________________
૫૪
બહુ દેવદ્રવ્ય થઈ જતાં, તેની માગણી કરવામાં આવે, ત્યારે માત્ર પિતાની ગરીબાઈ બતાવે છે, મનથી પણ તે આપવાને ઈચ્છતા નથી અને બોલે છે :-“શું દેવના સંતાનો ભૂખે મરે છે ? શું દેવ તમને અધિક છે અને અમને ન્યૂન છે ?
જ્યારે ધ્યાનમાં આવશે, ત્યારે આપીશું ઈત્યાદિ કાલક્ષેપ કરતાં અનુચિત્ત બેલનારા એવા તેઓ પણ તેમની જ પંક્તિમાં મૂકવા લાયક છે. આ સંબંધમાં બે ભાઈનું દષ્ટાંત આ પ્રમાણે છે.
બે ભાઈની કથા વિશ્વપુરમાં ક્ષેમંકર રાજાને સુગંધર નામે પુત્ર હતે. તેણે એકદા વનમાં કંઈક મુનિને થયેલ કેવળજ્ઞાનનો મહો. સવ કરતા દેવતાઓને જોઈને જાતિસ્મરણ પામી, તેજ વખતે વૈરાગ્ય ઉત્પન્ન થતાં દેવતાઓએ આપેલ સાધુવેષ ધારણ કરીને દીક્ષા લઈ લીધી, એટલે રાજા વિગેરેએ તેને વંદના કરી અને પૃથ્વી પર તે વિચારવા લાગ્યા, તથા તેણે ઘણું તપસ્યા કરી. એકદા શુદલ ધ્યાન પર આરૂઢ થતાં તે મુનિને અવધિજ્ઞાન ઉત્પન્ન થયું. પછી તેજ નગરમાં તે આવ્યા, એટલે રાજા વિગેરે તેમને વંદન કરવા ગયા. ત્યાં તેમણે ધર્મદેશના પ્રારંભ કર્યો. તે અવસરે જાણે સર્વ રોગેની રાજધાની હોય, મક્ષિકાઓનું જાણે પિતૃગૃહ હોય, એ. કઈક કુછી (કેઢી) પગલે પગલે બાળકો વિગેરેથી પણ કાંકરાઓના ઉપઘાત પામતો ત્યાં આવ્યું. તેને તેવી અવસ્થામાં આવી પડેલ જેઈને રાજા વિગેરે એ મુનિ પાસે તેને પૂર્વભવ પૂછો. એટલે મુનિ કહેવા લાગ્યા કે –
કુસુમપુરમાં નંદ અને નાગદેવ નામના બે ભાઈ હતા. મેટોભાઈ વ્યવહારમાં શુદ્ધ હતો અને બીજે તેથી વિપરીત
