Book Title: Agam Jyot 1977 Varsh 13
Author(s): Agmoddharak Jain Granthmala
Publisher: Agmoddharak Jain Granthmala
Catalog link: https://jainqq.org/explore/540013/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upAMga hitilil , 1115) MIUI) // KANDIL VICI 10 payA chedaM sUtra (zAstraM sarvatragaMcA ) FOOOOOULOS zrI mULa ratUma naMdI 2zx anuyAga Ture? A vipa* 13 $LNaka nnAAgamaoNdhdhAka graMthamALA kapaDavaMja, (kheDA). Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // zrI vardhamAna svAmine namaH // parama pUjya gacchAdhipati sva.pU.A. zrI mANikyasAgarasUrIzvarajI bhagavaMtanI maMgaLa-preraNAthI dhyAnastha sva. pU. AgamAddhAraka AcAryadevazrI AnaMdasAgarasUrIzvarajI bhagavaMtanA tAttvika vyAkhyAnAdi-sAhitya pIrasatuM zrI AgaddhAraka graMthamALAnuM prANavAna prakAzana. kattha amhArisA pANI, dUsamAdosasipA / / hA ! aNAhA ! kahaM huMtA, jaI Na hu~to jiNAgamo // prakAzitaM jinAnAM yai-mata sarvanayAzritam / cine pariNataM cedaM, yeSAM tebhyo namonamaH // gItArthAya jagajjantu-paramAnaMdadAyine / gurave bhagavaddharma-dezakAya namonamaH // prAkRta-gutI -marAThI-saMskRta-hiMdI-aMgre bhASAmA - pU. zrI AgamoddhAraka AcArya devazrInI stuti . siddhaddau bhANudaMge varasuyabhavaNA zailatAmrAgabhAnA sthApyA jainAgamAcA niravadhi prasarAsAThI kele suyatnA / pakSaM padmaM zritA ye hitatanumamatA AkharIkAlameMbhI, aise zrIsAgarAnaMda munipati jinheM MOST GAIN ACCLOMATION samyaka tattvopadeSTAraM, zAstredamparyabodhakam / kAntaM dAntaM sadA zAntaM gacchezaM praNamAmyaham / / Wan jinAjJA paramo dharmaH // Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ U RISEITHEGENRISE UT | zrI vardhamAna svAmine namaH | AgamikatalasparzI vyAkhyAtA prauDha-pravacanika AgamAvatAra AgamavAcanAdAtA pU. AgamoddhAraka AcAryadevazrInA pravacanAnA saMgrahasvarUpa jes SHEIGHTEGg SIGHT Lils [FUFIGHGRIBUT USEASESPEN & Agama jayota 8 252s (nAvaji. suo mATe tAttvika-rasasAmagrIne suMdara rasathALa) (teramuM varSa) Agamo hi trikAlAvabhAsi cakSuH Agama AgAmadharane hAthe, - vinayathI kIje sevA, zratadhara vinayathI haja vivaTe, pragaTe tataNI hevAjI. 6 cAra..rU...pi..yA (sthAyI cAhako na hoya temanA mATe) R prabhu vANInA saMgraha svarUpa A pustakanI AzAtanA na thAya tenuM dhyAna rAkhavA vijJapti che. Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ to AN prakAzaka : ramaNalAla jecaMdabhAI kAryavAhaka : zrIAgamaDhAreka graMthamALA ja kApaDabajAra mu paDavaMja (ji. kheDA) pustaka-prAptisthAna : paM haragovanadAsa esa zAha mI, gu. na upAzraya dalAlavADe 50 kapaDavaMja ( ji. kheDA ) na...pra....ni............... Agamota: prativarSa Aso suda pUrNimAe (cAra aMka bhegA) pustaka rUpe pragaTa thAya che. * vArSika-lavAjamanI yojanA baMdha karI pU. sAdhu-sAdhvIjI mahArAjAo, jJAnabhaMDAro nathI tatvarUci-gRhasthane bheTa apAya che. - sthAthI-kAzanI yojanA cAluM che, jemAM ochAmAM ochA rUA. 101 levAya che. ja chuTaka bheTa ghojanAmAM pAMca rUpiyA ke tethI vadhu game te rakama svIkArAya che. mudraka : zrI zani prinTarI ThAkara pipaTalAla gokaLadAsa dhI kAMTA roDa, amadAvAda-1, TAITala prinTIMga : dIpaka prinTarI rAyapura daravAjA bahAra amadAvAda, Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namaH zrI jinazAsanAya (saM...pA...da...ka....ta...ra... pha...thI... mahAmaMgalakArI paMcaparameSThIonI svarUpa-vicAraNA rUpe upAsanA vinA mUlyavAna ArAdhaka jIva ratnatrayInI ArAdhanAmAM sahajatAthI AgaLa vadhI zakato nathI. ane A mATe aMtaranI viveka cakSu ughaDelI hovI jarUrI che. pravacana aMjana sadaguru je kare" e ukti pramANe Agamika-tanI vicAraNA gurumukhe karavAthI viveka-cakSunuM udghATana saraLatAthI thAya che. vartamAna kAle AvA Agamadhara-mahApuruSonI viralatA thavA pAmI che, tethI AgamajJa-dhuraMdhara mahApuruSanI dezanA daramiyAna thayela tAvika-vivecanAne zabdazaH avadhArI tenA zabda-dehanuM ghaDatara karyuM hoya te aneka bALajIne tAtvika-daSTinI keLavaNI zakya bane. A udAtta AzayathI mudraNa yuganA ane Agamika sAhityanA mudraNanA aneka bhayaMkara duSaNa ane vikRtio chatAM adhikArI bAla ane mArgadarzana maLI rahe te vAta kapa khanana daSTAMtanA paramArthane dhyAnamAM rAkhI pU Agama dvArakazrInA Agamika padArthonA nakkara lakhANane prakAzita karavAnuM eka rIte dusAhasa sApekSa rIte maMgalakArI samajIne zarU karela. ' te kArya 5 sva. gacchApatizrInA maMgala AzIrvAda ane udAtta preraNAbaLe vi. saM. 2022nA pU. AgAme ddhArakazrInI dalAtIthi-mahA suda panA maMgaLa divasathI "Agamata" nAme Agamika padArthonI chaNAvaTavALA trimAsikanuM saMpAdana karavA rUpe Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAmerunA bhAra upADavAnI zakti nahiM chatAM bhakti-baLe zarU karyuM hatuM. deva-gurunI aciMtya kRpAthI Aje tenuM teramuM vArSika pustaka prakAzita thaI rahyuM che. Agamika gahanatama tAtvika padArthone khUba saraLa zailImAM chaNAvaTa pUrvaka samajAvanAra A AgamaLeta catuvidha zrI saMghane tavadaSTi keLavavAmAM khUba ja upayegI banaze. evI mArI UMDI zraddhA che. AvA mahAtAtvika artha-gaMbhIra mahAgraMthana saMpAdananuM saubhAgya A sevakane pAtratA nahIM chatAM paramakaruNAlu pU. sva. gacchAdhipatizrInI maMgaladaSTi ane asIma varada AziSa eLe sAMpaDayuM che. yathAzakti, yathAmati khUba ja sAvadhAnI rAkhI sava-parahitanI daSTie A mahAgraMthanuM saMpAdana saphaLa rUpe thavA pAmyuM che, te badala sva. pU. Agama-jyotirdhara mahApuruSanI maMgaLa kRpAne paramazreSTha hetu rUpe anubhavathI mAnI pU. AgameddhArakazrInA caraNe bhAvabharI vaMdanA pAThavuM chuM. vartamAna kALe zramaNa-saMghamAM gaDazikSAnI vikRti tathA Asevana-zikSAnI maMdatAne laIne tAtvika abhyAsI ke Amika padArthonA abhyAsI ke vicAranI saMkhyA AMgaLInA veDhe gaNAya teTalI jaNAya che. AjanA dIkSita thanArA zaktisaMpanna pU. sAdhu-sAdhvIo moTe bhAge parakalyANa ane zAsana-prabhAvanAnA kSaNika vyAmohamAM bhautikavAdI kheMcANathI kSaNajIvI-lAnI pAchaLa zaktine apavyaya karI rahyAnuM jovA maLe che. teonA vaDIle AgamAbhyAsa ke saMyamI-jIvananA pAyA Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samI tAtvika-daSTinI keLavaNI tarapha game te ajJAta kAraNe cAgyA vaLAMka ApI zakatA nathI. zramaNasaMghanI vartamAna-paristhitinuM A eka canIya citra che. A duHkhada paristhitimAMthI ugArI gujarAtI bhASAnA mAdhyamathI Agamika gahana vAtane samajAvI zramaNa-saMghanI punaH tAtvika-pratiSThA prApta karAvI zake tevA Agamadhara-mahApuruSanAM rahasya-bharapUra vyAkhyAne AdinA saMgraha rUpa " AgamajyotanuM vAMcana, manana, parizIlana Adi khUba ja upayegI dhArI anekavidha viSamatAo vacce paNa AnuM saMpAdana karavAne prayatna cAlu rAkhela che. ekavAra gurugamathI egya rIte AnuM vAMcana karavAthI e adhikArI-jijJAsuone te bAkInuM badhuM khATI chAza jevuM cArahIna lAgaze, uparAMta AgAme vAMcI na zakanArA, alapa-buddhivALA zrama ane zramaNIe A vAMcana dvArA AgAmika rasAsvAda mANI zakaze. saMpAdakanI A anubhavasatya vigatane lAbha levA sahune namra vinaMti che. AvA paramezca-svAdhyAya-kakSAnA A graMthanuM saMpAdana eTale be bAhunA baLe dariyo taravAnI jema mArA mATe azakaya kAma chatAM mArA ArAdhaka-jIvananA ghaDavaiyA, karuNanidhAna vAtsalya siMdhu 5 sva. gacchAdhipatizrInI niSkAraNa-karuNAne ja e varada pratApa anubhavAya che ke-Agamika kSetramAM varNamALAnA caudamA akSara jevA mArA hastaka "Agamata jevA gaMbhIra-Amika padArthothI bharapUra Agamika utkRSTa svAdhyAya graMthanuM teramuM saMkalana deva-gurukRpAe thavA pAmela che. Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke A saMpAdanamAM vaDIlenI kRpA, sahagIone pavitra sahakAra, ane vividha maLI AvatA gya sahakArI nimitta kAraNe e paNa mahattvane bhAga bhajavyuM che. tema chatAM pU. Agama tirdhara AgameddhArakazrI tathA pU. sva. gacchAdhipatizrInI varada kRpAbharyA AzIvAda te mukhya che ja! e niHzaMka bIna che!!! A uparAMta mArA jIvanane gaja thI ruti sudhI ghaDavAmAM ajabane phALe ApanAra mArA tArakavarya, pU. paramArA dhya, paropakArI sva. gurudevazrI upAdhyAya bhagavaMtanI karUNAne viziSTa smaraNIya phALe che ke-jenA pratApe yatkiMcit paNa sarvate mukhI jIvana-zaktienI saphaLatAnI kakSAe jAtane laI jaI zakyo chuM. - A uparAMta prastuta saMpAdananI saphaLatAmAM nIcenA mahAnubhAnA karuNAbharyA dharma sahaganI neMdha namrAtinamra bhAve kRtajJatApUrvaka lauM chuM. parama pUjya zAsana prabhAvaka pU A. zrIhemasAgara sUrIzvarajI ma. jeoe nircAja-dharmaneha ane aMtaranI lAgaNI sAthe pU. AgadhdhArakazrInI zrI tattvArthasUtranI vAcananI AkhI presa kepI sAdara mane ApI, te uparAMta bIjI paNa ghaNI mahatvanI sUcanAo dvArA gya sahakAra Ape che. pU. AgaddAraka-AcAryadevazrInA upasaMpadA prApta ziSyaratna vidvarya pa-pU-paM. zrI kaMcanasAgarajI ma. pU. Agama dvAraka--AcAryadevazrInA laghuziSyaratna karma graMthAdi-vicAra catura, sahRdayI pa. pU. paM. zrI sUryodaya sAgarajI ma. - parama pUjya guNagariSTha, dharmanehI muniratnazrI guNasAgarajI ma. Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A uparAMta A saMpAdanamAM AjJA thatAMnI sAthe nAnI meTI dareka jAtanI kAmagIrI karI vinItabhAva darzAvanAra dharma sanehI munizrI nirUpama sAgarajI ma. munizrI hemacaMdrasAgarajI ma. munizrI ravIMdrasAgarajI ma. Adi aneka mahAnubhAvonA sahayeganA phaLa rUpe A saMpAdana vyavasthita thaI zakayuM che. chelle nivedana e che ke--yathAyogya jAgRti rAkhI pU. AgamoddhAraka AcAryadevazrInA Azaya viruddha kaMI na thAya tenI takedArI rAkhavA chatAM chadmasthatAnA kAraNe jinAjJA ke zAsananI paraMparA viruddha kaMI thavA pAmyuM hoya te te badala caturvidha zrI saMgha samakSa hAdika mithyA duSkRtya devA sAthe puNyavAna tatvarUcivALA jijJAsu mahAnubhAve A prakAzanane jJAnI gItArtha gurUbhagavaMtanI nizrAe vAMcI-vicArI aMtaraMga tatvadaSTinI saphaLa keLavaNI karI saMpAdakanA anubhavanI jema pote paNa jinazAsananI vizvAsapUrvaka saphaLa ArAdhanAne lAbha meLavavA bhAgyazALI bane. e maMgala abhilASA. vIra ni. saM. 2504 vi.saM. 2034 bhAdaravA vada 11 guruvAra tA. 28-9-78 jaina upAzraya, khajurInI poLa, uMjhA nivedaka zramaNa saMgha sevaka pU. sva. upA. gurudevazrI dharmasAgarajI ma. caraNa sevaka abhayasAgara Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mAnamite : 425TSS24 mi prakAzaka taraphathI..... devagurukRpAe Atma-kalyANa mATe paramAdhAra-svarUpa jinAgamanuM sAratattva samajavA ke jANavAne sat prayatna parama bhAgyazAlItAnuM cinha gaNAya. na"anatakizo tAkara bhagavAna gaNa mArganI pratipAdanA jinAgamanA AdhAre jJAnI mahApuruSe pharamAvI rahyA che. tethI AgAme zrI tIrthakara bhagavaMtenuM sAkSAt zabda svarUpa heI puNyAtmAone satata AdhyAtmika dizAmAM preraka bane che. AvA AgamenA rahasyane kALa prabhAve ogaNIsamI sadImAM samajanAra ke samajAvanAra virala thaI gayela, te kAlamAM pUrvajanmanI ArAdhanA baLe ekale hAthe bhaDavIra ddhAnI jema mehanA saMskArane saphaLa laData ApI lagabhaga chevAI gayela Agamika-jJAnanA vArasAne jinazAsananI paddhati pramANe vAcanA Adi dvArA suvyavasthita karanAra AgamaidaMparyajJAtA, pravara-pravacanika, Agama tatvavettA, AgamasamrATu, gItArtha mUrdhanya, dhyAnasthasvargata pU. AgaddhAraka AcArya devazrInA nAmathI pavitra banela amArI saMsthAnA janma kALathI Aja sudhI pU. AgAmoddhAraka AcAryadevazrInA saMskRta, prAkRta ane gujarAtI sAhityane vidvajane samakSa rajU karavA prayatnamI, 3ii che. amArAM saghaLAM prakAzane mAM "Agamata" nuM prakAzana tatvaruci-jijJAsu vAcakenI daSTie sApekSa rIte satkRSTa rahevA pAmyuM che. Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tenI pAchaLa pU. AgamAdAraka AcAryadeva bhagavaMtanAM vyAkhyAne, nibaMdha, praznottarI ane vividha saMskRta-gujarAtI padyakRtionA madhura saMgrahanI AgavI zreSThatA uparAMta tenI vyavasthita saMkalanA, suMdara saMpAdana tathA beThavaNInI Adarza zailI Adi kAraNabhUta hoya ema amane lAge che. ame amArI jAtane dhanya mAnIe chIe ke pU. AgamaddhAraka AcAryadevazrInA paTTadhara, zAstradaMparyabAdhaka vAtsalya siMdhu sva. pU. A. mANekasAgarasUrIzvarajI bhagavaMtanA maMgala AzIvada temaja teozrInI punita preraNAnuM baLa amone AdithI aMta sudhI maLela che. Aje paNa temanI adazya varada-kRpAnA baLe AjanI viSama paristhitimAM paNa ame A jAtanuM prakAzana karI rahyA chIe e amArUM udAtta saubhAgya che. amArI graMthamAlAnA mukhya preraka pU. AgamakkAraka AcAryadevazrInA laghutama bALaziSya, karmagranthAdi sUkSama-tatvanA mArmika jJAtA pU. paM. zrI sUryodayasAgarajI ma. gaNivarazrInI bahumukhI preraNAnA baLeja amArI graMthamALA dhImAM paNa makakama pagalAM bharI rahI che. ame pU. sva. gacchAdhipatizrInI adazya varada-kRpAnI jema pU. paM. sUryodayasAgarajI ma.nI punita kRpAdRSTinA paNa kharekhara trANI chIe. zrI deva-gurunI asIma maMgalakRpAe pU. sva. gacchAdhi. patizrInI maMgala-nizrAmAM nakkI thayela A prakAzananuM Aje 13muM vArSika-pustaka pragaTa thaI rahyuM che. AnA prakAzanamAM 5 sva. gacchAdhipatizrInI asIma varada-kRpAnA baLanI sAthe sAthe sAgara-samudAyanA pU. sAdhu-sAdhvIjI Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 bhagavaMtenA upadeza, preraNA temaja tattvarucivALA jaina zrIsaMgha tathA guNAnurAgI, dharmapremI gRhasthane maMgaLa sahakAra amone sAMpaDe che, te badala ame amArI jAtane dhanya kRtArtha mAnIe chIe. prastuta prakAzanamAM parokSa ane aparokSa rIte sahAya ApanArA sahunI guNAnurAgabharI anudana karavA sAthe vizeSamAM jaNAvavAnuM ke A prakAzananA Arthika kSetrane susamRddha banAvavA khaMta zrama uThAvanAra pU. paM. sUryodayasAgarajI ma. zrInA dharmapremanI bahumAna bharI anumodanA. vaLI prastuta prakAzananA saMpAdananI javAbadArI svIkArI sarvAga suMdara banAvavA prayatnazIla pa. pU parama tapasvI zAsana saMrakSaka sva. upAdhyAya bhagavaMta zrI dharmasAgarajI ma. zrIne ziSyaratna pU. paM. zrI abhayasAgarajI ma. zrIne atyaMta bhAvabharI vaMdanAMjali. A sivAya prakAzanane pagabhara banAvavA mATe upadeza preraNA ApanAra 6 sAdhu-sAdhvIjI bhagavaMte tathA zrI jaina saMgha ane saspRhastha AdinI zrata-bhaktinI hAdika sabhAvanAbharI anumodanA. temAM khAsa karIne pU. A.devazrI hemasAgarasUrIzvarajI ma, pU. A. devazrI devendrasAgarasUrIzvarajI ma. pU. paM. zrI kaMcanasAgarajI ma., pU. paM. zrI dolatasAgarajI ma., pU. paM. zrI yazobhadrasAgarajI ma, pU. paM. zrI saubhAgya sAgarajI ma., pU. munizrI guNasAgarajI ma., pU. muni zrI abhyadayasAgarajI ma., zrI caMdrasAgarasUrIzvarajI jJAnamaMdira ujajananA kAryavAhaka zrI kuMdanamalajI mArU Adi aneka puNyavAna-gRDa Adi caturvidha zrIsaMghanA dharmapremabharyA sahayoganI kRtajJatAbhAve sAdara neMdha laIe chIe. vadhumAM A prakAzana ane-vyavasathA taMtramAM nisvArthabhAve Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sevA ApanAra zikSaka zrI haragovanadAsabhAI (pradhAnAdhyApaka zrI abhayadevasUri jJAnamaMdira kapaDavaMja) tathA bAbulAla kezavalAla zAha cANasmAvALA (11 nagarazeTha mArkeTa, ratanapoLa amadAvAda) temaja saMpAdana-prakAzana aMgenI jhINavaTabharI khaMtapUrvaka tapAsa ane mupharIDiMga AdinI mUsevA ApanAra paM. zrI ratilAla cI. dezI (adhyApaka zrI hemacaMdrAcArya jana pAThazALA amadAvAda) mupha meTara vigere saMbaMdhI hArdika sevA ApanAra AziSakumAra mANekalAla zAha (sAtabhAInI havelI jhaverIvADa amadAvAda) kumArapAla jayaMtilAla zAha (gaganavihAra phaleTa A/29, cothe mALa, zAhapura, amadAvAda) tathA presa kevI vigerenI khaMtabharI sevA ApanAra zrI azvinakumAra esa. dave (pAlItANA) tathA svAmIjI zrI svarUpAnaMdajI (sAlavIvADe pATaNa) paM. zrI cInubhAI trikamalAla zAha (jaina pAThazALA UMjhA, u. gu) tathA popaTalAla gokaLadAsa Thakkara (zakti prInTarInA mAlika) tathA TAITala pejanuM suMdara svaccha kAma karI ApanAra dIpaka prInTarInA kAryavAhaka Adi saghaLA sahayogI mahAnubhAvanI kRtajJatA pUrvaka smaraNAMjali. chele A prakAzanamAM chavasthatAnA kAraNe je kaMI kSatio rahevA pAmI hoya te badala kSamAyAcanA sAthe pustaka-prakAzanane sadupayoga karI puNyavAna-vivekI AtmAo jIvanane tatvadaSTi saMpanna banAve e ja maMgala kAmanA. vIra ni. saM. 2504 vi. saM. 2074 bhA. vada 11 zanivAra tA. 1-10-78 nivedaka ramaNalAla jecaMdabhAI zAha mukhya kAryavAhaka zrI AgadvA2ka graMthamALA kapaDavaMja (ji. kheDA) Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI A..........ma....ja...ta varSa-13 pustaka 1-2-3-4 viSaya.............na prakAzakIya........... saMpAdakIya..........6 anukramaNikA.......9 pustaka-1.. .........1 thI 44 pustaka-2...........1 thI 44 pustaka-3..............1 thI 36 pustaka-4..............1 thI 24 pustaka-1 pRSTha 1 thI 44 tIrthakaro kettara kema? pR. 1 thI 6 tIrthayAtrA saMghayAtrA zIrSaka-paricaya... ...7 che. viziSTa-paricaya. ...8 nibaMdha 9 thI 42 X viSaya - 1 pUjAdi mATe kharcAtA paisAne dhUmADe kahenArAonI sthiti kevI ? " 0 tIrtha kara prabhunI mUrti-madiranA nirmANa 10 thI 13 aMge rAtrine mULa pATha 0 rAtrinA mULa pAThane gUrjara bhAvArtha 14 thI 19 0 anya AcAryo anyagraMthamAM mUrti kSetra mATe zu pharamAve che ? 19 0 zrAddha dina kRtyakAra zuM jaNAve che Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 25. 0. 0 32 0 gRhatyamAM zrAvakane ucitavidhinI rIti 0 jyaNapUrvaka pravRtti thavI joIe 0 pUjA samaye kevAM vastra paheravAM joIe . 0 vastranA yugmamAM aSTapaDa thAya tevuM uttarasaMga hovuM joIe 0 uttarAsaNa bAMdhavAnuM kAraNa zuM? 0 gRhatyamAM prathama pratimAjInuM pUjaNIthI pramArjana karavuM joIe 0 jayaNuM eja dharma 0 daSTAMtanI upanaya tarIke yojanA >> zakastavanI rIti kevI? - cetyastavamAM lakSyamAM rAkhavA jevI bInAe 0 kAtsaga samaye dhyAna rAkhavA lAyaka 0 lekavirUddha kAryonI yAdI - gRhacaitya pUjA vidhine upasaMhAra 0 grAma co ane guruvaMdanAthe jatAM ThAThamATha kevo hovo joIe? 0 RddhimaMto gherathI sAmAyika laIne vaMdanAthe kema na jAya? 0 dezavirati karatAM ThAThamAThathI vaMdana karavA javAne moTo mahimA 0 vadana mATe adhikAra pravRtti 0 darzANabhadra rAjAnuM abhimAna zA mATe ? 0 satkRSTa sthAna meLavavA sarvaviratinuM grahaNa 0 kuTuMba-mitrAdi sAthe hovA joIe 0 iMdranI AjJAne mAnavAvALA deva-devIone meTo bhAga 0 dravya paNa uttamattama vAparavAM joIe 0 upagamAM prathama jaLa hovA chatAM puSpoda pujA kema? 43 * 2 34 35 ra: 38 3e 40 40 41 pustaka-2 pR. 1 thI 44 zreyAMsakumAranA dAnanuM rahasya tasvIrthAdhirAma sUtranuM hRdayagrAhI vivecana 5. 1 thI 8 cu. 9 thI 44 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 pustaka-3 pu. 1 thI 56 vinaya dharmanuM mULa che. pR. 1 thI 5 che dIvAdAMDInA ajavALAM vibhAga paricaya pU. 6 che zrI siddhacakrano mahimA 0 mumukSu-kAjana - w - 1 2 0 zrI namaskAra mahAmaMtrane eka akSara pAmanAra keTalo kama khapAve ? 0 arihaMta bhagavaMta ane cAra nikSepa 0 me maritA mAM sthApanA 0 dravya nikSepa 0 bhAva nikSepa * siddhayacakra yaMtra zAnuM banela che? # pAmanAra 48 kana" jallakA bhavya svabhAvanI 0 arihaMta bhagavata ane cAra nikSepa 0 me maristA mAM sthApanA 0 dravya nikSepa 0 bhAva nikSepa * siddhayacakra yaMtra zAnuM baneluM che ? 2 jIvanA bhavya svabhAvanI # oLakhANa pR. 30 thI 43 0 aMkuranuM mukhya kAraNa koNa? bIja 0 mAkSanuM bIja te ja bhavyatva che je Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 1 aMkura parathI bIjanI parIkSA 0 manuSyanI parAdhInatA 0 bhavyapaNuM pArakhe koNa ? 0 kevalI zI rIte thayA ? 0 tamAruM bhavyapaNuM tame jANI zake ? 0 je mekSa Icche che te bhavya * carama pugala parAvarta eTale zuM ? 0 patita ane pratyanika 0 ATha bhavamAM ja mokSa 0 cAritranA bheda 0 manamAM motInA ceka pUro te paNa sAcA thAya che. 0 mekSanI zaMkA paNa mekSa mATe che. 48 3 digabarane pravartanakALa pR. 44 thI 54 0 digambaranI utpattinI sAlano pheTa 0 digambaranI utpatinuM sthAna 0 valabhIpuramAM zvetAmbaranI utpatti kahevI te asatya kema? 0 digambaroe zvetAmbara mata pravartakanuM nAma kema na jaNAyuM ? 47 0 digambarone vetAmbaronI ucita utpati kema kahevI paDI ? 0 digambaranI paraMparA calAvanAra 0 kalpanAthI zvetAmbarene navA kema kahevA paDayA ? 0 upadhi-upakaraNane niSedha karanAra kuMdakuMda 48 0 digambarAe jaNAvela kAraNanI kalpitatA 0 digambaranI zAsana-bAhyatA jaNAvanAra tAmbara zAstrone samUha ane tenI eka vAkyatA 0 digambara matane utpanna thayAnuM kahenAra madhyastha. te satya kema? 0 zivabhUti upara rathavIrapura rAjAne rAga 0 rathavIrapura rAjAnuM jaina dharma pratye ajJAna 0 ratnakaMbala upara zivabhUtinI mUccha 0 zivabhutinI mamatAnuM sthAna ratnakaMbala ne tene nAza 0 zivabhUtine pragaTelo krodhane dAvAnala 0 jinakalpanA varNanano prasaMga maLe pa Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 : AcAryanI pratimA dvAra ArAdhanA kema nahiM. pR. 55-56 che.' che che. pustaka4 pRSTha 1 thI 24 0 tIrthonuM sthAna AryabhUmimAM ke anAryakSetramAM? vicAravA jevuM !! na haiyAno jhaMkAra - nA vs - yuvmaht is : * zrI vartamAna tIrtha stavaH 0 che guru caraNamAMthI maLela che. pRSTha 13 thI 19 * vibhAga paricaya 13 0 zrInamaskAra mahAmaMtra aMge pU. Agama dvArakazrInA ciMtanAtmaka khulAsAo (paznottara rUpe) . 14 thI 18 tAtvika praznottarANi-prazna 98 thI 102 20 thI 23 0 kSamApanA # pRSTha 13 thI 19 0 vibhAga paricaya 13 0 zrInamaskAra mahAmaMtra aMge pU. Agama dvArakazrInA ciMtanAtmaka khulAsAo (paznottara rUpe) 14 thI 18 tAtvika praznottarANi-prazna 98 thI 102 20 thI 23 0 kSamApanA 24 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vardhamAna svAmine namaH AgamaLyota vIra vi. saM. roje di tire varSa 13 25044 tIrthakaro lokottara kema? eka che zrI pArzvanAtha-prabhunI i pustaka vi. saM. mahattA kema? 2034 zrI jainadarzana ane bhagavAna pArzvanAtha jainadarzanamAM bhagavAna jinezvarapaNuM eTale paramezvarapaNuM meLavavAnuM kArya eka bhavathI purUM thatuM ja nathI.' gurUpaNuM, zrAvakapaNuM (samakitIpaNuM ane dezaviratipaNuM) sAdhupaNuM-upAdhyAyapaNuM-AcAryapaNuM yAvat kevalIpaNuM ekabhavathI AdyantavALuM thaI zake che, paraMtu jinezvarapaNuM ekabhavathI AghantapaNe thaI zakatuM nathI. jinezvarapaNuM meLavanArane sAmAnya rIte anya keTakeTa sAgarepamathI jinezvarapaNAnI sAdhanA karavI paDe che, eTale anta keTAkoTi-sAgarepama kAla sudhImAM mithyAtvadazAnI prApta thAya te asaMbhavita nathI. kemake samyakatvanI utkRSTa sthiti saMsAranI apekSAe chAsaTha Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . . . . . . ' , ' AgamajAta sAgarepamathI kaMIka adhika mAtraja che, eTale aMta keTakeTinasAgaropama sudhI prApta thayela samyaktva saMsAra-avasthAmAM Take nahiM e nizcita vastu che, tethI samyakatva pAmIne jinezvarapaNuM sAdhavAnI zarUAta karavA tarIke tIrthakara nAmakarma bAMdhyA pachI mithyAtva aneka vakhata prApta thaI jAya temAM Azcarya nathI, paraMtu je vakhate te jinezvarapaNuM meLavavAnA kAraNabhUta jinanAmakarmavALe jIva samyakatvadazAmAM hoya tyAre parepakAra vigere guNemAM lIna hevAthI samyakatvanA prabhAve jina-nAmakarmanA pudgalene upacaya karI zake che, - paranta prApta thayelA pathamika agara kSApazamika samyakUvane vamane te jinanAmakarmane bAMdhanAre bhaviSyamAM tIrthakara thavAvALe jIva hoya te paNa jyAre mithyAtvadazAmAM jAya che, tyAre keTalAka kamalaprabhAcArya jevA che te te bAMdhelA tIrthaMkara-nAmakarmane paNa uDADI mUke che, arthAt tevA mithyAtvI AtmAoe pUrve bAMdheluM jinanAmakarma TakI zakatuM nathI ane tethI tevA jinanAmakarma bAMdhIne pachI mithyAtva pAmatAM jinanAmakarma uDADI de eTale teone paropakAritA Adi guNe na hoya te svAbhAvika che. eTale jeTalA tIrthaMkaranAmakarma bAMdhe teTalA badhA tIrthaMkara nAmakarma bAMdhyA pachI paNa parepakAravALA ja hoya e niyama rahetuM nathI ane tIrthaMkara-nAmakarma bAMdhanArA tIrthaMkara thAya? e paNa niyama nathI, paraMtu keTalAka che evA paNa hoya che ke jeo paropakAritA Adi guNene lIdhe tIrthaMkara nAmakarma bAMdhe ane te vakhate jarUra samyakatvavALA chatAM karmanI kuTilatAne lIdhe kathaMcita AveluM samyakatva mithyAtva-mehanIya AdinA udayane lIdhe cAlyuM jAya, te paNa te samyaktva-dazAmAM samagra-jaganA uddhAra karavA rUpI parepakAritva Adi guNene lIdhe bAMdheluM tIrthakara nAmazetra kSaya pAmatuM nathI, paraMtu te tIrthaMkara-nAma gotra sattAmAM rahI zake che. A kAraNathI zAstrakAre mithyAtvavALI dazAmAM paNa jinanAmakarmanI sattAne mAnya rAkhe che. Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 1-luM eTalI vAta jarUra che ke mithyAtvadazAmAM AhAraka nAmakama ane tIrthaMkara nAmakarma e bannenI sattA nathI hotI, paraMtu ekalA jinanAmakarmanI sattA AtmAmAM mithyAtvadazA hoya te paNa zAstrakAroe mAnya karelI che, paraMtu tevI mithyAtvadazAmAM jagatuM. uddhArakapaNu Adi parepakAra-daSTi nahi rahevAne lIdhe tIrthakara nAmakarmane baMdha te keIpaNa prakAre zAstrakAroe mAnya nathI ane mAnI zakAya tema paNa nathI. tIrthakara--nAmakarmanAsAmAnya baMdhane aMge AvI rIte aMtaHkaTAkedI sAgaropamane kALa tIrthaMkarapaNuM paripakava karavA mATe gaNAya ane tethI keDe janmathIja tIrthaMkarapaNuM siddha thAya ema kahI zakAya, paraMtu vizeSathI vicArIe te traNa janma zivAya te tIrthaMkara paNuM sAdhya thaI zake ja nahiM. kaI paNa kALe kaI paNa jIva je bhavamAM tIrthakara thavAnA heya teja bhavamAM tIrthakara nAmakarma nikAcita karI bAMdhe ane tIrthakara thAya tevuM banyuM nathI, banatuM nathI ane banaze paNa nahiM. tIrthakara thavAvALA jIvane ochAmAM ochA tIrthaMkara thavAnA pahelAMnA trIjA bhave te jarUra tIrthakara-nAmakarma vIsasthAnakanA ArAdhanadvArA nikAcita karavuM paDe che, tevI rIte pahelAnA trIjA bhavadvArA vIsasthAnakanA ArAdhana zivAya kaI paNa kALe tItha kara--nAmakarma nikAcita karI zakatuM nathI. eka vAta e paNa dhyAnamAM rAkhavAnI che ke keTalAMka karmo sAmAnyarIte baddha, pRSTa ane nidhattadazAmAM hoya che. te karmone bhagavaTo te bhavamAM ke anya bhavamAM thaI jAya che, paraMtu jinezvarapaNane meLavI ApanAra evuM jinanAma karma sAmAnya baMdhathI bhale aMta:keTAkeTI sAgaropamanI sthitivALuM che ane teTalAkALa sudhI te karma AtmAmAM rahe che, chatAM te jinanAma karma evAja vicitra svabhAvALuM che ke tIrthakara thavAnA bhAvathI pahelAnA trIjA bhave nikAcita karyA Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgAmata sivAya koIpaNa jIva tIrthakara paNa Ave nahi. arthAta tIrthaMkarapaNamAM AvanArA jIvane popakAritA Adi guNanA prabhAvathI thayela jinanAmakarma aMtaHkoTAkedI sAgaropamathI sattAmAM bhale kahyuM hoya, te paNa te tIrthaMkaranA bhAvathI pahelAnA trIjA bhave vIsasthAnaka ArAdhanarUpa paropakAranA sAdhana dvArA tIrtha kara--nAmakarma nikAcita karavuM ja paDe che. e rIte pahelAnA trIjA bhave tIrthakara nAmakarmane nikAcita karanArAo tIrthakara banI zake che. eTale A uparathI spaSTa thayuM ke bhagavAna jinezvarapaNuM eTale paramezvarapaNuM jainazAsananI daSTie aneka bhavathIja sAdhya che, paraMtu zrAvakapaNuM Adi bIjA guNanI mAphaka eka janmathI koI divasa sAdhya nathI, A rIte tIrthakara thavAnA bhAvathI pahelAnA trIjA bhave tIrthakara nAmakarma nikAcita karIne tIrthaMkarapaNe utpanna thanArA dareka utsarpiNa-avasarpiNImAM vIsanI saMkhyAvALA ja hoya che. kaI paNa kALe kaI paNa kSetramAM covIsa-vethI adhika utsarpiNImAM ke avasarpiNamAM tIrthaMkarapaNuM meLavanArA hetA nathI, je ke sAmAnya-daSTithI anya-lokee paNa covIsanI saMkhyA avatArAdi dvArA apanAvI lIdhI che, paraMtu te anukaraNa karanArAo jevIsa avatAramAM jaLacara-sthaLacara-manuSya vigere avatAre le che, tevuM ahi che nahiM, ane mAnI paNa zakAya nahiM. jainadaSTi pramANe te dareka utsarpiNI ane avasarpiNamAM tIrthakara bhagavAnane utpanna thavAne lAyakanA grahoja vIsa vakhatanA hoya che. yAda rAkhavuM ke cakavatI jevA sArvabhaumanA janmane aMge paNa che grahanI ja uccatA hoya che, paraMtu bhagavAna jinezvara Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 1-luM mahArAjanA janmane aMge te sAte grahonI ucca-dazA Avazyaka heya che ane tevI sAta grahonI uccadazA utsarpiNa ke avasarpiNumAM vIsa vakhatathI vadhAre vakhata hoya nahiM, temaja grevIsa vakhata tevI uccatA dareka utsarpiNI ke avasarpiNImAM AvyA vinA paNa raheja nahiM, tethI dareka utsarpiNI ane avasarpiNamAM covIsa vakhata thatA sAte grahanA uccapaNane lIdhe grevIsa ja tIrthakaro dareka utsarpiNI ane avasarpiNImAM thAya. eTale na te pacIsa tIrthaka thAya, na te trevIsa tIrthakare thAya ! A rIte sAte grahanI uccatAne lIdhe thanArA tIrthakare jaganA uddhArane mATe bAMdhelA tIrthakara nAmakarmanA phaLa tarIke dvAdazAMgIrUpI ane caturvidha saMgharUpI tIrthane pravartAvanArA heya. koIpaNa tIrthakara pitAnA chellA bhavamAM dvAdazAMgIrUpa ke caturvidha zrIsaMgharUpI tIrthane pravartAvavA zivAyanA heyaja nahiM. A vastu vicAranAre manuSya saheje samajI zakaze ke pahelAnA pravartatA tIrtho yucheda thayA pachI nahiM, paratu cAlu chatAM paNa bhagavAna tIrthakarenI tIrtha pravRtti thAya tenI pahelAM thaDe ke ghaNe vakhata muktiprAptine bhucheda te thayela hoya che ane A kAraNathI zAstromAM sthAne sthAne bhagavAna jinezvara mahArAjAonI paryAya ane paraMparAnI apekSAe annakRta bhUmi eTale mekSa gamananI sthitine vicAra karavAmAM Ave che. parama pavitra paryuSaNa parvamAM zrIparyuSaNa-kalapasUtrane sAMbhaLanAra mahAzayethI upara jaNAvelI be prakAranI antakRta bhUmi te jANa bahAra na ja hoya? eTale mokSamArga baMdha thayela hoya ane tene tIrthakarethIja navesarathI zarU thavAnuM thAya e hakIkata saheje samajAya tevI che. Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata S Saa che " * A rIte dareka utsarpiNa ane avasarpiNImAM vIse tIrthakare cAluM chatAM agara navInapaNe tIrthane pravartAvanArA thAya che ane tevI ja rIte A avasarpiNImAM paNa bhagavAna rASabhadevajI vigere jevIsa tIrthaMkara thayA che ane te sarva-tIrthakarane eka sarakhI rIte samyagdaSTi cha sAdhu, sAdhavI, zrAvaka ke zrAvikA mAne che ane mAnavAnI jarUra paNa paDe che, chatAM bhagavAna pArzvanAthajI mahArAja ke jeonA janmakalyANakane aMge piSa vadi dasama (gujarAtI mAgasara vadi dasama) ne divasa sarva dezamAM ArAdhAya che jeTalI ArAdhanAnI prasiddhi bhagavAna pArzvanAthajInA janmakalyANakanI piSa vada dasamanI tithine aMge che, tevI koIpaNa tIrthaMkara mahArAjane aMga janma kalyANakanA tivA nAjAva.. - thI . bhagavAna RSabhadevajInA janma kalyANakanI tithi je caitra vadi, (gujarAtI phAgaNa vadi) AThamanI che, paraMtu te tithine aMge ArAdhanA phakta bhagavAna rASabhadevajInA tIrthomAMja vizeSe karIne hoya che, paraMtu bhagavAna pArzvanAthajInA janma kalyANakanI tithi je poSa vadi dasama che tenI ArAdhanA te bhagavAna pArzvanAthajInA tIrtho hoya tyAM te sarvatra hoya che, paraMtu jyAM bhagavAna pArzvanAthanAM tIrtho nathI detAM te sthAne te poSadazamInI mahattA hoya che eTaluM nahiM, paraMtu jainapaNAnA saMskArane vizeSapaNe dhAraNa karanArA dareka kSetromAM bhagavAna pArzvanAthajInA janma kalyANakanI tithi je piSavadi dasama che tenI ArAdhanA hoya che tenuM mukhya kAraNa hoya te bhagavAna pArzvanAthajInuM tIrthakara nAmakarmanI sAthe Adeya nAmakarma che ane tethI bhagavAna pArzvanAthajIne purUSAdAnI tarIke jainazAsakAre sthAne sthAne oLakhAve che. Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tAre te tIthI tIrthayAtrA viSaya-kaSAya ane ajJAna-vAsanAnA agAdha samudrathI tAranArA tIrthonI yAtrA mATe upayogI hitakAriNI bAbatone nirdezatI tIrthayAtrA-saMghayAtrA JI saMghayAtrA che . . tIrthayAtrAmAM jarUrI zuM ? cha-InuM pAlana Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vardhamAna-svAmine namaH mumukSu ArAdhaka tatvarUthi puNyAtmAo mATe atyaMta upayogI ka tAvika-bhojana 1 [Agamika padArthonA talasparzI jJAtA, vivecaka ane te vyAkhyAtA, AgamavAcanAdAtA AgamasamrA, dhyAnastha-svargata ja pU. AgaddhAraka AcAryadevazrI zAsanepAgI aneka A pravRttiomAM gUMthAyelA chatAM zAsanAnurAgI bALajanA hitArthe che pitAnI dekharekha taLe pragaTa thatA "zrI siddhacakamAM 8 aneka prakAranA dhArmika prakAzanenA rahasyane samajAvanArA nAnA je meTA nibaMdhe TUMkA lekhe mArmika praznottarI vagere Aga- 8 8 mika rahasya bharapUra vyAkhyAnanI sAthe ApatA hatA. temAM che che zrI siddhacakanA chaThThA varSanA mAsAthI "tIrthayAtrA ane meM ja saMghayAtrA" zIrSakathI meTI lekhamALA cAlu karela- I. jemAM tIrthanI mahattA kema? ArAdhaka che tene lAbha 8 6 zI rIte laI zake? tIrthayAtrAnuM zAstrIya svarUpa, te aMge che I saMghayAtrAnI mAhitIpUrNa mahattA, vagere aneka tAtvika vyava- 8 che hArika padArtho aneka Agama-zAstrone pATha sAthe chaNAvaTa9 pUrvaka rajU thayela, te lekhamALA jijJAsu adhikArI mahAnubhAnI huM samakSa saLaMga rajU karavAnA IrAdAthI "AgamatanAM che prAraMbhakALathI rajU thayela "Agama rahasya"nI tAtvika lekhamALAnI jema A lekhamALA "Agamata"nA navamA R parvathI zarU karI che. tene ce hate A varSanA prathama pustathI zarU thAya che. A che jijJAsu vAcake A lekhamALAne gya jJAnI gItArtha che 8 gurU bhagavaMtanI nizrAe vAMcI vicArI tIrthayAtrA ane saMghache yAtrAmAM te aMge gADarIyA pravAhathI keTalIka AvI paDelI che che vikRta bAbatene sadaMtara vajevA. upagazIla bane. saM] R Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - Agamika rahasya5NI Agamake pIDha vyAkhyAtA che AgamavAcanAdAtA dhyAnastha svata pUtra AgoddhAraka AcAryadevazrIe tIrthayAtrA-saMghayAtrAnA rahasyanA jijJAsu tavarUci bhAvikenA AtmahitArthe lakhela 8 tIrtha-saMghayAtrAnA aneka nigUDha tAtvika rahasyane sUcavate mahAnibaMdha che tIrthayAtra 8 saMghayAtrA che | [ Agamatattva rahasyanA ananya sAdhAraNa jJAtA, gItArtha mUrdhanya, zAsanapratyanikavAdIvijetA, vAtsalya-vAridhi, dhyAnastha vagata pU. AgamedAraka AcAryadevazrIe jAmanagara (saurASTra) thI dAnavIra zeThazrI popaTalAla dhArazIbhAI taraphathI nIkaLela zrI siddhAcaLa mahAtIrthane charI pALatA-zrI saMghanA prasaMge tIrthayAtrikanA kartavyane nirdeza karanAra A mahAnibaMdha lakhI "zrI siddhacaka? (saM. 193 varSa 6 thI 4) mAM ghaNA samaya sudhI prasiddha karAvela. atyaMta upayogI A mahAnibaMdha navamA varSanA prathama pustakathI prakAzita thaI rahyo che. gata varSanA prathama pustaka (pA. 31)thI have AgaLa cAle che. ] pUjAAdi mATe kharcAtA paisAne dhumADe kahenArAonI sthiti kevI? A badhI hakIktane samajanAre zrAvaka sArI peThe samajI zakaze ke jinezvara bhagavAnanA pUjanaAdimAM abajo naiyA kharace te paNa temAM Azcarya nathI! Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamanthata - A uparathI maMtrIzvara vimala zAhe ane zrI vastupAla tejapAle kareDo rUpiyA kharacIne tIrthanAM caitya kema baMdhAvyAM? tene khulAso thaI zakaze. A vAta jyAre kharekhara samajAze tyAre ja bhagavAna jinezvara mahArAjanA caitya mUrtio-pratiSThA ane occha mATe dhamiTho je paise kharace che te vyAjabI lAgaze. vyAjabI lAgaze eTaluM ja nahi paraMtu jeo tevI rIte khacatA paisAne dhUmADe karyA jevuM kahenArA che teone bhavAMtaramAM jIbha maLavI paNa muzkela paDaze ane ananta kALa sudhI bhagavAna jinezvara-mahArAjanA dharmanI prAptithI be-nasIba raheze te saheje samajAze. bhagavAna jinezvara mahArAjanI mUrti ane maMdirane mATe kalikALa-sarvajJa pU. A. zrI hemacaMdra surijI ma. zuM kahe che te juo jinabimbasya tAvad viziSTalakSaNalakSitasya prasAdanIyasya vjendr-niilaanyjnvAnta-sUryanta- -- jatana - vidyuma-suvarNa-va-vandra - mRdAdibhiH sAradravyavidhApanam / cA sattiA DamarAta--- savarNa-ratna-mana-vana-vAmi | kurvanti jainamiha ye sva-dhanAnurUpaM; te prApnuvanti nR-sureSu mahAsukhAni // 1 // tathAdi"vArphagA Dima, avaguttA samaUT | jaha palhAei maNaM, taha Nijjaramo viANAhi" // tathA nirmitasya jinabimbasya zAstroktavidhinA pratiSThApanam , aSTabhizca prakArairabhyarcanam, yAtrAvidhAnam , viziSTAbharaNabhUSaNam, vicitra vastraiH paridhApanamiti jinabimbe dhanavapanam / Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 1-luM gandhermAlye viniryavahalaparimale rakSate dhUpadIpaiH, sAnnAjyaiH prAjyabhedaizcarubhirupahRtaiH pAkapUtaiH phalaizca / ambhaH sampUrNapAtrairiti hi jinapateracanAmaSTabhedAM; kurvANA vezmamAjaH paramapadasukhastomamArAllabhante // nanu jinabimbAnAM pUjAdikaraNe na kazcidupaye / gaH ? nahi pUjAdibhistAni tRpyanti tuSyanti v| ? na cA'tRptA'tuSTAbhyo devatAbhyaH phalamApyate ! naivam ! cintAmaNyAdibhya ivA'tRptA'tuSTebhyo'pi phalaprAptyavi-rodhAt / tathA yaduktaM vItarAgastatre'smAbhiH CC aprasannAt kathaM prApyaM phalametadasaMgatam / cintAmaNyAdaya kiMna, phalantyapi vi-cetana // 1 // 1 // 88 uvagArAbhAvammi vi, pujjANaM pUyagassa uvagAro / mantAisaraNa - jalaNAdi - sevaNe jaha tahehaM pi // 1 // " eSa tAvat sva-kAritAnAM bimbAnAM pUjAdividhiruktaH, anyakAritAnAmapi a-kAritAnAM ca zAzvatapratimAnAM yathAha~ pUjana-vardhanA ( vandanA ) dividhiranuSTheyaH / trividhA hi jina pratimAH, bhaktikAritAHsvayaM manuSyAdibhirvidhApyante / 1 pareNa vA caityeSu kAritAH, yA idAnIgapi mAMgalyakAritAH=yA gRheSu dvArapatre (zAkhA) Su maMgalAya kAryante, zAzvatyaH= tu a-kAritAH eva adhastiryagUdarvaleAkAvasthiteSu caityeSu : varttanta iti / 88 na hi lokatraye'pi tatsthAnamasti yat na paramezvarIbhiH pratimAbhiH pavitritamiti" / jinapratimAnAJca vItarAga - svarUpAcyA ropeNa pUjAdividhirucita iti / jinabhavanakSetre sva-dhana - vapanaM yathA zalyAdirahitabhUmau svayaMsiddhasyopala - kASThAdi - dalasya grahaNena sUtrakArAdibhratakAnatisandhAnena mRtyAmanAdhikamUlyavitaraNena SaDjIvanikAya - rakSA - yatanA - pUrvakaM jinabhavanasya vidhApanam / , - Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 Agamata sati vibhabe bharatAdivad ratnazilAbhirbaddhacAmIkara-kuTTimasya maNimaya-stambhasopAnasya ratnamaya-toraNazatA-laGkArakRtasya vizAla-zAlAbalAnakasya zAlabhaJjikA -bhaGgIbhUSita-stambhAdipradezasya dahyamAna-karpUra-kastUrikA-guruprabhRtidhUpasamucchalad-dhUmapaTala-jAta-jaladazaGkA-nRtyatkalakaNThakula-kolAhalasya caturvidhA''todya-nAndIninAda-nAdita-rodasIkasya devAGgaprabhRti-vicitra-vastrollocakhacitamuktAvacUlA-laGkRtasya utpatannipatannRtyadvalagatsiMhanAdita-vatsura-samUha-mahimAnumodamAnajanasya-vicitracitrIyita-sakalalokasya cAmara-dhvaja-cchavAdyalaGkAravibhUSitasya mUrdhAropita-vijaya-vaijayantI-nibaddha-kiGkiNI-raNatkAramukharitadigantasya kautukAkSiptasurAsura-kinnarInivahA-hamahamikA-prArabdhasaGgItasya gandharvagItadhvanitiraskRtatumburumahimno nirantara-tAlArasa-rAsaka-hallIsaka-pramukhaprabandha-nAnAbhinayanabyagrakulAGganA-camatkAritabhavyalokasya abhinIyamAna-nATaka-koTi-rasAkSiptarasikajanasya jinabhavanasya tuGgagirizaGge - jinAnAM janma-dIkSA-jJAnanirvANa-sthAneSu sampratirAjavacca pratipura' pratigrAmaM pade pade vidhApanam, asati vibhave tRNakuTyAdirUpasyApi, yadAha " yastRNamayImapi kuTI, kuryAddadyAttathaiva puSpamapi / bhaktyA paramagurUbhyaH puNyonmAnaM kutastasya ? // 1 // kiM punarupacita dRDhaghana-zilAsamudghAtaghaTitajinabhavanam / ye kArayanti zubhamati-vimAninaste mahAdhanyAH" // 2 // rAjAdestu vidhApayituH pracuratarabhANDAgAra-grAma-nagara-maNDalagokulAdipradAnaM jinabhavanakSetre vapanam, naSTabhraSTAnAM samuddharaNaM ceti / nanu niravadya-jinadharmasamAcaraNa-caturANAM jinabhavana-bimba-pUjAdikaraNamanucitamiva pratibhAsate, SaDjIvanikAya-virAdhanAhetutvAttasya, bhUmikhanana- dalapATakA-nayana-ga pUraNeSTakAcayana-jalaplAvana-vanaspati-trasakAyavirAdhanAmantareNa na hi tad bhavati, ucyate, ya Arambha-parigrahaprasaktaH kuTumba-paripAlananimittaM dhanopArjanaM * karoti tasya dhanopArjanaM viphalaM mA bhUditi jinabhavanAdau dhanavyayaH zreyAneva, na ca dharmArtha dhanopArjanaM yuktam, yataH"dharmArtha yasya vittehA, tasyAnIhA garIyasI / prakSAlanAddhi paGkasya, dUrAdasparzanaM varam // 1 // ityuktameva / Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 1-luM na ca-vApI-kUpa-taDAgAdikhananavada bhodakaM jina-bhavanAdIraNam, api tu saGghasamAgama-dharmadezanA-karaNavratapratipattyAdikaraNena zubhodarkameva / SaGjIvanikAyavirAdhanA ca yatanAkAriNAmagAriNAM kRpAparatvena sUkSmAnapi jantUn rakSayatAmavirAdhanaiva, thIdu"jaa jayamANassa bhave, virAhaNA suttavihisamaggassa / sA hoi NijjaraphalA, ajjhatthavisohijuttassa // 1 // paramarahassamisINaM, samattagaNipiDagajhariasArANaM / pariNAmi pamANa NicchayamavalambamANANaM // 2 // yastu nijakuTumbArthamapi nArambhaM karoti pratimApratipannAdiH, tasya mA. bhUjjinabimbAdividhApanamapi, thavAdudehaainnimittpi hu, je kAyavahammi iha payanti / jiNapUAkAyavahammi tesimapavattaNaM moho // 1 // ityalaM prasaMgena bhAvArtha-prathama nimUrti nAmanA kSetramAM bhaktithI kema. vAparavuM ene mATe jaNAve che ke jinezvaramahArAjanuM biMba prathama te sArAsArA lakSaNavALuM banAvavuM joIe, tenA mukhakamala-vigerenI prasannatA avyAhatapaNe rahevI joIe, ane vA (hIrA) iMdranIla, aMjana-cakAta-sUryakAnta -ariSTha-aMka-katana-paravAlanuM-rUpuM-caMdana-patthara ane mATI vigere sArA-sArA dravyathI te pratimA banAvavI joIe. je mATe zAstrakAra mahArAjA kahe che ke "sArI mATI, nirmalazilA, rUpuM, kASTha-senuM-ratna-maNi ane candrane karIne je bhAgyazALIe pitAnA dhananI apekSAe jinezvaramahArAjanuM biMba sthApana kare che athavA banAve che te manuSya devatA ane manuSyanI gatimAM moTAM sukhane pAme che." vaLI bIjuM paNa zAstrakAree jaNAvyuM che ke "bhagavAnanI pratimA je prasannatAvALI hoya, sArA lakSaNavALI hoya ane sarva aMge pAMganA alaMkAroe karIne sahita hoya te jema jema darzana Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 Agamata karanAranA mananI vadhAre vadhAre prasannatA thAya tema tema vadhAre nirjarA te banAvanArane thAya che. e nakkI samajavuM." AvI ja rIte navI pratimAjIo bharAvavAnuM phaLa jaNAvI have kahe che ke pahelAM banAvAyelI zrIjinezvaranI pratimAonI zAstramAM kahelI vidhie pratiSThA karAvavI ane ATha prakAre tenuM pUjana karavuM, yAtrAo karavI, aneka prakAranAM sArA-sArA AbhUSaNethI zobhAvavI. ane aneka prakAranAM vastrothI paridhAna karavuM. AvI rIte karavAthI jinamUti nAmanA kSetramAM dhananuM vAvavuM thayuM kahevAya che, mUrti banAvavAne aMge jema kalikAlasarvajJa zrI hemacaMdra- sUrijIe sAkSI ApI evI rIte pUjAne aMge sAkSI Ape che. nikaLatI che ghaNI sugandhi jemAMthI evA gabdha ane mAlya karIne temaja khaMDita nahi ane nirmaLa evA akSae karIne, tema ja dhUpa ane dIve karIne sArAM ghIvALA aneka prakAranAM naivedya karIne, ane barobara pAkelAM evAM phale caDhAvavA vaDe karIne, uttama pANIe karIne bharelA pAtra eTale kaLAe karIne, je mahAnubhAve - ATha prakAranI pUjA kare che te mahAnubhAve paramapadanA sukhanA - samUhane prApta kare che." ema zaMkA nahi karavI ke, "jinezvara bhagavAnanI pratimA vigerenI pUjA karavAmAM phAyado nathI. kAraNa ke te jinezvara mahArAjanI mUtio pUjana-vaMdanAdithI tRpta thatI nathI, eTale tRpta nahi thayela arthAt saMteSa nahi pAmelA devatAothI phaLa maLI zake nahi" AvI zaMkA nahi karavAnuM kAraNa e che ke-jema cintAmaNi kalpavRkSa Adi padArtho je pote tRpta thatA nathI ane saMtuSTa paNa thatA nathI, chatAM tenAthI rAjya-saddhi Adi aneka prakAranAM phaLa pAmavAmAM aDacaNa AvatI nathI bhagavAna hemacaMdrasUrijI kahe che ke-Aja vAta meM vItarAgatetramAM kahI che te batAve che. "aprasanna evA padArthathI phalanI Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 1-luM 15 prApti kema thAya? AvI zaMkAnA samAdhAnamAM jaNAve che ke A zaMkAnuM kathana te ayogya che, kemake tevAM cetanA-vagaranAM eTale tRpta ane haSTa thavAnI zakti vagaranAM evAM cintAmaNiratna vigere zuM phaLa ApatAM nathI? - AvI rIte pUrvAcAryoe paNa kahyuM che ke-jema ma Adine yAda karavAthI ane agniAdinI sevA karavAthI ISTasiddhi ane zItAdinA nAza vigere rU5 phaLa thAya che, tevI rIte ahiM paNa bhagavAnanI pratimAnI pUjAthI keI paNa jAtane phAyado bhagavAnane na hoya ane tethI te tRpta ke saMtuSTa thayela na gaNAya, te paNa temanI pratimAnI pUjAthI tene pUjakone te jarUra phAyado thAya che. AvI rIte pitAnA ane zAstrakAra-mahArAjAnA vacanathI mUrtinAmanA kSetrane aMge piote karAvelA biMbenA mATe vidhi jaNa- che, ane evI ja rIte bIjAoe karAvelA temaja nahiM karAvelA zAzvata jinabiMba hoya tenI paNa yathAgya pUjana Adi vidhi jarUra karavI joIe. " kemake jinezvara bhagavAnanI pratimAjI traNa prakAre hoya che. eka te pite athavA bIjAe bhakti karIne daherAmAM sthApana karelI, je atyAre paNa manuSya vigerethI banAvAya che. bIjI maMgaLane mATe karAvelI ke je gharanI zAkhamAM maMgaLane mATe karAvAya che, te maMgaLanI pratimA kahevAya che. zAzvatI pratimA te te kahevAya ke adhalaka, tichaleka ane UrthalekamAM rahelA jina-bhavane mAM che, traNa lekamAM evuM koI paNa sthAna nathI ke je sthAna bhagavAna jinezvara mahArAjanI, pratimAjIe karIne pavitra thayeluM na hoya. jinezvara bhagavAnanI pratimAjInI pUjAdika kriyA vItarAgapaNAnuM ApaNuM karIne karavI 'ucita che. bIjA evA jinabhuvana kSetramAM potAnuM dhana vAparavAnuM evI rIte che ke-zalya vigeree karIne rahita evI bhUmimAM Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata jinezvaramahArAjanuM mandira banAvavuM. kArIgaroe pitAnI meLe banAvela lAkaDAM ane kASTha vigere daLIyAM levAM, ane suthAra vigere nekarane ThagavA nahiM, cAkarI karanArAone adhika pagAra Apa, cha javanikAyanI rakSA ane yatanApUrvaka vartavuM vaibhava prApta thayuM hoya te bharatAdikanI mAphaka ratnanI zilAethI jinamandira banAvavAM, tenAthI taLIyuM baMdhAvavuM, maNinA thAMbhalA-pagathI karavAM, seMkaDe ratnamaya teraNAthI zobhAvavuM, maheTI. vyAkhyAnazALAo ane maheTA maheTA jharUkhAo karavA, putaLIonI racanAthI staMbha vigerenA bhAve zebhAvavA, kapura, kasturI, agara vigerenA banelA dhUpane bALatAM utpanna thate je dhUmADAne samudAya tene dekhIne meranAM ToLAM meghanI zaMkAthI jyAM kelAhaLa karI rahyAM hoya evI rIte dhUpa jyAM ukhevAte hoya, cAre prakAranAM tata Adi vAtre ane bAre prakAranAM naMdI-vAInA zabdathI AkAza ane pAtALa. zabdamaya thaI gayuM hoya, devAga vigere aneka prakAranA vastronA caMdaravAo. heya ane temAM metInA jhumakhAe TAMgelA hoya, uchaLatA-paDatA -gAtA-nAcatA ane kudatA evA siMha vigerenA zabdonI mAphaka devatAnA samudAye karAtA mahimAnI anumodanAthI harSavALA manuSya jayAM thayA hoya, aneka prakAranA AzcaryathI lake cakita thayA hoya cAmara-devaja-chatra vigere alaMkArothI zobhita hoya, zikhare viye-- vajayantIne bAMdhelI ghUgharIonA jhaNakArathI sakaLadizAonA bhAge vyApta thayA hoya, kautukathI ke AvelA sura-asura ane kinnaragaNe hariphAIthI jyAM gIta zarU karyA hoya ane gAyana karanArAnA gItadhvanithI devatAI gAyana karanArAone mahimA paNa jhAkhe thaye hoya, lAgalagaTa tAlArasa-rAsaDA-hallIsaka vigere prabandhanA aneka prakAre abhinayanamAM vyagra thayelI kulAMganAone dekhIne bhavyale ke jemAM camatkAra pAmatA heya, aneka prakAre karAtA nATakanA rase karIne rasikalekenuM mana kheMcAI gayuM hoya, evA jinabhavananuM banAvavuM te jinabhavanakSetra kahevAya Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 pustaka 1-luM e jinabhavana maheTA parvatanA zikhara upara karAya, jinezvara bhagavAnanA janma-dIkSA-kevaLajJAna-ane mokSa e cAra sthAnamAM karAya, thAvat saMpratimahArAjanI peThe dareka zahere ane dareka gAme, tathA sthAne sthAne karAya. e vaibhava kadAca na hoya te ghAsanI jhuMpaDI AdithI paNa jinabhavana karavuM joIe. zAstrakAra mahArAjA pharamAve che ke paramagurU evA tIrthakara bhagavAnane uddezIne jeo ghAsanI paNa jhuMpaDI kare ane temAM eka puSpa paNa caDhAve te manuSyanA puNyanuM pramANa kayAMthI thaI zake? te pachI jeo haTI daDha ane sajjaDa evI zilAonA samudAyathI ghaDAyelA jinabhavanane zubhamatithI banAve te mahAbhAgyazALIo umAnikadevapaNe utpanna thAya temAM Azcarya zuM? je jinabhavanane karAvanAra rAjA vigere hoya te tene ghaNuM bhaMDAra-nagara-maMDaLe ane gekuLa vigere ApIne jinabhavanakSetramAM dhana vAparavuM joIe. jevI rIte navA jinabhavane banAvIne caityakSetramAM dhana vaparAya che, tevI ja rIte jIrNa ane zIrNa evAM caityane samAravAM naSTa bhraSTa evA caityane uddhAra kare te paNa caityakSetraja kahevAya che. A sthAne zaMkA kare che ke niSpApa evA jainadharmane AcaravAmAM atinipuNa evA lokone jinabhavana ane biMbanAM pUjAdika karavA te anucita jevA ja lAge che, kAraNa ke te chae chavAyanI virAdhanAnuM kAraNa che, kemake temAM bhUmI kheravI paDe, kASTha, ITa vigere lAvavuM paDe, khADA khodavA paDe, IMTo caNavI paDe, pANInA dhodha cAle, vanaspati ane trasakAyanI paNa virAdhanA vinA te thatA nathI. AvI zaMkAnA samAdhAnamAM jaNAve che ke-je manuSya sarva viratirUpa saMyamane na laI zakavAthI AraMbha-parigrahamAM rahela che ane kuTumbanA paripAlana mATe dhananuM upArjana kare che, tene dhana upArjana karavA prayatna niSphaLa na jAya, mATe jinabhavana vigeremAM A. 2 Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata dhana kharcavuM ja joIe, ane e kalyANakArI che, evI rIte dhanane sadupayega kalyANakArI chatAM paNa dharmane mATe dhana upArjana karavuM te te upayegI nathI, kAraNa ke AvuM kahevAmAM AvyuM che ke jema kacarAthI kharaDIne aMgopAMgane dhavAM tenA karatAM cheTe rahIne kacarAne sparza na kare te sAruM che, tevI rIte dharmane mATe jene paisAnI IcchA rAkhavI heya tene te IcachA na karavI te ja zreSTha che. kadAca kahevAmAM Ave ke-jema vAvaDI, kUvA, taLAva vigere dAvavAthI vartamAnamAM kIrtAi-jaza vigere thAya te paNa te bhaviSyamAM azubhane baMdhAvanAra che, evI rIte jinabhavanAdikanuM karavuM te paNa bhaviSyamAM azubha-anubaMdhavALuM haze. ema nahi kahevuM. kAraNa ke jina bhavana te samagra-guNanuM dhAma evA saMghane samAgama thavAnuM kAraNa che. dharmadezanA paNa temAM banI zake che, dharmaratna aMgIkAra karavAnuM banI zake che, mATe A jinabhavana vigere te nakkI bhaviSyanA zubhanA udayane karanAra ja che. ke emAM cha kAyanI dravya thakI virAdhanA dekhAya che, paraMtu yatanAthI pravartavAvALA gRhasthane te virAdhanA hotI nathI, dayAne AdhIna thayelA te gRhastha sUkSma evA paNa chAnI rakSA karanArA heya che eTale temane virAdhanA lAge nahi. zAstrakAroe paNa kahyuM che ke-sUtranI vidhie karIne saMyukta ane yatanAthI pravartavAvALAne je virAdhanA thAya che te virAdhanA nathI, paNa pariNAme nirjarane ApanAra che, eka vAta te cekakhI che ke tenAthI pravartanArane paNa sUtranI vidhithI pravartAvA sAthe mananI zuddhi paNa hovI joIe, saMpUrNa gaNipiTakanA sArane dhAraNa karanArA trASienuM paramarahasya eja che ke karanArAnA pariNAmane pramANabhUta gaNavA, kemake teo nizcayanuM ja avalaMbana karavAvALA hoya che AvI rIte jinapUjAnuM sthApana karyA chatAM apavAde jaNAve Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 pustaka 1-luM che ke je kaI pratimApratipanna hovAne lIdhe pitAnA kuTumbane mATe paNa AraMbha na kare. tevA bhAgyazALIne jinabiMbAdinI pUjAdinuM paNa vidhAna na hoya. kaheluM che ke-je purUSa zarIrAdikane mATe cha-kAyanI hiMsAmAM pravarte che, te purUSe jinezvaramahArAjanI pUjAmAM cha-kAyanA jIvane vadha thAya che, ema samajIne na pravate te kharekhara abhinivezamehanIyane udaya che ema samajavuM. kalikAlasarvajJa zrIhemacaMdrasUrijI mahArAja pharamAve che ke A kSetranI bAbatamAM vistArathI saryuM, arthAt ghaNe vistAra thaI zake tema che paraMtu granthanA vistAranA bhayathI A viSayane vistAra karatA nathI. anya AcAryo anya granthamAM-bhUti kSetra mATe zuM pharamAve che? upara jaNAvyA pramANe zrIrAyapAseNI, jabUdvIpa-prajJapti, jIvAbhigama ane zrIAtAsUtra vigere mULa Agamane anusAra caityenI eTale bhagavAna tIrthaMkara mahArAjanI mUti ane teonA maMdiranI anAdikALathI hayAtI ane tenI pUjyatA jaNAvavAmAM AvI che, ane te mUti ane maMdirarUpI kSetranI sAtakSetramAM kSetra tarIkenI upayogitA jaNAvavA mATe kalikAlasarvajJa pU. pA. zrI hemacaMdrasUrijIe racelA zrIgazAstranI sAkSI ApIne te kSetratarIke tenI banAvavAnI sAmAnya sthiti jaNAvI che. ane jevI rIte kalikAlasarvajJa pU.pA. zrI hemacaMdrasUrijI te maMdira ane mUrti banAvavAne mATe jaNAveluM che, tevI ja rIte mULazuddhigranthamAM AcArya mahArAja zrI pradyumnasUrijI, zrIzrAddhavidhimAM AcArya mahArAjazrIratnazekharasUrijI tathA zrIdhama saMgrahamAM nyAyAcArya mahopAdhyAyajI zrIyazovijyajI tathA upAdhyAya zrImAna vijayajIe tene anusaratuM maMdira ane mUrtinA kSetranI utpattine mATe mukhyatAe vivecana kareluM che. Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20. Agamata jevI rIte mandira ane mUtinI utpatti mATe te kSetrenuM ArAdhana karanArAne vivecana jANavAnI jarUra rahe che. tevI ja rIte te kSetranI ArAdhanAnI rIti ane udbharavAnI rIti paNa jANavA mATe dareka dharmiSTha tatpara rahe e svAbhAvika che. tethI temanI jijJAsAne tRpta karavA te mUrti ane mandiranA kSetra saMbaMdhI tapAgacchanAyaka zrI devendrasUrijIe zrIzrAddhadinakRtyajInI aMdara kareluM vivecana vistRta chatAM paNa upayogI hovAthI A sthaLe sAmAnya rIte jaNAvavuM yogya gaNAya che. je ke cAlu adhikAra AgamarUpI kSetrane che, paraMtu AgamazAstronI prAmANiktA tyAreja mAnI gaNAya ke jyAre te AgamenA pharamAvyA mujaba AtmAnI mAnyatA thAya ane vartavAnuM thAya. je AgamazAstrone kevaLa mAnavAmAM Ave, paraMtu te te Agama-zAstronA kathana mujaba vartana nahi karatAM tenAthI viruddha vartana karavAmAM Ave che tevA virUddha vartana karanArAone zAstrakAro AgamathI viparIta karanArA ane Agamana SI gaNe che. pU A zrI haribhadrasUrijI mahArAja pharamAve che ke tatkArI syAt sa niyamAt tadveSe ceti yo jaDaH / AgamArthe tamullaMdhya tadanukte pravarttate // 1 // arthAt je manuSya Agama-zAstromAM kahelA mArgathI viruddha pravartAvAvALo hoya che ane Agama-zAstromAM kahelA kathanane oLaMgIne AgamazAstramAM nahi kahelA kathanamAM pravartavAvALA hoya che te manuSya zAstranI avajJA karanAre che, zAstrane zreSI che, ane te manuSya jaDa-nanuSanI keTinAM gaNAve che. AvI rItanuM zAstrakAre spaSTa kathana kareluM hovAthI AgAmazAstranI mAnyatAnI puSTi karyA pachI te caitya ane mUrtinA kSetrane AgamazAstrane AdhAre piSaNa ApavAnI vadhAre jarUra gaNI che. Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 1-luM zrAddhadinakRtyakAra zuM jaNAve che? caitya ane mUtinA kSetrane ArAdhavA mATe kevI rIte prayatna bhavyajIe karavo joIe tene mATe upara sUcavele zrIzrAddhadinakRtya(mUla)ne vistRtapATha vAcaka samakSa raju karAya che. tasAijIvarahie, bhUmibhAge visuddhae / phAsueNaM tu NIreNaM, iyareNaM galieNaM u // 23 // kAUNaM vihiNA pahANaM, seyavatthaNiyaMsaNo / muhakAsaM tu kAUNaM, gihabibANi pamajae // 24 // vAcakone yAda haze ke pU. A. zrIharibhadrasUrijI mAtra se seniyA jeTalI muDI je zrAvakane hoya te zrAvake jarUra ghara-daherAsara karavuM joIe. ema jaNAve che eja vAtane anusarIne anya AcArya mahArAjazrI zuM jaNAve che? gRhatyamAM zrAvakane ucita-vidhinI rIti. AcArya zrI devendrasUrijI maMdira ane mUrtikSetranI ArAdhanAnI rItimAM prathama gRhacaityanA bibene aMge vidhi jaNAve che. mukhyatAe zrAvakavarge gRhacaityamAM bhagavAna jinezvaranuM prabhAte pUjana karatAM prathama snAna karavAnI jarUra che, paraMtu snAna karavAnuM sthAna prathama zuddha hovuM joIe. nAna karavAnuM sthAna teja zuddha gaNAya ke jyAM kIDInA dare na hoya, lIlakula vigerenA jIvothI yukta na hoya, vaLI je sthAnamAM TekarA-khADA na hoya, chidro paNa na hoya, tevA sthAnane zAstrakAre zuddha gaNe che, ane tevI ja jago para snAna karavuM te zAstrajJA mAnanArAone mATe hitakArI che. * vartamAnakALamAM pUjAne mATe snAna karanArAo paNa snAnanI jagAnI zuddhine upaga na rAkhatAM lIlakulanI jamAvaTa, kIDInA dare ane bIjA paNa anartha jIvavirAdhanAnAM sthAne snAna karatA Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 Agamata hoya ke karavA TevAyelA hoya teoe A zAstrakAre jaNavelI zuddha bhUminI vAta dhyAnamAM rAkhavAnI che. upara jaNAvelI zuddha-jagyAmAM snAna karanAre mukhyataH acitta jalathI snAna karavuM ema zAstrakAre pharamAve che. snAna karanArA zrAvakavage zAstrakAre pharamAvelA acitta-jalanA upaga upara dhyAna rAkhavAnI jarUra che. kemake jyAre snAna karavAnuM acitta-jale jaNAvyuM che, te pachI taLAva-sarevaranadI vigeremAM snAna karavAnuM gRhabiMbanI pUjAne mATe keIprakAre ucita na hoya te svAbhAvika che, vaLI zAstrakAra snAnanA pANIne aMge apavAda paNa jaNAve che ke je kadAcit acitta-jalanI sagavaDa hoya nahiM, agara karI zake nahi, ane kadAcita sacitta-jalathI snAna karavAneja prasaMga Ave te paNa te snAna karavAnuM pANI gaLeluM te hovuM ja joIe. A vAta jeo dhyAnamAM rAkhaze teo baMba choDIne pANIne ghANa vALavAnuM kadI paNa zIkhaze nahi. jayaNupUrvaka pravRtti thavI joIe. - zuddha evA vibhAgamAM ane acitta ke gaLelA jaLathI snAna karanAre paNa tenAthI ja karavuM, e jaNAvavA mATe pU. A0zrI devendrasUrijI kahe che ke pramANasara pANI hoya ane jyAM saMpatima che ke je machara, DAMsa vigere hoya che tenI utpattinA kAraNarUpa na bane tevI rIte yatanA pUrvaka zrAvake snAna karavuM joIe. pUjA samaye kevAM vastra paheravA joIe. bhUmi, pANI ane nAnane vidhi jaNAvyA pachI zAstrakAra paridhAnane aMge jaNAve che ke pUjA karavA taiyAra thayelA mahAnubhAve veta vastra pahelAM hovAM joIe. pUjAnI vidhimAM je ke SoDazakavRtti vigere granthamAM sita eTale saphedanI sAthe zubha evuM vizeSaNa hevAthI arthAt A zrI haribhadrasUrijIe "sitAmavALa" ema Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 pustaka 1-luM kaheluM hovAthI anya raMganA vastronuM paNa vidhAna jaNAveluM che, che paraMtu zrI devendrasUrijI mahArAja vetavastranuM ja vidhAna kare che ane udAyIrAjAnI paTarANI zrI prabhAvatI devIne je adhikAra nizIthasUtra vigeremAM Ave che temAM paNa sapheda zivAyanA raMgavALA vanuM pUjAmAM sarvathA anusUcitapaNuM jaNAvavAmAM AvyuM che. Aja apekSAe zrI devendrasUrijI mahArAja pUjAnA vastronuM vidhAna karatAM paNa sapheda vastra hovAnuM jaNAve che. ane zrAddhadinakRtyagraMthanA mUlasUtrane karanArA pUrvAcArya paNa sevanathaLacaro ema kahIne vetavastra paheravAnuM spaSTapaNe jaNAve che. zrI devendrasUrijInA ane zrI zrAddhadinakRtyanA mULakAra AcAryanA muddA pramANe sitAmavA e jagapara zubhazabda mAtra sapheda vastranI pavitratA mATe jaNAvavAmAM Avela hoya ema gaNavAmAM AvyuM haze. A vAtane vicAravAnuM vAcake upara choDIne AgaLa AvatAM granthakAra zuM kahe che te vicArIe vastranA yugmamAM aSTapaTa thAya tevuM uttarAsaNa hevuM joIe. vartamAnakALamAM keTaleka sthAne paheravAnA ane oDhavAnA e be vastro karatAM mukhakeza bAMdhavA mATe trIjuM vastra rAkhavAmAM Ave che, paraMtu devendrasUrijI mahArAja cekakhA zabdomAM jaNAve che ke pavitra ane sapheda evA vastranuM yugma eTale jeluMja mAtra joIe. ane te oDhelA vastranA cheDAthI AThapaDe mukeza kare joIe. yAda rAkhavuM ke prAcInakALamAM uttarAsaNanAM vastro moTA pramANamAM rAkhatA hatA, ane tethI tenA cheDe AThapaDe mukhakeza karavA jeTalI anukuLatA barobara rahI zakatI hatI. tevI rIte te mukhakezane bhAga gautyavadana karatI vakhate ane bhUmipramArjana mATe kAma lAgatuM hatuM. kemake jevI rIte pUjana karatI vakhate AThapaDA mukhakezanI jarUra gaNavAmAM AvI che, tevI rIte agara tethI paNa adhikapaNe caityavandanarUpI bhAvapUjA karatI vakhate caityavaMdananI jaga Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 Agamata rAsAmAM mAne puMjavAnuM jarUrI gaNavAmAM AvyuM che. A vAta jyAre uttarAsaNanuM vastra lAMbu hoya te ghaTI zake. vaLI evuM lAMbu uttarAsaNanuM vastra hoya te caityavaMdana Adi karatI vakhate mukha AgaLa paNa te uttarAsaNane cheDe rAkhatAM uttarAsaNanI vidhine bhaMga na thAya. TuMkA uttarAsamAM mukhakoza mATe juduM vastra rAkhavuM paDe ane caityavaMdana karatI vakhate bhUminuM pramArjana na thAya, temaja caityavaMdananAM sUtra ke tetre bolatI vakhate jayaNAnI paNa khAmI rahe A badhI vastu dhyAnamAM rAkhIne zrI devendrasUrijI mahArAja uttarAsaNanA cheDAthI mukhakeza bAMdhavAnuM kahI lAMbu uttarAsaNa rAkhavAnuM sUcave che, uttarAyaNa bAMdhavAnuM kAraNa zuM? zrIdevendrasUrijI mahArAja jaNAve che ke uttarAyaNa bAMdhavAnuM kAraNe nAsikAnA zvAsane bhagavAna upara jate rekavA mATe che. - jo ke AcArya mahArAja mukhakozanuM niyamitapaNuM jaNAvI pUjA karavAnuM kahe che, paraMtu pUA0 zrI haribhadrasUrijI zrIpaMcAzaka nAmanA zAstramAM mukhakoza bAMdhavA mATe yathAsamAdhi ema kahIne nAsikAbaMdhananuM aniyamitapaNuM jaNAve, che. eTale mukhanA zvAsane rokavA mATe te mukhakeza bannenA mate niyamita che ja! paraMtu tevA keTalAka manuSya hoya che ke jeo nAkanA zvAsanuM rUMdhana khamI zake nahiM tevAone mATe nAkanA zvAsane rokavAmAM vaikalpikapaNuM bhagavAna zrI haribhadrasUrijIe rAkhyuM hoya te navAI nathI! kadAca kahevAmAM Ave ke kAtsarga jevA anuSThAnamAM paNa zvAsanI chuTa rAkhavAmAM Ave che ane tene mATe grAhya rAtii vigere pATha kahevAmAM Ave che. ane vyAkhyAkAre paNa sApha zabdo mAM jaNAve che ke dhAsanuM ruMdhana karavuM keIpaNa prakAre vyAjabI nathI, mATe uzvAsa ane vizvAsane AgAra rAkhavAmAM AvyuM che, AvI rIte jyAre zAstrakAre zvAsa rokavAnI manAI kare che. bhaga Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 1-luM vAn haribhadrasUrijI zvAsanA rodhane mATe yathAsamAdhi lakhe che, te pachI AcArya mahArAja zrI devendrasUrijI nAkane zvAsa rokavA mATe nizcaya kema batAve che? AvI rIte kathana karanAre dhyAnamAM rAkhavuM joIe-ke aSTapaTane mukhakeza bAMdhavAthI mAtra bhagavAnanI pratimA upara sIdhA zvAsanuM javuM ja rokAya che, paraMtu mukhakezanI aMdara zvAsanI gati rUMdhAtI nathI, tethI mukhakeza bAdhavAnuM prayojana nAsikAnA zvAsanA nirodhane mATe jaNAvyuM che, te bhagavAnanI pratimAjI upara jatA zvAsanI apekSAe che, ane evI rIte te mukhakezanI mAphaka nAsikAnA zvAsanuM rokANa bhagavAna gautamasvAmIjIe mRgAputrane dekhavAnI vakhate karyuM che, ema zrIvipAkasUtramAM spaSTa kathana che. gRhatyamAM prathama pratimAjInuM phUTa jaja thavuM joIe. snAna karI vetavastra paherI AThapaDo mukhakeza karIne gRhacaityanA biMbane paMjaNIthI pramArjana kare. pUjA karanArA dareke dhyAna rAkhavAnI jarUra che ke tIracha lekamAM te vikasendriya vigere nI utpatti paNa che ane te trasajInA AraMbhanA tyAgane mATe merapIMchIthI bhagavAnanI prati- mAjInuM pramArjana karavAnI jarUra che. paraMtu devalekamAM kuMthuA vigere vikalendriya-jIvanI utpatti nathI. vaLI devatAo trasajIvanA saMkalpavALA vadhathI viramelA paNa hotA nathI, chatAM phakta AcAranI dRSTie ja devatAo paNa devalekamAM bhagavAnanI pratimAonuM arcana karavA pahelAM mArapIMchIthI pramArjana kare che. A devalekanI sthitine vicAravAvALe kaMIpaNa sujJa manuSya jinezvara bhagavAnanI pratimAnA abhiSekAdikane karavA pahelAM pramArjananI AvazyakatA gaNyA sivAya raheze nahi. Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 Agamata jayaNuM eja dharma upalI vastusthiti samajanAra manuSya saheje samajI zakaze. ke pUjA karanArAnA bhAva yatanAmAM otapreta thayelA hoya che, ane tethI snAnanI bhUmimAM paNa jANuM ane snAnanA pANImAM paNa jayaNA, snAna karavAmAM paNa jayaNuM, yAvat gRhacaityanA biMbane pUjavAthI pahelAM paNa jayaNAnA pariNAma AgaLa paDatAja rahe che, AvI rIte jayaNunA pariNAmavALA zrAvakane uddezIne zAstrakAre kahe che ke je bhagavAna jinezvaranI pratimAnA pUjanarUpI dravyastavamAM chae kAyAnI virAdhanA vigere dekhAya che te paNa kUvAnA dekhAte karIne zrAvakone dravyastava karavA-lAyaka ja che, zAstrane samajanAre manuSya saheje samajI zakaze ke yatanA karanArAthI thatI virAdhanA keIpaNa prakAre baMdhanA phaLane denArI nathI. tevI rIte ahiM paNa yatanA sAthe bhaktinA pariNAmavALAne. virAdhanAnA azubha-phaLIne nAza thaI zubha-phaLanI prApti. thAya che. je ke kuvAnuM daSTAnta AvazyakAdi zAstromAM dravyastavane mATe sthAne sthAne kahevAmAM Ave che, paraMtu AcArya mahArAjazrI devendrasUrijIe te e daSTAntane jJAtatarIke upanayamAM utAreluM che. te upanaya AvI rIte che. dAntanI upAya tarIke janA daSTAntamAM jema koI puruSa jaNAvyuM hatuM tema ahi bhavyajIva le, zreSTha mArga mAMthI AvIne tenuM jaMgalanuM bhaTakavuM jaNAvyuM hatuM te rIte ahiM samyagdarzanAdimAgathI evele e bhava-aTavImAM bhaTakate jIva samaja, daSTAntamAM tRSNA, tApa, ane mela vagerethI te purUSanI Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra7 pustaka 1-luM herAnagati jaNAvI hatI, tevI rIte ahiM lebha, tRSNa ane pApe karIne A jIvanI herAnagati samajAvI, daSTAntamAM jema nIcI dharatImAM ka khodavAnI vAta hatI, tevI rIte ahiM vivekarUpI bhUmimAM vyastavarUpI ku davAnuM samajavuM. daSTAntamAM jema kuve khedavAthI pANI maLyuM ane tRSAne nAza thaye, tevI rIte jabaradasta harSane hRdayasthalamAM dhAraNa karanAre bhagavAnanA guNanI bhAvanAne dhAraNa karate jIva viSaya saMbaMdhI tIvra tRSNane nAza kare che, vaLI daSTAntamAM jaNAvelA kuvAnA pANIthI jema bIjAonI' paNa tRSNanuM haraNa thavAnuM jaNAvyuM che, tevI rIte ahiM paNa dravyastavanI anumodanA karIne bhagavAnanA guNemAM lIna thanArA anya-mahAnubhAvonI paNa viSaya-tRSNArUpI tRSA nAza pAme temAM Azcarya nathI, vaLI te zrAvake karelA dravyastatravALI bhagavAnanI mUrtinA darzana karavAne AvelA munimahArAjAnA darzanathI bhavya kaSAyarUpI agninA tApanI zAntine pAme, temaja temanI dezanArUpI amRtadhArAthI paNa kaSAya-agninA tApanI zAti thAya e svAbhAvika hevAthI tRSA ane tApa banenI zAMti thaI ema gaNAya. bhavya-jIne jinezvarabhagavAnanA mArganI munimahArAje karelI dezanA pariName ane tethI te bhavyajIva dAna vigere sukRtane kare temAM navAI nathI ane te sukRtathI pahelAMnA bAMdhelA pAparUpI. maLane sarvathA kSaya thAya. eTale tRSNA, tApa ane malanA kSayanI mAphaka viSaya-tRSNA,. kaSAya-tApe ane pApa-malane dravyastavanA prabhAve kSaya thAya che. e kathana vicArakene mATe barobara vyAjabI che, A kAraNathI viSaya-tRSNAdithI gherAelA zrAvakane. Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 Agamajyota dravyastava kare che. ema AcArya mahArAjazrI devendrasUrijI jaNAve che, pUrve jaNAvyA pramANe snAnAdikane vidhi kahyA pachI granthakAra mahArAja pUjA vidhi AvI rIte kahe che- bhagavAna jinezvaramahArAjanI pratimAnuM morapIMchIthI pramArjana karyA pachI nAsikA tRpta kare evA candanAdika mizra-jalathI bhagavAna jinezvaramahArAjanI mUrtinuM prakSAlana karavuM ane gazIrSacaMdana, kapura vigerethI bhagavAnane vilepana karI tAjA ane sugandhI kule, cUrNa ane agarUAdinA dhUpathI temaja dIpa, zAli Adi tadula ane bIjorA vigere phaLethI bhagavAnanuM pUjana karavuM. zrI devendrasUrijI mahArAja jaNAve che ke-ghatathI pUjA karavAnuM kahyuM che te upalakSaNarUpa che, mATe sarva prakAranA naivedyothI karIne ane nirmala pANIthI bharelA zaMkhAdikabhAjanethI karIne zrAvakoe haMmezAM pUjana karavuM joIe. AvI rIte pUjana vidhi jaNAvIne pUjAnA phaLanA dAnta jaNAvatAM zrI devendrasUrijI mahArAja kahe che ke zrI jainazAsanamAM pUjAnA prabhAve devapaNuM, rAjApaNuM temaja tIrthaMkarapaNuM prApta thAya che ema kahyuM che, mATe bhavyajIe - bhagavAna tIrthakara bhagavAnanI pUjA karavI joIe. vidhivAda tarIke pUjAnuM phala jaNAvI caritAnuvAda tarIke pUjAnAM phaLa jaNAvatAM kahe che ke-nIce jaNAvelA jI pUjAthI pitAnI sadgatine sAdhI zakyA che. 1 sthAvarA (vRddha DesI) 2 karUnarendra 3 suvatazeTha 4 jinazekhara satyakI 6 vAsudeva 7 mahAyazasvI evA nArada. Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yustaka 1-luM A chae bhagavAnanI pUjA karI kalyANane sAdhyuM che.. vizeSathI jANavAnI IcchAvALAe temanI kathAo zrAddhadina kRtya mAMthI joI levI, AvI rIte dravyapUjAne adhikAra jaNAvI bhAvapUjAne adhikAra jaNAvatAM AcArya mahArAja kahe che ke ATha prakAranA drae karIne jagatanA baMdhu evA jinezvara, bhagavAnanuM pUjana karI mudrAdikanI vidhi pUrvaka jinezvaramahArAjanuM stuti-stetrAdithI vandana karavuM joIe. zrAddhadinakRtyanI TIkAmAM A sthAne mudrAonuM svarUpa ane. viSaya samajAvavA sAthe caityavaMdananA jaghanya, madhyama ane ukRSTa. bhedo jaNAvI IriyAvahI vigere sUtronI vyAkhyA karavAmAM AvI che, te tenA arthIoe tyAMthIja joI levI. zakastavanI rIti kevI? caityavaMdana karanArAne caityavaMdane judAM judAM belavAnAM hoya. che, paraMtu zakastavarUpI daMDaka te badhAne eka sarakhuM bolavAnuM hoya che, tethI te namultha zuMne vidhi batAve che. mastakane traNa vakhata jamIna upara lagAvI, DAbe DhIMcaNa kaMIka uMce karI, uttarAsananA cheDAthI mukhane DhAMkIne gamudrApUrvaka bhaktithI rUDI rIte zakrastavane kahevuM joIe, ema bhagavAna devendrasUrijI jaNAve che. zakastavanI vyAkhyA jANavAnI IcchAvALAoe zrAddhadina kRtyanI vRtti joI levI. zakastavanI vyAkhyAmAM ja meghakumAranI kathA tathA dravya tIrthakarane vaMdanamAM marIcinI kathA kahelI che. te TIkA uparathI samajavI. Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30. Agamata caityastavamAM lakSya rAkhavA jevI bInAo. namukSu thI zrIbhAvajina ane dravya jinanuM vaMdana karyA pachI sthApanAdinanA vaMdanane mATe cityastava kahevAne aMge jaNAvAyuM che ke spaSTa akSara-pado ane saMpadAo belavA pUrvaka dareka pade ane - abhyapagamaAdi arthane vicArate jinezvara bhagavAnanI pratimAmAM ja mAtra jeNe dRSTi sthApanA karI che e ane nidAnAdi doSathI - rahita manavALe zrAvaka zrIjinezvara mahArAjanI vaMdana-pUjA AdinA philane mATe kAusagna kare arihaMta ceiyANaM karemi kAusaragaM bhane ThAmi kAusaragaM e abhyapagama kahevAya. vaMdabhuvattioe vigere nimittA kahevAya. nirUvasaggavariAe vigere hetuo kahevAya. UsasieNuM vigere ekavacana vALA AgA kahevAya. suhamehiM vigere bahuvacanavALA agA kahevAya. ATha vigare zvAsozvAsa kAusaganuM pramANa kahevAya. A cha vastuo upara A kAusagga karanAre dhyAna rAkhavuM joIe. A caityastavanA kAryotsargamAM vandagvariAe vigeremAM pUjana ane satkAra-sanmAnane mATe je kAryotsarga karavAmAM Ave che, temAM sAdhuone paNa karAvavAnuM ane anudavAnuM hoya che, mATe te agya nathI. zrAvaka che ke pUjanAdika pratidina niyamita karanAre hoya che ja, paraMtu te pUjanAdikathI saMtoSa nahi mAnatAM pUjanAdikanuM aparimitapaNuM gaNI tenI prArthanA mATe je kAryotsarga kare te paNa vAstavika che. Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 1-luM 31 bhagavAna jinezvara mahArAjanI pitAnI rIte karAtI bhaktine pUrNarUpa gaNanAra manuSya keTale badhe mArgathI ane samyagdarzanathI cUke che te jaNAvavA mATe TIkAkAra mahArAje "keIe na vAMdhA heya tevI rIte huM vAMdu" e vicAra dharAvanAra dazANuMbhadra jyAre thayA tyAre iMdra mahArAjane advitIya-ADaMbarathI bhagavAnanuM vaMdana karI dekhADavuM paDayuM te jaNAvyuM che. A vastu yathArtha rIte samajavAmAM Ave te bhagavAnanA pUjanamAM thatA prayatnanI haMmezAM apUrNatAja heya ane pUrNa prayatnavALA pUjanAdikanI prAptine mATe samyagdaSTine niyamita abhilASA rahe ane te mATe pUaNuvattioe vigere kahI kAryotsarga kare temAM Azcarya nathI. kAryotsarga samaye dhyAna rAkhavA lAyaka kAyetsarga karanArane mATe sadvANa Adi sUtra dvArA jaNAvavAmAM AvyuM che ke pratikSaNa vadhatA evA pitAnA abhilASathI, chAMDavA lAyaka ane AdaravA lAyakanA jJAnathI, temaja mananA svAthI , temaja arihaMta mahArAjanA guNanuM vAraMvAra ciMtavana karavAthI kAryotsarganI saphaLatA vadhu che. kAyetsargane adhikAra lIdhA pachI TIkAkAramahArAje kAuganA ogaNIsa doSe jaNAvavA sAthe legassane artha, bhagavAna tIrthakaranA nAmane sAmAnya-vizeSa artha sAthe jaNAvyuM che. bhAvasamAdhimAM jinadAsa zeTha jene charaNazeTha kahevAmAM Ave che temanuM udAharaNa devAmAM AvyuM che. sarvakanA arihaMta cetyenI gaNatarI karatAM adhelakamAM sAta kroDa bahotera lAkha, tIvhIlekamAM asaMkhya ane UrthalekamAM corAzIlAkha sattANuM hajAra ane trenIsacenI saMkhyA jaNAvavAmAM AvI che. Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata sarvalekanA sthApanA jinane-pAMcame adhikAra ane trIjo daMDaka jaNAvyA pachI sarva tIrtha kare ane zrutajJAnane vaMdana jaNAvI pramAda-tyAga karavA upara a-zakaTApitAnuM draSTAMta jaNAvavAmAM Ave che. antamAM cAritra dharmarUpI dharmanI haMmezA vRddhi thAya tevI prArthanA karavAnuM jaNAvavA sAthe zrutajJAnanI ArAdhanAne kAtsarga jaNuMbe che.) evI rIte cethA daMDakanI vyAkhyA sarva kriyAnA phaLarUpa evA siddhabhagavAnane namaskAra karavA mATe kahevAtA siddhastavanI ane bhagavAna mahAvIramahArAja, zrIgiranArajI tIrtha tathA aSTApadajI tIrtha vaMdanAne navame, dasame ane agiyArame adhikAra jaNAvavAmAM AvyuM che. zrIgiranArajInA adhikAramAM beTike. (beDiyA) nI sAthe giranArajI saMbaMdhane thayela vivAda jaNAvavAmAM Avyo che. vaLI zrI aSTApadajIne aMge gautamasvAmIjI vigerene adhikAra jaNAvavAmAM Avyo che. chevaTe bAramA adhikAramAM vaiyAvaccane kAusagga jaNAvI prArthanArUpI praNidhAnasUtranI vyAkhyA jaNAvavAmAM AvI che. praNidhAnasUtranI vyAkhyA karatAM je leke pitAnA manane mAnItuM ane zAstravirUddha kArya karAvavA mATe agara zAsanane anu. sarIne thatA tyAga-vairAgyanAM kAryone lekavirUddha tarIke gaNavA taiyAra thAya che. teone mATe zrI paMcAlakajIzAstranI gAthAthI nIce pramANe, lekavirUddha kAryo jaNAvelAM che te sue samajavAnI jarUra che. lokavirUddha kAryonI yAdI 1 sarvanI paNa niMdA, temAM vizeSa karIne guNe karIne samRddha evA purUSanI niMdA 2 kAju-saraLa purUSanI dharmakaraNInI hAMsI 3 lekamAM pUjAyelA mahApurUSanI avajJA. 4 bahumanuSyathI virodha vALA manuSyane saMga kare 5 dezAdikana lAyakanA AcAranuM ullaMghana karavuM 6 pitAne vaya-vibhava ane zaktithI zobhe tenA Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 1karatAM udbhaveza paherave 7 keTalAkanuM kahevuM che ke dIdhelA dAnAdikanuM pragaTa karavuM te paNa lekavirUddha che. 8 sapurUSenI ApattimAM saMteSa mAna. 9 zakti chatAM purUSone AvelI Apatti TALavAmAM madadagAra na thavuM, e vigere je kAryo thAya te zAstranI apekSAe lekavirUddha jANavAM. A uparathI samajI zakAze ke tyAga-vairAgya ke dharmakAryane lekavirUddhane nAme niMdanArA zAsanathI dUra che. prArthanA-praNidhAnasUtranI aMdara nIce jaNAvelA vartananI prArthanA che, te paNa dhyAnamAM rAkhavA jevI che. 1. cAre gatirUpa saMsArathI vairAgyavALI bhAvanA 2. beTA padArthanuM grahaNa cheDI daIne sAcA padArthane aMgIkAra. 3. A lekanA je padArtha maLavAthI cittanI svasthatA thaI Arsa-raudra dhyAna mATe evA padArthonI prApti. 