA jALavI zakAze ane nija hRdayakamaLa khIlavAthI apUrva suvAsa sAthe zAnti anubhavI zakAze. Adhi, vyAdhi ane upAdhithI jIva AkuLavyAkuLa bane che. manane roga-ciMtA e Adhi, zarIrane roga-kSayAdika e vyAdhi, ane jenAthI e Adhi, vyAdhi pedA thAya che te rAga, dveSa, mamatvAdika karma e upAdhi. Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 131 ] e traNe dene jItavAnI kuMcI jANavI joIe. ghaNe bhAge anubhavI zakAze ke jene rAga, dveSa, mamatvAdika ochAM haze ane Iddhi upara kAba haze tenuM zarIra sAruM, nirogI hovA sAthe mana paNa prasanna-nirAkuLa banyuM rahevAthI te zAMtarasane svAda meLavI zake che, paraMtu jenAmAM rAga, dveSa, mamatvAdika vikAra vadhAre haze, iMdriya mokaLI hovAthI game te viSaya tarapha svecchAthI pharI zakatI haze tenuM zarIra vividha vyAdhine bhegA thaI paDavA uparAMta mana paNa kheda, kaMTALAthI bhareluM ane AkuLatAvALuM banyuM rahevAthI kharI zAMtithI te banazIba ja rahe che. yathArtha jJAnavaDe jIva hitAhita samajI zake che. jema jhera-viSabhakSaNathI jIvitane aMta thAya che kharo, paNa te ja viSane auSadhivaDe mAravAthI te rasAyaNarUpa banI jIvitanuM rakSaNa paNa kare che, tema mAThA-aprazasta rAgAdikanuM sevana karavAthI eTale anitya, azuci ane jaDa evA devAdika padArtho upara mithyA mamatvAdika dhAraNa karavAthI Atmahita bagaDe che, paraMtu zAzvata ane pavitra evI Atmati jemane pragaTa thaI che evA arihaMta, siddhAdika paramAtmadazAne prApta thayelA paramapuruSane gurukRpAthI yathArtha oLakhI, tenAmAM ananya zraddhA-prema jAgRta karI tenuM ekAgrapaNe dhyAna-cintavana karavAthI AtmAnuM zreya avazya sadhAya che. anya ciMtA-jALane TALI paramAtmatine tanmayapaNe dhyAnAra pote ja jyotirUpa thAya che. prathama prazasta rAgAdikavaDe aprazasta rAgAdika TALI zakAya che. pachI marudevI mAtA tathA gautamasvAmInI peThe parama tinuM ja tanmaya Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 134 ] zrI karavijayajI paNe cintavana karatAM tatkALa prazasta rAgAdikane paNa saheje aMta thaI zake che. mana upara saMyama rAkhave, manane sthira, zAMta, nirAkuLa karavAthI ja nija zreya sadhAya che. A. pra. pu. 18, pR. 140 ] sAcA mitranAM zAkta lakSaNa, bhartuhari pitAnA nItizatakamAM sAcA mitranAM lakSaNa nIce pramANe jaNAve che - pApAnnivArayati yojayate hitAya, guhyaM ca gRhati guNAnprakaTIkaroti / ApadgataM ca na jahAti dadAti kAle, sanmitralakSaNamidaM pravadanti santaH // ApaNane pApa-mArgathI (pApAcaraNa karatAM ) nIvAre-aTakAve, hitamArgamAM (sukRtya karaNI karavAmAM) joDI Ape, ApaNu durguNa-ebane DhAMkelakamAM UghADA na kare, paNa zAMti ane sabhyatAthI sudhAravA prayatna kare, saguNe prakAzamAM lAvI tene khUba vistAra kare jethI guNAnurAgI jane te te guNanuM anukaraNa ane Asevana kare, kharI ApattimAM anAdara na kare-du:khamAM sahabhAgI bane, ane tevA dareka prasaMge gya AlaMbana-Teke ApI svamitratA sArthaka kare. udAra-niHsvArtha mitromAM uparanAM lakSaNe avazya hovAM joIe. pragaTa ke parokSa duHkhanAM kharAM kAraNa spaSTapaNe samajAvI ethI dUra rahevA (bacavA) ApaNane saveLA cetavaNI Ape Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 133 ] ane hitasukhakArI kAma karavAmAM utsAhita kare, ApaNI ekha anya keAi jANavA na pAme tema te sudhAravA kuneha vApare, sarvatra guNane vikAsa thAya tevA prayatna kare ane kharI vidA vakhate barAbara saMbhALa lai ApaNA uddhAra karavA sadA ya sAvadhAna rahe ema aneka rIte sanmitrA peAtAnI pavitra pharaja majAve. sAcA mitranI kharI parIkSA kaseATInA prasa Mge thavA pAme che. sAcA mitrA svArtha tyAgI ja hAya che; svAodha hAtA nathI. svArtha sAdhavAmAM tatpara rahenArA kapaTI mitrAthI kadApi kalyANa thaI zake nahi. sanmitra udAra AzayavALA-ga MbhIra hRdayavALA heAya che. huMsanI jevA ujjavaLa vivekathI ze|bhatA heAya che. game tevA viSama prasa Mge seAnAnI jema temaneA vAna vadhatA jAya che. evA uttama kalyANu, mitrAneA ja saMga sahune sadA yahA ! svArtha tyAga athavA saMyamavaDe ApaNe AtmA ja ApaNA sAcA mitra bane che ane svArthAdhatA athavA svacchaMdatAvaDe e ja ApaNe AtmA ApaNeA zatru bane che. AtmA ja svarUpa ane AtmA ja narakarUpa bane che. sukha ane du:khanA kartA AtmA pote ja che. anya te temAM nimitta-kAraNarUpa ja hAi zake. sujJa zANA jatA sukha, du:kha prasaMge anya upara mithyA AreApa karatA nathI. te teA siMhanI peThe peAtAnA ja sAcA puruSArtha upara AdhAra rAkhanArA hAya che. kevaLa mugdha jane ja ajJAnavaDe anya upara mithyA Aropa kare che ane zvAnanI peThe peAtAnI nirbaLatA-duLatA siddha kare che. AvA kumitrA-kapaTI mitrAthI prabhu ApaNane sadA bacAve. Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 134 ] zrI kapUravijayajI vivekAtmA pitAnA manane ane indriyone mokaLA nahi mUkatA-svachaMdapaNe pharavA nahiM detAM temane lagAmamAM rAkhe che. jenA pariNAme svabhAna bhUlAya ane kartavyabhraSTa thavAya evA mAdaka padArthathI te dUra rahe che, krodha-roSa-mAna-ahaMkAra-mAyAkapaTa ane lobha-tRSNAne zAMta karavA DahApaNabharI kSamA, samatA, namratA, mRdutA, bAjutA-saralatA ane saMtoSa-amRtanuM sadA ya sevana kare che; nidrA-taMdrA-AlasyAne dUra karavA tathA prakAranA sadughamane seve che ane nakAmI kuthalIomAM pitAno amUlya samaya nahIM vItAvatAM, tAvikajJAna-anubhava jJAna prApta thAya tevAM uttama zAstra yA kalyANamitronA sasamAgamamAM ja svasamayane vItAve che. [ A. pra. pu. 18, pR. 145 ? davA karavA karatAM pathya uttama. ( Prevention is better than Cure.) ApaNuM zarIra nirogI rAkhavA jUdI jUdI RtumAM zAstrokta paththasevana vadhAre hita kare che. varSARtumAM lavaNa (kSAra-mIThuM), zarada RtumAM jaLapAna, hemanta tumAM gAyanuM dUdha, ziziraRtumAM-ziyALAmAM Amlaka rasa (khaTAza), vasantajAtumAM ghI ane zrImajhAtumAM geLanuM sevana amRtatulya kahyuM che. dareka tu be be mAsa sudhInI samajavI. te te RtumAM Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 135 ] te te vastunuM sevana bIjI jAtanI davA karatAM adhika guNakArI kahela che. anubhava karavAthI cokkasa khAtrI thaI zake tema che. nakAmI cha davAothI tema ja tenA geravyAjabI kharcanA bajAmAMthI bacavAnI IcchA ja hoya to uparanI vAtane apa prayAse ja anubhava meLavI zakAze. ane potAne tenI cokkasa khAtrI thaye paropakArabuddhithI anya janane paNa tene lAbha saheje maLe tevI preraNA umaMgathI karI zakAze. AjakAla kharI vastunuM jJAna (samaja ) nahi hovAthI aneka jane pitAnA ja hAthe navAM navAM du:kha vahorI le che. tenI cakakasa samaja maLatAM, pramAda-ALasa tajI, zraddhA-vizvAsa rAkhI, ekAda vakhata dhIraja ane khaMtathI teno anubhava karI jenAra saheje duHkhamAMthI mukta thaI zake che. lebI-lAlacunAM svArthabhaya vacana karatAM nirlobhI ane ni:spRhI evA jJAnI puruSanAM kevaLa paramArthabuddhithI zAstradvArA ApelAM ekAMta hitakArI vacana upara adhika AsthA-zraddhA-pratIti lAvavI ghaNuM jarUranI che. tethI ja potAne tathA parane atula lAbha thavA pAme che, te vagara atyAranI pracalita gatAnugatikatAthI to pArAvAra nukasAna na thAya tema che. temAM kaMI Azcarya pAmavA jevuM jaNAtuM nathI. je kaMI haiye sAna AvatI hoya te tevA pArAvAra nukasAnamAMthI bacavA prayatna karavAnI jarUra che. [ A. pra. pu. 18, pR. 139 ] Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 136 ] zrI kapUravijayajI zarIranA ArogyabhUta mukhya kAraNe. 1. svaccha havA, svaccha pANInuM sevana, 2. sUryaprakAzavALA sthAnamAM nivasana, 3. laghu parimita sAtvika AhAragrahaNa, 4. zakti anurUpa zArIrika ane mAnasika vyApAra-parizrama, 5. Avazyaka zArIrika ane mAnasika vizrAnti (khAsa upayogI che.) 2. game te prakAranI gaMdakI ke malinatA vagaranI zuddha havA zvAsozvAsa mAraphata zarIramAM dAkhala thavAthI zarIranuM Arogya sacavAya che ane vadhe che. pIvAnuM pANI paNa evA ja prakAranuM zuddha-nirmaLa thayeluM hovuM joIe. 3. sUryaprakAza ( Sun bath ) pUratA pramANamAM levAthI zarIramAMnI jaDatA ALasAdika dUra thaI jaI jAgRti Ave che ane Arogya vadhe che. sUryaprakAza savAranA ATha vAgyA sudhI ghaNo lAbhadAyaka che. 4. jaTharAgni sukhe pacAvI zake e sAde-halake ane pramANe peta sAtvika khorAka vakhatasara levAthI tana, mana, vacananI uttama zakti vadhe che. sAtvika khorAka haMmezAM ucca vicAro pedA kare che. 5. zakti pramANe tana, mana, vacanane sadupayoga karavAthI pAcanakriyA sArI thavA uparAMta zArIrika Arogya sacavAvA sAthe tene vikAsa paNa thAya che. prathama sukha te zarIranuM nirogIpaNuM che. 6. ArogyarakSaNa ane vRddhi nimitte jarUra pUrata pari. Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 137 ] zrama-kasarata karyA pachI zarIrane ane manane vizrAnti paNa pUratA pramANamAM ApavI ja joie. zarIranI AreAgyatA ane mananI sthiratA pratyeka kArya mATe ghaNI ja upayAgI che. [ A. pra. pu. 18, pR. 194 ] sarva sAdhAraNa hitavacanA A mArA ( vahAlA ) ane A parAyA ( leA ) evI bhedabhAvanA sa'kucita manavALAmAM ja hAya che. jemanu mana vadhAre sAMkaDu temanAmAM bhedabhAvanA adhika ane jemanu mana jeTaluM melu ( udAra ) teTalI bhedabhAvanA echI. jema jema ApaNuM mana meATu-udAra banatuM jAya che tema tema kheATI kalpita bhedabhAvanA zAMta ( vilaya ) pAmatI jAya che. atyaMta udAra ( ni:svArtha ) AzayavALA mahAtmAene te AkhI duniyA ( samasta prANI ) kuTuMbarUpa ja samajAya che. vaLI vicAra, vANI ane vanamAM te ekatA anubhave che, ane peAtAnA pavitra dRSTAMtathI AkhI sRSTine evI pavitra ekatAnA uttama pATha zIkhave che. kalyANanA athIjanAe uttama raheNIkaheNIvALA tattvajJA pAse vinaya-bahumAnapUrvaka sArI rIte sAvadhAnatAthI dharmanu rahasya sAMbhaLavuM ane tenuM yathArtha manana karIne tenA nizcitA hRdayamAM evI rIte sthApita karavA ke jethI AtmAne aMte du:khadAyaka thAya evu kAi paNa jAtanuM pratikULatAvALuM AcaraNa kAi paNa prANI pratye AcaravA svapnAmAM Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 138 ] zrI karavijayajI paNa vicAra thAya nahiM. tema ja te prakAranI ahita-tApa upajAvanArI vANI paNa vadI zakAya nahi. sahunuM sadA hitaciMtana karavuM te maitrIbhAva, paranAM duHkha haravA dareka zakya prayAsa karavo te karuNubhAva, parane sukhI dekhI dilamAM rAjI thavuM te muditAbhAva ane paranA asAdhya doSanI tarapha rAgadveSa rahita samabhAva rAkhe te mAdhyaa athavA upekSAbhAva pavitra rasAyaNanI jema ekAMta hitakArI hovAthI avazya AdaravA yogya che. vicAra, vANuM ane vartanamAM pote pUrNa rIte pavitra hoI, tribhuvanavatI sahu koI prANIvargane zreNIbaMdha upagAravaDe saMtoSa upajAvatA ane anyamAM alpamAtra paNa guNa dekhI dilamAM rAjI rAjI thanArA kaIka viralA sajajane A pRthvIpIThane pAvana karI rahyA che. evA sajajanathI ja pRthvI ratnagarbhA" lekhAya che te yathArtha che. ApaNe paNa ApaNAM AcaraNa sudhArI, svArtha tyAga karI, susaMyamavaDe svapakalyANa sAdhavA jarUra prayatna kare. ApaNuM bhaviSya sudhAravA (ujajavaLa banAvavA ) ApaNe ApaNI pharaja bajAvavI. saheje maLelI sonerI taka vyartha gumAvI nahi detAM tene sArthaka karI levI. mada (Intoxication), viSayAsakti (Sensual appetite) kaSAya (krodha, ahaMkAra, mAyA, lebhAdika ), Alasya ane kuthalIo karavAmAM kALakSepa karavo e atyaMta ahitakara che. game tevA sama, viSama prasaMgamAM mananI sthitisthApakatA (samatolapaNuM ) jALavI rAkhavI, e bahu ja hitakara Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 139 ] hAI khAsa AdaraNIya che. ethI AtmAmAM apUrva zAMtine pragaTa anubhava thaI zake che. svarganAM sukha ane mokSanAM sukha parokSa che, paraMtu rAgadveSanA abhAvarUpa samabhAva ( samatA, sthiratA, prazama)janita sahaja svAbhAvika sukha to AtmapratyakSa ja che ane virala sabhAgI jano te meLavI zake che. [ A. pra. pu. 18, pR. 146 ] tattvajijJAsu sajjano pratye paryuSaNa prasaMge be bela vahAlA vIra baMdhuo tathA bahene! ApaNe prativarSa paryuSaNa prasaMge bhAre utsAhathI, moTA samUhamAM saheje ekaThA maLI sugurune je hoya te temanI samIpe kalpasUtra jevA pavitra AgamasUtranuM zravaNa karIe chIe, jemAM ApaNA ati AsopakArI bhagavAna zrI mahAvIra prabhunA savistara caritrano samAveza thAya che. e prabhunA atibodhadAyaka adabhuta caritramAMthI ApaNe dhArIe te ghaNuMe grahaNa karI zakIe chIe, tema ja tenI jarUra paNa ghaNuM che. kalpasUtra jevA pavitra zAstradvArA bhagavAna mahAvIra prabhunuM pavitra caritra sAMbhaLanAra tenA anuyAyI, sAdhu-sAdhvIo tathA zrAvaka-zrAvikAo je tene aMtaramAM UtAre te teo pote keTalA badhA pUjya-pavitra banavA pAme ! kevaLa rUDhinI khAtara vAMcavA ke sAMbhaLavA mAtrathI nahi, paNa svakartavya dharma tarIke vinaya-bahamAnapUrvaka te pavitra zAstra vAMcavA ke sAMbhaLavA pUrNa lakSa rakhAya. Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 140 ] zrI karparavijayajI te ja uttama pariNAma AvI zake. ATalAM ATalAM varSo thayAM prativarSa prabhunuM pavitra caritra vAMcavAne tathA sAMbhaLavAne satata abhyAsa chatAM paNa ApaNuM hRdaya dravatuM kema nathI ? te vastu ApaNane barAbara pariNamavA pAme te hRdaya jarUra dravavuM ja joIe. prabhue mAtAnA garbhamAM rahyA chatAM mAtA upara anukaMpAthI ke bhaktibhAvathI, yAcita AcaraNa karI ApaNane ApaNA mAtapitAdika vaDIlajane pratye pUrNa bhaktibhAvathI samAcita AcaraNa AcaravA sUcavyuM; chatAM tenI kazI darakAra karAya che ? mAtApitAdika pUjyajanonI AMtaraDI dubhavIne dharma--nIti viruddha svecchAe cAlanArA, kartavyadharmathI vaMcita rahIne, kayAre paNa sukhI thaI zake kharA? nahi ja. aneka upayegI bAbate saMbaMdhI bArIka bAdha e pavitra zAstra yathAvidhi sAMbhaLavAthI prApta karI, tene sAra grahaNa karavAvALA khapI bhAIbahene pramAda rahita pitApitAnuM vartana sudhAravApUrvaka dharmanA adhikArI banI, ubhayalekamAM avazya sukhI thavA pAme che. A kALanA ane vakra jaDa tarIke oLakhAvyA che, tethI temane zuddha mArgano yathArtha baMdha che ane-pariNama banne durlabha che. tema ja mAyA-prapaMca mUkI zuddha mana, vacana, kAyAthI tene yathArtha amala karavo te vaLI atyaMta durlabha che. tema chatAM teo paNa daDha abhyAsa ane vairAgyanA baLathI deSa samudAyane hAsa (ochAza) karI, pAtratA meLavI, pavitra dharmaratnanA adhikArI banIne avazya sukhI thaI zake che. ApaNA sahune paNa ucita che ke ApaNAmAM jaDa ghAlIne rahelA zreSakSudratAdika duSTa doSane dUra karavA ane kSamA-samatA, gaMbhIratAdika Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 141] sagaNa prApta karavA pUrNa kALajI rAkhatA rahevuM. dharmanI darakAra karanAre nyAya, nIti, pramANikatAne avazya AdaravAnI jarUra che. enAthI vegaLA rahI dharmane prApta karavA IcchavuM, e vaMdhyAne putranI prApti karavA-IcchavA jevuM azakaya che. kharA dharmanI prApti tyAre ja thaI zake ke jyAre ApaNe satyanI khAtara prANArpaNa karavA tatpara thaIe. prANane paNa nyAya, nItine na tajIe. vaLI sahune ApaNuM prANa-AtmA samAna lekhIe, parane duHkhI dekhI, tenuM duHkha dUra karavA yathAzakti prayatna karIe ane sukhI tathA saguNane dekhI, dilamAM rAjI thaI tevA saguNa banavA ucita AcaraNa daDhatAthI karIe, game tevAM nIca kArya karanAra pratye paNa cheSa lAvyA vagara tene sudhAravAnuM banI zake te karuNa lAvI tema karIe; chatAM te sudharI na ja zake ema jaNAya te paNa zakaya hitakArya karavA sAvadhAna rahIe to ja ApaNe sarvajJokta dharmarananI rakSA karavApUrvaka tenI sArthakatA karI ema kahevAya. krodha-mAna-mAyA-lobha kaSAya rahita nirdoSa sphaTika ratna samAna nirmaLa AtmAne dharma che. te rAga, dveSa, maLathI malina thAya che. rAga, dveSanI cikAsathI ja karmabaMdha thAya che ane tethI ja janma, maraNavaDe saMsArabhramaNa thAya che. te anaMtA duHkhamAMthI bacavA rAga, dveSAdika doSothI dUra rahevuM joIe. eTale ke je je nimittethI rAgadveSa vadhe te te nimitte tajavAM, ane je je nimittathI rAgadveSAdika ghaTe te te nimittenuM sevana karavA lakSa rAkhavuM. jyAM sudhI parAyA doSa ja jovAnI, jANa vAnI ke gAvAnI kuTeva dUra karI na zakAya tyAM sudhI ApaNAmAM doSane ja vadhAre thavAne. deSane ghaTADe tathA guNane vadhAre Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 142 ] zrI kapUravijayajI tyAre ja thaI zake ke jyAre draSaSTi tajI, guNa grahaNa karatAM zIkhIe-parina dAnA DhALa tajIe ane guNa guNInI prazaMsAanumeAdanA karI tene yathAyeAgya Adara karatA rahIe. Apa NAmAM guNanA gadha sarakhA na DAya chatAM khATI baDAI mArIe ane sAmAmAM aneka sadguNeA hAya chatAM tene vakhANavAne badale UlaTA vakhADIe, AvAM apalakSaNathI ja ApaNI adhAgati( paDatI ) thai rahI che. temAMthI khacavu ja hAya tA te apalakSaNa tajavAM joIe. navarA, nirudyamI, duSTa mANasone paraniMdA karavI vadhAre game che, jethI piraNAme teo bahu du:khI thAya che. sajjane sadA cetatA rahIne sukhI thAya che. sajjaneA caMdana jevA zItaLa prakRtinA hAi svapane hitarUpa thAya che. pavitra vicAra, vANI ane AcaraNAge tee aneka janAne upakAraka thai zake che. alaikika kSamA, mRdutA, namratA, saralatA, nilebhitA, jitendriyatA, dayALutA, satyatA, prAmANikatA, ni:spRhatA ane suzIlatAdika sadguNeAvaDe tee sArI sRSTine upakArI bane che. zuM gumAtra temanAthI dUra rahe che, jyAre temanAmAM sadguNlRA saheje AvIne vase che. tee devatAne paNa vahAlA lAge tema che. temanA sadguNNA sahukoine AkaSI le che tema chatAM teo svAzrayIpaNe AtmazraddhA, AtmaramaNutA ane AtmavIryamAM ja vRtti sthApI rAkhanArA hoya che. temanA alaikika prabhAvathI kaIka bhavyAtmAe sanmAne AdarI sukhI thAya che. kalikALamAM paNa apUrva zItaLatA upajAvanArA AvA satpuruSA hAya che. temanuM zaraNu ApaNane hA ! jethI ApaNe paNa sadguNI ane sadguNAnurAgI banI ubhaya leAkamAM sukhI thaIe. [ A. pra. pu. 18, pR. 32 ] Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 143 ] ApaNI AMtarasthiti samajIne sudhAravAnI jarUra. ApaNAmAM anata jJAnAdika, aneka sadguNe| jenAvaDe chupAelA che te badhA ajJAna, azraddhA ane anAcArAdika deASAnA nAmathI prasiddha che. ajJAna, azraddhA ane anAcaraNarUpa doSa mAtra tyAjya che ane samyajJAna, zraddhA ane cAritrAdika guNA upAdeya-AdaravA ceAgya che. eTaleA aMta:karaNamAM daDha-nirNaya karI daIne je rIte ukta dveSA dUra thAya ane guNe! pragaTa thAya tevA udyama yA puruSArtha pavitra zAstranIti mujaba karavA ati jarUra che. ' ajJAna, azraddhAdika doSa| amArAthI phrajAe !" ema khAlI phakta pAkAravAthI kadApi dUra javAnA nathI. tema ja ' samyagdarzana, jJAna, cAritrAdika sadguNNA amArAmAM AveA-pragaTe !' ema kahevA mAtrathI kai te pragaTatA nathI. ukta mithyAtva annAnAdika doSamAtrane daLavA-dUra karavA ane nirmaLa dana jJAnAdika pragaTa karavA bhagavAna mahAvIradevanI peThe dhIraja ane khaMtathI pUrva mahApuruSAe jAte AdarelA ane batAvelA uttama mAge daDha prayatna karavAnI ApaNane bhAre jarUra che. daza hRSTAnta durlabha evA mAnavabhavamAM ja evA dRDha prayatna bhavya mumukSujanA karI zake che ane anukrame doSa mAtrane haThAvI anatAM guNaratnAne pragaTa karI aMte akSayasukhasaMpadAne varI zake che. zuddha ahiMsA, saMyama ane tapalakSaNa dharma sAvadhAna paNe sevavAvaDe anukrame doSamAtraneA jaya ( kSaya ) thatAM ja saheje sadguNeAnI prApti thavA pAme che. ukta kalyANusAdhaka dharmasAdhanamAM kevaLa pramAda, svaccha MdatA ja aMtarAyarUpa thAya che, te bahurUpI mAhanA pratinidhirUpa pramAdathI nahi Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 144] zrI karavijayajI chaLatAM je bhavyAtmA sAvadhAnapaNe pUrvokta dharmanuM DahApaNathI sevana karavA cUkatA nathI teo duHkhamAtrane aMta karI akSayaanaMtasukhamAM jaI vizrAme che ane parama mokSapadane pAme che. [ A. pra. pu. 18, pR. 194 ] ApaNI bhAvI unnatinI dizA samajIne AdaravAnI jarUra sujJa bhAI, bahene e svaparahita-zreya karavA sadA ya IcchavuM joIe. je bhavyAtma svahita-zreya karavA AturatAthI IcchatA hoya teNe zrI vItarAgapraNIta mArgane yathAyogya anusarIne ja cAlavuM joIe. svayegyatAnusAre ja dharmasAdhana karavAnI maryAdA zAstrakAre kahI che ane e ja hitakArI thaI zake che. gyatA vagara vastunI prApti thaI zakatI nathI ane kvacit ja thAya te TakI zakatI nathI. tema chatAM evI yegyatA prApta karavA koI viralA ja kALajI rAkhe che ane lAbha paNa te ja meLavI zake che. prabhunuM zAsana jayavaMtuM lekhAya che, tethI evA paNa sadbhAgI jI zAsanamAM havA ghaTe che. mahApuruSonAM caritra je bArIkIthI vAMcI-vicArI samajI zake che te temAMthI sAra grahI, svapUnatA dUra karI zake che. ApaNuM dhAreluM na thavAthI kavacit kheda paNa thavA pAme che, paraMtu te nirAzAmAM pariNamavavAne badale navI jAgRti ANavAmAM pariName te ja te IcchavA gya che. ApaNuM jIvana zuSka-jaDavat banavAne badale sarasa Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 145 ] (svaparane rasadAyaka) bane evo prayatna sevatA rahI AgaLa vadhAya to kevuM sAruM ? ApaNuM saMgatimAM deha-chAyAnI jema vartanArI vyaktienuM paNa jIvana tevuM ja sarasa bane tevI ja kALajI ApaNe rAkhavI ghaTe, jethI svaparaunnatimAM lezamAtra aMtarAyarUpa nahi thatAM eka bIjAne vadhAre madadagAra thavAya-AvI kartavyabhAvanA ApaNAmAM khIlavavAnI jarUra che. uttama prakAranI vyavahArika, naitika ane dhArmika keLavaNunI ApaNAmAM atyAre bhAre khAmI jovAmAM Ave che, tethI ja ApaNuM sthiti dayAjanaka thaI paDI che. AvI duHkhI sthitimAMthI samAjano uddhAra jevAtevAthI ke saMbhavita nathI. e te jyAre prabaLa prabhAvazALI naiSThika brahmacaryane dhAraNa karanArI zuddha zAsanapremI vyaktio saddabhAgye sajIvana jAgRta thaI "savi jIva karuM zAsanarasI " evI ugra bhAvanAyege niSkAma zAsanasevA karavA ujamAla banaze tyAre tene tyAre ja samAjanA udaya sAthe zAsanane paNa udaya thaze. - strIkeLavaNamAM te atyAre ghaNuM ja khAmI jovAya che, paraMtu dhImedhIme vyaktigata sudhAro thavAthI sAruM pariNAma AvI zakaze. eka ja mahAtmA gAMdhI atyAre keTaluM karI rahela che? ane te kayA AlaMbanathI? eTaluM paNa vicArazIla jene gaMbhIratAthI vicAre to paNa svakartavyanI kaIka jhAMkhI karI zake ema che. ApaNe atyAre yegyatAsaMpanna thavAnI ane tevA thaIne svakartavya dharma karavAnI ghaNI jarUra che. je ApaNuM unnati 10 Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 146 ] zrI karavijayajI sAdhavA dRDha kALajI ane avirata vicAraNA vatI hoya te kharekhara temAMthI kaMi ne kaMi zubha pariNAma AvI zake ja. zuddha aMta:karaNanA avAja e daivI avAja che. tene kharAkhara lakSyapUrNAMka sAMbhaLI AdaravAmAM Ave te te ApaNane acUka lAbhakArI bane. iMdriyanigraha, kaSAyanigraha, ceAgavizuddhi ane ahiMsAdika sadguNAnuM sevana karavArUpa saMcayavaDe ja yAretyAre ApaNe svaunnati sAdhI zakIzu, teA pachI atyAre ja pramAda rahita ukta saMyamanu sevana karavA tatpara zA mATe na thavu? jhumasya zIghram / [ A. pra. pu. 18, pR. 89. ] ApaNI utine sarala-sugama mArga, saMyama athavA AtmanigrahavarDa ApaNI unnatinA mArga sarala-sugama banaze. saMyama eTale nija iMdriyane nigraha. saMyama eTale krodhAdika kaSAyanA nigraha, saMcama eTale mana, vacana ane kAyAnA nigraha ane saMyama eTale hiMsA, asatyAdika pApanA nigraha. jeTale aMze sayamanuM adhika sevana yA pAlana karAya teTale aMze ApaNI unnatimAM ApaNe adhika AgaLa vadhI zakIzu. iMdriyanigraha eTale ApaNI dareka iMdriyAne asatumAge pravatAM nivArIne kama rAkhavI. ikriyAne kamaje rAkhatAM zIkhavAthI ApaNe keTalIe bInajarUrI vastue vagara calAvI zakIe, eTale krodha, leAbhavaza nahi thatAM samatA ane sa MteASa vaDe ApaNA jIvananirvAha svalpa vastuethI calAvI zakIzu. evI rIte TevAi javAthI ApaNI rUDI samaja sAthe satASa Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 147 ] vRttithI ApaNe ghaNA ya pApa-prapaMcAcaraNathI saheje bacI zakIzuM ane nyAya, nIti ane pramANika vyavasAyathI karelI kamAIvaDe sukhapUrvaka svakuTuMbanirvAha calAvavA uparAMta bIjA a85 sattvavALA baMdhuone tathA bahenone paNa kaMIka egya AlaMbana ApavA samartha thaI zakazuM. IdriyanigrahavaDe mana paNa sthira thaI zakaze, rAga, dveSa ane kaSAyathI dUra rahevAze ane yathAprAsamAM saMtoSa rAkhI zakAze, jethI kSamA, samatA, mRdutA (namratA) ane saralatAdi guNe khIlI zakaze. vaLI Idriya ane kaSAyanigrahayoge mana, vacana ane kAyA athavA vicAra, vANI ane AcAranI zuddhi sAcavI zakAze. asata-malina vicAra, vANI ane AcAra kharI khaMtathI sudhArI levA tenuM nAma saMyama. mitrI, muditA, karuNA ane mAdhyacya athavA upekSAbhAvathI vicArAdinI zuddhi saheje thaI zakaze. sarva keInuM hitacintavana karavAne badale ahita-aniSTa cintavana karavuM, dIna-duHkhIne yathAyogya sahAya karavAne badale tenI upekSA karavI, sukhI ke saddaguNane dekhI saMtuSTa thavAne badale manamAM IrSyA karavI ane atyaMta krUra karma karanAranI upekSA karavAne badale tene anamedana maLe ema vartavuM e kharekhara vicAra, vANI ane AcAranI malinatA upajAvanAra ane vadhAranAra bane che, ema samajI uparokta maMtrI, muditAdi bhAvanAne dRDha Azraya karI vicArAdinI zuddhi karavI ghaTe. e rIte Atmanigraha karavAthI hiMsAdi pApathI saheje nivatI ahiMsAdikano lAbha laI zakAya che. Atmanniti karavA IcchanAre sarva prakAranI (kAyika, vAcika Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 148 ] zrI kapUravijayajI ane mAnasika ) rhiMsAdithI dUra rahevu joie. sarva jIvAne Atma samAna ja lekhI game te kArya karatAM temanI rakSA karavI joie. priya ane hitarUpa thAya evuM satya uccAravuM joie ane aparAdhInu paNa ahita nahi' citavatAM tenuM kAi rIte hita thai zake teA ThIka ema karuNAdRSTithI ciMtavavu te katta bya che. udAra manathI svArtha tyAgarUpa saMyamanuM susevana karavAthI ApaNe ApaNI unnati saheje sAdhI zakazuM. [ A. pra. pu. 18, pR. 140 ] zrI tIrthaMkara bhagavAnanA kalyANaka UjavavAnA prasaMga jayati ane kalyANakanI ekatA. bhavya sujJA ! pramAda tyajo ane Arthika sthiti unnata karavAnI sAthe sAthe dhArmika dazAne paNa dhyAnamAM lye. AjanA jamAnAmAM * jayaMti " zabda AkhAlageApALa prasiddha che tyAre kalyANuka zabdane ApaNAmAMnI bahu bhruja vyaktie ja samajatI haze. ane zabdonA artha tApa rUpe eka ja che. jayaMti zabda jyAre sarvotkarSa khatAve che tyAre kalyANaka zabda traNa jagatanA jIvAne sukha ApavAne utkarSa batAve che. A khAkhata nAkA pote castha jyALa vastu e vacanathI zAsrasiddha ja che. A sarvotkarSanuM nAma z2a jayAMta kahA ke kalyANaka kahA baMne tAtparUpe eka ja che. gurvAdika mahApuruSAnI jayaMti UjavavAmAM paNa vikSita sadguNa viSayaka ja utkarSa batAvavAnA irAdeA rakhAya che. sarvotkarSa tA vItarAga bhagavAnanA ja darzAvAtA hAvAthI khAsa pAArabhASika zabda Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 149 ] kalyANaka'thI tene vyavahAra karAya che. A uparathI samajI zakAze ke jayaMti jyAre sAdhAraNa yA asAdhAraNa guNe mATe UjavAya che tyAre kalyANaka asAdhAraNa guNe mATe ja UjavAya che. jayaMti ane kalyANakanI bhinnatA jyAre jayaMti UjavavAne rivAja sarvasAdhAraNa thaI paDelo che tyAre kalyANaka te jeoe cAra ghAtakarmano kSaya karI, kaivalyadvArA kAlekanA bhAva jANuM, samadaSTithI sarva varNone tema ja devAdine bodha ApI tIrthakarapaNuM sArthaka karyuM hoya tene mATe ja UjavI zakAya che. jayaMti ane kalyANaka e baMnemAM uddeza viSayaka bhinnatAvALe hovAthI AvI rIte pratyakSa bheda che. kalyANaka UjavavAthI zuM lAbha thAya che te have tapAsIe. kalyANaka UjavavAnA prakAra kalyANakanA meLAvaDA karavAthI tIrthakara mahArAjAomAM kayA kayA kevalyAdi asAdhAraNa guNe hatA? te guNe teoe kevI rIte meLavyA? temanuM vartana ane kathana keTaluM vilakSaNa ane asAdhAraNapaNe avisaMvAdI hatuM? te jANavAnuM ane kathanAnusAra tenuM keTaleka aMze anukaraNa karavAnuM banI zake che. hAlanA samayamAM vyApAranI pravRtti vilakSaNa havAne aMge avakAza bahu ja a9pa maLavAthI hamezAM cAlatA pUjAdi kAryomAM lAbha laI bedha meLavavAnuM bahu alapa jIvothI banI zake che, tyAre khuda pitAnA ISTadevanA saddaguNe ane tenuM cAritra jaNAvI ucharatA jainavargamAM AstitA jamAvavAne mATe AvA meLAvaDAnI jarUrIAta sujJa jane joI zakaze. Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 150 ] zrI kapUravijayajI - kalyANaka UjavavA mATe purA je ke mULa AgamamAM ja che, chatAM paNa 1444 graMthakartA, jene thaye lagabhaga 1500 varSo vItI gayAM che, te asAdhAraNa vidvAna haribhadrasUrijI mahArAja yAtrA paMcAzakamAM kayANakane viSaya kaI rIte paDyuM che? ane anya divasanAM dharmakRtya karatAM kalyANakanA divase karAtAM dharmakRtye para gAthAmAM "tuM" zabda lakhI keTale bhAra mUke che? ane te ja gAthAnA TIkAkAra navAMgI vRttikAra abhayadevasUrijI te ullekhanuM camatkArika spaSTIkaraNa pitAnI TIkAmAM kevI sarasa rIte Ape che? te nIce yAtrA paMcAzakanI gAthAo teno sArAMza ApIne jaNAvela che. te vAMcavAthI sujJajanene satya vastunI sAbitI thaze. TIkA tenA abhyAsIe te graMthamAMthI vAMcI levI. paMcAzakanAra mahAtmA zrI haribhadrasUrIzvarajI kahe che ke - gAthA tA raha nirakavaNA divi, ee u diNe paDucca kAyavyaM / jaM eso khalu visao, pahANamo tIe kiriyAe // visayapaggarisabhAve, kiriyAmettaMpi bahuphalaM hoi / sakkiriyA vihU na tahA, iyarammi aviyarAgivva / / titthagare bahUmANo, abhyAso taha ya jIyakappassa | deviMdAdi aNugitI, gaMbhIraparUvaNA loe // vaeNo ya pavayaNassA, iyajattAe NiyamaNaM / maggANusAribhAvo, jAyai etto ciya visuddho|| Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 151 ] saMkSipta sArajinezvarenA kalyANakonA divase rathayAtrAdi mahotsava karavAthI, tenA jenArA aneka bhavyAtmAone tIrthaMkara para, temanA zAsana para ane jinezvaramahArAje prarUpelA dharma upara bhakti, prema ane anupama bahumAna uchaLe che, mATe Astika janee kalyANakanA divase rathayAtrA, pUjA, prabhAvanA Adi jinabhaktinAM kAryo avazya karavAM, kAraNa ke anya divasonI apekSAe kalyANakanA divaso dhArmika kAryo mATe ati prazasya che. TIkAkAra mahArAjA uparanI hakIkatane puSTi ApatAM chatAM eTaluM vizeSa kahe che ke-kalyANaka sivAyanA divaso anAgamekta hovAthI yathArtha pUrNa phaLadAyI thatA nathI, paraMtu kalyANa kAdikanA divase khAsa Agamata hovAthI adhika ArAdhanIya che. te divase kareluM thoDuM paNa dharmakRtya mahAphaLadAyI thAya che. A ja hakIkatane puSTi ApatAM mULa graMthakAra kahe che kejema ucita vRSTi AdinA saMge a85 khetI paNa adhika phaLa Ape che ane ucita vRSTi AdinA abhAve adhika khetI paNa nirarthaka thAya che, tema uttama divasoe karelI cheDI paNa dhArmika ArAdhanA ane dravyano vyaya bhavya jIvone atula phaLa Ape che A hakIkatane vadhAre puSTa karatAM TIkAkAra kahe che ke-jema avItarAga puruSamAM guNaprakarSane abhAva hovAthI te puruSane pradhAnapaNe kalpI tenI pUjA, utsavAdi karavAmAM Ave te te yatheSTha phaLa ApavAmAM asamartha bane che, te ja pramANe kalyANakAdi zAstrokta divasone tajI daIne anya divase karAtAM pUjA, usavAdimAM pitAnI kalpanAnI mukhyatA ane sarvajJa Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 152 ] zrI kapUravijayajI AjJAnA anAdara hAvAthI te icchita phaLadAyaka thatAM nathI, tethI zAsanapremIoe kalyANakAdi divasee ja bahudhA pUjA, prabhAvanA utsavAdi karavAM ke jethI svaparane ameAgha phaLadAyI thAya. A hakIkatanI puSTimAM vaLI graMthakAra mahAtmA kahe che kejinezvarAnA janmAdi kalyANakAnA divase athavA tevA bIjA zAstrokta uttama divaseAe rathayAtrA, pUjA, prabhAvanA vigere utsaveA karAya tA te joine anyadarzInIone paNa tI karAdi upara bahumAna upaje che ane tevA tathAvidha dharmasnehadvArA pariNAme satyadharmAMne paNu pAme che. pUrva puruSAe bAMdhelI praNAlikAnuM anukaraNa thAya che. iMdrAdika devA paNa te divaseAe maheAtsavAdi kare che, tethI teonA sabhyagAcAranuM paNuM anukaraNa thAya che. bhavya jIvA tenI savizeSa anumeAdanA kare che tethI temane mArgAnusArIpaNuM prApta thAya che ane keTalAeka jIvAnu samakita paNa nirmaLa thAya che. A uparathI sujJa janeA samajI zakayA haze ke kalyANaka sivAyanA divaseAmAM karelAM kRtya ane dravyanA sadyaya tyAre ja upayAgI thAya che ke jyAre kalyANakanA divasamAM khAsa dhArmika ane zAsanaprabhAvanA apUrva udbhAsathI ane asAdhAraNu dravyanyayathI karavAmAM Ave. laukika nIti paNa tevI ja hAya che. eka sagRhastha vinAprasaMge lAkhA rUpIA dhAmadhuma karI kharce ane jyAre peAtAne tyAM lagnAdi prasaMga Ave tyAre kai paNa tevA vyaya kare nahiM te te AdarapAtra banI zakatA nathI, tema ja zAstrakAranI apekSAe kalyANakanA divasanu smaraNa mAtra paNa na karanAra ane temAM apUrva vIllAsa na Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 153 ] atAvanAra anya divasamAM ghaNI dhAmadhume| tema ja rathayAtrAdi kare teA paNa Atmika guNunA pUrNa lAbha pAmI zakatA nathI. dareka tIrthaMkara mahArAjanA pAMca pAMca kalyANaka ja hAya che. cyavana, janma, dIkSA, kevaLajJAna ane nirvANu. ' vamAna cAvIzImAM 120 kalyANaka UjavavAnI zaktinA abhAve paNa vartamAna tIrthAdhipati zrI mahAvIra mahArAjAnA pAMca kalyANuka teA nAnA meATA dareka jaina vastIvALAM kSetramAM UjavavA ja joie. zrI siddhAcaLajImAM--zrI pAlItANA zaheramAM zrI mahAvIra bhagavAnanA pAMca kalyANaka UjavavAnI sAthe girirAja upara zrI RSabhadeva bhagavAnanAM pAMca kalyANaka UjavavAnI AvazyakatA heAvAthI nIce lakhyA mujabanA divase UjavavAM joie, jenA lAbha surajanA peAtAnI udAratA darzAvI AkhI jaina kAmane Ape. kahevAnI jarUra nathI ke jyAre peAtAnA kSetramAM karelA dravyanA sacayanA lAbha bahuLatAe te ja kSetravALAo lai zake che tyAre AvA apUrva tIrthasthaLamAM karelA sadvyayane lAbha avAranavAra AkhI jainakeAma lai zake che. kalyANakanA divaseA-- " RSabhadeva prabhunA pAMca kalyANakanA cAra divaseA nIce pramANe che-- vida 4 cyavana, phAlguna vida 8 janma ane dIkSA, mahA vikre 11 kaivalya, pASa vadi 13 nirvANu. mahAvIra prabhunA pAMca kalyANakAnA divase A pramANe che-aSADa zudi 6 cyavana, caitra zudi 13 janma, kArtika vadi 10 dIkSA, vaizAkha zuddhi 10 kevalya, Azvina vRddhi amAvAsyA nirvANu. Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 154] zrI kapUravijayajI zrI RSabhadeva bhagavAnanAM pAMce kalyANaka prasaMge zrI zatruMjayatIrtha paranI nava TuMkamAM AMgI tema ja moTI TuMkamAM pUjA, bhAvanA, rathayAtrA vagerenI vyavasthA karavAmAM Ave, tema ja zrI mahAvIra prabhunA paMcakalyANaka mahotsava vakhate jAhera khabara chapAvI pAlItANAmAM je vidvAna tyAgI mahArAja birAjatA hoya temanA pramukhapaNa nIce melAvaDe, bhASaNe tema ja AMgIpUjA bhAvanA vagere karavAmAM Ave. mahAnubhAve ! buddhanA bhaktonI tathA prakAranI vastI hiMdustAnamAM nahiM chatAM paNa hajAro mAIlathI AvI tenA bhakate atre tenI jayaMti ujavavAno jyAre lAbha le che tyAre je tIrtha. karanI lAkhe nI saMkhyAmAM rahelI bhakta kema A ja dezamAM kalyANaka UjavavA ujamALa na thAya, eTaluM ja nahiM paNa te kalyANakanA divasonuM jJAna mAtra paNa na dharAve e keTaluM zocanIya che ! jyAre potAnI jAtanI ane pitAnAM bALabaccAMonI varSa gAMTha UjavavAmAM ujamALapaNuM rahe tyAre AvA apUrva tIrthamAM tIrthAdhirAja zrI iSabhadeva bhagavAnanI varSagAMTha ane kalyANaka tema ja vartamAna zAsanAdhipati zrI vaddhamAna svAmInA kalyANako UjavavAmAM pramAdI rahe, e zuM vicAraNaya nathI ? mATe mahAnubhAva sadgahastho ! uparano prabaMdha vAMcI, tene saMpUrNa lakSyamAM laI apUrva vilAsathI lAbha levA utsuka bane, ane te dvArA sva ane pArane jJAnAdi guNanI vRddhi karanArA thAo. [ A. pra. pu. 18, pR. 113 ] Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : deza zrAvaka phalaka ANaMdAdika daza zrAvakAnA sakSipta adhikAra [ 155 ] vANijyagrAma nagaramAM ANuMda nAme gRhastha rahetA hatA. zivAnaMdA nAmanI tenI bhAryA (strI) hatI ane daza daza hajAra gAceAthI banelAM 4 gAkuLa hatAM, bhaMDAramAM, vyApAramAM ane vyAja vigeremAM thai ekaMdara khAra kroDa sAnaiyAnI Rddhi hatI. te vIra paramAtmAnA aMtevAsI zrAvaka thayA. samakitamULa zrAvakanA khAra vrata teNe prabhu pAse uccayI hatAM. 1-2. caMpA nagarImAM kAmadeva nAme suzrAvaka thayA. tene bhadrA nAme bhAryA hatI. cha gAkuLa ane aDhAra kroDa sAnaiyAne te svAmI hatA. 3. kAzI madhye culanIpitA nAme parama zrAvaka thayA. tene zyAmA nAme srI, ATha geAkuLa ane cAvIsa kroDa seAnaiyAnI Rddhi hatI. 4. vaLI kAzImAM sUradeva nAme vratadhArI zrAvaka thayA. tene dhanyA nAme suMdarI ane aDhAra kroDa sAnaiyAnI Rddhi hatI. 5, AlaMbhikA nagarImAM cullAtaka nAme zrAvaka thayA. tene bahulA nAme priyA hatI ane kAmadeva zrAvaka jeTalI samRddhi hatI. 6. kAMpilyapuramAM kaDakAlika nAme zrAvaka thayA. tene puSpA nAmanI strI ane kAmadeva samAna. samRddhi hatI. 7. peAlA (saniveza ) madhye sadRAlaputra nAme kuMbhAra jAtinA Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 156 ] zrI kapUravijayajI zrAvaka thayA. tene agnimitrA nAmanI bhAryA ane traNa koDa sonAmahanI trAddhi hatI. 8. rAjagRhI nagarImAM zataka nAme zrAvaka, ATha gokula ane vIza koDa sonAmahoranA svAmI thayA. tene te strIo hatI. temAM revatI nAmanI strI ATha kroDa ane bAkInI ekeka koDa sonAmahera lAvI hatI. 9. - zrAvatI nagarImAM naMdanIpriya zrAvaka thayA. tene azvinI nAme strI ane ANaMda zrAvaka samAna samRddhi hatI. 10. sAvaththI (zrAvastI) nagarIno vAsI je lAtakapriya nAme parama zrAvaka tene phAlganI nAme strI ane ANaMda zrAvaka samAna ddhi hatI. 11. e daze uttama zrAvake, agIyAra paDimAnA dhAraka, samyagdaSTivaMta-samakitadhArI, dvAdaza vratanA dhAraka ane vIra paramAtmAnA caraNe pAsaka hatA. sAra-anya bhavyAtmAoe yathAzakti te sarvanuM anukaraNa karavA tatpara thavuM joIe. [ A. pra. pu. 18, pR. 195 ]. sarva jIvonI unnati saMbaMdhI be mitrone saMvAda ratilAla-mitra sumati ! carAcara prANIvargane moTo bhAga vividha du:khathI pIDAto jaNAya che tenAthI mukta thaI tenI unnati thAya e sarala upAya jANavAnI mArI IcchA che. Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 157] sumati-du:khIvarga pratye kharI dilasojIbharyA vartanathI tenAM ghaNuM duHkha zamI jaI zAMta thaI zake athavA to te kamI avazya thaI zake. kharI dilasojI batAvanArane te cokkasa agaNita lAbha thAya che. ratilAlakevA AcaraNa karavAthI kharI dilasojI batAvI kahevAya ke jethI duHkhIvarganAM duHkha upazame ke dUra thavA pAme? sumati-hitakArI puNyamArganAM protsAhaka vicAra, madhura sAttvika vacana (upadeza), jAte kaSTa sahana karIne athavA svArtha tajIne paropakAra karavA pravRtti sevavAthI ApaNe duHkhIvarga pratye kharI dilasojI batAvI temanAM duHkhe upazamAvI athavA kamI karI zakIe. ratilAla-jIvane aneka prakAranAM duHkha zAthI sahevAM paDe che ? sumati-chatI zaktie athavA chatI sAmagrIe svaparahitasAdhaka pravRtti nahiM karavAthI, tenI upekSA karI, ahita mArganuM ( pApanuM ) sevana karavAthI, hitamArganuM sevana karanArane aMtarAya ( vidhra ) karavAthI, ane ahitamArgane uttejana ApavAthI, hitasvI janenI athavA keInA punyakAryanI niMdA-avagaNanA-hAMsI-mazkarI karavAthI, tathA pApI jananI ke temanAM pApakAryonI beTI prazaMsA karavAthI jIvane pitAnA pariNAma pramANe mAThAM-azubha karma baMdhAya che, jethI tene vividha duHkha sahevAM paDe che ane tene Are jaladI Avato nathI. Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 158 ] zrI kapUravijayajI ratilAla-vividha duHkha (tA5) sahana karavAthI suvarNanI peThe jIvAtmAnI zuddhi thAya kharI ke nahi? 1. sumati-prathama karelAM pApAcaraNavaDe saMcelA karmane udaya vakhate prApta thatAM vividha du:khone samabhAve (hAyaya karyA vagara-adanapaNe) sahana karI levAya, to tethI avazya AtmAnI zuddhi thaI zake. anyathA (hAya karI kheda dInatAdika dAkhavavAthI) te te udaya AvelAM karmanAM phaLa bhagavatI vakhate pharI pAchAM evAM ja mAThAM-azubha navAM karma baMdhAya che. ratilAla-zuM karavAthI zubha punyabaMdha thAya ane zuM karavAthI azubha pApabaMdha thayA kare ? che. sumati-karuNAddha hRdayathI anya jIvonuM hita karavA tana, mana, vacana ke dhanano sadupayeAga (paropakAra) karavAthI punyabaMdha thAya che, ane ukta hitamArganI upekSA karI kaThoratAthI ahitamArgamAM ja tene durupayega (geraupayoga) karavAthI pApabaMdha thAya che. - ratilAla-ahIMyA pragaTa sukhaduHkha vedatAM jaNAya che te ja pUrva saMcelA zubhAzubha(punya-pApa)nuM phaLa pUratuM che ke e uparAMta bhaviSyamAM paNa anerAM sukhaduHkha jIvane davAno prasaMga bIje kyAMya maLe che? ' sumati-ahIMyA je je sukha anubhavAtAM jaNAya che tethI asaMkhyagaNa sukha svargavAsI devonA bhAvamAM hoya che, tethI paNa anaMtagaNa sukha mekSamAM varNavelA che. vaLI duHkha paNa ahIM karatAM naraka nigodamAM anaMtagaNuM jANuM prANIe cetavuM joIe. [A. pra. pu. 18, pR. 215] Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 159 ] vItarAga zAsananI rakSA ane prabhAvanA ApaNAthI zI rIte thaI zake ? vahAlA baMdhuo ane bahene! Apa sahune namrapaNe nivedana karavAnuM ke ApaNA pUjya pitA tulya zrI mahAvIra prabhue ApaNA sahunA ekAnta hitane mATe pote puruSArtha vaDe aghAra tapasyA sAthe aneka viSama upasargo tathA pariSaha adIna paNe sahana karI, nirmaLa lekyA-dhyAna-adhyavasAyayoge anaMta jJAna, darzana, cAritra ane vIrya-zakti potAmAMthI ja pragaTa karI, evI ja AtmasaMpadA pragaTa karavAno uttama upAya potAnA ja jvalaMta dRSTAntathI ApaNane uttama rIte siddha karI batAvyo che, eTaluM ja nahi paNa sahu koIne adhikArI paratve je sAdhanamArga batAve che te badhAM sAdhanamAM mukhyapaNe jema bane tema svachaMdatA kaho ke pramAdAcaraNa tajIne uddhata azvasamAna mana-indriyane damI-kabaje karI kSamA, mRdutA, saralatA ane saMtoSavaDe krodhAdika cAre kaSAyane nigraha karI, udAra ahiMsAdika AcaraNavaDe hiMsAdika pApasthAnakene parihAra karI, ApaNAM vicAra, vANuM ane AcArane zuddha, pavitra, avikArI banAvavAnA satata abhyAsavaDe vItarAgadazA prApta karavA(pragaTa karavA)nuM ja sAdhya-lakSa rAkhavAnuM sUcaveluM che. te agatyanA muddAnI vAta thoDI vAra AMkho mIcI zAMta rIte vicArI jotAM tamane satya paramArtharUpa lAgatI ja hoya to atyAra sudhI ethI avaLuM AcaraNa karyuM hoya yA karAvyuM hoya tene mATe niSkapaTapaNe paramAtmA prabhu pAse mAphI evA bhAve mAge ke pharI pAchAM Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 160 ] zrI kapUravijayajI evAM avaLAM AcaraNa jANIbUjIne karavAnA vakhata na ja Ave ane phrI phrI khATI khATI dalabharI mArII mAgavI na ja paDe. Aja sudhImAM je je dharmakaraNI AtmalakSa vagara kevaLa gatAnugatikapaNe athavA pragaTa ke parAkSa pAlika sukhanIAzAthI karI hAya tene mATe manamAM pastAveA kareA. have pachI ApaNI ceAgyatA pramANe je je dharmakaraNI karavAmAM Ave te te AtmalakSathI ja karavI, eTale prathama tA ApaNe cintAmaNi ratna samAna dharmanI prApti mATe ApaNAmAM paradeASApekSArUpa gaMbhI ratA, paMceMdriya paTutA, dayA, lajjA, sAmyatA, leAkapriyatA, kAmaLatA, pApabhIrutA, azatA, dAkSiNyatA, madhyasthatA, guNAnurAgitA, satyapriyatA, supakSatA, dIrghadarzitA, vizeSajJatA, vRddhAnusAritA, vinItatA, kRtajJatA, paropakAritA ane caMcaLatA sAthe kAryadakSatA jevA sadguNNAnuM jarUra sevana karavu joie. tyArapachI ati durlabha samyakRtvarana pAmavA mATe uttama gurunA samAgama karI yathArtha tattvanI samaja sAthe zraddhA karavI joie. prANAnte paNa tattvamAM azraddhAnarUpa mithyAtva sevavuM na joIe. nyAya--nIti-prAmANikatAdika mArgAnusArIpaNu makkama mane AdaravuM ane anyAya-anIti-apramANikatAbharI lAlaceAne lAta mAravI joie. tema ja sadguNI sajjanasvabhAvI sAdhI baMdhue pratye avihaDa prema rAkhavA joie ane temane mATe pUratA prayatna karavA joie. nirmaLa jJAna-vairAgyayeAge anukrame hRdaya eTaluM badhuM vizALa banAvavuM joie ke AkhI duniyA svakuTuMbarUpa ja jaNAya. parama pavitra prabhunA zAsananI prabhAvanA kahA ke unnati te AvI ja rIte thai zakaze. ki bahunA ? [ . pra. pu, 16, pR. 313 ] Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 161 ] laghutA tyAM prabhutA, name te prabhune game, namratAmAM ja moTAI. magarUrIthI rAvaNa ane duryodhana jevA patienI bhAre khuvArI thavA pAmI che ane namratA dAkhavavAthI aneka bhavyAtmAene uddhAra thaye che e vAta eTalI badhI prasiddha ane cokkasa che ke te mATe vadhAre purAvAnI jarUra rahetI nathI. tema chatAM zrImat cidAnaMdajI mahArAje je eka adbhuta pada te bAbata racyuM che te manana karavA egya hovAthI tene atre ullekha kare ucita dhAryo che. laghutA mere mana mAnI, lahI gurUgama jJAna nizAnI; mada aSTa jinune dhAre te duragati gaye bicAre-laghutA dekhe jagatameM prAnI, du:kha lahata adhika abhimAnI. ItyAdika bodhadAyaka padamAMthI caturajanee levA gya sAra e che ke koI paNa vastu game tevI ekabIjAthI sArI caDhiyAtI sAMpaDI hoya te paNa tene bhUlecake garva kare nahi, paraMtu pUrve karelAM sukRtayege ja vastu prApta thayelI jANI, jJAnInAM vacana sAcAM mAnI, guNAdhika tarapha namratA dhArI, vizeSa sAvadhAnIpUrvaka sukRta kamANuM karavA lakSa rAkhyA karavuM. tene samaye phulAI jaI, manmatta banI, jJAnInAM hitakArI vacanene. anAdara karI, vecchAcArI banavuM nahiM. je koI ajJAnavaza jAtimada, kuLamada, rUpamada, lAbhamada, aizvarya mada, tapamada, buddhida ane baLamada kare che temane tethI kazo lAbha maLato 11 Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 162 ] zrI karavijayajI nathI, paNa teo A bhavamAM nahi te anya bhavamAM e ja vastunI nyUnatA avazya pAme che eTaluM ja nahi paNa paranI laghutA ane ApaNa nakAmI baDAI karavAthI bhaviSyamAM bhAre viTaMbanA thavA pAme che. je zubha sAmagrIvaDe sukRta karaNI karI bhaviSya sudhArI zakAya che te pitAnI ja mUrkhAIthI hArI jaI pharI pAchI tathA prakAranI sukRta karaNa karyA vagara zubha sAmagrI pAmI zakatA nathI, ema samajI zANA mANasoe te prasaMge phaLathI bharelA AMbAnI jema adhika namratA ja dhAravI ucita che. [ A. pra. pu 16, pR. 314 ] kathanI kathavA mAtrathI zuM vaLavAnuM che? raheNIe rahevAthI ja siddhi che. rUDI raheNIkaraNa vagara kevaLa lekaraMjanAthe kathanI karavI nakAmI che, kemake tethI kaMI vaLatuM nathI. tevI lukhI kathanInI kazI sArI asara zrotA upara bhAgye ja thavA pAme che. vadhArAmAM te te vakhate tevI lukhI kathanI karanArA vAyaDAmAM khape che, tethI ja jJAnI puruSe prathama pitAnI ja jAtane sudhArI levA bhArapUrvaka kahe che, kemake tethI ja pitAne tema ja parane lAbha thaI zake che. jenI raheNukaraNa rUDI hoya che tenAM vacanane prabhAva bIjA upara sAre paDI zake che. vakhate te mauna dhAraNa kare che, te paNa tenuM rUDuM cAritra-AcaraNa dekhI leke tenuM anukaraNa karatAM zIkhe che. tethI ja zrImada hemacaMdrasUrIzvara jevA samartha puruSe ThIka ja kahyuM che ke-je ke anya janene karI zikhAmaNa devAmAM ja catura hoya temane mANasanI Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 163 ] paMktimAM ja kANu gaNe che ? je koi peAtAnI jAtane ja rUDI zikhAmaNa daI sudhArI zake che temane ja kharA mANasanI paktimAM ame lekhIe chIe.' matalaba ke poza pattisthaM batAvavAthI ApaNuM' kazuM' vaLe ema nathI. C peAtAnI jAtane ja ( peAtAne ja) prathama keLavI sadguNI anAvI levAthI ja peAtAnuM tema ja paratu hita thai zake che. cidAna dajI mahArAje evA ja uttama AzayathI * kathanI kace sahu koi, raheNI ati duralabha hAi ' ityAdi dhara dAyaka pada prakAzeluM che. te padma vAMcI-vicArI sujJajaneAe vadhAre khelavAnI Teva tajI daine raheNIe rahevAnI Teva pADavI jarUranI che. vagarajarUranuM ke rasAsvAda vagaranu lUkhuM khelavu bIjAne gamatu nathI, tethI te hita paNa karI zakatuM nathI. kevaLa te kaSTa-zramarUpa ja thAya che. kharA anubhavI puruSA je satya anubhavanuM gAna kare che tenI sahRdaya jana! upara jAdui asara thavA pAme che. je deza ke samAjamAM mithyADaMbarI ochA ane satyaniSThAvALA adhika hAya che te deza ke samAjanA udbhaya thayA vagara rahetA nathI. ethI UlaTu je deza ke samAjamAM mithyADaMbarI ( khATA khakavAda ne DhAMga karanArA ) vadhAre ane satyaniSThAvALA AchA hAya che te deza ke samAjanI adhAgita ( paDatI ) paNa thayA vagara rahetI nathI. koI paNa nyAyAdhIza karatA dharmapadezakanI javAbadArI ochI nahi paNa adhika che. temaNe pote dekhAvamAtrathI ja nahi paNa aMtarathI zuddha sadguNI manIne ja anyane tevA thavA zikhavavAnu che. [ A. pra. pu. 16, pR. 315] Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 164] zrI kapUravijayajI rogI tathA nirogI thavAnAM kAraNa samajI, nirogI jIvana gujAravAnuM ApaNA bhAIbaheno kyAre zIkhaze? prakRti viruddha AhAravihArAdikanuM sevana karavAthI ke prakRti viruddha vartana karavAthI zarIranuM Arogya lathaDe chebagaDe che ane prakRtine anukULa khAnapAna, vihArAdika sevana karavAthI ke anukULa vartana karavAthI zarIranuM Arogya sacavAya che ane vadhe che. zarIra, Indriya ke mana sahana karI zake eTalI anukULa kAryapravRtti sevavAthI zarIrAdikanI sukhAkArI jaLavAI rahe che-temAM prAya: kazI khalanA thatI nathI, paraMtu te darekane jarUragI pravRtti tajI zUnya ALasu thaI rahevAthI athavA pramANAtIta-gajA uparAMta kArya pravRtti sevavAthI prathama prApta thayelI sukhAkArI (Arogya) gumAvI devAya che ane duHkhadAyaka anArogya pedA thAya che. zarIrAdikane jarUranAM svaccha havA-pANInuM sevana karavAthI tema ja puSkaLa sUryaprakAza jemAM AvI zake evA sthaLamAM vAsa karavAthI zarIra Arogya sukhapUrvaka sacavAya che ane tenI upekSA karavAthI zarIranuM Arogya lathaDe che, je pAchuM prApta karavuM muzkela paDe che. prakRtine anukULa, parimita, sukhe pacI zake evuM halakuM ane sAtvika khAnapAna niyamita vakhate rucipUrvaka letAM svacchatAne niyama sAcavIne cAlatAM prApta thatI zaktino kalyANa mArgo sadupayoga karavAmAM Ave to tethI zarIranuM Arogya sArI rIte jaLavAI rahe che eTaluM ja nahi paNa ethI dhAryuM kAma pAra pADI zakAya che. ethI UlaTA prakRti viruddha, aparimita (mApa vagara), bhAre, re, temaja tame guNa vadhAre evAM malina khAnapAna karavAthI, Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 165 ] aniyamita rIte ruci vagara levAthI aneka vAra Arogya bagaDe che, jene pariNAme mana DhIluM paDI jatAM kazuM dhAreluM kAma pAra paDI zakatuM nathI. eka bIjAe beTelAM-eThAM karelAM, saDelAM ke kahelAM khAnapAna karavAthI zarIramAM aneka prakAranA rogavyAdhio pedA thAya che. prathamanuM khAdheluM ke pIdheluM pace nahi tyAM sudhI bIjuM kazuM khAvuM pIvuM joIe nahi. prathamanuM pacyA pahelAM kareluM khAnapAna ghaNuM nukasAna kare che. kharI tRSA lAge tyAre ja jaLapAna karavuM ane bhUkha lAge tyAre ja bhojana karavuM guNakArI thAya che. tRSA lAge tyAre bhejana ane bhUkha lAge tyAre jaLapAna karavuM e lAbhane badale nukasAna kare che. tApamAM tapIne Avelane tarata ThaMDuM khAvuM ke pIvuM nukasAnakAraka che. ThaMDA jaLathI snAna karelane garama khAnapAna ane garama jaLathI snAna karelane ThaMDuM khAnapAna tarata karavuM hAnikAraka che prakRtine bagADanAra che. dUdha jevI pravAhI vastune paNa kaThaNa vastunI jema cAvI cAvIne gaLe utAravI ane kaThaNa vastune puSkaLa cAvI cAvIne rasarUpa karIne pachI ja gaLe utAravI, jethI jaThara upara bojo thAya nahi. - zarIranuM Arogya sAcavI rAkhavA zuddha havA, pANI tathA prakAzanI khAsa jarUra che. tevA ja sthAnamAM rahevAnuM pasaMda karavuM ke jyAMnAM havA, pANI azuddha thayelAM na hoya tema ja sUryAdikane prakAza pUratA pramANamAM AvI zakato hoya, jethI caitanyamAM sahaja jAgRti rahe. vicAra, vANuM ane AcAranI pavitratA kahe ke mana, vacana, kAyAnI nirmaLatA sAcavavArUpa brahmacarya pALavAvaDe svavIryanuM rakSaNa karI tene kALajIthI sadupayoga Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 166 ] zrI karkharavijayajI kare khAsa jarUra che. potAnA, potAnI prajAnA, kuTuMbanA, jJAtinA, samAjanA, tema ja dezanA hita-zreya-kalyANArthe dareka hAnikAraka rItarivAja tajavA ane lAbhadAyaka rItarivAja AdaravAnI khAsa jarUra che. [ A. pra. pu. 16, pR. 298. avaMcaka yogathI yiAavaMcakatA ane kriyAavaMcatAthI avaMcaka phaLaprApti avazya thAya che. avaMcaka yoga eTale kapaTa vagaranAM saralatAvALA mana, vacana, kAyA athavA vicAra, vANI ane vartana, zAstra aviruddha vicAra, vacana-uccAra tema ja tevuM ja AcaraNa ApamativALuM- svachaMdatAbharyuM kazuM ja nahi, paNa zuddha aMta:karaNadvArA prerita athavA zAstrasApekSatAvALuM badhuM karavAnuM hoya che. jevuM manamAM ( vicAramAM) tevuM ja vANImAM ane tevuM ja vartanamAM hoya eTale sarala-akuTila mana, vacana, kAyAnuM pravartana-AvA prakAranAM sarala-aviruddha mana, vacana, kAyAnA pravartanathI je kriyA-karaNa karAya te kiyA-karaNa paNa avaMcaka eTale sAcI-hitakArIkalyANa karanArI samajavI. e kriyA-karaNI AtmAnuM bagADanArI nahi paNa sudhAranArI, sadgatidAyikA ke paramAnaMdaprApikA thaI zake che. evI kriyA te tahetu ane amRta kriyA kahevAya che. bAkInI bIjI viSa, garala ane anyonyAnuSThAna kriyA kevaLa A lekanA sukhane mATe ke paralakanA devAdikanA sukhane mATe ke eka bIjAnI dekhAdekhIthI gatAnugatikapaNe te te kriyA tenAM phaLa prajanAdika samajyA vagara ke samajavAnI darakAra karyA vagara ja Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 167 ] karavAmAM Ave che. A rItanI kriyAjaDatAthI AtmAnuM kaMI vAstavika hita thavA pAmatuM nathI; tethI ja tevI tuccha kriyA kevaLa a5 phaLavALI jANIne tajavA ane uparokta tahetu ane amRta kriyA viziSTa phaLadAyikA jANIne AdaravA paramapuruSoe upadezya che. je AtmA tarapha lakSa rAkhI, AtmAne ja nirmaLa (kamarahita) karavA, rAga, dveSa ane mahAdika baMdhanathI mukta karavA eTale janma, jarA, maraNAdika anaMta du:khamAMthI chuTakAro karavA avaMcaka gathI zAstrokta kriyA karavAmAM Ave te ja sAcI hitakArI karaNI hovAthI tenuM phaLa paNa zAstrokta sAcuM hita-zreya-kalyANa karanAruM thavA pAme che. paramAmadazAne prApta thayelA vItarAga prabhunI ekAnta hitavANa jemane aMtaramAM rucI hoya te game te rAjA, pradhAna, zeTha, zAhakAra ke raMka sevaka hoya, zrImaMta ke nidhana hoya, paMDita ke apaMDita hoya, sukha ke du:khI hoya, puruSa ke strI hAya, deva, dAnava, mAnava ke tiryaMca hoya te sarala svabhAve mana, vacana, kAyAnI zuddhithI potapotAnI yogyatAnusAre zAstrokta karaNa karavA prayatna kare che ane rAgadveSAdika baMdhana dUra karIne aMte paramapada prApta karI zake che. Ano phalitArtha e che ke satya sukhanA athI dareka bhavyAtamAe prathama te cintAmaNiratna samAna dharmanI prApti mATe akSudratA-gaMbhIratAdika uttama 21 guNono abhyAsa kare joIe. uttama prakAranI maitrI, pramoda, karuNA ane upekSA yA mAdhyayyarUpa bhAvanAcatuSTayanuM sadA ya sevana karavuM joIe. Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 168 ] zrI kapUravijayajI nyAyasaMpanna vibhava, vaDIla jananI sevA tathA kAma, krodha, meAha, mada, matsara ane leAbhAdi doSanA jaya vagere mArgAnusArIpaNAne makkama rIte vaLagI rahevu joie. mithyAtva, avirati viSaya, kaSAya, ALasa ane vikathArdika pramAda zatrune sAvadhAnapaNe parAbhava karavA joie. tattvA zraddhAnarUpa samyaktvanuM sevana karavu joie, sAkta zAstranA abhyAsa karavA, nija indriyasamUhane svaccha dapaNe pharavA nahi detAM tene kabaje rAkhI uttama prakAranI kSamA, mRdutA-namratA, saralatA ane satASa sahita yathAyeAgya sayamamArganuM ArAdhana karavuM. sukha, du:kha, mAna, apamAnAdika prasaMge kheda nahi karatAM samabhAve rahetAM zIkhavuM. zvAnavRtti tajI siMhavRtti AdaravI. keinA upara nakAme rAkha ke teASa nahi karatAM lAbhAlAbhamAM anyane nimitta mAtra lekhavA. janma, maraNanAM ke karmanAM baMdhana tADavA mATe samyagdarzana, jJAna, cAritra ane tapanu pramAdarahitapaNe sevana karavu. sadgurune dula bha yAga pAmIne temanI pavitra AjJAnuM akhaMDa pAlana karavA udyukta rahevu. gheADA paNu pramAdAcaraNathI peAtAnI badhI bAjI bagaDI jAya tevuM AcaraNa nahi karatAM eka zreSTha vIraputra tarIke svaka vyaniSTha thai rahevuM. [ A. pra. pu. 15, pR. 299. ] Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 H [ 169 ] indriyAdi vikAra-nirodha kulakanI sarala vyAkhyA. ( viSayakaSAyavaza aMdha banI akRtya karanAra jIvAne khAsa edha levA lAyaka ) 1. rAjyAdika bhAga ( sukha ) meLavavA AturatAvALA jIvA Atta dhyAnavaza marIne tiya``cagatimAM upaje che, ane jAtimadavaDe chakelA jIvA marIne kRmi-karamIyAM jevI kSudra jAtimAM upaje che. 2. kuLamadane karanArA hoya te ziyALarUpe ane rUpamada karanArA uMTa vigerenI cenimAM jai upaje che; tema ja baLamada karanArA jIveA pataMgIyA ane buddhimada karanArA jIvA kUkaDApaNe avatare che. 3. Rddhimada karanArA zvAnAdipaNuM, saubhAgyamada karanArA sarpa ane kAgaDAdarUpe, tathA jJAnamada karanArA baLadapaNe avatare che. e rIte AThe prakAranA mada pariNAme ati duSTa che, ema samajIne sujJane madanA tyAga karI namratA dhAraNa kare che. 4. krodhI, tAmasI vRttivALA jIvA agnikAyamAM ekendriyapaNe, mAyAvI-kapaTavRttivALA jIvA bagalApaNuM ane leAbhIlAlacu jIvA UMdarapaNe upaje che. ema kaSAyeAvaDe bApaDA jIve bhavabhramaNa karyA kare che. 5. manadaMDavaDe jIveA duSTa mana-pariNAmavALA tadulIyA macchapaNe upaje che ane vacanadaMDavaDe zuka-peApaTa, tetara ane lAvarAM vigere pakSIpaNe upajIne vadha-kha dhanAne pAme che. 6. kAyada DavaDe jIvA ghAtakI evA mahAmaccha ( magara Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 170 ] zrI kapUravijayajI maccha ) ane majArapaNe upaje che, ane tyAM paNa evAM adhAra pApa kare che ke jethI te tyAMthI marIne narakagatimAM jAya che. 7. spa`indriyanA vikArathI jIvA jaMgalamAM bhUMDapaNe avatare che. jIbhanI leAlupatAthI vAghapaNe ane ghrANavaza banelA jIvA sajAtimAM janma le che. 8. cakSuvikAravaza jIvA pataMgIyAM ane zravaNadoSavaza jIvA haraNIyAM thAya che. ane e pAMce pAchAM indriyAnA vikAravaDe mRtyuvaza thAya che. 9. jemAM viSayavairAgya, kaSAyatyAga, guNNA upara anurAgaprIti ane zubha karaNImAM apramAda udyama-puruSArtha jAgRta hoya te ja dharma jagatamAM zivasukhadAyaka-zAzvata sukhane ApanArA hAi khAsa AdaravA caiAgya che. [ A. pra. pu. 16, pR. 240.] iriyAvahIya phalaka-vyAkhyA. 1. bhavyajanarUpI bhramarAvaDe sadA ya sAdara-atyaMta prema bhaktibhAve sevAyelA zrI vardhamAna prabhunA caraNakamaLane praNamIpraNAma karIne cAre gatinI samasta jIvayeAnie eTale jagatanA jIvamAtrane khamAvavA mATe jema zruta-siddhAMtamAM sAMbhaLyuM che tema kulaka racanArUpe varNavu paryAptA ane aparyAptA tema ja pRthvI, apa, teu, sukSma ane sthUla bhede daza 2. sAta narakanA nAraka jIve bhede nizce cauda prakAranA hoya che. vAyu ane vanaspati e pAMca prakAranA hAya che. Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 171 ] 3. vaLI te daza bheda paryAptA ane aparyAptArUpe vaza prakAranA thAya che, tathA paryApta ane aparyApta evA be bheda pratyeka vanaspatinA bhaLavAthI ekendriyanA ekaMdara bAvIza bhedo thAya che. vaLI beIndriya, teIndriya ane caurindriya e traNa paryAptA ane aparyApta maLIne cha prakAranA hoI zake che. 4. jalacara, thalacara, khecara, ura parisarSa ane bhuja parisarpa, e pAMce saMsI ane asaMzI hAI tiryaMca paMcendriya jIvonA daza bheda thAya che. te dazanA paNa paryApta ane aparyApta bhedavaDe viza prakAra thAya che. e rIte tiryaMca gatinA badhA maLIne aDatAlIza bheda thAya che. 5. suvizAla evI paMdara karmabhUminA tathA sukhakarI evI triIza akarmabhUminA ane chappanna aMtardI panA-e badhA maLIne ekaso ne eka manuSyanA sthAna-bheda che. 6. temAM garbhaja manuSya paryAptA ane aparyAptA hoI base be bheda, tathA temanA vamana, pittAdika azucimAM utpanna thatA aparyAptA asaMjJI (saMmUchima) manuSya paMcendriya 101 bhede hoya che eTale e badhA maLIne manuSyanA traNaso traNa bheda thAya che. 7. bhuvanapatinI daza nikAnA daza bheda, paramAdhAmInA paMdara bheda, tiryakarjubhaka devanA daza bheda, vyaMtara-vANavyaMtaranA soLa bheda, cara-cAlatA ane sthira evA (aDhI dvIpa samudra aMtargata ane te bahAranA) caMdra, sUrya, graha, nakSatra ane tArAnA daza bheda. 8. kibiSa devanA traNa bheda, vaimAnikanA bAra bheda, nava Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 172 ] zrI kapUravijayajI caiveyakanA nava bheda, temaja leAkAntika devAnA nava bheda, ane anuttaravAsI uttama devAnA pAMca bheda-te badhA ya maLIne devadaivI yukta devAnA navANu bheda thAya che. 9-10. te badhA bhuvanapati, vyaMtara, jayAtip ane vainika paryAptA ane aparyAptA maLIne ekaseA aThANa bheda devatAnA thayA. temAM pUlA naraka, tiryaMca ane manuSyeAnA bheda meLavatAM badhA maLIne 543 jIvabheda thayA. te 563 bhedyAne abhiSayAdi daza bhedavaDe guNyA tyAre 5630 thayA. tene ' rAga ane dveSa ' e e padavaDe guNatAM 11260 thayA. tene 'mana, vacana ane kAyA' e traNa padmavaDe guNatAM 33780 bheda thavA pAmyA. 11. tene ' karavu, karAvavuM ane anumedavuM' e traNa padmavaDe guNutAM 101340 se thayA. tene 'atIta, anAgata vartamAna ' e traNa kALe guNutAM badhA maLIne 304020 bheda UopathikI saMbaMdhI thayA. 12. upara jaNAvyA mujakha cAre gati maLye je jIve karmanA udaya anusAre navanavI ( bhinna bhinna ) ceAniemAM upajelA hAya te sarva jIvAne, mastaka upara be hAtha caDhAvI ahu bahu pare ( trividha trividha ) khamAvuM chuM; eTale temanA prati je kai pratikULa AcaraNa mArA jIve kayAre paNa kAi paNa rIte karelu hAya tenA micchAdukkaDa' dauM chuM. 13. e rIte mekSa meLavavAne lAyaka evA je bhavya jIvA, zuddha manathI-zuddha aMta:karaNathI jagatanA samasta jIvA pratye thayelA koipaNa prakAranA aparAdha ( mananA Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 173 ] AmaLA mUkIne) bahu bahu prakAre khamAve che-mAphI mAge che micchAmidukkaDa Ape che ( ane upalakSaNathI pote paNa temanA taraphathI thayelA kAipaNa prakAranA aparAdhanI mAphI peAtAnuM kanya samajIne udAra-dilathI Ape che ane e rIte samabhAva AdarI arasaparasanA dila cAkhkhAM kare che) te mahAnubhAve bhavadu:kha chedI, divya-devatAi sukha pAmIne aMte meAkSanagarInuM ekAntika ane AtyaMtika ( akSaya ane avyAkhAdha) sukha avazya meLave che. sAradha--sukhanA athIjanAe ALasa-pramAda tajI, viveka-jAgRti rAkhavA prayatna karaveA joie. [cyA. pra. pu. 16, pR. 241] sAdhu-nitra tha yogya caraNasittarI ane karaNasittarI. pAMca mahAvrata-ahiMsA, satya, asteya, brahmacarya tathA asaMgatA; darzavidha zramaNa dharma-kSamA, mRdutA, saralatA, sa MtASa, tapa, saMyama, satya, zaiAca ( AMtarazuddhi), aparigraha ane brahmacarya ; sadavidha sayama, (5 indriya saMyama, 4 kaSAya saMyama 3 ceAga saMyama ane 5 avrata saMyama, ) arihaMtAdika saMbaMdhI davidha vinaya vaiyAvacca, navavidha brahmaguptie brahmacarya nI nava vADA; jJAnAdika trika-samyag darzana, jJAna ane cAritra; 6 bAhya ane 6 abhyaMtara dvAdazavidha tapa ane krodhAdika cAra kaSAyane nigraha e caraNasittarInA (70) tathA cAra prakAranI piDavizuddhi; pAMca samiti; anityAdika Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ carita) dvAdaza cAraNu, na [ 174 ] zrI kapUravijyajI (12) dvAdaza bhAvanA sAdhu yogya (12) dvAdaza paDimA; zrotrAdika pAMca indriyanirodha, paMcaviMzati (25) pratilekhanA-25 paDilehaNA, traNa guptio ane dravya, kSetra, kALa tathA bhAvarUpa cAra prakAranA abhigraha-e rIte 70 bheda karaNasittarInA jANavA. mULaguNaviSayaka caraNasittarI tathA uttaraguNaviSayaka karaNasittarI jANavI. ATalI vAta saMkSeparucine mATe jaNAvI che. bAkI vistAranA athajanee graMthAtarathI yA gurugamathI te saMbaMdhI badha meLave ane AtmAthIe banI zake teTaluM tene anusaravA lakSa rAkhavuM. [ a. pra. pu. 16 pR. 139] zrI gautamakulakanAM suvarNa vAkya. (saMkSeparuci ivene bedha levA lAyaka zikSAvacanane saMgraha) 1. lobhI jana artha-dravya upArjana karavAmAM ja (sadA) lubdha-tatpara rahe che. 2. mUha-ajJAna-mahAkuLa jane kAmaga sevavAmAM ja magna rahe che. 3. paMDita-catura-vivekI jana kSamA-dharma sAcavavA ane vera-virodhane samAvI sukhazAMtimAM ja tatpara hoya che. 4. ane mizra jana dharma, artha ane kAma e traNenuM yathAyogya sevana kare che. 5. jJAnI-vivekI teja ke je vaira-virodha-kaleza-kusaMpa IrSA-adekhAIthI dUra rahe. Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 175 ] 6. saMta-susAdhu te ja ke je zAstra-maryAdA (dravya, kSetra, kALa, bhAva)ne anusarI cAle. 7. satva-zaktivaMta te ja ke je sva ucita kartavyadharma- (Duty) thI na cUke. 8. kharA niHsvArtha baMdhu te ja ke je kaSTa vakhate paDakhe UbhA rahIne sahAya kare. 9 kodha-kaSAyathI aMdha banI gayelA jIva sukha-zAMti meLavI zake nahi. 10. mithyAbhimAnane vaza thayelA jIvo aMte zaka-saMtApane ja pAme. 11. kapaTI mANasone pArakI tAbedArI, ezIyALI yA khuzAmata ja karavI paDe. 12. atilobhI ane lAlacu jevo (kamate marI) nIcI - narakagatimAM jAya. 13. kodha-kaSAya jIvane bhavabhava saMtApe che tethI e ja ugra halAhala viSa che. 14. bhavyAtmAne bhavobhavamAM sukhazAnti kare che tethI ahiMsA (dayA) ja kharuM amRta che. 15. kaTTo duzamana duHkha ApI na zake evuM duHkha abhimAna Ape che tethI abhimAna ja kharo zatru che. 16. game tevA saMkaTamAMthI choDAvI udyama sukha sAthe bheTADe che tethI udyama ja kharo mitra che. Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 17 ] zrI kapUravijayajI 17. mAyAjALamAM paDavuM, paravaMcanA karavI ethI ja durgatine bhaya ubhave che. khADo khede te ja paDe. 18. priya ane hitarUpa thAya evuM ja satya, svaparakalyANAthIe sadA ya sevavA gya che. 19. saghaLAM dukha, lebhamAMthI ja pedA thatAM hovAthI lebhatRSNAne ja duHkharUpa kahela che. 20. samagra sukha saMtoSamAMthI ja, pedA thatAM hovAthI, saMtoSane ja sukharUpa kahela che. 21. semya, zAnta prakRtivALI suvinIta (sadgurune dareka rIte prasanna karanAra) ziSyane bahu sArI buddhi upaje che. 22. krodhI, kaSAyI ane durAcArI strIpuruSane apajaza cotarapha phelAya che. ra3. nirAzAvAdI-hatAzA-nirudyamI jIvane nirdhanatA bheTI paDe che. 24. sadudyamI-puruSArthanaMta jIvane dravya ane bhAva lakSmI vare che-te dhanADhya thAya che, eTaluM ja nahi paNa sadgaNa bane che ane potAnA samAgamamAM AvatA dareka bhavyAtmAone dravyabhAvathI sukhI banAvI zake che. 25. je kRtagha-vizvAsaghAtI hoya tene mitre tajI jAya che. 26. apramatta SirAyane saghaLAM pApa tajI jAya che. 27, zuSka-jaLa vagaranAM sarovarone haMse tajI jAya che. Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 177 ] 28. kupita-roSathI bharAyela jIvane buddhi tajI jAya che. 29 koIne arucatI-aNagamatI vAta kahevI te vilApa tulya che. 30. pramANu-AdhAra ke meLa vagaranI upalakiyA vAta karavI te paNa vilApa tulya che. 31. mana sthira na hoya evA vieLa-vyAkSipta prANIne vAta karavI te paNa vilApa tulya che. 32. tema ja avinIta athavA vinIta ziSyane game teTaluM kahevuM-samajAvavuM te paNa taddana nirarthaka-nakAmuM ane kavacit anarthaka hovAthI vilApa tulya che. 33. duSTa julamI nAyaka(rAjAo ke adhikArIo) prajAne ayogya rIte daMDavA tatpara rahe che. 34. vidyAdharo maMtra sAdhavAmAM tatpara rahe che. 35-36 mUkha-ajJAnI jano krodha kaSAya karavA tatpara rahe che jyAre saMta-sAdhujane tava-paramArtha sAdhavAmAM ja tatpara rahe che. 37. kSamA, samatA, akaSAya e ugra tapanI zobhA che. (kSamAvaDe ja tapa zobhe che. ) 38. samAdhi joga-sthira mana, vacana ane kAyama e vairAgyanI zobhA che. 39. nirmaLa jJAna ane dhyAna e cAritranI zobhA che. (te vaDe ja cAritra zebhe che. ) 12 Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 178 ] zrI kapUravijayajI ( 40. vinaya-namratA-mRdutA e ziSyanI zaiAbhA che ( vinayavaDe ja ziSya zAle che ). 41. brahmacArIne anya AbhUSaNanI jarUra nathI, brahmacarya - rUpa zreSTha bhUSaNuvaDe ja te zAle che. 4ra. saMyamadhArIne dravyanI kazI jarUra ja nathI, saMyama e ja tenuM parama dhana che. 43. rAjamaMtrI buddhibaLavaDe ja zobhe che ( abhayakumAra maMtrIzvaranI peThe ). 44. puruSa eka ja strIvALA chatAM lA yukta zeAle che. lAja-maryAdA ja zAbhArUpa che. 45. jenu citta anavasthita-DAmADAla rahetu hAya tene tenA AtmA ja zatrurUpa che. 46. zIla sadAcAra jemanA umadA che temanA sarvatra caza prasare che. 47. jenuM mana sthira thatuM ja nathI-bhaTakatuM ja rahe che te durAtmA lekhAya che. 48. jeNe mana ane iAndrayAne vaza karela che te ja pavitra AtmA zaraNu karavA ceAgya che, svazaraNe AvelAne te pavitra AtmA ja rakSavA samartha thai zake che. 49. DahApaNabharI dayArUpa dharmakArya jevuM bIjI kAI uttama kArya nathI. Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : 179 ] 50. svArthIdha banI hiMsA karavI tenA jevuM bIjI koi apakRtya nathI. 