________________
૧૦
નજીકમાં રહેલ રાજાએ સાંભળી લીધે. કારણકે તિર્યંચ ભાષા સમજવાને તેને દેવનું વરદાન હતું. પછી રાજાએ વિચાર કર્યો કે – “આ મારે શત્રુ છે તેથી ક્યાંય પણ વિષમ સ્થાનમાં મારો એ ઘાત કરશે, માટે એના પર હું કદી ચડીશજ નહિ.” એમ ધારીને કેટલોક કાળ તેણે સુખે વ્યતીત કર્યો. એવામાં તે કિશોર પણ તે જાત્ય અબ્ધ થઈ ગયે.
એકદા બધા અશ્વો જલપાન માટે ગયા હતા અને ઘરે માત્ર તે એક જ અશ્વ હતો. એવામાં બુબારવ થયે કે – હે બલિષ્ટ સુભટો ! સત્વર દોડો. ઉકત બહારવટિયા (શત્રુ) એ બધી ગાયે હરણ કરી જાય છે. આ પ્રમાણે સાંભળતાં જ વ્યાકુલપણાથી રાજાએ બહાર જવા માટે પોતાના માણસો પાસે તેજ અધ સજજ કરાવ્યો, પછી જતાં જતાં તે અવે પિતાની માતાને કહ્યું કે:-- “હે માત! જે. હવે આજ પુરાતન વેર વાળું છું. એટલે તે પણ સભ્યતા પૂર્વક બેલી કે – “હે વત્સ ! જા તારું કલ્યાણ થાઓ. તારી જાતિ તને અટકાવશે મારા પુત્રની પ્રકૃતિમાં કદી વિકૃતિ થતી નથી.” એવામાં સપરિવાર રાજાએ તરત તે અશ્વ પર પલાણ કર્યું અને બહાર જ્યાં શત્રુઓ હતાં ત્યાં તે પહોંચી ગયે અને રાજાએ હાક મારી એટલે તેઓ યુદ્ધ કરવાને સન્મુખ આવ્યા, ત્યાં પણ તેમની સાથે યુદ્ધક્રીડાના કોસુકનો અનુભવ કરવા લાગ્યા. એવામાં અશ્વ વિચારવા લાગ્યો કે - “આ દુષ્ટ –પાધમને શત્રુઓ પાસેથી મરાવું અથવા તેમના સૈન્યમાં એને લઈ જાઉં, વા જમીન પર પાડીને મારા ચરણોથી એને છુંદી નાખું.' આ પ્રમાણે વિચારતાં કુલીનપણથી પુનઃ તે ચિંતવવા લાગ્યો કે- “અહા ! મારા દુટ ચેષ્ટિતને ધિકકાર થાઓ. કારણ કે આ તે પૃથ્વીપાલ છે અને હું તે પશુ કરતાં પણ ક્ષુદ્ર છું, કે આવા અવસરે