4. sarvajananI niMdA vigere lekavirUddhane tyAga 5. mAtApitAdikanI bhakti 6. jIvalekanI aMdara sArabhUta ane zakti tathA udyamanA phaLarUpa evuM parahitanuM karavuM che. viziSTa cAritra yukta evA AcAthane saMsarga 8. viziSTa jJAna ane cAritra sahita evA sadgurUnA upadezane amalamAM mukave ( kaI divasa paNa AvA gurU ahitane mArga kahe nahi.) gRhatya-pUjAvidhine upasaMhAra upara jaNAvelA vartane bhagavAnanI pAse temanA prabhAvathI thAya ema mAMgI levAmAM Ave che, tethI te sUtrane praNidhAnasUtra kahevAmAM Ave che. a. 3. vikanI bhakisajananI nidhinI prApti Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAgamata upara jaNAvelI vidhipUrvaka zrAvaka haMmezAM stuti ane tetree karIne gRhacaityamAM rahelA bhagavAnanA biMbane vaMdana kare, eTaluM ja nahi paraMtu bhagavAna jinezvararUpI devanI sAkSIe zrAvaka navakArasI Adi paccakakhANa grahaNa kare, AvI rIte gRhatyanA adhikAranuM varNana karyA pachI grAmacaityane aMge zrAvakajane kevI rIte zAsananI prabhAvanA ane AtmauddhAra mATe vartavAnuM che te jaNAvatAM bhagavAna zrAddhadinakRtyakAra nIce pramANe jaNAve che. grAmaceye ane gurUvaMdanAthe jatAM ThAThamATha ke have joIe? gRhacaityanA biMbenI pUrve jaNAvyA pramANe dravya ane bhAva banne prakAre pUjA karyA pachI zrAvaka grAmacaityamAM darzana-pUjana karavAne jAya. tene vidhi jaNAvatAM zAstrakAra kahe che ke - zrAvakavarge grAmacaityamAM jatAM hAthI, gheDA, sIpAI, pAlakhI, ane ratha vigerenA ADaMbarathI javuM joIe. je ke gurU pAse sAmAyika karavA javAne mATe paNa zAstrakAre addhimAnene mATe AvI vidhi jaNAve che, arthAt trAddhimaMtoe gherathI sAmAyika karIne javAnuM hatuM nathI, paraMtu Rddhimattee upAzraya jaIne sAmAyika karavAnuM hoya che. gherathI sAmAyika karIne upAzraye javAnuM vidhAna te kaddhimatte na hoya tene mATe che. A uparathI sujhamanuSya samajI zakaze ke sAmAyikanuM phala divase divase lAkha senaiyA devA jevuM arthAt senAne Dhagale devA jevuM zAstrakAroe je jaNAveluM che, te sarvaviratirUpI sAmAyikanI apekSAe saMgata jaNAya che. dezavirativALAne sAmAyikane mATe te sAmAyika karatAM paNa zAsananI prabhAvanA ane bhaktinuM kArya vizeSe karavA gya che, ane tethI trAddhimattene mATe gherathI sAmAyika Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 1karIne upAzraye javAnuM na rAkhatAM upAzraye jaIne sAmAyika karavAnuM zAstrakAroe rAkheluM che, ane rAkhavAmAM zAstrakAroe spaSTapaNe kAraNa jaNAveluM che ke Rddhimatee AcArya bhagavaMtenI pAse azva, hastI Adi ADaMbara sAthe javuM joIe, ke jethI jagamAM jenazAsananI ane tenA dhuraMdhare je AcAryabhagavaMte teozrInI chAyA paDe ane tethI ghaNuM leke dharmasanmukha thAya. RddhimaMte gherathI sAmAyika laIne vaMdanAthe kema na jAya? A hakIkatane vicAratAM spaSTapaNe mAlama paDaze ke nahimaMta zrAvakee hAthI, ratha, gheDAvigere ADaMbarathI gurUne vaMdana karavA javuM joIe, pratimA-lepoe mAnelA batrIsa sUtromAM ke yathArtha paraMparA cAlyA AvelA pIstAlIsa Agane mAranArA vetAmbara zAsane evo pATha koIpaNa dekhADI zake tema nathI ke amuka zreSThI, senApati Izvara vageremAMthI koIe paNa gherathI sAmAyika laIne gurUvaMdana karavA javAnuM karyuM hoya. zAstrane jANanArA ane manana karanArA purUSe te barobara samaje che ke tIrthaMkara mahArAja, gaNadharamahArAja ke AcArya mahArAjAone vaMdana karavA gayelA teonuM jyAM jyAM sUtramAM varNana Ave che, tyAM tyAM mahArAjA keNikanI samRddhinI bhalAmaNa karavAmAM Ave che, vaLI tyAM tyAM AnaMdazrAvaka ke jeNe tIrthakara bhagavaMta vigerene vaMdana karavA mATe ratha paNa judo rAkhyuM hatuM ene dharmayAna kahevAmAM AvyuM hatuM, ane jemAM besIne AnaMdazrAvake bhagavAna mahAvIra mahArAjAne vaMdana karavA gamana karyuM hatuM. arthAta keI rAjA ke mahArAjA mATe ke zreNI yA senApati mATe gherathI sAmAyika laIne tIrthakara bhagavaMta vigerene vaMdana karavA javA mATe adhikAra nathI. Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamana dezavirati karatAM ThAThamAThathI vaMdana karavA javAnuM anero mahimA A hakIkta bArIkabuddhithI tapAsatAM spaSTa thaze ke Rddhimate dezavirati sAmAyika karavA dvArA je phaLa prApta karI zake tenA karatAM zAsananI unnati karavA mATe hastI-gheDA AdinA ADaMbara dvArA tIrthaMkara-bhagavaMta AdinA vaMdanathI thatA phalanI ghaNI mahattA che. je ke bhagavAna tIrthakara mahArAjanI pratimA ane tenI pUjAnA virodhIone A kathana anukUla lAgaze na6i, paraMtu teoe pitAnI pelI anukUlatA ke pratikULatAne na jotAM zAstramAMthI e eka paNa pATha dekhADave joIe ke amuka rAjA-mahArAjA Adi RddhimaMta purUe bhagavAna tIrthakara vigerene ADaMbarathI vaMdana na karatAM gherathI sAmAyika laIne gAma-bahAra jaIne vaMdana karyuM che, je ke zaMkha (puSkalI) sarakhA zrAvaka ke jeo e vaMdana karavAnA pahele divase paiSadha kare che, teoe bIje divase piSadhamAM vandana karavAnuM AcaryuM che, paraMtu tIrthaMkara mahArAjAdine vaMdana karavAne nikaLatAM nirAraMbha paNa mATe ke adhikaraNathI bacavA mATe koI paNa rAjA-mahArAjA ke zreSThI senApatie gherathI sAmAyika laIne vaMdana karavA javAnuM rAkhyuM nathI. vaMdana mATe adhikArapravRtti AvI rIte zAstramAM jaNAvelI vastusthitine samajanAre sujJa manuSya koI divasa paNa zAsananI prabhAvanA karatAM zrAvakane aMge adhikaraNanA tyAgane uce naMbara ApI zake nahiM. vyAkhyAkAre paNa spaSTa zabdomAM e jaNAve che ke ddhimaMtoe ghera sAmAyika karIne tIrthakara ane AcArya bhagavate AdinI pAse nahi AvavAnuM kAraNa e che ke Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 37 pustaka 1-luM sAmAyika lIdhA pachI hAthI, ratha, gheDA AdinuM adhikaraNa kalpa nahi, arthAta RddhimaMtoe jarUra gheDA-ratha AdinA ADaMbaradvArA tIrthakara bhagavaMte ane AcArya bhagavaMta Adine vaMdana karavA javuM joIe, tevA ADaMbara mATe eTale tevuM adhikaraNa pravartAvavA mATe kadApi sAmAyika-sahitapaNe gherathI na javAya, eTale dezavirati sAmAyikane bhega Apavo paDe te paNa ucita che. parantu te koIpaNa prakAre anucita nathI. upara jaNAvyA pramANe jyAre AcAryAdibhagavaMte pAse khuda sAmAyikAdi karavA javuM hoya chatAM paNa zAsananI unnati, tIrtha karaAdikanI bhakti, anya-jIvane zAsananI anumodanA tathA zAsanathI bahAra rahelA jIvone paNa belibIja ane samyakatAdinI prAptinA kAraNabhUta tarIke hAthI-ghoDAdine ADaMbara jarUrI tarIke gaNavAmAM AvyuM, te pachI sAmAnyarIte grAmacetyanA darzanane mATe ja te buddhimAnuM zrAvaka hAthI, gheDA, sIpAI pAlakhI ane ratha vigerenA ADaMbarathI zAsananI prabhAvanA vigere mATe grAmacaityanuM vaMdana-pUjana karavA jAya te kharekhara yogya che. dhyAna rAkhavA lAyaka e hakIkta che ke-ddhimaMtarAjAmahArAjA ane zreSThI-senApati ADaMbarathI gurUmahArAja pAse AvI sarva-adhikaraNa ane alakAre cheDIne sAmAyika karavAnI vAta uparathI dharmathI dUra khaselAonI gurU pAse sAmAyika na karavAnI vAta te aMge paNa sAMbhaLavA lAyaka nathI, ADaMbara vinA vaMdane jatA RddhimaMtanI Rddhi vyartha ja gaNAya. jema leketie dazerAnA khAsa divase ghaDe doDe nahi te enuM bala-sAmarthya vigere sarva vyartha gaNAya, tevI rIte jinezvara mahArAjanA zAsanamAM je je raddhimaMta rAjA mahArAjA ke zreSThI senApati haya, teo jo tIrthaMkarabhagavaMta ke AcArya mahArAjanA vaMdana vakhate pitAnI addhine ADabara na kare te kharI rItie Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamota tenI hastIAdi Rddhi zAsana ane dhamanI apekSAe vyartha gaNAya. - A vAta jyAre lakSyamAM levAmAM Avaze tyAre mahArAjA keNika, udAyana, jitazatru ane adItazatru vigere aneka rAjAoe bhavrata tIrthaMkara mahArAjanA vadanane aMge AkhA gAmane zaNagAravA ane samasta kaddhi yukta thaIne vaMdana karavAnA prayatna karyAnuM kathana sUtrakAroe sthAne sthAne kema karyuM che? tene khulAse svayaM thaI jaze. dazArNabhadrajInuM abhimAna zA mATe? A vAta khUba ja lakSyapUrvaka vicAratAM samajAze ke- rAjA dazArNabhadrajIne abhimAna karavAnuM keIpaNa anya sthAna na rahyuM, paraMtu bhagavaMta jinezvara mahArAjane vaMdana karavAmAM evA ThAThamAThathI huM vaMdana karuM ke jevuM vaMdana bIjA keIpaNa rAjA-mahArAjA ke zreSThI-senApatie kareluM hoya nahi. ema abhimAna thayuM. dhyAna rAkhavuM ke keIpaNa rAjA mahArAjA ke zreSThI-senApatie dezavirati sAmAyikane aMge evuM vicAryuM nathI ke kaIpaNa rAjA mahArAjA ke zreSThI-senApatie sAmAyika na karyuM hoya tevA rUpe huM sAmAyika karuM, kAraNa ke sAmAyikamAM ADaMbarane avakAza hote nathI, paraMtu bhagavaMta jinezvara tIrthakara mahArAjA vigerenA vaMdanamAM dareka rAjA-mahArAjAonI pravRtti hatI ane tethI te vaMdananA ADaMbaramAM sarvotkRSTa sthAna meLavavAnuM mahArAjA dazArNabhadrajIne mana thayuM. AvI rIte jyAre, dazArNabhadrajInuM bhagavAna tIrthaMkara mahArAjane vaMdana karavAnA ADaMbaramAM jyAre sarvotkRSTa sthAna meLavavAnuM nizcala mana thayuM tyAre te mahArAja dazArNabhadrajInA ADaMbaramAM saSTipaNuM sAdhAraNa cIja nathI, paraMtu tIrthakaranA vadananA ADaMbaramAM te sarvotkRSTapaNuM kaMI eraja cIja che e jaNAvavA mATe saudharmendra mahArAjane vacanAtIta evA devatAI ADaMbarathI Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ purata 1luM bhagavAna mahAvIramahArAjane vaMdana karavAno prayatna karo paDaze. A rItanI zAstrakAre jaNAvelI hakIktane bhagavAna tIrthakaranA viSe thatA ADaMbaranI barAbara kiMmata samajanArAo yathArthapaNe samajI zakaze. sarvotkRSTa sthAna meLavavA sarvaviratinuM grahaNa vaLI saudharmendramahArAja karatAM vaMdananA ADaMbaramAM adhika vadhavAnI zakti mahArAjA dazANubhadramAM hAthI AdinA ADaMbara dvArA te nhotI, eTaluM ja nahi paraMtu dazANubhadrajI dezavirati sAmAyika laI paNa le te paNa saudharmendranA bhaktinA ADaMbarathI vadhI zake tema hetuM, eTale mahArAjA darzANubhadrajIne saudharmendra mahArAjanA ADaMbaranI utkRSTatAne dabAvavAnuM ekaja sAdhana hAthamAM hatuM ane te eja ke sarvavirati-sAmAyikanuM aMgIkAra karavuM. A kAraNathI mahArAjA dazArNabhadre te pitAnI sarvottamatAnI pratijJA jALavavAne mATe jema anya hastI Adika bAhya-ADaMbara dvArA prayatna karyo nathI, temaja dezaviratisAmAyika ke pauSadhadvArA paNa te jALavavAne prayatna karyo nathI, kintu sarvavirati sAmAyika levA dvArA utkRSTa thavAnI nizcalatA sAcavI che. e uparathI spaSTa samajAze ke dezaviratisAmAyika ane paiSadha bhagavAna-jinezvaramahArAjanA zAsananI prabhAvanA ane teonI bhaktinI AgaLa utkRSTatA dhAraNa karI zake tema nathI, ane Aja vAta RddhimaMtenA sAmAyikane aMge zAstrakAroe cekhA zabdomAM jaNAvI che. evI ja zAsanaprabhAvanAnI vAta AcArya mahArAjazrI devendrasUrijI mahArAja pitAnA gRhacaityamAM rahelA bhagavAnanA binuM pUjana karyA pachI grAmacetyamAM rahelA biMbanuM pUjana karavA mATe javAmAM RddhimaMta gRhasthane ADaMbaranI jarUrIyAta dvArA jaNAve che. Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamanyAta 40 kuTuMba-mitrAdi sAthe hAvA joIe vaLI jevI rIte zrAvakavage grAmacaityamAM, hAthI, gheADA, sIpAI pAlakhI ane rathanA ADaMkhare javAnuM che, tevI ja rIte zrAvakavaga jyAre gRhacaityanA biMbanuM pUjana karI grAmacaityamAM jAya tyAre potAnA sarvAMkuMTubI ane samitrAne sAthe laIne grAmacaityamAM jAya. AvI rIte kuTumba ane mitrAnI sAthe grAmacaitye javAnA niyama jaNAvatAM pUjyazrI zrA nikRtyasUtrakAra spaSTapaNe jaNAve che kedhanAM kAryomAM koIpaNa sujJa manuSya-ga khIlA thavu... joI e nahiM, kintu jinezvara mahArAjanI grAmacaityamAM pUjA karavA javAnI vakhate pAttAnA samagra-kuTumbIjanene sAthe levA joi e. jainazAstrane sAMbhaLanAra ane samajanAra manuSya sArI rIte samajI zake che ke saudhama Adi iMdro je je vakhate bhagavAn tItha kara-mahArAjanA janmAbhiSekaAdine mATe tIrthAM leAkamAM merUparvata vigere sthAnamAM Ave che, tyAre teo peAtAnA sava deva-devInA parivArane sAthe lAvavA mATe hiraNegameSI devatAdvArA sudhASAnAmanI ghaMTA ke je ghaMTAnA vAgavAthI sAdhama devalAkamAM khatrIza lAkha vimAnAmAM ghaMTAnA avAja thAya che, ane IzAnAdika devalAkAmAM tevI ghaTA vAgavAthI aThThAvIsa lAkha Adi vimAnAmAM ghaMTAnA avAja utpanna thAya che, ane tevI rIte ghaMTA vagADI krIDAmAM Asakta ane viSayamAM DubelA evAone te krIDA ane viSayathI parAsmukha karI jinezvaramahArAjanA janmAbhiSeka Adi mATe pe|te merUpava ta upara jAya che. ema jaNAvavA sAthe sarva deva ane devIone paNa tyAM janmAbhiSeka AdimAM hAjara thavAnA hukama karavAmAM Ave che. iMdranI AjJAne mAnavAvALA deva-devIonA mhoTA bhAga A kAraNathI devatA ane devIenA AvAgamanamAM zAstrakAra IMdranI AjJAne kAraNa tarIke spaSTa zabdomAM jaNAve che. Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 1-6 41 jo ke keTalAka deva-devIo jinezvaramahArAjanI bhaktithI Ave che, keTalAka anyanI preraNAthI Ave che, parantu deva-devIone moTo bhAga te janmAbhiSekAdinI aMdara Ave che. mATe zAstrakAre "have evuM vizeSaNa vApare che, je ke "have evA vizeSaNathI idramahArAja janmAbhiSekamAM hAjara thavAne je hukama, te tenA bhaMgane aMge zikSAne pAtra tarIke te hete ja. ema 'va'thI spaSTa thAya che, paratu deva-devIone maheTo bhAga IdramahArAjanA hukamane anusaravA vALe hatuM, ane tethI bhagavAna jinezvara mahArAjanA janmAbhiSeka AdimAM bhaktine atizaya lAbha te meLavate hate te nizcaya che. A rIte addhimAna-zrAvakoe paNa pita-potAnA kuTuMbI ane mitrajanene bhakti, anuvRtti, preraNA, ane yAvat hukamadvArA paNa grAmacetyanA gamanarUpI prabhAva nAnA mahotsavamAM doravA joIe. dravyo paNa uttamottama vAparavAM joIe. jevI rIte sUtrakAra-mahArAjA grAmacityamAM jatI vakhate kuTuMbIjano ane mitrane sAthe levAnuM jaNAve che, tevI ja rIte e vAta paNa spaSTa zabdomAM jaNAve che ke pUjAmAM upayogI thatuM je puSpa vigere dravya levuM joIe te badhuM uttamattama dravya zrAvake kuTuMba ane mitrasahita jatAM gherathI sAthe levuM joIe. bhagavAna jinezvara mahArAjanA janmAbhiSeka vakhate jema iMdramahArAjanA abhiSeke che tevI rIte IMdrANI-lekapAla-sAmAnika trAyazciMza-sanyAdhipati vigerenA paNa abhiSeke hoya che, eTale spaSTa thayuM ke ekalA mAlike ja abhiSekanI sAmagrI ekaThI karavAnI nathI, paraMtu mAlike jevIrIte abhiSekanI sAmagrIne upayoga kare, tevI ja rIte tenI AjJAmAM rahenArA bIjAoe paNa bhagavAna jinezvara mahArAjanI bhakti mATe sAmagrI dhAraNa karavI joIe. A hetuthI trAddhimAna zrAvakanI sAthe je ene kuTuMbavagara Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata ane mitravarga grAmacaitye javAnA ADaMbaramAM joDAyela hoya te sae kalaza, dhUpa, dIpa, puSpa, phala, naivedha vigere sarve pUjAnI sAmagrI sAthe levI joie. upara jaNAvela adhikAramAM eka vastu kharekhara dhyAna kheMce evI che ane te e ke bhagavAna jinezvara mahArAjanI pUjA nAna ane vilepanathI zarU thAya che, ane tethI jaLa ane sugandhidravyanI jarUra jaNAvavI joIe, chatAM zAstrakAra puSpAdidravyone pUjAnA sAdhana tarIke je jaNAve che tenuM kAraNa gaMbhIrapaNe vicAravAnI jarUra che. upayogamAM prathama jala hevA chatAM puSpAdi pUjA kema! jaina jastAne e vAta te dhyAnabahAra nathI ke jevI rIte suvarNa, ratna, rUpuM vigere uttama dhAtuonI mUtie jema thAya che, temAM aneka prakAranA uttamapASANanI mUtio paNa karavAmAM Ave che, A mUtio jevI rIte zAstravacanene anusarIne karavAmAM AvelI manAya che, evI ja rIte mATInI mUti paNa banAvavAnuM zAstromAM aneka sthAne sUcana che, ane te mUtio banAvelAnA paNa lekhe zAstromAM ghaNe ThekANe che. te tenI mATInI mUti upara, abhiSeka-vilepanAdi na hoya, ane puSpAdikathI ja pUjana karavAnuM hoya, tethI pUjAmAM puSpanI vyApakatA gaNIne zAstrakAroe ghaNe sthAne puSpAdipUjA jaNAvI hoya te te yogya che. vaLI keTalAkanA kahevA pramANe vilepanAdikanI pUjAe potapitAne sthAneja mAtra pravartatI hoya che, paraMtu puruSane upaga te kusumAMjalI, mukhyaprakara, puSpapUjA, AMgIracana, puSpagRha vigere anekasthAnamAM hoya che ane tethI dravyapUjAmAM mukhya prAdhAnyatA bhagave che. Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 1-luM 8samyakatvanA traNa pagathiyAM 8 samyakatvanA traNa pagathiyAM kyAM? meva niSathe pAvAge- madhe, 12make, teNe mane, samyakatva pAmanAre pahelAM kayA vicAramAM Ave? hajI samyakatva pAmyuM nathI. hajI mAtra dhamInA saMsargamAM AvyuM jethI tene dharmanuM kArya karavAnuM vicAra thAya, ene ema thAya ke duniyA mATe ATaluM karuM chuM te ATaluM AmAM paNa karUM. AvI sthiti thAya paheluM aThe nuM pagathIyuM AvyuM gaNAya. nircatha-pravacanane artha gaNe tyAM sudhI te hajI paheluM pagathIyuM samajavuM. paNa hajI e senuM tathA pittala sarakhA bhAve le che tenuM zuM? alabatta senuM na le tenA karatAM e sAre paNa buddhimAnanI apekSAe e ke gaNAya? duniyAnA padArtho pratye jeTale rAga, teTale devAdi pratye rAga hoya te hajI " Take zera bhAjI, Take zera khAjA, vALa nyAya tyAM rahyo, te chatAM "na mAmAthI keNe mA sAre* paNa teya kayAM che? pAMca rUpiyA gayelA maLe temAM ane aviratimAMthI virati maLI temAM A benA AnaMdamAM keTale pharaka paDe che? hajI tyAM sarakhe AnaMda nathI eTale samajAze ke A jIva hajI pahelA pagathIye paNa AvyuM nathI. samyakatvanA traNa pagathiyAmAM bIju pagathIyuM parama che. zrI jinezvara deve prarUpela tyAgamaya pravacana paramArtha che. evuM maMtavya te bIju pagathIyuM che. bIjA pagathiyAvALe duniyAne (dunyavI padArthone) kAcanA hIrA tulya mAne jyAre dharmane sAce hIre mAne che. jhaverIne cheka sAcA motI ke sAcA hIrAne samajavA Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata (pArakhavA) lAge ke tarata ja kalacara metI ke kAcanA naMgane phekI de che. sAcA hIrAnI kaNI AgaLa beTA hIrAnI peTInI paNa kiMmata nathI. jaMdagI vahetA pANI jevI che. AvI ja rIte AyuSyanI ghaTanA paNa vahetA pANInI sAthe karavI, kema ke ApaNuM AyuSya paNa vahetA pANInI mAphaka vahI rahyuM che. cAhe te dharmamAM joDe agara na jeDe te paNa e te vahevAnuM che. kSaNe kSaNe aMdagI ghaTavAnI che. dharma kare ke na kare tethI jIdagI vadhavA-ghaTavAnI nathI. jIva, puNya, pApa, svarga, naraka mekSAdi tanI mAnyatAmAM judA judA mate che, emAM matabheda che. paNa meta che ema mAnavAmAM jagat bharamAM be mata nathI. maraNa nahIM mAnanAra e keI nAstika nathI. jIMdagI phanA thavAnI che. e te sau (badhA) eka sarakhI rIte kabule che. jema ghATanuM pANI sadupayogamAM le agara na lyA te paNa khArA pANImAM bhaLIne khArUM thavAnuM ja, tema jIMdagI sAcavIe te paNa phanA thavAnI che. A vAta jANavA chatAM jIvana pratye jeTale pyAra thAya che teTale dharma pratye thatuM nathI. kAraNake hajI A jIva ramanA bIje pagathiye AvyuM nathI. zarIra, kuTuMba, siddhi, vigere jIvane cheDe ke jIva e tamAmane cheDe? vastutaH chUTavAnuM che. emAM pharaka nathI. AyuSya kame kame kSaya pAme che. maravuM keIne gamatuM nathI. jIva mAtra jIvavAnI AzA rAkhe che. paNa ema AzA rAkhavAthI jIvana maLI jatuM nathI. ATale AvyA pachI samakita AvyuM? nA! hajI sudhI mine mitra gaNyA paNa zatrune zatru samajyA nahi, zatrune mitranI keTImAM (paMktimAM) besADayA. (gaNyA) mATe dharmane artha tathA paramArtha gaNavA chatAMye samyakatva cheTuM (ra) che. nigraMtha pravacana sivAya duniyAnA padArtha mAtra anartha rUpa che, nirarthaka che, eTaluM ja mAtra nahiM paNa anarthakara che, anartha rUpa che A trIjuM pagathIyuM !!! AnaMda jharaNAM' (LA-1)mAMthI Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vardhamAna svAmine namaH 2. rAjA : - vira ni. sa. $Aghodi sAsaNa 2504 varSa 13 2014 vi. saM. zrIzreyAMsakumAranA 6. pustaka dAnanuM rahasya A avasarpiNImAM prathama supAtradAnanA prasaMgamAM ApaNe jANIye chIye ke - grAmAdhIza, dezAdhipa, khaMDAdhipa ke sArvabhaumasattAdhIze belAvyA ke aNabe lAgyA keIpaNa prajAjanane tyAM padhAre che, tyAre kaMI paNa prajAjana te grAmAdhipa Adine atyaMtarapaNe ISTa hoya te paNa azana-pAnAdine devAnuM ke tenI vijJapti karavAnuM egya gaNatA nathI. te pachI akhaMDa ane Adya -adhipati paNAne karanAra ane jagatanI sarvasRSTinI utpatti jeonA buddhi-prAbalya Adineja AbhArI hatI, tevA mahApurUSa keTavAla tarIke, mAnyatama gurUvarga tarIke, samAna, sthitimAM rAkhelA heI rAjanya tarIke ane chevaTe traNe vargamAM paNa jeone caDhAvI zakAya ke caDhI zakyA nahi tevA kSatriye prajAva tarIke lAkhe pUrve ane keDe varSo sudhI rahelA ane rAkhelA evA manuSya pAse potAnI rAjyakaddhinI ane mukuTAdisahitanI dazAne sarvathA tirAvavA sAthe rAjyanA kaTakA bukalA karI potAnA pharajaMdone Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata ApI jAti pe ekalA nIkaLI paDelA te Araka anei ghere pagalAM kare te vakhate te te ArakSakAdi zuM zuM ApavA nimaMtraNa kare? e saheje kalpI zakAya tevI hakIkata che. vaLI temAM paNa je bhagavAna rASabhadevajIe lAgalAgeTa eka varSa sudhI akhaMDapaNe ane devatAnI hAjarImAM koDe sauneyA ane hAthI-gheDA vagesmAMja dAna dIdhAM che, tathA azana-pAnAdinuM dAna anya; tathA kanA vakhatamAM temanA kuTuMba taraphathI banyAM che, chatAM bhagavAna rASabhadevajInA sAMvatsarika dAna prasaMge tevAM mahAsa Adi khelAvI azanAdinuM dAna nathI banyuM, tethI paNa azanAdinI mAtra darakAra rAkhavAvALA Adya-bhikSAcara evA bhagavAn zrISabhadevajIne azanAdinI nimaMtraNa koIpaNa na kare te temane mATe asvAbhAvika hotuM, temaja hAthI-azva Adi ke jene pite prathama rAjyAdhikAramAM atyaMta AdarathI saMgraha karyo hato, tenuM ja nimaMtraNa thAya te svAbhAvika hatuM. AvI sthitimAM bhagavAna zrIraSabhadevajIne pote azanadinA dAnanuM pAtra che, ema jaNAvavuM kevuM asaMbhavita thaI paDe? te kalapanA bahAra nathI. ane AvI dazAmAM e kalpanAne paNa have sthAna nahi maLe ke bhagavAna zrI RSabhadevajIe sAthe pravajyAmAM dAkhala thayelA ane bhagavAnane bharose ja kuTuMba-kabIlA ane gharabAra cheDanArAonI dIkSA TakAvavA jevA mahA-bhagIratha paropakArI kAryamAM kema pravRtti nahi karI hoya ? evA jagatanI sRSTine sarjanArane AvI dazAmAM thavuM e asaMbhavita che, tema akalpanIya paNa che. sAmAnya manuSyanI aucitya pravRtti skAya tevI hoya, paNa rilekanAtha tIrthakara bhagavAnanI aucitya pravRtti anekhuM sthAna le, te ane uparathI e pathArImAna zramaNa A uparathI e paNa samajI zakAze ke bhagavAne dIkSA grahaNa karyA pachI cAra hajAra sahacArIone zramaNabhAvane TakAvavA mATe Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAka 2-ju paNa supAtradAnane upadeza kema nahi A heya? arthAt keTalIka bAbatamAM rilekanAthanI aucityavRtti alaukika hoya che. e vAta barAbara dhyAnamAM levA jevI eTalA mATe che ke bhagavAna dhamaSasUrijIe bhagavAna zrIkaSabhadevajI AgaLa sAdhuone kevI bhikSA kalpa vagere jaNAvyuM che chatAM teja bhagavAna A vakhate cAra hajAra sahacaranA sAdhupaNAnA rakSaNa mATe teTale rItine paNa upadeza ke IzAro karatA nathI. A ghaTanAnA mUlamAM ema vicAravuM asthAne nahi gaNAya ke Adya pravRtti jaNAvanArane pravRttinI kartavyatA jaNAvatAM tenuM anaMtara ane paraMpara phaLa jaNAvavuM te Avazyaka thAya, temaja dAnanA pAtranuM paNa sarasa rIte vivecana karavuM paDe, eTale kahe ke zAsananI sthApanA sarvajJapaNuM prakaTa thayA sivAya karavAne prasaMga AvI paDe, mATe mauna rahevuM ane sarva sahana karavuM eja prabhue lIdhele mAga gya hate-ema buddhizALaone mAnavuM paDaze. - eka vAta cAlu adhikAra-vize vicAravA jevI che ne te e che ke zrIzreyAMsakumArane phaLa denAra tarIke sAcuM svama AvyuM, te svama merUnuM kema? samayazA mahArAjAne subhaTa ane tenI hArajIta saMbaMdhI tathA nagarazeThane sUryanAM kiraNanuM kharI javuM ane zreyAMsakumAradvArA joDAvuM dekhAyuM, paNa khuduM zreyAMsakumAre merUnuM zyAma thavuM ane abhiSathI ujaLA thavuM kema dekhyuM ? te vicAravAnI AvazyakatA che. A sthAne A vAta jaNAvavAnI jarUrI che ke-keIpaNa bALaka pachI rAjAne kumAra ho ke raMkane cha kare che.? paNa pratyakSa dekhAtI suMdararUpanI. vAte karatAM adazya ane AzcaryakArI vAte tarapha vadhAre lakSya dharAvanAre hoya che. vaLI te vakhatanI sthitinI apekSAe A-bAlage pAMganAmAM merUnI kIti ghaNI ja jAhera rIte gavAI hatI bhagavAna jinezvaramahArAjanA abhiSekane aMge jAhera thayela parvata Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata eja che ke je merUnA nAme jAhera hite. bhagavAna rASabhadevajI mahArAja ane bIjA paNa mahArAjAonI mahattAnuM mA5 eja merUnI upamAthI ja levAtuM. saMsAri-lekene dravyanI je abhilASA hoya che temAM cirasthAyI kahevAya nahi, ane bahumUlya, evA ja kaI paNa dravyane hise gaNAye hoya te bIje kaI nahi paNa mAtra suvarNane ja hirase te gaNAya che. je ke ratnAdi vastuo padArtho tarIke sthAna-sthAna para vakhaNAya che. paNa kAntinA prabhArane mATe cAMdI ane senAne sthAna vizeSa maLe che ane kAMtinA sthAnamAM senAne rAkhI tenuM ane suMgadha evuM daSTAMta ubhayanI gyatA mATe vaparAya che. A badhI vAtanI sAthe jyAre ema jAhera rIte siddha thayuM hoya ke merU sonAne che te pachI kAMtimAna padArthonI paramakeTi merUne vare temAM kAMI Azcarya nathI. ane jyAre merU te sthitimAM jAhera heya te pachI te saMbaMdhanuM rUma sAmAnyarItie kumArane Ave ane temAM vartamAnanI adhamatA jaNAvavA sAthe ati uttamatA jaNavavI hoya te tenI zyAmatA ane chevaTe tene abhi ekathI te suvarNamaya merUnI adhika kAMtimattA dekhAya temAM Azcarya nathI. sAmAnya rIte je ke anubhavelI, sAMbhaLelI ane dekhelI vigere vastuo svamAne viSaya bane che. paNa cintanA e evI apUrva vastu che ke tene prabhAva pradazA upara jabaradasta paDe che. jo ke cintAnA prAbalyapaNAne lIdhe AvatuM svama phala denAra tarIke gaNAtuM nathI, ane tethI cittAnI zreNithI AvatAM svaprone nirarthaka gaNavAmAM Ave che, paNa anubhava vagere bhede judA pADela hovAthI ciMtAnA svarUpane yathArtha rIte samajavAnI jarUra che. kema ke je vicAramAtrane ciMtA svarUpe gaNavAne heta te anubhavAdi sarva je svamAnA hetuo gaNavelA che te vicArathI hAra te nathI. mATe smRti ane samannAhArane ciMtA svarUpa gaNavAM. paNa mAtra bodhane athavA Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 2-ju sAmAnya adhyavasAyane ciMtAsvarUpe gaNavA vyAjabI nathI, ane tevI merUnI rAjyavarNana, bhUpati-stuti, sthiratA, suvarNamayatA, atizaya prabhAsahitatA AdiguNene aMge advitIya chAyA zreyAMsakumAranA magajamAM paDe e asvAbhAvika nathI, ane tethI te saMbaMdhI naThArI ane sArI dazA je saMbhava che te saMbaMdhI svapna Ave te svAbhAvikaja che ane tethI jema semamahArAjAne jItanuM, nagarazeTha sAhebane sUryanuM svapra jevuM yegya hatuM, tevI ja rIte zreyAMsakumArane aMge merUnI zyAmatA ane amRta abhiSeke thayelI ujajavalatA dekhAya te svAbhAvika che. je ke suvarNanI zyAmatA TALavA mATe vani ke kSAra jevA padArthanI jarUra duniyAmAM jaNAI che, paNa sarvasAdhAraNa rIte jagatamAM amRtarasa sarvarasamaya ane sarvakArya karanAre gaNate heI te amRtanA abhiSekathI suvarNamaya merUnI zyAmatA naSTa thAya ema dekhAya ane suvarNamaya merU svAbhAvika suvarNathI je zebhA pAme tenA karatAM amRtanA abhiSekathI vizeSa zobhA pAmate dekhAya temAM Azcarya nathI. prathamanA be svamothI jema yuddhavIra ane dAnadharmanI jAjvalyamAnatA vinita karAI tevI rIte ja ahIM dharmavIrapaNuM dhvanita karAyuM che, ema mAnavAmAM agya thAya che, ema kahI zakAya nahi. suvarNanI svAbhAvika kAMti mAphaka AtmAnA saddarzanAdirUpa dharma svAbhAvika gaNAya ane AvirbhAvadazAmAM vadhAre zebhe ane tene dekhAva ja zrIzrayAMsakumAranA svapnAmAM Ave ane AtmAnA svAbhAvika ane avyAbAdha svarUpane prakaTa karanAra dharmanA asAdhAraNa kAraNa tarIke supAtradAna che, ema svama dvArA kudarata jaNAve che. uparanA adhikArane ApaNe varSovarSa sAMbhaLIe chIe paNa rahasyane vicAravA tarapha ja lakSya ochuM gayuM haze te pachI tenI . 4 Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata tAtvika samIkSA te ApaNe karI hoya e saMbhava nathI ema kahevAmAM bhAgye ja bhUla thatI gaNAya. ApaNe zuM eTalI khAtarI dAnadharmane mATe rAkhIe chIe ke kiraNa vinAnA sUryanI je dazA gaNI zakIye te dazA dAna vinAnA zAsana ke dharmasUryanI che ke gaNAya? je zAsana sUryane mATe dAnadharma mUlarUpe sahastrakiraNane sthAne che, ema gaNI zakIe to te supAtradAnanI pravRtti, vRddhi ane atizayitA tarapha ApaNuM kevuM lakSya hevuM joIe te saheje samajAze. ane jyAre supAtranI te sthiti samajAze tyAre ja zIla, tapa ane bhAva e traNa bhedo jarUrI chatAM zikSAtrata tarIke ane temAM paNa chevaTe vratanA cheDA tarIke heI kalaza tarIke supAtradAnane kema sthAna maLyuM che? te samajavAnI sugamatA thaze. vaLI e bIna upara paNa khAsa dhyAna ApavA jevuM che ke anya sarvavatemAM te te vRttipAlanane ja upadeza ane te pAlanane aMge ja phala Ave che, jyAre A dAnane aMge te jAhera thayela ane AcarAtA vratane aMge te dAna devAnuM na maLe te paNa tenuM phala levA mATe vicAranI zreNI goThavavA nirdeza kare che ane tevI goThavaNIthI vicAramAtrathI paNa vrata pAlana thaI gayuM, ema vratadhArIe mAnI levuM che ema zAstrakAra jaNAve che ane ApaNe mAnIe chIe. arthAt bhAvanAmAtrathI hajAra kiraNenuM joDAvuM mAnavuM e dAnadharmane ja vare che. A hakIkatane barobara vicAravAthI samajAze ke bIjAM badhAM vate karatAM A dAnanuM ja vrata evuM che ke ke jene na pAlanAro arthAt dAnane na denAre hoya chatAM mAtra thatA vratanuM eTale karAtA dAnanuM anumodana karavAthI paNa aneka bhavyAtmAoe phala meLavyAM che ane e hakIkata sUtra, siddhAnta, paMcAMgI ane graMthI seMkaDe sthAne siddha thayelI che. Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka ra-juM zarIra vinA mekSa nathI, AhAra vinA zarIra nathI, ane dAnadharmanI pravRtti thayA vinA AhAranI prApti thatI nathI e vAtane samajanAra manuSya AhArAdidAnane tIrtharUpa mAnavA tarapha derAya temAM navAI zI? mahAza ! zuM ApaNe ApaNA AtmAne evI avasthAmAM mUkI zakayA chIe ke mukI zakIe? ke ApaNuM svamanA phalanI saMkalanA paNa zAsananA saravALA sAthe heya. nagarazeTha jevA agragaNya purUSa zreyAMsane lAbhadAyI svama dekhe ane zreyAMsakumArane te svamasRSTinI saphalatA zAsanasaudhanI zreyaskaratAmAM ja meLave che e sarva bhAgyacakanI caDhatInI ceSTA che. mahAza! A vAta te tamArI dhyAna bahAra nahi ja hoya ke svapnadazA che ke sarvathA jAgRtadazA nathI. tema sarvathA nidritadazA paNa nathI, kiMtu kaMIka jAgRtadazA ane kaMIka nidritadazA hoya che tyAre ja svapnadazA hoya che. AvI dazAmAM saMkalpa-vikalpanI jAla TakI zakatI nathI ane temAM potAnI dhAraNuM pramANe svapnasRSTi banAvI zakAtI nathI. arthAt kharI rIte svapnasRSTinI sarjanahAra saMkalpadazA nathI, paNa AtmAnI saMskAradazAnI paripakavatA che. A vAta dhyAnamAM levAthI spaSTa rIte samajI zakAze ke saMskAranI paripakavadazA pitAne aMge hoya te te svapnasRSTinA phalane teija meLave. A apekSAe bhagavAna tIrthakara AdinI mAtAo vaida vagere saMkhyAnAM svapnAM jue ane parane aMge hoya te parajana meLave ane ubhayajana hoya te ubhayajana meLave che ane tenA phaLa tarIke thanArA jIvanuM tIrthaMkarapaNA AdipaNuM hoya che, e rIte marbhadhAraNa karavAvALI mAtAnA dehalA paNa sva-saMkalpanA mAtra pariNAma pa nathI, paNa garbhamAM AvelA jInA saMsargathI paripakva thayela saMskArane aMge hoya che, ane tethI te svapna ane dehalAone marbhamAM AvanArA jIvanI apekSAe udbhavatA garIne zAkAroe Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata je rA ivana? kucha mahIlA kara e vagere spaSTa vAkya jaNAvyAM che. A badhI vAta samajatAM e paNa sAthe ja samajavAnuM che ke paranA saMbaMdhane aMge thayela saMskAranA paripakavANAne lIdhe paNa parAzraya phalavALAM svapna vagere Ave che, chatAM anyane aMge dekhavAthI phala meLavanArane phaLa te maLe, paNa te phaLane sAdhanAra svane svapna meLavanAranI dazA upara paNa ghaNe AdhAra rAkhe che. A vAta dhyAnamAM levAthI ekaja supAtranA phalane sUcavavAmAM mahArAjA semiyazA subhaTanI chatamAM madadagAra tarIke zreyAMsane uttama phala sAmagrI prApta thavAnI jaNAve che, tyAre zrImAna nagarazeTha sAheba sUryanA kiraNo kharI paDela dekhI te hajAro kiraNe sUryamAM joDavA dvArA zreyAMsakumArane uttamaphala-prAptinI pravINatA jaNAve che. kahevuM joIe ke mahArAjAnA rAjyadharmanI lAyakAta pramANe subhaTanuM parAkrama, tenI hAra ane temAM zrI zreyAMsakumAranI madadathI jIta meLavavAnuM dekhavuM thayuM ane zrImAna nagarazeThe sAhajika lekepagI kAryanI eka niSThA hoya ane tethI te paddhatie sUryanA kiraNonuM kharI javuM thaI leke pakAranI pravRtti baMdha thaI ane tyAM zreyAMsakumAre bhAgyazAlipaNAnI yArIthI te hajAra kiraNo pAchAM sUryamAM meLavyAM, ema zreyAMsane phalavAvALuM paNa svapna mahArAjAe mahArAja paNAnA hisAbe ane zrImAna nagarazeTha sAheba zrInagarazeThapaNane hisAbe svapna joyAM che. jyAre Ama rAjA ane zeTha sAhebane aMge rAjya ane leke paganA saMskArathI svapnAM ane tenuM kula gaNavAmAM AvyuM, te have khuda zreyAMsakumAre merUne aMge joyelI .. 2 kirIe ke jethI tenI dizA oLakhI zakAya. Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vardhamAna-svAmine namaH zrI svArthIthigama-sUtranuM kahadayagrAhI vivecana - vivecanakAra che kapUra-Agama ddhAraka AcAryazrI ja che prauDha pravacanika, parama gItArtha, Agamika vyAkhyAtA ziramaNi, Agamika talasparzI vyAkhyAtA, dhyAnastha svargata 50 agameddhAraka AcAryadevazrI vi. saM. 198nA pAlItANAnA pannAlAla bAbunI dharmazALA-cArtumAsamAM sujJa taravapremI jijJAsuonA lAbhArthe zrI tatvArthAdhi pama sUtranI sukSma tAtvika vivecanAvALI vAMcanA baporanA samaye ApatA. jenI noMdha te vakhate pU. A. zrI vijayadharmasUrIzvarajI ma.zrI e TuMkamAM paNa vyavasthita karela. tenA uparathI pU. A. zrI hemasAgarasUrIzvarazrIe potAnI noMdhanA AdhAre vyavasthita sudhArA vadhArA karI vyavasthita presa kepI rUpe AkhI vAMcanA saLaMga lakhANarUpe taiyAra karela. pU. AcAryadevazrI pAsethI A presa kepI malI, ethI AgamajyamAM prakaTa karavAthI aneka tavarUci jIjJAsuonuM Amahita thaze ema dhArI bhASAkIya rIte vyavasthita rIte sudhArIne. varSa-9 pustaka-rathI AgamaLetamAM ApavAnI zarUAta karela. cAra hapta prathama adhyAyanA cothA sUtra sudhI lakhANa prakaTa thayuM. paNa tenI AgaLanuM meTara bhAvIyege ADuMavaLuM thavAthI AgaLanuM lakhANa ApI zakAyuM nathI. paNa pAMcamAM adhyAya paranI vAMcanAnuM lakhANa thoDuM jaDI AvyuM che. tethI te lakhANa A vakhate vyavasthitarUpe have raju karAya che. vivekI sujJa vAcakoe artha-gaMbhira naya-sApekSa A vivecananA paramArthane samajavA mATe yogya jJAnI gurU bhagavaMtanA caraNemAM besI gyatA mumukSutAne vikAsa kare jarUrI che. Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gesprongoosessermay che pU. AgoddhAraka AcAryazrIe vAcanArUpe pharamAvela che zrI tatvArthAdhigama sUtranuM tAttvika-vivecana che che. " (varSa 1ra , ' pA 38 thI cAlu) che - nideza, svAmitva vigere vyAkhyAnA dvAre vaDe upalakSaNa ane bhedovALA jene ekathI cAra adhyAya sudhI kahIne prathama adhyAyanA cothA rIvADanIyADaDajhavavA-javara-nirA-mokSAstama' e uddezasUtramAM. chatra pachI anata kahelA ane kahevAnI IcachAvALA bhASyakAra bhagavAna ekathI cAra ane pAMcamA adhyAyane zuM saMbaMdha che te jaNAvavAnA aminAvathI kahe che. maga-3 nIvA manIvAna zyAma ! bhASyane artha_ekathI cAra adhyAya sudhImAM jIve kahyA. have A pAMcamA adhyAyamAM ajI kahIzuM. TIkA-yathAsaMbhava dravya prANu ane bhAvaprANanA samUha vaDe yukta evA ja deva, tiryaca, manuSya ane nArakInA bhedathI temaja sAkAra ane nirAkArarUpa bane upaganA cinha vaDe akhaMDa caitanyazaktisvarUpa lakSaNa vaDe varNavyA. have lakSaNa ane bheda vaDe ajIva svarUpa dhamastikAyAdika cAra ane pAMcamuM kALadravya tene kahIzuM. e pramANe vAcakemAM mukhya evA zrImat umAsvAti mahArAje "manIvAna vazyAma" e padathI pratijJA karI. e kAraNathI e pratijJAnuM rahasya pragaTa karavAnI IcchA vaDe (ajavadravyanuM pratipAdana karanAruM sUtra ) kahe che. satra - gIra-vadhArA-judA 1 nirdezasvAmitva-sAdhanAdhikaraNa sthiti-vidhAnataH (1-7) stsNrvyaakssetrsprshjAntara-mAvItradu e sUtromAM kahelA vyAkhyAnA aMgo Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ putaka - vaDe jIvonI vyAkhyA karI e vyAkhyAnA aMgo vaDe koIpaNa dravyanI vyAkhyA karI zakAya che. "3o #La ' e sUtramAM jIvanuM je upaga rUpa lakSaNa kahyuM che, te lakSaNa yukta je hoya te jIvo kahevAya. ane tevA lakSaNa vALA je nathI te ajIve che, eTale ke dravya-bhAvaprANane saMbaMdha na hevAthI je dravyoe caitanya zakti grahaNa karI nathI tevA je dravya te ajIva dravya kahevAya che. na nIvA manIlA e vigrahamAM pUrva jaNAvela upayoga rUpa vizeSaNane AzrIne ahi va ne pratiSedharUpa artha samajavAnuM che, paraMtu jIvamAM upaga lakSaNa sAthe satva, yatva, prameyAtvAdi je dhameM kahelA che te dareka dharmonA niSedha arthamAM na levAne nathI. kAraNake "nagayunivayu = navaDe je yukta hoya ane va vaDe je yukta hoya te anya vastune jaNAvanArA che." e nyAyathI ahiM paNa upaga rUpa dharmanA niSedha sAthe satva, yatva, prameyatvAdi dharmonI sattA avazya svIkAravI paDaze. ema na thAya te ajIva dravya AkAzakusumavat thaze. eTale ke jIvadravyothI upayogarUpa lakSaNanI apekSAe viparIta ajIva dravya gaNavAnA che. ahiMyAM ajImAM dravyapaNane ane sattApaNAne viparyAya gaNavAne nathI. kAraNake "jyamAM jIvI" e AgaLa sUtramAM zAstrakAra pote ja ajImAM dravyatva dharmanuM pratipAdana karavAnA che. ane sattAne viparyAya gaNue te pUrvokta rItie AkAza kusumavata ja A jI thaze. ethI eTale ke dravya guNa ane sattA e traNamAMthI dravyatva ane sattAtvane viparyaya ISTa nathI tyAre bAkI rahelA caityanyaguNane viparyaya ahiM samaja e gya che. ane te viparyaya viparyAsa rUpa che. zabdane je pratiSedha rUpe artha karIne pUrvoktarItie je vyAkhyA karela che temAM kAraNa e che ke pratiSedha be prakArano che prasajya praSeidha ane pathudAsa pratiSedhanuM lakSaNa. Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 Agamata pratiSedho'rthanirdiSTa ekavAkyavidheH paraH tadvAnasva padoktazca paryudAso'nyathetaraH // 1 // eTale tAtparya e thayuM ke-upaga lakSaNanI apekSAe jIvathI judo ane dravyatva, sattAtva, yatva vigere dharmo vaDe jIva sarakhe te ajIva kahevAya. kAraNa ke vidyamAna vastu mATe ja paryadAsa pratiSedha svIkArela che. ethI astitvAdi bhAvenI apekSAe sadazapaNuM chatAM caitanya guNanA niSedha dvArA dhamastikAyAdi dravyamAM ajIvapaNane svIkAra karavAne che. vyavahAra nayanI apekSAe jIva prAdhAne dravyaprANane dhAraNa kare te jIva kahevAya evI mAnyatAvALA che, teo kahe che ke ajIvomAM jIvanAmakarmane ja pratiSedha gaNavAne che te jIvanAmakarma jIvavAthI kahI zakAya che. ethI jeemAM caitanya nathI ane caitanyanA bhega vaTArUpa karmo nathI evA dharmAstikAyAdi drAmAM chavadravyanI apekSAe astitva tulya hete chate ajIvapaNuM che. A maMtavya upara siddhAMtakAra doSa pragaTa karavA sAthe khaMDanA kare che ke-pUrvokta mAnyatAmAM be doSa Ave che. eka te kaI vakhate karmagraMthAdi mahAzAstromAM kyAMI nahi sAMbhaLela nIvanAmarmane uccAra karavo e vacana ja yukitathI asaMgata che. AgamamAM kyAMI jIvanAmakarma prasiddha che nahi. AyuSyane je jIvanAmakarma kahetA hoya te te AyuSya che. paraMtu nAmakarma nathI. ' vaLI kama rahita dravyamAM ajIvapaNuM kahetA he te siddhonA cha karmathI rahita hovAthI temane paNa ajIva kahevAne prasaMga Avaze ane tethI vadhArasiddhaputraH ema navInatA karIne che astikanI prAptine prasaMga Avaze. siddhanA jIvamAM AvatI ativyAptine dUra karavA mATe kadAca ema kahe ke-je dravyomAM caitanya ane karmo nathI tene amAre ajIva kahevA che, te pratyuttara kahevAya che je bene pratiSedha karatAM Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 2-ju 13. karatAM eka caitanyane pratiSedha kara e ja gyA che jIvana (karma) pratiSedha karavAne zuM vizeSa che. have prasajya pratiSedhanI apekSAe jIva je na hoya te ajIva kahevAya tene prasajya pratiSedha kahevAya, ane te prAyaH karIne prasaMganI Apatti (prApti) pUrvaka hoya che, ahiM caitanya dharmane prasaMga che, nahi mATe te (prasajya pratiSedha)nI upekSA karIe chIe. e pramANe "ajIva' zabdanI vyAkhyA karIne tenI sAthe rahelA kAya zabdane saMbaMdha batAvavApUrvaka kAya zabdano artha kare che. ajIvone je samUha te achavakIya kahevAya, sTiA putrajaya zarIram enI mAphaka abheda arthamA paNa SaSThI samAsa thAya che. suvIca e bIjuM udAharaNa apAya che. eTale ke zilAputraka ane tenuM zarIra e banne vastu abhinna che. suvarNa ane vIMTI e paNa baMne abhinna che. chatAM jema amedArthamAM SaSThI tapurUSa samAsa thAya che. te pramANe ahiM paNa ajIvadravya ane tene samUha e bane abhinna chatAM SaSThI samAsa karavAmAM kAMI harakata nathI. ema chatAM (rAvapuSA) ItyAdi SaSThI samAsomAM rAjA ane purUSa ane jema bhinna che tema ahiM SaSThI samAsa karavA jatAM ajIva ane kAya e bane bhinna che. evI zaMkA thatI hoya te te zaMkA dUra karavA mATe karmadhAraya samAsa gIvA te yaatyanIvAra kare eTale anyatvanI zaMkA raheze ja nahiM, kAraNake karmadhAraya samAja abheda arthamAM ja thAya che. manIvAyAH emAM kAya zabda upasamAdhAna vAcaka che, upasamAdhAna eTale pradeza temaja avayavonuM samIpapaNuM sAthe eka bIjAmAM abhedapaNe samyagu maryAdApaNe rahevuM te upasamAdhAna kahevAya. dhArApura emAM draDha samAsa che, rUpI e paramANu jema dvayaNukAdi kAryathIja anumeya (anumAna pramANathI jANavA lAyaka) Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamajatA che. te pramANe arUpI e A dharmAstikAya (tithibhupama varmA dharmalorapAra e AgaLa kahevAtA sUtra pramANe gati pariNAme pari melA jIva ane pudgalene) gatimAM upakAra karavA saMbaMdhI kAryathI anumAna karavA lAyaka che. eja pramANe sthiti pariNAme pariNamelA jIva ane pudgalene sthitimAM upakAra karavA saMbaMdhI kAryathI adhamastikAya anumAna karavA lAyaka che. dharma ane adharma zabdathI naiyAyikamatanI apekSAe adaSTavAcaka zubhAzubha phaladAyI dhamadharma kema grahaNa karatA nathI? ema je kahetA he te kahIe chIe ke-ahiM dravyanA varNanane prasaMga cAle che, jyAre adagvAcaka dhamadhame e guNa che tethI tenuM grahaNa karavuM e vyAjabI nathI. vaLI jaina daSTie zubhAzubha phaLadAyI je dhamadhame che te. (puNya-pApa svarUpa hovAthI) rUpI ane pudgalAtmaka che ane tethI pudgala nAmanuM juduM je dravya grahaNa karela che temAM tene aMtabhava thAya che. e saMbaMdhI jarA paNa zaMkA karavAnI jarUra nathI. avagAha saMbaMdhI upakAra vaDe AkAza (dravya) anumAna karavA gya che. "avagAha saMbaMdhI je upakAra kare te AkAza" e artha grahaNa karIne keI alakAkAzamAM AvyAptine prasaMga lAvavA IcchatA hoya te tene mATe ame kahIe chIe je jIva ane pudgalene gati sthitimAM sahakArI kAraNabhUta dhamadhamastikAya je alakAkAzamAM heta te jarUra avagAharUpa upakAra karata, dhamastikAya tyAM che nahiM. tethI avagAha guNa alekAkAzamAM vidyamAna chatAM tene AvirbhAva jaNAtuM nathI. have pudga zabdanI vyutpatti kare che. pradezanA maLavAthI je pUrAya-puSTa thAya ane pradezanA apacayathI je gaLa-hAni Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka raju 15 pAme te pudgala kahevAya. emAM pudgalenI saMhati-samAgama ane visaMhati-apacaya e kAraNa che. athavA purUSa va vinti puNena vA te ti pudra eTale purUSane je gaLe athavA purUSa vaDe je grahaNa karAya te pagale kahevAya. ahiM purUSa zabdathI sakarmaka AmA grahaNa karavAnuM che, arthAt mithyAdarzanAdi hetuomAM audayika bhAve vidyamAna e je AtmA-purUSa tene je bAMdhe, athavA kaSAya ane vega vaDe yukta purUSa-AtmA vaDe je grahaNa karAya te pudagale kahevAya. pahelA arthamAM 7 dhAtune artha bAMdhavuM karavuM ane bIjA arthamAM "grahaNa karavuM" kara. maLavA padhArI pudraDhaH e sUtramAM kALa ajIva chatAM kema grahaNa karyo? e zaMkAnA samAdhAnamAM jaNAve che ke kALa eka AcAryonA mata pramANe ja dravyanI gaNatarImAM che (je AgaLa dravya lakSaNanA prasaMge kahevAze. vaLI ahiM astikAya dravyanI ja vyAkhyA cAle che. kALa eka sAmayika hovAthI astikAya nathI, mATe tenI gaNanA pUrva sUtramAM karavAmAM Avela nathI. bhASyam-dharmA'stikAyaH adharmAstikAyaH AkAzAstikAyaH pudgalA stikAya ityjiivkaayaaH| tAn lakSaNataH parastAt vakSyAmaH / kAya grahaNaM pradezA'vayavabahutvArthamaddhAsamayapratiSedhArtha ca / bhASyArthI--dharmAstikAya adhamastikAya AkAzAstikAya pudgalAstikAya e ajIva kAya che teonuM lakSaNa AgaLa kahIzuM. jIvAya pawisscrApukULa e sUtramAM kAya grahaNa dhamastikAya, adharmAstikAye AkAzAstikAyamAM pradezanA ane pudgalAstikAyamAM avayanA bahatva mATe temaja kAladravyamAM samayanA bahuta saMbaMdhI niSedha mATe. TIkAtha-sUtramAM dharma ane H grahaNa e sAkSAt karela che. ane te kAyagrahaNa paNa manIyA: ajIva padanI sAthe saMbaMdhavALuM Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata chatAM sAmAnyAdhikaraNanA nirdezathI dharmAdi darekanI sAthe saMbaMdhavALuM che ane tethI dharmAstikAya vigere pado barAbara thaI zake che. ahiM ziSya zaMkA kare che ke-sUtramAM kAyaza ane dharmA paripudrA eTalA zabdo hevAthI dharmanA madharmalAH vigere thavuM joIe. paraMtu dharma ane kAya zabda vacce aNucita ti zabda kayAMthI AvyuM ? uttaramAM jaNAvAya che-je svabhAva ane Apatti e baMne jJAna ane zabdanuM kAraNa che ema arthane jANavAvALA purUSe (nyAya-vizArado) kahe che (eTale ke koI paNa zabda athavA te zabdathI utpanna thatA jJAnanuM kAraNa te zabdanA vAmAM athavA jJAnanA yamAM rahela svabhAva arthAt brauvya ane Apatti eTale ke AvirbhAvatibhAva che. jema eka purUSe ghaTa zabdane uccAra karyo e ghaTa zabdanA uccAranI sAthe e ghaTa zabdathI vAcya je padArtha che te padArthanuM jene jJAna hoya te vyaktine te ghaTa khanuM zravaNa thatAnI sAthe ja ghaTamAM rahela mUrta paNAne ane ghaTa paryAyarUpe utpatti ane kRttikA (mATI) paryAyarUpe vinAzane bodha thAya che. ethI svabhAva ane Apatti e ubhaya zabda ane jJAnanuM kAraNa che. temAM sarva vizeSaNathI rahita e je svabhAva je aMza vaDe sarvatra avikArI che te aMza vaDe) te prauvya padanA vyapadezane bhogave che jema sahaja e AtmAne caitanyaguNacaitanya e upayoga svarUpa hevAthI jyAre jyAre je je upayoga pravartamAna haze te pratyeka upayoga viziSTa upayoga eTale je yamAM upayoga cAlu haze te yanA vizeSaNathI viziSTa upaga hovAthI ane te upayogavALA AtmAne caitanyaguNa levAnuM hovAthI ane te viziSTa upayoga vizeSaNa yukta havA sAthe parAvartamAna havAthI AvirbhAva tibhAva yukta hoI tanya (upaga)mAM je dhrauvyapaNuM sAbIta karavuM che, Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 2-ju 17 temAM ghaNI ja zaMkA-samAdhAnane prasaMga AvatuM hovAthI te sahaja AtmAnA caitanya guNanA draSTAMtane cheDI daIne pudgala dravyamAM mUrtapaNAnuM tu samajI zakAya tevuM draSTAMta Ape che. mUrtavaM vA pudrasya eTale pudgaladravyamAM rahela mUrta paNuM jema svabhAvarUpa dhruva) che. athavA te dharmAstikAya vigeremAM raheluM amUrta paNuM, sakala kAkAzamAM vyApta thaIne rahevApaNuM, gati-sthiti vigeremAM sahAyaka paNuM jema svabhAvarUpadhava che. Apatti eTale AvirbhAva- tibhAva vastu, vastunI utpatti ane vinAza. A ja vastu draSTAMta ApI samajAve che. mATI mUrta paNuM vigere pitAnA svabhAvane nahiM cheDatI ghaTa-kapAla (ThIba) ThakarA vigere AkAramAM pariNAma pAme che. temAM ghaTa vigere AkAranI utpatti, mUrta paNane pravatA e spaSTa samajAya tema che. vyavahAra draSTie eka vyakti pAse ghaTa paDela che. anya. vyaktine mATInI jarUra paDatAM te vyakti pAse mATI mAMgaze te tAtvika daSTithI ghaTa mRttikArUpa chatAM te ghaTa jenI pAse che te vyakti ghaTamAMthI mATI ApI zakaze nahiM e kAraNathI bIjuM daSTAMta samajAve che. suMdara pavananA vega-janya prayAsathI moTA sarevaramAM mahAna taraMgane samUha utpanna thAya che. ane te jaLamaya che. prathamAvavasthAmAM je jaLa hatuM teja jaLa ahiM paNa kanhelarUpe pariNamavA chatAM banne avasthAmAM eka sarakhuM upayogamAM AvI zake che. e pramANe ghaTa vigeremAM paNa samajavuM. vaLI ghaTa vigere AkArane pralaya tene vinAza kahevAya che. ane te vinAza kAraNanI apekSAvALe che. vinAze nAsti raNam e bauddhanI mAnyatA mAphaka ApaNI mAnyatA nathI, paraMtu vinAza e kAraNanI apekSA rAkhe che. e ja pramANe vAyunA prabaLa vegane saMbaMdha dUra thavAthI meTA mejAonI saMtatinuM jema sthirapANa paNe rahevAnuM thAya che. e pramANe pravacanamAM jinezvara bhagavaMtanA siddhAMtamAM Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamota utpAda-vyaya-dhrauvya svarUpa asti zabdane artha siddha thayela che. emaNe avasthA jaNAvavA mATenI icchAthI samagra dharmAstikAyAdi dravyomAM rahela pravapaNAnuM pratipAdana karavA mATe avyaya-saMjJaka asti zabda kahyo. jaya zabda te sUtramAM ja grahaNa karela che. jene AvirbhAva tibhAva artha thAya che. jyAre AvirbhAva-tibhAva vAcaka kAya zabda sUtramAM grahaNa karyo che. te e pramANe prati zabdanuM paNa sutramAM grahaNa karavuM egya che. kAraNake kAya zabdanI mAphaka viziSTa arthane pratipAdaka che. athavA te jema asti zabdanuM grahaNa karyuM nathI, te pramANe kAya zabdanuM paNa grahaNa na karavuM joIe. e pramANe ziSyanI zaMkAnA samAdhAnamAM jaNAve che ke bemAMthI ekanuM grahaNa karavAthI bAkI rahela eka saMbaMdha jarUra AvI jAya che ema AcArya mahArAjane abhiprAya che. eja vastunI sAbitI mATe kahe che ke saMsa vigere AgaLa kahevAtA kAraNe adhyAhArArtha zabdane vALavAmAM ja temaja dUra karavAmAM kAraNa thAya che te saMsarga vigere kAraNe A pramANe. saMsargo viprayogazca sAhacarya virodhitA / arthaH prakaraNaM liMga zabdasyAnyasya sannidhiH // 1 // sAmarthyamaucitIdezaH kAlo vyaktaH svraadyH| zabdasyArthavyavacchede vizeSasmRtihetavaH // 2 // (LiInurAsanama p. 32) saMsarga, viprayAga, sAhacarya, virodhIpaNuM, artha prakaraNa ane liMga e anya adhyAhAryane maLatAM zabdanuM sAmIpya arthanA vizeSa jJAnamAM kAraNarUpa che. jema ke rAma-rakamanI e padamAM kamaLa nA saMsargathI dArathi rAma levAze paNa, parazurAmanuM grahaNa nahiM thAya. ema dareka udAharaNe sva-buddhithI vicAravA. e mujaba sAmarthya, ucitatA, deza, kAma, vyakti svara vigere zabdane je artha che tenA nizcayamAM kAraNe thAya che. Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 2-ju e pUrve kahelA sAhi kAraNe paikI ahiM saMgrahaNa karavAne che. eTale ke saMsarga (kAraNa)ne svIkAra karIne ahiM prauvya saMbaMdhI arthanI pratipatti mATe sti zabdane prakSepa karela che. utpatti ane vinAza e bane dhrauvya sivAya hoI zakavAnA ja nathI, ethI dhrauvyamAM AvyuM tyAM utpAda-vinAza AvI gayelA che. je ema nahiM hoya te dravyanA abhAvamAM vastu sattAnA abhAve nahiM thavAM gya evA utpAda-vinAza nirdUla thaze ane ethI ja te utpAdavinAza thaze ja nahiM. vaLI pravatA e paNa AvirbhAva, tibhAva (utpAda-vinAza)thI rahita nathI. tethI buddhithI jenI vaheMcaNI karavI egya che evA e traNa dharmavALA dravya jinezvaranA matAnuyAyIone narasiMha zabdanI mAphaka, pratipAdana karavA gya che. ethI ya zabda vaDe Apatti (AvirbhAva- tibhAva) grahaNa karavAne IcchatA evA AcArya mahArAje ati zabda dhrauvyAthane siddha karavA mATe svIkAre che. ziSya zaMkA kare che ke-kAya zabdanA grahaNathI utpAda-vinAza svarUpa ApattinuM grahaNa kema thaI zake! uttara-ekaThA thavuM tenuM nAma kAya-samudAya, e kayAre thAya ke vibhAga hoya che. dharmAstikAyAdi dravyanA pradeza vibhakta che je AkAzapradezamAM eka dharmAstikAyane pradeza che tyAM bIjo pradeza nathI. te vibhakta pradezane paraspara aMtara-rahitapaNArUpI je saMyoga te samudAya ane e pramANe je hoya te avazya samudAya zabdathI ja belAvAya. pUrvokta varNanathI e sAbIta thayuM je vastu prathama vibhakta avasthAmAM hatI te ekatra thaI eTale tene samudAya kahevAya. have e varNana uparathI punaH ziSya zaMkA uThAve che ke - e hoya te dhamastikAya vigere (anAdiya dravyamAM paNa AdipaNAnI Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 Agamata siddhi thaze. kAraNa ke jemAM prathama chuTA chuTA taMtuo jyAre ekatra thayA tyAre dharmAstikAya (samudAya)nI utpatti thaI - uttaramAM jaNAvAya che je e pramANe vibhakta pradezanA samudAya thavA chatAM paNa dharmAstikAyAdinI Adi thaI zakatI nathI kAraNa ke pudgala dravyanI aneka prakAranI zakti che ane te zakti. zaktimAna (dravya)thI amuka apekSAe bhedabhedavALI che. tenuM varNana ame gukhaparyAyavazyam vigere traNa sUtramAM karavAnA chIe. have pUrvokta rItie samudAyanI utpatti siddha thayA bAda AgaLa vadhatAM jaNAve che jyAM utpAda che tyAM vinAza avazya hovo joIe. kAraNa ke vinAza e utpAdane sahacArI che ane te vinAza eTale pUrvAvasthA pravutijhakSaNa pUrvAvasthAnuM vana che ane te samudAyathI ja prApta thaI zake che. eTale ke samudAyarUpa pUrvavasthAne nAza te ja vinAza. athavA hamaNAM gatipariNAme pariNamela caitra nAmanI vyakti) ne dharmAstikAya dravya gati-sahAyakapaNe upakAra kare che. prathama gati pariNAme nahi pariNamela caitrane dharmAstikAya dravya gati sahAyakapaNe upakAraka na hatuM. paraMtu jyAre citra gati pariNata thaye te kALamAM kaI e atizaya vizeSa utpanna thaye ke jethI dhama. dravya keIpaNa vikAraka avasthA sAthe upakAraka thayuM. e apekSAe te citrane upakAraka svarUpe dharmAstikAyanI utpatti thaI. citrane gati vyApAra jyAre zAMta thaye te avasare caitrane gatisahAyarU5 upakAra nAza thavAthI dhamastikAyane te svarUpe nAza thaye. A pramANe adharmAstikAya ane AkAzAstikAya dvavyanA utpAda ane vinAza mATe sthiti sahAyaka ane avagAhadAyaka guNanI apekSAe svayaM vicArI levuM. A uparathI e. siddha thayuM ke kAya zabdanA grahaNathI Apatti grahaNa karIne te Apattine je AvirbhAva-tibhAva svarUpa Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 2-juM je artha karyo che te sugama che. arthAta barAbara che. e pramANe asti ane sa zabdane karmadhAraya samAsa karI utpatti, vinAza ane prAvya ema traNe avasthA dhamastikAyAdi pratyeka dravyamAM avazya hevAnuM nirmIta thAya che. have bhASyanI paMktiothI artha kare che- e pramANe e cAre dharma. adharmA. AkAzA. pudgalA. dravyone sUtrathI gaNIne AgaLa vadhe che ke tAna akSAtaH varastA vamaH (bhASya) te dhamastikAyAdi dravyanA lakSaNe tithilyuba ghavAraH vigere sUtrothI AgaLa kahIzuM. eTale ke dharmAstikAyanuM gatisahAyaka, adharmAstikAyanuM sthitisahAyaka, AkAzAstikAyanuM avagAhadAyaka, pudgalAstikAyanuM zarIrAdi vigere je lakSaNe che, te badhuM AgaLa judA judA sUtrethI varNavIzuM. bhASyanI paMktinI vyAkhyA karavAnA AdhAre prazna kAyagrahaNa zA mATe karyuM? uttara yamAM kaviyava-durvAdyartha mAsamayatidhArtha ra (eTale ke, kAya zabdanuM grahaNa-projana Apatti avirbhAva-tibhAva mATe che. e atyAra sudhI tamee varNavyuM che, te vaLI pharIthI uparanI paMkti lakhavAnI zI jarUra ? uttara : satya vAta che, ame e kAyazabda grahaNanuM prajana pUrva ghaNuM varNavyuM che ane have te bhASyanA akSaranA AdhAre varNavAze. Ama karavAnuM kAraNa vyAkhyAnA aneka kAre che arthAt aneka rIte vyAkhyA thaI zake e che. sUtramAM manAva zabda paDele hevAthI kAya zabda vinA paNa dharmAdi dravyanI ajIvatva siddhi te thaI zake che. tethI kAya zabdanuM je grahaNa che te dhamadhamakAzAdi dravyanA pradezanA mahatva mATe che. . 5. Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgAyata chellAmAM chelle deza te pradeza, eTale tenA have vibhAga thaI zake nahi te nirvibhAga khaMDa ke jene koIpaNa vakhate nAza thavAnuM nathI ane anAdikALathI tevA prakArane ja (anapAyI) pariNAma jene prApta thayela che. evA prakAranA pradezanuM je bahatva eTale dharmA, adhama, kAyanuM asaMkhya pradezapaNuM AkAzAstikAyanuM anaMtapradezIpaNuM te bahatva kahevAya. arthAt asaMkhya pradezanA samudAyarUpe dharmAstikAya che, te ja pramANe adharmAstikAya che. leka pramANu AkAzapaNa te ja pramANe che ane samagra AkAza anaMta pradezanA samudAyarUpe che e pramANe bahutva hovAthI gatisahAyaka, sthiti sahAyaka vigere upakArathI pUrvokta rIti pramANe utpAda ane vinAza dvArA mAri spaSTa che. A rIte pudgaladravyane AzrIne avayavanuM bahuta kahyuM che. have vyutpatti dvArA temAM AvirbhAva, tibhAva sAbita kare cheavadhUcanta vayava paramANu- dhAtu mizraNArthaka che. eTale ke je mizra thAya, ekaThA thAya te avayave paramANu-yaNuka vigere paramANuo samudAya-pariNAmane anubhavI (eTale kaMdhamAM rahIne) phera pAchA chuTA paramANu rUpe thAya che. ane te chuTA thatAM thatAM chevaTa ekeka paNa (paramANu rUpe) thAya che, dharmAstikAyAdi dravyomA e pramANe kadI paNa saMghAta-bheda thatuM nathI. ane tethI ja te avayava kahevAtA nathI. e kAraNathI pradeza ane avayava ema judA judA be zabdo grahaNa karyA che, pudgala dravya ghaNu avayavovALuM che saMkhya pradezI, asaMkhya pradezI, anaMta pradezI, anaMtAnaMta pradezI skaMdha vigere sarva pudgalanA AkAra che. zaMkA-kAya zabdane arthe jyAre avayava-mahatva karI (muddagalAstikAya paNa ghaNuM avayavALuM dravya che ema siddha kare che te paramANu e paNa pudgalAstikAya dravya chatAM avayavathI rahita che. te temAM pakta arthathI virodha (avyApti) Avaze temAM tame zuM kahe che? Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 2-ju uttara-are ! e te cokkasa che ke-pratyeka paramANumAM eka varNa eka gaMdha eka rasa ane be sparza avazya hoya che ethI paramANu bhAvAvathI avayava sahita che. dravyAvayavathI avayava rahita che. AgamanuM pramANa ApI eja vastune puSTa kare che. kaivihe NaM bhaMte bhAvaparamANU paNNatte ? goyamA ! cauvihe bhAvaparamANU paNNate, taM jahA-vaNNamaMte rasamaMte gaMdhamaMte phAsamate iti ( bhaga0 sU0 670 ) vaNNamaMte ItyAdimAM mata pratyaya saMsarga arthamAM che, athavA dravya-paramANunI apekSAvALe che, ethI varNAdibhAvAvaya vaDe paramANunuM bahatva che je bhAvAvaye pitAnI meLe ja evA prakAranA prayatnavALA thAya che ke paramANuthI chuTA paDe che. ane bhegA paNa thAya che ahiM paNa Apatti (AvirbhAva- tibhAva) spaSTa che. pradeza ane avayanA bahatva mATe jema kAya zabda grahaNanuM prayojana che, te pramANe kAya zabdanA grahaNamAM bIjuM prayeAjana addhArUpa samaya kAya (samudAya) nathI e jaNAvavA mATe che badhA vAsI samaya adhyAmika adhA rU5 samaya (karmadhAraya samAsa che) te samaya rUpa kALa aDhI kapa vatI eka samayAtmaka paramasUma jenA ekathI be vibhAga na thaI zake te hovAthI tene caMtA (samudAyapaNuM nathI) ane kAya zabda samudAya vAMcI che. dravya vivaraNanA prasaMgamAM kALa e amuka AcAryonA matathI ja dravyanI gaNatarImAM che e AgaLa kahevAze. dravya je hoya te pradezanA samUhavALuM athavA avayanA samUhavALuM hoya che. e AzaMkA sAthe ja kALa rUpa samayanA samudAyapaNa saMbaMdhI kAya grahaNathI ja niSedha karela che eTale je dravya hoya te pradeza athavA avayanA samudAyavALuM che kALa e samaya rUpa hovAthI temAM avayave athavA pradezonA samUhanA abhAve dravyanI gaNatarImAM nathI, samaya rUpa kALamAM pradezane tema ja avayAne abhAva che. e kALa zamanI sAthe kAya zabdane saMbaMdha nathI ethI ja siddha thAya che. Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata prazna-upara kahyA pramANe samudAyavAcI kAya zabdane saMbaMdha kALanI sAthe nahiM hovAthI kALa e utpAda ane vinAza vinAne thaze, kAraNa ke samudAya hoya tyAM ja AvirbhAva- tibhAva athavA utpAda-vinAza thAya che je upara jaNAvavAmAM Avela che. ane prathama siddha karavA mujaba utpAda-vinAzanA abhAve dhrauvya paNa raheze nahiM, ethI kALa dravya saMbaMdhI A cAlatuM samagra varNana deDakAnI jaTAnA samUhane kezane alaMkAra karavA jevuM, vadhyAputra sarakhuM athavA AkAza puSpanI mALA sarakhuM vastu vinAnuM nirAlaMbana thaze. kAraNa ke AgaLa ja kahevAnA che ke utpa--ghI- yu utpAda, vyaya ane dhrauvya yukta je hoya te ja sat che e traNa jemAM nathI tevuM jagatamAM kaI sat dravya che ja nahiM. uttara-samudAyavAcI kAya zabdathI je AkSita hoya te ja dravya utpAda-vinAzavALuM hoya e keI niyama nathI, kAraNa ke dravyamAM svabhAva siddha utpAda-vinAzane kAya zabda pragaTa kare che paraMtu drazyamAM utpAda vinAza hatA ja nahiM ane kAya zabdanA sAmIpyathI utpAda-vinAza navIna utpanna thayA tevuM kAMI nathI. mATe jyAM kAya zabdanuM grahaNa nathI tyAM (te dravyamAM) paNa utpAda vinAza sahaja siddha che. ane prauvya e utpAda vinAzanuM sahacArI hovAthI dhruvapaNuM paNa avazya che. e badhuM ame dravya varNananA prasaMgamAM kahIzuM. yA e bhASyanI paMktimAM je zabdanuM grahaNa karyuM che te kAraNanA samuccaya mATe che eTale kAyagrahaNa avayava ane pradezanA bahutva mATe temaja addhA samayamAM samudAyanA pratiSedha mATe grahaNa karela che. e bane kAraNanA samudAya mATe ja zabdanuM grahaNa karyuM. prazna:-prathama dharmAstikAya pachI adharmAstikAya tyAra bAda AkAzAstikAya ema kama rAkhavAnuM zuM prajana che? uttara-graMthanA prAraMbha vigere magaLa karavA yogya sthAnamAM Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ purataka 2-ju 25 arthathI maMgaLa nirdeza thAya che temaja keI sthAne zabdathI paNa maMgaLa nirdeza thAya che. ahiMyA dharma e prazata nAma (zabda) hevAthI dhamastikAya prathama rAkhyuM. paMcAstikAyamaya leka che arthAt lekanI vyavasthA (maryAdA) mAM paMcAstikAya kAraNa hovAthI (guNanI) apekSAe) dharmAstikAyathI viparIta hovAthI dhamastikAyanI mAphaka adharma paNa eka dravya hovAthI dhamastikAya pachI adharmanuM grahaNa karyuM. dharmA. adharmA. kAyathI jANavA lAyaka (yukta) AkAza te kAkAza hevAthI temaja te sivAyanuM akAkAza hovAthI) tathA arUpI5NunI sAthe samAnatAthI te pachI AkAzAstikAyanuM grahaNa karyuM. ane sarva pudubaLe temAM avagAhIne rahelA hovAthI tyArabAda pudgalAstikAyanuM grahaNa kareluM che e pramANe dharmAstikAyAdine je vizeSa krama che temAM pUrvokta hetuo jANavA yogya che. avataraNa-pUrvasUtramAM dhamadhamadidravyo ajIva heya che, e jaNAvyuM, paraMtu dravyanI mAphaka guNa ane paryAya paNa ajIva hoya che, te jyAM sudhI sUtra dvArA dharmAsti. vigere dravya che? guNa che? keparyAya che ? te saMbaMdhI upadeza na thAya tyAM sudhI te dhamasti. vigerenA dravyatva vigere mATe sanDeDa avazya rahe, te saEhane dUra karavA mATe sUtrakAra maharSi AgaLanuM sUtra jaNAve che- sUtram-dravyANi jIvAzca // 5-2 // sUtrAtha-pUrva kahela dhamasti. vigere dravyo che, ane cAra adhyAyamAM varNavelA che paNa dravya che. TIkA-guNa vayava cam e sUtra dvArA dravyanuM lakSaNa AgaLa kahevAmAM Avaze. se purUSamAM purUSapaNuM jema sAmAnya che ane te purUnA je devadattAdikanAme che te vizeSa saMjJA che te pramANe dhamasti vigere dravya evuM je nAma te sAmAnya (arthAt darekamAM raheluM) Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 mAgamata nAma che, ane dharmAstikAya, adhamatikAya vigere vizeSa nAme che, ethI dhamastikAya vigere dravya sAmAnya ane vizeSa saMjJAvALA che. zabdano artha jAti, vyakti ane AkAra e traNe prakAramAM thAya che. jema eka ghaTanA sAMnidhyathI A ghaTa che evuM jJAna thayA bAda tevI AkRtivALA je ghaTathI jJAna thayuM che, te sivAyanA bIjA seMkaDe ghaTa-ghaDAo daSTimAM AvatAM A ghaTa che evuM jJAna thAya tema ghaTa zabdane artha jAti che. eka chidra ghaTane dekhatA ghaTamAM jaLa vigere rahevAnI yogyatAne abhAva chatAM haju AkAra ghaTa sarakho hevAthI te chidra ghaTane paNa ghaTa kahevAze. temAM zabdane artha AkAra che jayAre snAna vigere kiyAmAM upayogI maMgaLadhaTane dekhatAM tene paNa ghaTa kahevAze, temAM ghaTa zabdane artha vyakti che. * e pramANe ahiM paNa dravyA-stika nayanA abhiprAyathI dhamAMstikAyAdi dravyamAM dravyasaMjJA dravyatvanimittaka che ane dhamastikAyane paNa je dravya kahevAya che temAM dravya zabdano artha jAti che paramArthathI vicAra karatAM te dravyatva dravyanI sAthe bhedabhedasaMbaMdhavALuM che, dravyathI ekAMte dravyatva bhinna nathI, temaja dhamastikAya vigere vyakitathI paNa dravyatva bhinna nathI, eTale ghaTamAM je vakhate ghaTatvadharmanI vivakSA karIe te vakhate dravyatva anarpita che. ane ghaTatva arpita che. ane dravyatvanI virakSA karIe te vakhate dravyatva arpita che. ane ghaTatva anarpita che. vigere samarpitAnatisiddha ItyAdi traNe sUtramAM kahIzuM. AthI tAtparya zuM AvyuM ke jema meralIne iMDAne rasa citra vicitra sarvavarNa saMbaMdhI bheda-prabhedanA kAraNethI yukata hovA sAthe judA judA sthAna ane kALanA anukrama vaDe vaNe pragaTa thavAnI yogyatAvALe tevA chatAM vartamAnamAM eka samAna pariNAmamAM te rasa jaNAya che, tema dharmAsti vigere dravya bhUtakALamAM thaI gayelA, bhaviSyamAM thavAvALA ane vartanamAnamAM thatA sarva je guNa ane Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ purataka - paryAye tenA kAraNe hovAthI je vakhate bhedanI vicAraNA karIe te vakhata abhinna chatAM bhinnanI mAphaka bhAse che! - have vyAkaraNanA niyamathI dravya zabdanI siddhi kare che. Traa ra ma e sUtrathI bhAva ane kartA arthamAM nipAtathI dravya zabda siddha thAya che. ahIM bhAva arthamAM grahaNa karavAnuM che, eTale dravya zabdane artha thavuM (judArUpe pariNamavuM) thAya che. jema eka ja purUSa suvuM, besavuM, UbhA thavuM vigere kriyAnI apekSAe sutele, beThela, ubhe thayele kahevAya che te pramANe guNa ane paryAyanI apekSAe anya avasthAmAM pariNamela vyakita rUpe amuka utpanna thayuM che, anyarUpe pariName che. vadhe che, kSaya pAme che, nAza pAme che vigere kahI zakAya che. rU maLe e vyAkaraNanA niyamathI jyAre dravya zabdane artha bhAva arthamAM bhavanavRtti=thavuM vigere thAya che te thavAvALA keNu? te ubhela, beThela, ubhaDaka beThela, ane sUtela purUSanI mAphaka guNa ane paryAye bhavanavRtti thavAnA AkAravALA che ane teja avasthAntara vyaktirUpa vaDe thAya che, vipariNAma pAme che, vadhe che. ghaTe che. ema kahevAya che. eTale eka ja purUSa sutela hoya te sutela kahevAya, tene te beThela hoya te beThela kahevAya, ubhela hoya te ubhela kahevAya, te pramANe joke thavAnA AkAravALA guNavaye ja che, te paNa te guNa-paryAya saMbaMdhI anya avasthAnI apekSAe dravya thayuM che. vikAra pAme che, vadhe che, ghaTe che, nAza pAme che. vigere vyapadeza karI zakAya che. - have e thAya che, che, vikAra pAme che. vigere pratyeka drata pUrvaka samajAve che-piMDa sivAyanI anya saMbaMdhanI avasthAnA apragaTapaNAmAM viMDa utpanna thAya che. ema kahevAya che, Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata je ke ahiM ke pratyakSa kriyA dekhAtI nathI, te paNa vyApAravAnI kriyAnI mAphaka bhavanavRtti ahIM grahaNa karavAnI che, asti che e vaDe vyApAra rahita sva sattA pragaTa thAya che, ahiM bhavanavRtti (thavuM) e udAsIna che, jyAre ati e kriyA che te tadanukULa vyApAra paNa avazya tha joIe. te kahe che ke ati zabda nipAtana artha mAM che, viparijana vikAra pAme che, e vaDe paNa je avinAzI paNa sAthe rahevAvALuM che, evuM je DhaMkAeluM potAnuM svarUpa tenuM rUpAMtarapaNe thavuM eTale ke jema dUdha dahIMpaNe pariName che, anya vikAraNe thAya che, ahiM gorasapaNArUpI je pitAnuM svarUpa te te dUdha ane dahiM bannemAM che, paNa dahiMpaNuM je dUdhamAM tirabhUta hatuM, te pragaTa thayuM, e apekSAe ahiM bhavana vRttine artha "vikAra thAya che" ema levAne che. vardhata vadhe che e vaDe te pariNAma puSTirUpe pravarte che puSTa thAya che, jema aMkura vadhe che. ahiM vadhavAvALe je pariNAma te vaDe bhavana vRtti pragaTa thAya che. mItte hAni pAme che e kriyA vaDe te ja pariNAmanI hAni kahevAmAM Ave che, durbala thatAM purUSanI mAphaka ahiM hAni thavA rUpa bhavana vRtti che. vinati nAza pAme che, e vaDe pragaTa thayela bhavana vRttino tibhAva jaNAvAya che, jema ghaDe jyAre nAza pAme, tyAre amuka AkAramAM rahevA saMbaMdhI je bhavana vRtti hatI, te adazya thaI paNa svabhAvapaNAne ja (mATIne ja) abhAva thaye ema nathI mATI te je ghaTasvarUpa AkAra utpanna thaye hatuM, ghaDe kuTaye tyAre te AkAra adazya thaye, paraMtu mATI te haju paNa che, kapAla-kapAlikA ThIba, nAnI ThIba, ThIMkarI, bhUko vigere AgaLa AgaLa thavAvALI anya Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 2- avasthAonA kamathI jANavA gyapaNuM hovAthI dareka avasthAmAM mATI piMDa te che ja. e pramANe nA, masti utpanna thAya che. vigere AkAre vaDe dravya bhavana vRtti arthAt thavAvALA che. keTalAka AcAryo TrALi nIvAzva e pUrvokta sUtramAM yoga vibhAga karIne dALa, nIvAzva ema be sUtra banAve che. paraMtu e agya che. kAraNa ke yugavibhAga karIne tame jIvamAM astipaNuM ane dravyapaNuM pratipAdana karavA IcchatA he te sUtramAM grahaNa karela = zabdanA sAmarthyanI te bane dharmo AvI jAya che, te pachI niSkAraNa ga vibhAga karavAmAM zuM kAraNa? arthAt prayajana nathI. have bhAgyanA anusAra vyAkhyA kare che.' bhASyam-ete dharmAdayazcatvAro jIvAzca paMca dravyANi ca bhavanti iti / ukta ca hi 'mati-zrutayo nibaMdhaH sarvadravyeSvasarvaparyAyeSu " sarvadravya-paryAyeSu kevalasya" a 1. sU. 27-30 bhASyane artha-e pUrva kahelA dharmAstikAya vigere cAra ane (pAMcamA) che e pAMce dravya ane zakhathI astikAya che ( yA saMsA, sA vatI ke), je je saMjJAo heya te saphaLa heya che. te ahiM dravya saMjJAnuM phaLa zuM? te prathama adhyAyamAM je kahyuM che ke asava (sarva nahiM) paryAyavALA dravya e mati ane zratane viSaya che. ane kevaLajJAna sarvaparyAyavALA sarva dravyanA viSayavALuM che, emAM Avate je dravya zabda te jaNAvavA mATe dravyasaMjJA karelI che. TIkAne artha.... vadhArA putra e prathama sUtramAM kahelA dharmAstikAya adharmA, AkAzApudgalA. e cAra tema ja jIve astikAya ane dravya kahevAya che. * ahIM zaMkA thAya ke-jIvamAM astipaNane saMbaMdha kayAMthI AvyuM? kAraNa ke cA nIvAza e sUtramAM jene mATe prakhyatvanuM ja phakta vidhAna che. Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hao Agamana samAdhAnamAM jaNAve che ke je nIcA emAM je 7 pada che tenA sAmarthyathI astikAyatva ane dravyatva ane bannene saMbaMdha thAya che. dharmAstikAyAdi dravyonI dravyatA svanimittathI ane para nimittathI jANavA lAyaka che. temAM svameva nimitta nimitte pote ja nimitta eTale dharmAstikAyane svadharma dharma tenI vyApti eTale jyAM jyAM dharmatva che tyAM tyAM dharmAstikAya che. je vyApti vaDe tevA prakAranuM grahaNa thAya che ke svadharma vyApti vaDe A dravya che ema bhAna thAya che, ethI te dharma jenAmAM nathI tene pratiSedha thAya che tenuM grahaNa thAya che, te dharma jenAmAM che eTale je vastu je pramANe che te pramANe jJAna thAya che, svadharmanI prApti e vyApti svarUpa che eTale ke te svarUpe rahevuM tenuM nAma ja vyApti che, jyAM jyAM dharma che tyAM tyAM dharmAstikAya che. eTale tAtparya zuM thayuM ke-davamavIvathAnamevazvesTarakSAma" pitAnA dharmamAM (svabhAvamAM rahevuM te ja dravyanuM lakSaNa che e pramANe svanimitta dravyatA' kahI. have para nimitta dravyatA jaNAve che para eTale svathI anya jemAM nimitta che, te paranimitta kahevAya. eTale ke jemAM cakSu vaDe rUpa grahaNa karavA lAyaka che vigeremAM joDavuM, eTale ke rUpa vigere paNa vaDe athavA te gati sahAyaka vigere paNa vaDe vizeSaNanI apekSAe dravya ja tevA prakAranuM kahevAya che, ekane eka ja devadatta putranI apekSAe pitA, bhAInI apekSAe bhAI, mAmAnI apekSAe bhANeja, bhANejanI apekSAo mATe jema kahevAya che, te pramANe (eTale ke pudgava dhama. stikAya vigere dravyamAM rUpa rasa, gati sahAyakapaNuM vigere svaSama nathI paraMtu te dravyamAM utpanna thayela che te prakAranuM je rUpa ane gati pariNAme pariNAmelA jIva ane pudakene AzrIne dharmAstikAyamAM utpanna thayela gatisahAyakapaNuM vigere kAraNe dravyathI para hovAthI dravyatvanI siddhimAM para nimitta che. para nimitta ane svanimitta lakSaNa jaNAvavAnA IrAdAthI kahe che ke kat di ItyAdi bhASya Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 2-juM eTale pahelA adhyAyamAM jaNAvI gayA chIe ke matijJAna ane zrutajJAnanuM dharmAdi sarva dravyamAM grahaNapaNuM (jANavApaNuM) che, paraMtu sarva paryAyamAM jANavApaNuM nathI eTale ke cakSu vigere Indri vaDe te dharmAstikAyAdi dravya jaNAya che. zaMkA-dharmAstikAyAdi dravya arUpI che te cakSu vaDe te zI rIte grahaNa thaI zake 1 uttara-jIva ane pudgalanI gati cakSu vaDe joI zakAya che, e gamana karatA jIva ane pudgalamAM sahakArI kAraNa keNa che? te saMbaMdhI zAstrIya vicAra pramANe mana vaDe vicAratAM athavA viziSTa jJAnI purUSe kahelI vastu manamAM dhArelI hovAthI te pramANe vicAra karatAM dharmAdi dravyonuM grahaNa thaI zake che arthAt manavaDe tenuM grahaNa thAya che. ane manane a-cakSumAM samAveza che. mATe cakSu vigerethI dhamadinuM grahaNa thavAmAM koI bAdhakapaNuM nathI. e pramANe zrutajJAna vaDe paNa dharmAdrivyanuM grahaNa (jJAna) thAya che. paNa sarva paryAnuM grahaNa thatuM nathI, matikRta vaDe je dravyAdinuM grahaNa thAya che te para nimitta hovAthI avizuddha grahaNa che. vizuddha grahaNa te sarva dravya ane sarvapayanuM kevaLa jJAna vaDe ja thAya che. ethI samagra vizeSaNe jemAMthI dUra thayA che evA kevaLajJAna vaDe ja dravyonuM yathArtha sva-nimitta grahaNa thAya che. ethI sva-nimitta ane para-nimitta vaDe jaNAtAM dharmAstikAyAdi dravyo dvavyAstikanayanA abhiprAyathI svIkAra karavA gya che. A * dravyanuM lakSaNa svanimittaka upara jaNAvyA pramANe hoya che, rU5tvathI rUpanI je siddhi karavI te svanimitta lakSaNathI siddhi che, jyAre cakSuthI grAhya che, mATe rUpa che e pramANe je rUpanI siddhi karavI te para nimitta che, tema ahiM paNa dharmAstikAyAdi dravyomAM dravyatvathI dravyanI siddhi karavI te svanimittaka che ane bannatizratonivaH sarva zvezvara cepue dvArA je dravyanI siddhi karavI te para nimittika che. ahI bhASyakAra mahArAjAe paNa para- nimittathI dharmAdi dravyomAM dravyatvanI siddhi karI che. Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 'Agamata TIkAmAM pravyAstinamana ema nathI paraMtu stithA LiyeLa ema lakhela che, temAM Azaya e jaNAya che ke-jusUtranaya skaMdha, deza vigerene te jAte ja nathI, e pradeza ane paramANumAM ja dravyapaNuM mAne che, te mAstara zabda ApavAthI pradeza ane paramAmaNuonA samudAyamAM dravyapaNAnI sattA pragaTa thAya che. ataraNa-emAM e dravya zuM kaI vakhate potapotAnA svabhAvamAMthI khase che? dravyanI je paMca saMkhyA che, te saMkhyAmAM vyabhicAra eTale keI vakhate nyUnAdhikapaNuM thAya che? ane e pAMce dravya rUpI che ke arUpI che? e traNe prazno upasthita thAya che. e zaMkA dUra karavA mATe sUtrakAra kahe che. sUtranityavasthitAnyA ja che svArtha-dharmAstikAyAdi pAMce dravya nitya che, pAMcanI saMkhyAmAM yunAdhikapaNuM na thatuM hovAthI avasthita che ane arUpI puladranA rUpI paNa mATe AgaLa "vinaH putra: " e apavAda kahevAnA che. TIkAtha-avataraNamAM pUchAelAM traNa praznane uttara anukrame A sUtra vaDe apAya che, sUtramAM nitya zabdanuM je grahaNa karela che, tethI dharmAstikAyAdi dravyonuM svabhAvathI nahiM khasavApaNuM jaNAvAya che, eTale dharmAstikAyAdi dravyanuM traNe kALamAM -svabhAvathI pracyavana thatuM ja nathI. je kAMI pracyavana thAya che arthAta dekhAya che, paryAyanI apekSAe thAya che ethI dravAstika nayanI apekSA e sarva dranitya che, eTale ke svabhAvathI khasavAvALA nathI. avasthita zabdanA grahaNathI anunAdhikapaNuM jaNAvAya che eTale dravyanI je paMcatva saMkhyA che te saMkhyA mAM kaI kALe nyUnapaNuM athavA adhikapaNuM thatuM nathI, anAdi anaMta temaja maryAdA vaDe svabhAva svatatva badalAtuM ja nathI arthAt je avasthitapaNuM che te anAdi nidhana che Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 2-juM vaizeSika zaMkA uThAve che ke dRSyirlenovIrahiwmanAMti e pramANe pRthvI vigere nava dravyo che te tame pAMcanI saMkhyAmAM nyUnAdhika paNuM thatuM nathI tema kema kahe che ? samAdhAna Ape che - pRthvI, pANI, teja, vAyu ane mana te rUpIpaNuM ane kriyA paNa vaDe pudgala dravya ja che athavA chAe grahaNa karIne svarUpe pariNumAvelA pRthvI vigerenA pagale paNa manuSyanI mAphaka jIve ja che kALa amuka AcAryonA mata pramANe ja dravya che. je AgaLa kahevAze umAsvAti mahArAja ke je vAcakomAM mukhya che temanA mata pramANe te pAMca dravya che. AkAza nAmanA dravyathI dizA nAmanuM dravya juduM nathI kAraNa ke AkAza dravyanA amuka amuka vibhAgane ja sUryodaya vigerenI apekSAe A pUrva dizA, A pazcima dizA vigere vya5. 2 3 ja ghara deza karAya che bIjuM 0 0 emAM 4 thI pUrva dizAmAM che ja pazcima dizAmAM che. paraMtu huM pote kaI dIzAmAM che? 8 vamavi sarvatatva 1. ahi taiyAyika mata pramANe prAmAvayo tattvi nityaM zvetapratiyogindra vAnityattva athavA apracyutAnutpannAstharai kasvabhAvattva nityatva ityAdi sarva je lakSaNe che te karatAM A pAMcamAM adhyAyamAM ja tIvADayuM nityam e je sUtra kahevAnuM che te anusAre ahiM mAvAnyua evo je artha karela che te vicAra karatAM yogya lAge che. 2. amuka dravyathI amuka dravya bhinna che e kayAre kahevAya ke lakSaNano bheda hoya to, paraMtu je dravyo pariNAmotarane prApta thavAnA che te dravyomAM te te judA dravyane AzrIne dravyanI saMkhyAmAM vadhAro kare. te yogya nathI. kAraNa ke vartamAnamAM sAyanTIphIka paddhatithI gAkasIjana ane nAITrojana dvArA pANInuM vAyurUpamAM ane vAyunuM pANInA rUpamAM pariNamana thatuM jovAya che to je pANInuM lakSaNa karyuM hoya te lakSaNane pANI-vAyunAhavAnA rUpamAM pariNamatAM nAza thAya che. Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 Agamata mahaMta e vAkyathI nA sthAnamAM koI paNa dizA nathI ema te kahI zakAze ja nahi kAraNa ke pUrvavAkyanA anusAra dizAnuM sarvavyApaka paNuM te siddha ja che. kadAca ema kaheze ke 4 nI apekSAe 9 jema pUrva dizAmAM che tema nI apekSAe 2 pUrva dizAmAM che ane 4 nI apekSAe pazcima dizAmAM che, te jyAM apekSAthI vyavahAra che tyAM dravya paNuM siddha thaI zakatuM nathI, e te sAmAnya vAta che, mATe dizA dravya AkAza dravyathI juduM nathI bIjuM jyAre kaI prazna karaze ke pUrva dizA kaI ? te vakhate hara keI ema ja kaheze ke jyA sUryodaya thAya te pUrva dizA, asta thAya te pazcima dizA vigere, te dizAnuM grAhyapaNuM sUryodayathI jaNAya che, paraMtu dizA dravyanuM pitAnuM grAhyapaNuM te che ja nahi, jayAre sUryodayanA vyavahArathI dizAnuM astitva svIkAravuM paDe che te apekSAe je AkAza dezamAM - jyAre lakSaNa evuM hovuM joIe ke-game te avasthAmAM dravyanuM pariNAmantara thAya to paNa te anya pariNAmApana dravyamAM pUrvanuM lakSaNa to kAyama rahevuM joIe. arthAta je dravyo pariNamI dharmavALA che eTale avasthAmAMthI taddana avasthA badalAI jAya tevA che jema ke pArthiva lAkaDuM aninA svarUpamAM jaLahavAnA svarUpamAM athavA te aMkurane pAyela jaLa vanaspatinA svarUpamAM evA avasthAntara thavAvALA pRthvI vigere dravyamAM judA judA dravyanI kalapanA karavI e egya nathI. jyAre dharmAstikAyAdi dravyo paghapiparyAyanI apekSAe anyaparyAya ghaTAkAza maThAkaza vigere pAme che te paNa temAM dharmAstikAyasvAdi svanimite lakSaNe te kAyama ja hoya che. jyAre pArthiva lAkaDAnuM agnirUpe pariNAmana thatAM te lAkaDAmAM have pArthivapaNuM nathI paraMtu agnipaNuM che mATe pRthvI Adi dravyanI pRthak kalpanA karavI e yogya nathI, paraMtu te pRthvI vigere pUrva jaNAyelA pAMce pudagala dravyamAM samAveza thAya che. eTale ke lAkaDuM agnirUpe thaze te lAkaDAmAM je pulatva che te agnimAM paNa kAyama rahevAnuM che. Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 2-ju sUryodaya thAya te pUrva dizA ItyAdi vyavahAra mAnI AkAza dravyathI dizA dravyanI judI kalpanA na karavI, eja cagya che. AkAza pradeze viziSTa AkAramAM goThavAyA pachI pUrva dizA vagere vyapa dezane pAme che. AkAza sivAya dizAonI tasvarUpe (dizA svarUpe) prApti thaI zakatI ja nathI. - e pramANe "nitya sthita" e bene artha karyo pachI have cavANa ne artha kare che. ane e zabdanA grahaNathI dhamastikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya ane jIvanamAM amUrta paNuM jaNAvAya che arthAt e cAre dravya arUpI che. have amUrNapaNuM eTale zuM? te jaNAvAya che ke rUpa-rasagaMdha-ane sparzanA je pariNAme te pariNAme pUrveta cAre dravyamAM na hovAthI e cAre dravyanuM amUrta paNuM che. keTalAka nityAvasthita e padane artha kare che-dhamastikAyAdi pAMce dravya nitya che ane avasthita che tyAra pachI pALa eTale pUrve jaNAvelA dharmAdi dravya rUpa rasa vigere sivAyanA hevAthI arUpI che. judA vAkyo karavAthI tAtparya zuM? jaNAvyuM ke nitya paNuM ane avasthitapaNuM te pace drAmAM che jyAre arUpIpaNuM te cAra dravyamAM ja che. have TIkAkAra pitAne Azaya jaNAve che ke, pUrvokta artha te eka pegathI eTale vAkya tarIke vibhAga na karavAthI paNa thaI zake che, kAraNa ke arUpa padanA grahaNathI jyAM saMbhava haze tyAM te padane saMbaMdha thaze, athavA te maHrNa e padathI pAMcamAM arUpI paNAnuM nivAraNa karavA mATe AgaLa ja apavAda kahevAnuM che. eTale utsargathI apavAda balavattara hovAthI te pahelAM lAgaze. vAkya juduM karavAthI A artha AvI zakaze nahi. mATe vAya vibhAga karavAnI vAMchA phegaTa che. arthAt akhaMDa sUtra rAkhavuM eja ISTa che. Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata bIjA AcAryo jaNAve che je nityavasthitAkapANi e eka ga ja che. eTale be vAkya karavAnI jarUra nathI. emAM prathamanA be padane samasta (samAyukta) pATha che ane bALa eTale e samastapada nathI eTale prathamanA be padonI sAthe tene samAsa nathI ethI be vibhaktinuM zravaNa thAya che ethI e artha nIkaLI zake ke-nityavasthitAne e dharmAdharmAdi badhA dravyanuM vizeSaNa che, ane kapALa e ekaluM pada pudgalAstikAya dravyane judu pADavA sAthe dhamadharmAdi cAranuM vizeSaNa che. e viSayamAM keTalAka anya AcAryo kahe che ke be vAkya hevAthI upara pramANe artha vyakata kare e vajuda vagaranuM che nityAra svitALa e pramANe samasta pATha hoya te paNa upara pramANe ISTa artha prApta thAya che kAraNa ke rUpaLaH puHi e AgaLanuM apavAdasUtra grahaNa kareluM che mATe traNa pado samasta kahevA te gya che. A pakSamAM AcArya mahArAje racela sUtranI racanAne bhaMga thAya che. paraMtu prakriyAmAM deSa AvatuM nathI. - vaLI bIjA keTalAka AcAryo nitya grahaNane juduM vidhAna na rAkhatAM avasthitanuM vizeSaNa rAkhIne nityAvayitAni e padane artha sadAkALa avasthita e kare che. ahiM samAsa zI rIte thayuM te kahe che ke sada suvA-sunatte suvantana sarvamate sukhaMtane subana sAthe samAsa thAya che, e adhikAra sUtrathI niha avasthita vigere zabdonI mAphaka samAsa thAya che. A arthamAM bhASyakAra mahArAjAe je pramANe artha karyo che te arthane saMbaMdha thatuM nathI. kAraNa ke bhAgyakAra mahArAjAe nitya ne avasthitanuM vizeSaNa na rAkhatAM nitya-avasthita-arUpa e traNe vidhAne judA karelA che. te pachI bhASyanA arthathI virUddha nityane avasthitanuM vizeSaNa zI rIte karI zakAya? vaLI bIjA AcAryone e abhiprAya che ke savakAra maharSi Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 2juM 37 sUtra A pramANe kaheluM che nityavasthitAcavIna eTale ke pALa badale paNa samajavuM. ahiM vyAkaraNane niyama che ke je tatparUSa sAthe mavargIya tathA bahuvahine prasaMga AvyA hoya te bahu samAsa karo paNa mavargIya pratyaya na kare-e niyamane anusAre bahuvIhi samAsa kare paNa matvarthIya na kare. je ema kaheze-te niyamanuM bAhulya havAthI bahu vrIhine bAdha karIne keI ThekANe maravathI paNa thAya che. te A pramANe-dhI. rAtrI (varga-rU.-2-220) anAnti cakrANi, naaraM anaraM, anaraM asti yeSAmityanaravanti cakrANi mebhArema tapurUSathI matapU pratyaya kare che athavA panIra vigere zabdo jema sarvadhanAdi gaNamAM kahelA che te pramANe ahiM paNa samajavuM avidyamAnaM rupaM yeSAM tAni arUpINi (bahuvrIhi) na rUpaM arUpaM (natatpuruSa) arUpaM asti yeSAM tAni arUpINi (matvIya ini pratyayaH) ahiM bIjA vAdIe zaMkA kare che ke - bhale! mavathaya lAyaka pratyaya thAo paraMtu mata pratyaya thavA joIe. kAraNa ke rasAdigaNamAM te zabda pati che mATe Ini na thavuM joIe. enA uttaramAM jaNAve che-je tyAM samuccaya mATe pracatarasya grahaNa kareluM hovAthI Ini paNa thaI zake che. arthAta paNa e barAbara che (A pakSa TIkAkArane ISTa che) bhASyam-etAni dravyANi nityAni bhvnti| (tadbhAvA'vyanityaM) iti ca vakSyate avasthitAni ca nahi kadAcit paJcatvaM bhUtArthatvaM byabhicaranti arupANi ca naiSAMrUpamastIti / rUpaM mUrtiH mUrtyAzrayAzca sparzAdaya iti // 3 // bhASyane artha-e pUrve kahelA dravya nitya che. tatsarUpa nAzane abhAva tene nitya kahevAya-je AgaLa kahevAze vaLI e dravya avasthita che, eTale keI divasa pAMcathI jUnAdhika A. 6 Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 Agamata thatA nathI, temAM sva-sattAmAMthI khasatA nathI. vaLI e dravya arUpI che arthAt te dravyamAM rUpa nathI rUpa eTale mUrti-AkAra ane ene AdhAre rahelA sparza vigere che TIzartha-pUrve jaNAvelA dhamadharma vigere pAMce dravya nitya che, eTale dravyAstikanayanA abhiprAyathI dravya nitya che, paraMtu paryAyAstika nayanA abhiprAyathI nahi, kAraNa ke dravyAstikAya e dhrauvyameja (nityapaNaneja) Icche che paraMtu utpAda-vinAzane Icchata ja nathI, te dravyAstikanayanI apekSA rAkhyA sivAya prarUpaNa karIe te te ekAMtavAda ja thAya. ane te ekAMtavAda ghaNA doSathI saMgata rahevAthI sAmAnya najare jovAvALAnA abhiprAyanI mAphaka ayogya lAge. upara mujaba dravyAstikanayanI apekSAe dramAM nityapaNuM pratipAdana thavuM joIe. ziSya-zaMkA kare che ke-e pramANe ekanayanI apekSAvALI je prarUpaNa che, te jinezvara bhagavaMtanuM je darzana che, tenuM pratipAdana karavAmAM samartha nathI. uttara-bhAI! tArI vAta sAcI che! paraMtu dravyAstika ane paryAyAstika e bane nayamAM gauNa-mukhya bhAva kahevAnI IcchA vaDe zrI mahAvIra paramAtmAnA anuyAyIo vastu-tatvane nirNaya kare che. arthAt je vakhate dravyAdikanA nirNayamAM dravyAstikanayanI apekSA rAkhavAmAM Ave che, tyAre te vyAstikanI mukhyatA hoya che ane paryAyAnuM gauNapaNuM hoya che, e pramANe paryAyAdinA svarUpanA nirUpaNa mATe karavuM ati duSkara banI jAya. je pramANe narasiMda zabdanA sthAne naveT narazabdanI gauNatA ane sIMhane sthAne kesarI mukavAthI kesarI zabdanI mukhyatA che te pramANe abhinna aMzavALI eTale ke dravya paryAya vigere aMzane tAtvika daSTie jemAM bheda nathI evI vastunI A pramANe Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 2-ju ja prajJApanA thaI zake che. tevA prasaMge uparanA prasaMgamAM dravyAstikanA pradhAnapaNanI apekSAe ane paryAyAstikanA gauNapaNanI apekSAe (dravyamAM) baMne nayane saMgraha che, te prathama adhyAyamAM kahyuM che ane AgaLa trIjA sUtramAM pharIthI kahevAze. e pramANe dravyAstikanayathI jaNAvavAlAyaka je dhrauvyAMza che, teneja nitya zabdathI jaNAve che. eTale ke nityazabdane artha je briauvya kare che te artha kayAMthI AvyA! te praznanA samAdhAnamAM vyutpatti dvArA te arthanI siddhi kare che. nevezyalUne e sUtrathI pravArthamAM capU pratyaya thAya che. ane ethI pravaarthamAM nitya zabda bane che nityani eTale dhruva arthAta utpAda-vinAza vinAnA dravya che. bhASyamAM je maryAnti para che tene artha kahe che mU sattAmAM e dhAtu che, ahIM artha sAmAnya thAya che" e thAya. eTale ke prathama na hatuM ane have thAya che. ema kahI zakAya ane ema je thAya te je dravyanI vaikAlika sattA gaNAvI che, te thaI zake nahi, te tyAM evI rIte siddha karavuM ke-vartamAna arthamAM vaparAte dhAtu vyAkaraNanA niyamathI saikAlika sattA paNa pradarzita kare che. je mATe siddhahemamAM traNa arthamAM vartamAnaprAga thavAnuM kahela che. temAM nitya pravRtta arthamAM paNa kahelA che. ahiM dravyo nitya hovAthI maryAnti ne artha nivRtta arthamAM kare, paraMtu thAya che arthAt prathama na hatuM ane have thAya che evA arthamAM karavAnuM nathI, mavatti e padathI dharmAdi dravyanI keIpaNa kALe vikAra na pAmavAvALI sattA jaNAvAya che ane e sattA nitya svarUpe che, nityanuM je lakSaNa AgaLa kahevAnuM che, te ahiM uddaghATana kare che. tarjIvADazya nityam e vidyamAna svarUpathI vinAza pAmyuM nathI, vinAza pAmatuM nathI ane vinAza pAmaze nahiM. mavati e AkhyAtamAM Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 0 Agata dravya e kartA che te kata (dravya) svarUpathI kaI vakhate kharyuM nathI khasatuM nathI ane khasaze paNa nahiM ethI nitya kahevAya che svabhAva paNuM kaI dIvasa choDatuM nathI; tAtparya che. have varita zabdano artha kahe che. arthAt nitya ane avasthita e baMne eka ja che evI je brAnti tene dUra kare che je baMne nitya ane avasthita judA lakSaNavALAM che, te baMne judA judA lakSaNavALAne eka dravyamAM samAveza thate (dravyanA baMne vizeSaNe) hovAthI sAMkaya doSane prasaMga Avaze anica nuM lakSaNa juduM che ane avasthitanuM lakSaNa paNa juduM che. avasthitAni ca nahi kadAcit paJcatvaM bhUtArthatva ca byabhicaranti se dravya pAMcanI saMkhyA paNuM temaja je vastu je pramANe che, te kadI paNa cheDatA nathI je zabdanuM grahaNa nityapaNAne paNa sAthe jaNAvanAra che. eTale dharmAdi dravya avasthita che te avasthAna anya vAkya vaDe jaNAve che. je kaI dIvasa pAMcanI saMkhyAmAM pheraphAra thatuM nathI tatsarUpanuM avinAzIpaNuM chatAM avasthitanA grahaNathI e dravyanI maryAdA saMkhyA saMbaMdhI nakkI kare che. arthAt pAMca ja dravya che, paraMtu jUna kiMvA adhika nathI ema saMkhyAne niyama jaNAvavAne Azaya che. kAraNa ke leka haMmezAM paMcAstikAyamaya che. keI kahe ke kALa kema grahaNa na karyo! bhale! astikAya na gaNe, paraMtu dravyonI saMkhyAmAM kema na gayuM? te uttara Ape che-je kALa paryAya svarUpa hevAthI grahaNa karyo nathI, pitAne svabhAva paNa vyabhicarita thatuM nathI e jaNAvavA mATe avasthitanuM grahaNa karela che. anya praviSTa chatAM eTale jyAM dhamastikAya AkA. pudgalA. jIva hovA chatAM paNa dharmAstikAyAdi dravya svatatvathI bhraSTa keI kALe thatA nathI. eTale te pitAnuM je viziSTa lakSaNa che. tenuM ullaMghana karatA nathI. . Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 2-juM dharmAdi dravyanuM pitAnuM zuM svatatva che? te jaNAve che. dharmAstikAyanuM gayukArakapaNuM, adharmAnuM sthityupakArakapaNuM, AkAzanuM avagAha saMbaMdhI upakArakapaNuM, jInuM sva ane paropakAra karavAmAM kAraNabhUta caitanya pariNAma ane pudagalemAM zarIra vANI mana-zvAsozvAsa, sukha-duHkha, jIvavuM, maravuM vigere upakArapaNuM temaja mUrta paNuM svatava che, athavA dharmA, adhama, jIvamAM asaMkhya pradezIpaNuM AkAzamAM anaMta-pradezIpaNuM ane pudgalamAM saMkhya asaMkhya anaMtapradezIpaNuM pAcemAM svatatvanI apekSAe anAdi pari NAma athavA je vastu je pramANe che, te paNuM athavA cAra dravyonuM amUrta paNuM ane eka pudgala dravyanuM mUrta paNuM vigere je svatatva che, anAdi kALathI prasiddha evI pUrvokta te te maryAdAnuM te dravya kaI kALe paNa ullaMghana karatA nathI. pitAnA lakSaNamAMthI khasavuM e padArthonA bhedamAM hetu che. ethI pitAnA je guNo che tene tyAga karIne anyanA guNane kadI paNa dravya grahaNa karatA nathI, mATe e dravya avasthita che. - have 3HLa e padane artha kare che. e dharmAdi dravyamAM rUpa nathI ethI arUpI dravya che HT" e samudAya dharmAdi pratyeka dravyane je samudAya-samUhanuM vizeSaNa nathI, paraMtu saMmava-mavArIkhyAM cAt viroSaNamarthavat e nyAyathI dharmA, adharmAAkAzA. ane AvA sti e cAramAM je arUpI vizeSaNa saMbhave che, paraMtu pudgalemAM e arUpI vizeSaNane saMbhava nathI, nitya-avasthitanI mAphaka arUpI e vizeSaNa paNa dareka dravyamAM lAgavuM joIe te ahIM A cAramAM vizeSaNa lagADe che ane eka pudgalamAM nathI lagADatA temAM zuM kAraNa che? yadyapi, arUpI vizeSaNane saMbaMdha pudgala dravyamAM thavAne prasaMga te che, paraMtu paLa puthI e uttara sUtra vaDe e prApta thayela prasaMgane niSedha thAya che. have arUpIne artha kare che. cakSuthI grahaNa thAya Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata. te rUpI kahevAya. te jemAM nathI te dravya arUpa draSe kahevAya. ethI zuM thayuM ke? dravya arUpI havAthI cakSu vaDe grahaNa thaI joI zakAtA nathI, paraMtu cakSu vaDe grahaNa karI zakAtA nathI, mATe arUpI che. che ema na samajavuM. ema je thaze te rUpIpaNuM chatAM paramANu vigere cakSuthI joI zakAtA kathI, tethI paramANumAM vyabhicAra Avaze, mATe arUpInuM grahaNa dravyane svabhAva jaNAvavA mATe eTale cAra dravyamAM mUtimattAne je abhAva te pragaTa karavA mATe che, ziSya zaMkA uThAve che ke ghaTAkAza mahAkAza vigere utpAda- vinAza rUpe prasiddha che, ghaTanA saMbaMdhI ghaTAkAzanI utpatti ane ghaTanA abhAvathI ghaTAkAzane vinAza thAya che, jyAre e pramANe ghaTAkAza-maThAkAzanI apekSAe AkAzadravya utpAda-vinAzavALuM che, te je dravya utpAda-vinAzavALuM hoya temAM pudgala-dravyanI mAphaka avazya mUrtimattA hevI joIe. te arUpI AkAzamAM mUtimattAne. prasaMga Avaze. uttara-anya vastunA saMgathI-anya upAdhithI utpAdavinAzavALA dravyomAM aMgulyAkAzanI mAphaka bhajanA che, paraMtu svanI apekSAe e dravyamAM rUpAdi nathI. have rUpa eTaluM zuM? te jaNAve che ke rUpa eTale mUti arthAt mUrti e rUpa vigere zabdothI kahevA lAyaka che, te mUrti rUpa-rasa, gaMdha-sparza ane saMsthAna (AkAra)nA pariNAmarUpa che, paraMtu niyAcika jema vibhu-dravyane amUrta mAne che ane je vibhudravya nathI tene mUrta mAne che, kAraNa ke sarva mUrtadravya-saMgIpaNuM je drAmAM nathI te mUrta dravya che jema ke pRthvI vigere, te tevuM asarvagata-dravya pariNAma svarUpa mUrta paNuM mAnavAnuM nathI. kAraNa ke tema karavA jatAM vyabhicAra-doSane prasaMga Ave che. vaizeSikene paNa kAdinA viziSTa saMsthAnapaNAe karIne AtmA vigere vibhu dravyanuM parimitapaNuM te svIkAravuM ja paDaze Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43. pustaka 2-ju kAraNa ke je parimitapaNuM hoya te viziSTa AkAravattA AvI zake, anyathI aparimitapaNAmAM viziSTa AkAravattA AvI zakatI nathI. bIjA AcArya kahe che ke-rUpa zabda nIla vagere varNavAcaka che, ane lAMbu, corasa vigere saMsthAnanuM pratipAdana karanAra paNa che, te ahiM saMsthAna-AkAranuM pratipAdana karanAra A zabdanuM grahaNa karanAra le. tethI je rUpa zabda saMsthAnanA svIkArane AvirbhAva kare che, te zabdane svIkAra karIne AcArya bhagavaMte kahyuM ke stra mUrti evA prakAranI mUrtine AdhAre rahelA sparza vigere kaI dIvasa saMsthAnavinAnA hoI zakatA nathI, je sparza vigere saMsthAna vinAnA hoya te vaMdhyAputra, AkAzakusuma, maMDUkazikhA vagere sarakhA sparza thAya. A pramANe rUpa zabdane AkAra arthe karavAvALA AcAryonA matamAM paNa deSa Ave che. te kahe che - A pakSamAM dharma adhama, vigere dravyane leka pramANa AkAra hovAthI te amUrta dravyamAM paNa rUpavattAne prasaMga prApta thaze, mATe AkAra e rUpa zabdane artha egya nathI, tethI rUpa e ja mUti he ! paraMtu AkAra mUti nathI. je ema thAya te phakta guNa ja zabdane viSaya thaye. mATe rUpa ja mUti nathI. uttara kahe che ke dravyAstikanayanI apekSAe A prasaMge badhuM nirUpaNa thAya che. je prathama jaNAvela che, te zuM eTalIvAramAM bhUlI javAyuM? e rUpAdi guNe mUrtithI kAMI judA karelA nathI te ja mUti dravya svabhAvavALI chatAM cakSunI grahaNatAne mAnIne A rUpa che ema vyapadeza pAme che. eka kALI DabIne dekhIne kaI kahe ke-A kALAza che, temAM te DabIthI kALAza jema judI nathI, paraMtu cakSuthI kALAzanuM grahaNa thatuM hovAthI A kALAza che e vyapadeza thAya che, te pramANe rUpanI cakSuthI grahaNatA hevAthI mUtimAM A rUpa che e vyapadeza thAya che. ethI ja mUrti ane rUpAdikanuM nikRSTasahacarapaNuM Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata (eTale jyAM mUrti che tyAM rUpAdi che ane jyAM rUpAdi che tyAM mUrti che, e jaNAvavA mATe bhASyakAra karIthI jaNAve che ke, mUtrAza para ti sparzadiguNa mUtinA AdhAre rahelA che. spazadiguNe mUtithI kaI divasa vyabhicarita-rahita nathI, kAraNake ubhayanuM sahacArIpaNuM che. jyAM rUpapariNAma che tyAM sparza, rasa, gandha paNa avazya hoya che, mATe e rUpa, rasa, gandha, sparza e cArenuM sahapaNuM che ethI paramANumAM paNa e cAre che. paramANuo e cAre guNenI jAtithI bheTavALA nathI. kAraNake sarva paramANuo paramANutvanI apekSAe eka rUpa che. phakta ATaluM vizeSa che. keIka dravya utkRSTa guNanA pariNAmane pAmIne punaH te pariNAmane tyAga kare che te ja vastu draSTAMtathI samajAve che. mIThuM athavA hIMga je vakhate samudAya eTale TukaDAnA rUpamAM hoya che te vakhate cakSurindriya ane sparzanendriyathI jANI zakAya che eTale TukaDAnA rUpamAM rahela mIThuM hIMgamAM cAkSuSa-spArzana pari NAma che. paraMtu pANImAM nAkhela te ja mIThuM ane hIMga ogaLI gayA bAda rasanendriyathI jANI zakAya che. eTale ke prathamanI avasthAmAM je cAkSuSa ane spArzana pariNAma hatuM tene nAza thavA sAthe rAsana ane prANa pariNAma utpanna thAya che sparza ane varNa te ogaLI gayela mIThuM tathA hIMgamAM pariNAma vizeSa thavAthI cahyu temaja sparzanendriyathI grahaNa thaI zakatAM nathI. e pramANe pRthvI, apa, agni ane vAyu saMbaMdhI aNuo eka jAtivALA chatAM koI vakhate kaI pariNatine dhAraNa karatAM chatA sarva IdriyathI grahaNa thaI zakatA nathI. ethI rU5. rasa. gaMdha ane sparza viziSTa pariNAma vaDe grahaNa karAyA chatAM mUrtipaNe kahI zakAya che. bIjA AcAryo bhASyane A pramANe varNave che. teone Azaya A che ke vyakti nIvA e sUtramAM pracAra e adhikAra sUtra nathI bhale AgaLanA sUtramAM te sthAna padanI anuvRtti lAvavI joIe. e IcachA upara che. paNa adhikAra hoya te TULyAna avazya Ave ja che. Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata , che vIra vi. sa. vijas pAse jAre varSa a 2504 * 20 3 vi. saM. pustaka vinaya dharmanuM mULa che. 2 vinaya kalpavRkSanI phala paraMparA jamAM aneka darzanakAre svarga ane mekSanA ke udaya ane siddhinA kAraNarUpe dharmane mAne che, nAstika sivAyanA darzanakAramAM je ke pUrvamImAMsaka sarakhA darzanakAre mekSane mAnanArA nathI hotA. te paNa dharmane mAnavAnI bAbatamAM keIpaNa Astika darzanakArane matabheda nathI. je ke nAstika darzanakAre paNa dharmane jaganA vyavahArathI ke Astikane phasAvavA mATe mAnavAne taiyAra rahe che. paraMtu te nAstika dazanakAra mAtra ahika sukha ke je vartamAna IdagImAMja anubhavAya che, tene dharma tarIke mAne che. kema ke parabhava ke parabhave javAvALe jIva na mAnavAne lIdhe ke svargAdika sadgati ke narakAdika durgati na mAnavAne lIdhe teo mokSane paNa mAnatA nathI eTale nAstika darzanakAranI apekSAe aihika sukhane dharma tarIke jaNAvavAmAM paNa Ave. paraMtu svarga ane mekSanA kAraNa Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata tarIke gaNAte e dharma te nAstika darzanakAre svapnamAM paNa ane bhUle cUke paNa kabula karI zake nahiM. eTale sAcI hakIkata te e che ke nAstika darzanakAra zivAyanA sarva darzanakAro eTale sarva Astika darzanakAre ja dharmane vAstavika rItie mAnanArA gaNAya evI rIte sarva Astika darzanakAre dharmane mAnavAvALA chatAM keTalAka Astika darzanakAre pitapatAnA darzanazAstro dvArA karAyelA vidhAna ane karAyelA niSedhane AdaravA ane cheDavAmAM dharma jaNAvanArA che. ane tethI tevA darzanakArenA kahelA dharmanI parIkSA karatI vakhate pahelAM ja temanA zAstranA yuktAyuktapaNanI parIkSA karavAnI jarUra rahe che. ane te parIkSA thayA pachI dharmanI satyatA ane asatyatAne nizcaya karI zakAya che. ane te zAstranI yuktAyuktanI parIkSA karavA mATe paNa tenA zAsane aMge sarva kathitapaNuM, hitepadezakapaNuM ane mahAjanasvIkRtapaNuM jevAnI jarUra ubhI thAya che. arthAt jyAM A traNa vastuo heya te ja zAstrane vicakSaNe samyapha zAstratarIke kahI zake che. te traNa vastu jemAM na hoya evA koIpaNa vidyamAna zAstrane vivekI purUSe zuddha-zAstra tarIke ke satzAstra tarIke gaNI zake nahiM, arthAt dharmanI parIkSA mATe zAstranI parIkSo karavI paDe, ane zAzanI parIkSA mATe tenA vakatAnI parIkSA karavI paDe. Ama chatAM paNa keTalIka vakhate keTalAka zAstrakAre parIkSAne mATe dharmanI vyAkhyA karatAM dharmanA mUlane jaNAve che, temAM jainadarzana zivAyanA darzanakAre dharmanA mUla tarIke lakSaNane jaNAvatAM zaucavAdane AgaLa kare che. ane tethI teo "zaucamUla dharma che" ema nirUpaNa karavA taiyAra thAya che. paratu jenadarzanakAro jainadharmanI parIkSAne mATe te nirUpaNa karanAra zAstranI svayaM parIkSA tathA vaktA dvArA jaNAvI gyAyegyapaNAne. Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 3-ju vibhAgakaravA jema AgaLa Ave che, tevI ja rIte dharmanuM mUla dekhADavA dvArA paNa dharmanI parIkSA karAvI dharmane grahaNa karAvavA mATe AgaLa Ave che. ane tethI teo jema dharmanuM AjJA eTale jainazAsanathI pratibaddhapaNuM sAbIta karIne tenA vaktA bhagavAna jinezvaramahArAjanuM nirdoSapaNuM sAbIta karavA parIkSakane parIkSAnAM sAdhane arpaNa kare che. tema dharmanuM sIdhuM mUla dvArA lakSaNa jaNAvatAM vinayamUla nirUpaNa kare che, eTale "AtmIya-guNene prApta karI tenI pratikSaNe vRddhi karanArA ane te vRddhinI parAkASThAne pAmelA mahAnubhAva purUSAno vinaya kare te dharmanuM mUla che." ema spaSTa zabdomAM sthAne sthAne jAhera kare che. A kAraNathI zrIjJAtAsUtra vageremAM "vinaya mUla dharma che." ema kahIne dharmanuM mUla vinaya che, ema jaNAvyA chatAM sAdhudharma ane gRhasthadhama evA te dharmanA be bhedo jaNAvI zakAyA che. A vastu samajanAre manuSya vinayane kalpavRkSa samAna sarva ISTa-vastuone denAro gaNe te temAM Azcarya nathI. je ke mekSane karAvanAra evA samyagadarzanAdika sAdhanemAM vinayane sAkSAt sthAna ApavAmAM AveluM nathI, paraMtu mekSanA. kAraNe mAM khabdhane abhAva ane nirjarA e be kAraNe sarvavyApaka tarIke jaNAvelA che, temAM nirjarArUpa tapasyAnI aMdara te vinayane jarUra sthAna ApavAmAM AveluM che, paraMtu te tapasyAmAM gaNavela vinaya e sAmAnya vinayanA phalanI paraMparAmAM levAtA nijara nAmanA phalanuM ja rUpAMtara che. ema gaNavAmAM kaMI khoTuM nathI. vAstavika rIte vinayane nirjarAne sthAne goThavavA chatAM vRkSane sthAne beThavavAmAM kaIpaNa jAtanI yuktithI bAdhA AvatI nathI. jagatamAM dekhI zakIe chIe ke je vastu mUla tarIke gaNAya Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata che ke kAma lAge che, teja vastu phala tarIke paNa hoya che. jemake AMbAnuM mUla paNa A che ane AMbAnuM phala paNa A ja che. ane te AkhA vRkSane paNa AMbe kahevAya che, tevI rIte ahiM paNa vinayane vRkSa tarIke kahIe ane te vinayanuM je lakSaNa pUjya mahAtmAoe prakaraNamAM jaNAveluM che ke Adi-madhya ane anta e traNe avasthAmAM je kalyANa kare teja dharma kahevAya, athavA dharma tevuM kalyANa karanAre che. eTale Adi, madhya ane anta e traNe avasthAmAM vinayane mahimA jAgate rahe ane dharmanuM mUla paNa vinaya gaNya ane savarUpa tathA phala paNa vinaya-nirjarA gaNAya te te gyaja che. AvI rIte vinayane vRkSa tarIke ke mUla tarIke ghaTanA karyA pachI tenI phalaparaMparA sAmAnya=zrotAnI apekSAe zrIumAsvAtivAcakajI mahArAje jaNAvI che, ane AgamamAM zAstrakAroe sAdhu=mahAtmAnI apekSAe phala-paraMparA jaNAvI che. sAdhu bhagavaMtenI apekSAe sAmAnya jIvonI apekSAe vinaya vRkSanA phaLe | vinaya vRkSanA phaLa zravaNa vinaya jJAna zuSA vijJAna zrata ' pratyAkhyAna viti saMyama Azravanirodha anAzraya ta5 ta5 nija rA bhavasaMtati kSaya aMtakriyA mekSA siddhi upara jaNAvela phalanI paraMpadA samajanAra manuSya evI zaMkA te nahiM ja kare ke-keIpaNa vRkSana phala bhinna bhinna nijare. Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 3-ju jAtanAM hatAM nathI, te vinayavRkSanAM bhinna-bhinna phile kema gaNavAM? kemake jagatanA sAmAnya vRkSe karatAM kalpavRkSanI sthiti divya hoya che. ane tethI A vinayane kalpavRkSanI upamA ApavAmAM AvI che. tethI tenA judA judA paraMparAgata phalo mAnavAmAM keIpaNuM. jAtanI harakta nathI. A vinayanA svarUpane samajanAra manuSya svapnamAM paNa tenI AcaraNa na bhUlatAM trividha-trividha tenuM ArAdhana karanAre. thaze ane te dvArA bane paraMparAmAM jaNAvelA siddhi agara mekSapadane prApta karavAne bhAgyazALI thaze. che jinazAsananI 8 8 naya sApekSa vicAraNAnI mahattA Izvara unmArganI dezanA zarU thAya te mAga rahevuM muzkela I paDe, mArgane nAza thAya ja ! Ama chatAM paNa zAstrakAre che 8 nayagaMbhIra dezanAmAM jaNAve che ke viparIta padArtha mAne! che. viparIta padArthanI prarUpaNa kare ! satyapadArtha na mAne ! satya- 8. padArthanuM khaMDana kare ! ATalI sthiti hovA chatAM samyakatva che rahe! A mATe juo zrI uttarAdhyayana sutra niryukti gA. 16mI. che. A uparathI jinazAsananI naya sApekSa vastu vicAra! 6 raNAnI mahattA samajAze. parva vyAkhyAna saMgraha pu. 117 pU. AgadhArakathI ja Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ELEBonI - harIpha : nI ..' pU. Agama tirdhara, Amika aiyarya bodhaka, tAtvika vyAkhyAtA dhyAnastha svargata AgaddhAraka AcAryadevazrIne vividha mArmika padArthonI chaNAvaTa rUpanA vyAkhyAne, lekhe, nibaMdha AdinA rasathALa samA "Agama ta"nA trIjA pustakamAM pU. AgamedvAraka AcAryadevazrInA mArmika sacoTa lekha, nibaMdha AdinuM saMkalana karI vyavasthi rajUAta karavAne kama rAkhe che. te mujaba ahIM paNa mahatvanA vicArapreraka arthagaMbhIra tAtvika lekha jUnA saMgrahamAMthI tAravIne vyavasthita rIte karAya che. vivekI vAcakee jJAnI mahAnubhAnA gahana padArthone ciMtanAtmaka draSTithI pArakhavAnI paddhati saddaguru bhagavaMtanA caraNamAM besI meLavavA prayatna karI A vibhAganA lekhene avadhAravA prayatnazIla thavuM. saM. A jina zAsananI mahattA che jinazAsanane samajavA mATe gurU caraNamAM Atma-samarpaNa sAthe nayagaMbhIra dezanAnA marmane samajavAnI khAsa jarUra che Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siddhacakrane mahimA [50 AgAdvArakazrIe jinazAsananA sArabhUta zrInava- padamaya zrI siddhacakrajInuM adbhuta rahasya darzAvanAra je nibaMdha lakhela ke je bAlajI ane tatvadaSTi mumukSuone khUba ja upayegI dhArI vyavasthita rUpamAM ahIM rajU karavAmAM Ave che. saM.] AkhA jagatamAM sAmAnyapaNe keIpaNa AstikavAdI mata e nathI ke jeo AtmA ane karma e benI mAnyatA ma dharAvatA hoya, eTaluM ja nahi, paNa amuka apavAdane choDI daIne sarva AstikavADIe AtmAnA cidAnandasvarUpane mAnavAvALA che, ane te cidAnandapaNAmAMthI khasavuM na paDe tevA punarAvartana vagaranA mahodaya kaho, nirvANa kaha, dhruvapada kaha, ziva kaho, siddhi kahe apubhava kahe, apavarga kahe, ke evA kaI paNa nAme kaho evA padane sarve mAnanArA che, paraMtu e vAta paNa jagatamAM siddhaja che ke-saMsAramAM rakhaDapaTTI karavAvALA dareka AtmAe karmanI jaMjIramAM jhakaDAyelA che, ane tethI jema jIvamAtranI cakSune svabhAva mAtra bAhyadaSTi tarIke che. eTale kevala bIjA padArthaneja jevAne che, paraMtu aMtarmukha jevAne svabhAvaja nathI, ane tethI cakSunA aMtargata paDalemAM kyA kayA pheraphAre kayI kayI vakhate thAya che? e jANavuM te dUra rahyuM, parantu bAhyabhAgamAM paNa cakSumAM thatA vikArone cakSu jANI zakatI nathI tevI rIte A saMsArI AtmA paNa kathI jhakaDAyele hevAne lIdhe te pite kevala bahirmukhaja daSTivALe rahe che. saMsAramAM rAcele mAcele jIva mAlapaNAmAM mAtApitAnA Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata saMganA ja vicAramAM ja rahe che. enAthI vadhAre uMmara thatAM gAThIyAonA vicAramAM rahe che, ane kIDAne ja vadhAre priya gaNe che, bacapaNamAM je mAtapitAne viga duHkhamaya lAgatuM hatuM te avasthA bhUlI jAya che. ane gaThIyAnA viyegane agara ramatanA vinane duHkhamaya gaNavA lAge che. enAthI adhika uMmaramAM upanayana thatAM mAstara ane vidyAbhyAsamAM jIva lAge che. te vakhate mAtApitAthI chuTA rahevApaNuM gaThIyAthI chuTA rahevApaNu ane ramatanuM chuTavuM te tene dukhamaya nathI lAgatuM, paraMtu mAstara barAbara zIkhavavAvALe na hoya athavA abhyAsamAM nApAsa thAya agara te parIkSAmAM mArka ochA maLe ke kalAsamAM naMbara utarI jAya e vastu ene dusaha thaI paDe che. jagatamAM abhyAsanI kaMIka dazA vadhyA pachI pote je abhyAsane kare che tenA phalarUpe peTapUjA ane drapArjananuM sAdhya rAkhe che. abhyAsa pUro thayA pachI mAtA-pitA, gaThIyA, ramata, vidyAbhyAsa vigere vastunI sarvathA IcchA gauNa thaI jAya che. paraMtu kopArjana uparaja eka sarakhuM dhyeya thaI jAya che. te dhyeya sAdhatAM sAdhatAM strI, putra, mAtApitA, bhAIbahena vigerene saMbaMdha ghaNeja prItimaya ane rUcikara thAya che, ane tene lIdhe sarvasAdhyane gauNa karIne je drapArjananuM sAdhya rAkhyuM hatuM te paNa gauNa thaI jAya che ane dravyavyaya karIne aga radravyaupArjana aTakAvIne paNa kuTuMbapAlananI pharaja adA karavI paDe che. A drapArjana ane kuTuMbanA paripAlananI pharajane pravAha ghaNeja lA cAle che, ane ema kahIye te huM nahi ke jainazAstranI apekSAe pravajyAne aMgIkAra agara anyamatanI apekSAe tyAzrama ane vAnaprasthAzramane aMgIkAra na kare te jaMdagInI chellI avasthA sudhI te dravyaciMtA ane kuTuMbanI ciMtAmAMthI mukta thatuM ja nathI. Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 3-juM parabhavanI thavI joItI ciMtA have A jagA para vicAravAnuM eTaluM ja che. ke-janmathI maraNa sudhImAM A saMsArI-jIve je mAtApitA, gaThIyA, kIDA, vidyAbhyAsa, dravya ane kuTuMbanI cintA karIne samagra jIMdagI gujArI, temAMthI kaI vastune AvatA bhavamAM sAthe laI javAnuM che? e vicAra A jIvane jyAre AvatuM nathI te ema kahevuM joIe ke ghAMcIne ghere janmele baLada jema gayA bhavane ke A bhavane vicAra kare nahi, ane te gayA bhava ke A bhavanI vAta jANe paNa nahi, paraMtu mAtra potAnA mAlika ghAMcInI gulAmagIrImAM Akho janma gumAve. te baLada dvArA e ghAMcI jema pitAnA AkhA kuTuMbanuM piSaNa kare, tevI rIte A jIva paNa je pUrvabhava ane AgAmI-bhavane vicAra na kare ane kevala upara jaNAvela pitAnA mAtApitA vigerenA saMgane AdhIna cintAmaya jIvana gujAre ane ahiMthI parabhava-gamana kare te te ghAMcIne baLadamAM ane A bhavavALA jaMtumAM kaMI pharaka gaNAya khare? jIvane mUla IchA kaI? ne zAthI? sujJa-manuSyane saheje samajAya tevuM che ke A jIva bAhya daSTivALe thaI AkhI jIMdagI mAtA-pitAdikane mATe mathana kare che, mahenata kare che, paraMtu tevI koIpaNa avasthA A jIvanI nathI ke jemAM A jIva pitAnA pUrvabhava ane anantara AgAmI-bhavane vicAra kare. dhyAna rAkhavuM ke jagatamAM jIvane mAne, ke na mAne puNyapApane mAnavA ke na mAnavA, bhavAntara ane mokSane mAnavA ke na mAnavA, evA mata-matAMtare che. paraMtu upara jaNAvelA mAtA-pitAdika padArtho te aMdagIne aMte cheDI devA paDaze e vAtamAM kiMcit paNa mata-matAMtara nathI. have je mAtA-pitAdika - A. 7 Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamajayota sarva padArthone cheDI devAnA che, te pachI tene aMge ciMtA ane prayatna karI AkhI jIMdagI gumAvIe te anantara-bhavane aMge A jIve zuM meLavyuM? e kharekhara vicAraNIya prazna che. sujJa manuSya e vAta te saheje samajI zakaze ke koIpaNa nAstimatane dhAraNa karavAvALA paNa ema nahiM kahI zake ke anantara bhava nathI, evuM huM joI Avyo chuM. koIpaNa nAstikano jIva parabhava nahiM hovAthI pAchA Ave te nathI! vaLI jagatamAM aneka sthAne jAtismaraNanuM kaMIka tatva paNa dekhAya che ane tethI pratyakSa-pramANathI paNa ema kahI zakIe ke jIvane mAtra A jIvananA nivahathI kRtArthapaNuM thatuM nathI, paraMtu jIvane bhaviSyanI jIMdagI jarUra dhAraNa karavAnI che, te pachI A jIve te para-bhavanI jiMdagIne mATe kema vicAra nahi karavo ? dhyAna rAkhavuM ke theDI mudatane mATe bIjA zaheramAM javuM hoya che, te paNa tene lAyakanI lAgavaga ane mUDI ekaThI karIye chIe, te pachI ahiMthI sarvathA choDIne nikalavuM che ane AgalI jaMdagImAM sarva prakAre dAkhala thavuM che, te tevI AgalI-jaMdagIne saraMjAma kema taiyAra kare nahiM? bIjI bAju vicAra karIye te A jIvanI mUla IrachA kevala AhAra levAnI hatI, kemake jIvanI sAthe taijasanAmanI bhaThThI haMmezAM khAuM-khAuM karatI lAgelI che. tirUnI bhaThThI zuM kare che? jagatamAM jema agni dAhyathI utpanna thAya che, dAhyathI Take che, ane dAhmane ja pitAnA rUpe pariNumAve che, tevI rIte A jIvanI sAthe lAgelI nairUnI bhaThThI paNa anAdikALathI olavAyA vagara audArika Adi pudgala dvArA utpanna thatI jAya che vadhatI jAya che ane dArikaAdi pudgalene rUpAntaramAM nAMkhatI jAya che. anya-zAsakAre je liMga zarIra kahe che, teo kevala ekalA Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 3-ju karmaneja liMga kahe che paraMtu jainazAstrane hisAbe ane yuktine anusAre kAzmaNa ane taijasa bane jAtanAM pudgalene liMga zarIra tarIke eTale bhavAntare janArA jIvanA cinharUpa zarIra tarIke mAnavAM paDe che. anyamatanI apekSAe jema ekSapadane nahiM pAmele kaI paNa jIva liMga-zarIra vagarane hote nathI, tevI rIte jainazAstrane hisAbe koIpaNa jIva taijasa ane kArpaNa vagarane hete nathI, te taijasa ane kArmANamAM paNa sIdho prabhAva tejasa zarIra dekhADe che. ane te taijasazarIranA pratApe jIva garbhamAM Ave tenI sAthe ja bIjo keIpaNa rAka nahi, paraMtu mAtA-pitAnA rudhirane ane pitAnA vIryane AhAra tarIke grahaNa kare che. anukrame te rUdhira ane vIryanAM pudgale zarIranI jaDarUpa thAya che. garbhamAM AvavAvALA koI paNa jIve zarIra bAMdhavAnI IcchA karI nahotI ane teTalA mATe zAstrakAre paNa zarIra nAmanI saMjJA jaNAvatA nathI, paraMtu cAre saMjJAomAM pahelavahelI thavAvALI ane pahele naMbare gaNavelI evI AhAra saMjJA sarvajIne prathamathI hoya che, te AhAra-saMjJAne prabhAve karelA AhAramAMthI keTaleka bhAga khelarUpa cAlyA jatAM rasarUpe thayele bhAga jIvanI sAthe zarIrarUpe pariName che. ane te zarIrapaNe pariNamelA bhAgamAMthI pitApitAnI jAtane lAyaka Indrine AvirbhAva thAya che. yAda rAkhavuM ke AhAra vagara kaI divasa zarIra thatuM nathI, vadhatuM nathI, TatuM paNa nathI, ane eTalA mATe samuddaghAta ane agIavasthAne je amuka kALa te zivAya saMsArI jIva mAtrane AhAranA dravyane saMga hoya tyAM sudhI AhArakapaNuM che. paNa aNahArakapaNuM eka aze paNa nathI. eTale spaSTa thayuM ke zarIravALA jIvane pahelAM AhAra Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata karavuM paDe che, eTaluM nahi paraMtu te pachI paNa AhAramAMne AhAramAM pravRtta rahevuM paDe che. kevalIbhagavaMtane AhAranI manAI zI rIte karAya? digambarabhAIe je ke kevalione AhAra nathI mAnatA, te paNa teothI zarIra hoya tyAM sudhI rUvATAdvArA AvatI AhAranI zreNi te rokI zakAya tema nathI. vicAra karavAnI jarUra che ke digambarabhAIe jagatanA duHkhane lIdhe kevalIone AhAranI manAI mAne, te prathama te te kevalIone mahAduHkhamaya mAnavA paDaze. kAraNa ke carmacakSuthI jonArA manuSya be-pAMca duHkhI jene joI apUrva--duHkhane dhAraNa kare che, te pachI je kevalajJAnIe sarva nimeda vagere tiryaMcagatinA che ane sAte narakanA nArakI one duHkhamaya avasthAmAM dekhanArA temanA duHkhane pAra rahe nahi, eTale kahevuM joIe ke digambara bhAIonA matanI apekSAe te duHkhamaya avasthA levI hoya teja kevalajJAna meLavavA mAge. kadAca digambara bhAI ema kahe ke-kevalImahArAjAe rAga-dveSarahita hovAthI temaja udAsInatArUpI kevalajJAnanuM phala hovAthI kevalImahArAjAe samagra-jagatanA duHkhane dekhe te paNa te udAsInabhAvanAnA pratApe teone AtmA duHkhI thAya ja nahiM, te pachI tiryaMca ane narakanA duHkhe dekhavAthI kevalI kavalAhAra nathI karatA evI mAnyatA jAhera karavI te kevala juThI che. eTaluM nahi paNa kevalImahArAjAone paNa kalaMka denArI che. vaLI digambarabhAIe AhAra-saMjJAne asAtAnA udayarUpe gaNIne kAvalika-AhArane niSedha kare che, te temAM paNa teoe vicAravuM joIe ke AhAra saMjJAthI azAtA vadhI jAya ke jagatanA jIvane duHkhI joIne kevalImahArAjA paNa duHkhI thaI jAya ane tethI AhAranA lAbhane antarAya sarvathA guTele chatAM ane AhAranA Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 3-ju kAraNabhUta tejasazarIranI hayAtI chatAM paNa AhAra na karI zakAva te duHkhanI azAtA vadhI jAya? vaLI digambarabhAIee vicAra kare joIe ke chaghasthajene te romadvArA thayelA AhArane prathamathI khyAla hete nathI, paraMtu tenA pariNAmathI thayelA mUtrAdikanI adhikatA dvArAe te vastune khyAla thAya che, paNa kevalImahArAjane te prathamathI madvArAe AvatA pudgalene khyAla hoya che, ane te dvArA zarIranuM puSTa thavuM paNa thaI zake che, te pachI kalAhAradrArAe je zarIranI puSTi thavAnI hatI te puSTi mAhAra dvArA paNa jyAre kevalImahArAjAone paNa rahI te pachI jagatanA jIvana duHkhathI duHkhIpaNAnI vAta ane tethI kAlAhAra nahIM karavAnI vAta kevala hambakarUpa gaNAya. keTalAka digambara bhAI e te ema kahevAne paNa pitAnI jIbha taiyAra kare che ke chadmastha paNa AhAra kare ane kevalI paNa AhAra kare te te bemAM pharaka zo? paraMtu AvuM kahenArAoe vicAra kara joIye ke prathama te chaghane paNa vedanIya vagere AyuSya, nAma ane getra karma che ane vedanIya karmo kevalImahArAjane paNa che. te zuM teTalA mAtrathI chadmasthane jIva ane kevalI-mahArAjane jIva kaMIpaNa pharaka vagarano che ema kahI zakaze kharA? ane jo ema kahevAmAM Ave ke kevalI-mahArAjane vedanIyaAdika karmo chatAM paNa jJAnAvaraNIyAdi ghAtI-karmo nathI mATe temanI adhikatA che, te te vAta ahiM AhArane aMge paNa levAmAM zI aDacaNa che? vaLI chavastha ane kevalI bane zarIravALA che. dravyaIndriyavALA che. zvAsozvAsavALA che, bhASAvALA che, dravyamanavALA che, gamanAgamanavALA che. te zuM e vigerenI sarakhAvaTathI kevalI-mahArAjane chadmastha sarakhA gaNaze kharA? kahevuM paDaze ke zarIraAdika sarva chatAM paNa kevalI-mahArAjA ghAtI-karmathI rahita che mATe UMcA ja che. Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 Agamata te pachI ahiM AhAra karavAvALA chastha ane kevalI hoya te paNa kevalajJAnImahArAja ghAtikarma rahita hovAthI AhAra karavAvALA chadmastha karatAM uzcama gaNAya. vaLI keTalAkanI mAnyatA che ke AhAra saMjJA apramattane paNa hotI nathI te pachI kevalI sarakhA mahApurUSane te te AhAra saMjJA hoya ja kyAMthI? kevalIbhagavaMtene rasAdikane anubhava te heya che. AvuM kahevAvALAe AhArasaMjJA ane AhAra kare e bene bheda vicAryuM nathI. digambarabhAIe dhyAna rAkhavuM ke kevalImahArAjAone rasanAdika iMdriya dvArA rasAdikane upaga nathI. chatAM rasAdikane anubhava kevalIone nathI te tema kahevAya nahi tIrthakara mahArAjane kevalajJAna thayA pachI dhrANendriya dvArA gaMdhane upaga nathI, cakSurindriyadvArA rUpane upaga nathI. zrotrendriya dvArA zabdane upaga nathI. chatAM tIrthakara kevalI mahArAjA gaMdhanA, rUpanA ke zabdanA ajJAnavALA che ema te kahI zakAya nahi. tevI rIte mehanIyanA udayadvArA thatI IcchApUrvakavALI AhAra saMjJA na heya, te paNa anAvartanIya ane nirUpakrama-AyuSyane lIdhe zvAsozvAsanA pudgalene levAnI mAphaka AhArane pudgale le temAM pramattadazAne sthAna kahevAya nahiM, A badhuM kare che. ane te AhAra pramattadazA sudhInA jIvo AhAra saMjJAthI kare che, eTale kahevuM joIe ke saMsArI jIva mAtra taijasanA sahacArane lIdhe mAtra AhAranI IcchAvALe thaye, ane te AhAranI IcchAthI AhAra karatAM zarIra ane Indriya temaja zvAsozvAsa, bhASA ane mane e vagara IcchAe pudgalenA prabaMdhathI ane karmanA udayathI gaLe vaLagyAM ane pachI jema thayelA gumaDAne paMpALyA zivAya chuTaka thatuM nathI, tevI rIte te gaLe paDelA zarIrAdine TakAvavA mATe vividha prayatna karavA paDe che, chatAM paNa zarIra ane AhAra karatAM Indri Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 3-ju te eTalI badhI jabarajasta che ke rUpIyA karatAM vyAja vahAluM lAge evI dazA thAya che. indrinA prabhAve tenA viSaye tarapha ane te viSayanA sAdhana tarapha jIva tanatoDa prayatnavALe thAya che, ane tenA mATe AkhI jIMdagI gumAve che. evI rIte dareka saMsArI jIva dareka bhavamAM aneka prakAranA AhAre karIne zarIra, Indriya ane tene viSayanA sAdhano ekaThAM kare che, paNa pitAnAM hajAra jana sudhI karelA zarIre je ke hajAro varSo sudhI mahenatanuM pariNAma hoya che, chatAM te zarIre, te iMdriya, te viSaye ane tenAM sAdhanene eka samaya ke jenA be hissA paNa kalpI zakAya paNa nahi, tevA bArIka vakhatamAM choDI daIne punarbhavamAM sidhAvavuM paDe che. eTale TuMkANamAM kahIye te A jIvane dareka bhavamAM A dhaMdhe meLavavuM ane mahelavuM. darekabhavamAM navA navA zarIrAdike meLave ane dareka bhavamAM mUkI de, Agale bhave te khAlIne khAlI pravAsa kare. eTale kahevuM joie ke aNaghaDa bAIne aMge te ema kahevAya che ke, "hAthamAM nahiM keDI ane ubhI bajAre deDI" paNa A jIva te tethI paNa napAvaTa che, kema ke anaMtA -anaMta janma sudhI meLavI meLavIne teNe melyAM ja karyuM te paNa haju A jIvane samajaNa paDatI nathI. ane upara jaNAvelI cakSunI daSTinI rItie bAhyadaSTi thaIne te mAta-pitAdika ane AhArAdikamAM ja lIna rahe che, paraMtu jema Arie AgaLa dharanAre manuSya potAnI cakSuthI pitAnA netranA vikArane spaSTapaNe joI zake che, tevI rIte A jIva anAdikAlathI bAhyadaSTivALe chatAM paNa kaIka evA mahApurUSanA vacanarUpI AgamanA ArisAmAM potAnA AtmAne jue te te kharekhara bAhyadaSTinA svabhAvAvALe chatAM paNa aMtardaSTivALe thaI zake che. - ATalA vicArathI AtmAne aMtaSTi thavA mATe tIrthakarabhagavAnanA vacanarUpI Agama ArisAnI jarUra jarUra che ema nakkI thayuM. dhyAna rAkhavuM ke cauda rAjakamAM dareka bhave bAhapudgale Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 Agamata meLavIne mahelavAvALA anaMtAnaMta ja bhramaNa karI rahyA che, paraMtu pahelA bhavamAM meLavela zuddhabedha ane sAcI mAnyatA laIne A jaMdagImAM AvavAvALA hoya te te yuganI AdimAM tIrthaMkarabhagavAne hoya che, eTale A uparathI nakkI thayuM ke mekSanA mArgane pahela vahelA koIpaNa yugamAM jANanArA, AdaranArA ane tenA kevalajJAnarUpI anantaraphalane meLavIne jagatane mokSamArgane prakAza karanAra keIpaNa heya te te arihaMta paramAtmA che. mumukSudazA sarva Astika-darzane zreSTha gaNe che. jevI rIte jainazAstrakAranA kathana mujaba jainene mokSamArganA prakAzaka ane AcaranAra tarIke arihaMtane mAnavAnI jarUra che, tevI ja rIte dareka Astikane pitAnA matane pravartAvanArAo mokSane mATe ja judA judA matane pravartAvanArA hatA ema mAnIne mArga-pravartaka tarIke AdyapurUSane mAnavA paDe che. arthAt AstikamAtranuM mukhya dhyeya mekSa hovAne lIdhe dareka Astikane te mekSamArganA praNetAne Izvara tarIke mAnavAja paDe che. ke jeo vAstavikarItie mekSane kathana karI zakayA nathI. mokSanA svarUpane jANI zakyA nathI. mekSanA mArgane AcarI zakyA nathI. ane batAvI paNa zakyA nathI chatAM jema chokarAo hIrAnI parIkSAne jANatA nathI ja, caNAThI vigere dvArA hIrAnuM tela vigere karI jANatA nathI, temaja hIrAnI kiMmata paNa jANatA nathI chatAM jhaverIlekee sAcA hIrAne mATe vAparele hIre e je zabda tene te baccAo paNa pakaDI rAkhe che ane te hIrA zabdane vyavahAra kAcanA kaTakAmAM paNa kare che, tevI rIte A ItaradarzanakAre pitAnA AtmAne vItarAgapaNane prApta karI kaivalya-svarUpa nahiM banAvela hovAthI mekSanA svarUpane yathAsthita rIte jANatA nathI, ane te mokSanA svarUpane nahiM jANavAthI tenA kAraNe tarIke Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 3-ju 17 samyagdarzanAdi-ratnatrayIne paNa teo jaNAvI zakatA nathI, chatAM paNa jainadarzananA anukaraNathI chokarAe kAcamAM vAparelA hIrA zabdanI mAphaka potapotAnA mArganA phalamAM mekSa zabdane pravega kare che. ' arthAt dareka Astika dharmavAlA hAya te kudevane devarUpe mAne, kugurUne gurUrUpe mAne, kudharmane dharmarUpe mAne, sudevane sudevarUpe na mAne, sugurune sugurUrUpe na mAne, ane sudharmane sudharmarUpe paNa na mAne, te paNa potAnuM sAdhya te mokSaja che ema mAne che, ane tethI dareka matavALAe mumukSudazAne ekasarakhI rItie uttama gaNelI che, eTale jhaverImAM ane bAlakamAM jema hIrAzabdane uccAre eka sarakhI rIte uttamapaNe vaparAyela che, tevI rIte mekSarUpa sAdhyane nirdeza dareka matavALAe uttamottama rIte kare che. A vAta jyAre khyAlamAM laIzuM tyAre kaIka keIka graMthakAre je jaNAvyuM che ke abhavyajI ke jeone mekSanI IcchA hatI nathI, tevA abhavyajIne A AstikamatanuM mithyAtvIpaNuM devuM saMbhavita nathI, te kharekhara dIrghadraSTithI thayeluM kathana che. jo ke bhavagatadevane deva tarIke mAnavA te paNa Ajegika mithyAtva che, paraMtu tevA bhavaphalanI apekSAe bhavagata devene mAnavarUpa mithyAtva agara nAstikAdikanA mate devane na mAnatAM kugurU Adine mAnavArUpa Agika mithyAtva abhavyajIne hovuM asaMbhavita nathI. paraMtu pUrve jaNAvela mekSanI sAdhyatAvALA Astikadazanene anusaravAthI thatuM AgikamithyAtva te abhavyajImAM heya nahiM e svAbhAvika dhyAna rAkhavuM ke AvI rIte mokSabuddhithI je je matamatAMtaramAM yathAbhadrikabhAve kriyA karavAmAM Ave che, tevI kiyAvALAomAM vinayIpaNuM, dAkSiNyatA priyabhASIpaNuM vigere guNe mithyAtvImAM chatAM paNa anudavA lAyaka bane che. kAraNa ke mithyAtvanI vRddhi thavAne prasaMga te mithyAtvIenA guNonA varNanathI Ave ke jeo Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata pitAnA varNana dvArA kumatamAM dRDha abhinivezavALA hovAthI kumatanA vistAramAM tenA varNananuM paryavasAna thAya, A kAraNane mukhya rAkhIne zAstrakAra mithyASTinA guNanI prazaMsAne niSedha kare eTaluM nahi, paNa je midaSTinA guNanI prazaMsA thaI jAya te tene samyaktvanA dUSaNarUpa gaNe che. ane je te guNavALe bhadrakabhAvavALe hAya, henA guNanuM varNana kumatanI vRddhimAM paryavasAna na pAmatuM hoya, phalitArtha tarIke te guNo mArgane anusaravAvALA havA sAthe te prazaMsApAtra jIvane ane tenA guNonuM varNana sAMbhaLanAra ne mithyAtvanuM dRDhIkaraNa karanAra na thAya, paNa mArganI sanmukhatA karanAra thAya, te tevA guNa anamedavA- gya che. tethI kalikAlasarvajJabhagavAna hemacaMdrasUrijI paNa sukRtanI anumodanAmAM spaSTapaNe jaNAve che ke "yata sukRtaM vizvat tnatritonara tasbananumaDae mAmAtrAnu"i I eTale samyagdarzana, jJAna, cAritrarUpI ratnatrayIne aMge je kaMI sukRta karyuM hoya tenI huM anumodanA karuM chuM, eTaluM ja nahiM, paNa mArgamAtrane anusaranArA sukRtanI paNa anumaMdanA karuM chuM. namaskAramaMtrano eka akSara pAmanAra paNa keTalAM kama khapAve ? A uparathI spaSTa thAya che ke kumatanA AgrahI purUSoe karAtA paMcAgnita, bhRgupate, pRpApAte, mAghasnAna, kAzIkaravata e vigere kAryo anamedavA-lAyaka nathI, paraMtu te kAryo jeTalAM bhayaMkara che tenA karatAM paNa tenI anumodanA seMkaDoguNI bhayaMkara che, ane tethI tevA mithyAtvane dRDha karanAra kAryo akathanIya-kaSTamaya hoya te paNa sujJajanethI e kAryo prazaMsApAtra che ema kahevAya nahiM. ATaluM chatAM paNa mekSanI buddhie mithyAtvanI paNa prApti thavI te bhavyajIva zivAya bIjAne hoyaja nahiM, sujJapurUSoe vicAravAnuM che ke mokSanI buddhie mithyAtvanI Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 3-ju pravRtti paNa je bhavya-paNAnI chApa denArI che, te pachI trilekanAtha tIrthakara-bhagavAne nirUpaNa karela yathAsthita svarUpavALA mekSane mATe te trilekanAtha tIrtha kare te mekSanA kAraNa tarIke jaNAvela samyagdarzanAdikanI vyavahArathI thatI pravRtti te AtmAnI unnatadazAne kema sUcave nahi? A vAta vicAravAmAM Avaze te zAstrakAro je jaNAve che ke namo arihaMtALa nA Adya akSara pukArane agara krama mata ! sAmAanA. Adya akSara "kakArane" dravya thakI pAmanAre paNa agasitterakaDAkaDIthI adhika sthiti mehanIyakarmanI teDI nAkhI che, evAM zAstronAM vacane sujJaAtmAmAM otapreta thaI jaze, je mokSamArganI nIsaraNIne pahele pagathIye dravyathakI AvanArane ATalI badhI uttamatA che te mokSamArgane pragaTa karanAra je kaI paNa hoya te. phakta trilekanAtha tIrthakara bhagavAne ja che. A vAta sujJapurUSa aMta:karaNathI vicAraze te zrI siddhacakranA AdyapadamAM pAMce kalyANakamAM jagatane sukha karanAra, traNe jJAna sahita garbhamAM AvanAra, dIkSAvakhate mana:paryava-jJAnane prApta karanAra, aDhAradoSee rahita, aSTamahAprAtihAryathI yukta, trIza atizayane dhAraNa karanAra, vANunA pAMtrIsaguNae karIne sahita evI dezanA denAra, devendra, narendra ane legIndrothI pUjya, evA jinezvara bhagavAnane prathama sthAna kema ApyuM che? te sArI rIte samajAI jAze. dhyAna rAkhavuM ke hIrAnI kiMmata amUlya che, chatAM tene dekhADanArI cakSunI kiMmata agara upayogitA tethI paNa ghaNI ja caDhIyAtI che. tevI rIte mekSamArganI kiMmata jeTalI AMkIye teTalI ochI chatAM te mokSamArgane batAvanAra trilekanAtha tIrthaMkara bhagavAna arihaMta mahArAjanI uccatA anahada che. tethI ja temanA namaskAra, bhakti, jApa ane dhyAnathI AtmAnuM kRtArthapaNuM karI zakAya che, vaLI cintAmaNiratnanI hAjarI chatAM paNa te cintAmaNiratnathI phalanI prApti Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamota te tevAone thAya ke jeo cintAmaNiratnanI vidhipUrvaka ArAdhanA kare ! jo ke cintAmaNiratnane bhaktanI ArAdhanAthI kaMI meLavavAnuM nathI, bhakti karanAra upara kaMI rAga nathI, temaja bhakti nahiM karanAra upara dveSa nathI, te paNa svabhAvathI cintAmaNiratna ArAdhakane bhAgyazALI banAve che, ane bhakti rahita tathA virodhane nibhAMgIyA kahevA de che. tevI rIte bhagavAna jinezvara mahArAjanI hayAtI mAtra jagane tAranArI thatI nathI, paraMtu te arihaMta bhagavAnanI pUjAbhakti-dhyAna-japa-namaskAra karavAmAM, Ave temaja vItarAga mahArAjane bhaktinI abhilASA nahiM chatAM, bhakti karanAra upara rAga nahiM ke abhakti karanAra upara dveSa nahiM chatAM, bhakti karanArane samyagdarzanAdi ratnatrayIthI bhAgyazALI banAve che ane bhakti nahiM karanAra ke abhakita karanArane mithyAtvarUpI nirbhAgya dazAmAM rahevAne ja vakhata thAya che. arihaMta bhagavaMta ane cAra nikSepa. A vAta samajavAmAM Avaze tyAre zrI siddhacaka mAM pahelA pade arihaMta mahArAja karatAM paNa namaskAranuM ame pada pahelAM kema mUkayuM che? enuM tattva samajI zakAze. yAda rAkhavuM ke sUtrakAroe paNa rihaMtANaM Namo ema nahi kahetAM ane huM to emaja sthAne sthAne kaheluM che, ane e uparathI arihaMta mahArAjAthI phaLanI prApti arihaMta mahArAjanI hayAtI mAtrathI nathI, paraMtu temanI bhaktithI che, ATaluM jaNAvI e mo mahaeNitA mAM cAre nikSepa kevI rIte rahyA che te upara vicAra karIzuM. namo atiti ne gaNanAre dareka manuSya sArI rIte samajI zake tema che ke-arihaMta e zabda akSaranA anukramavALe che, ane tethI te vAcya nathI, paNa vAcaka che. ane evA anukrame akSaravALA vAcakane ja nAma kahevAmAM Ave che. jo arditA padane gaNanAre manuSya je arihaMta pada dvArA namaskAra kare che te je Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 3-juM 21 arihaMtanAmane mAnate hoya te arihaMtapadathI namaskAra karI zake nahi, jagatamAM je zabda aneka arthane kahenAre hoya che pachI te kahevAtA arthomAM bhale AkAza-pAtALa jeTaluM AMtarU heya, chAyA ane Atapa e viSedha hoya, udyota ane aMdhakAra je nAzya-nAzakabhAva heya, chatAM te anekArthanuM vAcakapaNuM zabdamAMthI cAlyuM jatuM nathI, tevI rIte kaIka gozAlA sarakhe manuSya. pitAnAmAM arihaMtapadanI vAcyatAne Arepa karI pitAne arihaMta kahevaDAve ane pote arihaMtapadathI vAcya bane te teTalAmAtrathI. arihaMtanAmanI mahattA ghaTatI nathI. vaLI arihaMta e nAma dareka jene uccAraNa kare che te. sarvanA mukhamAM kaMI bhAva-arihaMtanI hAjarI hatI nathI. tethI, kahevuM ja joIye ke arihaMtapadane uccAraNa karanAro manuSya nAmanikSepane mAnIne ja juno marietALa ema bele che. jo ke arihaMtabhagavAnane AtmA arihaMtapadathI vAcya che. chatAM arihaMtapadanuM vyApakapaNuM che, paNa arihaMta mahArAjanuM tevuM vyApakapaNuM haMmezAM hetuM nathI. tethI bhAvanI sAthe joDAyelA nAmanI jeTalI uttamatA che, teTalI ja uttamatA bhAva-arihaMtathI judA paDelA evA paNa A arihaMta nAmanI mAnavI joIe, kemake je ema na manAya te sAkSAt arihaMtane namaskAra karavAthI je phala maLe te phala. gamo vArditA bolavAthI maLe ja nahiM, eTaluM nahiM, paNa nAmamAM vAyane saMbaMdha na rAkhavAmAM Ave te mane mAradtA kahevAthI kaMIpaNa phala thavuM joIe nahi. kAraNa ke bhASAnA pudgala kevala acetana che ane tevA bhASApudagalene pariNAma karavAthI arihaMtamahArAjanA namaskAranuM phala maLe ja kema? mATe eklA arihaMtanAmamAM paNa mahattA mAnavI joIe. vaLI vizeSa khyAla karavA jevuM e che ke bhagavAna RSabhadevajI Adi tIrthakara kaI divasa paNa eka kSetramAM ekaThA thaI zakatA Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 Agamota nathI, ane tethI koIpaNa jIva eka kSetramAM ekIkAle be arihaMtanA namaskAranuM phala meLavI zake paNa nahiM, namo arihRtAnA uccAraNathI atIta kAlanA anaMta arihaMta bhagavaMte, vartamAna kAlanA kaI arihaMta bhagavaMte, ane bhaviSyakAlanA paNa anaMta arihaMtane vandanA karavAnuM thAya che. A badhuM mahimA nAmanI sAthe kahela bahuvacana che. jo ke e vAta te kharI che ke eka ratI sonAnuM svarUpa je hiya teja lAkhe telA senAnuM svarUpa hoya che. ane je lakho telA senAnuM svarUpa hoya che te ja svarUpa eka rastI jeTalA senAmAM paNa hoya che, tevI rIte eka paNa trilekanAtha tIrthakara bhagavAnamAM je guNene samudAya hoya che, te guNene samudAya atIta anAgata ane vartamAnakAlanA tIrthaMkaramAM rahe che ane atIta, anAgata ane vartamAna e traNe kAlanA arihaMta-bhagavaMte mAM je guNone samudAya che, te eka tIrthakaramAM rahele che. ane e kAraNathI bhagavAna haribhadrasUrijI jaNAve che ke gimi pUmi save te pUryA huMti arthAt eka paNa tIrthaMkaranI pUjA karavAthI sarva paNa tIrthakarenI pUjA thaI jAya che. evI rIte eka paNa arihaMtane namaskAra karavAthI sarva arihaMtane namaskAra thaI jAya che, te pachI jo arihaMtAmAM bahuvacana kahevAnI jarUra rahetI nathI. AvA kathananA samAdhAnamAM ema kahI zakAya ke saMghanA ekapaNa avayavanI, ekapaNa sAdhunI, ekapaNa AcAryanI bhakti karavAthI sarva saMgha-muni ane AcAryonI bhakti thaI jAya che, chatAM paNa pRthaka pRthak saMghanI vyaktionI munionI ane AcAryanI bhakti karanArAone je ullAsa, je bhAvanA, ane te dvArA je tatrakarmane kSapazama eTale nirjarA thAya che te anubhava ane zAstrathI siddha che. mATe ja namo arihRtalsa ema ekavacana na kahetAM jano arihaMtALa ema bahuvacanathI namaskAra kare che. vaLI pUjya puruSone aMge eka hoya te paNa bahuvacana vAstavika Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 3-ju nahiM hovA chatAM rUDhithI gaNAya che. paraMtu jo rietALamAM kaheluM bahuvacana mAtra bahumAnanI ruDhine aMge nathI, paraMtu sarvakALanA sarva arihaMte levAne mATe che. kemake zAstramAM arihaMta mahArAja aMge bahumAna chatAM paNa rUDhithI bahuvacana levA chatAM paNa namohyu je samasta majAvo mahAvIraksa tathA samaLe mahAvIre temaja kalpasUtramAM paNa sakala-kAlanA arihaMtene mATe modhu i madiMtAna kahevAmAM AvyuM che, ane eka bhagavAna mahAvIra mahArAjarUpI vartamAna arihaMtane aMge saphara vigere kahIne AkhA madhu na ekavacanathI sUcanA karelI che. eTale spaSTa thayuM ke arihaMta mahArAja tarapha bahumAna chatAM paNa vyaktine aMge eka vacanane prayoga zAstromAM sthAne sthAne vAparyo che. chatAM ahiM je ja arihaMtA e padathI ArAdhana jaNAvyuM che te sarvakALanA sarva arihaMtenA namaskArane mATe che ane tevI rIte pada belIne ArAdhanA karI mAnavAnuM agara namaskArathI phala prApta thavAnuM teo mAnI zake ke jeo nAmanikSepAne mAnatA hoya, on garihaMtAmAM sthApanA jevI rIte jo arihaMtA janArane nAmanikSepAnI agara nAma-arihaMtanI uttamatA mAnavIja paDe ane dhAravI paDe, tevI rIte Lo arihRtane belavAvALe je bAlyAdi avasthAmAM na hoya te jarUra arihaMta mahArAjanI AkRtine magajamAM lAvIne saritA belI zake, yAda rAkhavuM ke jagatamAM vAcakanA uccAranI sAthe jema vAcyanI pratIti thAya che athavA vAccane dekhavAnI sAthe tenuM vAcakapada jarUra yAda Ave che. tevI rIte vAcya evA padane uccAra karavAnI sAthe vATyanA AkAranA anubhavavALAone te vAcyanA AkAranuM svarUpa dhyAnamAM AvyA vinA rahetuM nathI. agninA Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata pAka-svabhAvane jANavAvALe manuSya agnizabdanA uccAraNanI sAthe jema pAkaguNane smaraNa karanAre thAya che, athavA agninA AkArane magajamAM lAvanAre thAya che, tevI rIte arihaMta mahArAjanA prazamarasa-nimagnAdi AkArane jANavAvALe manuSya mA marihaMtALa padauccAraNa karavAnI sAthe prazamarasa-nimagnAdi AkArane magajamAM lAvyA zivAya rahI zakatuM nathI. vaLI jIma rihaMtANaM mAM AghamAM jaNAveluM game para hAtha ane mastakane joDIne namAvavArUpe hevAthI namaskAra karavA pUrvaka pada khelavAvALA sajajana purUSa arihaMta bhagavAnanA prazamarasa-AkArane magajamAM lIdhA zivAya namaskAra karI zake nahiM. A vAta te sarvane kabula che ke namo arihaMtA kahevAvALe. samaju hoya te jarUra namaskAranI kriyA kare, ane te namaskAranI kriyA karavAvALe je manamAM AvelI arihaMta bhagavAnanI prazamarasa nimagnAdi AkRtine na mAnatA hoya te namasakAra kene kare ? namaskAra karavAnI hAme khAlI bhAga hoya, bhIMta hoya, ke ghaTa-paTAdi kaMI paNa haya, tenA AkArane dhArIne zuM te namaskAra karaze ? sthApanA nikSepanI vyApakatA. dhyAna rAkhavuM ke jagatamAM daSTie dekhAtA sarva-padArthonI AkRti cakSanI aMdara paDe che, keIpaNa dekhanAra manuSya e nathI hete ke cakSumAM je padArthanI AkRti na paDe te padArthanI AkRti te dekhI zake. eTale cekanuM thayuM ke nirjIva AkRti jeNe na mAnavI hoya te manuSya te AMkha paNa ughADavI joIe nahi. kemake AMkha ughADIne dekhanArAnI AMkhamAM te sthApanA AvyA vagara rahevAnI nathI. eTale ephakhuM thayuM ke meDhethI sthApanA nathI mAnatA ema kahenArAne paNa je dekhanAra tarIke rahevuM haze te tene AMkhamAM te sthApanA levI paDaze. eTale meMDhathI sthApanA nakAmI che, sthApanA phAyado karatI nathI vigere balavuM te nhAnA Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 3juM karAo khAtA jAya ane upavAsa karyo kahe enA jevI bAlaceSTA ja kahevAya. tevI rIte ja arihaMta mahArAjane namaskAra karavA mATe me maritAnA pada le te vakhata arihaMta mahArAjane AkAra jANa hoya te magajamAM te AvyA zivAya rahetuM nathI. ane te AkArane uddezIne namaskAra thavAne agara belAvAne che. mATe sthApanA magajamAM jene na lAvavI hoya tene arihaMtA balavAnuMya nathI ane jo mAratALa kahevuM e vyartha ja che. Name arihaMtANathI" dravyasiddhi. evI rIte namo maheMtALa dvArA jema sarvavyApaka evA nAma ane sthApanA jaNAvyAM tevI rIte me marihaMtANaM kahenAra dravyane keIpaNa prakAre dUra karI zake tema nathI. kAraNa ke ame arihaMtALa kahenAre manuSya arihaMtapaNuM AkAzamAM raheluM che evuM mAnavAvALa hetA ja nathI, paraMtu spaSTa rIte jANe che ane mAne che ke arihaMtapaNuM tIrthaMkara mahArAjAnA jIvamAM ja raheluM che. jIvadravya sivAya ajIvamAM arihaMta nAmanuM kama hetuM ja nathI, ke jethI ajIvane arihaMtapaNuM maLavAne vakhata Ave. te pachI ajIva evA dravyane paNa arihaMtapaNuM dhAraNa karavAnuM thatuM nathI ja. paraMtu pUrvabhavamAM vIsa sthAnakanI ArAdhanA karanArA bhAgyazAlI evA jIvadravyamAM ja arihaMtapaNuM AveluM hoya che tethI arihaMtane namaskAra karavA mATe namo ari balavAvALo jIva arihaMta bhagavAnanA jIvadravyane lakSyamAM na le evuM te bane ja nahiM. dravyanikSepa jainazAstrane mAnanArA manuSyo cAlsa sUtrane te sarva prakAre mAnanArA hoya che ane te tenA mAM bhagavAna RSabhadevajI vagere vIsa tIrthakarene rihaMte zittararUM kahIne je stavana karAya che te dravya nikSepe nahiM mAnanAranI apekSAe te juduM ja che. yAda rAkhavuM A. 8 Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 Agamata ke bhagavAna RSabhadevajIthI mAMDIne mahAvIra bhagavAn sudhInA vIsa tIrthakaramAMthI koIpaNa tIrthakarane jIva atyAre nathI te zarIrane dhAraNa karanAra ane nathI te arihaMtanAma kamane bhegavanAra atyAre te te covIse tIrthaka sarvathA karmathI rahita thaIne siddhapadane pAmelA che. te tevA sarvathA karmathI rahita evA siddhine arihaMta nAmakarmanA udayathI thatA arihaMtapaNAne aMge namaskAra kare e bhUta arihaMtapaNArUpI dravyanikSepAnI dhAraNA sivAya banI zake ja nahiM. jeo trilokanAtha tIrthakara bhagavAnanI pratimAnI pUjA karatAM bhegIpaNune Arepa karavAvALA che teeAe vicAravuM joIe ke pratimAne pUjavAvALA te tamArA matanI apekSAe mAtra ajIva evA pASANane bhegI banAve che. parantu tame te siddha bhagavAna jevA nirlepa paramAtmAne karmanA kAdavathI kharaDe che. kemake arihaMtapaNuM nAmakarmanA udayathI ja che ane nAmakarma vedanIya gotra ane AyuSya sivAya hetuM ja nathI, mATe cArakarmathI siddhamahArAjane kharaDe tyAre ja tenalsa belI zake? kadAca ema kahevAmAM Ave ke bhagavAna SabhadevajI Adi covIsa tIrthaMkare dvArA e amArA AtmAnA uddhArane mArga pragaTa karAvAya che tethI te covIse tIrtha"kare mekSe gayA che chatAM ame teone tIrthaMkaranA rUpe ja bhajIe chIe, te pachI trilekanAtha tIrthakaranA bhagavAnanI pratimAnI pUjA karanArA pitAne thayela upakArane aMge ane varabodhilAbhane aMge bhagavAna tIrthaMkaranI pratimAnI ArAdhanA kare che tenI anu. madanA karavAnuM tamAruM nazIba na hoya te judI vAta che. paraMtu niMdA karIne durbhAgyanuM netaruM kema do cho? vaLI je bhUtakALanA tIrthakarone dravyanikSepA dvArA e ja vandana karavAnuM ISTa gaNyuM che te pachI bhAvikAlanA tIrthakaronA jIvarUpI dravya tIrthakarone bhAvibhAvanA kAraNa tarIke namaskAra karavAmAM zA mATe zraddhA thatI nathI? yAda rAkhavuM ke phala sanmukha tIrthaMkarapaNuM terame guNasthAnake hoya che. chatAM bhagavAna tIrthaMkara mahArAjanA janma vigere kalyANakenI vakhate Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 3-ju 27 kudarata paNa teone tIrthakara mAnIne samasta lokomAM paNa ajavALuM kare che. ethI spaSTa thayuM ke jeo bhaviSyanA tIrthaMkarapaNAne aMge tIrthakaranA jIvene na mAne teo pitAne mAthe kudaratane kepa oDhI le che. vaLI tIrthakara mahArAja janma pAme te vakhate siddha buddha Adi guNavALA hotA nathI. e vAta sarvane kabUla karavI paDe tema che chatAM e vAta paNa sAthe kabUla ja karavI paDe tema che ke caramabhavavALA ArAdhaka samyagdaSTi ane bhavyapaNAnI chApa dharanArA zakAdika iMdramahArAjAe te ja janmanA abhiSekanI vakhate siddha buddha mukta Adi guNothI saMbodhana karavApUrvaka stuti kare che ema zrIjabUdvIpa prajJaptimAM spaSTapaNe jaNAve che. eTale siddha thayuM ke bhAvibhAvanI apekSAe paNa samyagdaSTiene te dravyanikSepa vAMdavA lAyaka che. bhAvanikSepa jevI rIte nAma sthApanA ane dravyanikSepAne AzrIne namo mahaiiM tALamAM vicAra karyo, tevI ja rIte bhAvane aMge paNa vicAra karavAnI jarUra che. kemake je tene vicAra karavAmAM na Ave te vAstavika arihaMtanA namaskAranI sthiti ke nahi. sujJa vAcakoe dhyAnamAM rAkhavuM ke jeo tIrthakara bhagavAnanI pUjAmAM lAbha mAnanArA che. vaLI tIrthaMkaranAmakarma ke je badhe ane udaye zubha rUpa ja che, tenA phala manuSya zuM? paNa devatAo paNa jenI aSTaprAtihAryAdithI pUjA kare che, teo ja arihaMta kahevAya che. dhyAnamAM rAkhavuM ke jagamAM gurumahArAjAe dharmakAryane upadeza satata kare che, chatAM prANI rakSA ane abhayadAna tathA anukaMpAdika kAye sAdhanasAmagrIne dharAvanArA gRhastha ja adhika rUpamAM kare che. yAda rAkhavuM ke sAdhuo supAtra dAnane upadeza kare che parantu supAtra dAna karavAne mATe te bhAgyazALI zrAvako ja bane che tevI rIte sAdhu ane zrAvake arihaMta mahArAja tarapha bhaktinI daSTivALA hoya che chatAM paNa rilekanAtha Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata tIrthakara bhagavAnanI pUjA mahArAjA vAsudeva cakravata devatA ane IMdranI pUjA kare te karatAM paNa adhika thavI joItI pUjA karavAne mATe devatAo bhAgyazALI bane che. pratimAne nahiM mAnanAra DhuMDhaka ane terApaMthIo paNa e te kabUla ja karaze ke bhagavAna rASabhadevajI nirmANa pAmyA tyAre bhagavAna rASabhadevajInA nirvANa mahatsavane keIpaNa sAdhu ke zrAvake karyo nathI. paraMtu jabUdIpa prajJapti sUtra spaSTapaNe jaNAve che ke te nirvANa mahatsava IMdra ane devatAoe ja kare che. keIpaNa manuSya ema te nahi kahI zake ke bhagavAna kASabhadevajInA nirvANanI vakhate zrAvake ke sAdhue bhaktivALA hetA, paraMtu kahevuM te paDaze ja ke devatAo ja bhaktinA kAryamAM agrapadane bhegave che. te vAta je zrI jabuddhIpa prajJapti sUtra jaNAve che tevI ja rIte zrI dazavaikAlikasUtra paNa devA ita namaMti nasya dhame ya maLo e vAkayathI spaSTa zabdomAM jaNAve che. sujJa vAcake dhyAna rAkhavuM ke namasati e prayoga namacanti ne jaNAvanAre che ane namasthati e prayAga pUjAnA arthamAM ja bane che. namas avyayathI pUjA artha lAvavo hoya te ja ni pratyaya Ave ane te varSanuM AvavAthI ja namayaMti evuM rUpa bane che. eTale spaSTa thayuM ke je manuSyanuM haMmezAM dharmamAM mana che tene dharmanA avAntaraphaLa tarIke devatAI pUjA maLe che. eTale TIkA ane niryukti kAra vigere paNa e vAkayanA daSTAntamAM paNa arihaMta bhagavAn ke jeo haMmezAM devatAothI pUjAyelA che tenuM ja daSTAnta de che. ke keTalAka vyAkhyAkAre namaMtyaMti ne artha namanti e kare che emAM paNa m dhAtu prapaNAmAM hovAthI eTale jhukavAmAM hovAthI sarva namaskAra Adibhaktine temAM samAveza thAya che. A badhuM kahevAnI matalaba eTalI ja ke namo arihaMtAIne uccAranAre manuSya je arihaMta zabdanA artha tarapha dhyAna rAkhe te jarUra samaje ke akAdi ATha pratihArya rUpI pUjAne jeo devatA dvArAe pAme che te ja arihaMto che. ane tevA aUitene huM namaskAra karuM chuM. jo ke keTalIka jage para nirUktithI karmazatrune haNanArA hoya tene arihaMta kahevAya ema Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 3ju kahevAmAM Ave che. paraMtu e karmazatrune haNavAne artha jaganA chone lAgelA karmonA nAzanI apekSAe leve vadhAre gya thaze, kema ke jagatanA jIne karmonA nAzane raste batAvanAra jagatamAM koIpaNa hoya che te mAtra trilekanAtha tIrthakara bhagavAne ja che. ane A ja kAraNathI arihaMtanA namaskArane hetu jaNAvatAM zAstrakAre mArganA prakAzanane ja jaNAve che. je potAnI apekSAe sarvakarmane nAza laIe te arihaMtapaNAmAM te saMbhavate ja nathI. kemake arihaMtANuM hoya te sarvakarmane nAza na hoya, ane sarva karmane nAza hoya tyAM arihaMtapaNuM na hoya, kadAca bhaviSyamAM sarva karmane nAza bhavane aMte karaze, kemake arihaMta mahArAjAne te bhavanA aMte mekSe ja javAnuM hatuM ja nathI, mATe teo jarUra AThe kamene nAza bhavane aMte karavAnA che tema dhArIne aSTaka rUpI zatrune haNanArA arihaMta che ema nirUkti dvArA kahIe te temAM paNa bhAvi-bhAvanA kAraNa tarIke dravyapaNuM mAnI dravya nikSepa mAnyA sivAya chUTako ja nathI. vaLI je sarvakarmanA nAzane aMge arihaMtapaNuM kahIe te siddha ane arihaMtapaNAmAM pharaka ja rahe nahi ane tethI paMcaparameSTine na mAnatAM cAra ja parameSThI mAnavA paDe. A badhI aDacaNa teone nahiM Ave ke jeo aSTa prAtihAryAdika rUpI pUjAne jeo devatAothI gya thAya che te ja arihaMta kahevAya ane te ja bhAvaarihaMtapaNuM che. ane tenA bhAva-arihaMtapaNAmAM vartavAvALA sarvakAlanA sarva tIrthakarene namaskAra karavA mATe ja To arihaMtANaM e navapadamAM zrI siddha cakranA pahele pade sthApana karavAmAM AvyuM che. siddhacakayaMtra zAnuM banela che? AvI rIte aneka prakAre namaskAra karavA lAyaka, stuti karavA lAyaka, dhyAna karavA lAyaka, japa karavA lAyaka, ArAdhanA karavA lAyaka evA evA arihaMta siddha AcArya upAdhyAya sAdhu samyagdana jJAna cAritra ane tapa e nava padenuM baneluM yaMtra te siddhacaka kahevAya che. Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata jIvanA bhavya svabhAvanI oLakhANa (pU. Agama ddhAraka bahumukhI pratibhAthI AcAryadevazrIe vi. saM. 1989 jeTha suda 14 surata nemubhAI zeThanI vADI, gopI purAnA upAzrayamAM bhavya jInA hitArthe bhavyatva jevA Agamika gahana padArthane rocaka zailImAM khUba suMdara chaNAvaTa sAthe vyAkhyAna prasaMge samajAvela tene saMkSipta utAre jijJAsu tatvarUci nA hitArthe siddhacaka (varSa 1mAM, pAna para) mAMthI cagya sudhArA vadhArA sAthe punarmudrita karavAmAM Ave che. bhavya jIva keNu? zAstrakAra mahArAjA bhagavAthI haribhadrasUrIjI mahArAja bhavyajInA zrI aSTakachaprakaraNa racatAM AgaLa jaNAve che, ke A saMsAramAM A je anAdi kALathI rakhaDe che. e jIvane mekSa prApti karAvavAmAM mukhya kAraNa zuM? uttara e ja che ke bhavyapaNuM ! prathama bhavyapaNuM joIe. mekSa e paNa uttamottama vastu che. e uttamottama prApta karavA mATe pitAnA AtmAne bhavyapaNAnI prApti thaI cUkI che, tevuM darzAvanArUM zuM kaI cinha che? e te mokSanI abhilASA mATe ja zAstrakAroe niyama mAnyuM che ke - jene mokSanI abhilASA thAya, te jIva kharekhara bhavya jIva che !) bhavyatva nahi te mekSa paNa nahi ja? bIjA dArzanike kahetA ke mokSane pAmavA mATe devane mAnavA, temanI sevA-pUjA karavI, jJAna meLavavuM ane vrata vagere karavA Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 3-ju 31 joIe. A saghaLI kriyAo zA mATe karavAnI che? javAba e che ke mekSane pAmavA mATe paNa te pahelAM bhavya jIvane ja mokSa maLe che-bhavyajIva ekale ja mokSane adhikArI che, te vAta nakkI thavAnI jarUra che. e nakkI thavuM ja joIe ke bhavya jIvane mekSa maLe che, bIjAne nahi, je jIva bhavya nathI, tene mokSa paNa nathI ja! jJAna meLavavuM, sarva viratipada grahaNa karavuM, tapasyA, tapa, japa, karavA, vinaya vaiyAvacca vagere AdarapUrvaka sevavAM e saghaLAMnuM phaLa mekSapaNuM che. paNa te saghaLAne pALavA chatAM e, te saghaLAMnuM phaLa mekSapaNuM; te maLe kyAre? jIvamAM bhavyapaNuM hoya te ja ! nahi te nahi ja!! jJAna, japa, tapa karavAM, vinaya sarva virati e saghaLI cIjo evI nathI ke je AtmAne svataMtra rIte ja mekSa ApI zake. koI ema zaMkA karaze ke bhavyapaNuM jema mekSa meLavavAmAM kAraNabhUta che, te ja rIte jJAna vagere paNa mokSa meLavavAmAM kAraNabhUta che, te pachI te cIja-jevAM ke jJAna, tapa vagere paNa-zA mATe mekSa ApanArA che, ema na gaNavuM joIe? A praznano uttara jarUra samajavA je che. aMkuranuM mukhya kAraNa keNu? "bIja." eka udAharaNa-daSTAMta-dAkhala . kheDUta jamInamAM bIja nAMkhe che, bIjamAMthI aMkure thAya che. e aMkura ugavAmAM kAraNabhUta vastuo kaI kaI che? bIja, mATI, pANI, havA e saghaLI vastuo kAraNabhUta che. paNa e kAraNenI sahAya vaDe je aMkura Uge che te aMkurane ApaNe mATIaMkura, jalaaMkura, havAaMkura kahetA nathI; paraMtu ghaune aMkura, bAjarIne aMkura, juvArane aMkura tema ja kahIe chIe. khyAla kare -bIja ekaluM UgI zake ja nahi. te ugADavAmAM bIja mATI, pANI, havA e saghaLA kAraNabhUta che. paNa mukhya kAraNa zuM che? bIja che! bIja pate ja aMkurasvarUpa che ane te anukULa kAraNe maLatAM potAthI meLe ja aMkura rUpa bane che. mATe ja Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 Agamata aMkuranuM mukhya kAraNa te bIja che ane mATI, pANI, havA-e badhAM sahakArI kAraNe che athavA upakAraNe che. mokSanuM bIja te ja "bhavyatva" e ja udAharaNa ahIM paNa AbAda rIte lAgu paDe che. tyAM jema bIja mukhya che tema ahIM mokSa mATenuM bIja te ja bhavyapaNuM mukhya che, ane tyAM jema mATI, pANI, havA ItyAdi che, tema ahIM jJAna, cAritra, tapasyA, tapa, vinaya Adi che. eTale A saghaLA mekSa meLavI ApanArAM madadanIza kAraNe athavA sahakArI kAraNe che. mekSa meLavavA mATenuM mukhya kAraNa te jIvanuM bhavyapaNuM ja che. bhavyapaNArUpI bIja hoya; te ja jJAna, cAritra, tapasyA, tapa AdinI sahAyatAthI tenuM phaLa mekSa e maLI zake che. je bIja na hoya te mATI, pANI, havA vagere maLyA chatAM aMkure ugatAM nathI, te ja pramANe je bhavyapaNuM na hoya evA AtmAne 9 nava pUrvajJAna lIdhuM hoya, pratimA vahana karI heya, zukala lekSAnA pariNAmavALuM akhaMDa cAritra pALyuM hoya te paNa tene mokSa maLI zakatuM nathI e siddha che. kAraNa ke mekSanuM mukhya kAraNa bhavyapaNuM che. tapasyAmAM be-cAra cha mahinA gALe-mahinAnA mahinA tapa kare, vinaya vaiyAvacca kare, badhuM kare, paNa jyAM bhavyatvarUpI bIja nathI, tyAM te bIjanuM phaLa mikSa nahi ja hoya e khulluM che. tAtparya e che ke mekSa thavAmAM mukhya kAraNa te jIvanuM bhavyatva ja che, te ja bIja che ane jJAna, tapa Adi te tenA madadakartA che. aMkura parathI bIjanI parIkSA. have e prazna AvIne UbhuM rahe che ke AtmAmAM bhavyapaNuM che ema jANavuM kevI rIte? evI kaI nizAnI che ke je AtmAmAM bhavyapaNuM che e darzAvI Ape che? sAMbhaLe? aMkura Uge che tethI ApaNe jANIe chIe ke phalANe dANe vAvyuM hatuM, te ja pramANe Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 3-ju 33 mekSa thAya, tyAre ja ApaNe jANI zakIe chIe ke e AtmAmAM bhavyapaNuM hatuM. AtmAnI aMdara jyAre bhavyapaNuM jaNAya che, tyAre te AtmAne mekSa thavAne ja che, evo nizcaya thAya che. A nahi thAya tyAM sudhI mekSanI AzAe je udyama karIe chIe. te badhe AMdhaLAnI ITa je pariName che. A pramANe jeo kahetA hatA, temanI matalaba zI hatI? teo kaI matalabathI A pramANe kahI rahyA hatA? te have tapAse. jainazAstra ema mAne che ke keTalAka jIve bhavya che ane keTalAka abhavya che. jyAre bIjAo ema mAne che ke sarva jI mekSe javAnA che. bIjo pakSa jeo mAne che, temanI e mAnyatA kevI mithyA che te juoteo ema kahe che, ke saghaLA ja kSe javAnA che, paNa tarata ja bIjI vAta rajU kare che ke manuSya zarIramAMnA jIva sivAya bIjA jevo mokSe jaI zakavAnA nathI! je temanI e mAnyatA che ke "manuSya sivAya bIjo jaI na zake te saheje sAbIta thAya che ke temane "saghaLA jI mokSe javAnA che e pUrvapakSa beTo che ane tethI teo sIdhI rIte ja juThA che. manuSyanI parAdhInatA. sarva jIvone mekSa mAne, paNa vaLI manuSyajIva sivAya bIjA jIvane mokSa nahi-e be paraspara virodhI vastu bane zI rIte? manuSyanuM jIvana te haMmezAM parAvalaMbI che. pRthvI! pANI e manuSya vagara jIvI zake che. manuSya hoya te ja pRthvIkAyaapakAya che jIvI zake, ane nahi te marI jAya ema nathI. teukAya-vAyukAyane mATe paNa temaja manuSya na hoya te teukAya ane vAyukAyanA jIvo paNa marI jAya ema nathI. A badhA uparathI eka vAta sAbIta thAya che ke manuSyanI hayAtIne saMbaMdha bIjA jI sAthe che. manuSya jarA vicAra kare ke, huM jagatamAM nahi heu te nukasAna kone? tArA (manuSyanA) nahi hevAthI Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 Agamata keInI paNa jIdagInuM nukasAna nathI. pRthvI, apakAya, teukAya vAyukAya, vanaspati, be, traNa, ke cAra iMdrivALA prANIomAM keIne paNa manuSya na hoya te keIpaNa jAtanuM nukasAna nathI. tyAre manuSyajIvana kaI dazAnuM? jo AdhArarUpa pRthvI na maLe te manuSya gabaDI paDe ! pANI na maLe te manuSya marI jAya che tejaagni na hoya to manuSya AMdhaLe bane ! vanaspati na hoya te manuSya bhUkhe mare ! have vicAra kare ke manuSyanuM jIvana keTaluM badhuM