51. kAmarAga, snehurAga ane dRSTirAga samAna koi AkaruM aMdhana nathI. para. vItarAga zAsana upara pUrNa zraddhArUpa samakitaratnanA lAbha samAna koi uttama lAbha nathI. athavA ratnatrayIrUpa dharmaprApti jevA khIjo parama lAbha nathI. pa3. parastrImAM mAtA jevI buddhi sthApI rAkhI tenI sAthe kadApi viSayabhoga karavA nahi. 54. DAhyo duzmana sAre, paNa mUrkha mitra sAreA nahi ema samajI mUrkhanI seAkhata karavI nahi. 55. mithyAbhimAna-ga gumAna rAkhanArA halakA mANusanI-nIca janAnI sAmata karavI nahi. tema ja-- pa6. pArakA kAna bhaMbheranArA cADIyA leAkeAnI paNa seAbata karavI nahi. 57. kSamAdika dharma ne sevanArA sajjaneAnI seAbata-saMgati jarUra karavI. 58. je vastusvarUpane jANanArA paMDita hoya temane jarUra zaMkA-samAdhAna pUchyuM. 59. je temane Adara sahita avazya vaMdana karavuM. sAdhujanA AtmasAdhana karavA ujamALa hAya Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 180 ] zrI karavijayajI 60. je parapRhA-mamatA rahita mahAtmA hoya temane yathocita AhAra, pANI, vastra, pAtra, oSadha, bheSaja vigere vastu avazya vahorAvavI. 61. mAbApa jema putrane keLave tema gurue svaziSyone khaMtathI keLavavA joIe. 62. AtmAthI bhaktajanoe ISTadeva ane guru upara sare prema rAkhavuM joIe. 63. pazumAM ajJAna ane aviveka hovAthI mUrNa tathA pazune sarakhA samajavA. 64. pagale pagale duHkha ane apamAnAdika sahana karavAnA hAvAthI nidhanane jIvatAM chatAM maraNa jevuM duHkha thAya che. 65. dharmakaLA bIjI kaLAone jItI le che. 69. dharmakathA bIjI kathAone jItI le che-badhI kathAmAM dharmakathA sarvoparI che. 67. dharmabaLa bIjA badhAM baLane jItI le che. badhAM baLa karatAM dharmabaLa ziromaNi che 68. dharma( kSamA ane saMteSAdika )thI pedA thatuM sukha bIjA sukhathI caDhiyAtuM che. (sAta vyasane ) ( 69. jUgAra ramavAmAM Asakta hoya tenA dhanane (naLarAjAnI peThe) nAza thAya che. Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 181 ] 70. mAMsabhakSaNa karavAmAM lAlupI hoya tenA dayA-karuNAdika dharmano nAza thAya che. 71. madirApAna(dAru pIvA )nuM vyasana sevanAranI yazakIrtine nAza thAya che. ane- 72. vezyAnA phaMdamAM phaselA kamanazIba manuSyanA kuLano nAza thAya che. 73. hisA-zikAra karavAmAM lubdha banelA kamanazIba manuSyanAM dAna, punyano nAza thAya che. 74. corI karavAnA vyasanamAM sapaDAyela kamanazIba manuSyanA zarIrane nAza thAya che. 75. parastrImAM lubdha banelA mUDhanI sarva vastuno nAza thAya che ane (rAjA rAvaNanI peThe ) adhama gati prApta thAya che. 76. nirdhanane supAtramAM dAna devAno prasaMga maLa bahu muzkela che. 77. rAjA-nAyaka-adhikArI avasthAmAM kSamA-khAza rAkhavI bahu muzkela-duSkara che. 78. sukhamAM TevAyelA sukhazIlane IcchAnirodha karamanane kAbumAM rAkhavuM duSkara che. 79. ane yuvAvasthAmAM Indriyone lagAmamAM rAkhavI te paNa ati duSkara ( chatAM zakya ) che. Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 182 ] zrI kapUravijayajI 80. saMsArI jIvamAtranuM jIvita amuka avadhi-sthitivALuM ja hovAthI te nAza pAme ja che. 81. ( ema samajI ) sujJajanee, kevaLa paramArtha sAdha nArA sAdhupuruSoe upadezelA dharmane avazya anusaravuM. 82. kSamA-dayAdika dharma ja jIvane sarvatra trANa, zaraNuM ane AdhArarUpa che. e uttama dharmane ja sevI--tenuM sevana karI kharuM zAzvata sukha meLavI zakAya che. [ A. pra. pu. 16, pR. 140 ] kevAM karma karavAthI kevI avasthA pamAya che? 1. mAMsabhakSaNa karavAvALA, taMdulIyA machanI peThe duSTa pariNAmavALe mithyAdaSTi ( viparIta buddhivALo ) jIva marIne mahAduHkhathI bharapUra narakamAM utpanna thAya che. 2. ArtadhayAnavALA, parane saMtApanArA, atikapaTa karanArA ane atimahathI-ajJAnathI bharelA jIvo marIne tiryaMcapaNuM pAme che. 3. a9pa kaSAyavALA, dAtAra, uttama prakAre kSamA, vinaya, namratAne sevanArA, dAkSiNyavaMta ane svabhAve ja bhadraka pariNAmI jIva marIne manuSyapaNuM pAme che. 4. ahiMsAdika mahAvrata pALanArA, aNuvrata dharanArA, vrata rahita chatAM samyakatvane dhAraNa karanArA, jinapUjAmAM tathA dAnadharmamAM rakta, bALa-ajJAna tapavaDe akAmanirjarA karanArA Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : | [ 183 ] manuSya tathA tiryaMca paMcendriya jIve deva saMbaMdhI AyuSyakarmabaMdha egya pariNAmanI vizuddhivaDe devagatimAM utpanna thAya che. 5. mahAvratadhArI sAdhu sadharma devakathI mAMDI sarvArthasiddha vimAna sudhI, zrAvaka azruta nAmanA bAramA devaloka sudhI ane samakita rahita sAdhugya kriyA-tapa-saMyamanA baLavaDe raiveyaka sudhI utpanna thaI zake che. 6. jAtismaraNajJAnAdikavaDe samakitAdika guNadhArI paMcendriya tiryaMca AThamA sahastrAra develeka sudhI ane parivrAjako pAMcamAM brahmadevalAka sudhI tathA tApasa tiSka sudhI utpanna thaI zake che. 7. ajJAnatapa-kaSTa karanArA, ugra roSa rAkhanArA, tapano garva karanArA ane verajhera rAkhanArA marIne asurakumArAdika devanikAyamAM utpanna thAya che. 8. gaLAphAMso khAnArA, viSabhakSaNa karanArA, agnimAM ane jaLamAM pesI maranArA tathA kSudhA, tRSAthI pIDAtA jIve vyantara tarIke utpanna thaI zake che. 9. mAyA-kapaTa vagaranI, vinaya-namratAvALI, suzIlA, saMtoSI, kSamAyukta, satyanI TekavALI ane capaLatA vagaranI-sthiratAvALI strI marIne puruSapaNuM prApta karI zake che. 10. kUDAM ALa caDhAvanAra, jUThuM bolanAra, capaLa svabhAvI, vagaravicAryA kAma karanAra ane anyane chetaranAra puruSa ( marIne ) strI paNa utpanna thAya che. Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 184 ] zrI karavijayajI 11. je kUra pariNAmI heIne ghoDA, baLada ane bheMsa pramukhane liMga-IndriyachedAdika nichana karma kare che temaja ati Akaro meha-unmAda dhAre che te jIva marIne napuMsakapaNuM pAme che. 12. nAnA moTA jIvanI hiMsA karavAmAM rakta je mUDha jIva paraloka( pApAdika )ne mAnato nathI te ati malina karma karanAre mAnavI a85 AyuSya-TUMkuM AvaDuM bhegave che. 13. zIlavratadhArI ane kSamAvaMta, dayA-anukaMpAvALA, miSTa-priya-hita bhASaNa karanArA ane jIvahiMsAthI nivarselA dIrdha-lAMbuM AyuSya bhogave che. 14. zayyA, Asana, vastra, anna, pAtra, auSadha ane pANI je kaI prasannapaNe sAdhujanone Ape che te vidhavidha jAtanI sAmagrIne svAmI-bhegI bane che. 15. je nija vastunuM dAna deto nathI, dIdheluM pAchuM laI le che, dAtArane dhana detAM vAre che athavA aNagamatI vastu Ape che te vividha bhegasAmagrIthI vaMcita rahe che. 16. pite guNa rahita chatAM je ApaprazaMsA ane guNa vaMtanI niMdA kare che te mithyAbhimAnI ane duHkhadAyaka jIva durbhAgI bane che-sahune aniSTa-apriya thaI paDe che. 17. je deva, guruno bhakta, vinayavaMta, kSamAyukta, priyabhASI ane sarva jananuM hita karanAra hoya che te subhAgI-sarva janane ISTa-priya-vallabha bane che. 18. je bhaNe, sAMbhaLe, cintave ane bIjAne bhaNAve tathA Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 185 ] upadeza Ape, jJAnanI tathA jJAnI gurunI bhaktimAM tatpara rahe te maraNa pAmIne buddhizALI thAya che. 19 tapasvI ane jJAnI mahAzayanuM apamAna kare ane jJAna bhaNAvanArA tathA sAMbhaLanArAone aMtarAya kare te potAnAM viparIta vartananA phaLarUpe bhaviSyamAM dubuddhi thAya che. 20. paMkhInAM baccAMone je viha- viga paDAvatA nathI ane jIva upara dayA kare che tenAM bALaka jIvatAM rahe che. 21. je mUDha pArakAM chidra dIThAM--aNadIThAM prakAze che te anyane jhaMkhavANA pADavAmAM UjamALa hovAthI janmAMdha thAya che. 22. je lokasamakSa aNasAMbhaLeluM kahe che ane dharmaviruddha prarUpaNA kare che evo cADIye ane nindaka parabhavamAM bahero ane mUMge thAya che. 23. dahana, chedana, ghAtanAdikavaDe jIvane duHkha-trAsa upajAvanAra bhaviSyamAM bahu rogI thAya che ane anyane aneka rIte sukhazAtA upajAvanAro naregI thAya che. 24. je anyane dravyopArjana karatAM aMtarAya kare ke coralUMTArAnI jema pArakuM dravya apaharI le che tevA paradravyanuM apaharaNa karanAro du:kha-dAridrane prApta thAya che. 25. je madhapuDAno nAza, agnidAha ane strI pramukhane vadha tathA komaLa vanaspatinI virAdhanA kare che te potAnAM duSkRvaDe marIne parabhavamAM koDhIye thAya che. Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 186 ] zrI kapUravijayajI 26. je pADA, gardabha ane UMTane athavA manuSyajAtane ati bhAra upaDAvI pIDe che te ku-kumaDA thAya che. 27. guru sAdhunI AjJAnA anAdara karanArAe AMgaLI vagaranA ane vAmana rUpa ( dvIcakA ) ane che tathA khALakAnA viyeAga karAvanArane prajA-saMtati sthira rahetI nathI. 28. tapa, saMyamayukta sAdhujanAne pratye je kahu ke asatya ele che tenu mukha gaMdhAya che ane je paganI pAnIvaDe jIvaghAta kare che ( pATu mAre che ) te page leA, laMgaDA thAya che. 29. mAnavabhava, A deza, uttama jAti-kuLa, rUpa, Arogya, buddhi, dharma zravaNu, tattvanizcaya ane rUDI zraddhA vigere uttama dharma sAmagrI kharekhara bhAgyayeAge ja prApta thai zake che. 30. A mAnavabhavamAM ja sa MpUrNa tapa saMyamanuM ArAdhana thai zake te! tethI akSaya sukharUpa meAkSano prApti thai zake. gRhasthayeAgya dayA, satya, zIlAdika sAmAnya tratAnu paNa sevana karavAthI sati te avazya prApta thAya che. 31. avasara pAmI Ahita sAdhavAmAM ALasa kare tene sukha kayAMthI maLe ? [ A. pra. pu. 16, pR. 211 ] Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 187 ] AtmA sAthe karmanA sabaMdha kevI rIte thAya che ? ane tenA aMta zI rIte Ave che ? kama, kudarata, deva, bhAgya, vAsanA, adraSTAdika badhA ya paryAyavAcaka nAma che. tenA pratyeka saMsArI AtmA sAthe anAdi sabaMdha kanakApalanA dRSTAntathI siddha che. yapi AtmA peAtAnA jJAnAdika svAbhAvika guNAvaDe svaparaprakAzaka che, teA paNa jema sUryAdika svayaMprakAzaka chatAM meghAdikanA gADha AvaraNuDe AcchAdita thayA hAya tA te tyAMsudhI paravastu jovAnA prakAza ApI zakatA nathI, paraMtu te meghAdika AvaraNA dUra thaye chate te peAtAnA svAbhAvika prakAzavarDa prakAzI rahe che, tema AtmA sAthe lAgelAM nAnA prakAranAM jJAnAvaraNAdika karmovaDe jyAMsudhI AtmA AcchAdita thayelA hAya che tyAMsudhI te peAtAnA svAbhAvika jJAnAdi guNAnA prakAza karI zakatA nathI, ane jyAre tathAprakArane anu mULa cega maLatAM te te jJAnAvaraNAdika karmanA kSayeApazama thate jAya che tyAre te te jJAnAdika svAbhAvika guNe! svayaM prakAzamAna thai zake che. jema prayatnathI anAdi saMbaMdhavALA kanakApala judA paDI zake che, eTale tItra agninA prayAga karatAM mATI ane kanaka-suvarNa judA paDI jAya che tema sarvajJa paramAtmAe batAvelA samyagdarzana (tattvArtha` zraddhAnarUpa samyakRtya, tattvArtha avabedharUpa sabhyajJAna ane tattvaramaNutArUpa samyakcAritranA AsevanarUpa yathA upAyeAvaDe AtmA sAthe lAgela karaja ( kamaLa ) dUra thai peAtAnu sahaja svAbhAvika rUpa pragaTa thai zake che; athavA dUdha ane jaLanI jevA ke agni ane leAhagALakanI jevA jIvakanA saMbaMdha che te tathA Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 188] zrI kapUravijayajI prakAranA prayatnavizeSathI dUra thaI zake che. jema haMsa pitAnI caMcuvaDe dUdha tathA jaLane sahajamAM judAM karI zake che tema vivekavaDe aMtarAtmA Atmatattva sAthe lAgela jaDa-karmane sahajamAM dUra karI paramAtmapaNuM pragaTa karI zake che. jema jaLaprayoga vaDe agnine zAMta karI zakAya che tema kSamA-zAnti-samatAdijanita bhAvazItalatAvaDe rAga, dveSa ane mehajanita vividha tApane dUra karI AtmAne parama zItaLa karI zakAya che, paraMtu je mugdha ja ajJAna, mithyAtva, kaSAya ane agratAdika yoge pitAnA AtmAne vizeSa malina karatA rahe che teo to A bhavasAgaramAM kharekhara DUbe ja che. tuMbaDAne svabhAva taravAno che kharo, paNa je tenA upara mATInA lepa lagAvyA hoya to te jema jaLamAM DUbI jAya che tema A AtmAAzrayI samajI levuM. je AtmAne akSayasukha sAthe jeDa ja hoya to viSayelAlasA tajI, kaSAyane kabaje karI, ALasane pariDarI, madonmAda dUra karI, ane vikathA kaho ke nakAmI kuthalI karavAnuM choDI daI, apramattapaNe vItarAga paramAtmAe jagatanA ekAnta kalyANa mATe batAvelA samyagajJAna-kriyAyogane ArAdha. joIe. ethI ja janma, jarA, maraNanAM anaMtA duHkhano aMta Avaze, ane anaMta akSaya avyAbAdha mokSasukha prApta thaze. [ A. pra. pu. 16, pR. 114. ] Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 189 ] zrI AtmAvabodha kulaka-vyAkhyA. AtmArthI janoe khAsa manana karI nirdhArI rAkhavA gyasuvarNa vAka 1. utkRSTa punyaprabhAvavaDe athavA svAbhAvika AtmativaDe AnaMdakArI ane mahendroe (paNa) namana karavA gya zrI janazvaradevane (trividhe) praNAma karI, bhavaduHkhane aMta karavA samartha evuM AtmAvabodha kulaka huM (jayazekhara ) varNavIza. 2. jema prabhAvaDe ja sUryodaya thayAnI khAtrI thaI zake che paNa te vagara game tenA zapatha (sogana) mAtrathI khAtrI thatI nathI tema tathA prakAranA guNa--lakSaNavaDe ja AtmAvabodha thayAnI svayameva khAtrI thavA pAme che-tevA guNa vagara vadhAre bolavAthI kazuM vaLatuM nathI-khAtrI thaI zakatI nathI. 3. IndriyanuM damana, mane vikAranuM zamana, tattvArtha zraddhAna, svaparahitacintavana, mekSasukhanI ja vAMcchA, guNadoSanI cokhI samaja, ane prabaLa vairAgya-viSayasukhathI vimukhatA e badhA ya aMtaramAM rahelA AtmAvabodharUpI bIjanA UgelA paNa aMkura-phUTelA phaNagA jANavA 4. je AtmasvarUpane-tenA svAbhAvika sukhane jANe che te tuccha viSayasukhanI kAmanA-vAMchanA karatA nathI. jene kalpavRkSa phanyA hoya te zuM bIjA tucha-asAra vRkSanI vAMchanA kare kharo ke ? nahi ja. - pa. AtmajJAna( adhyAtma )mAM magna banelAne narakAdinAM duHkha kadApi veThavAM paDatAM nathI, kemake je (samajapUrvaka) sanmA ja cAle che te zuM kUvAmAM paDe kharo ke ? nahi ja. Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ { 190 ] zrI kapUravijayajI 6. jeNe AtmAne ALakhyA nathI-AtmasvarUpa pichANyu nathI temane meAkSa teA dUra ja che ane byasa'padA paNa upAdhikalezanA kAraNarUpa thAya che ane tenI AzA-icchA-abhilASAmaneArathamALA adhUrI ja rahe che. cha. jyAMsudhI Atmamedha thayA nathI tyAMsudhI A bhavasAgara taravA durlabha che, mahAsama mAhune jItavA durlabha che ane tRSNAne tajavI paNa bahu AkarI che; paraMtu svAtmaoAdha yA svasvarUpaprakAza thatAM ja e badhAM game tevAM dustara chatAM paNa sulabha thaI jAya che. 8. jeNe sura ane asuranA indrone ( paNa) anAthanI jevI dazAne pamADyA che-khUba satAvyA che, dIna-rAMka-bhikhArI jevA nirmAlya banAvI dIdhA che te sabaLa kAma paNa adhyAtmadhyAnarUpa agnimAM bhasmasAt thaI jAya che e zu thADA AzcaryanI vAta che ? 9. jene khAMdhyuM-sAMkaLyuM hatuM chaTakI jAya che-sthira thaI zakatu nathI ane vAyuM-dasyu -aTakAvyuM. chatAM nira kuzapaNe cetarapha kratu-bhaTakatuM rahe che tevuM caMcaLa citta paNa dhyAnaaLe peAtAnI meLe anAyAse sthira thaI jAya che. 10. jJAnI gurunAM vacana-edhathI jeNe zubha-sukhakArI dhyAnarasAyaNa prApta karyuM-pIdhuM tene javara tridoSAdika bAhya nyA Si tema ja rAga, dveSa ane mehArdika aMtaraga vyAdhio du:kha detAM nathI. vividha vyAdhie tenAmAM pragaTatA ke phAvatA nathI ane prathamanA hAya te paNa zamI jAya che. Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 191 ] 11. svasvarUpanuM ja cintavana karavAmAM tatpara rahetA mahAzayane koI pIDA karatuM nathI ane kadAca koI karmacAge pIDA kare te tenA traNamAMthI pitAne mukta thayela mAnIne AtmajJAnIne du:kha samajAtuM nathI. 12. duHkhanI khANa jevA ( bhayaMkara) rAgadveSe caLAcaLa cittamAM hoya che. jema AlAnarthabhe bAMdhelo hAthI sthira thAya che tema adhyAtmAgavaDe citta paNa potAnI svAbhAvika capaLatA tajI sthira thaI jAya che. 13. prasanna ke aprasanna AtmA (citta) ja mitra ke amitra (duzmana) che. svarga ke naraka che tema ja rAjA ke raMka paNa e ja che. 14. A jIve (aneka vAra) devanI ane manuSyonI Rddhio prApta karI ane viSayarasa paNa vAraMvAra bhegavyA, paraMtu tethI saMtoSa pApe nahi. saMtoSa vagara kayAMya paNa zAnti vaLe? nahi ja. 15. jema vAdaLAvaDe tejasvI sUrya paNa DhaMkAI jAya che tema he jIva! tArI meLe utpanna karelAM zarIra, dhana, strI ane kuTuMbanehavaDe tuM paNa sattAe (zaktirUpe) kAlekaprakAzaka jyotirUpa chatAM DhaMkAI jAya che. eTale snehajALavaDe tArI zakti (prabhAva) luptaprAya thaI jAya che te tuM je. 16. he jIva! A tAro deha, vividha vyAdhirUpa sarSa ane vyAdhirUpa vairIone vaza thavA chatAM te tenA upara mamatva karIne zuM lAbha meLavavAne che? 17. uttama jAtinAM bhejana, pAna, snAna, zRMgAra ane Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 12 ] zrI karavijayajI vilepanavaDe poSaNa maLyA chatAM A zarIra pitAnA poSaka svAmIne cheha de che, tethI zvAna jeTalI paNa kRtajJatA tenAmAM jaNAtI nathI, te pachI kyA nimitte tuM tenA upara meha-mamatva kare che. 18. he jIva! aneka prakAranAM kaSTa sahana karIne te je dhana upAryuM ke te tane kaNa mAtra ApI aMte anyanA ja bhegamAM Ave che. dhananI mamatAthI tene meLavavA mATe tuM atyaMta mahenata kare che ane kazuM bacI zakatA nathI, jethI tArA mRtyu pachI ke pahelAM te bIjAnA hAthamAM jAya che. A tArI kevI mUkhoI ? tene kaMI vicAra karI ucita lAge tema kara. 19. jema jema meha-ajJAnavaza tuM dhana, dhAnyAdika parigraha (mamatva) ghaNe karato jAya che tema tema adhika bhArathI bharelI nAvanI jema A bhavasAgaramAM tuM jotajotAmAM DUbI jAya che. tAre bhavabhayamAM ghaNuM ja saMkaTa veThavuM paDaze, teno kaMI vicAra kara. 20. zarIra ane mananI nirbaLatAne lIdhe jene svapnamAM paNa je jovA mAtrathI manuSyanuM vIrya harI le che te strIne tArI jIvaleNa vyAdhi jevI samajIne tuM tene tajI de-teno saMga taja. 21. he mugdha jIva! tuM cittanI zuddhi karavA abhilASA rAkhe che, ane tema chatAM strInA hAvabhAvAdika viSayarasamAM tuM rakta banI jAya che A te tArI kevI mUDhatA ? are ! gaLIthI mizrita karelA vastramAM vetatA TakI zake kharI? kadApi nahi ja. 22. he jIva! meharAjAe tane neharUpI beDIo vaDe jakaDI bAMdhIne saMsArarUpI kArAgRhamAM nAMkhe che ane temAMthI Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 17 ] tuM nAzI na chUTe eTalA mATe tArI upara pUratI dekharekha rAkhavA kuTuMbakabilAdika sanehI saMbaMdhIonA bahAne paheregIrA mUkyA che, temanA upara tuM ATalo badhe meha-rAga kema rAkhe che ? 23. he Aman ! tuM AvuM aMtaraMga kuTuMba kara ke dharma e ja pitA, karuNa-dayA e ja mAtA, viveka e ja bhrAtA ( bhAI ), kSamA-samatA e ja priyA-strI ane jJAnadarzanacAritrAdika guNa e ja suputra. 24. ati lAlanapAlana karAyelI ( cira-paricayavALI ) karmaprakRtirUpI strIe he jIva ! tArAmAM puruSArtha chatAM tane baMdhanathI bAMdhIne cAra gatimAM bhamADyo che tethI zuM tane lezamAtra paNa lajajA-zarama AvatI nathI ? 25. re jIva ! tuM jAte ja kAma kare che ane te vaDe tuM cAra gatimAM bhaTake che. tema chatAM are AtmaverI ! tuM anyane zA mATe doSa Ape che ? ra6. he Atman ! tuM evuM kAma kare che, evA bAla bele che ane evA vicAra kare che ke jethI tuM aneka kaSTamAM AvI paDe che. AvI ApaNA gharanI gupta vAta anyanI AgaLa kahI zakAya nahi. ( ethI potAnI ja jAMgha UghADI thAya ane lekamAM hAMsI thAya. A pramANe aMtarAtmA, bahirAtmAne athavA sumati, kumatine vaza paDelA pitAnA svAmI-cetanane kahe che ) 27. he cetana ! pAMca indrirUpI prabaLa zera duSTa manarUpI yuvarAjane maLI jaI, pAtapitAnA viSayarasamAM Asakta - 13 Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 194 ] zrI ravijayajI banI tArI mULa mUDIrUpa jJAna, darzana, cAritra ane vIryAdika svAbhAvika sthiti-maryAdAne lepe che. 28. teoe vivekarUpI hitI maMtrIne haNI nAkhe, dAna, zIla, tapa ane bhAvarUpa cAra prakAranuM dharmacaka bhedIbhAMgI nAMkhyuM, jJAna ane kriyArUpI dhana lUMTI lIdhuM ane tene paNa kugatirUpa kUvAmAM nAMkhI dIdho. 29. ATale badho vakhata tuM meharUpa nidrAne vaza, maDadAla je puruSArthahIna banI gayo hato te vAta, je have tuM gurumahArAjanAM hitavacanathI kharekhara jAge ja che te, zuM nathI jANato ? jANe che ja. 30. he cetanarAya! tuM lekapramANu asaMkhya pradezano svAmI che, tema ja anaMta jJAna ane vIrya-zaktivALe che, to tuM dharma dhyAnarUpa siMhAsana upara besIne svarAjyasthitinI cintA kara eTale ke tuM tArI mULa zaktine saMbhArI, kAyaratA tajI, rAjyamaryAdA sAcava, sAvaceta thA. 31. have je tuM jAge che-svasvarUpa samaje che te che AtmarAja ! tuM tAruM caitanya-vIya pherava, pramAda rahita ane pramatta thA. pachI je ke duSTa manarUpI yuvarAja ke meharAjAdika koNa tane rAjyabhraSTa karI zake che ? potAnuM rAjya saMbhALavA sAvadha thayelA evA tane rAjyabhraSTa karavAnI konAmAM tAkAta che? keInAmAM nathI. 32. he cetana ! puruSArthasAdhya zivanagara svAdhIna chate A saMsArarUpa kArAgRhamAM kema vase che? jemAM tuM jJAnamaya Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 15 ] chatAM jaDa che ane svAmI-nAyaka-rAjA-mahArAjA chatAM cAra jevo thaI rahyo che. 33. vaLI je( saMsAra)mAM kaSAyarUpI riTA, mahAApadArUpI duSTa hiMsaka jAnavaro ane vividha vyAdhiorUpI moTI nadIo sadA vidyamAna che. vaLI jemAM- 34. cittArUpI durgama aTavI, mugdha strIrUpI ati aMdhakAramaya guphAo, cAra gatirUpa aneka khANa ane ATha madarUpI UMcA parvatanA zikhare (jemAM spaSTa jaNAya che). vaLI jemAM- 35. mithyAtvarUpI rAkSasa ane mananA duSTa pariNAmathakI pedA thatI mamatArUpI moTI zilAo che. evA saMsArarUpI parvatane he cetana ! have tuM dhyAnarUpI vajAvaDe bhedI nAMkhI saMsArano zIdhra aMta kara. 36. je mahAnubhAvane AtmajJAna jAgyuM che te mokSasukhane ApanAruM nizcaya jJAna jANavuM ane bAkInuM jJAna game teTaluM adhika pramANamAM meLaveluM hoya to paNa te AjIvikA pUratuM phaLa ApanAruM jANavuM. 37. jema yathArtha bAdharahitapaNe prayojAyelA hitakArI auSadhathakI vyAdhi UlaTo vadhe che athavA na pedA thAya che tema ekAnta hitakArI Atmabodha rahita mUDha jano jema jema ghaNuM ghaNuM bhaNe che tema tema temanuM citta garva abhimAnavaDe ubharAya che. matalaba ke mUTha-mehAtura jIvone zrutajJAna paNa ajJAnapaNe pariName che ane tethI temane lAbha-hita thavAne badale nukasAna-ahita ja thAya che. Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 196 ] zrI karavijayajI 38. potAnA AtmAne baMdha karyA vagara eTale Atmabodha meLavyA vagara je koI anya janone bodha ApavA maMDe che tene paNa jaDa-mUkhe ja jANavA. kaho ke jyAre svajanava bhUpe raheto hoya tyAre dAnazALA (sadAvrata) mAMDavAnuM zuM prajana hoya ? kazuM ja nahi. 39. keTalAeka loke anya janane bodha Ape che athavA svaradaya, haThAga ke tiSazAstranA abhyAsathI kALajJAna jANe che, sUtra bhaNe che ane sadA ya svasthAna (gharabAra vigere) mUkIne (tajIne ) bahAra pharatA ja rahe che, paraMtu Atmabodha-svasvarUpanI oLakhANa thayA vagara temane mokSasukhanI prApti te thatI ja nathI. 40. kadApi koIne paNa nindo nahi-niMdA karavI ja nahi, tema ja pitAnAM vakhANa karavAM nahi eTale AtmalAghA (svaprazaMsA) paNa karavI ja nahi, paraMtu samabhAva rAkhavo eTale game te kArya prasaMge katva AbhamAna nahi karatAM sAkSIbhAve vartavuM-vartatA rahevuM e ja Atmabodha athavA adhyAtmajJAnanuM UMDuM rahasya che. 41. he cetanarAya ! je AtmavijJAna ( AtmAnubhava ) IcchatA ja he to tuM pArakI bhAMjagaDa (paMcAta) tajI de, AtmaguNanA abhyAsa vaDe pitAnA AtmAne ja rAjI kara (saMtoSa A5) ane nakAmI vAte-vikathA karavAnuM paNa tajI de. game tema karIne svAtmahita saMbhALa. 42. he vicakSaNa! tuM evuM bhaNa, evuM gaNa, evuM vAMca, Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 197 ] evuM dhyAna kara, eveA upadeza Apa ane evuM AcaraNa kara ke jethI gheADA vakhata paNuM tu AtmArAmAM ( sahaja samAdhirUpa naMdanavanamAM ) AnaMda-anubhava karI zake. e ja tArA paramadharma -paramakattavya samaja. 43. A pramANe guruzrIe upadezeluM zreSTha tattva-svarUpa samajIne huM mahAzaya ! temAM tuM prabaLa prayatna kara ke jethI kevaLalakSmI ( sarvajJatA ) meLavIne tuM jayazekhara-AThe karma rUpI zatruonA saMpUrNa jaya karanArA thai zake. ( chevaTe prakaraNakAre jayazekhara zabdavaDe svanAmanirdeza karelA che. ) sArAMza ke ApaNe sahue AtmajJAna saMpAdana karavA pUratu lakSa rAkhavu ja joie. [ A. pra. pu. 16, pR. 11pa.] ahiMsA yAne dayAdhama . jIvadayApratipAlakapaNAnA dAvA karanArA dareke dareka jaina tema ja jainetarIe, game tevI sthitimAM rahelA hAya te paNa temaNe prathama ahiMsA yA dayAnu svarUpa jANavuM joie. tatsaMbaMdhI yathArtha jJAna meLavanAra ja tenuM yathArtha bhAve sevana karI zake che, tethI tenA atyuttama lAbha levAnA athIjane e A viSayane jema bane tema adhika paricita ( abhyasita ) karavA. hiMsAne tyAga karavA-hiMsAthI dUra rahevuM athavA hiMsA saMbaMdhI dveSA lAge evAM duSTa kAraNeA samajIne dUra tajavAM enu nAma ahiMsA yA yA kahevAya che. tethI hiMsA Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 198] zrI kapUravijayajI te zuM? ane tenAM kAraNa kyA kyA che te jANavuM jijJAsuone bahu jarUranuM che. A saMbaMdhamAM zrImAna hemacaMdrAcArya kRta yegazAstranA prathamanA cAra paricchedamAM ghaNuM muddAsara vivecana karAyuM che. saMkSepamAM "mittAt prAcapa/vi hiMnA" e hiMsAnuM lakSaNa kaheluM che. tema ja zrImAnuM amRtacaMdrAcArya praNIta puruSArtha siddhi upAya nAmanA graMthamAM kahyA mujaba "kodhAdika kaSAyayukta mana, vacana, kAyAnA yoga vyApAra )thI dravyabhAva prANano ghAta kare te kharekhara hiMsA kahevAya che." arthAta krodha, mAna, mAyA ane lebha (Anger etc.) yukta pariNAmathI [ tema ja upalakSaNathI mada (intoxication), viSaya (Sensual desires), nidrA (Idleness) atit Casal (False gossips) Caola 44151 caraNathI malina thayelAM mana, vacana ane kAyAvaDe svaparanAM (pitAnA tema ja pArakA) dravyabhAva prANane ghAta kara- viga kare te ja hiMsA kahevAya che. cakSu Adi pAMca iMdriye, mana, vacana ane kAyAnAM baLa, zvAsozvAsa ane AyuSya e daza dravyaprANa kahevAya che, tathA jJAna, darzana, cAritra, tapa ane vIrya pramukha bhAvaprANa lekhAya che. temano eka athavA bIjI rIte vinAza karavo tene zAstrakAra hiMsA kahe che. ane tema karanAra hiMsaka lekhAya che ema samajI ukta hiMsAthI athavA evA duSTa kAraNothI nivartanAra ahiMsA yA dayAdharmanAM adhikArI gaNAya che. vaLI saMkSepathI kahevAyuM che ke-asatya bolavuM, corI karavI, pazuvRti (maithunakIDA) sevavI, mamatAvaza banI jaDa vastuono saMcaya kare, rAtribhojana karavuM, abhakSyanuM bhakSaNa karavuM tema ja rAga, dveSa ane kalaha karavA, Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 19 ] beTA ALa caDhAvavA, khATI cADI khAvI, IniSTa saMge harSa kheda karavo, paraniMdA karavI, mAyAvIpaNe jUThuM bolavuM ane tattvaparIkSA karyA vagara asthAne aMdhazraddhA athavA viparIta zraddhA karavI te sarva, svachaMda AcaraNarUpa pramattapaNathI, AtmAnAM vizuddha pariNAmarUpa bhAvaprANunI rakSA ke puSTi thavA devAmAM avarodha yA aMtarAya kare che tethI te hiMsArUpa ja lekhAya che, ema samajI sujJa bhAIbahenoe e badhA ya pramAdAcaraNa kahe ke svachaMdAcaraNa avazya pari. haravA ja. jenomAM tema ja jainetaramAM potapotAnAmAM pAponI mAphI mAgavAnA ja zubhAzayathI ja nirmita karelI je kaI paddhati hoya che te saMbaMdhe aMtaralakSa rAkhI upaga sahita te te pApAcaraNe pitAthI banatAM sudhI pharI thavA na pAme evI zarate ja hoya che. atyAre pahelAM meha ke ajJAnavaza thaI gayelAM pApa-doSa yA aparAdhanI mAphI mAgavAnA heturUpa te praNAlikA hoya che. tene je yathArtha rIte Adara karAya to ukta hiMsA saMbaMdhI mahAdeSathI ghaNA jIva bacavA pAme e nirvivAda jaNAya che. pUrvokta hiMsA saMbaMdhI lakSaNanuM je lakSapUrvaka manana karavAmAM Ave to teno je kharo Azaya spaSTa thAya che te ja khulA zabdamAM hitabuddhithI ukta zAstrakAra nIce mujaba darzAve che. sarvaprANIvargane nija AtmA samAna lekhI, sAvadhAnapaNe saMbhALa rAkhI cAlanArane rAga-dveSAdika doSanA Aveza vagara kavacita kadAcit svazarIra saMbaMdhI kaI jIvane vyathA, pIDA yA prANahAni thaI jAya te tathA prakAre vyathA, pIDA ke prANahAni mAtrathI kharekhara te hiMsA karelI lekhAya nahiM paNa rAgAdika vikArane vazavatI evI pramatta (yatanA rahita ) avasthAmAM Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 200 ] zrI karavijayajI vartatA sAkSAt kaI jIva prANahAnirUpa maraNane pAme yA na pAme te paNa tene hiMsA saMbaMdhI doSa lAge ja; kAraNa ke kaSAyavaza thayela jIva prathama piote ja pitAne (pitAnAM bhAvaprANone ) haNe che; pachI anya prANIonI ( dravyabhAva ) hiMsA thAya ke na paNa thAya. matalaba ke 'hiMsAthI nivavAnA saMbaMdhamAM anigraha ( niyama rahitapaNe vartana ) ane hiMsA karavAmAM sAkSAt pravRtti (mana, vacana, kAyAthI ) e banne prakAre hiMsA lAge che, tethI pUrvokta pramAdayukata mana, vacana, kAyAnA pega vartate chate kAyama hiMsAdoSa lAge che. yadyapi hiMsAdoSamAM paravatu te kevaLa nimitta mAtra che ane nija kila ( kaSAya yukta ) pariNAma ja vAstavika upAdAna kAraNa che, to paNa pariNAmavizuddhi sAcavI rAkhavA mATe mUccha-mamatAdika pedA karanArA ane vadhAranArA parigrahAdika hiMsAnAM sthAnakono tyAga karavo jarUrI che. khATAM kAraNa sevavAthI khoTuM ja kArya-pariNAma Ave che. A hetuthI ja mekSanA tIvra abhilASI mumukSujane dravyabhAva ubhaya parigrahane taje che. dravyaparigraha dhana, dhAnya, rajata, suvarNAdikarUpa ane bhAvaparigraha ahaMtA-mamatA(mUccha )rUpa-e ubhaya parigrahanA parihArathI ja teo bhAvanigraMtha kahevAya che. matalaba ke sApanI kAMcaLInI peThe bAhya ( dravya ) parigrahanAM tyAgamAtrathI temane mekSa thato nathI. jyAre te sAthe ahaMtA ane mamatArUpa aMtaranuM jhera jatuM rahe che tyAre ja kharI mokSaprApti thaI zake che. upara jaNAvelAM vacanane marma barAbara samajI zakAya te pachI upadiSTa zAstrakathana samajavuM mAnavuM sulabha thaI paDe che ke keI eka jIva sAkSAt prANahAnirUpa hiMsA karyA Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 201 ] vagara paNa tathA prakAranA hiMsAnA pariNAmathI hiMsAdeSanA phaLane pAme che, ane anya keI zubhAzayI jIvathI hiMsA saMbaMdhI tevA kilaSTa pariNAmane abhAve kavacit kaI jIvanI hiMsA sAkSAt thaI gayA chatAM tene te thayelI ( sAkSAt ) hiMsA saMbaMdhI doSanuM phaLa bhegavavuM paDe nahi. vaLI tIvra kaSAya yukta karelI thoDI hiMsA paNa tenA karanArane pariNAmakALe ghaNuM mAThuM phaLa Ape che tyAre maMda kaSAya pariNAmathI karelI ( thayelI ) mahAhiMsA paNa tenA karanArane udaya ( vipAka ) samaye apamAtra phaLa ApI virame che. vaLI sAthe ja karAyelI eka ja jAtanI hiMsA vipAkakALe ekane tenA tIvra kaSAya pariNAmathI AkaruM phaLa Ape che tyAre bIjAne maMda kaSAya pariNAmanA kAraNathI maMda phaLa Ape che. keIne kilaSTa pariNAma hovAthI hiMsA nahi karyA chatAM ( phakta tevI taka nahi maLyAthI ) te hiMsA prathamathI ja phaLe che, koIne ukta hiMsA karI chatI ja phaLe che-phaLa Ape che, ane ukta hiMsA karavAne AraMbha mAtra karyA chatAM te hiMsA sAkSAt ryA vagara paNa tenA kaSAya pariNAma pramANe phaLa Ape che. matalaba ke hiMsA tenA karanAranA tIvrAdika kaSAya pariNAmAnusAre tIvrAdika phaLa Ape che. koI eka ja jaNa jIvahiMsA kare che chatAM ukta hiMsAnuM anumodana karatAM ghaNA jIve te hiMsAnA phaLabhAgI thAya che, tema ja vaLI ghaNA ( subhaTAdike ) hiMsA kare che tyAre te sarva hiMsAnuM phaLa (hAra, jIta vigere) hiMsA karavAne hukama ApanAra rAjA pote ja bhegave che. koI eka jIva malina adhyavasAyathI anyane mAravA jatAM tenA punyaprAbalyathI bUruM ( bhaMDuM) karavA jatAM Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 202 ] zrI karavijayajI UlaTuM tenuM bhaluM ja thaI jAya che, paNa hiMsA karavA janArane te tenA mAThA ( kilaSTa ) pariNAmathI hiMsAnuM mAThuM ja phaLa udayakALe maLe che temAM lezamAtra saMzaya nathI. eTale ke hiMsA karanArane kevaLa hiMsAnuM ja phaLa maLe che, tyAre bIjAne e ja hiMsA samaye uttama kSamAdika parama ahiMsaka bhAva udyasyAthI vizALa ahiMsA(paramadayA)janya mokSaphaLanI prApti thaI zake che. keekane hiMsA zuddha pariNAmathI ahiMsAphaLane Ape che arthAta sarvajJa vacanAnusAre vartanAra zrAvakene zuddha deva, guru, dharma ane sAdhamI jananI ni:svArtha sevA-bhakti karatAM udAra Ayoge paNa sadAraMbha prasaMge sacitta pupa jaLAdi vAparatAM temAM tenI dekhItI hiMsA thayA chatAM vItarAga prabhunA vacanAnusAre saMyamamArgane pALatA, ane prAmAnugAma vihAra karatA mArgamAM AvatI nadI pramukhane nirupAyapaNe utaratA nigraMtha munirAjanI peThe te te jIve para parama kaNabuddhi vartatI hovAthI pariNAme saravALe ] hiMsAdeSa lAgato nathI paNa sarerAza ahiMsA-dayAnuM ja phaLa maLe che. tema ja ke rogIne hitabuddhithI auSadhopacAra karatAM devage te rogInuM maraNa nipaje to paNa vaidyane hitabuddhithI hiMsAnuM nahi paNa ahiMsA yA dayAnuM phaLa prApta thAya che. chevaTe zAstrakAra jaNAve che ke ukta hiMsAnA aneka bheda hovAthI te saghaLA bhede nayajJAnanA nidhAnarUpa syAdvAdI guru samIpe sAdara samajI levA gya che, hiMsAnA saghaLA bheda zuddha gurugamya jANanAra bhavyAtmA kharekhara ahiMsAnA nirbhaya ane sukhadAyI mArgane daDha pratIti Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 23 ] pUrvaka sevI-AdarI zake che. svarUpa, hetu ane anubaMdha, dravya ane bhAva tema ja nizcaya ane vyavahAra tathA sva ane para saMbaMdhI hiMsA tema ja ahiMsAnA bheda pADI zakAya che. jeTalA prakAra hiMsAnA teTalA badhA ya prakAra ahiMsA yA dayAnA hoI zake che. bAhya dekhAvarUpe thAya te svarUpa, hetu sAdhya thAya te hetu ane sarerAza pariNAmarUpe nipaje te anubaMdha, dravyaprANane lakSIne thAya te dravya ane bhAvaprANane lakSIne thAya te bhAva, temaja nija AtmAne lakSIne thAya te stra ane paraAtmAne lakSIne thAya te parahisA ke ahisA lekhI zakAya. prathama vistArathI jaNAvelA AzA ThIka ThIka samajI levAze to uparanA bheda suspaSTa khyAlamAM Avaze. A lekhamAMthI mukhya sArAMza levA yogya e che ke jema bane tema sukhazIlatA tajI viSayAsakti ane kaSAyAdikane vaza thayA vagara nija Atmanigraha karIne nirmaLa Azaya sAthe udAtta bhAvanAthI sahu koI jIvone nija AtamA tulya lekhI samabhAve vyavahAramAM ja sarva prakAre sukha zAnti ne svaparahita samAyeluM che evA ja udAra AzayathI sadA sarvadA IcchavA yaMgya che ke "jagatavatI sahu prANIone sukha zAnti ho ! sahu koI prANIvarga paropakArarasika bano ! doSamAtra vilaya pAme ane loko sarvatra sukhI thAo ! " vaLI AvA ati pavitra hetuthI ja sahu koI satya sukhAthI janoe mitrI pramukha udAra bhAvanAono Azraya kartavya che. parahitacintavana te maitrIbhAvanA, paraduHkha dUra karavA anukuLa vyApAra te karuNabhAvanA, parasukhasamRddhi ane guNa Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 204 ] zrI kapUravijayajI gorava dekhIne tema ja sAMbhaLIne saMtuSTa thavuM te pramAdabhAvanA ane anyanA anivAya DhASA sudharI na zake evI sthitimAM jaNAya tyAre tene karmavaza samajI, rAgadveSathI dUra rahI, svakatta vyamAM sAvadhAna rahevuM te madhyasthabhAvanA yA upekSAbhAvanA kahevAya, ema sahu kAi sajjanAe ukta uttama bhAvanA sadA sarvadA sevavA-AdaravA ceAgya che. [ A. pra. pu. 12, pR. 184] jIvadayA athavA anukaMpAnA kharca saMbaMdhI thatA UhApAtu ane tenuM pariNAma dayALu gaNAtI jaina ane anya kAmeAmAM pyu SAdika mAMgalika prasaMge aneka Arabha-samAraMbhanAM kAma baMdha rAkhI-rakhAvI 'amArI' paLAvavAmAM Ave che. kumArapALa rAjA potAnA 18 dezeAmAM peAtAnA hukamathI ane khIjA 14 dezeAmAM mitratAdikanA maLathI kAyama amArI paLAvatA hatA. akabara bAdazAha pramukha musalamAna rAjAoe paNa jaina AcArconAM adbhuta jJAna ane cAritryanA prabhAvathI eka varSomAM lagabhaga 6 mAsa paryanta kAyama amArI paLAvavA peAtAnAM samasta rAjyamAM kramAnA karyAM hatAM. e vakhate ane jyAM sudhI jainAmAM ekasapI hatI tema ja jainAnA punyAya jAgatA hatA tyAMsudhI sarva prANIvargane abhaya ApavArUpa amArI sarvatra sArI rIte paLAtI hatI. atyAre meLavelAM pharamAnAnA amala karAvavA jeTalI tAkAta pazu jaineA dharAve che? aMdara aMdara kaleza-kusa pavaDe peAtAnI vIrya zakti vyartha gumAvI Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 205 ] detI jenakema prathamathI saheje maLelAM ane karoDe jIvone sukhadAyaka pharamAnonA yathArtha amala karAvavA pratye paNa ochI darakAra kare che ema kacchanA sAmAnya anubhava uparathI jaNAya che. jIvadayA saMbaMdhI prathama bhujanA rAjAe karI ApelA pharamAnA dIvA jevA che, paNa teno amala karAvavAnI darakAra kone che ? ApaNe bedarakArIne lAbha laI bIja nirdaya lako anyathA AcaraNa karatA jaNAya che. ane kare tyAre leka bUma pADe temAM vaLe zuM? vakhata vItyA pachI ane hakaka gumAvyA pachI rAjAo ke adhikArIo paNa dAda detA nathI temAM kharo doSa kone? duSTa pramAdane ja yA bedarakArIne. sApa gayA ne lIsoTA rahyA" e nyAye ApaNe paryuSaNadika parva prasaMge jIvadayAnI TIpa karI, nANuM ekaThAM karI, kasAIne tyAM jaI thoDAMka jAnavarone choDAvI daIe eTale jIvadayAnuM kAma pUruM thayuM mAnIe. e rIte badhA ya sthaLe kharcAtA nANAMne saravALe karIe te kadAca prativarSa hajAre balake lAkhane thAya. A sivAya pAMjarApoLanuM kharca gaNue to kadAca karoDanI rakama thavA pAme. atyAre nirdhana avasthA bhagavatI jena prajA ATalI gaMjAvara rakama khacI chevaTe A lokamAM ke paralokamAM saMtoSakAraka sukhadAyaka pariNAma meLavI zake te to bahu sAruM, paNa je hRdayamAM vivekadIpaka pragaTAvI vastusthiti aleke to garIbaDI thaI paDelI potAnI prajAne ja uddhAra karavA jevakome ATalI gaMjAvara rakama keLavaNInA mAge khaca dravyanI saphaLatA karI levI joIe. [ A. pra. pu. 13, pR. 17] Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 206 ] zrI kapUravijayajI AjIvana yAtrA saphaLa karI levA dareka prasaMge sujJa janoe rAkhavI joitI cIvaTa, ane pramAdAcaraNathI dUra rahevAnI anivArya agatya (AtmajAgRti.) 