________________
૧૪૯
•
જ છું. આ બિચારા માણસે મારી આગળ કિકર જેવા છે. આ પ્રમાણે અહંકારથી ત્રણે જગતને તૃણખલા તુલ્ય માનતા અને શૈલના સ્તભ સમાન એવા તે દિવસેા બ્ય તીત કરવા લાગ્યા. વળી દુવિનીત શિરોમણી એવા તે સદા અકકડબાજ થઇનેજ રહેતા, પણ માબાપ કે દેવ ગુરૂ ને કદી પ્રણામ પણ કરતા નહિ. એકદા પિતાએ તેને કહ્યું કે— હે વત્સ ! પાઠશાળામાં ભણવા જા. ગ્રંથા શીખ, શઠતા મૂક અને પાઠકના વિનય કર; એટલે તે ખેલતા કે મારે એક શેષ કરવાનુ કઈ પ્રત્યેાજન નથી. કારણ કે પ્રથમથી જ હુ પ્રાજ્ઞ છુ તે બિચારા ઉપાધ્યાય માર્` અધિક શું ઉકાળવાના હતા, તે કહે; પણ એ વિષ્ણુકાના આચાર છે! એમ બહુ ચાટુ વચનથી પિતાએ તેને લેખ શાલામાં માકલ્યા અને ત્યાં તે વર્ણાદિક ભણ્યા. એકદા ક ́ઇક અપરાધ થતાં શિક્ષકે તેને માર્યા, એવામાં તે બેલ્ટે કે-અરે ભિક્ષાચર ! તું મને જાણતા નથી ? તારા આ ભણા વવાથી શુ ?' ઇત્યાદિ ખેલતાં રાષથી ઉઠીને શિક્ષકને તરત તેણે એક લપડાક ચાપડાવી દ્વીધી, અને ઉચ્ચાસન પર બેઠેલા તે ઉપાધ્યાયને કેશમાં પકડીને તે દુષ્ટાત્માએ તેને જમીન પર પાડી નાખ્યા. અહા પાપીઓને શું અકૃત્ય ન કરવાનુ હાય? આ વ્યતિકર જાણવામાં આવતાં રાજાએ તેને એલાવીને કહ્યું કે:-- ‘અરે મૂખ!તે પડિતને કેમ માર્યા ? એટલે ભૂક્ષેપ અને અભિમાન સહિત તે દ્રુ તિએ રાજાને કહ્યું કે-- તે તા બિચારા ભિક્ષાચરને મેં' અલ્પ શિક્ષા કરી છે, પણ જો બીજો કેાઈ મારા તિરસ્કાર કરશે તેા તે પણ તેવા જ ફળને પામશે' આ પ્રમાણે નિભ ય થઈને ઉલ્લ' રીતે તે મેલ્યા, એટલે રાજાએ ક્રોધથી તેને ગળે