parAdhIna che! AjanA jamAnAmAM pokaLa svataMtratAvAdI ghaNu maLaze, paNa koI evo svataMtratAvAdI nIkaLe che ke jeNe ema kahyuM hoya ke mAre pRthvI, pANI, agni, vAyu keIne AdhIna rahevuM nathI. huM e badhA vinA calAvI laIza ! Aje to uttama cIjanI AdhInatAmAM rahevuM nathI paNa adhama cIjanI gulAmagIrI kAlAvAlApUrvaka kabUla rAkhavAmAM Ave che ! agni manuSyane tAbe nathI, vanaspati AdI adhama cIja tenI gulAmImAM mANasa rahe che -are tenA vaDe ja mANasanuM jIvana TakeluM che, ane A rIte adhama nI gulAmImAM rahenArA mANasane svAtaMtrya levuM che! svataMtra kenAthI thavAnuM hoya? adhama vastuthI! tene badale Aje zuM thAya che? punyazALI jIthI, dharmathI, mAbApathI, buddhizALI jIvAthI, Aje te svataMtra banavAnI vAta thAya che!!! manuSya, pRthvI Adi adhama sthitimAM rahevAthI jyAre svataMtra banI zakatuM nathI tyAre te manuSya ja mekSe jaI zake ane bIjA cha mekSe na jaI zake ema kahevuM te mithyA che. manuSya sivAya mekSa nathI, ane manuSya te pUrepUre parAvalaMbI che te pachI badhA che mekSe javAnA che ema bolI ja kema zakAya? mUMge kahe ke "huM maMge chuM!" te tame zuM kahe? vadate vyAghAta ja ke kAMI bIju ! je ge pitAnuM mUMgApaNuM batAvavAnuM paNa kahe ke, "huM mUgo chuM," te khalAsa!! te pote jUTho che ema tenI belI ja sAbita kare che. te ja pramANe manuSyanuM jIvana paNa ekendriyAdi vagara rahI zake nahi e spaSTa che, te pachI saghaLA che Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 pustaka 3-ju mokSe javAnA che e vAta tyAM ne tyAM ja jUThI thAya che. bhavyapaNuM pArakhe keNu? jaina zAstra kahe che ke keTalAMka cha mekSe javAne lAyaka che, keTalAka nAlAyaka che. je lAyaka che te bhavya che. nAlAyaka che te abhavya che. e bhavyAbhavyanA nirNaya vagara dharma kare te AMdhaLe baheruM kuTAvA jevuM che. tyAre have AgaLa vadhe; A jIve pahelA nirNaya karavAnuM hatuM ke huM bhavya chuM ke nahi? je. huM bhavya heuM te jJAnAdika mATe je udyama karuM te saphaLa thaze, paNa kadAca huM abhavya heu te jJAnAdika mATe karela udyama nakAme jAya, A zaMkA enI khasavAnI nahi, mATe jyAre pitAnA bhavyapaNAnI khAtarI thAya tyAre ja jIva DagaluM bhare. bhavyapaNAne. nirNaya thayA vinA jIva je DagaluM bhare te AMdhaLe baheruM kuTAyA jevuM thAya. tame kabUla kare che ke kayA jIvamAM bhavyapaNuM raheluM che ane kayA jIvamAM abhavyapaNuM rahela che, te mAtra kevaLI jANe, che, bIje nahi. kevaLI zI rIte thayA? bhavyAbhavyapaNuM e pAraNAmika bhAva che. ajIvapaNuM, bhavyapaNuM, e paNa pariNAmikabhAva che. je jIvane jANe che. te ja mANasa jIvanA pariNAmika bhAva bhavyapaNuM, abhavyapaNuM vagere paNa jANuM zake che jema je mANasa ghaDiyALane ja joI zaktA nathI, te ghaDiyALamAM keTalA vAgelA che te kahI zakatuM nathI. te ja pramANe je jIvane oLakhI zakela nathI, te jIvanA pariNAmika bhAvane paNa jANI zake ja nahi e spaSTa che. - jIva-zuddha svarUpavALA jIvane kevaLajJAnI sivAya bIje kaI jANe zake nahi te pachI jIvanA svabhAvane paNa bIje koNa jANI zake? kevaLI tamArA jIvane jue, temAM raheluM bhavyapaNuM jue ane tamane kahe ke tame bhavya che te tamAre jJAnAdika Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata mATe udyama kare, nahi te nahi; eTale pariNAma zuM Avaze tene khyAla kare. kevaLI tame bhavya jIva che ema na kahe, tyAM sudhI zuM tamAre jJAnAdika mATe udyama na kare? tamArA jIvane bhavya abhavya jANuM zakanAra kevaLI, kevaLI zI rIte thayA? te kaheze ke jJAna, cAritra, tapa, vinaya, vaiyAvacca badhAmAM udyama karavAthI! te e kevaLIee udyama zA AdhAre karyo? tamAruM bhavyapaNuM tame jANuM zake che. tene tene jIvanuM bhavya abhavyapaNuM keNe kahyuM? mAne ke tene keI bIjA kevaLIe kevaLa jJAnapUrve "tuM bhavya che" ema kahyuM hoya. te e bIjA kevaLIne "tuM bhavya che" ema keNe kahyuM? ane A vicArazreNI AgaLa laMbAvI juo; pariNAma e Ave che ke tIrthakaranuM thavuM, tIrthanI zarUAta e saghaLuM ja UDI jAya che. kevaLIpaNuM dharmapravRttie kevaLI vagara saMbhave nahi. kevaLInI pAchaLa kaI kevaLI hAjara ho ja joIe. A vastumAM vicchedavALuM kevaLIpaNuM na cAle. kevaLIne kaI kALe vicacheda na mAna ane mAnya te dharma UDI gaye. kevaLajJAnInI satata sattA mAnavI paDe ane te na hoya te dharmane cheDe che. AtmAnA bhavya abhavyapaNanA vibhAga pADayA, paNa chatAM A bhavya ane A abhavya e kevaLI sivAya nirNaya maLe nahi ane nirNaya maLe nahi tyAM sudhI dharma pravRtti karavI e AMdhaLe baheruM kuTAvA jevuM nakAmuM che, eTale khalAsa saghaLI dharma pravRtti ane kSamArga ja baMdha thaI jAya ! tyAre have mArga che ? ahIM ja samajavAnuM che. jainadarzana kahe che ke jIvamAM raheluM bhavyAbhavyApaNu kevaLI sivAya nahi jANI zakAya e vAta taddana sAcI, paraMtu parajInuM bhavyAbhavyapaNuM mAtra kevaLI ja jANI zake che, pitapotAnA AtmAmAM bhavyapaNuM che ke nahi e to dareka mANasa pote samajI ja zake che, je mekSa Icche che te bhavya. jene mekSanI IcchA che te saghaLA bhavya che paNa e Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 3-juM mokSa te ko? ekale tamee mAnI lIdhele game te mokSa Iccha joIe tema nahi, anaMta kalyANarUpa ane saMsAranI upAdhi vinAne je mekSa-te mekSa je Icche che, te paNa bhavya jIva che. banAvaTI sene hoya te paNa tenI mAMgaNI koNa kare? athI! atha enI mAMgaNI kare, paNa e bicArAnuM AgaLa nasIba nathI, kAraNa ke te je senA mAMge che te banAvaTI che. te ja pramANe sAce mekSa jaina zAsanamAM ja hoya to paNa anya darzanamAM rahele. kheTe mekSa tene paNa I che ke? athI ! anya matanI apekSAmAM paNa mokSa mAnanArA bhavyapaNe nizcita thavAmAM aDacaNa nathI. mArgo nusArI che dareka potapotAnA matamAM judA judA rUpamAM, mekSamAM mAnanArA hoya che ane judI judI kriyAo kare che. upadeza-ratnAkaramAM. khulluM kahyuM che ke cAhe jaina matamAM che, cAhe ajaina matamAM hA paNa jeo mekSanI IcchAvALA che teo saghaLA ja bhavya jIvo che. carama-pudgalaparAvatI eTale zuM ?" je koI paNa matamAM rahele jIva saMsArane asAra mAne ane mekSa parama kalyANakAraka cIja che, ema mAne-alabatta e mekSa ke che, tenuM svarUpa kevuM che, tenI carcAmAM na utare-te te jIva jarUra bhavya che. A sthitine aMge zAstrakAroe bhavya karatA caDhiyAte IlakAba yeLe che. A pudgalaparAvarta saMsAra kahIe chIe A jIve anaMtA pudgalaparAvarta karyA che, paNa jene have eka ja-eka ja pudgalaparAvartamAM mekSe javAnuM che, te "tharama-pudagalaparAvatI che. jene mekSanI IcchA thaI tene eka pudgalaparAvartathI vadhAre saMsAra heya nahi, kiyAvAdI zukalapakSI che. tene paNa ardha pudgalaparAvartathI vadhAre saMsAra nahi ja heya. jema samyak vavALAne ardhapudgalaparAvarta saMsAra che. tema zukalapakSIne paNa ardhapudgalaparAva bAkI rahyo che, te zukalapakSI che. te have prazna e ubhuM thAya che ke samyaktvavALe ane zukalapakSI e bemAM pheraze ? samyakatvavALAne Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 Agamata kAMIka nyUna ardhapudgalaparAvarta saMsAra che ane zukla pakSIne paNa temaja che. paNa te chatAM e benI vacce moTo pharaka che. samyakatvavALAne je ardhapudgalaparAvarta saMsAra kahyo te hajAramAM lAkhamAM asaMkhyAta jImAM eka be jene mATe che. ardhapudgala parAvarta saMsAra kayA samakitIne heAya? jagatamAM tame meTAmAM moTI AzAtanA kalpa asaMbhavita hoya tevI paNa AzAtanA tamArI kalpanAmAM khaDI kare. tevI AzAtanA dhyAnamAM Ave teTalIvAra ka. te AzAtanA bhagavate bhagavate samyakatvadhArI ardha pudgala parAvartathI vadhAre kALa saMsAramAM rakhaDe nahi. patita ane pratyanika samyakatvane aMge kahele ardha pudgalaparAvarta e chellAmAM chellI keTI che, jyAre zukalapakSane aMge kahela kALa e pahelAmAM pahelI keTI che. game te jIva pachI cAhe te te ekedriyamAM heya, nigedamAM paDa hoya ke zrI marUdeve sarakhA anAdi nigeda sthAnamAMthI nIkaLI sIdhA mekSe javAvALA hoya, te e paNa temane mekSe javA pahelAne adhapudgalaparAvarta kALa laIe tyArathI zukalapakSa zarU thaI gaye. AvuM jJAnInI daSTie nakkI thAya che te kALa zukalapakSa che. ardha pudgalaparAvarta bAkI hoya tyArathI zukalapakSa zarU thAya. have eka bIjuM kAraNa samaje samyakatvavALAne ardhapudgalaparAvarta sudhI rakhaDavAnuM keIkane ja thAya. tenuM kAraNa dhyAnamAM le. samyakatvanI jaghanya ArAdhanA ATha bhavamAM mokSa ApanArI heya. 'utkRSTa ArAdhanA taddabhavamAM mekSa ApanArI hoya ane madhyama ArAdhanA pAMca bhavamAM mekSa ApanArI heya. te pachI ardhapudagalaparAvarta kALa kayAMthI bhara-kayAMthI pure kare ? ApaNe ATha bhava ka. te paNa 33 nA 8 (3348=364) ra64 sAgaropama eTale kALa thaye, jyAre ardhapudgalaparAvarta kALamAM te anaMtI utsarpiNI ane avasarpiNI, eka utsarpiNI avasarpiNa Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 3-0nuM 39 kALamAM te 20 koDAkroDa sAgaropama evI anaMta avasarpiNI utsarpiNI kALa! e kALa lAva kayAMthI? jaghanya ArAdhanA pachI patita thAya te ThIka, paNa pratyanika thAya te? have patita pratyanikanA artha samajo: be bhAgIyAo hoya te judA paDI phAgaratI kare te patita. paNa jaTiyA ukheDa laDe te pratyanika. je patita thAya te bhAgIdAra sAthe bhAgIdArI mAnate baMdha thAya pratyanika thAya te bhAgIdArIthI chuTo thaI tene teDavA mathe. teDavA na pharate hoya te ATha bhavamAM mekSa yA te samyakatva pAmyA pachI teDavA phare, mULa utpAdakanI jIMdagI upara hallo karavA taiyAra thAya, banI zake teTalA hallA kare, AvuM karanAre ardhapudgalaparAvartathI vadhAre saMsAramAM phare nahi. keTalAkanA muddA pramANe chellA pudgalaparAvartavALAne zukalapAkSika kahe che. meSane vicAra the eTale eka pudgalaparAvartathI vadhAre saMsAra rakhaDavAne nathI. je mATe zrI haribhadrasUrIzvajIe upadezapadamAM jaNAvyuM che ke - mulAso vinajI" jainazAsana evI jAtanuM kalpavRkSa che ke manamAM pUrelAM motInA ceka sAcA karavAnI tenAmAM tAkAta che. duniyAnA vyavahAramAM manathI metInA ceka pUravAthI kaMI na vaLe, ahIM manamAM khetIne ceka pUre te sAcA karI devAnI pUrI taiyArI che. tamAre vicAra thAya eTale tamane mekSa devA tamArI sAthe A zAsana baMdhAya che. have sAcA motInA ceka maLI jAya, te manamAM motInA ceka pUravAmAM aDacaNa zI? manamAM metInA ceka pUre te paNa sAcA karI ApavAnI A zAsananI pratijJA che. paNa vadhe tyAM che ke hajI A mana mekSanI mAnyatArUpa metInA ceka manamAM pUratuM nathI. ATha bhavamAM ja mokSa prazna -A jIve anaMtI vakhate cAritra lIdhA te vakhate mekSa mAne ke nahi? Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata uttara-mokSanI dhAraNAe cAritra lIdhuM ja nathI. zAstrakAroe kahyuM ke anaMtI vakhate levAeluM cAritra te dravyacAritra che. bhAva cAritra anaMtI vakhate AvavAnuM zAstrakAroe kahyuM ja nathI. cAritramAM vadhAremAM vadhAre ATha bhava. bhAvacAritra hoya te te ATha bhAvamAM te mokSa meLavI ja devAnuM. anaMtacAritra thayA te saghaLA dravyacAritra. te cAritra devaleka meLavavA mATe. mAnapUjA mATe, satkAra mATe, je cAritra levAya che, te dravyacAritra che. AvA anaMtAcAritra mekSa ApI zake nahi. je bIDamAM-je khetaramAM jANe vA nathI, te bIDamAM soe varasa ghAsa ja thAya, dhAnya nahi ja Uge. kAraNa ke dhAnyane dANe vAvyuM nathI. tema anaMta cAritra kya, varasAda Ave, paNa bIja-mekSarUpI bIja na vAvyuM eTale dhAnya nahi ugyuM. je cAritramAM devakanA, manuSyalakanA sukhanI IcchA nathI tevuM kevaLa kalyANanI bhAvanAvALuM eka ja cAritra basa che. kalyANanI bhAvanA rahI hoya te e saMsAra nirveda thaye. cAritra bagaDayuM te deva kAdikanI IcchAe. anaMtA cAritre je bagaDyA, te devakAdinA sukhane bagADayA. karmakSaya ke phakta AtmakalyANanI bhAvanAvALuM cAritra kaMIpaNa bagADatuM nathI. evA cAritra anaMtI vakhata thaI zakatA nathI. mArgAnusArIpaNuM dareka matamAM mAnIe chIe. mArgAnusAra paNuM te temanA matanA mekSane anusarIne heya. juThI maheranI IcchA paNa mahoranA athIne thAya. mekSanI IcchAe cAritra thaelA ja nathI. je mekSanI IcchA thAya te te dravya caritra kahevAya ja nahi. satIne nAme strIo baLI maratI hatI, paNa te zAne aMge? mArA kuTuMbamAM huM satI gaNAIza e lebhathI, pachI tenuM jIvana game tevuM hoya. te pachI mAnapUjAne mATe dharmanI kiyAe tIvra hoya temAM asaMbhavIta zuM che? je zAstrakAre anaMtA cAritra kahe che. te ja zAstrakAre jaNAve che ke e cAritra devalekAdikanI IcchAe cAritra levAya te cAritra che. cAritranA bheda, abhavya AtmAoe anaMtAcAritre lIdhA che, tene paNa Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 3-juM dravya-cAritra kahe che. AvA cAritravALAnA manamAM saMsArathI judA svabhAvavALe mokSa che, te mane maLe evI IcchA hoya ja nahi. pAMca pAMca varasanA gALAmAM ramatA Dekara mArI AbarU vadhe ke ghaTe e jotA nathI; te ja pramANe abhavyone saMsArathI judA rUpane mekSa mane maLe evI IcchA thatI nathI. bhAvacAritra lIdhA pachI virAdhanAmAM AvI jAya te athavA pratyenakapaNAmAM jAya te rIte nathI. pratyenIkapaNuM thayuM, te pharI cAritra maLavuM muzkela che. maricIe pahelavaheluM cAritra lIdhuM te AtmakalyANanI IcchAe cakravartI rAjagAdI cheDI dIdhI ane sAdhupaNuM lIdhuM. paNa je vakhate pratyanika thayA te vakhate zuM? pratyanika thayA te vakhate bhAva cAritranuM bIja nAza pAme che. manamAM metInA ceka pUre te paNa sAcA thAya che. have mULa vAtamAM Ave. jaina zAsanarUpI kalpavRkSa samAsa manamAM metInA coka pUre tene sAcA karI de che. paNa A kalpavRkSa te evuM che ke sAcA metI mAgo te sAcA metI paNa Ape ane khAsaDA mAMge te khAsaDA paNa Ape. uttama phaLa kalpe te uttama phaLa paNa Ape, adhama phaLa kalyo te adhama phaLa paNa Ape, upAdhithI judo mekSa nAmane padArtha tame mAnI le te sAce mekSa tamane meLavI de e A zAsananI pharaja thaI paDI che. jema hUMDInI judI judI mudata hoya che, tema mekSanI paNa judI judI mudata che. tame tatvanI pratIti karI mokSanI IcchA rAkhe te adhapudgalaparAvatamAM mokSa. tamArA nirvAhane thalAvI zake, te sivAya bina jarUrI pADe che te badhAne sara to ATha bhavanI mudata evA rUpamAM Ave ke bhale mAruM jIvana ane mArA jIvananA sAdhane rahevAnA hoya te rahe ane javAnAM hoya te jAya, paNa mAre te mekSa, mekSa ane mekSa joIe ja, ane tene aMge pravRtti karavI ja joIe. te daSTie saghaLA pApanI pravRtti baMdha A, 9 Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 Agamata kare : hiMsAdika pAMca hathiyAro upara jora rAkhIne kama rAjA rAjya karI rahyo che, A pAMca hathiyAre buTTA kare, tene traNa cokaDI UDI gaI eka cokaDI bAkI rahI! te ekAvatArI gaNAya, je manane paNa AMcake na AvavA de, bIjA kazAmAM (zabdAdikamAM) mana na jAya, eka ja pariNatimAM AvI jAya, kadAca mekSamAM na rahe, paNa bIjA kazAmAM mana na jAya; te te ja bhave mekSa ! mekSanI AvI tarata mudatanI hUMDI nakakI kare, ke pachI vadhAremAM vadhAre lAMbI mudatanI hUMDI nakakI kare; te tamArA potAnA hAthamAM che. mAtra IcchA kare te eka pudgalaparAvartamAM ja ekSa. e lAMbAmAM lAMbI mekSa saMbaMdhI hUMDI che. mekSanI zaMkA paNa mekSa Ape che. hajI ethI AgaLa vadhe, zAstrakAre te ema kahe che ke mane mekSa maLaze ke nahi maLe? evI zaMkA kare te paNa A zAsana tamane mekSa ApavA baMdhAya che, paNa te mekSa kyAre maLe e nakkI nahi. zaMkA kone thAya? cAMdIne jANatA nathI, cAMdI che ema mAnate nanI, cAMdI sArI cIja che ema mAnatA nathI tene evI zaMkA thAya ke A te cAMdI che ke chIpalI che? vastunI siddhi te mAnavI ja paDaze. "mekSa" e satya che ane e ja kalyANaprada che, ema mAnavuM te paDaze ja. pachI tevuM mAnyA pachI e mekSa mane maLaze ke nahi maLe evI je zaMkA kare che tene A zAsana mekSa meLavI ApavAnI pratijJA kare che. paNa AvI zaMkAo kene hoya? abhavya jIne ke bhavya jIne? mekSa lAyaka haIza ke nahi, e zaMkA abhavyane hatI nathI. prAptinI zaMkA kone thAya? padArthane jANe, jANyA pachI mAne. mAnyA pachI ISTa gaNe, InTa gaNyA pachI e padArtha na maLe te ThIka nahi, maLe te ja ThIka evI dhAraNA thAya. e dhAraNAmAM A saMjogo na maLavAnA che, maLavAnA saMjoge te AvA hoya ema jue; pitAnA na maLavAnA saMjogo upara mukhya madAra na bAMdhe, Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 3-ju 43 maLavAnA saMjAge upara najara jAya, tyAre ja zaMkA thAya ke mane makSa maLaze ke nahi? A zaMkAnA sthAnavALAne zAsakAre mokSe javAne lAyaka bhavya chava gaNe che. kevaLI hoya te bhavya-abhavyapaNuM jANe che tethI te jIvanuM bhavyapaNuM jaNAve te ja mokSa mATe pravRtti karavI ane te pahelAMnI pravRtti niSphaLa che e zaMkA A rIte UDI jAya che. parajIvamAM raheluM bhavyAbhavyapaNuM te sAkSAt kevaLI jANIne kahI zake che, bIje te jANuM zake nahi, paNa pitAne jIva bhavya che ke nahi te vAta mokSanI IcchA dvArAe jIva pote nakkI karI zake che; ane e mAge pravRtti karI zake che, bIjAnI aMdara paNa raheluM bhavyapaNuM tIrthakaranA kuLamAM utpatti, zatrujya tIrthe javuM ItyAdika kAraNathI nizcita thaI zake che, paNa tenI ahIM vizeSa upayogitA nathI, upayogitA to mAtra potAne mekSanI IcchA thavAthI potAnuM bhavyapaNuM nizcita kare ane tethI ja ni:zaMkapaNe mekSa sAdhavA mATe mekSanA kAraNemAM yathAsthita pravRtti kare tenI ja che, sarvamaMgala. gurumUrti ke tenI pUjA aMge dhyAnamAM mAM rAkhavA jevuM kaI paNa prAcIna ane prAmANika graMthamAM AcArya bhagavaMtanuM svataMtrapaNe nAtrAdi, mukuTAdi, pratihAryo e pUjana karavAnuM vidhAna ke pravRtti jaNAvanArA koIpaNa akSare hoya ema jAhera thayuM nathI." Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ digaMbara matane pravartana kALa [pU. Agamadhara bahuzruta sUrizekhara dhyAnastha svargata AgaddhAraka AcAryadevazrIe vi. saM. 190 rAjanagara muni saMmelananA jainazAsana para AvatA virodhIonA AkramaNone khALavA pAMca AcAryonI saMmatithI prakaTa thatA "zrI jainazAsana prakAza," (varSa 1, aMka 4 thA)mAM "digaMbaranI utpatti" nAmathI lekhamALA zarU karela. te ghaTita pheraphAra sAthe Agama tamAM te lekhamALA surakSita bane ane jijJAsuone navIna tatvAvadha thAya te hetuthI punarmudrita karAya che. gahana bAbate A lekhamALAmAM che. jJAnanA caraNomAM besI rahasya samajavA prayatna kare. saM. ] digambaranI utpatti 8 huM digaMbaronI utpattinI sAlano pheTa 8 le. AcArya mahArAja zrImata sAgasanada sUrijI mahArAja trilokanAtha tIrthakara bhagavAna mahAvIra mahArAjanA zAsanamAM mahAvIra bhagavAnanA nirvANa pachI chase nava varSe digambare zAsananA bAre prakAranA saMgathI dUra thayelA che. jo ke digaMbarenA "dazanasAra'nI aMdara tenA kartA devasena vikrama saMvata 136mAM vetAMbarene mata utpanna thaye ane te vallabhIpuramAM utpanna thaye ema jaNAve che. te te "dazanasAranI apekSAe vikrama saMvatanI zarUAta vIra mahArAjAnA nirvANa pachI 470 varSa gayA pachI thaelI hevAthI Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 3-ju 5. 470 + 136 arthAt vikramanuM vIra mahArAja vaccenuM aMtarUM ane devasene kahelA varSanI saMkhyA baMne ekaThA karavAthI 606 varSa thAya che, eTale digaMbara ane tAMbaranA judA paDavApaNAmAM varSanI saMkhyA lagabhaga maLatI ja Ave che, paNa bArIka daSTithI avalokana karanAre joI zakaze ke je zvetAMbaree digaMbaranI utpatti kalpita rIte kahI hota te teo digaMbaranA kapelA 606 varSa karatAM ghaNI ja pahelAMnI ke ghaNIja pAchaLanI varSa saMkhyA batAvata, paNa tAMbaree digaMbaranI u5tti kalpita rItie nathI kahelI, paNa vAstavika rIte 609 vIra varSanI je saMkhyA hatI teja jaNAvelI che, ane te 609 ne dekhIne ja digaMbaree vIra mahArAjanA varSanI saMkhyA paNa na lIdhI ane vetAMbarae kahelI bhinnatA karatAM traNa varSa pahelAM bhinnatA jAhera karI. bIjuM e paNa vicAravAnuM che ke vIrazAsanamAM paDele bheda jaNAvatAM vIrazAsanane ja saMvata jaNAvo joIe, chatAM te vIra zAsanane saMvata na jaNAvatAM vikrama saMvatanI saMkhyA je jaNAvavAmAM AvI teja jaNAve che ke-te digaMbarae mAtra vikramanI saMvata saMkhyAne mAnanArA lokonA magajane bharamAvavA mATe ja te vikramanI saMkhyA melelI che. vaLI jainazAsananA ItihAsane jANanArAothI e vAta ajANI nathI ke vIra mahArAjanI sAtamI sadImAM vIra mahArAjanA zAsananuM kendra unI ane pATaliputranI vacce hatuM. digaMbaranI utpatinuM sthAna tethI vIra mahArAjanA 609 varSe digaMbarAnI je upatti vetAMbaree te madhya-hiMdustAnamAM jaNAvelI che te vyAjabI TharI zake. dhyAna rAkhavAnI jarUra che ke janadharmanuM kendra kAThiyAvADamAM navamI ane dazamI sadImAM mahavAdIjI pachI thaeluM che. Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata vallabhIpuramAM zvetAMbaranI utpati kahevI te asatya kema? itihAsa sApha sApha jaNAve che ke madyavAdIjInA bAlyakALamAM vallabhIpura ke je kAThiyAvADanuM mukhya sthAna hatuM temAM kevaLa bauddhone pracAra hate. mahuvAdIjInI mAtA kevaLa mahArAjAnI bahena hevAne lIdhe ja jainadharmane pALI zakatI hatI ane te mAtAne ekalI jaina dharmanI kriyA karatI dekhIne ja malavAdIjIne samagra lekenI dharmakriyAthI bhinna dharmakriyA lAgatAM ja dharmakiyA saMbaMdhI prazna karavAnI jarUra paDI, ke tuM A sarva leke karatAM bhinna dharmakriyA kema pALe che? A uparathI mallavAdIjIe bauddhone kAThiyAvADamAMthI kADhavAnI pratijJA karI ane te mahApurUSa te pratijJA pALavAmAM phatehamaMda thayA, ane tethI bauddhone kAThiyAvADa choDI devuM paDayuM ane tyArapachI sAtamA AThamA zatakathI kAThiyAvADamAM janadharmanI jAherajalAlI cAlavA mAMDI. vaLI e paNa vAta ItihAsa jaNAve che ke svAmIjI mahArAja ke jeo vIra mahArAjanI chaThThI zatAbdimAM kALa pAmI gayA teo ane AryarakSitasUrijI ke jeo apRthakatva-anuganA pravartaka che, ane tyAMja ghaNuM vicarelA che, ane bhagavAna svAmInI vakhate kAThiyAvADamAM konuM AlaMbana te zuM paNa sAmAnya devatAI pravAha paNa jainene mATe eTale badhe pratikULa haze ke jethI zAzvatagiri tarIke manAelA zrIsiddhAcalajI ke je vallabhIpura eTale vaLAnI ghaNI najIkamAM che, tenI upara pratimAjI padharAvavAmAM paNa devatAI upadravane pAra rahyo na hate. vaLI vallabhIpuranI jAhojalAlIne ItihAsa vIra mahArAjanI sAtamI sadI karatAM ghaNuM ja pAchaLathI zarU thAya che, A vAta vallabhIpuranA sikkA vigerethI zodhakhoLa karanArAoe spaSTapaNe jAhera rIte jaNAvI dIdhelI che. mATe bhagavAna mahAvIra mahArAjanI sAtamI sadImAM Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . 47 pustaka 3-juM vallabhIpuramAM tAMbaranI utpatti thaIe kathA vyAjabI karI zake tema nathI, paNa digaMbarenI je utpatti hiMdustAnanA madhya bhAgamAM AvelA rathavIrapura nagarathI kahe che te dezamAM te vakhate jaina dharmanuM kendra hevAthI karI zake che. digaMbaroe zvetAMbaramata pravartakanuM nAma kema nathI jaNAvyuM ? vaLI jhavetAMbare sAtamI sadImAM madhyahiMdustAnanA ravIrapura zaherathI thaelI utpatti je jaNAve che te jema ItihAsanI apekSAe kSetrasaMgata che. tevI ja rIte vetAMbare digaMbaranA Adyapravartaka purUSanuM nAma zivabhUti ane tenA zauryanI apekSAe sahaamala ke jeo kauDinya (kundakunda)ne gurU hatA, temanAthI jAhera rIte jaNAve che. jayAre devasena pitAnA karelA "dazanasAra zAstramAM vallabhIpuramAM tAMbaranI utpatti vikrama saM. 136 (vIra saMvata 606)mAM jaNAvatAM kaI paNa AcAryane ke je vetAMbaramatane utpanna karanArA heya tenA nAmane ullekha karatA nathI. digaMbarane zvetAMbaranI kalpita utpatti kema kahevI paDI! - have vicAra karavAnI jarUra che ke jene tAMbaranI utpattinuM sthAna ane saMvata mAlama paDe ane tene ullekha karavAne vakhata Ave tyAre te matanA utpAdakanuM nAma na jANe ane tene ullekha na karI zake tevA manuSyane bIjAnuM anukaraNa karIne kapila kalpita kathana karanAre kahevuM paDe ke nahi? digaMbaronI paraMparA calAvanAra vaLI e paNa dhyAnamAM rAkhavAnuM che ke-vetAMbaree ekalA digabaramatanA pravartAvanAranA nAmane ja ullekha karyo che ema nahi, paNa temanA Adya be ziSyanA nAmane paNa spaSTapaNe ullekha karyo che, Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 Agamata eTale kauDinya (kundakunda) ane keTTavIra digaMbaranI paraMparAne pravartAvanArA che, ema cakakhuM jaNAvyuM che, jyAre digaMbaree AvetAMbaramatane utpanna karanAra AcAryanuM nAma lakhyuM nathI, temaja tenI paraMparA kayAMthI zarU thaI, e paraMparA zarU karanAranuM nAmanizAna paNa ApyuM nathI. kalpanAthI zvetAMbarene navA kema kahevA paDayA? A uparathI bArIka daSTie jenArane saheje mAlama paDaze ke sAtamI sadI pachI jyAre kAThiyAvADamAM jainenuM kendra thayuM ane 'digaMbarone pracAra dakSiNa tarapha ke jyAM mAtra saMprati mahArAjanI vakhate dharmane pracAra hatuM, tyAM eka bhAgamAM javAnuM thayA pachI jyAre kavetAMbare taraphathI temanA matane jainazAsanathI bahAra hovAne pikAra jAhera thaye, tyAre ja te digaMbarone te satya pikAranA pratyAghAta tarIke vikamanI bIjI sadImAM kAThiyAvADanA vallabhIpuramAM vetAMbarenI utpatti kahevI paDI, paNa teo ghaNe dUra kALe ane dUra kSetre rahIne kalpita rIte zvetAMbaranI utpatti kahevAvALA hovAthI zvetAMbara matane utpanna karanAra AcAryanuM nAma kahI ke lakhI zakyA nahi. padhi-upakaraNane niSedha karanAra kuMdakuMda vaLI e vAta paNa dhyAnamAM rAkhavAnI che ke - vartamAna kALamAM vartatA digaMbara sAhityamAM sAdhune upAdhi nahi rAkhavAne mULathI upadeza zarU thatuM hoya te te kuMdakuMdAcAryanA danaprAta" vigere graMthanI pachIne ja che, arthAt kahevuM joIe ke kuMdakuMdAcArya ke je zivabhUtinA mukhya ane prathama ziSya hatA, temaNe ja saMyamasAdhana upAdhinuM khaMDana karavAnI zarUAta karI, ane tyAMthI te digaMbaramatanI jaDa peThI. digaMbaree jaNAvela kAraNanI kalipatatA vaLI digaMbara zvetAMbaranI utpatti mATe je kAraNa jaNAve chete kevaLa kalpita ane bALakone paNa hasavA jevuM lAge che. Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 pustaka 3-juM digaMbara jaNAve che ke "vikramanI 136 eTale vIra mahArAjanI da6 nI sAlamAM vallabhIpura arthAt kAThiyAvADamAM dukALa paDaze, eTale tAMbarathI nagnapaNe na rahevAyuM ane te kAraNathI zvetAMbarae vastra dhAraNa karyA" A sthaLe sAmAnya manuSya paNa vicAra karI zake tema che. ke-dukALanuM bhayaMkarapaNuM hoya tyAM vastravALAne vastra cheDIne nAgA thavAne vakhata Ave ke vastra na dhAraNa karatA hoya te vastra dhAraNa karatA thAya? bALake paNa samajI zake tema che ke-anAja prAptinI dula bhatAne vakhate bhUkhe maratA manuSya vastra dhAraNa karatA hoya te paNa vastra vagaranA thAya, paNa duSkALane lIdhe vastronuM dhAraNa karavAnuM kahevuM, e te kaI paNa akkalavALAthI banI zake nahi. mUlaM nAsti kutaH zAkhA ? vaLI vikrama saMvata 136 mAM eTale ke vIra saMvata 66 mAM kAThiyAvADamAM e bhayaMkara duSkALa paDe hatuM ke jemAM nAgAone nAgA chatAM vastra dhAraNa karavAM paDayAM e koI paNa ItihAsa purA ApatuM nathI. ' arthAt A badhA uparathI digaMbarae tAMbarane mATe kahelI utpatti sarvathA ghaDI kADhelI kalpita che ema temaNe jaNAvelA duSkALanA kAraNathI paNa spaSTa thAya che. digaMbaranI zAsana bAhyatA jaNAvanAra zvetAMbara zAstrone samUha ane tenI ekavAkyatA - tAMbaroe digaMbaranI je utpattinuM kAraNa jaNAvyuM che, te tAMbaree jaNAvelA kALa ane kSetranI satyatAnI mAphaka kharekhara satya karI zake che, tAMbare pitAnA sarva zAstromAM jyAM jyAM digaMbaranI utpatti jaNAve che tyAM tyAM eka sarakhe kSetra, kAla ane kAraNane sadbhAva jaNAve che. Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 Agamata digaMbaranA devasenanA racelA "darzanasAra sivAyanA koI paNa zAstramAM vikrama saMvata 136 mAM duSkALa paDavAthI vallabhIpuramAM zvetAMbaramata utpanna thaye te lekha nathI, ane darzanasAranA kartA devasena sAtamI sadImAM te zuM paNa vIra mahArAjanI bAramI-teramI sadIthI paNa pachI thaelA che, eTale kahevuM joIe ke vetAMbaranA pikArathI baLelA devasenane te beTI utpatti lakhavAnI pharaja paDI. vetAMbaramAM Avazyaka niryukti, uttarAdhyayana. niryukti, vizeSAvazyakabhASya ane tenI cUrNi, vRttio vigere keTI sthAnamAM digaMbaranI utpatti ApavAmAM AvI che, ane te sarva sthAne kSetra, kALa ane kAraNe eka sarakhAM ApavAmAM AvelAM che, ane te grantha devasena karatAM paNa ghaNuM ghaNuM pahelAMnA racAyelA tathA pustakArUDha thaelA che, ane devasenanI apekSAe je pite navI kalpanA karI hoya, pahelAMnA keIe te kalpanA na karI hoya, te te ema kahevuM joIe ke bAramI-teramI sadI pachI atyaMta akaLAIne devasene ga5 calAvI ke je gapa upara jaNAvelA vetAMbaranA zAstronI racanA karatAM ghaNuM pAchaLanI gaNAya. digaMbara matane utpanna thavAnuM kahenArA madhyastha te satya kema ? kavetAMbara zAstromAM digaMbaranI utpattinuM je kAraNa jaNAvavAmAM Ave che te tatvajJa purUSane "digaMbarone vasa choDavAmAM megya kAraNa che" ema mAlama paDyA sivAya raheze nahi. prathama te tAMbaranAM sarva zAstro digaMbaramatanA Adya. pravartakane ghaNuM ja zUravIra ddho hoya tema jaNAve che, eTaluM ja nahi paNa tene rathavIrapuranA rAjAne ghaNuM ja mAnIte saradAra hatuM ema spaSTa zabdomAM rAga jAhera kare che. je vetAMbaroe digaMbaranI utpatti kalpita rIte kahI hatI Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka -ju 51 te prathama teo A ItihAsa jaNAvata nahi, ane parasparanI zreSabuddhinI lAgaNI prasaryA pachI je A hakIkata kahevAmAM AvI hata te digabaramatanA Adya pravartakane zUravIra haiddhA ane rAjAnA mAnItA saradAra tarIke jaNAvata nahi, jaina zvetAMbarazAstramAM zUravIra yoddhA tarIke ke rAjAnA mAnItA saradAra tarIke sarvatra je eka sarakhI rIte sthiti jaNAvavAmAM AvI che teja jaNAve che keA hakIktanuM lakhANa ghaNA kALa pachI ke dveSabuddhithI thaeluM nathI. vaLI sarva vetAMbarazAstromAM te sahasamakSa(zivabhUti)nuM, niraMkuza vartana gRhasthApaNumAM jaNAvavAmAM AvyuM che, te tenI dvApaNanI pariNati ane rAjamAnItApaNAne aMge aNaghaTatuM che, ema keIpaNa manuSyathI kahI zakAya tema nathI. zivabhUti upara rathavIrapuranA rAjAne rAga vaLI vetAMbara-zAstro sarva ekI avAje ema kabula kare che. ke-te rathavIrapuranA rAjAne rAga zivabhUti upara dIkSA lIdhA. pachI paNa ghaNe rahela che. je zreSabuddhithI A kathA lakhavAmAM AvI hatI ke kalpanAthI khaDI karIne e utpattinI kathA lakhavAmAM AvI hatI te rathavIrapuranA rAjAne zivabhUtinA guru mahArAja upara rAgavALo na TharAvyuM ke jeo digaMbarane zAsanathI bahAra karavAvALA hatA, paNa zivabhUti ke je khuda na mata kADhanAre hate tenA aMgata rAgI tarIke rathavIrapuranA rAjAne jaNAvyuM, te jaNAvata nahi. vaLI vetAMbara sarvazAstro rathavIrapuranA rAjAne zivabhUtino eTale badhe rAgI jaNAve che ke-jene aMge rathavIrapuranA rAjAe ratnakaMbala sarakhI meMghI cIja te zivabhUtine vaherAvI. rathavIrapuranA rAjAnuM janadharma pratye ajJAna A sthaLe eTalI vAta te spaSTa ja che ke rathavIra purane Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para AgamajAta rAjA jainadharmane jANanAre ke mAnanAra hatuM nahi. paNa phakta zivabhUtinA premaneja jANanAre hatuM, ane tethI sAdhuone nahi kalpatuM ratnakaMbala devAne taiyAra thaye ane te paNa zivabhUtine devA taiyAra, nahi ke temanA guru mahArAja ke jeo AcArya hatA, temane AvI rIte jaina dharmane ajANyo ane kevaLa zivabhUti upara sneharAga dharanAra rAjA nine nahi khapatuM evuM ratnakaMbala zivabhUtine Ape temAM kAMIja Azcarya nathI. ratnakaMbala upara zivabhUtinI mUccha vaLI sarvazAstromAM e paNa eka sarakhI rIte ane satyapaNe lakhAyuM che ke te ratnakaMbala upara zivabhUtine ghaNIja mUccha thaI svAbhAvikarIte e saMbhavita che ke jevI vastu bIjA sAdhuo vAparatA na hoya ane te vastu pitAne maLe ane temAM paNa rAjA taraphathI, rAjAe bhakti tarIke apUrva cIja ApelI hoya ane te grahaNa thaI hoya te te cIja ziSyanI vinayavRttine cheDIne svataMtrapaNe rAkhavAnuM mana thAya ane tevI rIte AvelI tevI apUrva cIjamAM avihaDapaNe rAga rahe. A svabhAvane jyAre vicArIe tyAre zvetAMbarazAstramAM sarvatra zivabhUtie te ratnakaMbalane vITIAmAM rAkhyuM, ema je kahevAmAM Ave che te ghaNuM ja sAcuM ane yogya che. zivabhUtinI mamatAnuM sthAna ratnakaMbala ne tene nAza dIkSA lenAre manuSya je ke pitAnA AtmAne bhayaMkara saMsAra-dAvAnaLathI bacAvavA mATe taiyAra thaeluM hoya che, ane tethI prathama te dIkSita thanAra poteja pitAnA pariNAmathI karma- baMdhanA kAraNothI dUra rahe che, ane tethI mAyA-mamatAne karate nathI, paNa kSApathamika bhAvamAM rahela AtmA te pariNati satata aMze karmanA uMdayane lIdhe TakAvI zake nahi, ane je vakhate te Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pake pustaka 3-ju pariNati phare tevI vakhata azubha Alabane kadAcita je maLI. jAya che. to jIvonuM patana thaI jAya che, paNa tevI vakhate guramahArAjA ke jeonuM AlaMbana te bhavyajIvo saMsAra samudrathI taravAne le che. te guru mahArAjanI pharaja AvI paDe che ke te saMsAra samudrathI taravAne zaraNe AvelA bhavya jIvane je azubha. AlaMbana maLeluM hoya te dUra karAve, ane te bhavyAtmAnA pariNAmane audayika bhAvathI haThAvIne kSApazamika bhAvamAM lAve.. je ke mukhyatAe gurUmahArAjanuM dhyeya te ziSyanA pariNAma sudhAravAnuM hoya che, paNa karmavazavata sarva AtmAo AlaMbanane AdhIna hovAthI gurumahArAjanI pharaja prathama te azubha AlaMbana dUra karavAnI rahe che, ane A vAta vicAratAM ghaNu yuktiyukta. mAlama paDaze, kemake jinezvara bhagavAnee sAdhu mahAtmAone brahmacarya pariNatino upadeza ApatAM strI, pazu, paMDakavALI vasatine tyAga vigere nava brahmacaryanI guptie pALavAne upadeza ghaNAja jerathI Apele che, tevI rIte ahIM paNa AcArya mahArAje zivabhUtine saMsArasamudrathI taravAne mATe hastAvalaMba Apele hovAthI te zivabhUtine ratnakaMbalanI thaelI mUcha choDAvavI atyaMta vyAjabI hatI, ane rAjAe ApelA ane teNe grahaNa karelA sAdhune nahi ka9patA evA ratnakaMbala ke je tenI mUchanuM AlaMbana hatuM, tene nAza karyA sivAya bIje raste nahotuM ane tethI te zivabhUti ozIkAmAM bAMdhelI te ratnakaMbalane vAraMvAra jo hovAthI mUchita thaele jANI te zivabhUtirnI gerahAjarImAM AcArya mahArAje te ratnakaMbalanA kaTakA kya. ne te kaTakAo, sAdhusamudAyane vaheMcI dIdhA, ane tene pAchaNuM karAvyAM. zivabhUtine pragaTele kedha dAvAnala A badhuM banyA pachI zivabhUtinuM bahArathI upAzrayamAM AvavuM thayuM, ane te jyAre jyAre bahArathI AvatA hatA tyAre pitAne atyaMta vahAlI lAgela ratnakaMbalane jatA hatA, ane A Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 Agamata vakhate te zivabhUtie ozIkuM cheDI ratnakaMbala jevA prayatna karyo, temAM te ratnakaMbala na maLavAthI mUchitenA hRdayane mUcchane viSayanAza thavAthI je AghAta tha saMbhavita che te AghAta tene tha, paNa jyAre te ratnakaMbalane phADIne AcArya mahArAje kaDakAe - sAdhuone pAchaNa tarIke ApyA che, ema mAlama paDayuM tyAre tene te hadayane AghAta krodha dAvAnaLarUpe pariName. paNa te - ratnakaMbala jevI sAdhune nahi khapatI vastu pite svataMtra lIdhelI, - rAkhelI ane mUchane viSaya karI dIdhelI hevAthI te vakhate te bAbatamAM te krodha-dAvAnaLanI javALAne ja jaLahaLate emane - ema rahyo. A badho krodhadAvAnaLa bIjA keI upara nahi paNa - ratnakaMbalane phADanAra AcArya mahArAja uparaja hate. jinakalpanA varNanane prasaMga maLe. have krodhamAM jema svAbhAvika rIte duniyAmAM bane che tema te "zivabhUti krodhanI javAlA pragaTAvavA mATe eja vakhata joI rahyo - hite, evAmAM AcArya mahArAja kalpa-sthitinuM nirUpaNa karatAM jinakalpInuM nirUpaNa karavA lAgyA, ane te jinakalpanA nirUpaNamAM - sthavirakalpIne lAyakanAM upakaraNe ane mukhyatve kaMbalane abhAva sAMbhaLI te zivabhUtine krodha-dAvAnaLanI javALA pragaTAvavAne vakhata maLe. sAmAnya rIte kedhamAM caDhelo manuSya hitAhitane joI zakatA nathI ane rIsamAM caDhele bALaka khAvAnI eka kupathya vastu na maLatAM jema bIjI ISTa vastuo paNa lAta mArI DhaLI nAkhe che, tevI rIte zivabhUti paNa ratnakaMbalanA nAzane lIdhe sarva upakaraNa khaseDavA taiyAra thaye, vastutAe jinakalpanuM varNana e te tene krodhane pragaTa thavAnuM mAtra AlaMbana hatuM, vAstavika rItie tene kAMI jinakalpanI maryAdA levI nahotI, paNa gacchavAsI tarIke AcAryAdike AcarAte viraka9pa teDe hate. (kramazaH) Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAryanI pratimA dvArA ArAdhanA kema nahiM ? vaLI e paNa vAta dhyAnamAM rAkhavAnI che ke- arihaMta ne siddhapadanI ArAdhanAmAM pratimA bharAvavI, pUjA karavI, vaMdana karavuM e vidhAna tarIke jaNAvyuM che tyAre AcAryapadanI ArAdhanAmAM pratimA karAvavI pUjA karavI ke dhyAna karavuM vigere zuzraSAnA vidhAne lIdhelA nathI. te ja spaSTa kare che ke AcAryapadanuM ArAdhana karanArAe sAkSAt AcAryanuM bhakti-bahumAna Adi karavuM te ja ArAdhanA gaNAya-arthAt arihaMta ane siddhapadanI ArAdhanAmAM jevI pratimA dvArA ArAdhanA karavAmAM sAdhanatA gaNI AzAtanA vajana mAnyuM che, tevI rIte AcAryadika padamAM nathI mAnyuM. temAM e paNa tatva hoya ke-eka kSetramAM jema sarvakALe tIrthakara hotA nathI tema aneka tIrthakare paNa ekIkALe hatA nathI. paNa AcArye sarvadA niyamita hoya che ane ekeka kSetre aneka bhAvAcAryo hovAnuM saMbhava che. chatAM je Itara bhAvAcAryonI avajJA na hota te koIpaNa eka bhAvAcAryanA bhakti, bahumAna AdithI AcAryapadanuM ArAdhana thaI zake che. eTale ke AcAryanA guNa dvArA ekapaNa bhAvAcAryanuM ArAdhana aDhIdvIpamAM rahelA sakala bhAvAcAryane ArAdhanArUpa che ane ekapaNa bhAvAcAryanI avajJA ane abahumAna karavA te sakala jagatanA bhAvAcAryanI avajJA ane abahumAna karavA jevAM nukasAnakAraka che. tethI zAstrakAre kahe che ke, "prazna pUraja sarve te pUrNa ti" arthAt eka bhAvAcAryanI pUjA karavAthI sakaLa jagatanA bhAvAcAryonuM pUjana thAya che. arthAt bhAvAcAryanA vaMdana, bahumAna Adi dvArA e sAkSAt sarva bhAvAcAryonA bhakti, bahumAna AdinuM phaLa prApta Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 Agamata karI zakAya che. tyAre AcAryanI pratimA hoya te te pratimA dvArA te te pratiSThita karavAmAM AvelA AcAryanI mukhyatA e ArAdhanA thAya che, ane tethI keIpaNa caityamAM mUlanAyakajIrUpa pratimAnuM caityavaMdana karyA pachI ja, je kiMci. kahIne bIjI pratimAonuM vaMdana karavAnuM juduM sUtra kahevAnuM rahe che. arthAt pratimA dvArA thatI ArAdhanAthI kevaLa teja pratimA (nahi ke temanI bIjI pratimA) ane temAM