1. dArunA pIThAmAM jema aneka dAruDIyA ekaThA thAya che tema jemAM aneka jAtanAM pApa AvI maLe che tevAM prasiddha 18 pApasthAnakene paramArtha samajI, sukhanA athI janee tene parihAra karI, svaguNane prakAza thAya evI stutya pravRtti karavI, karAvavI ane anumodavI. guNakArI karaNInI niMdA to kadApi karavI nahiM. 2. madha-unmAda upajAvanAra khAnapAna, viSaya-Asakti, krodhAdi kaSAya, Alasya ane vikathAdi pramAdabharyA AcaraNathI jema bane tema kALajIpUrvaka aLagA rahI, mana ane Indriyone yogya nigraha karI tapa, japa, saMyamanuM sArI rIte sevana karI levuM. 3. jinezvara jevA samartha deva, nirgatha-sAdhu jevA samartha guru ane sarvajJa vItarAgabhASita vizuddha dharmarUpa traNa tattvane pAmI pitAnuM jIvana AdarzarUpa karavA daDha prayatna seva. uttama AlaMbana meLavI udArAzaya thavuMucca jIvana karavuM. 4. saMsAranI anityatA, asAratAdika sArI rIte cintavI vairAgya dhAra ane kSamAdika svAbhAvika guNenI rakSA tathA puSTi thAya tema mitrI, muditA (prameda), karuNuM ane mAdhyastharUpa rUDI bhAvanAone Azraya kare. Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 207 ] 5. strIo jema kAMcakIvaDe mAthAmAMthI jU ane lIMne pRthagU kare che tema satya sukhanA athI janee AtmanirIkSaNa yege najare paDatA doSamAtrane dUra karavA. AtmasudhAraNAno e ja uttama upAya che. 6. samatA guNane jamAva kare ane rAgadveSAdika deSajALane dUra kare e ja lakSyathI sAmAyikano abhyAsa rAkhavo sujJa janone ucita che. 7. nahiM karavAnuM karavAthI, karavA gya nahiM karavAthI, azraddhA karavAthI tema ja mArga viruddha kathana karavAthI jIva doSapAtra thAya che. jANatAM ke ajANatAM thayelA doSanI AlocanA aMta:karaNathI karI, pharI tevA deSathI aLagA rahevA daDha prayatna karanAra sujJa jane pratikramaNuvaDe Atmazuddhi karI zake che. 8. jenAthI samyak jJAna, darzana ane cAritraguNane puSTi maLe e ja paiSadha, AhAralupatA tajI, zarIramamatA taja, brahmacarya sevavA daDha pratijJA karI, pApavyApArane parihAra karI, kAyama na banI zake te parvane divase premapUrvaka piSadha karanAra sujJa jano avazya sukhI thAya che. 9. anityAdika bAra bhAvanA, maMtrI pramukha cAra bhAvanA ane pAMca mahAvratanI pacIza bhAvanA bhAvavAthI potAnuM ja hita thAya che tyAre aneka bhavyAtmAo dharmamAM joDAya, daDha thAya evuM sadAcaraNa sevanAra, sevarAvanAra ane anumodanAra sujJa jane zAsanaprabhAvanAne lAbha meLave che. [ A. pra. pu. 13, pR. 18.] Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 208 ] zrI karavijyajI upamiti bhavaprapaMco kathA aMtargata keTalAeka upayukta vacanano anuvAda. 1. mahApuruSanuM sAnidhya (temanI samIpatA) atizaya camatkArI hoya che. 2. kuzIla janenI daSTi ati viSama-hAnikAraka hoya che. 3. ekSaparyata sahAyakArI punyAnubaMdhI punyane joga maLe ati durlabha che. 4. nIca kArya karavAno saMkalpa jIvane kharA sukhathI benasIba rAkhe che. - pa. bhaviSyano vicAra karI ke kArya karavAmAM vagara vicAryuM jhaMpalAvavuM nahiM. 6. mohadaSanA jorathI jIva mahAhAnikAraka viSayabhogavaDe chaLAyA kare che. 7. mahAtmAo anucita kAryathI pAchA ja osaratA rahe che. 8. savicAra vagara ayukta-asatkArya satkArya jevuM bhAse che. 9. gurujanA vacananuM ullaMghana karavuM na ghaTe. 10. azakya vastunA viSayamAM puruSane aparAdha lekhAtA nathI. 11. ahiMsA, sadhyAnanI prApti, rAgAdika dene nigraha, tema ja sAdhama jane pratye ni:svArtha prema-vAtsalya e ja sadupadezanuM rahasya che. Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 209 ] 12. ajJAnege ja hiMsAdika deva mAtramAM je pravRtti karatAM rahe che. 13. ajJAna doSathI malina thayela AtmA pASANa jevo jaDa lekhAya che. 14. kharI saralatA AdaravAthI hRdayanI ghaNuM zuddhi thaI zake che. 15. ApabaDAI, pArakI niMdA ane pUrve sevela viSayavilAsanA vakhANa e sAdhujananA cAritrane bhAre nukasAna kAraka nIvaDe che. 16. je manano nigraha karI zake che te ja AtmAnuM kharuM hita kare che. 17. sajajanonI prIti avihaDa-prANAnta sudhI nabhe evI hoya che. 18. saguru pratye vinayathI vartavuM e sajajanene ucita ja che. 19. nirguNa pratye sajane to rAgadveSa rahita udAsInatA ja dhAraNa kare che. 20. sArA-saguNa pati sAthe kanyAne joDavAthI ciMtAmukta thaI zakAya che. 21. mukhamAM samAya evuM maMda hAsya, lajA sahita kamaLa bhASaNa, ane vikAra rahitapaNe anyane nirakhavuM e kulIna strIone ucita che. 14 Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 210 ] zrI kapUravijayajI 22. hAthaka kaNane arIsAnI jarUra rahetI nathI. 23. kanyakarmImAM joDAelA nAkarAe svAmIone chetaravA na joie. 24. karmathI du:kha pedA thayu hAya temAM kheda-zAka karavA zA kAmanA ? 25. mAtAne kaleza-saMtApa upajAvanArA evA putranA janmathI saryuM. 26. dIrghadRSTithI vicArI kAma karanArane zuM zuM zreya na saMbhave ? 27. mahAnubhAvA duHkha pAmatA prANIe pratye dayALu hAya che. 28. 5'Dita janA samayasUcakatA vAparI DahApaNathI kAma kare che. ra9. kupAtra mATe game teTale prayAsa karyA chatAM aMte kheda ja pedA thAya che. 30 satsaMganuM mUlya AMkavAne duniyAmAM kANu samartha che ? 31. krodhanA pUrA AvezamAM karela samAdhAna kalahune vadhAranAra thAya che. 32. bhAjana sanmukha chatAM hAtha halAvyA vagara kANu jamI zake che? 33. game teTalA parizrama karyA chatAM kUtarAnI pUMchaDI vAMkI ne vAMkI rahe che, sIdhI thatI nathI. 34. UMTa kayAM ane Arati kayAM ? sarvatra guNNA ja pUjAya che. arthAt UMTanI Arita na hAya. Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 211 ] 35. guNu ja jayAM tyAM pUjAya che. emAM sabaMdhanuM kazu kAraNa nathI. 36. adhika guNIne joi mahAtmAe prameAda pAme che. 37. gurujanA sahAyarUpa thAya che ne mAdaka paNa heAya che. 38. he citta! AtmAmAM ramaNatA karIne tu jaladI ciMtA sukata thA. 39. mananA udvega maTADavA ane mitra sajjanAne satASavA tenA jANakAra vicakSaNa puruSA zreSTha-uttama prahasana ja kare che. 40. aMdaramAM meluM-duSTa mana snAnAdikavaDe zuddha thai zakatu nathI. 41. saMsAranA pAra pAmavAne sauthI prathama ApaNuM citta ja zuddha karavAnI jarUra che. 42. snehapUrNa sajjanane jovAthI citta snehathI dravita thaI jAya che. 43. citAmaNi meLavanAra daridrI na heAya. 44. sajjanane samAgama thatAM jaDa paNa saMtuSTa dhAya che. 9 45. bApa tevA beTA ' e kahevata prAye satya haiAya che. ' 46. tattva( paramArtha )mAne nahi jANanArA ja mAMheAmAMhe vivAda karI vinAza pAme che. 47. tattvazraddhAvas punita AtmAne saMsAramAM rajhaLavuM paDatuM nathI. Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 212] zrI karavijayajI 48. ajJAna caNA tajI devI-tenuM sevana karavuM nahi. 49. duSTa saMbaMdha-paricaya taja ane sadAcArInuM saMsevana karavuM. 50. mANasa jeTaluM jove che teTaluM ja jANe che. 51. je sadA sugurunI sevA-upAsanA karatAM rahe che te bhAgyazALI jano jJAnavAna bane che, nirmaLa zraddhAratnane pAme che ane uttama AcAra pALavAmAM ekkA bane che. para. saMtoSa-prasannatAvaDejane zuM zuM zubha kArya nathI karI zakatA 53. jIvadayA, vairAgya, vidhiyukta gupUjana ane vizuddha evI zIla (sadAcAra) vRtti e punyAnubaMdhI punyajanaka che. 54. jagatamAM dayA hita karanArI, sarva guNane pedA karanArI ane deSa mAtrane TALanArI tema ja dharmanA rahasyarUpa che. 55. mahAmaha ane parigraha-mamatA kharekhara trAsadAyaka che. 56. pApAcaraNathI ja duHkha mAtra utpanna thAya che. 57. sahu koInuM mana saMpAdana karavuM kharekhara durlabha che. 58. A bhava-aTavImAM sAdhuvaMdana saddabhAgye ja prApta thAya che. 59. duSTa rAgAdika nI saMgati pariNAme duHkhadAyI ja che. 60. duSTa-pApIjanene zikSA karavI e rAjAne dharma che. 61. mAtA-pitAnA upakArano badale keme karI vaLI na zake. Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 213 ]. 62. jagatamAM jugAra ne sarva anartha upajAvanAra che. 63. nabaLAnI sobatathI nuksAna ja ane sArAnI sebatathI phAyado ja saMbhave che. 64. bhAgyazALI janene ja vadhAre yAda karAya che. 5. dharmopakAra karanAra sAdhujananuM mUlya ja karI na zakAya. 66. dhIra puruSo svabuddhi-cakSuthI pariNAma joI zake che. 67. durjanano saMga na ja kare, sajajanono ja saMga karavo. 68. krodhathI teja pratApanI vRddhi thatI nathI, paNa teja ghaTe che. 69 punyadaya vagara jIvanuM kAMI paNa vAMchita phaLatuM nathI. 70. amRtanA pAtramAM kadApi kaDavAza hotI nathI ja.' 71. jugArIone ahIM ke paralokamAM kayAMya sukha nathI. 72. tAre khare mArga mUkave nahi ane zatruone parAsta karavA. 73. moha(zatru ne dAbI nAMkhavA jevo bIjo koI mahApakAra nathI. 74. jAtivaMta-kulina puruSone parastrIgamana ucita nathI. 75. svAbhimAnI janone apamAnakArI sAthe rahevuM te ja rogya nathI. 76. bhAgyahInane ratnane bhaMDAra sAMpaDatuM ja nathI. Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 214] zrI karkharavijayajI , 77. saheje karAya evA kAryamAM paNa pramAdI pakApAtra bane che. 78. ucita maryAdAnuM kadApi ullaMghana karavuM nahi. 79. sahodara-sagAbhAIthI thato parAbhava kSamAvAna paNa sahI na zake. 80. zuddhAtmA e sajajana durjananAM durAcaraNe khAtrIpUrvaka jANI zakatuM nathI. 81. sajajane doSitane paNa akALe tajatA nathI. 82. jyAM sudhI cittanuM samAdhAna karI ApanAra na maLe tyAM sudhI A bhavacakramAM jIvane lezamAtra sukha saMbhavatuM nathI. 83. nIrAgI mahAzayane duHkha bha Sa ke sukha pratye pRhA thatI nathI. 84. bahAranI vastuo te nimitta mAtra che. - 85. lakSaNahIna (daridrI)ne cintAmaNiratna prApta thatuM nathI. 86. sajajana-sAdhujane kevaLa nirvikArI hoya che. 87. prANIonI daSTi janmAntaranI saMgatine jANanArayAda rAkhanAra jaNAya che, kema ke te priyane dekhIne vikase che. ane apriyane dekhIne repI bane che. nA 88. zAnta AtmAone je svAbhAvika AMtarasukha sAMpaDe che te dene ke Indrone paNa saMbhavatuM nathI. 89 sAdhujanene AtmazlAghA karavI ghaTe nahi, te kare ja nahIM. Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 215 ] 90. adhama jane ucita AcaraNa paNa karatA nathI. 1. game teTaluM samajAvyA chatAM mUDha jana akArya karatAM aTakto nathI. 2. bIjAe kareluM akArya jo aNaniSedhyuM to te anumevuM samajavuM. 3. kRpALu sajajano pArakAM duHkha joI ( sahana karI ) zakatA nathI. 94. zakti hoya to sujJa mANase paropakAra kare ja, paraMtu paropakAra karavAnI zakti na ja hoya te svahita sAdhavA bane teTale Adara karavA cUkavuM nahi. 5. parastrIne samIpe AvatI jeIne sajane nIcI daSTi rAkhIne cAle che. 9. arasaparasanI anukULatAvaDe ja vara-vadhune prema sacavAya che. 97. sAdhujane namI paDelA pratye dayALu, dIna jAne uddhAravA UjamALa ane niHsvArtha premI jano mATe prANArpaNa karanArA hoya che. 98. gurunI stuti temanI samakSa karAya, mitra ane baMdhu onI stuti temanI pAchaLa karAya, nekara-cAkaranI prazaMsA kAma karyA bAda karAya ane strIonI mRtyu pAmyA bAda karAya; paNa putranI tArIpha to karAya ja nahiM. 9. prabhunuM prabhutva AjJAmAM che. Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 216 ] zrI kapUravijayajI 100. prastAva rahita kArya vicakSaNa nara AraMbhe ja nahi, 101. pApI janenI vAte karavAthI ApaNuM pApa vadhe che. 102. pApa ghaNuM karIne DhAMkyuM na rahe jAheramAM Ave ja. 103. cintAmaNi pAmI sAcavI jANanAra daridrI kema ja rahe? 104. puNyane paNa sonAnI beDI jevuM kahyuM che. 105. doSarUpI maLane zubha kriyArUpa jaLavaDe dUra kare. 106 pUrvabhavanA abhyAsathI ja prAye prANIonA aneka bhAva vate che. 107. udyama karanArane ane nahi karanArane pUrvabhavamAM jevuM (zubhAzubha) kama upAmyuM hoya tevuM ja ahIM prApta thAya che. 108. jJAna ane kriyAnA ge ja phaLasiddhi thavA pAme che. 109. haThAgrahathI ( tenI vagaraIcchAe ) paNa anyanuM hitazreya karavuM. 110. brahmacarya, dayA, dAna, nispRhatA, satya, tapa ane udAsInatA e saghaLAM sattvanI saMvRddhi karanArAM che. 111. mahAkArya sAdhavAnI zarUAta karanArane paNa vacamAM vidane pedA thAya che. 112. mahAtmAo bhaktivaDe vaza thaI jAya che. 113. are bhAIo! utsAha lAvIne kharA dharma-mArgamAM Adara kare. Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha sagraha : 5 : [ 217 ] 114. ahIM jinAgamanA cega pAmI sujJajanAe zIghra svamaLazuddhi karavI. 115. mahAzaye anya janAnA Ana MdanI vRddhi mATe thAya che. 116. mahApuruSanA samAgamathI uttama mArganI prApti thAya che. 117. iMdriyArUpI cArA manuSyeAnA saghaLA dharmarUpI khajAnA cArI jAya che. 118. tattvavettAe dhana prApta thaye chate mUrchA-mamatA ane garva na ja karavA, paNa sArA pAtramAM vivekathI tenu dAna devu ane bheAgamAM paNa levu. 119. je sAruM kAma hAya te mUDha janeA nathI karatA ane mADhu-bhUMDuM kArya te vAryA chatAM paNa kare che. 120. rAjA tathA prajAnu jevuM sattva hAya tevA guNu samajavA. 121. niyativazAt je zubhAzubha sAMpaDe temAM harSa, kheda karavA nakAmA che. 122. jyAMsudhI mANasa nirudyamI rahe che tyAMsudhI lakSmI vegaLI vase che. 1ra3. je mAtA jaDa, ALasu, nasIba upara vizvAsa rAkhI esanAra ane sattvaparAkrama vagaranA bALakane janma Ape che tene ja rAvu-rudana karavu paDe che. 124. je ahIM gharamAM parAbhava pAmyA hAya che te mahAra paNa parAbhava pAme che. Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 218 ] zrI karavijayajI 125. je keDegame bAhya zatruone jItI zake te paNa tattvajJAna vagara aMtarazatruone jItavA samartha thaI zakatuM nathI. 126. rasanAlubdha banele jIva leza paNa cetI zakato nathI. 127. rAgAdikathI vyAkuLa thayeluM citta viSayarasamAM pravarte che ane vividha viSayomAM pravRtta thayelA jIvane karmane saMcaya vadhatuM jAya che. 128. lobhIne artha ApavAvaDe, krodhIne madhura bhASaNavaDe, kapaTIne vizvAsa pamADavAvaDe, abhimAnIne namratAvaDe, cerane aMkuzavaDe ane parastrIlaMpaTane sArI buddhine upaga karavAvaDe vidvAno vaza karI zake che. 129. paMDitajanoe jagatanA vyavahAramArganuM ullaMghana na karavuM. 130 prANIonI cittavRttio judA judA prakAranI hoya che. 131. vidyA ane dhyAnamAM sthiratA atIva hitakArI nIvaDe che. 132. savidyAnI vRddhiyukta saMdhyAnayoge kSamAdika saguNa sevavAvaDe rAgadveSAdika upadrava zIdhra naSTa thaI jAya che. 133. udAra AzayavALA ane amRta samAna sArAdha ApanArA AcArya bhagavaMta hoya che. 134. alpajJa puruSa zAstranA vibhAga (utsarga-apavAda, nizcaya vyavahAra, dravya, kSetra, kALa, bhAvAdika) jANI zakato nathI. Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 219 ] 135. vicArIne kAma karanAra azakaya arthamAM kema pravarte? 136. viSavRkSane vadhavA devuM ja nahIM. prathamathI chedI nAkhavuM. 137. kharekhara saMta-sAdhujane rAgadveSAdika vikAra rahita hoya che. 138. gurune vinaya sAcavavA tatpara rahenArI kAyA, gurunA guNa gAnArI vANuM ane gurunA guNamAM raMgAyeluM mana kharekhara prazaMsavA yogya che. (sadguru zuddha deva samAna satkAravA yogya che.) 139 saMtajane dAkSiNyatAthI ja anyakRta prArthanA avagaNatA nathI. 140. doSitamAM paNa guNane Aropa karI lenAra ane sahune AnaMda upajAvanAra acijya cintAmaNi jevo ajaba guNa sajajanenI prakRtimAM hoya che. 141. guNa jano pratye pakSapAta karava mahApuruSone ucita che. 142. paravazatA mAtra duHkharUpa che. su vaDe pApa mAtra dUra thAya che. 14. sarva kaMI satvamAM raheluM che. mahApuruSonuM badhuM mahAn hoya che. 144. Atmavaza badhuM sukharUpa che. jevI bhavitavyatA hoya che tevA ja sahAyaka maLI Ave che. 145. svakArya-svArthanI upekSA karIne paropakAra karavA saMte saheje udyamI hoya che. Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ rara0 ] zrI kapUravijayajI 146. sAdhujane svane paNa svakAyAnuM sukha vAMchatA nathI. 147. sajajane AraMbheluM kArya tajI detA nathI. sArI rIte parakhI lIdheluM hoya te ja kArya kare che. 148. zaMkita artha chate kALa vilaMba karavAthI sukhI thavAya che. 14. pApI loko sAthe saMbaMdha rAkhe te sarva prakAranA anarthane pedA karanAra jANa. 150. kSata (ghArA ) upara kSAra nAMkhavA jevuM kArya kRpALu sajajano te kadApi na ja kare. 151. kSamA-sahanazIlatA-samatA vagaranA saghaLA guNe zobhA ApatA nathI. 15ra. jJAnInAM rUpa( AkRti )thI jAti oLakhAya che, jAtithI zubhAzubha AcaraNa jaNAya che, sadAcArathI guNe prakAze che ane saguNavaDe satva jhaLakI nIkaLe che. ( A. pra. pu. 18, pR. 273 tathA 297) mUrkha zataka 1. adhikAradhArI kAmadAra upara sanehabaddha AzA rAkhanAra. 2. maMtrI nirdaya-dayAhIna hovA chatAM nirbhayatA mAnanAra. 3. kRtakSanuM hita karI tenI pAsethI pratyupakAranI AzA rAkhanAra. Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 221 ] 4. nirguNu(ekadara)nI pAse guNa-lAbha meLavavA icchanAra. 5. zarIra nIrAgI chatAM davA dAru karatA rahI zarIra gADanAra. 6. zarIre rAgISTa chatAM pathya pALavAmAM upekSA karanAra. 7. aAbhavaza kharcanA bhayathI svajana kuTuMbI sAthe saMpa rAkhavAne badale temanI sAthe kaleza--kusaMpa karanAra. 8. tathAprakAranAM vacanayeAge mitrathI virakta thaI janAra. 9. guNa-lAbha maLavAnA prasaMge ALasa karanAra. 10. paisApAtra chatAM kaleza-kusaMpamAM prIti rAkhanAra. 11. kAi jyAtiSI( jozI )nA kathana uparathI rAjyanI IcchA rAkhI svaucita AcaraNanI upekSA karanAra. 12. mUrkha-niTeALanI salAha mujaba cAlanAra. 13. du La-anAtha-garIbane pIDA upajAvavAmAM bahAdurI lekhanAra, sarakSaNa karavAne badale tene satAvanAra, 14. pragaTa-prasiddha doSa( kalaMka )vALI strI upara prIti rAkhanAra tenI sAthe anucita vyavahAra karanAra. 15. vidyA-vijJAna-kaLAnA abhyAsa karavAmAM mada Adara karanAra ( utsAha vagaranA-maMda utsAhI ). 16. anyAye kamANI karI saMcaya karela dravyane uDAvI denAra. 17. vivekazUnyatAvaDe rAjAdika jevA dakhadame rAkhanAra Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 222 ] zrI kapUravijayajI 18. jAhera rIte rAjArdika mATA leAkeAnI niMdA karanAra. 19. du:kha AvI paDatAM dInatA ane ciMtA karanAra. 20. sukhI sthitimAM unmAdavaza durgatine visarI janAra ane svecchA mujaba game tevAM niMdya kAmeA karanAra. 21. najIvA, tuccha lAbhanI khAtara hRda uparAMta kharca karI nAMkhanAra, levAnu devu karanAra. 22. parIkSA-khAtrI karavA khAtara jhera khAnAra. 23. suvarNasiddhi pramukha prApta karavAnI lAlace peAtAnA pAsenI mUDI gumAvI nirdhana-daridra banI janAra. 24. dhAtu rasAyaNuM khAine svavIrya-dhAtune nAza karanAra. 25. peAtAnAmAM meTAi mAnI (kalpI) meTA guNIjanAthI ataDo rahenAra. huMpada lAvI kAine hisAbamAM nahi gaNunAra-mada, ahaMkAra, ga karI aMte nIceA paDanAra. 26. krodha-kaSAyavaza thai AtmaghAta karavA tatpara thanAra. 27. nitya jyAM tyAM vinA prayeAjane gamanAgamana karanAra athavA jemAM kazuM vaLe tema na heAya evAM nakAmAM kAma karanAra. 28. ghA vAgyA chatAM yuddhanA tamAzeA jovA icchanAra. 29. sama-khaLIA sAthe khAtha bhIDI( kaleza karI ), vaira AMdhI svazakti( artha khaLArdika )nA kSaya karI nAkhanAra. 30. alpamUDI chatAM bhAre moTA (khATA ) ADaMbara rAkhanAra. Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 223 ] 31. peAtAne paMDita mAnI laI ahaMkAravaza jyAM tyAM jema tema akavAda-vAdavivAda-vitaMDAvAda karanAra. 3ra. peAtAne zUrA (bahAdUra) lekhI bedarakAra banI koinI kazI khIka (bhIti) nahi rAkhanAra. 33. Apastuti karavAvaDe anya janAnI halakAi karanAra. 34. hAsyagarbhita vacanAvaDe anyanAM mane lenAra. 35. nabaLI sthitivALA pAse svadravyarakSaNArthe thApaNu mUkanAra ( ane pachI pAchuM na maLe tyAre pastAvA karanAra). 36. zaMkAzIla kArya karavAmAM 37. vavicAryuM . kharca karI kheda-zeAka karanAra, ati uDAu bananAra. svadravyanA vyaya karI denAra. hisAba joi manamAM 38. nasIba upara AdhAra rAkhI svapuruSArtha tajI denAra. 39. peAte nina chatAM vAtaneA rasIe banI svAcita vyavasAyamAM citta parAvI kAma nahi karanAra. 40. mAta,pitA, atithi pramukhanI bhakti karavI bhUlI janAra. 41. peAte namratA kSamAdika guNarahita chatAM kuLanA mada karanAra. 42. kaTAra svara chatAM (sabhA samakSa) gAyana karavA besanAra. 43. strInA bhayathI ( ucita ) kArya nahi karanAra. 44. kRpaNutAvaDe daradrI jevI dazAne sevanAra. Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ rara4 ] zrI karkharavijayajI 45. pragaTa daSavALA duSTa janenI prazaMsA karanAra. 46. pitAnA apalakSaNavaDe sabhAmAMthI bahiSkRta thanAra. 47. saMdeza pahoMcADavA kAsadI karanAra chatAM saMdeze ja bhUlI janAra (zunya hRdayane bekALajIvALa). 48. khAMsInuM darda chatAM cerInuM sAhasa karanAra 49. jaza, kIrti mATe bhajana pAchaLa puSkaLa kharca karanArA 50. potAnI prazaMsA karAvavA mATe thoDuM jamI UThI janAra. 51. tuccha phaLAdika athavA zAkAdika khAvAmAM ati Asakti rAkhanAra. para. kapaTabharyA cATu vacanathI (khuzAmatathI) chetarAI janAra. 53. vezyAnI peThe zatru sAthe kaleza-kaMkAsa karanAra. 54. be jaNa khAnagI vAta karatAM hoya tyAM vagararAe janAra. 55. rAjAnI maherabAnI pAmI, te kAyama TakI raheze ema mAnI besanAra ane khare vakhate chetarAI janAra. - pa. anyAya-anItino mArga AdarI moTAI (prabhutA ) meLavavA IcchA rAkhanAra. 57. pite nirdhana-dravyahIna chatAM pisAvaDe banI zake evAM kArya karavAnI abhilASA rAkhanAra. 58.jaza kIrtinA lebhathI ajANyA-aparicita (kArya athavA manuSAdika)ne sAkSI-jAmIna-TrasTI thavArUpa jokhama kheDanAra. Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 225 ] 59. gupta-khAnagI rAkhavA jevI vAta jyAM tyAM pragaTa karI denAra ( ane pAchaLathI pastAvo karanAra ). * 60. hitazikSA ( zikhAmaNa ) ApanAra upara nakAme matsara ( roSa ) karanAra. 61. pAtrApAtranI parIkSA vagara viveka rahita sahu upara vizvAsa rAkhanAra. 62. yathArtha lokavyavahArane nahiM jANanAra (ane nahiM pALanAra ). 63. bhikSuka-paropajIvI chatAM garamAgarama tAjI rasoI khAvAnI IcchA rAkhanAra. 64. gurupada dhAryA chatAM svaucita karaNamAM zithilatAmaMdatA AdaranAra. 65. kukarma-nIca-siMgha kArya karatAM chatAM lagAre lajajA ( zarama ) nahiM rAkhanAra, pragaTapaNe lAja-zarama tajI nIca karma karI baDAI mAranAra ( ane pazu jevuM jIvana jIvanAra ). 66. ThAvakuM moDhuM rAkhIne bolavAne badale ( khaDakhaDa ) hasato hasato bolanAre. A mUrNa zatakano bhAvArtha samajI je bhavya jane pArakAM chidra nahiM jatAM potAnI bhUle zedhIne sudhAraze te jarUrI sukhI thaze. | ( A. pra. pu. 18. pR. 300 ) 15 Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 226 ] zrI kapUravijayajI praznottara ratnamAlikA ("vetAmbara guruzrI vimalena racitA.) 1. pro-AdaravA yogya zuM? u0-gurunI hitazikhAmaNa (zikSA). 2. pra-tajavA yogya zuM ? u-na karavAnA kAma (akArya). 3. pra-guru koNa? utattvajJa temaja parahita karavA UjamALa. 4. pro-vidvAnoe zIdhra zuM karavuM? u0-bhavaparaMparAne uccheda (janmamaraNano aMta.) pa. pra-mekSane upAya zo? u0-samyaga (yathArtha) jJAna ane sadvartana. 6. prA-parabhava jatAM bhAtu zuM ? u-bhAva sahita dAna, zIla ane tapa (dharma ). 7. pra-A lokamAM pavitra koNa? u-jenuM mana pavitra-nirmaLa hoya te. 8. pra-paMDita keNa? u0-vivekavAna 9. pra-viSa ( halAhala jhera) kayuM? u -gurunuM apamAna (AzAtanA). 10. pra-manuSyapaNAne sAra zuM ? u0-vaparahita sAdhavA sadA sAvadhAnatA. Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 227 ] 11. pra-madirAnA peThe mUcchita karanAra koNa? u-neha-rAga. 12. prava-Atmadhana lUMTanArA cora ke ? u -zabda, rUpa, rasAdi viSaye. 13. prava-bhavane vadhAranAra keNa? u0-tRSNa. 14. pra-ahitakArI duzmana keNa ? u0-pramAda-ALasa ja. 15. pra-jagatanA jI zAthI bIhe che ( kaMpe che ) u0-maraNathI. 16. prA-jAtiaMdhathI Akare keNa? u0-rAgAdhe. 17. pra.-khare zUravIra koNa? u -strInA kaTAkSa bANathI je avyathita (aparAjita) che. 18. pra-karNapuTavaDe pIvA yogya amRta zuM ? u-sadupadeza. 19. pra-prabhutAnuM mULa zuM? u0-keInI pAse prArthanA (dInatA) na karavI te. 20. pra-ati gahana-gUDha zuM? u-strIcaritra. 21. praka-catura koNa? u-je strIcaritrathI na chetarAya-ThagAya-khaMDAya te. 22. pra-dAridra kayuM? u0-asaMtoSa. 23. pra-laghutA kaI? u0-vAcanA. Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 228] zrI karavijayajI 24. pra-kharuM jIvita (jIvatara ) kayuM? u-nirdoSa ( pApa-kalaMka-rahita ). 25. pra-jaDatA kaI? u0-chatI zakita-buddhie ALasa karavuM (abhyAsa na karavo te). 26. praha-jAgate koNa? u0-vivekI (jene hitAhitanuM yathArtha bhAna thayuM hoya te). 27. pra-nidrA kaI? u-jIvanI mUDhatA (ajJAnadazA). 28. praha-ati capala zuM? u0-jobana (juvAnI), lakSmI ane AyuSya. 29. pra-caMdranA kiraNa jevA zItaLa koNa? u0-sajajana-sapuruSa ja. 30. pra-kharI naraka kaI? u0-paravazatA-parataMtratA-parAdhInatA. 31. pra.-kharuM sukha kayuM? u-sarvasaMgatyAga-verAgya. 32. pra-satya kayuM? u0-prANIne hitarUpa thAya te. 33. pra-prANImAtrane priya zuM? u0-nija prANa 34. pra.-kharuM dAna karyuM ? u0-phaLanI IcchA rahita devAya te. 35. pra0-kharo mitra ko? u0-pApathI nivartAve ane dharmamAM je te. 36. prakharuM AbhUSaNa kayuM? u0-zIla-sadAcaraNa. Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ rara9 ] 37. praka-vANInuM bhUSaNa zuM? u0-priya ane paththa(hita)rUpa satya. 38. prava-arthakArI zuM? u0-astavyasta (avyavasthita) mana, 39. pra.-sukha-zAMtikArI zuM? u0-sarvahita cintavanarUpa maitrI. 40. pra-sarva duHkhanAzaka zuM ? u -sarvavirati cAritra (Atmanigraha). 41. pra-aMdha koNa? u0-akAryamAM rakta rahe te. 42. praka-badhira (bahere) koNa? u0-hitavacana na sAMbhaLe te. 43. pra-mUMge koNa? u0-avasare priya bolI na jANe te. 44. pra-maraNa kayuM ? umUrNapaNuM-mUDhatA. 45. pra-amUlya zuM? u0-je kharI take devAya te. 46. pra-maraNa paryanta sAle zuM ? u0-chAnuM kareluM kArya (pApa). 47. pra-kayAM udyama karavo? u0-vidyAbhyAsa, saoSadha ane dAnamArgamAM. 48. pra-upekSA kayAM karavI ? u0-durjana, parastrI ane paradhana viSe. Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 230 ] zrI karkharavijayajI 49 pra-sadA zuM cintavavuM? | u-saMsAranI asAratA. 50. pra-vahAlI kene karavI? u0-karuNA, dAkSiNyatA ane maitro. 51. praha-kaMThe prANa Ave te paNa kone vaza na thavuM? u0-mUrkha, kheda, garva ane kRtanane. 52. pra0-pUjya koNa? u-sadAcaraNavaMta-sucAritrI ( akhaMDa cAritravata ). 53. pra-kamanasIba koNa? | u-kuzIla-duHzIla athavA cAritra-AcArabhraSTa. 54. pra-jagatane koNa jItI zake ? u0-satya ane kSamAvaMta puruSa. 55. prava-de paNa kone bhAvapUrvaka atyanta name che? u0-dayApradhAna atyaMta dayALu prANIne. pa6. pra-sujJajanee zAthI virakta rahevuM ? u0-saMsAra aTavI thakI. 57. pra-prANuo kone vaza thaI rahe? u-satya ane priyabhASI vinIta janane. 58. pra-pratyakSa ane parokSa lAbha mATe kayAM sthiti karavI? u0-nyAyanA mArgamAM. Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 231 ] 59. pra-vijaLI jevAM capaLa keNuM ?' u0-durjananI saMgati-goSTI ane strI jAti. 60. pra-kalikALamAM paNa meruparvata jevA nizcaLa keNa ? u0-puruSa-sajjane. 61. pra-chate paise zocavA gya zuM ? - u0-kRpaNutA-kaMjusAI-babIlAI. 62. pra--ghaNuM ochuM dhana chatAM prazaMsavA yogya zuM ? u -udAratA. 63. pra-prabhutA-adhikAra chatAM prazaMsavA yogya zuM ? u0-sahanazIlatA-kSamA-namratA. 64. pra-ciMtAmaNi ratna jevI durlabha kaI cAra vastu jJAnI puruSa vizeSa vakhANe che ? u0-(1) priya-miSTa vacana sahita dAna, (2) garva-mada rahita jJAna, (3) kSamA sahita zArya ane (4) tyAga vRtti-udAratA sahita lamI. e cAra zubha vastune saMga prApta tha durlabha che. uparokata nirdoSa praznottaramALAne je bhavyAtmAo kaMThagata karaze teo anya AbharaNe vagara paNa vidvAnonI sabhAmAM bhA pAmaze. nirmaLa ratnamALanI jevI A praznottaramALA vimala nAmanA vetAmbara guruzrIe viracI che te kaMThagata karI chatI Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 232 ] zrI kapUravijayajI kone vibhUSita na kare ? eTale kaDhaMgata karanAra-hRdaye dhAranAra sahukAi bhavyAtmAone te vibhUSita kare ja. ghaNI sugamatAthI gaMbhIra praznonA uttara A laghu graMthamAM Apela che tenA upara sArI rIte manana karI huMsavat sAragrAhI banI sahu kAi svazreya sAdheA. [ A, pra. pu. 15, pR. 55 ] jaina kAmanI paDatI mATe javAbadAra kANu ? tenI caDatI kema thai zake ? ahArathI leka jaina kAmane paiseTake sukhI samaje che, paNa temanI e samaja uparauparanA dekhAva uparathI ba MdhAyelI hAya che. zaherAmAM AgevAna jainA meAjazAkha mANutA dekhAya, bhAgavilAsa vilasatA jaNAya ane icchA mujaba e paisA anu ka pAbuddhithI ke dharma buddhithI ke dekhAdekhIthI vAparatA dekhAya tethI bIjA leAkeA AkhI jaina kAma paNu sukhI ja haze evu anumAna karI le e banavAjoga che. atyAre jaina kAmanA AgevAne, sAdhue ke zrAvakeAnI eparavAithI, bedarakArIthI ke pramAdathI jaina kAmanA mATe bhAga garIma sthitimAM AvI gayA jaNAya che. nirdhana avasthAne kAraNe AjIvikAnI cintAne lai keTalAka bhAga dharma karma paNa visarI jatA jovAya che. keTalAMka khAnadAna kuTue lAcArabharI sthitimAM AvI javAthI temane uttarapUti paNa bhAgye ja thavA pAme che. tema chatAM zrImata gaNAtA leAkeA je bhAgavilAsa karavA TevAyelA che. temAM ja mazagUla rahI temanI bhAgye ja dara Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 233 ] kAra karatA dekhAya che e zuM zaramanI vAta nathI ? vadhAre zaramanI vAta to e che ke te bApaDA pramAdI zrImaMto pote zAthI paiso pAmyA? tene tathA bhaviSyamAM-bhavAntaramAM pote zI rIte sukha sAdhana pAmI zakaze? tene khyAla sarakhe paNa bhAgye ja kare che. zatruMjaya mAhAyamAM zrI dhanezvarasUrIzvara spaSTa jaNAve che ke " dharmanA prabhAve lamIlIlA pramukha pAmIne je koI zakhsa e ja upagArI dharmane anAdara kare che, te svasvAmI droha karanAra pAtakInuM zreya bhaviSyamAM zI rIte thavA pAmaze ? " sUrIzvaranAM A vacana bahu marmabharelAM ane manana karavA lAyaka hovAthI pramAdazIla janoe AMkha ughADI vicAravA ane lakSamAM levA gya che. pUrva janmamAM sArAM sukRta karI A janmamAM tenAM phaLarUpe lakSmI pramukha addhi prApta karelI che paNa je prApta thayelI rUDI sAmagrIvaDe A bhavamAM je kaMI paNa sukRta kamANI karI leze nahi to bhaviSyamAM tene bahu pastAvuM paDaze, lAcArI bhogavavI paDaze ane AgaLa upara duHkhe dahADA kADhavA paDaze; kemake "karaNa evI pAra utaraNuM" ane "vAvavuM evuM laNavuM" e spaSTa vAta che, ekaDeeka jevI che ane pote ja ThAvakI rIte ema bole paNa che; chatAM paropakAranAM kAmamAM bahu pazcAta paDI jAya che ane bahudhA upekSA paNa kare che. ghaNe bhAge AvI duHsthiti jovAya che. kadAca kaI zrImaMta jena be pisA kharcavA Icche to te kRpaNatAne laIne kare cheThuM ane lokamAM dekhADe ghaNuM. athavA je vadhAre dravya kharce to tevA keI udAradilanA sajana-sAdhu puruSonI salAha ke upadezanI ochI darakAra rAkhIne manamAnatI rIte khacI nAMkhe che. kAM te jamaNavAra kare che ane kAM to jethI Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 234 ] zrI karkharavijayajI maheTAI maLe evI bAbatamAM kharca kare che. AgevAna zrImaMtanI AvI vartaNUkathI ke mane bahu sahana karavuM paDe che. abhaNe zrImaMtene keLavaNInI kadara hotI nathI ane hoya te pramANa mAM bahu ja a5. tethI jena komanI unnati je kAryavaDe thavI saMbhavita che tevA keLavaNuM jevA kAryamAM tevA zrImati bhAgye ja kaMI kharca karI zake che, jenenI keTalIka jJAtiomAM keTalAMka phaMDa paNa hoya che paNa vivekanI khAmIthI tene saMtoSa upajAve evI rIte vyaya thatuM nathI. pachI divase divase dravyane nAza thAya che yA te eka athavA bIjI rIte khavAI jAya che. nirNAyaka ToLAnI jema AvA AgevAnone kaMI samartha pUchanAra, samajAvanAra ke ThekANe pADanAra paNa bhAgye ja maLe che. A rIte jenakomanA bahoLA dravyano te nAhaka-nakAme.nAza thayA kare che. dravyane phagaTa vinAza thato aTakAvI tene samacita ati agatyanA [ vyavahArika, naitika ane dhArmika keLavaNavALa] mArge ja kharcavA jena kemamAM pUjAtA manAtA AgevAna sAdhue je ekamatathI AgevAna zrImatAne upadeza Ape te kharcanI dizAmAM sudhAre the saMbhavita che khare, paNa va dina kabake mIyAM ke pAumeM jutIyA?" sAdhuonA evA vicAra thAya evuM ApaNuM saubhAgya kayAMthI ke jethI teo samayane oLakhI ADeavaLe raste kharcAtI jenenI lakSmIne vivekasara kalyANakArI mArge kharcavA ekasapathI upadeza Ape ? je teo e pramANe varte te temanuM mAna ghaTavAne badale UlaTuM vadhavAnuM. sAthosAtha jaina samAjane uddhAra thAya, dharmanI prabhAvanA thAya ane sahunuM zreya ja thAya. [ A. pra. pu. 13, pR. 23 ] Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : ( [ 235 ] AtmakalyANa sAdhavAnI saMkSipta zikhAmaNa. 