________________
૧૪૦
હેમપ્રભદેવની કથા. “પ્રથમ દેવલોકમાં હેમપ્રભ નામે દેવ હતો. તેણે એકદા કઈ કેવલી મુનિને પૂછયું કે – હે ભગવન્! મને ધિલાભ થશે કે નહિ ? અને હવે કઈ નિમાં મારો જન્મ થશે. આ બધું મને જણાવે ! એટલે કેવલી ભગવંત બોલ્યા કે- “હે દેવ ! અહીંથી ચવીને તું આજ વનમાં વાનર થઈશ અને તને કષ્ટથી ધર્મપ્રાપ્તિ થશે. આ પ્રમાણે સાંભળીને તે દેવે પોતાના માત્ર પ્રબંધને માટે પ્રત્યેક પ્રસ્તરમાં (શિલાઓ પર) નમસ્કાર પદની આવલી–પંક્તિ કોતરી રાખી. એમ કરી તે દેવ ચવીને વાનર થયે અને તે પદને જોઈને તેને પિતાને દેવભવનું મરણ થયું. એટલે ત્યાં અનશન લઈ મનમાં તે મંત્રનું સ્મરણ કરતાં તે જ વિમાનમાં તે પૂર્વ નામધારી દેવે થયે. પછી તે દેવ પોતાના આગામિ બેધને માટે પણ મનમાં પ્રસન્ન થઈને અહીં શ્રી શાંતિનાથનું આ ઉન્નત ચૈત્ય કરાવ્યું છે.'
આ પ્રમાણે સાંભળીને શ્રીદેવે પણ તે મુનિની પાસે વારંવાર સમ્યફ પાઠ કરીને નમસ્કારને પોતાના નામની જેમ અમ્મલિત કર્યો. અને પછી તેજ રૌત્યમાં શ્રી શાંતિનાથ ભગવંતની પાસે વિધિપૂર્વક તેણે શ્રી નમસ્કાર મંત્રને લાખવાર જાપ કર્યો અને તે જાપની સમાપ્તિ થતાં હેમપ્રભદેવ સંતુષ્ટ થયો. તેથી તે પુણ્યવંતને તેણે અમોઘવિજ્યા નામની શક્તિ આપી, તથા કાંપિલ્ય નગરમાં લઈ જઈને દેવે તેને પિતાના રાજ્ય પર સ્થાપન કર્યો અને તેથી સમસ્ત રાજમંડળમાં તે અગ્ર પદને પામ્યા. વળી કામરૂપ નગરને રાજા પણ તેને દાસ થઈ રહ્યો. અહો ! શ્રી નમસ્કાર મંત્રને મહિમા ખરેખર ! કઈ અનુત્તરજ છે. કહ્યું છે કે –