pratiSThita thayele ja bhAvanikSepa mAtra ArAdhya thAya che. jyAre bhAvanikSepanA ArAdhanathI sarva bhAvanikSeponuM ArAdhana thaI jAya che. AvA kAraNathI zakeMdra mahArAje vaguli nAmanA zrAvakane bhagavAna mallInAthajInI pratimAnI pUjA karavA jatAM sAkSAta zramaNa bhagavAna mahAvIra mahArAjA je izvasthapaNamAM kAusaga dhyAne rahelA hatA. temanI bhakti, bahumAna, pUjA karavA preraNA karI. A uparathI samajI zakAze kevaLajJAna pAmI, tIrtha pravartAvI mekSane pAmela. evA mallInAtha bhagavAnanI pratimA karatAM kevaLa jJAna nahi pAmelA, haju tIrtha jeNe pravartAvyuM nathI, ane mekSa meLavyuM nathI evA zramaNa bhagavAna mahAvIra mahArAjanI adhikatA jaNAvI, te pachI bhAvAcAryanI pratimA karatAM khuda bhAvAcAryanI ArAdhanA atyaMta adhika hoya che e svAbhAvika che. zAstrakAra mahArAje AcAryapadanA ArAdhanAnA vidhAnamAM vaMdanane vidhi prathama nahIM jaNAvatAM prathama bhakti ane bahumAna jaNAvyAM tethI ema sUcita thaI zake che ke ArAdhana karanAra manuSya arihaMta bhagavAna ane siddha mahArAjanI pUjA AdikanI mAphaka AcArya bhagavaMtanA bhakti ane bahumAna atyaMta jarUrI AdaravAM joIe, ane eja sUcanA je vyAjabI gaNIe te ema kahevuM joIe ke bhakti, bahumAnanuM kartavya bhAvAcArya dvArAeja bajAvI zakAya. pa. pu. Agame. AcAryadevazrIkRta tapa ane ullApana" (navI AvRtti) pA. 130mAMthI Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ '; za1it & ImarAja varSa 13 nIra ni. A che AthilifIne lAlana che - 1 tIrthonuM sthAna 2505 vi. saM. 8 AryabhUmimAM ke huM pustaka ra03pa 8 anArya kSetramAM? huM jaina janatAmAM e vAta te jAhera che ke- "bhavya-jIne saMsAra-samudrathI taravAne mATe tIrthanI AvazyakatA anivArya che !" anya matemAM tIrthasthAne che ke mAnavAmAM AvelAM che. paraMtu te anya-mateo mAnelAM tIrthasthAne mukhyatAe pUrvapurUSonI smRtine mATe hoya che. jyAre jaina janatAe mAnelA tIrtho te tenI sAthe AtmAne samyagdarzanAdika guNe utpanna karavA Adi dvArA upakAraka manAyelA hoya che. tethI jainadarzanakAre bhavyajIvane saMsAra-samudrathI tAranAra evA samyagadarzana, samyagajJAna ane samyagacAritranA mukhya kAraNa rUpe tIrthone mAnavAnuM pharamAve che. A vAta dhyAnamAM rAkhavAthI jaina-darzanakAree tIrthanA jaMgama ane sthAvara evA je be bheda paDelA che, te keTalA badhA vAstavika che? te samajAze. A. 10 Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata kAraNa ke -samyaggadarzana-jJAna ane cAritranA guNene pAmela sAdhu-sAdhvI zrAvaka ane zrAvikArUpa zrI caturvidha saMgha rie ja vaNa urja e nyAye anya bhavyajIne paNa samyagadarzana, jJAna ane cAritranI aMdara sthApana karanAra hoI tIrtharUpa bane che tethI te cartuvidha saMgha jaMgamatIrtha rUpa gaNAya che. A cAra prakAranA jaMgama tIrthane aMge vicAra karIe te spaSTa samajAze ke sAdhu-sAdhvInuM vihArakSetra mukhyatAe AryakSetra hoya che. keka saMprati mahArAja jevA zAsana-prabhAvaka jaina rAjAnA pratApe anAryakSetre paNa jJAna-darzana ane cAritranI vRddhinA kAraNa rUpa bane. AthI te vakhate tevA anArya-kSetromAM paNa sAdhu-sAdhvIrUpa jaMgama tIrthane vihAra hoI tIrthane anAryamAM sadbhAva heya ane ene aMge aphavA garatha -haMsAku-rivALi vadhvati e pakSAntarathI gauNa Adeza zAstrakArene karavuM paDe che. parantu mukhyapakSe vicAra karatAM spaSTapaNe mAlama paDaze ke-zAstrakAra mahArAje sAdhu-sAdhvInA vihAranuM kSetra batAvatAM Arya kSetra ja lAyakapaNe gaNAvyuM che. ane tethI vihAranI maryAdA jaNAvatAM tIvra tAva mAriya-vire ema pharamAvI spaSTa karyuM che ke jeTaluM AryakSetra aMga-magadhAdika che. teTalA kSetramAMja sAdhu-sAdhvI rUpa jaMgamatIrthane vihAra hoya. upara jaNAvelA pAThathI spaSTapaNe mAlama paDaze ke AryakSetrathI bahAra je kaMIpaNa sAdhu ke sAdhvI vihAra kare te te prAyazcittane bhAgI bane. A pramANe jayAre sAdhu-sAvIne vihAra AryakSetra sAthe niyata karavAmAM Avela che, tyAre zramaNopAsaka ane zramaNopAsikArUpa be jaMgama tIrthone paNa rahevAnuM ke paryaTana karavAnuM Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 4-thuM mukhyatAe AryakSetranI bahAra na hoya te svAbhAvika che, kAraNa ke zrama pAsaka ane zramaNe pAsikAM tene kahevAya ke jeo zramaNa bhagavatenI upAsanAmAM ja pitAnuM jIvana sArthaka gaNe. eTale spaSTa thAya che ke jyAM zramaNa bhagavatene vihAra na heya tyAM zrama pAsakonuM asvathAna hAya nahi. jevI rIte zabdArtha dvArA A artha samajAya che tevI ja rIte zAstrakAre vidhidvArA paNa spaSTa jaNAve che ke zivalaNa so saLa nA hodda saMpAcho athata zrAvakoe te gAma ke nagaramAM rahevuM joIe ke je grAma-nagarAdimAM sAdhuonuM vihAra dvArAe AvavuM thatuM hoya. A hakIkata jonAra manuSya spaSTapaNe samajI zakaze ke mukhyatAe jaMgamatIrthonuM sthAna AryakSetra hoI zake, je ke vidyAdhare sAdhu ane zrAvake temaja jaMghAcAraNa, vidyAcAraNa vigere cAraNazramaNe AryakSetranI bahAra paNa gamanAgamana kare che, paraMtu te vidyAdhara vigerenuM AryakSetranI bahAra avasthAna heya nahi ane tethI jaMgamatIrthanuM AryakSetranI bahAra avasthAna na hoya e mAnavuM keIpaNa prakAre geravyAjabI nathI. AvI rIte jaMgamatIrthane vicAra karatAM jaina janatA spaSTapaNe samajaze ke traNe lekamAM vimAnastha bhavane tathA parvatomAM zAzvata jinacaitya hovAne lIdhe sthAvara jainatIrtho sarvatra traNe lekamAM che. ema mAnavAmAM kaIpaNa jAtanI aDacaNa nathI, paraMtu atre je vicAra karavAnuM che te vimAnAdi ke parvatanI apekSAe karavAne nathI, paraMtu AryakSetra ane anAryakSetranI apekSAe vicAra karavAne che. jaina janatAmAM je varga sUtronA vAkayothI paricita che te te sArI rIte samajI zake che ke akarmabhUmie ane manuSyaleka je ahIdvIpa-tenI bahAranA je kSetre ene mATe Arya--anArya je Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata vibhAga zrI pannavaNusUtrakAre ke zrIjIvAbhigama vigere sUtrakAree mAnele nathI, arthAt te te sUtrakAre e manuSyanA karmabhUmimAM thayelA, arkamabhUmimAM thayelA ane aMtadvIpamAM thayelA ema traNa bhede prathama pADI dIdhA che, ane pachI karmabhUmimAM thayelA manuSyanA Arya ane anArya evA be bheda pADelA che. A uparathI akarmabhUminA kSetronI aMdara ke bIje zAzvata caityarUpI tIrtho hovAne lIdhe anArya kSetromAM paNa tIrtho hoya che, evuM mAnavA tarapha jeo lalacAya che, te upara jaNAvelA sUtronA arthane barAbara jANatA ke samajatA nathI, ema kahevuM e keIpaNa prakAre niMdA-vAkaya gaNI zakAya nahi, kadAca ema kahevAmAM Ave ke bhAgyakAra mahArAja zrI umAsvAtivAcarajI mahArAje zrI tatvArtha bhASyamAM aMtadvIpane tathA temAM rahelAM manuSyane anArya tarIke gaNavelA hovAthI ekalI karmabhUmimAMja AryAnArya vibhAga ane aMtaradvIpamAM AryAnArya vibhAge nathI, ema kema kahI zakAya? AvA kathananA samAdhAnamAM samajavuM jarUrI che ke zrI prajJApanA vigere sUtrakAre jyAre manuSyanA svataMtrapaNe karmabhUmi akarmabhUmi ane aMtadvIpaja ema kahI traNa bheda pADe che, tyAre tattvArthakAra mahArAja zrI umAsvAtivAcakajI maratai- vatavijehA maisUmaDacatra devakuttaravukhya arthAta devakara ane uttarakurU sivAyanA bharata-arAvata ane videhe eTale pAMca bharata, pAMca airAvata ane pAMca mahAvideha karmabhUmi che. ema jaNAvI kSetra ane manuSya mAtra karmabhUmija ane akarmabhUmija ema be vibhAga jaNAve che. AvI rIte be vibhAge jaNAvelA hovAthI bhArata ane airAvata kSetranI maryAdAmAM AvatA samudramAM rahelA aMtadvIpa je je che, te te bharata-aravatane lIdhe karmabhUmi tarIke na gaNAI Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 4-3- jAya te apekSAe bhASyakAra-mahArAjane chappana a'tI pAne anArya tarIke jaNAvavAnI jarUra paDI che, jo ema na hoya teA chappana 'tadvIpA ane temAM rahelA manuSyane anArya gaNAvavAnI mAphaka himava'takSetra Adiyugalika-kSetrane paNa bhASyakAra-mahArAja anA kSetra tarIke gaNAvata. tattvadRSTithI vicAranArA manuSya spaSTapaNe joI zakaze ke bhagavAna zrI umAsvAtivAcakajI, jo badhA ka bhUmi-aka bhUmi ane aMtadvIpanA kSetrAne ane temAM rahelA manuSyAnA Aya-anAya tarIkenA vibhAga karavA mAgyA hAta teA prAbAnuttarAnuSyAH arthAt mAnuSAttara padegtanI aMdaraja manuSyA che, evI rIte manuSyanI sthiti batAvanArU sUtra kahIne tarataja mAryAM zidhdha e sUtra kahI manuSya mAtranA e badhA kSetrAnA Aya-anAya tarIke me vibhAga jaNAvata, paraMtu tema nahI karatAM marataeNrAvata-vivehAH bhUmayeAnyatra phevattara myaH e sUtrathI kabhUmi ane akama bhUminA vibhAga karyAM, pachI AryA sTirAAE ema kahI Aya-anAryanA vibhAga karyAM che. tethI spaSTa dhvanita thAya che ke bhagavAna umAsvAti vAcakajI mAtra ka bhUmimAMja tAttvika Arya-anA vibhAga mAne che. vaLI umAsvAti vAcakajI eka bhUmi vidhAyaka sUtra na karatAM kama-bhUminuM vidhAyaka sUtra kare che ane pachI A -anAya evA manuSyAnA vibhAga kare che. tethI spaSTa thAya che ke mahArAja zrI umAsvAti vAcakajI karmabhUminI aMdaraja Aya-anAnA vibhAga tattvathI mAne che. vaLI trIjI khAnu vicAra karatAM spaSTa mAlama paDaze ke akamabhUmi ane aMtaDhI pAmAM deza--nagara AdinI vyavasthA hAya nahi ane tethI kezAdinI apekSAe mukhyatAe kahevAtu Aya ane anA paNuM akama bhUmimAM hAvu. sabhavita nathI. eTale Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata karmabhUmi sivAya bIje kaMIpaNa sthAne Arya-kSetra ke anAryakSetra tarIke vyapadeza karavAnuM zAstrakAroe ISTa gaNyuM nathI. vaLI karmabhUmimAM paNa tIrthonI utpatti vigere AryakSetramAM hoya e samajavuM navIna nathI. sAmAnya rIte jyAre tIrthonI utpatti vigere AryakSetramAM hoya te pachI bhagavAna tIrthaMkara mahArAja gaNadhara mahArAja ke bIjA kevalajJAnIonA vihAra kevalajJAna ke mokSane lIdhe banatAM tIrtho te anAryamAM hoya kyAMthI? A uparathI spaSTa thaze ke deza anArya hovA chatAM temAM tIrtho heya ema kahevuM bhUlabhareluMja gaNAya. yAda rAkhavuM ke upara jaNAvelI AryAnArya-vyavasthA zAstrakAree jaNAvelA sADA pacIsa Aryadeze ane sAmAnya rIte gaNAvelI karmabhUminA batrIsa hajAra dezanI amezAo che. vicAravA jevuM !!! * "nijerAnI mAtrAne AdhAra guNa ane guNI 6 che upara rakhAtA prazasta rAganI mAtrA upara ke avaguNa che. te mara gharAtA Saya prazasta hevanI mAtrA para rahela S. che che, avaguNI para va Ucita te nathI ja ! teone . A kArUNya ane mAdhyamya bhAvanA ja viSaya che." tapa ane udyApana pR. 9 che (navI AvRtti ) mAMthI Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lili haell nI kAra [ Agama-marmajJa, pravacanika dhuraMdhara sUma-tattvavivecaka, devasUratapAgaccha-sAmAcArI saMrakSaka, pU. Agama ddhAraka dhyAnastha svargata AcArya zrI AnaMdasAgara sUrIzvara bhagavaMte zAsananA anekavidha kAryomAMthI paNa phAjala paDatA samayanA sadupayega rUpe sarvatomukhI pratibhAnA phaLasvarUpe aneka saMskRta-prAkRta-gUrjara kRtio banAvI che. temAMnI theDI vAnagI dara varSanA niyama mujaba raju karI che. saM.] tavane _S zrI siddhagirirAja stavana che (rAga-dhanAzrI) che jha namIe tIratharAju bhagate-namIe tIratharAja ! tIratha jaga uddhAra bhavijana sAnuM tIratha jaga uddhAra-mrAvuMkarma kaThina kaMda cheda kuThAre, jJAna rayaNa bhaMDArA samakti zuddha divAkara sama e, aidhyAtama haridvAramatavArA bAlakAla bhavane e Tale, dharma yauvanane kAlA AgamavayaNe pariNati Ape, thApe sparza vizAla-mAnuM -3 kAla ananta bhaTaka bhavanamAM, tuja dekhe na lagArA, e tIratha-darzanathI narabhava, saphala thaye AvAra-mAnuM kA Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - AgamajAta surabhava rAjya lo bhavanamAM, tuja darzana nahi ekA bhavasAyaramAM vAra anaMtI, duHkha lahyAM na viveka-mAnuM -pA ciMtAmaNi suravRkSa maLe vaLI, suradhenuM surasAjhA dulabha eka na darzana hAruM, pAme guNagaNa bAjha -mAnuM - cauda bhuvanamAM nahi koI bIjuM, tIratha e samaya puMDarIka rAma-pAMDava-pamuhA, e tIratha siddha hoya-mAnuM-chA jIva anaMtA e girivaranA, mahimAthI ziva sAdhA. virAma sthAna na dIse bhuvane, e sama jihAM ziva lAdha-mAnuM-8 zuci nirmala-vasane zubhadravya, manahara muktAvRMdA pUjAvi thiraga karIne le Ananda amada-mAnuM-lA rasa-muni-naMda-nizIzvara varase (1976), caitra zukala tithi trIjA bheLe bhAva bhale girirAya, jIvaNacaMda zivabIja-mAnuM 0-10 8 zrI siddhAcalajI stavana che, R (rAga-girivara darzana viralApA) 8 e giridarzana bhavi manabhAve, karmakaThina karI zivapAve e tIratha sama Ave na dave, jagatamAM jeIliye zubhabhAve, pApI abhavya na najare lAve, bahu puNyavaMtA darzana pAve e giri, 1 jaga uddhAraNuM biruda dharAve, thApanA krama uddhAranA dAve. zuka nadI jala Ape khaNutAM, dAna dIye guNagaNa maNi dharatAM e giri, rA uddhariyA girimahima anaMtA, te mujane kima nahi varasaMtA? mokSataNI che muja mana IhA, tethI huM chuM bhaviguNa gaNagehA e giri. 3 Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 4-thuM moDuM vaheluM paNa devuM zivapada, tekima DhIlakare guNa-saMpadA guNagaNa lahI zivapade varaNuM, te tamane zA mATe dharazuM? e giri. 4 je tuma dhyAne lahIe guNagaNuM, te upakAra tamAre e zubhagaNa guNagaNa apI Apa nijapada, te thAye Ananda amaMda e giri. 5 zrI AdIzvara bhagavAnanuM stavana che $ (rAga-abate pAra bhaye hama sAdhu) $ thI meM bhava jaladhi para pAra lallo meM AdIzvara jina caraNa rahyo che (e AMkaNI) yugalAdharma nivAraka svAmI, jJAnatrayI dhAraNa jaladhAmI. rAjya pade thApe.surarAmI, yugalika sarva mahedaya kAmI bhava0 nAma leka saMrakSaNa hetu batAvI, jagatI kalA vividhAnanda cAvI nArIguNa causaThuM ThasAvI, leka ubhaya kara dIyA sukhabhAvI bhava pAra puruSanA sAdhana lekhAdika sahu, zakuna rUta paryata guNabahu. nahIM tuma viNa te kabahuM, jinavara upakAra valI kahuM - bhava0 3 saba sutane nRpati padIne, nami vinami vidhAdhara kane saMvacchara vasu dIce nagIne, atula acala vairAge bhIne. bhava0 14 Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata cAra sahasasu saMjama sALe, manaH paryava tana raMge vALe che saMvatsara anazana karI lANe, zrI zreyAse karamanupa bAMdhyuM bhavaLa paE sahasa varasa bhamI kevala kAnto, mAyane arpaNa karatA zAMtA | saMgha caturvidha thApe dAntA, namatAM bhavibhaya savi ghAMtA bhava 16 paMDarIka gaNivarane Adeza dIdhe, puMDarIkAcala pAvana kIdhe tIrtha acalapada sAdhI sIdhe, dara abhagyane najare na kIdhe nijanirvANa aSTApada nagamAM, karI zatamakha zreNI saba lagamAM vaLe harSa sura asura bhujagamAM, aba mee kIje nijavaragamAM bhava0 58. tuja sarakhe nahi deva jagatamAM, zastrAyu vanitA vina ratamAM satata mahadaya saba bhAvi ghaTamAM, bhavabhava heje mahAnaMda zatamAM bhava, lAla zrI vItarAga-paramAtma stutiH / sarvadA. satvayuk sArva-sevI sevitsukRtH| ced bhavAn rAjasUH kIrtiH, kiM dagdhA'gAd digantaraM // 1 // bhImakAntaguNa dRSTavA, bhavantaM nirbhayaH katham / zatrurmitraM sadA te'bhUt , sAmrAjyaM nAnyathA kvacit // 2 // rAmo rAmAlabhedI yuvativasanahRccAnyuto'nantakAyo, brahmA prepamuH prajAyA vRSabhatanugataH sthAsnurAH pUrvakAle / bhUpAlo bhUpatuktvaM nikhilatanayaH sarvasatveSTakArI, sarvAGgi-mANasyamayo gajamatakaraNo yatra kAlaH kaliH kim 1 // 3 // namatanAzita-mparaM visAvaM zamapadAlalidAnakAhaM jinam / amamanAtha. tathA''ravisAdhanaM kSamamudApAlitA''napadaM dhanaM // 4 // Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pusta 4-thu 6 kUTArthagarbhA camatkRtigarbhA stutiH sadA sadA sadA seraH sadAsAdasadodasaH / sAdadAsasadA sIda-sado dAsa sado'sadaH // 1 // dAsadAnakSamo netA, tAne mokSanadAH sadA / bhavatApApahaM zAstraM, straMzAhaM papAtAvabhaH // 2 // sanA''sanA''sInasAnuH na sIno'sAnase nase / naso nasA sasA nAsI, nAsinno nasano'nasaH // 3 // gurugA''gArarogAg2a-ragAro so guruH / rogArigaragAgAra-gire guru gairiguruH // 4 // zrI siddhAcala-northastavanam / sevadhvaM siddhAcalaM re...bhavikAH ! bhAvarasena / siddhA jIvAH saMzritA re ..amitAstIrthabalena // tIrthAdhIza! pAhi bhavAbdherataH tvatto na paro hRdntH| tIrtha tArakamAdimaM re, jJAtaM tava taraNena / vAcayamakoTiyuto re, anazanamAtmabalena / 2... AdIzvaranirdezaDo re...tIrtha-mahimAjhAreNa / sthitaH pRthakvaM kRtaM sadA re...avidyajatva bena / 3 // duSSamakAle durlabho re sevAbhAvo'pareNa / karmAvalIhatatejasA re, labdho'sau me kareNa // 4 // janako jananI vallabhAre, bhrAtA suta api ke na / bhavacakre bhramatA na hi re, labdhA stena sevena // 5 // sakalAgamavAcanakRte re, ghaTikApakramagena / nirbheda samayAminI re, tvatpArzvayAtena // 6 . AyatizubhamanizaM mudAre, ladhatvaddhyAmena / tatpraNatastvatpAdayoH re, AnandAdimastena // 7 // Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vartamAna tIrtha stavaH / saMmete'vantipuyA~ gajapurikapile stabhane kezarIye, capApApAyuge'STApadi magasipure bhaMDukepyantarIkSe / siddhAdrAvarbude cAcalagar3hasahite maMDape rANapuryAH / bande tIrthe jinAnAM pratikRtimanizaM zAzvatAnandadAtrIm // 1 // ghANere raivatAdrAvudayapuri jirApallIdhAmni pratApe nANe beDe phalodhau capalaragirige brAhmaNe satyapuryA / bhopAle tAraNe'drau jagaDiyapuri vA kheTa-zaMkhezvare ca; vande tIrthe. // 2 // serIse mAtare vA karamadivahike pallidhArAnagaryo.: cArUpe pattane zrInavapurinagare bhoyaNI bIbaDode / satyApuyA~ bharuce suratapuravare kapaTe jainapuryAM'; vande tIthe. // 3 // darbhAvatyAM trasAlyAM sarakhajanagare AgarA dillighAmnoH, kAzyAM gope ca durge karahaTa-pure nAgade vA samIne / maMDode gogapuryAmajayagiriyute sojate yoghapuryA, .. vande tIrthe. // 4 // devAsiddhANahillAdanavarata-pure pattane jhAla rAkhye, sAdayA~ ratnapuyA~ naDulavijuvarakUkANanADalAipUrSu / muMbayyAM bhAvapuryA trinayanakudhare nAzike godhare ca; vande tIrthe. // 5 // jhAlore pallikAyAmiDara-varanagare bhAkUkhare coparIe, zerISe rAjadhAnyAmahamadanagare kheTa-paMcAsareSu / zIrohyAM jAmapuryA vaNathalI nagare mAMgarole ca pore; vande tIrthe. // 6 // haste sAnau kadaMke janagirizikhare puNyapUjhAMsI-puryoH; zrIpuyA~ zerUje cAmahimadapuravare AsapuryA baDode / sailAne DuMgarAdau parasalInagare jAvare khAcarode, vande tIrthe. // 7 // ityevaM nijabhAvajAgRtikaraM prAtaH samutthAya ya-stIrthocaM prayataH stavIti bharate zvetAMbarIthairmataM, dRkkarNAdhvani saMzritaM pratidinaM zuddhAtmanA mokSadaM, syAdAnanda-samudramApya sumatirnityAmRtAbdhau rataH // 8 // Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nA thaDHthI pU. punitanAmadheya, AgamavAcanAdAtA bahuzruta sUri-puraMdara svanAmadhanya, sUrizekhara, dhyAnastha svargata pU. AgaddhAraka AcAryadevazrInI bahumukhI pratibhAnAM darzana tAtvika-vyAkhyAna, Agamika gUDhatanI talasparzI vyAkhyAo ane vividha praznottara dvArA jovA maLe che. AgamatamAM vividhalakSI-viSayanuM cayana pU. Agame dvArakazrInI sarvatomukhI vidvatAnA paricayArthe karavAmAM Ave che. te rIte cethA pustakamAM vividha praznottare raju karAya che. A vakhate pU. AgAmeArakazrInA guNAnurAgI jAmanagaranA zeTha amRtalAla kALIdAsa dezIe pitAnI AgavI zailithI siddhacakanI phAIlamAMthI zrInavakAra mahAmaMtra aMgenA praznotare saMkalita karelA, te praznottare vyavasthita rIte tatvapremIjijJAsuonA hitArthe ahiM raju karyA che. UMDANathI-gaMbhIratAthI AnA paramArthane samajavA vivekI tatvapremIoe jJAnI guru-bhagavaMtanA caraNe besI gya rIte prayatna karavA vijJapti che. saM. ] Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saM.] mAM zrI namaskAra mahAmaMtra aMge - pU. AgAdvArakazrInA ciMtanAtmaka khulAsAo (praznottararUpe) [ pU. Agama ddhAraka AcArya devazrIe "zrI siddhacaka" (varSa 1) mAM catuvidha zrI saMghanA praznonA khulAsArUpe je praznottare pragaTa karAvelA, temAMthI pU. Agama dvArakazrInA vyAkhyAmAMthI zrI namaH mahAmaMtrane lagatA khulAsAo vivekI vAcakanA hitArthe saMkalita karI raju karyA che. A saMkalana jAmanagaranA vidvAna zreSThI sva. zrI amRtalAla kALIdAsa dozIe karAvela te parathI saMkalita karI raju karavAmAM Ave che. pra. 68 akSaramaya zrI navakAra mahAmaMtra gaNavA karatAM 3 nama: pArzvanAthAya je TUMka maMtra gaNIe te zuM tenI (navakAra maMtranI) avagaNanA thAya kharIke ? varSa 1 pR. 307 prazna 347 u. hA! navakAra maMtranI avagaNanA jarUra thAya che. zrI navakAra maMtranA je sArA saMskAra paDI jAya te bhavAMtaramAM jinadharmanI saraLatAthI prApti thAya che. tethI A mahAmaMtrane japa karavAne badale 9% vALA keI paNa maMtrane japa karavA kahe, temAM zrI navakAranI avagaNanA che. ' ahIM eka vAta dhyAnamAM levA jevI che ke zrI siddhasena divAkara sUrijIe te phakata zrI navakAra mahAmaMtrane saMskRtamAM TUMkAvI nAkhavA vicAra karyo temAM temane pArAMcita nAmanuM prAyazcita AvyuM hatuM. Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 4-the pra. te pachI bhagavAna hemacaMdrasUrijIe cogazAstramAM 3% kArapUrvaka japa karavAnuM kema kahyuM? varSa 1-aMka 21 pR. 308 pra. 348 u. hemacaMdrasUrijIe gazAstramAM kAra pUrvaka japa karavAnuM teone jaNAvyuM che ke jeone aihika sukhanI icchA hoya ! paNa! jeo mekSanA abhilASI che. temane jhakAra pUrvakanA japanI AvazyakatA nathI, mantraH praNavapUrvo'yaM, phalamaihikamicchubhiH / dhyeyaH praNavahInastu, nirvANapada-kAMkSibhiH yogazAstra prazna 4 zlo. 72 pra. zrI namaskAra-mahAmaMtramAM deva-gurU-dharma e traNe to nihita che. te tene (namaskArane) badale amo jevA ane guwi jIno janma evuM kahevAmAM zuM vAMdho che? varSa 1 aMka 1 pR. 4-5 deva-gurU ane dharma e traNe zabdonA arthe vizALa thAya che. dA. ta. devanA be bheda che. sAkAra ane nirAkAra ! have je zarIra vagaranA ja deva mAnIe ane sAthe zarIravALA deva hAya ja nahiM ema mAnI levAya te AkhA jagatamAM ajJAnarUpa aMdhakAra vyApI jAya! kAraNake-temane zarIra na hoya te mukha na heya, tethI vAMcana na hoya ane pariNAme zAstra paNa na hoya. eTale ke nirAkAra deva che, ema mAnIe te e devanuM svarUpa keNe kahyuM? A zaMkA ApaNane e hade pahoMcADaze ke e deva badhuMe jANe kharA ! paNa mukha na hovAthI belI zake nahI, A vAta siddha ja che. te badhAe zAstro kalpita ja gaNAze. mATe ekalA niraMjana-nirAkAra devane mAnIe te cAle nahIM! Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata deva te be prakAranA mAnavAja rahyA-nirAkAra siddha ane sAkAra arihaMta ! - sAkAra-arihaMta dharmanI prarUpaNa kare che. ane nirAkAra siddhane khyAla karAve che. - have samajAze ke ekaluM deva tatva rAkhavAmAM Ave te tenA be svarUpane khyAla na Ave. devatatvanA prarUpake gurUtatvamAM birAje che. jaina zAsanarUpa hAIskUlamAM heDamAstara tarIke AcArya bhagavaMta, zikSaka tarIke upAdhyAya bhagavaMta ane vidyArthI tarIke sAdhu bhagavaMta hoya che. zrI arihaMta paramAtmAnA tatvane amalamAM mukanArAo AcArya-upAdhyAya ane sAdhu parameSThI padomAM zrI navakAra mahAmaMtramAM suzobhita che. 1 kapaDA mAtra palaTAvavAthI AcArya. upAdhyAya athavA sAdhu thaI jatA nathI, tema sAdhuveSa vagaranAne paNa sAdhu kahI zakAtA nathI. e te gurU paNAnA guNa ane sAdhuvezanI chApa hoya tyAre gurU padanA adhikArI kahevAya. ekale gurU zabda A badhe khyAla karAvI zakatuM nathI. tevI ja rIte dharmamAM samajavuM. mATe deva-gurU-dharmane namaskAra na karatAM alaga alaga padene namaskAra karavAnA che! pra. ekalA navakAra gaNavAthI zuM phAyado? varSa-1 pR. 10 devadatta nAmanA manuSyane devadatta kahIne dararoja keTalIya vakhata bolAvAya chatAM tene kaMTALo nathI AvatuM, kAraNa ke pitAnuM nAma devadatta ja hovAthI ke tene te rIte bolAve che, jyAre A saMskAra barAbara daDha thAya che tyAre UMghamAMthI uThIne paNa javAba apAya che. Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka -thuM 17 A ja rIte zrI navakAra vAraMvAra gaNIne tenA saMskAra ApaNA AtmA upara daDha banAvavAthI aMta samaye ApaNuM citta zrI navakAramaya banavAthI sadgati thAya che ane parabhavamAM jinadharmanI prApti mATe A saMskAre bIjarUpakAraNabhUta bane che. pra. karmakSINa thaI jAya, sarvajJa banI jAya pachI zuM AtmAne zrI namaskAra mahAmaMtranA AlaMbananI jarUra kharI ke? je jarUra na hoya te zrI namaskAra mahAmaMtranI ArAdhanA kayAM sudhI karavI? varSa-1 pR. 34 u. karma kSINa thaI gayA pachI zrI namaskAra mahAmaMtranI ArAdhanA karavAnI kaMI jarUra nathI, bAkI te bhejana bhUkha bhAMgavAnA uddezyathI ja karAya che. bhUkha bhAMgyA pachI rasAdikanA sadubhAve kadAca jIbha hA kahe paNa mana ane moTuM te turata ja nA kaheze. - jeo ghAtakarmathI rahita thayA hoya temane arihaMta Adi parameSTionuM pUjana-japa jarUrI nathI. AtmA e ja arihaMta che. bIjAnI ArAdhanA karavAnI jarUra nathI, paraMtu karmakSaya na thAya tyAM sudhI zrI navakAra mahAmaMtranI ArAdhanA avazya karavAnI che. pra. agiyAra aMga, bAra upAMga, caudapUrva Adi ne dhAraNa karanAra sAdhu-bhagavaMtane chellI vakhate paNa zrI namaskAra-mahAmaMtra gaNavAnI jarUra kema? varSa-1 pR-104 u. aMgaupAMgAdinuM jJAna dharAvanAra sAdhu bhagavaMtene te jJAnanA kAraNe cAritramAM nirmaLatA vadhAre rahe, paNa tethI zrI namaskAra mahAmaMtranI upagitA ghaTatI nathI, jIvananI chellI ghaDI Ave tyAre na te agiyAra aMga, ke na te bAra upAMga ke na te, caMdapUrva kAma kare ! te vakhate caMdapUrvane sAra zrI navakAra kAma kare A, 11 Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata karoDapati ne paNa tenI kharI milkata te rekaDA kahevAya ke je ApattinA samayamAM upayogamAM Ave, tevI rIte caudapUrva Adi cAlu vahIvaTanI milkata samajavI, maraNarUpa bhIDa hoya te vakhate zrI navakAra ja kharI milakata che! - pra. maMtra uttara sAdhaka vinA sAdhI zakAtuM nathI, paMcaparameSThI namaskAra e mahAmaMtra che te tenI siddhi mATe uttarasAdhaka keNa? varSa 1 pR. 105 u. navakAra maMtramAM deva gurU ane dharmatatvane samAveza thAya che, devatatva pUrNa che. have devatatvanA AdhAre saMpUrNa-dazA prApta karavI egya hovA chatAM sAdhaka-pravartakanA abhAve maMtranI siddhi nathI thatI. koI kaheze ke AvatA viSmane uttara-sAdhakanI apekSA rAkhyA vinA AtmazaktithI pote ja dUra karavA joIe paNa AmAM AMtarika vidanene jaya thaI zake, paraMtu bahAranA vinene dUra karavA ja uttara sAdhaka joIe dA.ta. mithyAtva taraphathI thayelA AkSepe temanA paricayathI zraddhAnuM DeLAvuM ane AraMbhAdika pravRttithI thatI caMcaLatA. - A badhA vidanene dUra karanArA te AcArya, upAdhyAya ane sAdhu uttarasAdhaka che. duniyAmAM mithyAtva, avirati, AraMbha AdinA AkramaNe te aharniza cAlu ja che, emAMthI ApaNuM vidhAna karI bacAva karanArA te AcArya, upAdhyAya, sAdhu svarUpa uttarasAdhaka che sAdhunA samAgama vinA utkRSTa zrAvaka paNa mithyAtva pAme, naMdana maNiyAra samaktiyukata bAravratadhArI zrAvaka hate. paraMtu chellA keTalAka samayathI sAdhune samAgama baMdha thavAnA pariNAme Akhare te mithyAtvamAM gayo. Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 pustaka 8-thuM pra. jyAM svecchAe dharma hoya athavA kulAcAre dharma hoya tyAM navakAra maMtra keNa Ape ane kevI rIte apAya? varSa 5, 108 u. buTa, kolara, nekaTAI vigere yukta bhakyAlakSya ane rAtribhejana karavAmAM jIvananI saphaLatAnI mAnyatAthI yukta sIgAreTanA beTAomAM AnaMdanI mAnyatA yukta purUSa navakAra Ape tenI apekSAe sarvasAvadhanA tyAgavALA muni bhagavaMta navakAra bhaNAve te ajaba phera paDe! je vastunuM ja svarUpa haya, je sthiti hoya te vastune AdaranArAe ane zIkhavADanArAoe teTale TAImate tevuM ja rahevuM joIe navakAra zIkhanArAoe paNa teTale TAIma te AraMbha-parigrahAdikane tyAga ja rAkhavuM joIe, Aja upadhAna kahevAya. navakrAra Adi sUtre tyAgI mahAtmAo ja bhaNAve che, jyAM sudhI vecchAe dhama hite tyAM sudhI "upadhAna vagara navakAra gaNe te anaMte saMsAra rakhaDe" A maryAdA hatI. aicchika dharma te lAyaka uMmare levAnuM hoya te ja jIvanamAM utArI zakAya, tema hovAthI turanta upadhAna karavAmAM sakhata tapasyA ane kriyA karavAmAM kaIpaNa manuSyane aDacaNa na hoya, A pahelAM tapazcaryA karyA pachI navakArane adhikAra maLad. paNa kulAcAre dharma thaye pachI zrI kulamaMDana sUrijI tathA zrI ratnazekharasUrijI svaracita graMthamAM spaSTa jaNAve che ke, kulAcArane lIdhe bALakane navakArAdi zIkhavavAmAM anaMta saMsAra nathI, paraMtu lAyaka uMmara thAya tyAre te teNe upadhAna vahI levA ja joIe Aje te ApaNuM zAhukArI upara apAya che rokaDa rUpI upadhAna pachI karI levAnA. Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - R pU. Agama dvAraka-AcArya devazrI ja vicita-gahana tAttvika praznottarANi graMthana gUrjara-anuvAda (kramaza:) varSa 12 pu. 4 pR. 28 thI cAlu (pUjyapAda bahuzrata, sUrizekhara pravacanika-mUrdhanya, tAtvika dezanA sudakSa, dhyAnastha svargata pU. Agama ddhAraka AcAryadevazrI viziSTa kSapazamanA baLe ApabaLe bhagIratha puruSArtha karI meLavela bahoLA zrutajJAnanA vAssAne tAtvika rIte chaNAvaTapUrvaka egya adhikArI jIvo samakSa raju karavA sAthe tatvadaSTivALA ne kSapazamanI maMdatAthI thanArI aneka zaMkAonA khulAsA samaye samaye ApI tatvadaSTinA vikAsamAM apUrva sahakAra ApatA hatA. AvA praznottare "sAgara samAdhAna" (bhA. 10-2) nAmathI pustakAkAre prakaTa thayA che. paNa keTalIka mahatvanI Agamika gahana bAbatenA zAstrIya khulAsA saMskRta-bhASAmAM "tattvaja praznottaraLi" rUpe 7000 leka pramANa racanAmAM ApyA che. "Agamata"nA vAcakonI tatvadaSTi khIlavavA AvA vividha praznottare kramasara apAI rahyA che. gata varSanA cethA pustaka (pA. 23 thI 28)mAM 97mAM prazna sudhI Avela che. tyArapachInA praznottare ahIM gujarAtI artha sAthe apAyA che. sujJa vivekI tatvapremI vAcake yogya rIte vAMcI-vicArI nava-navIna gUDhArthabharyA rahasyane samajI pU. AgaddhAraka AcArya devazrInI bahumukhI pratibhAnAM darzana kare. sa") Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 4-thuM 'pra. 38-nanu bhagavatAmarhatAM nAmAdayo nikSepA bhAvArhantyamanulakSyaiva kriyante tarhi hiraNyAzca vadha-bandhatADanAdInAM dravyAhatvamAkrozAdInAM ca bhAvArhatvaM kathamucyate ? rUtti . u. stutye evArhateratRzabhAvAt , tata eva, 'ahaMtasto'ntce' ti bhAvAdAhantyavadarhatAM tathaiva nikSepAH paraM stutyarthAbhAve aca' vidhAya tbe vihite jAte'rhatva-zabde tannikSepe hiraNyAdyudAhRti yogyeti // pra. 98. zrI arihaMta paramAtmAne nAmAdi nikSepa bhAvanikSepAne AzrayI karAya che. niryuktikAra bhagavaMte evuM kahyuM che, te tenuM ane gheDA vagerene vadha, baMdhana-tADanAdi dravya kriyAene avazyapaNuM jaNAvI tene prArTamarihaMta tathA Akroza Adine mAtra kevI rIte ghaTAvyuM che? u. vyAkaraNanA niyama pramANe "stuti karavA lAyaka' e arthamAM mardU dhAtune atRnna' pratyaya thAya ane "atastoDagna " sUtrathI "manta ke arihRta zabda bane, te rIte cAra nikSepa saMgata rIte ghaTe. ' paNa stuti karavA lAyaka arthana hoya te man pratyaya lagADI stra pratyaya karI atva' zabda banAvI tenA nikSepa karavA thI senA vagerene drazya baddhatvanA udAharaNa tarIke rajuAta zAstrakAroe karI te saMgata lAge che. pra. 99-nanu saMvarabhedeSu pariSahANAM jayA gaNyante sahanaM ca kSudAdInAM nirjarArtha te tathamiti . u. aprAsukAneSaNIyAdyagrahaNarupatvAdAzravarodhAt saMvara tvaM kSudAdisahanAt tu nirjareti sudhIbhiruhyam / yo yastapoM'zaH sa nirjarArupaH syAdeva, 'saMvaraphalaM tapo balamiti' 'tapasA nirjare' ti ca vAcaka-bacasI // pra. 9 pariSahanA jayane saMvanA bheda tarIke gaNela che. te pachI sudhA AdinuM sahana nirjarA mATe kema kahevAya che? Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgAmata - u. sudhA Adi pariSahanA sahana karavAmAM amAsuka-sacitta ke anekaNIyAdi akathya padArthonA tyAga karavA rUpe Azravane rodha rahela che, mATe parivahane saMvaramAM gaNyA che, tema chatAM kSudhA vagerene sahana karavArUpe udayamAM Avela asAtA vedanIya adikarmonI samabhAve nirjarA paNa gaNI zakAya, A pramANe buddhimAna puruSoe vicAravuM. je je tapane bheda che, te nirja rArUpa kahevAya ja ! "saMvaranuM phaLa tapanuM baLa che" ane "tapathI nirjarA thAya che" A pramANe pU. daza pUrvadhara vAcaka pravara zrI umAsvAtijI mahArAjanAM vacane A vAtanA samarthanamAM vicAravAM. pra. 100-nanu caturvidhA'pi buddhiH kimityabhiprAya ityucyate, yenAbhiprAyasiddhe caturvidhA buddhiH sodAharaNAmidhIyate iti / u. tasyA azrutaniznitatvAdabhiprAyamAtrarupatA, yataH kiJcAbhiprAyacAturvidhyAdeva buddhezvAturvidhyamiti kathyate'bhiprAyazabdena sA // pra. 100 cAra prakAranI buddhine 'mikAya kema kahevAya che? kemake siddha padanA nikSepAmAM cAra prakAranI buddhi udAharaNa sAthe jaNAvAya che. u. A prakAranI buddhi azrutanizrita-zAstranA abhyAsAdithI upajela na hoI cAre buddhine abhiprAya rUpe gaNela che. vaLI abhiprAya-mAnasika viziSTa vicAra rUpe buddhinA cAra bheda saMgata rIte ghaTe che tethI amijAja' zabdathI cAra buddhine kahela che. pra. 101-nanu pAriNAmikyAH buddhevayaHparipAkajanyatvamucyate, zrIvAsvAmyAdayazca tatroMdAhiyamANA na tadvanta iti kathamiti / u. pariNAmazabdena tatra vayaso manasazca paripAko grAhya iti susthitA // pra. 101 pariNAmika buddhi vayanA paripAkathI thAya che. ema kahevAya che temAM udAharaNa tarIke zrI varjhAminI . AdinAM Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka -thuM 23 nAma apAya che te vajhAnInI ma. te nAnI vayanA hatA, vayano paripAka te temane na hatete temane zI rIte pariNAmikI buddhi ghaTe? u. pariNAma zabdathI vayanA paripAkanI jema manane paNa paripAka jANa, tethI zrI vAsvAmijI ma. ne mananA paripAkarUpe pAriNamikI buddhi jANavI. pra. 102-nanu baddhasya zleSitasya vA'STavidhakarmaNo dhmAte dIrghakAlaM rajazceti vizeSaNe kimarthamiti / u. atra rajaH karmeti kathanena vartamAnakAlIna karma gRhyate, na ca kadAcanApi vadhyamAnasya karmaNaH kSaya iti tadbandhAbhAvacarImayogidazAM dhvanayan sayogikevalidazodbhavAmekasAmayikasthitiM dhArayitvA kSapakazreNyAdikramaM jJApayati prAktato'vazyamaSTavidhamatItakAlInaM karmeti // pra. 102 siddha padanI vyAkhyAmAM sita-eTale bAdheluM ke cATeluM je karma tene mAtama bALI nAkhyuM jeNe te siddha ! A vyAkhyAmAM niryuktikAre bAMdhelA ke ceTelA karmanA vizeSaNa tarIke dIrdhakAlika ane raja evAM be vizeSa mUkayAM che te kyA AzayathI che? u. ekalA ranaH zabdathI vartamAnakALe baMdhAtuM kama levAya che. vaLI baMdhAtA karmane kayAreya paNa kSaya na thAya tethI baMdhAbhAvavALI agI avasthAne sUcana karatAM graMthakAra sagI-kevalI (13 mA guNa) dazAmAM eka samayanuM mAtra karma baMdhAya che, ema dhArI kSapakazreNyAdi krame je ghaNuM ghaNuM karmonI nirjarA thAya che. tenuM sUcana siddhapadamAM karavA dIrghakAlIna raja e pada mUkayuM che. eTale ke kSapakazreNi vakhate bhUtakALanA bAMdhelA ghaNAM karmonI nirjarA jemaNe karI che tevA siddha bhagavaMta! e artha samaja. (kramazaH) Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hArdika kSamApanA pU. Agama samrATa, Agama tirdhara, dhyAnastha sva. pU. Agama ddhAraka AcAryadevazrIe chaNAvaTapUrvaka samajAvela tAtvika Agemika-padArthone rasAsvAda caturvidha zrIsaMghane maLI rahe te zubhAzayathI pU AgamAddhAraka AcArcadevazrInA paTTadhara vAtsalyasiMdhu pU. sva. gacchAdhipati A. zrI maNiyasAgara sUrivaryazrInA maMgaLa AzIrvAdabaLe pU. paM. zrI sUryodayasAgarajI ma. gaNivaranI dhagazabharI preraNAthI vi. saM. 2022 nA mAha suda 5 thI A "Agamata" zarU thayela. AnA saMpAdanamAM yathAzakya takedArI rAkhI pU. Agama ddhAraka AcAryadevanA AzayathI viruddhatA na he Ave tene bharapUra khyAla rAkhavA chatAM chaghasthatAvaza 8 kaI kSati thaI hoya te aMge temaja jinazAsananI maryAdA viruddha paMcAMgI Agame ke janakalpa viruddha kaMI A saMpAdanamAM thayuM hoya te sakaLa saMgha samakSa trividhe trividha micchIne suI dauM chuM. jana upAzraya khajurI piLa, uMjhA (u.gu.) 2034 Aso suda 8 semavAra nivedaka alayasAgara Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 900000000000000000000 UF namra vijJapti DF A prakAzana caturvidha zrI saMghanA hitArthe tAtvika-daSTinA lakSyathI karavAmAM AvyuM che. je puNyAtmAne saMjogavaza AnI upaye gitA na jaNAya to Agamika-vastuthI bharapura A prakAzananI AzAtanAthI bacavA mATe yogya adhikArI sAdhu-sAdhvI ke vivekI gRhasthane athavA yogya jinAlaya, upAzraya. jJAnamaMdira ke pustaka ne A prakAzana bheTa ApI surakSitapaNe jaLavAI rahe te ja kare. koI saMjogomAM A pustaka kacarApaTTI ke radI tarIke paDI rahI avahelanA na pAme tenuM puratuM dhyAna rAkhavA namra vijJapti che. AnuM prakAzana dara varSanI A suda pUrNimAe thAya che. caturvidha zrIsaMghanA hitArthe AnuM prakAzana pU. sAdhu, sAdavajI, jJAnabhaMDAro tathA tattvarUci gRhastha Adine vinA mekalAya che. dharma premIone sthAI kezamAM 101 lakhAvI thI grAhaka thavA bhalAmaNa che. Arthika lAbha levAnuM saranAmuM prAptisthAna : zrI Agama graMthamALA "Agama ta" kAryAlaya ramaNalAla jecaMdabhAI zAha mAstara haragovanabhAI kApaDa bajAra, C/o mIThAbhAI gulAbacaMda jaina Po. kapaDavaMja (ja. kheDA) upAzraya dalAlavADA kapaDavaMja Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ne era eO 2 sAgaranAtI 0 samyakatva eTale jinazAsananI UMDANathI oLakhANa. te thayA pachI cakravatInA ke anuttara vimAnanA pautralika sukho halAhala jherathI vadhu bhayaMkara lAge ja. 0 virati eTale jJAnanI malAi. eTale ke zabdajJAnathI thatA artha -jJAna pachI jo rahasyanI bhUmikAne prApta karavAno sata puraSArtha zarU thAya to tAttvika-dRSTinA vikAsane kAraNe AtmavikAsane aTakAvanAra AzravadrAnI aTakAyata thai ja jAya ! tethI ja jJAnI zaruM vita: kahyuM che. . 0 saMsAra eTale viSaya-kaSAyanI vAsanAone prasaravAnI jagyA. vivekapUrvaka samajaNa pUrvaka vairAgyanA baLe viSayo ane kaSAyono nigraha karavAno prayatna thAya eTale saMsArane cheda uDayo jANavo. 0 zrI vItarAganI vANI sAMbhaLavAnA pariNAme aMtaramAM viveka jAge te heya-upAdeyanI rapaSTa vahecaNI thavA mAMDe. ' pariNAme Azrava tyAga ane saMvarano svIkAra paNe sahajatAthI thavA pAme. 0 sadgurunA caraNe zAstrajJAnanI prApti karavA vinayapUrvaka niSThA sAthe jAtane sapI ke ApaNI uparanuM AvaraNa pANImAM ogaLatA mIThAnI jema ogaLI jaI samyakajJAnane jhaLahaLATa bharyo prakAza jIvanamAM patharAvA mAMDe-emAM saMzaya nathI. ! 6 uttara UMcaTTmamAM kaDu unALA mavana taja re I AvaraNa * dIpaka prinTarI * amadAvAda-380001