1. he mugdha jIva ! rAI ane sarasava jevaDAM parAyAM chidrane tuM jue che ane bIlAM jevaDAM moTAM pitAnA chidra(doSa)ne dekhato chato paNa dekhato nathI, arthAta pitAnAmAM rahelA aneka avaguNone nahi sudhAratAM pArakAM ja chidra tAkate (zodhato) phare che, e tArI mUrkhAIne tuM kema jota-jANatA ke lakSyamAM leto nathI ? mUDha ! ceta ! ceta ! tuM moTo dekhAIne kema beTe kare che ane zAhukAra kahevAtA chatAM devALuM kema kADhe che ? 2. he bhavyAtmana ! manuSyapaNuM, Arya kSetra, uttama jAti, uttama kuLa, pAMce iMdriye paripUrNa, nirogI zarIra, dIrgha AyuSya, parahitaparAyaNa buddhi, dharmazAstranuM zravaNa tathA avadhAraNa, tasvArtha zraddhA ane tapasaMyamamAM prayatna ATalAM bAra vAnAM A manuSyalokamAM prApta thavAM atyaMta durlabha che. 3. (1) culaga-paripATI bhajana (2) pAsaga-pAsA (3) dhAnya (4) yUpastaMbha (5) ratna (6) svapna (7) caka rAdhAvedha (8) cama-kacchapa grIvA (9) yugadhUsaruM ( 10 ) ane paramANu-e zAstrokta daza daSTAMte manuSyabhava pAma mahAdurlabha che. kadAca devaprabhAvathI uparokta daza vAta bane paNa manuSyabhavanI pharIne prApti thavI to kharekhara durlabha ja che. 4. tema chatAM AzcaryanI vAta e che ke Alasya, meha, avajJA, ahaMkAra, krodha, pramAda-nidrAdi, kRpaNutA, bhaya, zeka, ajJAna, vyAkSepa, kutUhala-iMdrajAla pramukha avalokana ane khela Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ ra36 ] zrI karkharavijayajI tamAsA ramatagamatanA kAraNe atidurlabha manuSyabhava pAmIne paNa jIva saMsArane pAra pamADanArI evI hitakArI zAstravANIne sAMbhaLatuM nathI-sAMbhaLavAne udyama paNa karato nathI. 5. madha, viSaya, kaSAya, nidrA ane vikathA e pAMca duSTa pramAdane vaza paDelA prANIo saMsAramAM rajhaLe che, janmamaraNanA pherAmAMthI mukta thaI zakatA nathI. ukta pAMca pramAdanuM svarUpa sArI rIte samajI sujJajanoe tene avazya tyAga kare ucita che tethI tenuM saMkSipta svarUpa nIce darzAvavAmAM Ave che je atyaMta upayogI thaI paDaze. (1) jenAthI paravaza thaI jaI (bebhAna banI) kAryAkArya, vAyAvAya tema ja gamyAgamane kaze viveka rahI zakato nathI tevuM madyapAna (Intoxication) kadApi karavuM nahi. madyapAnanA pariNAme dvArikA nagarI ane yAdone nAza thaye hate te hakIkata suprasiddha che. (2) bhagavatI vakhate mIThA lAgatA paNa pariNAme jhera jevA viSaye viveka rahita janone ja priya lAge che, vivekI ja te tenAthI dUra rahevA ja prayatna kare che. . (3) jenA vaDe kaluSita thayelA AtmAne karma cATe ane lAMbe vakhata Take evA krodha, mAna, mAyA ane lebha e cAre kaSAyone kSamA, mRdutA, saralatA ane saMtoSavaDe sujJajanee khALavA-TALavA jarUra prayatna karavo joIe. saMsArane vadhAranAra e cAra kaSAya ja che. - () te kaSAyane vaza thavAthI jIva A lekamAM tema ja Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 237] paralekamAM kharAba avasthA pAme che, kema ke nidrAvaza thayela prANa agni pramukha upadravathI vinAza pAmI jAya che. vaLI tene vaza thayela prANI dharmakAryomAM cittane joDI zakato nathI, tethI ja dhamI puruSo jagatA bhalA ane adhama mANaso UMghatA bhalA" kahyA che; kema ke dhamI mANasa tethI dharma karI zake ane adhamI hoya te pApathI bacI zake. (5) jethI kazuM svaparahita thatuM nathI evI nakAmI ane viruddha vAto karavAthI pApa ja baMdhAya che, tethI jyAM sudhI mana parAI vAto karavAnI Teva na taje tyAM sudhI tene vizuddha dhyAnamAM ja parovI devuM zreSTha che. zUravIra, parAkramI, puruSArthavata (jiteMdriya) janenuM ja zIdhra kalyANa thaI zake che. | [A. pra. pu. 14, pR. 71 ] zrI vItarAgapraNIta pavitra dharmamArga zuddha deva, guru, dharmanI niSpakSapaNe bane teTalI khaMta ane dhIrajathI (zrata, zIla, dayA ane tapavaDe) parIkSA karI tene daDhatAthI svIkAra karavo ke jethI tenAthI kadApi ThagAvAno prasaMga Ave nahi, paramatanI vAMchA thAya nahi tema ja phaLa mATe paNa adhIraja-AturatA thavA pAme nahi (vyavahAra samakita). sattA-zaktirUpe AtmA ja zuddha deva, guru ane dharmarUpa che. anaMta jJAnAdika guNasaMpadAno svAmI che. rAga-dveSAdika vibhAva upage ja te anyathA (viparIta ) jaNAya che. te rAgAdika vibhAvane tyAga karI niSkaSAyatArUpa nija svabhAva Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 238 ] zrI kapUravijayajI pariNatine AdaravAthI e ja AtmA zuddha phaTika je nirmaLa (vyaktapaNe) thaI rahe che, tethI nija AtmatattvanuM yathArtha bhAna karI temAM daDha pratIti-vizvAsa rAkhI samatA-sthiratArUpa nija svabhAvamAM ramavuM e ja svakartavya che (nizcaya samakita). nAnA moTA sahu jIvone Atma samAna lekhI sarala vyavahArI thavuM. sahunuM hita ciMtavanarUpa maitrIbhAva, duHkhI jananuM duHkha dUra karavArUpa karuNabhAva, sukhIne-sadgaNIne dekhI pramudita thavArUpa pramedabhAva ane ati kaThora pariNAmI chava pratye upekSA (udAsInatA) bhAva rAkhI jinezvara deve kahelA dayAnA siddhAMtane yathAzakti saphaLa kare. uparokta saphaLa bhAvane ja AgaLa karIne satya, asteya (acarya, brahmacarya ane asaMgatAdika vratanuM paripAlana karavA daDha lakSya rAkhavuM. priya ane pathya evuM tathya (satya) paNa jarUrI prasaMge bolavuM, satya pratijJAvaMta banavuM, DahApaNabharI pratijJA ja karavI ane tene pUrA terathI nirvAha kare, kAyara banI karelI pratijJAno bhaMga na ja kare, tuccha svArthanI khAtara satyano bhaMga kare nahi paNa game te bhege satyanuM ja pAlana karavuM. krodha, lobha, bhaya ke hAsyavaza thaI asatya bolavuM nahi, bhavabhIru banI satyaparAyaNa ja rahevuM. nyAya, nIti ane pramANikapaNAnuM dhoraNa makakamapaNe AdarI koI paNa prakAre paravaMcanA karavI nahi. paiso agiyArame prANa lekhAya che te apaharavAthI sakaLa prANu apaharavA jevuM jaNAya che. mAlIkanI rajA vagara kaI paNa cIja svecchAe bhegavaTA mATe levI te pragaTa anyAya che. mAlIkanI rajAthI jarUrI vastu laI zakAya Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 239 ] che. rAgAdika paraMpariNati tajI svabhAvamAM ramaNatAvALA banavu te nizcaya brahmacarya, ane te rAgAdikanA kAraNarUpa viSayasaMga mAtra va devA te vyavahArathI brahmacarya kahevAya che. vivekI gRhasthA paNa parastrIne mAtRtulya lekhe che te pachI saMta mahAtmA evA susAdhujanAnu te kahevu' ja zu? teo te viSayavAsanAne unmUlana karavAnA ja yatna kare che. brahmacarya nA prabhAva aciMtya che. viSayAbhilASane jItI lenAra du:khamAtrane dU karI zake che ane te svarga tathA apavarga -meAkSane prApta thAya che. brahmacarya thI pratyakSa ane parAkSa aneka lAbha saMbhave che. vijayazeTha, vijayAzeThANI, sudarzana zeTha, sItA, subhadrA, jaMbusvAmI ane sthUlabhadrAdika tenA uttama dRSTAMtarUpa che. parigraha anarthanuM mULa che. parigrahavaza mamatAvaDe jIva bhAre du:kha veThe che. ligadhArI jane paNa mAyAmAM lapeTAI peAtAnI pAyamAlI karI nAMkhe che, tethI temaNe kaMcana ane kAminIthI sadaMtara aLagA ja rahevu joie. gRhastha janeAe paNa saMtASavRtti AdarI icchAnuM pramANa karavuM ghaTe che. dhana- dhAnyAkrika navavidha bAhya parigraha sAthe mithyAtvakaSAyAdi cauda prakAranA abhyaMtara parigraha tajanAra mahAzaya ja kharekhara sthira-akSaya evA meAkSasukhanA adhikArI thai zake che. icchApramANavALe satASI zrAvaka nyAyadravyavaDe pavitra zAsananI prabhAvanA karI zake che tathA mULavata sAthe uttaravrata(guNuvrata ane zikSAvrata )ne paNa sukhapUrvaka sevI-ArAdhI svajanmanI sArthakatA karI zake che. [ A. pra. pu. 15, pR. 168 ] Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 240 ] zrI kapUravijayajI have paNa kai cetI zakAya ke nahi ? sAcu' jIvitavya IcchanArAoe te avazya cetavu ja joie. zrImAn haribhadrasUrIzvarajI vyAjabI ja kahe che ke jo tamAre tamAruM' caitanya TakAvavu ja hAya, sukhI ane samRddhivaMta anavu ja hAya tA sarvAMga sadazI paramAtmA paramatattvanuM ArAdhana kare.. ekAMta hitakArI prabhunI AjJAone abhyAsa karA ane svazaktinu gopana karyA vagara te pavitra AjJAonu pAlana kare. jema savedyanI AjJA mujaba cAlavAthI vyAdhinA vahelA aMta Ave che tema sanadevanA vacanane anusarIne cAlavAthI jarUra sarva du:khane, are! janmamaraNanA sarvathA ata Ave che. parantu tema karavA pahelAM anAdipriya evI svacchaMdatA tajavI paDe che. svachaMdapaNe kupathya sevanAra kadApi vyAdhine aMta karI zake kharA ? nahi ja, tevI rIte mada { Intoxication ), viSayAsakti (Sensual Appetite ), kaSAya ( Anger, pride etc. ), Alasya ( Idleness ) ane vakathA (Gossips ) vagere svacchaMda pravRttinuM satata sevana karyo karavAthI janma maraNAdika ana'ta du:khanA kadApi aMta AvI zake ja nahi. ajJAna, mithyAtva ane meha-mamatAvaza mUDha prANIo peAtAnI viparIta pravRttine sAcI ane sukhadAyaka lekhI adhikAdhika du:khanA vamaLamAM paDyA kare che. A bhayaMkara viparItatAnu' temane game te rIte yathArtha bhAna thavuM joie, ane temAMthI peAtAnA uddhAra karavA jJAnI mahAzayeAnAM ekAMta hitakArI vacanAnuM Alekhana lai, anAdinI svacchaMdatAne Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 241 ] tilAMjali ApI potAnI zaktinuM lezamAtra gopana kyo vagara sadAcAraparAyaNa rahevuM joIye. svArthodhatAthI vagaravicAryuM aneka prakAranI pratikULatA anyanA mArgamAM UbhI karatAM viramavuM joIe, kemake te ja pratikULatA svaparanI unnatinA mArgamAM avarodha-aMtarAyakAraka thaI paDe che, ane kSaNika sukha meLavavAnI dhunamAM apAra duHkhanA DuMgara UbhA karavAmAM Ave che. rAvaNa ke duryodhanAdikanA dAkhalA tapAsaze to uparanA kathananI satyatA sacoTa samajAze ane tame tevAM apakRtya karatAM aTakaze, eTaluM ja nahi paNa rAjasI ane tAmasI vRttione TALI, sAtvika vRtti AdarI bhUtakAlIna tema ja vartamAnakAlIna aneka uttama Adarza puruSonI jema tame paNa eka uttama AdarzajIvana gALavA tatpara thazo, ane anya aneka bhavyAtmAone paNa svajIvana sudhAraNAmAM umadA daSTAMtarUpa thavAne bhAgyazALI thaI zakaze. svajIvananI sArthakatA karavA IcchanArane vadhAre zuM kahevuM ? [ A. pra. pu. 16, pR. 36 ] jevuM vAvaze tevuM laNaze-jevuM karaze tevuM ja pAmazo. dareka jIva sukha ane jIvita cAhe che, koI duHkhane ke maraNane cAhatA nathI, tema chatAM karmanA acaLa kAyadA mujaba to je Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 242 ] zrI kapUravijayajI jevuM AcaraNa ( sAruM ke mAThuM) kare che tevuM ja phaLa pAme che. Aje ja karelI karaNInuM Aje ja pUrNa phaLa maLI jatu nathI, para Mtu te kALa paripAka thatAM maLI zake che. ugra puNyapApanuM je tAtkAlika phaLa dekhAya che te tA tenA namUnArUpa akSAMza mAtra samajavu, tenuM saMpUrNa phaLa vedavAnA samaya tA hajI have ja AvavAnA che. eka mANase bahu anIti AdarI, vizvAsabhaMga karI, ThagavidyA karI keTaluMka dravya prApta karyuM paNa te pApa pragaTa thatAM tene bahu sakhsa zikSA thAya che tyAre lAko paNa tene tiraskAra karavApUrvaka khele che ke tene tenA ugra pApanuM pratyakSa phaLa maLyuM. jo ke e vAta kharI che te paNa e zikSA uparAMta hajI tene bhaviSyamAM ( bhavAMtaramAM) tenA bahu mAThAM phaLa bhAgavavAnAM bAkI rahelAM che. e ja rIte ati udAratAthI ni:svArtha paNe je sukRtyA kare che. tene tAtkAlika leAkasatkArAdi phaLa maLe che, paraMtu tenI karaNInuM mukhya-pAramArthika phaLa tA bhaviSyamAM khIjuM ghaNuM umadA prakAranuM maLI zake ema che. A vAtanI khAtrI karavA aneka purAvA maLI zake che. eka ja bApanA athavA eka ja sAthe, eka ja gAmamAM ke eka ja kuLamAM utpanna thayelA be athavA vadhAre jIvA eka sarakhAM agApAMgane pAmyA chatAM sukha-samRddhimAM eka bIjA karatAM ochA ke adhika pramANamAM pragaTa dekhAya che. eka janmathI ja du:khI- rAgI bIjo sarvAMga sukhI-niraMgI, eka jJAnI khIjo ajJAnI, eka rAjA-adhikArI tyAre bIjo raka-nAkara vagere pragaTa viSamatA dekhAya che, te saghaLuM pUrvakRta zubhAzubha karaNInuM ja phaLa che. Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 243 ] eTaluM ja nahi paNa ethI punarbhavanI paNa siddhi thaI zake che. eka taratanuM janmeluM bALaka janmatAM ja ahIM koInA paNa zikhavyA vagara ja stanapAna karavA maMDe che, te zuM tenA pUrvabhavanA saMskAra vagara ja bane che ? jIva jevI jevI karaNa jevI jevI bhAvanAthI kare che tene tenuM zubhAzubha phaLa tarata nahi te kALa paripakva thatAM maLe ja che. prathama paDelA zubhAzubha saMskAro nimitta pAmIne ubhUta thaI jIvane sukhadu:kharUpe pariName che tethI zANA bhAIbahenoe zubha abhyAsa karavA sadA ya lakSya ApavA cUkavuM nahi. [ A. pra. pu. 16, pR. 37 ] saddabhAvanAno alokika camatkAra ane te ApaNuM nasenasamAM pragaTAvavAnI anivArya jarUra. samAjanuM ke pavitra zAsananuM kharuM hita haiye gharanAra dareka vyaktine sadabhAvanA e potAne mudrAlekha hovo joIe, ane tene potAnI nasenasamAM lakhI levuM joIe. | mugdha jIvo ajJAnavaza mAyika sukhamAM muMjhAI rahe chejema zvAna zuSka hADakAne khAvAmAM majhA mAne che-sukha samaje che, paNa temAM pariNAme duHkha ja meLave che. sahu koI sukhane ja cAhe che paraMtu te sukha kSaNavinAzI nahi paNa avinAzI hovuM joIe, asAra nahi paNa sArabhUta hovuM joIe. tevuM kharuM sArabhUta avinAzI sukha to AtmAmAMthI ja maLI zake che. mugdha-ajJAnI jIva te meLavI zakato nathI, jJAnI-vivekI AmA ja te meLavavA bhAgyazALI bane che. Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 244 ] zrI kapUravijaya yathArtha jJAna-samaja, yathArtha zraddhA-pratIti ane yathA vanavaDe ja tevuM vAstavika sukha meLavI zakAya che. pratyeka AtmAmAM anaMta guNarAzi ( kharI jhaverAta ) chupI rahelI che, tenI barAbara mAhIti, tevA daDha vizvAsa ane AtmAmAM ja chapI rahelI anaMta guNarAzine pragaTa karI levA sarvajJa vacanAnusAre daDha prayatna e ja satya sukhaprAptinA amegha upAya che. ajJAna ane mehavaza jIva khare| mArga bhUlI, khATA mArga pakaDI lai svaccha Mda paNe cAlavAmAM ja caturAi samaje che; tethI ja te sukhane badale du:khamAM ja gabaDatA jAya che. kharekharI dilagIrI upajAve evI A du:khadAyI sthitimAMthI pratyeka jIvanA uddhAra kaI rIte thAya evu hita ciMtavana karavArUpa maitrIbhAva, tenA du:khanA aMta ANavA tanathI, manathI, vacanathI ke dhanathI dareka zakaya evA daDha prayatna karavArUpa karuNAbhAva, keAi paNa sukhI ke sadguNIne dekhI ke sAMbhaLI dilamAM prameda dharavArUpa muditAbhAva ane game tevA nIca-nidha karma karanArane paNa kevaLa karuNAdaSTithI samajAvI ThekANe pADavAnu khanI na ja zake tyAre paNa tene kavaza lekhI, rAga-dveSa rahitapaNe taTastha rahI svakarttavyaparAyaNa thai rahevArUpa mAdhyasthyabhAva svaparane atyaMta hitakArI che. saMsAra-paribhramaNunA upAdAnakAraNarUpa rAga, dveSa ane mAhArdikanuM sarvathA unmUlana karavA ane akSaya-ajarAamara meAkSasukha meLavavA icchanAra dareka vyaktie ukta sadbhAvanA svahRdayamAM sadA udita ja rAkhavI joie. ethI ja ApaNe akayatA upajAvI svaparahita saralatAthI sAdhI zakazu ane aMte parama zAMti paNa meLavI zakazuM. Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 245 ] malina-virodhI vicAra, vANI ane vartanavaDe je kusaM5 ane azAMti upajAvI svaparanA ahitamAM ja vadhAro karavAmAM Ave che ane tethI bacavA jema bane tema ujajavaLa-avirodhI vicAra, uccAra ane vartana AdaravAnI ApaNe sahune anivArya jarUra che, evI spaSTa samaja ane pratIti rAkhI svapara zreyasAdhaka prayatna karavA sahu kaI baMdhuo ane bahenoe sAvadhAnatA rAkhavI ucita che. [ A. pra. pu. 16, pR. 59 ] jaina baMdhuone khAsa upayogI sUcanAo. ghaNuMeka jUnA purANA vakhatathI dayALu jene pAMjarApoLe sthApIne kheDAM, apaMga ane anAtha evA pazuonuM pAlana karatA AvyA che, ane je ke prathama karatAM atyAranI temanI Arthika sthiti eTalI badhI sArI nathI, temAM ekaMdara ghaNe ja ghaTADo thayele jaNAya che, te paNa teo lAja-zarame nahi te dayAnI khAtara paNa mAnI lIdhelA ane mAthe paDelA e bojAne kheMcyA kare che, eTaluM ja nahi paNa paryuSaNAdi parva prasaMge puSkaLa dravyanuM ugharANuM karI kasAI leka pAsethI paNa ghaNue pazu-paMkhIone choDAvI, pAMjarApoLamAM mUkI tenA kharcamAM vizeSa vadhAro kare che. A badhA ya kharcIne tema ja bIjA kaIka AgaMtuka kharcane teo game te rIte pahoMcI vaLe che. miSTAnna mAla jamavA jamADavA pAchaLa lAkhanA kharca tema ja nAnA moTA mahotsava nimitte paNa aDhaLaka kharca karAya che. Ama chUTIchavAI aneka Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 246 ]. zrI karavijayajI dizAomAM jenonA dravyane puSkaLa vyaya thAya che, paraMtu svasamAjano uddhAra thAya, samAjanI sthiti sarva rIte sudhare ane je jenasamAje prathama jAhojalAlI karI batAvI pitAnuM ekachatra rAjya sthApyuM hatuM tevI ja nahi to tenI kaMI jhAMkhI thavA pAme evI samAjanI sthiti sudhAravA mATe have jenoe vicArapUrvaka vivekathI khAsa jarUrI dizAmAM ja dravyane vyaya karavo joIe. pAMjarApoLa pAchaLa besumAra dravyane ane vakhato vyaya karavA uparAMta tanatoDa mahenata karavAmAM Ave che, tema chatAM tenA sAdhya ane hetunuM acAsa paNuM rahI javAthI tathA vyavasthAnI keTalIka khAmI hovAthI tenAthI bhAgye ja koIne pUro saMtoSa upaja haze ? bAkI tenAM je pariNAme vakhatovakhata bahAra AvatAM saMbhaLAya che tethI kheda te aneka sahadaya janone pedA thata haze. te pazu-paMkhIo karatAM asaMkhya guNa caDhatI paMktinA lekhAtA manuSya tarapha eTalI anukaMpA kema dAkhavavAmAM AvatI nathI? sAmAnyata: mAnavajAtimAM pazu karatAM vadhAre samaja, guNanI kadara ane saddaguNanuM anukaraNa karavAnI zakti rahelI che tenI kaNa nA kahI zake ema che ? je sIdAtI sthitimAM AvI paDelA sakaLa mAnave upara anukaMpA karavAnuM banI na zake to temAMnAM khAsa Astikavarga upara ane tema paNa na banI zake to svayamI baMdhuo upara anukaMpA zA mATe nathI AvatI? je kadI Ave che to te pazu-paMkhIo upara Ave che eTalI ja Ave che. pazu-paMkhIonI anukaMpAmAM jema sahu jeno svasvazakti Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 247 ] anusAre rasapUrvaka bhAga le che tema A svadharmI adhuAnI sthiti sudhAravA ane temane UMcI paMkti upara mUkavA le che kharA ? nahi ja. teA pachI temanAmAM zrAvaka yeAgya zraddhA vigere ane karaNI rahelI zI rIte mAnavI ? kharuM jotAM te vadhI badhue pratye kevaLa anukaMpA--dayA ja nahiM paNa pUrNa prema, bhaktibhAvavALuM vartana rAkhI temanA uddhAra karavA kaTibaddha thavu joie, te ja zrAvakapaNAnI saphaLatA thAya tema che. [ A. pra. pu. 16, pR. 74 ] pAMjarApALa pramukha jIvadayAnI saMsthAAne sUcanA, A saMbaMdhamAM kaMika vyavahAru sUcanA karI zakAya ema che. lUlAM, lagaDAM, apaMga ke kevaLa azakta pazuene ja pAMjarApALamAM jarUrI rakSaNa maLe. sazakta ke sabaLa jAnavareAne khAsa tathAprakAranA duSkALAdika kAraNa vagara sagraha na karAya, tevI ceAgya vyavasthA avazya hAvI joie. kha rakSaNa mATe rAkhelAM jAnavaronA vyavasthAnI khAmIthI vRthA vinAza thave! na joIe. vyavasthAnI khAmIthI paisAnA paNa nakAme thavA uparAMta leAkavizvAsaneA bhaMga thavA pAme che. leAkeA je paisA Ape che te teneA sadupayoga karavA mATe ja Ape che tethI tene tevA ja upayAga thavA joie. eTaluM ja nahi paNa AvAM kAmA jaina tema ja jainetara sahu samudAyanI sarakhI dilaseAjIthI vivekapUrvaka cAle te ghaNuM sAruM A uparAMta jainAe bIjuM ghaNuMeka mahattvanuM kArya peAtAnA Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 248 ] zrI kapUravijayajI ja paga upara UbhA rahIne karavAnuM hoya che te mATe puSkaLa nANAnI jarUra che. judI judI jAtanI jarUrI keLavaNIne jaina AlamamAM bahoLo pracAra karavAnI anivArya jarUra che, temAM sahu jaina baMdhuoe udAra dilathI bhega Apavo joIe. ema karavAthI bahu suMdara phaLa-pariNAma meLavI zakAze ane ghaNAM bIjAM sArAM sArAM kAma paNa ethI anAyAse sAdhI zakAze. [ A. pra. pu. 16, pR. 75 ] sadabhAvanA e ja anupama zAti samarpanArI sAcI kalapanA che. [ vasaMtatilakA.] yasyAzayaM zrutakRtAtizayaM vivekapIyUSavarSaramaNIyaramaM zrayante // sadbhAvanAsuralatA nahi tasya dUre, lokottaraprazamasaukhyaphalaprasUtiH // (zAntasudhArase) zrutajJAnanA cira paricaya( abhyAsa )thI susaMskArita thayelA ane satyAsatyanA prakAzAtmaka vivekarUpa amRtanI 1 "zAntasudhArasa' nAmanA pustakamAM pR4 8 mAnA loka pAMcamAmAM thayelI arthakhalanA dUra karavAnA AzayathI upara leka sAthe tenI matalaba sahita atra ApavAmAM Avyo che. temAM saddabhAvanA ane suralatAnuM rUpaka che. te zuddha-pavitra AzayamAM ja pragaTa thAya che ane alaukika-pAramArthika-avihaDa vairAgya-anAsakti-udAsInatArUpa uttama phaLane prasare che. Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 249 ] vRSTithI atyaMta cogyatAvaMta (bhavya zobhAvata) thayelA jenA Azaya( aMtakaraNa )mAM sadabhAvanArUpI suralatA UgI nIkaLe che ( pragaTa thAya che) te zubhAzayane lokottara ( anupama ) zAntijanya sukharUpa phaLanI prApti dUra nathI; paraMtu najadIka ja che. matalaba ke jJAnInAM sUkta vacananuM zravaNa-manana karavAthI jenA hRdayamAM saviveka jAgyo che ane ethI je kharuM, khATuM, hita, aNahita, guNa, doSane sArI rIte samajI hitakara kharA guNane ja AdaravA UjamALa thaye che arthAt hRdayanI azAntinA kAraNa samajI tene dUra karavA ane sAcI zAntinAM kAraNa aMgIkAra karavA je UjamALa-sAvadhAna banyA che ane e rIte anukrame svahRdayanI zuddhi thAya evI uttama bhAvanAo-maitrI, muditA, karuNA ane madhyasthatA-sAkSAt ka95velInI jevI jenA pavitra hRdayamAM pragaTI nIkaLI che tene parama zAntarasano sAkSAt anubhava tha durlabha nathI paNa sulabha ja che. jemAM kheDANa karI, khAtara nAMkhI, saMskArita karelI kALI bhUmimAM puSkaLa varSAdanA vege bIja vAvavAthI manamAnato pAka nIpaje che tema atra paNa jANavuM. [ A. pra. pu. 11, pR. 90 ] gachano nAyaka (gaNI AcArya AdimAMthI ) koNa hoI zake ? A eka ati gaMbhIra ane mahatvano prazna ukelavAna che. zrImAn haribhasUrIzvarajI zrIpaMcavastu graMthamAM spaSTapaNe nIce mujaba hakIkata jaNAve che - Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 250 ] zrI kyUravijayajI je mahAnubhAva sAdhu sUtra ane arthamAM niSNAta-nipuNa hoya, bahuzruta gItArtha hoya, priyadharmA ane daDhadharmo heya, zrutacAritra evA dharma upara atyaMta prema ane AtmANa karI zakatA heya, anuvartanAkuzaLa-samayecita mokSa-upAyanA jANakAra hoya, uttama jAti ane kuLamAM utpanna thayA hoya, jenAM mAtapitA saMbaMdhI ubhaya pakSa nirmaLa hoya, gaMbhIraudAra AzayavALA hoya. labdhivaMta-sArA atizayavALA, zaktivaMta-prabhAvI, saMgrahazIla ane upagrahanirata-gacchasamudAyane sArI rIte nirvAha thAya teTalA upakaraNAdikane yathAavasara niHsvArthapaNe saMgraha karanAra tathA sahune upakAra karavA dezanAdika devA sadA ya tatpara rahetA hoya, jemaNe kriyAkAMDano sArI rIte abhyAsa karela hoya ane je pravacana ( zAsana-AjJA) upara atyaMta prema dharAvanArA hoya tevA samartha mahAtmA gaNanAyaka athavA AcArya hoI zake, e rIte tIrthakara devoe kaheluM che. tema ja vaLI gachanAyikA evI pravatinI paNa AvA uttama guNavALI samartha sAdhvI hoya te ja hoI zake. je gItArtha-sUtra artha ubhayamAM nipuNa hoya-samucita saMyamakriyAmAM kuzaLa sAvadhAna hoya, uttama kuLamAM utpanna thayela-kulIna hoya, utsarga apavAda yathArtha samajanAra hoya, udAra Azaya, ciradIkSita ane vayevRddha hoya. pUrvokta guNarahita chatAM je gacchanAyaka padavI ke pravartinI padavI pAtratA rahita agya jIvane Ape ane potAnAmAM pAtratA AvyA vagara ukta padavI aMgIkAra kare te jinAjJAne Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 251 ] lepa karanAra virAdhaka banI svaparanuM hita bagADe che, kema ke autamasvAmI pramukha mahApuruSee gaNadhara padane vahana karIne e zabda sArthaka karyo che. evI e mahApadavI jANI joIne pAtrahIna-agya jIvamAM je sthApana kare che tene mahApApI ne unmArgapaSaka kahyo che. tema je je pravartinI zabda AryA caMdanAdika mahAsatIoe vahI sArthaka karela che te padavI jANatAM chatAM je pAtrahInatAmAM sthApana kare che tene paNa mahApApI ne unmArgapoSaka kahyo che. sAra-zrImAna haribhadrasUrIzvarajI jevA mahApuruSonAM sarvamAnya, pramANika vacanano bhAvArtha vicArI bhavabhI, AtmAthI sAdhu, sAdhvI, zrAvaka ane zrAvikA khyAla karI satyahitakArI mArga Adaraze to jarUra svaparahita karI zakaze. [ A. pra. pu. 16, pR. 84] karmanA astitva ane atula prabhAva upara karma kulakanI vyAkhyA. 1. tribhuvanamAM eka advitIya vIra evA zrI mahAvIradevane je karmanuM astitva na hota to ghora-bhayaMkara upasargo kema thAta? 2. vIra bhagavAnane kevaLajJAna utpanna thayA chatAM paNa je karmanI prabaLa sattA vidyamAna na hota to minaka gAmamAM ativiSama e atisAra roga kema pedA thAta? 3. vIraprabhune asthika gAmamAM zUlapANi yakSadvArA Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 252 ] zrI kapUravijyajI ( aghAra upasargarUpe ) je vividha vedanA thavA pAmI te karmanuM astitva siddha kare che. 4. jo karmanuM astitva na hoya teA mahAvIrasvAmInA ane kAneAmAM tIkSNa khIlA gAvALe kema ThAkayA ? 5. saMgame vIra bhagavAnane gheAra vIza upasargo kema karyo? 6. gajasukumAlane mAthe tenA sasarA seAmIle kheranA agArA kema ApaLyA ? 7. khaMdhakasUrinA ziSyeAne pApI pAlake yaMtramAM kema pIlyA ? 8. sanatkumAra cakravattI pramukha susAdhuene vyAdhivedanA kema thavA pAmI ? 9. kozAMkhInagarImAM samRddhimAn chatAM nigraMthane tIvra cakSuvedanA kema thai ? 10. nimarAjAne mAdAhavara ane ( strInA khuDakhaDATathI ) ati du:sahu paritApa kema thavA pAmyA ? valayanA 11. seALa hajAra yakSadevAthI sevAtAM chatAM brahmadatta cakrattIne ati AkaruM adhapaNu kema prApta thayuM ? 12. A bharatakSetramAM meTA puNyanA bhaDAra sarakhA zrI vIrabhagavAn paNa svargathI cyavIne nIca geAtramAM kema utpanna thayA ? 13. mahAsamRddhivata yazasvI avaMtIsukumAlanuM zarIra ujjayinI nagarImAM zIyAlaNIe kema bhakSaNa karyuM ? Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 253 ] 14. zuddha zIlavatI satI draupadIne pAMca pAMDavorUpa pAMca bhartAra kema thayA ? 15. uttama kuLamAM upajela chatAM mRgAputrAdika kaIka jIvone naraka jevAM mahAduHkha kema sahana karavAM paDyAM ? 16. vizALa rAjavaMzamAM utpanna thayA chatAM vasudevAdika kaIka rAjaputrane bharavanavaye paribhramaNa kema karavuM paDyuM ? . 17. kRSNa vAsudevanA putra ane mIzvara bhagavAnanA khUda aMtevAsI ziSya chatAM DhaDhaNamunine nirdoSa bhikSA kema na maLI? 18. vanamAM ekalA paDelA zrI kRSNa vAsudevanuM maraNa potAnA ja bhAI jarAkumAranA hAthe kema thavA pAmyuM ? 19. ( gaMgAnadI utaravA jatAM )nAva upara ArUDha thayelA zrI vardhamAna svAmIne sudaMSTra deve kema ghera upasarga karyo ? 20. tIrthakara chatAM zrI pArzvanAtha bhagavAnane (dIkSA bAda kAusagadhyAne vartatAM)kamaTha-meghamALI deve kema ghera upasarga karyo? 21. sukhazAtA ane saibhAgyalIlAvaDe sarvoparI evA anusara vimAnavAsI devo tyAMthI vI mRtyulekamAM kema janme che? sAra-cittane camakAve evA upara TAMkelA dAkhalA uparAMta A duniyAmAM thatA anekavidha parivartana ane ApaNuM jAtamAM ja thatA aneka vicitra banAvanA svAnubhavathI e, vAta nirvivAda siddha thaI zake che ke karmanI gati-sthiti ane tene prabhAva na kaLI zakAya e anAdi akaLa ane atula che. tema chatAM je pAMce samavAya kAraNe( kALa, svabhAva, Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 254 ] zrI karavijayajI niyati, pUrvaka ane puruSArtha)nI anukULatA thaI Ave te AtmA sakaLa sAMsArika baMdhanone toDavA mArgAnusArI banI samyagdarzana, samyagajJAna ane samyapha cAritrabaLane meLavI, anukrame rAgadveSAdika duzmanone haThAvI, temane kSaya karI, sarvajJa, sarvadazI thaI, adhika AyuSya sthiti hoya to pRthvItaLa upara vicarI, aneka bhavyAtmAo upara amApa upakAra karI, temane paNa A bhadadhithI tArI sakaLa duHkha-upAdhirUpa saMsAraparaMparAno ucheda karI zAzvata-mokSapadane pAme che. [ A. pra. pu. 16, pR. 166 ] jIvAnuzAsti kulakanI vyAkhyA ( mugdha jIvane khAsa bedhadAyaka) 1. are jIva! jaLa madhye rahelA arahaTTaghaTamALanI jema A cAra gatirUpa apAra-agAdha saMsArasAgaramAM tuM anaMto kALa kramaNa karI cUkyo tema chatAM hajI kema bUjhatA nathI ? 2. are jIva! anya saMga te tane nimitta mAtra maLe che, bAkI pUrve karelAM karmonuM A badhuM azubha pariNAmathI utpanna thayeluM phaLa che ema tuM tArA dilamAM kadI vicAre che? cintave che? samaje che? 3. are mUDha jIva! tuM anya janane duSkarmathI bharela viparIta upadeza kema kare che? paraMtu durgatimAM javAnI IcchAvALAnA AvA ja duSTa pariNAma hoya che. 4. are bALa jIva! tuM kAna daIne sAvadhAnapaNe mAruM Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 255 ] hitavacana sAMbhaLa. tuM sukha-saMteSa pAmato nathI tethI mane khAtrI thAya che ke tuM dhama-puNya saMpadAthI rahita che. dharma sAthe ja sukha-saMpadA AvI maLe che. 5. are jIva ! pArakI addhi-siddhi dekhIne tuM phogaTa kheda-saMtApa na kara. dharma-puNya rahita prANune vividha jAtajAtanI saMpadA kayAMthI sAMpaDe ? 6. are jIva ! jobana, dhana ane jIvita jotajotAmAM khUTI jatuM tuM zuM nathI joto ? jue che ja. tema chatAM AmAne hita-zreya-kalyANa-maMgaLakArI evA sarvajJa vItarAgabhASita dharmane tuM zIdhra kema nathI Adarato? 7. are jIva ! svamAna ane sAhasa rahita ( Devoid of Self-Respect & Enterprise ) dIna-rAMka jevo namAle ane lAja-zarama vagarane banI tuM nIrAMte kema kAyara thaI beTho che? dharmamArgamAM kema udyama karato nathI ? 8. are jIva! sadudyama yA puruSArtha sevyA vagara (pUrvapuNyage maLela ) manuSyajanma nakAme gaye, yovana paNa vItI gayuM, (te daramiyAna) te ugra tapadharma paNa karyo nahi ane zreSTha ( nyAyayukta) lakSmI paNa meLavI nahi. "na maLyA rAma ane na maLyA dAma " tenA jevuM teM karyuM. bannethakI tuM cUkayo. teM tAro amUlya suvarNa jevo samaya gumAvI dIdho. hajI paNa zeSa jIvita rahyuM che teTalAmAM cetI levAya to sAruM che. 9. are mugdha jIva ! pArakA mukha sAme jotAM jotAM Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 256 ] zrI kapUravijayajI tAre ATalo badhe kALa nakAme nathI gaye zuM? tema chatAM jyAre tane Icchita sukha maLyuM nahi te have khaDjhanI dhArA jevuM sakhta vratanuM tuM sevana kara. . 