________________
૯
અંબિકાનું દૃષ્ટાંત
સૌરાષ્ટ્ર દેશમાં કાટીનાર્ નામના નગરમાં એક સામભટ્ટ નામના પ્રખ્યાત દ્વિજપુંગવ (બ્રાહ્મણવ) હતા. તેને દેવશર્મા વિપ્રની પુત્રી, અભંગ અને રમ્ય આકૃતિવાળી તથા વિનયશીલ એવી અંખિકા નામની ભાર્યાં હતી. પરંતુ તે અમિકા શીલસપન્ન પરમ શ્રાવિકા હતી, તેથી તે બંનેની પ્રીતિ પરસ્પર અત્યંત મદ્દ થવા લાગી તથાપિ તે વિપ્રની સાથે ભેગસુખ ભાગવતાં તેને શુભકર અને વિભકર નામના બે પુત્ર થયા. એકદા કાઇક પર્વના દિવસે લેાજન તૈયાર થતાં અખિકાની સાસુ બહાર ગઇ એટલે ઘેર તે એકલી જ હતી. એવા અવસરમાં બે સાધુ ત્યાં આવ્યા એટલે તે પુણ્યવતીએ પેાતાની ઈચ્છા પ્રમાણે તે ( તૈયાર કરેલ અશનાર્દિક ભક્તિપૂર્વક તેમને વહોરાવ્યુ' કહ્યું છે કે—
."
“ઉત્તમપત साहू भक्तिमपत तु सावया भणिया । અવિચલમિિર્દ, ગનપત્તીમુવેચન '' ||
“ઉત્તમ પાત્ર સાધુ મધ્યમ પાત્ર શ્રાવક અને જઘન્ય પાત્ર તે અવિરત સમ્યગ્દષ્ટિ જાણવા.” વળી રસને ઝરતા મધપુડાને જોઈને ધનપાલ પંડિતે ભેાજરાજાને કહ્યું કે—' જ્યારે પાત્ર હાય, ત્યારે વિત્ત ન હોય અને જ્યારે વિત્ત હાય, ત્યારે પાત્ર ન હોય, આવા પ્રકારની ચિતામાં પડેલે
6
આ મધપૂડો જાણે અન્નુપાત કરી રૂદન કરતા હાય એમ મને લાગે છે,” તેમજ વળી— મધુક ( મહુડાનું ) વૃક્ષ લાદય છતાં પત્ત (પત્ર યા પણું ) રહિત હોવાથી તે જાણું રૂદન કરતુ હોય એમ ભાસે છે. ખરેખર! અભવ્ય જીવેા દાનના અવસર પ્રાપ્ત કરી શકતા નથી. પુત્ત ( પણું ) રૂપ શરીરવાળા