10. vaLI tArI (kharI-AMtara-vAstavika) lakSmI parane AdhIna che ema tuM manathI mAnate nahi, paNa tArAmAM sattAmAM sAcI jhaverAta, jJAna, darzana, cAritrAdika zreSTha guNanidhAna rahela che tenI tuM pratIti-vizvAsa rAkhaje ane te prApta karI levAne upAya paNa tArA hAthamAM-svAdhIna che, eTalA mATe Adara sahita vratane svIkAra karI ane aneka prayatna karIne te AdarelAM vrata-niyamanuM sArI rIte pAlana karato rahe, e ja tArA abhyadayane akasIra upAya che. 11. jIvita tathA maraNa sAthe ane vaivana tathA jarA avasthA paNa sAthe ja upaje che, eTale temane ApasamAM bahu gADha saMbaMdha rahele che. bAmAM rahelA jaLanI jema kSaNe kSaNe AukhuM khUTatuM ja jAya che e nyAye jIvita sAthe ja maraNa sarjAyeluM samajavuM. vaivanane cAra divasane caTake pataMgIyA raMganI mAphaka kSaNika dekhAvamAtra hovAthI tenA upara vizvAsa rAkhI besanAra ThagAI jAya che. jotajotAmAM vanano raMga UDI jAya che, ane jarA avasthA dAkhala thaI pitAno jamAva kare che, athavA " THI vayoniH " jeTaluM vaya-jIvita ochuM thayuM teTalI jarA AvI-dAkhala thaI samajavI. e nyAye paNa yovanane vizvAsa rAkhavA gya nathI, paNa teve vakhate zarIramAM sAruM jema-baLa-vIya hevAthI banI zake teTaluM sukRta-parabhavanuM Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 257 ] bhAtuM karI levu ja vyAjabI che. pachI jyAre jarA AvI, vyAdhi vadhyA ane iMdriyabaLa ghaTayu tyAre dharma sAdhana karavuM du bha thaI paDe che mATe pANI AvyA pahelAM ja pALa khAMdhI levI sArI. jIvita ane jarAnI peThe lakSmI paNa capaLa-asthira hAvAthI tene vinAza thaI jatAM vAra lAgatI nathI, tethI tenA lAbha ke hAni prasaMge harSa ke kheda nahi karatAM sAkSIbhAve yA samabhAve rahevuM. vaLI tenI vidyamAnatAmAM bane teTale tenA sArA upayAga karI levA. [ A. pra. pu 16, pR. 190 ] kevaLa hitabuddhithI sAdhue ApaNane sAcA mArga batAve tene AdaratAM pramAda karavA te gaMbhIra bhUla lekhAya. parApakArI saMta-sAdhujanA kevaLa hitabuddhithI ja ApaNane sanmArga batAvI rahyA haiAya tyAre pramAda, viSaya ane kaSAyAkrikane vaza thai teneA anAdara karAya te te ApaNA pragaTa aviveka ja lekhAya. sarvajJa vItarAga deva ane nigraMtha gurunI sevA-upAsanA karanAra dareke dareka jaina bhAi-bahene avazya vicAravu ghaTe ke ApaNA AcAra-vicAra evA te zuddha-pavitra hAvA joie ke tenu game te anyadarzInI bhAi-bahenA prItithI anukaraNu kare. tene badale jyAre tee ja ApaNI niMdA-TIkA kare eTale 17 Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 258 ] zrI kapUravijayajI darajje ApaNA AcAravicArane milana karI mUkIe te pachI ApaNAmAM jainapaNuM rahyuM ja kayAM ? jIvadayA ( jayaNA ) jenA dilamAM vasI ja hAya tevA koi paNa jainakharce bhUmizuddhi karavA nimitte sukeAmaLa vAsadI vAparavAne badale karavata jevI dhAravALI khajUrInI sAvaraNI vAparI zake kharA ? atyAre anyadarzanIonI peThe jene peAtAnA ghara, hATa vagere sthaLe khajUrInI sAvaraNI vAparatAM jarA ya acakAya che kharA? nahIM ja, teA pachI temane jaina zI rIte lekhavA ? jenA dilamAM jIvadayA ja na hAya te kaThera dilanA jIvA jainadharmane lAyaka ja kema lekhAya ? A vAta gaMbhIrapaNe vicAravA ceAgya che. khAnapAnAdika bIjA paNa aneka prasaMge evI ja upekSA thatI nathI jaNAtI zuM ? jemAM asaMkhya jIvA kSaNe kSaNe upaje ane viSNuse evA eThavADa karatAM temane Dara lAge che ? nahIM ja. pIvAnuM pANI paNa kevu' geAbaru-eThuM karI mUkAya che? jANe ke DhAranA aveDAnA pANI jevu eka mIjAnI lALamizrita gaMduM banI rahyuM hAya. sujJa ke vivekI bhAibahenAe tA AvI gadAI karatAM tarata ja aTakI javuM joie ane cAkhkhAi rAkhavI joie. rAMdhelA bhAta vageremAMthI iyaLa, dhaneDA pramukhanAM mRta kalevareA nIkaLatA najare jovAya che chatAM tenI ghRNA kAne Ave che ? pUratI tapAsa rAkhI tevI thatI bhUlene jo dhAre te tarata ja sudhArI zake che. jIvicAra, navatattva ke karma graMtha vagere kevaLa pApaTanI peThe pI javAthI kazu vaLatuM nathI, bhaNIne pAchuM gaNavuM joie. viveka vagaranI dharmakaraNI tadna pIkI lAge che. hRdayamAM kAmaLatAdika pragaTe Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 259 ] teA ja e. dharmakaraNI lekhe thAya. anya anAtha jIvAnu hita sAcavatAM ApaNuM hita sadhAya che e bhAva-lakSya vagara kALajI kayAMthI rahe ? pazuvaLa tarapha dekhAdekhIthI kaika dilaseAjI rakhAya che kharI, paNa te kharA arthamAM te nahi ja. e badhA karatAM durlabha manuSyabhava pAmelA mAnavA tarapha athAga premabhAva hAvA joie, tene badale aprIti, irSyA, adekhAi phATI nIkaLelI joi kayA sajjananuM hRdaya baLatu nahi hAya ? guNa-guNI pratye te avazya prema rAkhavA joie. tene badale peTa bharI bharIne niMdA-cADIne ja vyApAra lai besAya te pachI temAM jainapaNuM rahyuM ja kayAM ? jyAM tyAM svataMtratAne ahAne svacchaMdatA ja prasarI rahI lAge che. temAMthI jene kAi paNa rIte ugare evuM icchI hAla viramuM chuM. [ A. pra. pu. 19, pR. 264 ] suzrAvaka RSabhadAsakRta hitazikSAnA rAsamAMthI AcAraThIlA guNAnurAgI sajjanAe levA yAgya suMdara edha. peAtAnA durlabha mAnavabhavane saphaLa-sAtha ka karavA icchatA game te bhavyAtmAne hitakArI ja thAya evI aneka prakAranI hitazikSAAdhI saMkalita sarvAMga suMdara ' hitazikSA ' nAmane ati sarala-sukhAdha rAsa ghaNI sAdI jUnI gujarAtI bhASAmAM suprAsaddha zrAvaka kavivara zrI RSabhadAsajIe manAvye che. eka sArA gRhastha zrAvakane chAje evA sarasa AcAra Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 260 ] zrI kapUravijayajI vicArane sevanAra e kavizrI hatA. teo zrImad hIravijaya sUrIzvaranA samaya lagabhaga vidyamAna hatA. hIrasUrIzvaranA khAsa paTTadhara zrI vijayasenasUrine guru tarIke pote kaIka sthaLe potAnI vividha kAvyaracanA prasaMge oLakhAve che, te khAsa karIne bIjA suzraddhALu gRhastha jaina kavioe dhaDe levA lAyaka che. guNAnurAgI zrAvaka, zrAvikAone temanuM caritra lakSyapUrvaka vAMcavA, vicAravA ane anukaraNa karavA gya che. A hitazikSAnA rAsamAM khAsa karIne sadA ya anukaraNa karavA lAyaka kharA Adarza gRhasthajIvanamAM upayegI thaI zake e suMdara vyavahAru bedha hitazikhAmaNarUpe Apela che. te vakhate zrAvakajIvana keTaluM badhuM ucca-unnata haze tenI sahaja jhAMkhI e rAsa parathI thaI zake che ane gRhasthajIvana kevuM suMdara vartanavALuM hovuM joIe tene suMdara khyAla bAMdhI dareka zrotAjane pitAnuM vartana tevuM pavitra banAvavA prayatna kare ghaTe che. A rAsamAMthI zrotA jane game te sthaLethI kaMI ne kaMI suMdara hitakArI bedha meLavI zake che. temAM saMkalita karelI hitazikSAone suMdara dAkhalA, dalIla ane caritrethI samajAvavAmAM AvI che, tethI bALajI te sugamatAthI samajIne AcaraNamAM paNa UtArI zake che. A rAsamAM aneka upayogI hitakara vAtane samAveza karela che, tene je rasapUrvaka vAMcavA ke sAMbhaLavAmAM Ave te hadaya upara te sArI asara upajAvI zake che, ane pitAnA vartanamAM jotajotAmAM ThIka sudhAre karAvI zake che. A rAsane yogya AdarapUrvaka vAMcI ke sAMbhaLIne pitAnA ja jIvanamAM utAravA prayatna sevAya e ati icchavAyegya che. nira Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : | [ 261 ] tara jIvanamAM upayegI thAya evI aneka hitazikSAo emAMthI maLI zake che te meLavI sahu bhAIbahenee jAgRta thavuM ghaTe che. [ A. pra. pu. 19, pR. 266 ] vigha yAne aMtarAya karmanuM svarUpa. [kamatha-DIkAnusAre ] vi-vizeSaNa, hanyate-tadAnAdilabdhayo vinAzyante'neneti vizeSa karIne dAnAdika labdhio-zaktio haNAya che- vinAza pamADAya che jenAvaDe tenuM nAma vidana athavA aMtarAyakarma che. tenA pAMca prakAra che. 1. dAnAMtarAya, 2. lAbhAMtarAya, 3. bhegAMtarAya, 4. upabhegAMtarAya ane 5. vItarAya. te dareka prakAranuM svarUpa nIce pramANe che. dAna-devA gya vastu vidyamAna chatAM, guNavaMta pAtra ( supAtra ) levA AvyA chatAM ane dAnanuM phaLa jANatA chatAM paNa je karmanA udayathI daI na zakAya te dAnAMtarAyakarma jANavuM. je karmanA udayathI dAtA udAra chatAM ane devA gya vastu vidyamAna chatAM yAcanA karavAmAM kuzaLa e paNa yAcaka vastu meLavI na zake te lAbhAMtarAyakarma jANavuM. jenA udayathI vivAdi hovA chatAM, ane AhAra, puSpamAlyAdika potAnI pAse hAjara chatAM viratihIna pote paNa te bhegavI zake nahIM te bhegAMtarAyakarma jANavuM. Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ ra62 ] zrI karavijayajI jenA udayathI vastra, alaMkArAdika vidyamAna chatAM teno upabhoga karI na zakAya te upabhegAMtarAyakarma jANavuM. jenA udayathI baLavAna, nIrogI ane yuvAna chatAM kaMI najIvuM paNa kArya karI zake nahIM te vItarAyakama jANavuM. prabhupUjA, sadgurusevA ane saddharma- ArAdhanAmAM aMtarAya karavAthI tema ja hiMsAdika akAryo karavA-karAvavAthI ukta karma (nikAcitapaNe) baMdhAya che, jenAM bahu ja kahuka ( kaDavAM) phaLa prANIone bhavacakramAM bhamatAM veThavAM paDe che, paraMtu je bhavyAtmAo zuddha deva, guru, dharmanuM yathAvidhi ArAdhana ullasita bhAvathI kare che, satkAryamAM anyajanone sahAya kare che tema ja tevAM satkAryanI anumodanA kare che te zubhAzaye aMtarAya karma no kSaya karI anukrame akSayasukhane pAmI zake che. [ a. pra. pu. 11, pR. 90 ] zrAvakadharmocita AcArapadeza prathama varga maMgalAcaraNa 1-2. kevaLajJAna tathA AnaMdasvarUpa, rUparahita, jagatutrAtA, ane parama tivaMta zrI paramAtmAne namaskAra thAo. yogI puruSo mananI zuddhine dhAraNa karatA jJAnacakSuvaDe jenuM svarUpa jove che te prabhune huM stavuM chuM. Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 263 ] tra graMthana hetu. 3-5. sahu kAi jIva sukhane icche che, zuddha-nirdoSa sukha mekSamAM rahyuM che, meAkSasukha dhyAnathI maLe che, dhyAna mananI zuddhithI thAya che ane mananI zuddhi kaSAyane jItavAthI thAya che. kaSAyane jaya indriyAne damavAthI thAya che, iMdriyAnuM damana sadAcArathI thAya che, ane eve guNakArI sadAcAra sadupadezathakI prANIone prApta thai zake che. sadupadezathI subuddhi thAya che, subuddhithI sadguNe neA udaya thAya che. evA zubhAzayathI A AcArApadeza nAmanA graMthanA huM prAraMbha karuM chuM. graMthazravaNa phaLa-dharma prApti, 6-9. sadAcAra saMbaMdhI vicAravaDe maneAhara ane caturane ucita evA A devatAne paNa AnaMdakArI graMtha zubhAzayavALA sajjanAe zravaNa karavA yukta che. anaMta kALe paNa pAmaveA dula bha eve A manuSyajanma pAmIne vivekatajaneAe dharmane viSe parama Adara karavA joie. dharma zravaNu karyA chatA, dekhyA chachtA, karAjye chate| ane anumaidyo chatA paNa prANIene sAtamA kuLa paMta pivatra kare che. dharma, artha ane kAmarUpa traNa vargane samyak prakAre sevyA vagara manuSyanuM AyuSa pazunA jevuM nakAmuM samajavu. te traNa vargomAM paNa dharma uttama che, kema ke dharmasevana karyA vagara khIjA e artha ane kAma sadhAtAM nathI. sabhAmagrI ane tenI saphaLatA karavA zAzvapreraNA, 10-13. manuSyapaNuM, Aryadeza, uttama jAti-kuLa, akhaMDa Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ ra64 ] zrI karavijayajI indriyakuzaLatA, zarIraAregya, ane dIrgha AyuSa kathaMcita karmanI laghutAthI maLe che. e badhAM ya punyavege prApta thavA chatAM zraddhA AvavI durlabha che, tethI paNa durlabha saddagurune saMga mahAbhAgyane maLe che. A saghaLI sAmagrI svAdhIna ja hoya paNa te jema nyAyavaDe rAjA, sugaMdhavaDe phUla ane ghI vaDe bhejana zobhe che tema sadAcAravaDe zebhA pAme che saphaLa thaI zake che. sadAcAra sevavAmAM tatpara manuSya zAstroktavidhivaDe dharma, artha ane kAmarUpa traNa vargane paraspara virodha rahita (aviruddhapaNe) sadA ya sAdhavAM joIe. zrAvaka yogya zAstrokta aviruddha AcAravicAra. namaskAra maMtranI stuti. 14. rAtrinA cothA pahoramAM brAhma muhUrta vakhate kALajI rAkhI, sujJa puruSa paMcaparameSThI maMtranI stuti karato chato nidrAno tyAga kare. 15. sadA ya zakhyAmAMthI UThayA (jAgyA) bAda DAbI ke jamaNI je nADI vahetI hoya te ja DAbe ke jamaNe paga bhUmi upara (dhImethI) rAkha. 16. zayana saMbaMdhI vastro mUkI, bIjA (svaccha ) vastro dhAraNa karI rUDA sthAnake rahIne buddhivAne dhIrajathI paMcaparameSThI namaskAra maMtranuM dhyAna karavuM. 17. pavitra thaI pUrva dizA ke uttara dizA sanmukha pavitra sthAne rahI sthira manathI namaskAra maMtra jApa kare. 18. snAna karyuM hoya ke na karyuM hoya, sukhI hoya ke Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 265 ] du:khI hAya te namaskAra maMtranuM ekAgramane dhyAna karatA chate sarva pApathI mukta thAya che, arthAt dharmanA athIjanAe sarva dezakALamAM zrI paMcaparameSThI namaskAra maMtranuM ciMtavana karavu joie. 19. AMgaLIne aMge je jApa karAya, merunuM ullla Mghana karIne je jApa karAya ane upayAga rahita saMkhyAhIna je jApa karAya te prAya: alpa phaLa ApanAra thAya che. 20. utkRSTa, madhyama ane jaghanya ema traNa prakAre jApa thAya che. temAM je hRdayakamaLamAM vidhivat navapadajIneA jApa karAya te utkRSTa ane japamALAvaDe karAya te madhyama jApa samajavA. 21. saiAna rAkhyA vagara, saMkhyAnuM lakSa rAkhyA vagara, cittanI ekAgratA vagara, padmAsanAdika Asana lagAvyA vagara ane dhyeya-paramAtmAdikamAM vRttine joDyA vagaranA jApa jaghanya che. Avazyaka karaNI. 22. tyArapachI ( sArI rIte prabhAta thaye chate ) upAzraye ke peAtAnI pASadhazALAmAM svapApanI vizuddhi karavA mATe buddhivaMte Avazyaka karaNI karavI. 23. rAtri saMbaMdhI, divasa saMbaMdhI, pAkhI, comAsI ane saMvatsara saMbaMdhI pApa-doSane dUra karavA ane AtmAne niLa karavA jinAe pAMca prakAranAM Avazyaka (pratikramaNa ) kahyAM che. te pratyekamAM sAmAyika pramukha cha AvazyakanA samAveza thAya che. karelAM pApane pharI nahi karavAnI buddhithI pazcAttApa sahita zrI sadguru samIpe AlecAya--nidAya te pratikramaNa avazya Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 266 ] zrI kapUravijayajI AtmAne upakAraka thaI zake che. jANatAM ke ajANatAM lAgelAM pApanI zuddhi saralapaNe zIghra karavI joie. 24. Avazyaka karaNI karIne pUrva kuLamaryAdA sabhArI atyaMta Ana Mdita cittathI maMgaLastuti kahevI. ( Avazyaka karaNI pahelAM ane pachI A rIti che ). maMgaLa stuti aSTaka 25. mahAvIra bhagavAna, gAtama gaNadhara, sthUlabhadrAdi muni vare ane jinezvarAe kahelA dharma e saghaLA mujane maMgaLarUpa thAo. 26. RSabhAdika jinezvarA, bharatAdika cakravattI e, baLadevA, vAsudeve ane prativAsudevA e saghaLA mAruM kalyANa kare. 27. nAbhikulakara ane siddhArtha bhUpa pramukha saghaLA jinezvaranA pitAe jemaNe akhaMDa sAmrAjya bheLavela che tee mujane jaya Ape. 28. jagatprayane AnaMda karanArI marudevI ane trizalA pramukha jinezvarAnI prasiddha mAtAe mAruM magaLa karI. 29. zrI puMDarIka ane indrabhUti pramukha saghaLA gaNadhara ane bIjA zrutakevaLIe (cauda pUrvadharA) paNa mune maMgaLamALA ApeA. 30. akhaMDa zIlanI zeAbhAthI bharelI brAhmI ane caMdanamALA pramukha mahAsatI-sAdhvIe mujane maMgaLa kSeA. Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ ra67 ] 31. samakitanAM vidana haranArI cakezvara ane siddhAyikA pramukha RSabhAdi tIrthakaronA zAsananI adhiSThAtrI devIe mujane jayalakSmI Ape. 3ra. jenonAM vidanone haranArA kapadI ane mAtaMga pramukha prasiddha parAkramavALA adhiSThAyaka yakSe mujane sadA maMgaLa Ape. 33. sukRtavaDe bhAvita cittavRttivALe ane saubhAgya bhAgyavaDe bharele e je zubha mativaMta puruSa A maMgaLASTakane prabhAtasamaye bhaNe che te sarva vidanone haNIne jagatamAM manamAnyA maMgaLane meLave che. divasanA pahelA paheranI karaNa. 34. tyArapachI nisIhi kahIne jinamaMdire javuM ane saghaLI AzAtanA tajIne jinezvara bhagavAnane traNa vAra pradakSiNA devI. 35 bhegavilAsa, hAsyaceSTA, nAsikAdikane maLa kADhavo, nidrA, kaleza ane duSTa evI vikathA karavI tathA cAra prakArano azanAdika AhAra kare-A badhA AzAtanArUpa samajI jinabhuvanamAM avazya tajavAM. A uparAMta bIjI paNa nAnI maTI aneka AzAtanAe devavaMdanabhALyAdikamAM jaNAvelI che te sue tajavI. ka6. "he jagannAtha! Apane namaskAra (namejiNANuM) ItyAdi stuti padane kahetAM phaLa, akSata pramukha prabhunI AgaLa DhekavuM-mUkavuM. 37. khAlI hAthe rAjA, deva ane guru tathA vizeSa nimi Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 268 ] zrI kapUravijayajI ttiyAnI pAse darzanArthe javuM nahi. kaMika paNuM sarasa phaLa pramukha laine ja javuM, kema ke LavaDe ja phaLanI prApti karI zakAya che. 38. prabhunI jamaNI ane DAbI bAjue anukrame rahI puruSa ane strIe utkRSTa 60 hAthanA ane jadhanya huM hAthanA avagraha ( aMtara ) zakaya hAya te rAkhIne zrI jinezvara prabhune vaMdana karavuM. gharaderAsaramAM paNa khanI zake eTaleA avagraha jarUra sAcavave. ( gurumahArAjanA paNa yAgya avagraha sAcanavA khAsa pharamAna che. ) 39. pachI uttarAsana karI, rUDI yAgamudrAe sthita thai madhurI vANIvaDe bhAvika AtmA prabhu samIpe peAtAnI dRSTi sthApIne caityavaMdana karUM. 4. peTa upara hAthanI e kANIe rAkhI, kamaLanA kAzanI jevI e hAthanI AkRti karI anyAanya (mAMheAmAMDha) AMgaLIe AMtaravAthI ceAgamudrA thAya che. 41. tyArapachI svasthAnake jai prabhAta saMbaMdhI kriyA kare, ane bhAjana, AcchAdana pramukha gharaciMtA kare. 42. svabaMdhuene ane nAkaracAkarene tenA kArya karavAnu jaNAvIne pachI pAte buddhinA ATha guthrAvarDa yukta chatA guru pAse upAzraye Ave. 43. ( 1 ) zAsrazravaNu karavAnI IcchA, ( 2 ) zAsrazravaNu, (3) grahaNu, ( 4 ) dhAraNA, ( 5 ) UDhuM, ( 6 ) apeAhu, (7) arthavijJAna ane ( 8 ) tattvajJAna e buddhinAM ATha guNNA che. Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ ra69 ] 44. zAstra zravaNa kare te dharmanA marma jANe, durgatine taje, jJAnane pAme ( ajJAnane vAre ) ane viSayakaSAyAdi pramAda tajIne vairAgya pAme. 45. paMcAMga praNipAtavaDe gurumahArAjane tathA bIjA sAdhujanone vAMdI-praNamI gurumahArAjanI AzAtanAne tajavApUrvaka vidhi-maryAdA sAcavI guru sanmukha besavuM. 46. mastaka, be hAtha ane be DhIMcaNavaDe bhUmiLane vidhi sahita ThIka pUcha-pramAIne sparzavAthI paMcAMga praNAma karyo kahevAya che. 47. palAMThI na vALavI, paga na prasAravA, paga upara paga na caDhAvo ane kAkha na batAvavI. 48-49. gurumahArAjanI peThe ke taddana najadIka ke banne paDakhe besavuM ke UbhA rahevuM ke cAlavuM nahi. tema ja pitAthI pahelAM AvelAnI sAthe vAtacIta karavI nahi. TuMkANamAM gurune avinaya thAya tevuM kazuM karavuM nahi. 50. vyAkhyAna vakhata thaye chate raDI buddhivALAe svasaMdeha TALavA ane deva, gurunA guNagAna karanAra bhejakAdikane yathAzakti dAna devuM. 51. jeNe pratikramaNa karyuM na hoya te (paNa) vrata-niyama karavA sacivaMta chato gurumahArAjane vaMdana kare (vAMdaNuM Ape) ane yathAzakti vrata-niyama AdaravA saMbaMdhI gurumahArAja samakSa pratijJA karI tenuM pAlana kare. Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ ra70 ] zrI kapUravijayajI para. udAra dilathI dAna ApanAra-dAtA chatAM paNa vrataniyama vagaranAM manuSya tiryaMcanI niomAM utpanna thAya che tema ja hAthI, ghoDAdikanA bhavamAM baMdhanAdika sahita bhoga bhegavatA rahe che. - pa3. dAtA-dAnezvarI naraka gatimAM jato nathI, vrata, niyama pALanAra-virativaMta tiryacapaNuM pAmate nathI, dayALu a5AyuSI thatuM nathI ane satyavaktA-sadA ya sAcuM hitapriya belanAra-duHsvaravALe thatuM nathI, paNa susvaravALo thAya che. tapa-prabhAva. 54. tapa, sarva idrirUpI haraNiyAne vaza karavA majabUta jALatulya che, kaSAyarUpa tApane zAMta karavA drAkSatulya che ane karmarUpa ajIrNane TALavA harItakI (haraDe)tulya che. AtmAnuM zreya karanAra tapa che. - 55. je kaMI dUra tema ja sAdhI na zakAya ane devatAne paNa durlabha hoya te saghaLuM tapavaDe sAdhI zakAya che. tapano prabhAva aciMtya che. sakhta tApavaDe jema suvarNanI zuddhi thAya che tema bAhya abhyatara banne prakAranA tIvra tapavaDe karmamaLano kSaya thatAM AtmA zuddha-nirmaLa thAya che. A pramANe samajIne ja tIrtha. kara jevA jJAnI puruSo paNa ukta ubhaya prakAranA tapanuM A- sevana kare che. mekSAthI (mumukSu) janee te zIdhra mokSapadanI prApti mATe ukta tapanuM sevana avazya karavuM ghaTe che ane evI zraddhA rAkhI yathAzakti tapa, japa, vrata, niyama sadA ya AdaravA. pa6. uparokta dharmavidhi AdarIne pachI subuddhi puruSa Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 271 ] cauTAmAM jAya ane dravya upArjana thAya evo yAcita vyavasAya kare. zAstrazravaNa karanAra subuddhivaMta nyAyapArjita dravyane ja pasaMda kare paNa pariNAme duHkhadAyI evA anyAyI dravyanI IcchA na ja kare. pa7. sajajana-mitranA upakAra mATe ane svajanabaMdhuonA udaya mATe uttama puruSe artha upArjana kare che. anyathA svaudarapoSaNa to koNa karatuM nathI ? je paropakAranA mArge kharcAya te ja kharuM dravya che. 58. vyApArage calAvAtI AjIvikA uttama, khetI karI AjIvikA calAvAya te madhyama, pArakI sevAcAkarIvaDe AjIvikA calAvavI te adhama ane bhikSA ( bhikha) mAMgI AjIvikA karavI te adhamAdhama jANavI. 59, AvA hetuthI kadApi nIca vyApAra karavo nahi tema ja karAve nahi, kema ke punyathI prApta thanArI lakSmI pApathI kaI divasa vadhatI nathI; paNa UlaTuM pApa karanArane pAchaLathI bahu kaSTa sahana karavuM paDe che. 60. pApabhIru ane vicakSaNa hoya te bahu AraMbha-samAraMbhavALA, bhAre pApavALAM, lokApavAdavALAM ane ubhaya lAkaviruddha hoya evAM kAma (aMgArakarmAdika paMdara karmAdAna ) Acare nahi. 61. game teTalA puSkaLa dravyanI prApti thatI hoya to paNa luhAra, camAra, mocI, kalAra ane ghAMcI tathA vAgharI vigere sAthe vyavasAya kare nahi. nIca dravyathI jayavAro na ja thAya. Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ ra72 ] zrI karavijayajI 6ra. evI rIte prathama pahora saMbaMdhI samagra vidhine sevato vizuddha hRdayavALo, nyAya-nItithI zobhato ane vijJAna (Discriminative Power ) mAna pratiSThA (Self-respect Prestige ) tathA janapriyatA ( Popularity ) meLavavA sadA sAvadhAna e zrAvaka pitAnAM ubhaya janmane saphaLa kare. dvitIya varga divasanA bIjA pahere karavA yogya zrAvakanI karaNI, 1. have bIje pahore subuddhivaMta svamaMdire jAya ane jIvajaMtu vagaranI bhUmi upara pUrva dizA sanmukha besIne snAna kare-zarIrazuddhi kare. 2. snAna karavA mATe jaLa nIkaLavAnA nALavAvALe eka suMdara bAjaTha karAve ke jethI emAMthI nIkaLatA jaLamAM jIvavirAdhanA thavA na pAme. 3. rajasvalA strI saMbaMdhI malina sparza thaye chate, sUtaka lAge chate ane svajananuM mRtakArya kaye chate sarvAga snAna Acare-Akhe aMge nhAya. 4. anyathA sujJa jana devapUjA nimitte kaMIka uSNa (havAya tevA) ane ceDA jaLavaDe uttamAMga-mastakane bhAga laIne bIje badhe zarIre snAna kare. 5. caMdra ane sUryanAM kiraNenA sparzathI jagata badhuM pavitra thAya che te tenA AdhAre raheluM mastaka sadA ya pavitra che ema gIjane mAne che-kahe che. Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 73 ] 6. dharmanimitte je saghaLA sadAcAra sevavAmAM Ave che te dayApradhAna hoya che. sadA ya mastaka chevAthI te tagata jIvone upadrava thAya che. 7. nitya nirmaLa jyotine dhAraNa karatA evA AtmAnI sthiti hovAthI kAyama vastravaDe veSTita evuM paNa mastaka pavitra ja che. 8. je bAhya daSTivALA loko snAna karatI vakhate ati ghaNuM jaLane DhALavAthI jatuone nAza kare che te zarIrane zuddha karatAM AtmAne malina kare che. 9. nhAtAM pahereluM potIkuM mUkI, bIjuM vastra paherI, jyAM sudhI paga bhInA hoya tyAMsudhI jinezvaranuM smaraNa karatA tyAM ja UbhA rahevuM. 10. nahi to vaLI pagane maLa saMsparza thavAthI malinatA thAya athavA tenI sAthe lAgelA jIvane ghAta thavAvaDe mahApAtaka lAge. 11. pachI gRhatya (gharaderAsara) pAse jaI, bhUmizuddhi karyA bAda pUjA, sevA karavA nimitte vastro paherIne AThapaDe mukhakeza bAMdhe. 12. devapUjAnA prasaMge mana, vacana, kAyA, vastra, bhUmi, pUje pagaraNa ane vidhi zuddhatA saMbaMdhI sAta prakAranI zuddhi sAcavavI joIe. 13. pUjAvidhi sAcavatAM puruSe kadApi paNa strInuM vastra paheravuM nahi temaja strIe puruSanuM vastra paNa paheravuM nahi, kemake 18 Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 74 ] zrI karavijayajI te kAma ya rAgane vadhAranAra che. (ema dareka bAbatamAM paNa samajI levuM). 14. vizALa ane suMdara cekhA kaLazAmAM ANelA jaLavaDe jinezvaranA aMgane abhiSeka karI, uttama vastravaDe tene lUchI pachI aSTa prakAre prabhunI pUjA karavI. aSTa prakArI pUjA prasaMge bolavAnuM pUjA aSTaka. 15. ghanasAra bheLavelA ane (kezara) kastUrInA rasayukta manahara UMcA caMdanavaDe, devendroe pUjAelA ane rAgAdi deSarahita tribhuvanapati jinezvara devane huM acuM chuM-pUjuM chuM. 1 caMdanapUjA, 16. jAI, jUI, bakula, caMpaka ane pATalAdi pupivaDe tema ja kalpavRkSa, kuMda ane zatapatra kamaLAdi anya aneka pupavaDe, saMsAra-kalezane nAza karanArA ane karuNApradhAna evA jinezvara devane pUjuM chuM. 2. pupapUjA, 17. kRSNAga ane puSkaLa kapUra sahita sArI rIte kALajIthI banAvelo dhUpa zrI jinezvaradevanI pAse potAnA pApanAza mATe khUba AnaMdathI huM bhaktivaDe ukhevuM chuM. 3. dhUpapUjA( 18. jJAna, darzana ane cAritranuM cintavana karI ujavaLa ane akSata-taMdulavaDe bhaktithI prabhu pAse traNa Dhaga karIne tema ja bIjAM sAdhana vaDe paNa zrI jinezvaradevane huM arcapUchuM chuM. 4. akSatapUjA. 19 uttama nALIera, panasa, AmaLAM, bIjerA, bIra, Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 275 ] sepArI ane AmrA( AMbA )dika phaLavaDe asAdhAraNa zAntivALA ane svargAdika bhAre phaLane ApanArA zrI devAdhidevane huM atyaMta harSathI pUjuM chuM. 5. phaLapUjA. 20. uttama bhedaka, vaDAM, mAMDA (mAlapUDA) ane bhAta, dALa pramukha aneka rasavALAM annabhejanavaDe, kSudhA tRSAnI vyathAthI mukta thayelA tIrtha patine svahita karavA mATe huM sadA ya AdarabhAvathI bhajuM chuM. 6. naivedyapUjA. 21. jeNe pApapaDala bhedI nAMkhyAM che ane AkhA bahyAMDane avalokana karavAnI jJAnakaLA (kevaLajJAna ) yukta sadAdita ane samatAnA sAgara evA jinezvara pAse mArA ajJAnAMdhakArane TALavA huM bhaktivaDe dIpaka pragaTa karuM chuM. 7. dIpapUjA, 22. gaMgAdika zAzvatI nadI, nada, sarovara ane sAgaranA nirmaLa tIrthajaLavaDe nirmaLa svabhAvavALA ane durdhara kAma, mada ane moharUpI ajagarane damavA mATe garuDa jevA zrI jinezvaradevane saMsArano tApa zamAvavA mATe huM yajuM chuM. 8. jIpUjA, 23. A asAdhAraNa pUjASTaka stutino pATha bhaNuM je zubhAzaya sajajana A manahara vidhi pramANe zrI jinezvaradevanI pUjA kare che te dhanya-kRtapunya mahAzaya deva ane manuSya saMbaMdhI akhaMDita sukhane anubhavI, najadIkanA vakhatamAM akSaya ane avyAbAdha mekSa-sukha paNa meLave che. gRhatya (gharaderAsara ) athavA vyaktitvanuM sthAna ane temAM pUjAvidhi. 24. svabhuvana( mahela)mAM jatAM DAbe hAthe ( DAbI Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ ra76 ] zrI kapUravijayajI bAjue) pavitra ane zalya vagaranI deDha hAtha UMcI bhUmi upara sujJa nara devAlaya kare. 25. pUrva dizA ke uttara dizA sanmukha rahI pUjA karanAre vidizAo sAthe agnikoNa avazya varjavI, te tarapha pUjA karanAre UbhA na rahevuM. 26. pUrva dizA samukha pUjA karatAM lakSmIne lAbha thAya, agnikoNa sanmukha rahetAM saMtApa thAya, dakSiNa dizA sanmukha rahetAM mRtyu thAya ane nairUtya keNa sanmukha pUjA karatAM upadrava thAya. 27. pazcima dizAmAM UbhA rahetAM putradu:kha, vAyavyakoNamAM prajAhAni, uttara dizAmAM mahAlAbha ane IzAnakeNamAM dharmavAsanA thAya. 28-29. vivekI janAe jinezvara devanI pUjA prathama bane caraNa, jAnuM (DhIMcaNa), hasta-bhUja, khabhA ane mastaka upara anukrame karavI. pachI anukrame lalATa, kaMTha, hRdaya ane jaThara upara tilaka karavAM. kezara sahita uttama caMdana vagara prabhupUjA thaI na zake. 30. prabhAtamAM zuddha sugaMdhI cUrNa(vAsakSepa)vaDe, madhyAhna. vakhate pupivaDe ane saMdhyA samaye dhUpa, dIpakavaDe sue prabhupUjA karavI. 31. phUlanA be TukaDA na karavA tema ja kAcI kaLI paNa chedavI-taDavI nahi. patrane ke puSpane chedavA-bhedavAthI hatyA jevuM pAtaka lAge. 32. hAthathakI paDI gayeluM, page ke bheMya para lAgeluM tema ja mastaka upara raheluM phUla kadApi prabhupUjAmAM levA gya na gaNAya. Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 277 ] 33. nIca janAe nahi sparzelu, kIDAe nahi khAdhelu ( karaDeluM), kharAba vasra-pAtramAM nahi dhareluM, ane sugaMdha vagaranuM tema ja ugra gaMdhavinAnuM puSpa prabhupUjAmAM upayogI samajavu. 34. prabhunI DAbI bAjue dhUpa ukhevavA ane bIjoru ke jaLakuMbha tA prabhunI sanmukha rAkhavA. nAgaravelI pAna ane phaLa prabhunA hAthamAM rAkhavAM, ekavIza prakArI pUjA. 35, snAtra 1--abhiSeka, caMdana, dIpa, dhrupa, la, naivedya, jaLa, dhvajA-patAkA, vAsakSepa, akSata-ceAkhA, seApArI, nAgaravelI pAna, raoNkaDanANuM, phaLa, vAjiMtradhvani, gIta, nRtya, stuti, uttama chatra, cAmara ane AbhUSAvaDe arihaMta devanI ekavIza prakAre pUjA thaI zake che. 36. suparva divase tathA tIyeAga samaye bhavya janA uparakta ekavIza prakAranI pUjA race ane pUrvakata ruDI rIte aSTaprakArI pUjA te| sadA ya kare. bhAva sahita je je rUDuM ane te banAvavu,svahitakArya mAM pramAdavaza zithilatA kadApi karavI nahi. 37. pachI savizeSa dharmanA lAbha meLavavAnI icchAe svaccha vastravaDe zebhita chatA azuci mAne tajate gAmacaitye-nagaracaitye jAya. 38. huM jinama Mdire jaiza e rIte hRdayamAM dhyAtAM caturtha (upavAsa )nuM phaLa pAme. javA UThe eTale chaThThuM ( e upa Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 278 ] zrI karavijayajI vAsa) ane jinamaMdire javA nimitte mArge cAlatAM aThThama(traNa upavAsa)nuM phaLa pAme. 39jinamaMdira dekhe cAra upavAsa ane dvAre AvatAM pAMca upavAsanuM phaLa pAme. madhye AvatAM 15 upavAsa ane prabhupUjana karatAM eka mAsanA upavAsanuM phaLa pAme. daDha nizcayathI prabhu sanmukha jaI vidhi sahita prabhu darzana, vaMdana, pUjana ane stuti, stavanAdivaDe prabhu sAthe tanmayatA karanAra mahAzaya mahAt lAbha saheje meLavI zake che. 40. traNe nisihI kahI sujJa jana cetyanI aMdara pese ane cetya saMbaMdhI saMbhALa karyA pachI harSapUrvaka zrI jinezvaranI pUjA kare. - 41. mULanAyaka prabhunI aSTaprakArI pUjA karI aMdara ane bahAra rahelI bIjI badhI pratimAjIonuM mArjana karI punA samUhavaDe pUje-puponA pagAra bhare. 42. avagrahathI bahAra nIkaLIne arihaMta prabhune Adara sahita vaMdana kare ane vidhiyukta prabhusamukha rahIne (ullasitabhAvathI ) caityavaMdana kare. cityavaMdana vidhi. 43. eka zakrastavatanamaNUNuM)vaDe jaghanya, be vaDe madhyama ane pAMca zakastavavaDe utkRSTa caityavaMdana jANavuM. e rIte jaghanya, madhyama ane utkRSTa ema traNa prakAranuM caityavaMdana thAya che. athavA eka namaskAravaDe jaghanya, bevaDe madhyama ane 108 namaskAravaDe utkRSTa thAya che. ahIM stuti kAdikarUpa namaskAra samaja. Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 209 ] 44. zakrastavAdika stuti karatAM ceAgamudrA, vaMdana karatAM jinamudrA ane jaya vIyarAya, ' jAvati ceIyAiM' ane 8 jAvaMta kevi sAhU ' e traNa praNidhAna kahetI vakhate muktANuktimudrA karavI. 45. peTa upara hAthanI kANIe sthApI, kamaLanA DADAnI jema hAtha karI, anyAanya AMgaLIe AMtaravAthI yAgamudrA thAya che. 46. cAra AMgaLa AgaLa ane kaIka nyUna pAchaLa e rIte be paga vacce aMtara rAkhI UbhA rahevu' tene jinamudrA kahI che. 47. mane hasta sarakhA ane peAlA rAkhI lalATane lagatA rakhAya te muktAmuktimudrA kahevAya che. bhAjanidhi. 48. pachI jinezvara prabhune namI, AvasahI kahI ghare jAya ane bhakSyAbhakSyamAM vicakSaNa chatA svajana-baMdhue sagAte leAjana kare. 49. paga dhAyA vagara, krodhAMdha chatA, ducanA melatA dakSiNa dizA sanmukha besI bhAjana kare te te rAkSasabhAjana jANavuM. 50. zarIrazuddhi sAcavI, zubha sthaLe nizcaLa Asane esI, devagurunu smaraNa karI jame te te mAnavabhAjana jANavuM. 51. snAna karI, devapUjA sArI rIte karI ane pUjya gurujanAne ha yukta namI-vaMdana karI, supAtrAne dAna dai pachI jame te uttama bheAjana jANavuM. Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 280 ] zrI kapUravijayajI para. bhAjana, viSayabhAga, snAna, vamana tathA dAtaNa karatAM, dizA (jaMgala) jAtAM ( vaDInIti karatAM ) ane zvAsAdi nirAdha prasaMge sujJajana mIna dhAraNa kare. 53. bhAjana karatAM agni ane nairUtya kANu tathA dakSiNa dizAvavI, tema ja saMdhyAsamaya ( sAMja, savAra ane madhyAhna ), caMdra sUrya saMbaMdhI grahaNa samaya ane svajanAdikanu zakha paDayuM hAya tyAMsudhI leAjana vavu 54. chate paise je bheAjanAdikamAM kRpaNutA kare che tene huM manruti ( matihIna ) mAnu chuM. te ahIM keAi khajAnA nazIba mATe dhana pedA kare che. bhakSyAbhakSyavicAra. 55. ajANyA bhajanamAM ane jJAtibhraSTa heAya tene tyAM bhAjana karavuM nahi, tema ja ajANyAM ane niSedhelAM anna phaLa paNa khAvAM nahi. pa6. khALa, strI, garbha ane gAhatyA karanArA, AcAra lApanArA ane svageAtramAM kaleza karAvanAranI paktimAM jANI joine sujJajane besavuM nahi. 57-58. madirA, mAMsa, mAkhaNa, madha, vaDa AdinA TeTA (La), anaMtakAya (kaMdamULa vigere), ajANyAM phaLa tathA rAtrisamaye bhAjana, kAcA geArasa (dUdha dahIM ke chAza) sAthe kaTheALa, vAsI cAkhA vigere dhAnya, e divasa uparAMta rAkhelu dahIM ane jenAM vaNu, gaMdha, rasa, sparze badalAi gayA hAya evAM bagaDelAM anna jarUra va vAM Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 281 ] - 59. jina dharma pALavAmAM tatpara hoya te zrAvaka-zrAvikAo jIvAtavALAM phaLa, phUla, patra ke bIjuM je kAMI hoya te tathA bALa AthaNuM paNa khAya nahi. jIbhanA rasamAM gRddha banIne kSaNa mAtra dekhAtAM najIvAM sukhanI khAtara AtmAne malina kare nahi. 60. AhAra ane nihAra karatAM ghaNuM vAra lagADavI nahi tema ja jaLapAna tathA jJAna bahu utAvaLAM karavAM nahi-sthiratAthI karavAM. 61. bhejana pahelAM jaLapAna karavuM te viSa jevuM, bhejana karyA pachI upara jaLapAna karavuM te paththara jevuM ane bhajana karatAM vacamAM jaLapAna karavuM te amRta samAna pariNAma Ape che. 62. ajIrNa jaNAtuM hoya to bhajana na karavuM, ajIrNa maTyAbAda prakRtine mAphaka Ave evuM (sAduM-haLavuM ) bhajana karavuM ane bhajana karI rahyA pachI pAna, sopArIvaDe mukhazuddhi karavI. tene (pAna sopArIne) tyAga hoya teNe bIjI nirdoSa vastuthI mukhazuddhi karavI. 63. vivekavaMta hoya te mArgamAM hAlatAcAlatAM tAMbUla na khAya tema ja punyamArgano jANuM hoya te sopArI pramukha AkhuM phaLa dAMta vaDe bhAge nahi, paNa joI tapAsIne ja khAya. 64. bhejana karyA bAda zrImAtu na hoya to vicAravAnuM (buddhizALI-pariNAmadazI) divase UMghe nahi kema ke divase UMghanAranA zarIramAM vyAdhi thavAno saMbhava rahe che. Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' ' [ 282 ] zrI kapUravijayajI tRtIya varga 1. pachI gRhazebhAne jete chata, vidvAnonI gechI karavA tatpara rahI putrAdika parivArane hita-zikhAmaNa detA sukhe be ghaDI sudhI (ghare ja) sthiratA kare-vizrAnti leya. 2. aneka saddaguNa saMprApta thaye chate ane dhanAdika saMpadAne punyAdhIna lekhe chate, samasta tattva(hitAhita)ne sArI rIte samajanAra vivekI nara saddaguNathI paDatA nathI. 3. vaMza(jAti-kuLa)hIna manuSya paNa saguNavaDe uttamatAzreSThatA--pUjyatAne pAme che. juo paMka-kAdavamAMthI pedA thayeluM paMkaja-kamaLa mAthA upara caDhAvAya che ane kAdava pagavaDe kacarAya che. 4. uttama strI-puruSonI khANa kaMI hotI nathI, tema ja evuM kuLa paNa jagatamAM bhAgye ja hoya che. svAbhAvika rIte manuSya ja svaguNavaDe jagatamAM sarva vaDe prazaMsApAtra thayelA che. pa. jema satkAdika guNevaDe saMpUrNa heya e manuSya rAjyapAlana karavA yogya kahevAya che tema AgaLa kahevAtA ekavIza guNavaDe yukta mAnava sarvokta dharmane lAyaka gaNAya che. pavitra dharmaprAptinI yogyatA mATe AdaravA lAyaka 21 guNenuM varNana. 6-7-8 (1) kSudratA vagaranuM-akSudra-gaMbhIra hRdaya, jethI parAyAM chidra nahi jotAM guNa ja grahaNa karavAnuM bane. (2) zItaLa prakRti-AcAra, vicAra ane vANInI mIThAza, jethI sahune zAnti-samAdhi upaje. Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 283 ] (3) bhavya AkRti, IndriyapaTutA, zarIraArogya ane suMdara baMdhAraNuM, hovAthI dharma saMbaMdhI dhAryuM kAma thaI zake (4) lokapriyatA-svArtha tajI lekopakArI kArya karavAnI UMDI hovI joIe ke lAgaNIthI sahu saMgAthe meLavelI mIThAza-vahAlapa. (5) mananI akaThoratA-mRdutA-komaLatA, jethI kaI paNa pApakArya tIvra pariNAme karI na zake, mana kemaLa rAkhe. (6) pApano yA parabhavane Dara athavA gurujanenI yA vaDIlenI bIka hevI joIe ke jethI koI paNa akArya karatAM pAchA haTe. (7) niSkapaTa-nikhAlasa vRtti, jethI karavuM kaMI ane kahevuM kAMI evI kapaTakriyAthI vegaLuM rahevAya. (8) sudAkSiNya-pitAnI IcchA nahi chatAM, jethI sAmAnuM mana saMpAdana thaI zake evI bhalI nirdoSa dAkSiNyatA. (9) lajajALutA-adaba athavA maryAdA, jethI akArya tajI satkAryamAM saheje joDAI zake. (10) dayAlutA-dayAtA, jethI game tenuM du:kha dekhI pitAnuM dila drave ane tenA upara anukaMpA Ave. (11) madhyasthatA-niSpakSapAtabuddhi, je vaDe game tenA guNa doSane svabuddhirUpI talAvaDe taLI-mApI zake. (12) saiyyadaSTi-sahu upara samabhAva, amIbharI najara jethI sahune priya lAge, koIne aprIti na upaje. koI sthaLe agyAramA tathA bAramA baMne guNane eka sAthe gaNuM vizeSajJatA guNa kahevAmAM Avela che. Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 284 ] zrI kapUravijayajI (13) guNAnurAga-sadguNu ke sadguNI upara ni:svArtha prema, jethI evA uttama guNu ApaNAmAM saMkrAnta thAya. (14) satkathAruci-vikathA yA nakAmI kuthalI nahi karatAM satpuruSAnAM hitavacanA ke ciratrA vakhANavAnI prIti. (15) supakSa-dharmiSTa kuTuMba vizALa baLIyu' hAvAthI dharmamAmAM kAi parAbhava karI zake nahiM karatAM Dare. ( 16 ) dIrgha draSTi-zayAzaya, dvitAhita ane lAbhahAninA vicAra karI zakya kAryanA Ara Mbha kare, sAhasa na kare. (17) vRddhasevA-AcAravicAramAM kuzaLa evA ziSTa puruSAne anusarI cAlavAnI nirabhimAna vRtti. (18) vinaya-guNAdhikanuM ucita gArava-sanmAna sAcavavu, jethI vidyA, vivekAdika guNeAnI saheje prApti thAya. (19) kRtajJatA-anya upakArI janeAe ApaNA upara karelA upakAranuM vismaraNa nahi karatAM tenu sadeAdita smaraNu rAkhI tenA badaleA vALavA taka maLe te te javA naDhui devAnI cIvaTa. (20) pareApakArazIlatA-ni:svArtha paNe svakarttavya samajIne anya jIvAne uddharavAnI utkaTa icchA ane tatparatA. (21) labdhalakSa-kAipaNa kArya ne sukhe sAdhI zake evI kAryadakSatA, caMcalatA ane sAvadhAnatA. karavAvaDe ApaNI ukta ekavIza zuSNeAnA dRDha abhyAsa hRdayabhUmi zuddha nirdoSa anI sadharma yAgya thavA pAme che. Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 285 ] 9. ghaNuM karIne rAjakathA, dezakathA, srIkathA ane bheAjanakathA, jethI alAbha kazA na hAya ane UlaTA anartha thavA saMbhava haiAya te buddhizALI taje. nakAmI kuthalIe karI kALakSepa kadApi na kare. 10. sumitra khaMdhue sagAte mAMhAmAMhe dharmakathA kare ane zAstra-anA jANu evA vidvAneA saMgAte zAsrA saMbadhI rahasyA-kharI khUbIo vicAre. evI rIte potAnA vakhata sArthaka kare. 11. jenI seAmatathI pApamuddhi thAya ( buddhi malina thAya ) tevAnI saMgati varSe ane tana, mana, vacanathI kAi rIte paNa nyAya--nIti cA pramANikatAnuM dhAraNa kadApi na taje. 12. sajjana manuSya keAinA paNa avaNaeN vAda na mele. pitA, guru, svAmI ane rAjAdikanA teA na ja mele. mAta, 13. mUrkha, duSTa-hINAcArI, malina, dhani Mdaka, du:zIla, leAbhI ane cArA sAthenI sakhata sarvathA vaje. 14-18. mUrkhanAM cihno-ajANyAnI prazaMsA karavI, tene rahevA mATe tathAprakAranuM sthAna ApavuM, ajANyA kuLa sAthe saMbaMdha joDavA, ajANyA nAkara rAkhavA, meATA Dila upara kApa karavA, vahAlA sAthe virAdha karavA, guNIjanA sAthe vivAda karavA, pAtAthI UMcA darajjAnA nAkara rAkhavA, pArakuM devu karIne dharmAMkRtya karavAM ( Rtu leNuM na mAgavu' ), chate paise kRpaNutA karavI, svajanA sAthe virAdha karavA, parAyAM sAthe mitratA rAkhavI, du:khathI mukti meLavavA mATe parvata jevA UMcA Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 286 ] zrI kapUravijayajI sthaLe caDhI pRpApAta kare, nekarane daMDI bhegavilAsa kare, duHkhI hAlatamAM karma upara AzA rAkhI besI rahevuM athavA baMdhune Azraya mAga, pote potAnA guNanuM varNana karavuM, bolIne pite ja hasavuM, jenuM tenuM je te khAvuM-A upara varNavelAM viruddha kAma karavAM e saghaLAM mUrkhatAnAM cihna samajI sujJajanee avazya tajavAM-pariharavAM. 19. nyAyapArjitadravyane khapa kare, deza viruddha ane kALa viruddha carcA, gamanAgamana taje, rAjAnA duzmane sAthe saMgati na kare ane (game tevAM nabaLAM paNa) ghaNA loko sAthe virodha na kare. - 20-24. sarakhA kuLa ane AcAravALA anyatrIya sAthe vivAha kare ane bhalA paDezamAM ghara bAMdhI svajana kuTuMba bIjane sAthe rahe. upadravavALuM sthAna taje. AvakanA pramANamAM ja kharca kare. svasaMpatti anusAre paheraveza rAkhe ane lekaviruddha kAma na kare. dezAcAranuM sevana kare, svakartavya dharmane na taje, Azraye AvelAnuM hita kare, svazaktine khyAla rAkhI ucita kArya kare, hitAhitane vizeSa khyAla rAkhe, indriyone sArI rIte niyamamAM rAkhe, deva-guru pratye khUba bhaktibhAva rAkhe tema ja svajana, anAtha ane atithi-sAdhusaMtanI sevAcAkarI kare. evI rIte catura janonI saMgAte vicAracAturya rIte, zAstrane sAMbhaLato ke bhaNato keTaleka vakhata vyatIta kare-nakAme kALakSepa na ja kare. 25. pachI dravyaupArjana karavAnA upAya kare paNa nazIba upara ja AdhAra rAkhIne besI na rahe, kema ke rItasara udyamavyavasAya karyA vagara kadApi manuSyanuM bhAgya phaLatuM nathI. Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 287 ] 26. zuddhi vyavahAravaDe sadA ya vyavasAya karate phUDa tela, mAna ke lekha (dastAveja) karavAno tyAga kare. 27-28. aMgArakarma, vanakarma, zakaTa (gADAM vigere) karma, bhATaka ( bhADA) ane oNTaka (dharatI pheDavAnA) karmavaDe AjIvikA taje, tathA dAMta, lAkha, rasa, keza ane viSa saMbaMdhI kuvANijyano tyAga kare, tema ja yaMtrapalana, nilaMchana (khasI karavAnuM ), asatISaNa (kUra jIvenuM pAlana ), davadAna (bALI mUkavuM) ane taLAva vigere sUkAvavA-e upara jaNAvelAM paMdara karmAdAna dharmAthI janee avazya varjavA. 29. lekhaMDa, mahuDAnAM phUla, madirA, madha tema ja kaMdamULa tathA patra-zAkhAdika buddhizALI hoya te vyApAra arthe Adare nahi. upara jaNAvelA saghaLA pApa vyApAra sujJajana kare nahi. 30. phAgaNa mAsI uparAMta tala ane alasI rAkhe nahi tema ja jaMtuvyAsa goLa tathA ToparAM pramukha comAsuM (aSADhI) AvyuM chate rAkhe nahi. je je vastune saMgraha karavAthI trasAdi jIvane saMhAra thAya te vastune saMcaya subuddhivaMta hoya leviza banI kare nahiM. 31. comAsAmAM gADAM athavA baLadane haMkAve nahi, tema ja aneka trasAdika jIvonI hiMsAkAraka kRSikarma (kheDa) paNa prAyaH karAve nahiM. vyApAra-vyavasAya karavAnI kuneha ane svadharmarakSA. 32. vyAjabI mUlya maLatuM hoya te vastu vecI devI Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 288 ] zrI kapUravijayajI paNa adhika adhika mUlya icchavuM nahi, ati mUlya karanAra leAbhI mANasanAM nANAM samULagAM nAza paNa pAmI jAya che. 33. bhAre moTA lAbha maLatA hAya teA paNa udhAre Apavu nahi tema ja leAbhavaza thai sAmuM ghareNu rAkhyA vagara vyAje dhana ApavuM nahi, cintA haiArI levI na paDe tevu kArya karavuM. 34. dharmanA marma samajanAra jANI joine cArInA mAla grahaNa kare ja nahi, ane vivekavata hAya te vyApAramAM sarasanirasa vastunI seLabheLa karI dagalabAjIbharyAM dhaMdhA kare nahi. 35. cAra, caMDALa, dhUrta -Thaga, malina ane patita-pApIjanA sAthe, A leAka palAka saMbaMdhI sukhanI vAMchA rAkhanAre kaze| vyavahAra ( vyApAra-vyavasAya ) karavA nahi. 36. vicakSaNa hAya-parabhavathI yA pApathI Darate haiAya te vecANa karatA vastunu huM mUlya kare nahi; vyAjabI mUlya ja kare ane anyanI vastune letAM je karAra karyA hAya te leApe nahi. koi vastu zvetAM ke letAM leAbhavaza nahi thatAM pramANikapaNuM barAbara sAcavI rAkhe. 37. subuddhivata hAya te aNudIThelI vastunuM sAcuM na ja kare, tema ja suvaNaeN ratnAdika kiMmatI cIjo prAya: parIkSA karyo vagara grahaNa na kare, 38. rAjAnA pratApa vagara anartha ane AvI paDela ApadAnu nivAraNa thavA na pAme tethI svata MtrapaNuM sAcavI rAkhI rAjAAne yathAyAgya anusare. Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha 5 : | 289 ] 39. tapasvI, kavi, vaidya, manA jANu, rasAi karanAra, maMtravAdI ane potAnA pUjya vaDileAne kadApi gusse karavA nahi. temane kApAvavAthI dravyabhAvathI aniSTa thavA pAme che. 40. artha upArjana karavA tatpara thayelAe ati kaleza, dharmanuM ulllaMghana, nIca janAnI sevA ane vizvAsaghAta eTalAM vAnAM karavAM niha. 41. letAM ane detAM peAtAnu methyu leApavuM nahi, peAtAnu vacana yathArtha rIte pALanAra mANasa mahApratiSThA pAme che. mANasanu mUlya tenA vacanathI ja thavA pAme che. 4ra. peAtAnI vastunA sarvathA nAza thatA hAya te paNa dhIra puruSA peAtAnu melyu ja pALe, paraMtu je najIvA lAbhanI khAtara peAtAnuM vacana leApe te vasurAjAnI peThe dravyabhAvathI du:khI thavA pAme che. 43-44. evI rIte vyavasAya karatA ceAtheA paheAra vyatIta kare ane vALu karavA mATe peAtAnA gRhe jAya paNa jeNe ekAzanArdika paccakhkhANu karyuM hoya te te Avazyaka-pratikramaNa karavA nimitte sAyaMkALa thatAM munirAja birAjatA haiAya te upAzraye jAya. 45. divasanA AThame bhAge-cAra ghaDI divasa rahyo hAya tyAre buddhizALI hAya te vALu karI leya. vicakSaNa hAya te sadhyAsamaye tema ja rAtrisamaye bhAjana na ja kare. 46. saMdhyA samaye AhAra, maithuna ( viSayavilAsa ), nidrA 12 Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 290 ] zrI karavijayajI ane khAsa karIne vidyA abhyAsa e cAra vAnAM cIvaTa rAkhIne vaje, anyathA ethI anartha thavA pAme che. 47. AhArathakI vyAdhi utpanna thAya che, maithunathakI garbhastha bALaka duSTa thavA pAme che, nidrA karavAthI bhUtapIDA thAya che ane vidyAbhyAsathI buddhihInatA thavA pAme che. 48. vALu karyA pachI divasacarima duvihAra, tivihAra ke cavihAranuM paccakhANa karI levuM. 49rAtribhejana saMbaMdhI doSanA jANa hoI je kaMI divasanI AdinI ane aMtanI gaNAtI be be ghaDI sudhI rAtri bhejana taje tene punyazALI jANavA. 50. je kaI bhAgyazALI rAtribhejanano sarvathA tyAga kare che te potAnI jiMdagInA ardhA bhAganA upavAsane lAbha avazya meLave che. TekIlA vratadhArI ja A uttama lAbha hAMsala karI zake che. 51. divase ane rAtre je khAtopIto ja rahe che te zIMgaDA ane puMchaDA vagarane pazu ja che, ema spaSTa rIte te potAnI mokaLI vRttithI pUravAra karI Ape che. para. rAtribhojananA doSa-pAtikathI prANIo ghuvaDa, kAga, mAra, gIdha, sAbara, sUara (bhUMDa), sApa, viSNu ane gIlI jevA nIca avatAra prApta kare che ane dharmabhraSTa thAya che. 53. rAtrisamaye homa-AhUti, snAna, devapUjA, dAna ane khAsa karIne bhajana karavAnuM vajeluM che. ATalA vAnAM rAtre karavAnI zAstrakAranI manAI che. Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 ? [ 291 ] 54. evI rIte nyAya--nItivaDe zobhato je puruSa divasanA cAre paherane nigame che te nyAyayukta ane vinayavicakSaNa hAI aMte akSayasukhanuM bhAjana thAya che. caturtha varga. 1. thoDA pANI vaDe pitAnA paga, hAtha ane mukhanuM prakSAlana karI, potAnA AtmAne dhanya temaja kRtyapunya mAnato chato zrAvaka sAMja samaye harSapUrvaka zrI jinezvaradevanI pUjA kare. (dhUpa, dIpAdikavaDe dravyapUjA ane caityavaMdanavaDe prabhunI samayocita bhAvapUjA kare. ) 2. samyak kriyA sahita jJAnavaDe mekSasukha prApta thAya che ema jANato zrAvaka sAMje SaAvazyaka karaNI (prabhAtanI peThe) punaH kare. 3. lokamAM kiyA ja phaLadAyaka manAya che, paNa jJAna phaLadAyI manAtuM nathI, kema ke strI ane bhakSya-bhajana saMbaMdhI bhedano jANa chatAM tevA jJAnamAtrathI sukhI thato nathI. jyAre teno bhagavaTo kare che tyAre ja tenuM anubhavAtmaka sukha maLI zake che. 4. gurunA viraha sthApanAcArya ke navakAravALInI sthApanA karI buddhizALI pitAnA gharamAM (anukULa sthAna hoya to) Avazyaka karaNuM-pratikramaNudi kriyA kare. 5. dharmanA prabhAvathI sarva kArya siddha thAya che ema hadayamAM jANate sadA sarvadA dharmamAM ja citta rAkhanAra puruSa dharmasAdhana karavAno samaya vyartha vitAvI de nahi, matalaba ke avasaracita dharmakaraNa avasare ja karavA barAbara lakSa rAkhe; bhUle nahi. Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 292 ] zrI kapUravijayajI 6. vakhata vItyA pachI ke samaya thayAM pahelAM je japa pramukha dhama karaNI karavAmAM Ave che te ukhara kSetramAM vAvelAM dhAnyanI peThe niSphaLa thavA pAme che tethI avasaranI karaNI avasare ja karavI ze|bhe ane phaLadAyaka thAya ema samajI dharma samayanuM ulllaMghana karavuM nahi. 7. dharmakriyA karatAM buddhizALIe vidhi barAbara sAcavavA, temAM hInAdhikatA karatAM maMtra sAdhanAranI peThe dUSita thAya che. ( A saMbaMdhI te graMthamAM anyatra khulAse karelA che. ) 8. jema auSadhaprayAga karavAmAM durupayeAga thayA hoya te tethI bhayaMkara cAMdAM pramukha pedA thAya che tema dharmakriyAmAM ADIavaLI viparIta kriyA karavAthI UlaTA anartha thavA pAme che. ema samajI surajane sAvadhAnapaNe vidhivat dharmakaraNI karavA lakSa rAkhe che. zarUAtamAM karaNI sapUrNa zuddha na hAi zake pazu zuddhinA khapa teA jarUra rAkhave. 9. vaiyAvaccayeAge peAtAnuM akSaya zreya samajIne vicakSaNa zrAvaka Avazyaka karaNI karI rahyA mAda zrIgurumahArAjanI sevAbhakti kare. 10. mukhAza khAMdhI ( mukhe vastra DhAMkI rAkhI ), mAna dhArI, peAtAnA paganA sparza guruzrIne tema ja temanA vastrAdikane na thAya tema temanA saghaLe zarIra saMbaMdhI zrama dUra karatAM zrAvaka gurumahArAjanI vizrAmaNA kare. 11. tyAMthI gAma-nagaramAM AvelA caityamAM jinezvarane namI-stavI pachI nija ghara pratye jAya ane tyAM paga pakhALIne paMcaparameSThI maMtranu smaraNu kare ane ciMtave ke-- Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 293 ] 12. mune sadA aritAnuM zaraNu hAjo, 'siddha-paramAtmAonuM zaraNu hAjo, jinadharmanu zaraNa hAjo ane AtmasAdhana karavAmAM zUrA sAdhujananuM zaraNu hA. 13. maMgaLakArI, du:khadAraka (sukhadAyaka) ane zIlasannAha(akhatara)ne dhAranArA zrI sthUlabhadra munivarane mArA namaskAra hA ! 14. gRhastha chatAM jenI zIlalIlA atyaMta prazaMsApAtra hatI ane jenI dana-sativaDe zaiAbhA vadhelI che. evA zrI sudarzana zreNIne namaskAra hA ! 15. jemaNe kAmadevane jItI lIdheA che ane jIvitaparyaMta A nirdoSa brahmacaryane pALe che evA munijanA kharekhara dhanya kRtapunya che, tevA zamakramavata saMta-sAdhujanAne puna: punaH namaskAra hA ! 16. savahIna, bhAraeNkamI ane sadA cAlanArA hAya te eka divasa dhAravA samartha thatA nathI. indriyAne meAkaLI mUkI paNa uttama zIlavratane 17, re saMsArasAgara ! jo vaccamAM strIerUpI kharAbA na haiAta tA tArA pAra pAmaveA du bha na gaNAtAM sulabha thavA pAmata. 18. asatya khelavuM, sAhasa karavuM, mAyA keLavavI, mugdhatA, ati leAbha-asatASa, apavitratA ane nirdayatA e doSA strIomAM svAbhAvika hAya che. strIjAtimAM ukta doSa vagaranI keAi virala ja strI hAya che. 19. je rAgI upara virakta rahe che te strIonI kAmanA-- Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ ra94 ] zrI karavijayajI IcchA koNa kare? sujJa hoya te te mukitakanyAne ja Iche ke je virakta vyakti upara paNa rAga dhare che. 20. e rIte cittamAM cintavato sujJa puruSa AnaMdamAM jhUlato thoDo vakhata nidrA , paNa dharmaparvamAM kadApi maithuna seve nahi. 21. sujJa hoya te ghaNe vakhata nidrA sevavAmAM kadApi kADhe nahi, kemake ati ghaNuM nidrA dharma, artha ane sukhane nAza karanArI thAya che. 22. alpaAhAra, anidrA, alpaAraMbha, alpaparigraha ane apakaSAyavaMta hoya tene bhavabhramaNa a9pa ja jANavuM. 23. nidrA, AhAra, bhaya, neha, lajajA, kAma, kaleza ane kaMdha emane jeTalo vadhArIe teTalAM vadhe che ane ghaTADIe teTalAM ghaTe che. 24. zayana karatI vakhate vidana mAtra caravA samartha zrI nemIzvara prabhunuM smaraNa karanArane khoTAM svane AvatAM nathI. 25. azvasena rAjAnA ane tAmArAnA putra zrI pArzva prabhunuM sadA ya samaraNa karanArane khATAM svapna AvatAM ja nathI. 26. zrI lakSamaNA mAtAnA ane mahasena rAjAnA putra zrI caMdraprabhusvAmInuM smaraNa cittamAM karyA kare che tene sukhapUrvaka nidrA AvI jAya che. 27. sarva vinane caranAra ane sarva siddhine ApanAra zrI zAMtinAthaprabhunuM dhyAna karanArane cera, rega ane agni pramukhathI bhaya thato nathI. Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 25 ] 28. zrAvaka samudAyane sukha-sa MtASakArI evI saghaLI dinakRtya karaNI sArI rIte samajI A leka ane paraleAkamAM saMcaratA puruSa doSarahita anI nirmaLa yaza pAme che. paMcama va 1. sakaLa janmAmAM sArabhUta eve mAnavabhava pAmIne sadA ya sukRtya karaNIvaDe sujJa jane!e tene saMpUrNa rIte saLa karI leveA joie. 2. niraMtara dharmakaraNI karyAthI sadA ya AtmasaMtASa thAya che, ema samajI sunA janAe dAna, dhyAna, tapa ane zAstrAbhyAsavaDe divasa saphaLa karaveA. 3. peAtAnA AyuSyanA trIjo bhAga bAkI rahyu chate athavA chevaTe chelle samaye jIva parajanma saMbaMdhI zubhAzubha AyuSya prAye karIne bAMdhe che. 4. AyuSyane trIjo bhAga khAkI rahetAM pAMca parvazreNI prasaMge zubha karaNI karatA chatA jIva peAtAnuM parabhava saMbaMdhI Ayu nakkI bAMdhe che. 5. mIja tithinu ArAdhana karatAM e prakArane ( sAdhu ane gRhastha saMbaMdhI ) dharma ArAdhI zakAya che, tema ja sukRtyA karatAM rAga ane dveSane jItI zakAya che. 6. paMcamInu pAlana karatAM pAMca jJAna, pAMca cAritra ane pAMca vratanI prApti thAya che ane pAMca pramAdane parAbhava cAkkasa thAya che. Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 296 ] zrI karavijayajI 7. aSTamInuM ArAdhana karyAthI ATha karmane kSaya thAya che, ATha pravacana mAtA(samiti, gupti)nI zuddhi thAya che ane ATha madane parAjaya thAya che. 8. ekAdazInuM sevana karyAthI agiyAra aMgenuM nice ArAdhanA thAya che tema ja zrAvakanI agiyAra paDimAnuM paNa ArAdhana karAya che. 9. aho ! caturdazInuM ArAdhana karanAra cauda rAjalakanI upara mokSamAM jaI vase che. vaLI te cauda pUrvonuM paNa ArAdhana karI zake che. 10-11. A upara jaNAvelAM pAMca parvo adhikAdhika phaLadAyaka che, emAM karelI sukRta karaNa adhika phaLadAyaka bane che, ema samajI sujJajane parvadivase vizeSe karI dharma karazuM kare ane piSadha pratikramaNAdikane ArAdhatAM snAna temaja mathunane parihare. 12. muktine vaza karavAne parama auSadha samAna piSadhavrata parvadivase sujJajana Adare, tema na karI zakAya to sAmAyakavrata vizeSa Adare. 13. vaLI yavana, janma, dIkSA, kevaLajJAna ane nirvANa e pace arihaMta devanAM kalyANako che. tenuM ArAdhana sujJa janoe karavuM. 14-15. je divase eka kalyANaka hoya tyAre ekAsana,be heya tyAre navI, traNa hoya tyAre purimaTTa sahita AyaMbila ane cAra kalyANaka hoya tyAre upavAsa kare. pAMca kalyANaka hoya Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 297 ] tyAre pUrvArdha (parimaTTa) sahita upavAsa kare. A kalyANaka tapa pAMca varSe sujJajane pUrNa kare. ( upara jaNAvelA pUrvArdhane artha kaI sthaLe ekAsaNurUpa karelo dekhAya che.) 16. vaLI arihaMtAdika viza sthAnaka padane bhavyAtmAo ArAdhe ane ekAzanAdika taravaDe bhAgyavaMta ane tene vidhi sAcave. 17. vidhi ane dhyAnayukta je ukta vIza sthAnakanuM ArAdhana kare te mahAnubhAva AtmA duHkhavidAraka evuM zreSTha tIrthakaranAmakarma upAje che. 18. sADA pAMca varSaparyata je ujajavaLa paMcamInuM ArAdhana kare che te pAMcamI gati je mokSa tene prApta kare che. 19. vrata pUrNa thaye chate ujamaNuM kare, tevI zakti na hoya to bamaNuM vrata kare ane tapanA divasa jeTalo mANasa jamADe. 20. paMcamInA ujamaNAmAM pAMca pAMca uttama jJAnanAM upakaraNe tema ja cityanAM paNa pAMca pAMca suMdara upakaraNe karAve. 21. vaLI pAkSika (pANI) pratikramaNa ane caturdazIne upavAsa kare che te zrAvaka pitAnAM ubhaya pakSa( pitAnA tathA mAtAnA)ne vizuddha kare che. rara. buddhizALI zrAvaka traNe mAsImAM chaThTha tapa kare ane sarvoparI saMvatsarI parva saMbaMdhI aThThama tapa kare; sAthe pratikamaNAdika Avazyaka paNa sAcave. 23. saghaLI (chae) aThThAIomAM ane vizeSe parvadivase Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 298 ] zrI karavijyajI pitAnA ghare khAMDavAnuM, daLavAnuM vigere AraMbhanuM kAma karavAnuM parihare. 24. paryuSaNa parvamAM svaccha manathI kalpasUtra sAMbhaLe ane zAsananI unnati karate pitAnA zaheramAM amArI paLAve. 25. zrAvaka ruDAM dharmanAM kAma karate saMteSa na pAme, te te pratidina adhikAdhika prIti-bhaktithI dharmakAryo karatA ja rahe. ra6. paryuSaNa parvamAM sAvadhAnapaNe je kalpasUtra zravaNa kare te ATha bhavanI aMdara mahAmaMgaLakArI mokSapadane pAme. 27. sadA ya samyakatva ratnanuM sevana karavAthI ane brahmavrata(zIlavata)ne pALavAthI je punya prApta thAya che te zrI kalapasUtra sAMbhaLavAthI prApta thAya che. 28. vividha dAna devAvaDe ane tapa tapavAvaDe tathA sArAM tIrthonI sevanA karavAvaDe eTale pApakSaya thAya teTalo kalpasUtra sAMbhaLavAvaDe jIvana pApano kSaya thAya. 29. mukti eTale mekSa uparAMta keI UMcuM pada-sthAna nathI, zrI zatruMjaya tIrtha uparAMta keI UMcuM tIrtha nathI ane samyagdarzana-samyaphavA uparAMta UMcuM tatva nathI tema zrI kalpasUtra uparAMta keI adhika sUtra nathI. 30. dIvALInI amAvAsyAe zrI viraprabhunuM nirvANa thayela che ane dIvALInA paDavAne divase zrI gautama gaNadharane kevaLajJAna upanyuM che temanuM te prasaMge avazya smaraNa karavuM. 31. divALInA divase be upavAsa karIne je gautamasvAmInuM Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 29 ] samaraNa-yAna kare che te nicce A lekamAM tema ja paralekamAM bhAre sukhasaMpadA(mahodaya)ne pAme che. 32. gharaderAsaramAM ane gAmanA derAsaramAM vidhi sahita zrI jinezvara prabhunI, pUjA bhakti karIne pachI maMgaLadI UtArIne sujJa zrAvaka pitAnA bhAIbhAMDuonI saMgAte bhajana kare. 33. jinezvaranA pAMca kalyANakanA divasone mahAna lekhIne tene prasaMge athajanone svazakti anusAre yathocita dAna Ape. 34. A rIte ruDA parvadivase karelAM uttama kRtya ane ruDA AcAranA pracAravaDe karmanAM dvAra jeNe baMdha karyA che evA zrAvaka uttama vidhivaDe zuddha buddhine puSTa karI svarga saMbaMdhI sukhane bhegavI muktinA sukhane pAme che. paSTa varga. 1. zrAvaka ruDAM dharmanAM kAma karIne saMtoSa mAnI lete nathI. te to pratidina adhikAdhika ruci sahita dharmanAM kAme karyA kare che. 2. dharmanA prabhAvathI ja aizvarya-sukhasaMpadA pAmIne je dharmane ja lepa kare che te svasvAmIhI pAtakInuM bhaviSya kema ja sudhare ? 3. dAna, zIla, tapa ane bhAvabhede karIne dharma cAra prakArana che. sadA ya bhukti (svargAdika bhegasukha) ane muktisukhadAyaka evA ukta dharmanuM sevana subuddhijanee AdarathI karavuM. Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 300 ] zrI kapUravijayajI 4. thoDAmAMthI paNa DuM devuM (dAna), moTA udayanI apekSA na rAkhavI. (ghaNuM saMpadA thaze tyAre bahoLuM dAna ApIza ema samajI cheDAmAMthI paNa thoDuM ApavAne prasaMga jato na karo.) manamAnatI lamI-saMpadA kene kayAre thavA pAme che? dAnaphaLa" 5. jJAnanuM dAna devAvaDe jJAnI thavAya che, abhayadAnavaDe nirbhaya-bhayarahita thavAya che, annadAnavaDe sukhI thavAya che ane auSadha-bheSaja ApavAvaDe sadA ya vyAdhi rahita thavAya che. 6. kIti punyathakI thavA pAme che, paNa dAnathakI nahi. ema chatAM je kaMI kIrtine mATe dAna Ape che tene sujJajoe vyasana samajavuM. che. vyAje detAM (bahu to) dravya bamaNuM thAya, vyavasAya (vyApAra) karatAM gaNuM thAya, kSetramAM vAvatAM sogaNuM thAya; paraMtu sArA pAtra(supAtra)mAM ApavAthI to anaMtagaNuM thavA pAme che. 8. (jIrNa) derAsara, pratimA (pUjA-bhakti), pustakaprakAzanAdi ane sAdhu, sAdhvI, zrAvaka ane zrAvakArUpa caturvidha zrI saMghanI yathAyogya sevA, bhakti (saMbhALa) e sAta kSetramAM amApa phaLanI prApti mATe yathAzakti dravyavyaya kare. 9 jinezvara prabhunI bhaktithI bhAvita je bhAgyazALI zrAvaka khAsa jarUrI sthaLe citya karAve che te caityamAM jeTalAM paramANu hoya teTalA kapi sudhI devakanAM sukha pAme che. (tana caitya karAvavAM karatAM jIrNoddhAra karAvavAmAM AThagaNuM punya zAstramAM kahyuM che.) Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 301 ] 10. karAvela derAsara jeTalA divasa rahe tenA jeTalA samaye thAya teTalA varSo paryata jinacaitya karAvanAra devagatinAM sukha bhogave che. 11. sonAnI, rUpAnI, ratnanI, pASANanI ke mATInI jinapratimA je vidhivat karAve che te tIrthaMkara pada pAme che. (A bAbatamAM AjakAla ghaNe ja avidhidoSa cAlate dekhAya che ane vagarasamaje AzAtanAmAM vadhAro thAya che, te vAta khAsa lakSamAM rAkhI jyAM dezakALamAM A kArya karAvavuM vadhAre lAbhadAyaka hoya tyAMne mATe ukta upadezanI sArthakatA samajavI.) 12. eka aMguThA jevaDI paNa prabhunI pratimA je mahAnubhAva vivekathI karAve che te IMdranI padavI pAmIne aMte paramapadamekSane pAme che. 13. dharmarUpI vRkSanAM mULarUpa uttama zAstra mekSaphaLane ApanAra che, ema samajI sujJajane bhAvazuddhine karanArAM zAstra pote lakhe-lakhAve, vAMce-vaMcAve ane sAMbhaLa-saMbhaLAve. 14. je zrAvake dharmazAstro lakhI-lakhAvI saguNI (pAtrajana)ne Ape che te zAstranA akSara jeTalAM varSo sudhI svarganAM sukhane pAme che. 15. jJAna-vijJAnavaDe zobhita je sujJajano jJAnabhakti kare che te aMte jene kadApi kSaya na thAya evuM sarvajJapada pAme che. 16. sarva sukhanuM kAraNa annadAna che, ema jANato zrAvaka prativarSa zakti anusAre sAdhamIvAtsalya kare. 17. pitAnAM bhAIbhAMDu vigere kaTuMbIone ghaNA hetathI Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 302 ] zrI kapUravijayajI ( svArtha buddhivaDe ) jamADavA e saMsAravRddhinuM kAraNa che tyAre ( ni:svArtha paNuM ) sAdhI baMdhuone premapUrvaka jamADavA te saMsArasamudra taravAne sAdhanarUpa che. (vastu eka ja chatAM AzayabhedathI phaLamAM meTo taphAvata paDe che te samajAya tema che. ) 18. A pramANe samajI sujJa zrAvake prativaSa zakti anusAre zrI saghane peAtAnA ghare padharAvI tenI yathAcita sevAbhakti kare ane zrI gurumahArAja pratye zuddha-niSa vastra bhaktipUrvaka Ape. 19. vasatI ( rahevAnuM sthAna ), AhAra, pANI, pAtra, vastra, auSadha, bheSaja pramukha sAdhujanone kalpe tevI nirdoSa vastuo mete saMpUrNa sukhI na hAya tA paNa yathAzakti Ape. 20. supAtramAM je nirdoSa dAna apAya che tethI kazI hAni thatI nathI, paNa kUvA, ArAma ( bagIcA ) ane gAya pramukhanI peThe saMpadAnI vRddhi thavA pAme che. ( kUvA pANI Ape che, bagIcA phaLa Ape che ane gAya vigere dUdha pramukha Ape che tethI tene kazI hAni thatI dekhAtI nathI, paNa tethI ghaNA paropakAra thavAthI lAbha maLe che ane kharI zaiAbhA paNa emAM ja che. ) 21. dAna ane bhAgamAM mATu aMtara che. khAdhelI vastu viSTArUpa ( maLarUpa ) thai jAya che paNa dIdhelI ( satpAtramAM apAyelI ) vastu akSaya thavA pAme che. 22. hajAre parizrama veThIne meLavela ane prANa karatAM paNa adhika priya dravyanuM kharuM phaLa dAna ja che. Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lakha saMgraha : 5 : [ 303 ] 23. pUrvokta sAta kSetramAM pitAnuM nyAyavya je vivekathI vAve che te zrAvaka potAnA dhana ane janma banenI saphaLatA kare che. | [A. pra. pu. 13. pR4, 26, 50, 77, 166, 179, 276 ] zIdhra svahita sAdhI levA bhavyAtmAne gya hitepadeza, 1. mehamAyAne vaza paDelA o mAnavI ! dravya meLavavAnI tRSNA tajI de, manamAM AzA-tRSNA vagaranI subuddhi dhAraNa kara. nija karma anusAre jeTaluM dravya nyAyamAge prApta thAya teTalAthI he bheLA tuM saMtoSavRtti dhAraNa karI - 2. artha-dravya-dhana anarthanuM kAraNa che, tenAthI aneka anartha prabhave che ema sadA cintava. te dravyathI lezamAtra satya sukha saMbhavatuM nathI. nija putrathakI paNa dhanavaMtane bhaya rahe che ke rakhe te dravyathI pitAne paNa mArI nAkhe. sarvatra e rIte cAlatuM ja AvyuM che ema mAnavuM nahIM. 3. tArI strI kaI ane putra koNa ? A dekhAtAM strIputrAdika to sahu svArthanAM ja saMbaMdhI che. A saMsAra aMtyata vicitra jaNAya che. tuM kone? ane kyAMthI AvyA ? he bhAI ! A tattva tuM cintava. 4. he bheLA ! svajana, dhana ane jobanane garva tuM na kara. palakamAtramAM kALa sarva kaMI harI le che. A badhI beTI mAyA-mamatA tajIne satya paramAtmasvarUpane oLakhI tenI prApti mATe prayatna kara. Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 304 ] zrI kapUravijayajI 5. kAma, krodha, lAbha ane mehane tajI huM Atman ! vicAra ke huM kANu chuM? mAruM zuM svarUpa che? mAruM zuM kartavya che ? are ! AtmajJAna vagaranA mUDha jA narakAdi saMbaMdhI duHkhadAvAnaLamAM dugdha thai duHkhI thAya che. 6. jo tu zIghra zuddha tattva prApta karI levA vAMchatA ja hA teA zatru, mitra, putra ane madhu upara dveSAdika tajI sarvatra samatAbhAva dhAraNa kara. kaSAyatApa mujhatAM, hRdayazAnti prApta thaye sate sarva sudara thAya che. 7. kamaLanA patra upara rahelA jaLAma dunI jema jIvita atyaMta capaLa che ane samasta jagata vyAdhi ane abhimAnathI vyAsa tathA zeAkAkuLa cheema samajI zIghra svahita sAdhI levA UjamALa thA, 8. prathama vayamAM gheADuM pANI pIdheluM saMbhArIne nALIeranAM vRkSeA peAtAnA mAthA para ghaNA bhAra chatAM manuSyeAne jIvita paMta amRta jevuM mIThuM pANI ApyA kare che. kharuM che ke sajjana puruSA karelA upagArane kadApi visarI jatA nathI. 9. chatI AMkhe akArya kare te ja aMdha, chate kAne hitavacana zravaNa na kare te ja adhira ane chatI jIbhe avasareAcita na mele te ja mUMgA-ema samajI sujJajanoe prAptasAmagrInA sadupayeAga karI levA saMpUrNa kALajI rAkhavI. [ . pra. pu. 12, pR. 340 ] Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha sagraha : 5 : [ 305 ] sukhanA arthIe duHkhanA mArgathI pAchA huDI sukhanA mArge ja saMcaravuM joie. sukha sahune sAruM lAge che, du:kha sAruM lAgatu nathI. tema chatAM sukhanA kharA mAge gheADA ja saMcare che. du:khanA ja mAge ghaNA cAlatA hoya che. nyAya-nIti ane dharmanA mArge cAla. vAthI ja kharuM sukha maLI zake che. anyAya, anIti ane adharmanA mAge cAlavAthI tA duHkha ja pamAya che. tema chatAM mugdha ajJAnI jIvA adhavat khATA mArge ja cAlatA jaNAya che. evA mugdha jIvAne pApamA`thI dUra rahI sukhI thavA mATe te saMba Mdhe kaMika samaja ApavI ucita jANI atra tenu sakSepathI byAna karavAmAM Ave che. ane ApaNe jevu bIja vAvIe te sukha du:khanI lAgaNI sahune samAna che vAvIe tevu laNIe chIe. jo sukhanAM sukha-phaLa ane du:khanAM khIja vAvIe teA du:kha-phaLa pAmIe chIe. mana, vacana ane kAyAnA mAThA vyApAra jema ApaNane pratikULa lAge che tema bIjAne paNa lAge ja, ema samajI kAi paNa jIva pratye pratikULatAvALuM AcaraNu mana, vacana, kAyAthI karavuM, karAvavuM ke anumeAdavuM niha. ApaNA prANa jevA sahune peAtAne prANa vhAleA hAya che, ema samajI koine prANahAni thAya tevu karavuM nahiM. jUThuM kheAlavAthI ke pArakA * mama khAlavAthI ke kaThAra zabdo kahevAthI peAtAne ane parane ghaNI hAni thAya che tethI tevu bhASaNa karavuM nahi. agiyAramA prANa jevu. paradravya apaharI levAthI sAmAnA prANa UDI jAya 20 Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 AliMga paNa pAyA, mana ane Ara. [ 306 ] zrI kapUravijayajI che ane evI anIti karanArane paNa daMDa ke keda pramukhathI mahAna hAni ahIM ja thAya che. vaLI te uparAMta paralokamAM narakAdikanAM mahAduHkha bhegavavA paDe che. parastrI ke vezyA sAthe gamana karavAthI paisAnA ane AbarUnA kAMkarA thAya che, ane parabhavamAM paramAdhAmI tene dhagadhagatI leDhAnI putaLI sAthe parANe AliMgana karAve che. e ja rIte parapuruSa sAthe gamana karanArI strIone paNa parAdhIna paNe bhAre kaSTa sahana karavAM paDe che. dravyAdika upara khoTI mAyA, mamatA rAkhavAthI jIva vadhAre upAdhigrasta banI bahu duHkhI thAya che ane ajJAnI jIva kodha, mAna, mAyA ane lebharUpa kaSAyanuM sevana karI, rAga-dveSane vaza thaI, kaleza kaMkAsane vahorI laI khuvAra thAya che. pApanI ke parabhavanI vhIka nahi hovAthI anya upara khoTAM ALa caDhAve che, pArakI cADI-cUgalI kare che, managamatuM kAma thatAM harSa ane aNagamatuM thatAM kheda kare che, pArakI niMdA-khaNakhoda karyA kare che, kUDakapaTa karI bIjAne chetare che ane duraMta durgatidAyaka nittva ane viparIta mAne hitarUpa samajI Adare che. A saghaLAM pApasthAnake pApamArgamAM gADha prItine laI sevAya che. enA pariNAme jIva bahu duHkhI thAya che, durgatimAM jAya che ane pAmelI saghaLI sAmagrI hArI jAya che je pharI sAMpaDavI muzkela che. pApathI Dare che te ja kharekhara sukhI thAya che. [ A. pra. pu 12, pR. 341 ] Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : manuSyajanmanI sArthakatA kema thAya ? [ 307 ] 1. A dezamAM avatAra, Arogya-nirogI kAyA, pAMce indriyAnI paTutA-kuzaLatA, dIrgha AyuSya, uttama kuLa ane jAtimAM janma, uttama buddhimaLa ane zuddha tattvanI gaveSaNA, samakitaratnanI prApti ane nirdoSa cAritranu sevana karavuM e prabaLa punyayeAge huchukamI jIvane ja prApta thai zake che. 2. pUrva punyayeAge A manuSyajanmAdi uttama sAmagrI pAmyA chatAM tenI saphaLatA karavAmAM jIvane duSTa pramAdAcaraNa aMtarAyarUpa thAya che. 3. ekAnta hitakArI evAM jJAnInAM vacananA anAdara karI kevaLa svacchaMda vRttithI mana, vacana, kAyAne meAkaLAM mUkavAM-jemake mAdaka ( mada upajAve evA ) padArthanuM sevana karavuM, viSayAsakta anavuM, kilaSTa kaSAyane vaza thai javuM, Alasya sevavuM ane nakAmI kuthalI ( vakathA ) karavI ene jJAnI puruSA pramAdAcaraNa kahe che. 4. ukta pramAda jevA kei pramaLa zatru nathI ane AtmakalyANa sAdhI levA mATe sevavAmAM AvatAM sadughama samAna anya kei mitra nathI. 5. nAnAM-meTA, trasa-sthAvara, saghaLA jIvAne Atma samAna lekhI hAlatAM, cAlatAM, besatAM, UThatAM, khAtAM, pItAM, sUtAM-zayana karatAM ke khelatAM jo banatI saMbhALa rAkhavAmAM Ave che te tethI svaparaprANanA bacAva thAya che ane ApaNA Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 308 ] zrI kapUravijayajI AtmA pApathI malina thato nathI, ema samajI kaI paNa kAma utAvaLathI nahi karatAM jayaNAthI karavuM. 6. priya, pacca ane tathya (anyane priya lAge ane hitarUpa thAya) evuM ja satya vacana vadavuM, anyathA mana dhAraNa karavuM yukta che. 7. paradravyane paththaranI jema uvekhI, nyAya, nIti ne pramANikapaNe dravyapArjana karI svakuTuMbapaSaNa ane svadharmarakSaNa karavuM. 8. sujJa bhAIoe parastrIne svamAtA, bahena ke putrI tulya gaNavI ane sujJa bahenee parapuruSane svapitA, baMdhu ke putra tulya ja lekha. 9. aparimita dravyanI AzA-tRSNA chedavA mATe parimita dravyanuM pramANa karI, saMtoSa dhAraNa karI pArjita dravyane sakSetramAM evI kunehathI sadvyaya karo ke te tamane pariNAme anaMtaguNo lAbha Ape. [ A. pra. pu. 12, pR. 342 ] sadaguNIne anAdara nahi karatAM temanA guNanI | kiMmata karatAM zIkhe. 1. svadezamAM janmele game eTale guNavAnuM hoya te paNa niraMtaranA paricayane lIdhe tenI kharekhara avajJA thAya che, joIe evI kadara thaI zakatI nathI. juo ! pitAnI strI game teTalI rUpavatI hoya te paNa tene anAdara karI mugdha Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 309 ] leke parastrIne saMga kare che athavA gaMgA jevI pavitra nadI gAmane pAdare vahetI hoya tene tajI leke kUvAnuM pANu vApare che. tethI ja kahevata che ke "atiritrakAra vizaTI' - 2. suvarNamAM sugaMdha nathI, zelaDIne phaLa besatuM nathI, candananAM vRkSane phala besatAM nathI, vaLI vidvAna lakSamIpAtra thato nathI ane kadAca tema thayo te paNa lAMbuM jIvate nathI; tethI samajAya che ke koI bhale buddhizALI salAhakAra pahelAM vidhAtAne maLele nathI. 3. phaNidharanA mAthe rahelA ratna upara, kRpaNanA dhana upara, satI-pativratA strInAM stana upara, kesarIsiMhanI yALa (kezavALI) upara ane svAbhimAnIne zaraNe gayelA upara mRtyuvaza thayA vagara koI hAtha nAMkhI zake nahiM. temane AMgaLI aDADavI paNa bhAre thaI paDe che te pachI temano parAbhava karavA jatAM pitAnA ja prANano nAza thavA pAme che. 4. mUrNa--ajJAnane mahAdhanADhya dekhIne vidvAna mANase nirdoSa vidyAne anAdara kare nahi. kulaTA vezyAone ratnanAM mugaTavALI dekhIne Arya nArIo (pavitra pativratA strIo ) zuM kulaTA thaI jAya ? nahi ja. jema satI strIo pitAnA pavitra zIlane ja sAra-zaNagAra-alaMkArarUpa lekhe che tema vidvAna puruSo paNa vidyAdhanane ja sarva dhanamAM pradhAna dhana samajI yatnathI tenuM saMrakSaNa kare che. 5. je jenA guNAtizaya(guNaurava)ne jANatA nathI te tenI sadA ya niMdA-avajJA-AzAtanA karyA kare che temAM Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 310 ] zrI kapUravijayajI kaMI vadhAre navAI jevuM jaNAtuM nathI. juo, bhIlaDIne hAthInA kuMbhasthaLamAM pAkatAM sAcAM metInI kaMI paNa kiMmata nahi hovAthI tene anAdara karI e bApaDI rAtI caNeThI upara mahI paDI tene ja dhAraNa karI le che. AvI rIte je nirguNI hoya te guNavatanI kadara karI zake nahi. jhaverI hoya te ja ratnanI parIkSA karI jANe. [a. pra. pu. 12 pR. 343 ] sUkta vacano vAMcI ke sAMbhaLI AdaravA yogya viveka 1. puruSane kalInatAnapuMsakatA hoya te sArI, paNa parastrIgamana karavuM sAruM nahi. bhikSA mAgIne bhejanavRtti karavI sArI, paNa pArakA dhanane apaharI laI sukha meLavavAnI buddhi rAkhavI sArI nathI. mana dhAraNa karI rahevuM sAruM, paNa asatya vacana vadavuM ThIka nathI. nija prANa tyAga karavo sAre, paNa cADI kheranAM vacanamAM vizvAsa rAkhI besavuM ThIka nathI. A badhA prakAre parama duHkhadAyaka che. 2. pazALA zUnya paDI rahe te sArI, paNa temAM apalakSaNe baLada bAMdhI rAkhavo sAro nahi. catura-vinIta vezyArUpa bhAya sArI, paNa avinIta (vinayazUnya) kuLavadhu sArI nahi. jaMgalamAM jaI rahevuM sAruM, paNa viveka rahita rAjAnA nagaramAM rahevuM sAruM nahi tema ja prANatyAga karavo sAro, paNa adhama janonI sobata karavI sArI nahi. 3. kacchanI vakhate mitranI kharI kasoTI thAya che, raNasaMgrAma Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 311 ] vakhate zUravIranI kharI kasoTI thAya che, vinaya prasaMge nekaranI parIkSA thAya che ane dukALa vakhate dAtAranI kharI parIkSA thaI zake che. 4. supAtradAnathI jIva dhanADhya-anargala lakSmIvALo thAya che, dhananA prabhAvathI te sArAM sukRtya kare che-pupArjana kare che, punyanA prabhAvathI te devalokamAM sukha pAme che-devagati pAme che ane tyAMthI AvI pharI dhanADhya thaI bhegasAmagrI prApta kare che. 5. kupAtradAnathI jIva nidhana-sukhasaMpattihIna bane che, nirdhanatAnA vege te pApakRtya-duSTa kAma kare che, pApanA prabhAvathI te narakagati pAme che-ara du:kha dAvAnaLamAM jaI paDe che, tyAMthI thavI pharI nirdhana thAya che ane pharI pApakRtyA ja kare che. 6. smita hAsyavaDe, hAvabhAva dekhADavAvaDe, lAja kADhavAvaDe, vhIka batAvavAvaDe, vacanacAturIvaDe, IrSAvaDe, kalaha karavAvaDe, lIlA-krIDA karavAvaDe ane ardha kaTAkSa-bANa pheMkavAvaDe eTale ke ADI AMkhe jovAvaDe, ema badhI rIte strI e kharekhara baMdhanarUpa che, tethI zANA janee sadA ya tenAthI cetatA rahevuM yukta che. [ A. pra. pu. 13, pR. 44. ] Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 312] zrI kapUravijayajI praznottare. pra-kayA sadaguNethI gyatA maLI zakaze ? dharma kaI rIte maLI zakaze? tenAM sAdhane kayA che? u0-zama, saMvega, nirveda, anukaMpA ane AstikatA vigere saguNethI yogyatA meLavavI. koI veLA saMta-mahAtmAnA cege dharma maLI raheze. satsaMga, satzAstra ane sadgata e tenAM sAdhana che. pra-zrI tIrthakare AtmajJAnanI nyUnatA zAne kahI che? u-jeTalI saMsArane viSe sArA pariNati manAya teTalI AtmajJAnanI nyUnatA zrI tIrthakare kahI che. pra-zrI jine bhAkhelA sarva padArthonA bhAve AtmAne nijasvarUpe pragaTa karavAne arthe ja che? u0-ema ja che. pra-jJAnAkSepakavaMta eTale zuM samajavuM ? u -jene vikSepa rahita vicArajJAna prApta thayuM che e AtmakalyANanI IcchAvALe puruSa. pra-jJAnI puruSanI oLakhANa thavAmAM jIvanA kayA deze ADA Ave che-naDe che? u - jANuM chuM-samajuM chuM" evuM mAna, parigrahAdi viSe jJAnI puruSa karatAM paNa vadhAre rAga, ane lokabhaya, apakIrtibhaya ane apamAnabhayane lIdhe jJAnIthI vimukha rahevuM, jJAnI Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 313 ] pratye jevuM vinayAnvitapaNuM joIe tevuM na karavuM e traNe dethI ghaNuM karIne jJAnanI kharI oLakhANa thatI nathI. pra-jJAnIne viSe akhaMDa vizvAsa rAkhavAnuM phaLa muktapaNa kahyuM che te kharuM che? u -te kharuM che. pra-cetanazuddhi kema pamAze? u0-kaI paNa AtmA dayika karmane bhegavatAM rAgadveSane TALI samabhAve vartata abaMdha pariNAme raheze to avazya cetanazuddhi thaze. prava-ApaNe mokSa kema thayA nathI ? u0-anaMtakALamAM kAM to satpAtratA prApta thaI nathI athavA tevA koI puruSano ya ga sAMpaDyo nathI tethI; nahA to mekSa hatheLImAM che. pra0jIvane anAdinA kayA kayA doSe che ? u0-maLa, vikSepa ane ajJAna. prave-ajJAnanI nivRtti zI rIte thaI zake? u0-jJAnI puruSonAM vacana prApta thaye tene yathAyogya vicAra thavAthI ajJAna nivRtta thAya che. pra-maLa ane vikSepa zA mATe maTADavAM ghaTe che ? u0-ajJAnanI saMtati baLavAna hovAthI tene rAdha thavAne Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 314] zrI kapUravijayajI arthe ane jJAnInAM vacanone yathAyogya vicAra thavAne arthe maLa tema ja vikSepa maTADavA ghaTe che. pra-maLa maTavAnAM sAdhana kayAM che? u-saralatA, kSamA, saMtoSa ane svadenuM nirIkSaNa e vigere maLane maTADavAmAM sAdhana che. pra-vikSepa maTavAnuM sAdhana zuM che ? ujJAnI puruSanI atyanta bhakti vikSepa maTavAnuM sAdhana che. pra-jJAnI puruSanA virahe zuM karavA cogya che ? u-teve prasaMge jJAnanI dazA, ceSTA ne vacana sAvadhAnapaNe saMbhAravA yogya che. pra-svapna sAcuM kevuM paDe ? u0-jeo taddana nIrogI heya, tema ja mana ane indriyone ThIka kAbUmAM rAkhI zaktA hoya tenuM. praha-AtmAne maLeluM svarUpa zAthI bhUlI javAya che? u0-pramAdane lIdhe. pra-manane vaza karavAnAM uttama sAdhane kayAM kayAM che ? u0-alpaAhAra, alpavihAra, alpanidrA, niyamita vAcA, niyamita kAyA ane anukULa sthAna e manane vaza karavAnAM uttama sAdhano che. Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 315 ] - prave-navAM karma bAMdhavA nahIM ne jUnAM bhegavI levAM e rIte koNa vatI zake che? u-evI jenI acaLa bhAvanA-jAgRti che te e rIte vatI zake che. pra-AtmAnI zreSThatA zI che? u0-zreSTha vastunI bhAvanA-abhilASA karavI te. pra-ke bodha pAmavuM joIe? u0-jenAthI samAdhimaraNanI prApti thAya. pra-sarva kALanAM asamAdhimaraNa kema TaLe ? u0-eka vAra paNa samAdhimaraNa prApta thavAthI. prave-konuM pada sarvottama che ? u0-sarvasaMganA parityAgInuM. prajIva anAdi kALathI kema rakhaDyA kare che? u-svachaMdane vaza thaI satpaSanI AjJAnA virahe. pra-AtmasvarUpane AvaraNa karanAra mukhyatAe zuM che? u0-ataqzraddhA ane kusaMga. prA-sarva paramArthanA sAdhanamAM parama sAdhana kayuM che? u0-satsaMga, sapuruSanA caraNa samIpe vAsa badhA kALamAM tenuM durlabhapaNuM che ane AvA viSama kALamAM to tenuM atyanta durlabhapaNuM jJAnI puruSoe jANyuM che. Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 316 ] zrI karkharavijayajI prava-jIvanAM ceDAMka spaSTa lakSaNa jaNAvo. u0-jJAyakatA, vedakatA, samatA, caitanya, ramyatAdika. pra-mumukSu jana alapakALamAM AtmasAdhana zI rIte karI zake? u0-satsaMga ge ullasita pariNAme rahevAthI. prave-satsaMganA abhAve samapariNati rahI zake ? u-samapariNati rahevI atyanta vikaTa che, tathApi ema karavAmAM ja AtmasAdhana raheluM che, mATe jema bane tema nirupAdhivALAM dravya, kSetra, kALa ne bhAvanuM sevana karavuM jarUranuM che. pra-mumukSu jIvane zAne bhaya, vicAra tathA ichA hoya ? u0-mumukSu jIvane ajJAna sivAya bIje bhaya hAya nahIM. AmAne tyAjya zuM che teno ja vicAra hoya ane tenI nivRtti thAya evI eka ja IcchA varte pra-mahAtmAonI Rddhi zI rIte prApta thaI zake ? u-AtmA vinIta banI, sarala ane ladhutva bhAva pAmI, sapuruSanI caraNaupAsanA ananyacitte ekaniSThAthI kare to tevI Rddhine pAmI zake. pramaitrI bhAvanA eTale zuM? u0-jagatanA sahu jI pratye nirverabuddhi. pra-amedabhAvanA eTale zuM ? u0-kaI paNa AtmAnA guNa joI harSa pAme. pro-karuNa bhAvanA eTale zuM? Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 317 ] u-sa'sAratApathI du:khI thatA AtmAnuM duHkha joi anukaMpA AvavI. prazna-upekSA bhAvanA eTale zu? u-pApI jIvAne joi tenI upekSA karavI. ni:spRhabhAve jagatanA pratiba Mdhane visArI Atmahita karavuM. A pramANe ukta cAre bhAvanAo kalyANamaya che ane pAtratA ApanArI che. pra-zAstramAM mArga kahyo che ke ma ? u-mArga kahyo che, marma kahyo nathI. pra0-mama kayAM rahyo che ? u--satpuruSAnA aMtarAtmAmAM rahyo che. pra0-dharmanA rastA kevA che ? u-dharma ne rastA sarala, svaccha ane sahaja che, paNa tene virala AtmAe pAmI zake che. pra0-paramAtmAne dhyAvAthI zuM phaLa, ane tevuM dhyAna kema prApta thai zake ? u-paramAtmAne dhyAvAthI paramAtmA thavAya; parantu tevuM dhyAna satpuruSanA caraNakamaLanI vinayeApAsanA vagara prApta thaI zakatuM nathI. pra--A kALamAM ahIM zukaladhyAnanI prApti thavI savita che ? u-ahIM tenI prApti asaMbhavita che. pra0-A kALamAM dharmadhyAnanI prApti kayA sAdhanAthI thai zake che ? Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 318 ] zrI kapUravijayajI u--A kALamAM rUpAtIta sudhI dharma dhyAnanI prApti keTalAka satpuruSAne sahaja svabhAve, keTalAkane sadgururUpa nirupama nimittathI ane keTalAekane satsaMga Adi aneka sAdhanAthI thai zake che. pra0-ceAthe zuzuThANuM AveleA AtmA pAtratA pAmyA lekhAya ? u--tevA AtmA pAtratA pAmyA lekhAya. pratyAM dharma dhyAnanI mukhyatA che ke gANutA ? u-gANutA che. pra0-pAMcame guNaThANe dharmadhyAnanI zI sthiti che ? u-madhyama gANutA che. pra-chaThTha guNaThANe tenI zI sthiti che ? umukhyatA paNu madhyama che. pra0-sAtame guNuThANe tenI zI sthiti che ? u--tenI mukhyatA che. pra0-sarva karatAM kayuM jJAna zreSTha che ? u--AtmajJAna. pra--AtmajJAna kema pamAya ? u--jema jema upayAganI zuddhatA thAya tema tema. pra-te mATe kevI STinI agatya che? u-nirvikAra daSTinI agatya che. Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 319 ] pra-puruSanAM caritra kevAM hoya che? u0-darpaNarUpa hoya che. pra-buddha ane mahAvIranA bodhamAM ke taphAvata che? u0-mahAtaphAvata che. pra-dharma vastu kema rahI che ane kema maLe ? u0-e vastu bahu gupta rahI che. bAhya saMzodhanathI prApta na thAya paNa apUrva aMtara saMzodhanathI te prApta thAya che. te paNa koI mahAbhAgyazALI manuSya sadgurunA anugrahathI pAme che. pra-puruSo zemAM prayatna kare che? u -sva-parahitamAM vRddhi thavA pAme tevA zubha prayatna teo hAniza karyA kare che. pra-mekSamArgamAM pravRtti kenI ghaTe che? u0-eka AtamajJAnInI ane eka tenI nizrAvaMtanI. e benI mekSa pravRtti saphaLa lekhAya. [ A. pra. pu. 29, pR. 87, 119 ] maitrI bhAvanAno anukrame thate vikAsa-vistAra Charity begins at Home-maitrIbhAvanI kharI zarUAta pitAnA gharathI thavA pAme che, ane te premabhAvathI sAdhI zakAya che. jenA dilamAM sAro prema jAge che te bhAI-bahene game tevI sthitimAM gharamAMnAM anya kuTuMbI janone aneka rIte saMtoSI zake che. eTale evA premI bhAI-bahenanA kuzaLa Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 320 ] zrI karavijayajI vartanathI gharamAMnAM sahu koI rAjI-prasanna rahe che, tethI temano utsAha vadhatuM jAya che. anukrame tevA premano vistAra kuTuMba, jJAti, deza, samAja pratye adhikAdhika karatAM ane tenA sumadhura phaLa-pariNAma maLatAM vasudhaiva kuTuMbakam evI vizvabhAvanA temanAmAM pragaTe che, ema pUrva mahApuruSonAM tema ja vartamAna koI virala mahAtmAonAM caritro uparathI joI-jANI-samajI zakAya che. zivamastu sarvajagataH, parahitaniratA bhavantu bhUtagaNAH / doSAH prayAntu nAzaM, sarvatra sukhI bhavantu lokAH // sarva jagatanA jIvanuM kalyANa-maMgaLa thAva! sarva jI paropakArarasika bano ! ahaMtA-mamatA kahe ke rAga, zreSa, mahAdika doSa jene laIne je aneka pApAcaraNa karatA rahe che tene lepa thAva ! ane sarvatra sahu keI sukhI thAva !! evI udAra bhAvanA vibhAvanAnuM ja pariNAma lAge che. tema ja "sarva kaI sukhI thAo ! sarve keI nirogI thAo ! sarve kaI maMgaLane pAme! kaI paNa duHkha na pAme athavA du:khanA kAraNarUpa pApAcaraNathI DaratA rahe ! AvI AvI udAtta bhAvanAo tathAvidha zuddha-niHsvArtha vizvabhAvanAvALA hRdayamAMthI jAgavA pAme che. evI hRdayapazI bhAvanAbharyA vacanane marma vicArI ApaNe ApaNuM zudra svArtha buddhine tajatA zikhavuM ane nija gharethI maitrI bhAvanAno Adara karI anukrame teno vistAra karatAM rahI yAvatu ApaNAmAM vizvabhAvanA pragaTe ema karavuM. maitrIbhAvanAne svIkAra karavo yukta che. anyanA kedhane kSamA-samatA guNathI jIta, duSTa-durjanane sajajanatAthI jIta, sUma-kRpaNane dAnaguNathI jItavo ane Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 321 ] asatyane satyathI jItavuM tevI rIte anya pratyenA verabhAvane maitrI bhAvathI jItI zakAya, eTale nivairatA AdaravAthI veravirAdha ApeApa zamI jAya. e rIte zatru paNa jItAI jAya che ane zAnti prasare che. saMsArabhramaNa karatAM jIve dareka jIvanI sAthe mA-bApa, bhAI-bahena, putra-putrI ane strI pramukha aneka jAtanA saMbadhA ana tIvAra khAMdhyA che. AvA pUrvabhavanA saMbadhI jIvAne zatru-verI lekhavA e kevaLa ayukta che. temanI sAthe maitrI-bhAvanA ja dhAravI ane pASavI ghaTe. jo A bhava ane parabhavanA hisAba gaNI eka khIjA sAthe cAlatI AvatI varaparaMparAne aMta ja ANuvA hAya te sunA janAe DahApaNathI dareka prasa Mge maitrIbhAvanAne ja Azraya levA ghaTe. jyAMsudhI eka bIjA sAthe cAlatI viSamatAvALI dRSTi DahApaNathI sudhAravAmAM nahIM Ave tyAMsudhI tevI veparaparAneA aMta AvI zake nahIM. zAstrakAre khAsa jaNAvela che ke-- evI koi jAti ke yAni ( utpattisthAna ) nathI, evu kAI sthaLa ke kuLa nathI ke jyAM sarva jIvA anatI vAra janmyA ne mRtyu pAmyA na heAya. e bhayaMkara sthitimAMthI chUTavA maitrIbhAvanA AdaravI yukta ja che. sAcA dilathI ekabIjAe kSamA mAgavI ane ApavI. pramAda bhAvanA. caMdrane dekhI cakAra, megha-garjanAne sAMbhaLI mera, vasaMta Rtune pAmIne vanarAjI ( vRkSalatA ) ane varSAnA navA jabiMdue pAmIne cAtaka jema harSa-sateSa pAme che; 21 Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 322 ] zrI kapUravijayajI tema ja anyanI anekavidha saMpattie dekhIne ke sAMbhaLIne AnaMdita thAya che, harSa-pramoda pAme che. ema karavAthI nija guNane vikAsa saheje sadhAya che. ethI viparIta paranI ISyaadekhAI karanAra adhikAdhika duHkhI thavA pAme che. pUrvanAM zubha daSTAne lakSamAM rAkhI, IrSA-adekhAI karavAnI paDelI kUDI Teva sukhanA athI janee jaladI sudhAravI ane guNagrAhI banI anyanI guNa-saMpatti joI jANune dilamAM rAjI-pramudita thavuM. "dayA, karuNA yA ke maLatA paranuM duHkha joI tene dUra karavA dilamAM dayAnI lAgaNI thAya, karuNA ne kemalatA pragaTe ne phakta bhAvanArUpe nahIM paNa sAcA dilathI tenuM duHkha dUra karavA yathAsAdhya prayatna karavA na cUke te jIva dharmane adhikArI lekhAya. anyane abhaya ApI ApaNe abhaya pAmI zakIe." vAvIe evuM laNIe. dayApAtra, dIna, duHkhI, anAthe ja upara karuNa-kamaLatA rAkhI temane yathAzakti rAhata ApI saMtoSavA. ApaNuM tuccha svArthanI khAtara temane keIne trAsa upaje ema na ja karavuM. jevuM sukha ApaNane vahAluM che tema sahune hAI sahune yathAsAdhya sukha-zAnti upaje evuM hita vartana karavuM ja ucita che. ApaNA svArthanI khAtara koIne pratikULatA nahIM upajAvavA ane eTalI anukULatA sAcavavA cIvaTa rAkhavI joIe. [ A. pra. pu. 29, pR. 143] Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 5 : [ 323 ] jina ane jaina zabda sadhI sAdI samaja, jinadeva, jaina sAdhu, jaina zrAvaka ane jaina dharmanA kharA aviveka. " rAgadveSa rahita samabhAvathI game te kAi game tyAMthI A bhavasamudrane tarI zake che. " rAgadveSa ane medi (aMtaranA ) mahAvikArAne vAranAra, aMtaranA chUpA rahenArA kaTTA duzmaneAne jItI lenAra ja jina kahevAya che. sakaLa doSa rahita jina bhagavAne bhAkhaaA dharma, ( mA ) jaina dhama kahevAya che. e uparathI saheje samajI zakAze ke, jaina dharma koI amuka jAti ( jJAti ) ke kAmanA nathI paNa je keAi upara jaNAvelA sakaLa doSa-vikAra vagaranA jinAe kahelA zuddha-nirdoSa ( satya-sanAtana ) dharmane athavA dharmanA kumAnane anusare che te saghaLAMnA e dhama hAI zake che. eTale ke jaina dharmane vizALa draSTithI tAsavAmAM Ave tA te AkhI AlamanA dharma jaNAya che. evA e jaina dhama samudra jevA UMDA ane udAra ( vizALa ) che. phakta niSpakSapAtapaNe tenAM tattva tapAsavAthI tenI khAtrI thai zake che. paramAdazIne amuka nAma sAthe tata hAtA nathI. deva, guru ane dharmanAM nAma game te hoya paNa jo paramArthamAM taphAvata na heAya teA pachI tenA svIkAra karI levAmAM kaze! vAMdhA AvatA ja nathI. eka vastunAM judAM judAM nAma hAi zake che tema chatAM paramA eka sarakhA haiAvAthI samaju mANusa te saMbadhe jhaghaDA karatA nathI paNa samaSTithI badhA ya nAmane sAcAM mAne che. tevI ja rIte yh Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 324] zrI karavijaya paramArthadaSTithI zuddha nirdoSa devane jina, arihaMta, vItarAga, paramAtmA, tIrthakara, ziva, zaMkara, zaMbhu, svayaMbhU, brahmA, viSNu, rAma, maheza yA mahAdevAdika game te nAmathI saMbodhavAmAM Ave to paNa te sArthaka ja hovAthI samaju mANaso svIkArI ja le che. evI ja rIte gurunAM ane dharmanAM judAM judAM nAma game te he paNa te sAthe paramArthadaSTi jo kaze jhaghaDo karI besatA nathI. zabdabhedathI arthabheda samajI nahi letAM arthanI ekatA niSpakSapAtapaNe vicArI tenuM jhaTa samAdhAna karI le che. evI samadaSTi pUrvokta jinanA kharA anuyAyI jainamAM hoI zake che, tethI ja te syAdvAdI, anekAntavAdI athavA yathArthavAdI kahevAya che ane te satya che. tatvadaSTithI kahe ke udAra-vizALa samadaSTithI vicArI zakAya te sakaLa rAgAdi doSa rahita vitarAgadeve kahelosamajAvele zuddha ahiMsA(dayA), saMyama (cAritra) ane (IcchAnidhirUpa) tapalakSaNa dharma ja kharekhara dareka bhavya AtmAne mATe svAbhAvika dharma che. ane e ja uttama sanAtanadharma dvArA vAstavika sukha prApta thaI zake che. e pavitra dharmamAM jenuM citta sadA ya vatya kare che tene indrAdika de paNa namaskAra kare che. prathama ajJAnavaza AdarelA asata dharma upara mithyA mamatva rAkhavuM ghaTatuM nathI. bhAgya satya vastunI pichAna thavAnuM e ja phaLa che ane daza daSTAnta durlabha mAnavabhavanI kharI kiMmata ethI ja che. [ A. pra. pu. 12, pR. 300 ] Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI karavijayajI lekhasaMgraha bhAga pAMcamAnAviSayonI akArAdi anukramaNikA. 1. dharmopadezAtmaka lekhasaMgraha. viSaya 98 27 189 1 avaMcakogathI kriyAavaMcakatA ane kriyAavaMcakatAthI avaMcaka phaLaprApti avazya thAya che. ... 2 ahiMsA yAne dayAdharma | ... *** 197 3 AcAryAdika uttama padavI pAtramAM ja zobhe che. ... 4 A jIvanayAtrA saphaLa karI levA rAkhavI joItI cIvaTa, ane pramAdAcaraNathI dUra rahevAnI agatya ( AtmajAgRti ). ... ... ... .... 5 AtmakalyANa sAdhavAnI saMkSipta zikhAmaNo .. 2 35 6 AtmAvabedhakulakanI vyAkhyA ... ... ... cha AtmA sAthe karmano saMbaMdha kevI rIte thAya che ane tene aMta zI rIte Ave che ? ... ... 187 8 ApaNI AMtarasthiti samajIne sudhAravAnI jarUra .. 143 9 ikiyAdi vikAra-nirAdha kulakanI sarala vyAkhyA ... 10 IriyAvahIya kulakanI vyAkhyA ... * * 170 11 unnatine paMthe (cAra guNanI prApti ) . 12 karmanA astitva ane atula prabhAva upara karma kulakanI vyAkhyA .... .. .. *** 251 13 kevA karmo karavAthI kevI avasthA pamAya che ? . 182 14 gacchanAyaka (gaNi-AcArya AdimAMthI) koNa hoI zake ? 249 15 gautama mulakanAM suvarNa vA .. . *** 174 169 Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 323 127 241 1 39 ( 326 ) viSaya pRSTha 16 jina ane jaina zabda saMbaMdhI sAdI samaja - 17 chavAnuzAsti kulakanI vyAkhyA ... ... ... 254 18 jevI bhAvanA evI siddhi, jevI daSTi evI sRSTi .. 19 jevuM vAvaze tevuM ja pAmaze * * * 20 jaina darzana ane itara darzanano tattvajJAna ane * vijJAnazAstra saMbaMdhI mukAbalo ... 21 jaina zAsananI rakSA ane puSTino mArga ... ... 110. 22 tattvajJAnane sarala mArga-saddabodha saMgraha .. ... 23 tattvajijJAsu sajajane pratye paryuSaNa prasaMge be bela. 24 tIrthakara bhagavAnanA kalyANaka ujavavAnA prasaMga, jayaMti ane kalyANakanI ekatA ... ... ... 148 25 traNa prakAranA mitra ane tene vilakSaNa vibhAva. 126 26 daza zrAvaka kulaka (AnaMdAdika daza zrAvakono saMkSipta adhikAra ) . . .. ****** 27 dravya-bhAvatIrtha sevAnuM phaLa .... ... ... 28 dharmanI bhAvanA jAgRta rAkhavAnI jarUra ... ... 29 dharmasAdhana karavAmAM DhIla karavI joIe nahi ... 117 30 parama sukhaprAptirUpa cittazuddhinuM phaLa kaI rIte maLe ? 31 paryuSaNa prasaMge .. ** * * '32 praznottararanamAlikA ... .. *** .. 33 praznottaro ... .. ... 34 mana ane iMdriyadamana karavAnI ati ghaNI jarUra... 35 manane nirAkuLa rAkhavAnI ghaNI ja jarUra che .. 130 36 manuSyajanmanI sArthakatA kema thAya ? ... ... 37 mAna-abhimAnanI paNa kaMI hada hoya kharI ke ? ... 38 mithyAtvanA cAra bheda ... * * * 155 226 312 3 07 Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 319 261 76 118 237 159 303 262 >> (327 ) viSaya 38 maitrI bhAvanAne anukrame thate vikAsa-vistAra ... 40 viddha yAne aMtarAyakarmanuM svarUpa ... 41 vijJAna ane tattvajJAnanI saMkSipta vyAkhyA, tenI dharmA caraNathI ja sArthakatA * * * * * 42 vItarAgakathita dharmanuM sevana tuM jaladI karI le. ... 43 vitarAgapraNIta pavitra dharmamArga .. .. *** 44 vItarAga zAsananI rakSA ane prabhAvanA ApaNAthI zI rIte thaI zake ? ... ... ... ... 45 zIdhra svahita sAdhI levA bhavyAtmAne gya hitopadeza. 46 zrAvakadharmocita AcArapadeza ... ... ... 47 satsaMga karavAthI thatA aneka uttama lAbha ... .. 48 satsaMga-saMta-samAgama kema karatuM nathI ? ... 49 saddaguru-sasaMga mahimA... .. 50 saddabhAvanA e ja anupama zAMti samarpanArI sAcI kalpanA che. .... ... 51 saddabhAvanAne alaukika camatkAra ane te ApaNuM nasenasamAM pragaTAvavAnI jarUra ... . para sarva jIvonI unnati saMbaMdhI be mitrone saMvAda ... 53 sarva sAdhAraNa hitavacane . * *** 54 sAdhu-nigraMnyagya caraNasittarI ane karaNasittarI ... papa sAmAyika-samabhAva-samatAprApti upAya .. * 56 sukhanA athae duHkhanA mArgathI pAchA haThI sukhanA mArge ja saMcaravuM joIe . . 57 supAtra lakSaNa ... *** 58 saMjama e ja sukhazAMtinI kharI cAvI che. 59 saMta-samAgama durlabha che 248 243 156 137 137 28 305 80 Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya 60 saMta-sAdhujaneAnI sevAnA lAbha zI rIte lai zakAya ?... 61 have paNa kaMi cetI zakAya ke nahi ? 62 hitavacanamAMLA ( 328 ) ... ... 2. sAmAjika lekhasa graha, 63 ApaNAmAM ucca keLavaNInA pracAra karavAne khAsa uddeza 64 ApaNA dilamAM dayAguNa khIlavavA zAstrokta sugama G upAya 65 ApaNI unnati kema thaI zakatI nathI ? tene saMbhavita ... ... upAya 66 ApaNI unnatine sarala-sugama mArga 67 ApaNI bhAvI unnatinI dizA samajIne AdaravAnI ... 906 ... jara 68 ApaNI sAmAjika, naitika tathA AdhyAtmika unnati mATe sa panI anivA` jarUra 69 AreAgya sAcavavA avazya lakSamAM rAkhavA yeAgya niyamA ane tethI thatA phAyadA ... 70 kevaLa hitabuddhithI sAdhue ApaNane sAceA mArga batAve tene AdaratAM pramAda karavA te gaMbhIra bhUla lekhAya ... ... ... ... ... 71 kezaranA kAyaDA kANu ane kayAre Ukelaze ? 72 jagatanI mahAnamAM mahAna vastu cAritrya 73 jIvayA athavA anuka MpAnA kharca saMbaMdhI thatA UhApAhu ane tenuM pariNAma w3. ... 74 judA judA prakAranuM vAMcana mANasane kevAM banAve che ? ... 7pa jude jude sthaLe vasatA kacchI, kAThiyAvADI ane gujarAtIone e khAla ... pRSTha 21 240 57 97 4. 11 14 144 44 257 112 4 204 94 48 Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (329) para 232 46 245 115 134 247 15 38 kapa viSaya 76 jaina, kAmanI paDatI mATe javAbadAra koNa? tenI caDatI kema thaI zake ? ... 77 jena jainetara dayALu janone bhakyAbhaDhya saMbaMdhI thoDIka sUcanAo ... ... ... 78 jaina baMdhuone khAsa upayogI sUcanAo ... 79 jene ane svadezI vastro .. *** 80 davA karavA karatAM pathya uttama ... ... 81 pAMjarApoLa pramukha jIvadayAnI saMsthAone sUcanA ... 82 puruSanI paMktimAM kone gaNavA ? ... . ... 83 muMgA paNa upayogI jAnavare pratye anukaMpA-dayA rAkhavAnI ApaNI pharaja *** .. *** 84 yuvAvasthA ane vRddhAvasthA ... 85 rogI tathA niragI thavAnAM kAraNa samajI, niraMgI jIvana jIvavA kyAre zIkhazo ? ... 86 raMkatA ane zrImaMtAI .. 87 lakSmIno vAsa kayAM hoI zake ... 88 zarIranA ArogyabhUta mukhya kAraNa 89 sahRdaya ane sakarNa sajajanene sAgraha sUcanA 90 sarva sAmAnya hitavacano ... 91 sAcA sukhanA arthIoe kusaMpane TALI zuddha premI ane nirdoSa jIvI thavAnI jarUra ***** 92 svakartavya preraka sUktavacano ... *** 93 svajIvana tatvane TakAvI rAkhavAnI kaLA ... 94 svajIvana zaktine vyartha vyaya karatAM aTake 95 hitavacanamALA-bodhavacane ... ... 96 hitazikSAnA rAsamAMthI levA yogya suMdara bodha ... 164 73 1 36 13 123 41 35 54 259 Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya 3. naitika lekhasaMgraha. 97 icchA ane mA 98 upamitibhavaprapa`cA kathAMtagata-upayukta vacanene ( 330 ) ... ... ... anuvAda 99 kacanI kathavA mAtrathI zuM vaLavAnu che ? raheNIe rahevAthI ja siddhi che ( jue pRSTha 335-36 ) 100 cUMTI kADhelAM sArahitavacane 101 nIti-edhavacane ... ... ... 102 nIti vacane ... 103 parApakArI sajjaneAne su Mdara svabhAva 104 mUrkhazataka ... 105 laghutAmAM prabhutA, name te prabhune game, namratAmAM ja meTAI ... ... ... ... ... : ... ... 106 vicArAmAM rahelI adbhuta zakti... 107 sadguNInA anAdara nahi karatAM temanA guNanI kiMmata karatAM zIkhA ... 108 sadvidyA 109 sAcA mitranA zAstrokta lakSaNa 110 sUktavacane vAMcI ke sAMbhaLI AdaravA ceAgya viveka 111 saMgrahita sUktavacane ... ... : ... ... ... ... pRSTha 93 208 162 120 e 122 125 220 161 96 308 2-3 132 310 e Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhiprAya sAMja vartamAna. (dainika) muMbaI tA. 31-7-40 budhavAra, pRSTha che. zrI kapUravijyajI lekha saMgraha bhAga trIje. prakAzaka:-zrI kapUravijayajI mAraka samiti, muMbaI. maMtrI -zrI narottamadAsa bhagavAnadAsa zAha, gopALa bhuvana, prInsesa sTrITa, muMbaI. kiMmata 8-pa-0, kapaDAMnA pUThAnA 0-6-0 A pustakanA AgalA bhAganI samAlocanA A kalamamAM bhUtakALamAM levAmAM AvI hatI ane Aje vizeSa AnaMda thAya che ke smAraka samitie mahArAjazrInAM vadhu bodhavacano 3 je bhAga pragaTa karyo che. pUjyazrIne paricaya karAvavAne yaza A samitine, tene nANAMnI madada karanArAone, tema ja temanA maMtrI zrI narottamadAsabhAI zAhane maLe che. 300 karatAM ye vizeSa pAnAnAM, A pustakanI nAmanI kiMmata mAtra pAMca AnA rAkhavAmAM AvI che mATe ene pracAra baheLo thAya evuM harakeI Icche che. lagabhaga 85 lekho pUjyazrIe "jaina dharma prakAza vageremAM pragaTa karyA hatA te A trIjA bhAgamAM ekatra karavAmAM AvyA che. emAM samAyalA lekhe, bedhavacano, sutro vagere jJAna ane dharmane lAbha ApanArA che, ane jena tema ja jainetara prajA baMnene te lAbhadAyI thaI paDe evA che. Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 332) gujarAtI, ( sAptAhika ) muMbai tA. 11-8-40, lekha saMgraha bhAga trIjo, prakAzaka:zrI kapUravijayajI smAraka samiti muMbaI. kiMmata 0-5-0, kapaDAnAM pUThAvALInA 0-6-0 smAraka samiti. ThekANuM :--zro kapUravijayajI matrI:-nareAttamadAsa bhagavAnadAsa zAha, geApALabhuvana, prInsesa sTrITa, mu-ba. jaina zvetAMbara mUrtipUjakanI tapAgaccha zAkhAmAM kriyApAtrI sanmitra tarIke prakhyAti pAmelA sva. sanmitra munirAja zrI kapUravijayajI mahArAjanA lakhelA lekhAnA saMgrahamAMthI bahAra paDelA A trIjA bhAganI zarUAtamAM majakura kriyApAtrI munirAjaneA dhyAnagrasta bhAvavAhI suMdara phoTA ApavAmAM Avye che, lekha saMgraha zarU thatAM ja jJAnI bhAgyavaMtane kalpavRkSa samAna amuka apekSAthI gaNAvelA che. pRSTha vIza upara nikaTabhavI jIvanAM lakSaNa ApelAM che. 'bhASAsamiti ' ne aMge kahe che ke ' mArgomAM cAlatAM kAMipaNa vAtacIta karavI nahi, mAge cAlatAM maunapaNe rahI jIvarakSAnuM barAbara ApaNI prajA ni`La kema bane che', > ( bhAna rAkhavuM. uparAMta " pariSadane sUcanA ', Atmadharma' ', strI keLavaNI ', ' jaina yuvaka sadupadezasAra ', ' saptabhaMgI ', 6 * mithyAtvanA aneka bheda ', ' samAdhita tra', * . zudgha dayAnA siddhAMta ', sArasamuccaya dezanA ' vagere lekhA saghaLA jaina sAdhuee khAsa manana karavA ceAgya che. " " A lekhasaMgrahamAMthI jainetara baMdhuone paNa ghaNuM jANavAAcaravAnuM maLI Ave tema che. bhASA ghaNI saraLa che, tethI theADA abhyAsIne paNa ghaNA lAbha thavAnA saMbhava che Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 333) sanmitra munirAja zrI kapUravijayajI mahArAjanA saddaguNothI samagra jenasamAja paricita che. emanA jIvanane chello moTo bhAga zatruMjaya mahAtIrthanI chatrachAyAmAM pAlItANAmAM ja pasAra thayo che. A graMtha te e mahApuruSane akSaradeha che. AvA aNamUla lekhono saMgraha karI te chapAvavAnI pravRtti karavA mATe ame lAgatAvaLagatAne aMtaHkaraNathI abhinaMdana ApIe chIe jaina yuga. (pAkSika) muMbaI, tA. 1-9-40. zrI vijyajI lekha saMgraha bhAga 3 ja. prakAzaka-kapUravijayajI smAraka samiti, muMbaI, kimata 0-6-0 pUrvanA be bhAgonI mAphaka A bhAgamAM paNa munizrInA "jaina dharma prakAza" mAM judA judA prasaMge lakhAyelA lekho tema ja pUrvAcAryaracita nAnAM prakaraNanA anuvAde che. pAnAnI saMkhyAmAM ane bAMdhaNImAM pUrvanA be bhAgane maLIne A graMtha dhArmika viSayanA jJAnAthe saMgrahaNIya che. zrI jaina dharma prakAza (mAsika) bhAvanagara, aMka 7me Adhina akaTobara. 1940, pRSTha. 247 saguNAnurAgI zrI ravijayajI lekha saMgraha bhAga 3 je A bhAgamAM paNa zrI jaina dharma prakAza "mAM ja AvelA temanA lekhono saMgraha che. prAraMbhanA be bhAga pramANe 350 pRSTha thayA chatAM kiMmata pAMca AnA ne pAkA pUThAnA kapaDAvALInA cha AnA rAkhyA che. prakAzaka zrI kapUravi ja smAraka samiti-muMbaI. khAsa vAMcavA lAyaka che. Atmahitakara che. Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 334 ) jaina, (sAptAhika) bhAvanagara, tA. 1-12-40, pRSTha. 1087, lekha saMgraha bhAga 1, 2, 3. prakAzakaH-zrI kapUravijayajI smAraka samiti-mubaI. maMtrI:-nara|ttamadAsa bhagavAnadAsa zAha, geApALajIvana, prInsesa raTrITa-muMbai naM. 2 taraphathI traNe bhAgeAtI pAchI kapaDAnI bAMdhelI khUfA maLI che. A traNe bhAgeAmAM svargastha sadguGgAnurAgI munivaryAM zrI karavijayujI mahArAja sAhebanA judA judA mAsikA vigeremAM AvelA lekhAne saMgraha karI putakarUpe bahAra pADavAmAM Avela che. A lekhAtA saMgraha ahAra pADavA mATe muMbaimAM pravartaka paM. zrI prItivijayajI mahArAjanI preraNAthI je ramAraka kuMDa karavAmAM Avyu' che temAMthI pragaTa karavAnA hAi sADAtraNaseM pAnAnA pAkuM khAIDIMga karela A dareka bhAganI cha AnAnI kiMmata rAkhavAmAM AvI che. A pachI bhAga ceAthe| tathA pAMcame paNa temanA lekheAnA sagraharUpe bahAra paDaze. A lekhAnA saMgraha uparAMta samayAnukUla ziSTa sAhitya bahAra pADavAthI lAMkAne vadhAre upayAgI thai zakaze. Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 335 ) zrImad cidAna kRta. 54 27 muM. ( rAga-bihAga athavA TeDI ) laghutA" mere mana mAnI, lai gurugamajJAna nizAnI. 90 mada aSTara jinAne dhAre, te durgati gaye bicAre; dekhA jagatameM prAnI, du:kha laDuta adhika abhimAnI. la0 1 zazi4 suraja khaDe kahAve, te rAhuke khaza Ave; tArAgaNa laghutA dhArI, svarNAnu bhIti nivArI. la0 2 cheATI ati joyaNugadhI, lahe khaTarasa+ svAda sugaMdhI; karaTI10 meATAi dhAre, te chAra11 zira para DArezvara. 90 3 jakha khALaca613 hAi Ave, tama sahu jaga dekhaNa14 dhAve; punama dina baDA kahAve, tatra kSINa kaLA hAi jAve. 90 4 guruvAi15 maname veTTe, nRpa zravaNa 6 nAsikA chede; aMgamAMhe laghu kahAve, te kAraNa caraNu pUjAve. la0 5 zizu rAjadhAmame jAve, sakhI hIlamIla gAda1 khIlAve; hAya baDA jANu niva pAve, jAve te zoza kaTAve. la0 6 16 aMtara madabhAva vahAve, takha tribhuvananAtha kahAve; ima cidAnaMda e gAve, rahaNI viralA keAu pAve. la. cha OM 1 namratA. 2 ATha madaH--jAtima, lAbhamada, kuLamada, zrutamada, aizvaryaMmada. grasAya. huM rAhu. 7 bIka. 8 kIDI. huM SaDarasa. 12 nAMkhe. 13 bIjanA caMdra. 14 TrADe. 15 bALaka. 18 kheALAmAM. 19 dUra kare. tapamada, rUpamada, baLamada, jIvA. 4 caMdra. 5 rAhuthI 10 hAthI. 11 kacara. meTA. 16 kAna. 17 Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (336 ) pada 28 muM. ( rAgaDI ) kathaNI kathe sahu kaI, rahaNa ati durlabha hoI. A zuka rAmake nAma bakhANe, navi paramAratha tasa jANe, yAvidha bhaNa veda suNAve, paNa akaLa kaLA" navi pAve. ka. 1 SaTasviMza prakAra rasoI, mukha gaNatAM tRpti na hoI, zizu nAma nahIM tasa leve, rasa svAdata sukha ati leve. kao 2 baMdIjanakaDakhAra gAve, suNe zUrA zIza kaTAve; jaba phaMDamuMDatAdeg bhAse, sahu AgaLa cAraNa nAse. ka. 3 kahaNa te jagata majUrI, rahaNI he baMdI hajUrI; kahaNI sAkara sama mIThI, rahaNa ati lAge anIThI.11 ka. 4 jaba rahaNakA ghara pAve, kathaNI taba gaNatI Ave; aba cidAnaMda Ima joI, rahaNakI seja rahe soI. ka. 5 1 sArI-sArI vAta. 2 vartana. 3 pipaTa. 4 paramatatva. 5 adhyAtma-dazA. 6 chatrIza. cha bhATa-cAraNuM. 8 zairya caDe tevAM kavitA 9 pAve. 10 mAthAM paDavA mAMDe. 11 aniSTa. Page #370 -------------------------------------------------------------------------- _