________________
૧૨૦
પદ્રશેખર રાજાની કથા પૃથ્વીપુર નગરમાં પશેખર રાજા પોતે અત્યંત ધમી હોવાથી બીજાઓને પણ ધર્મમાં પ્રવર્તાવતા હતા અને લોકોની આગળ તે વારંવાર આ પ્રમાણે ગુરૂ ગુણ ગાતે હતા – જે ક્ષમાવંત, જિતેદ્રિય, શાન્ત, ઉપશાંત, પ્રશાન્ત–રાગ કે રેષથી પરિત્યક્ત, પરપરિવાદથી વિરક્ત અને અપ્રમત્ત હોય, તે ગુરૂ કહેવાય છે. વળી વંદન કરતાં જેઓ સમુત્સુક (માની) થતા નથી અને હીલણ કરતાં જેઓ જ્વલંત કોપી થતા નથી, પિતાના ચિત્તને દમીને જ જે ધીર થઈ વિચારે છે અને જેમણે રાગ દ્વેષને નાશ કર્યો હોય છે, તે મુનિઓ સમજવા. વળી બે પ્રકારે ગુરૂ કહેલ છે. તપયુક્ત અને જ્ઞાનોપયુક્ત. તેમાં તપેયુક્ત તે વડના પાંદડા સમાન હોય છે, એટલે તેઓ માત્ર પોતાના આત્માને જ તારે છે અને જ્ઞાનોપયુક્ત તે યાનપાત્ર (વહાણ) સમાન હોય છે, તેથી તેઓ પોતાને અને પરને પણ તારે છે.”
આ પ્રમાણે ગુરૂ ગુણના વર્ણનથી તે રાજાએ ઘણું લોકેને ધર્મમાં સ્થાપન કર્યા, પરંતુ નાસ્તિક મતને અનુસરનારે એક વિજય નામને વણિક એમ બેલતે કે ઇંદ્રિયને નિરોધ કર શક્ય છે, તે પોતપોતાના માર્ગ (વિષય) માં સદા પ્રવૃત્ત જ રહે છે. અને તપ એ માત્ર પોતાના શરીરને શુષ્ક બનાવી દેવાને રસ્તે છે. કારણ કે સ્વર્ગ અને મેક્ષ કેણે જોયા છે ? કહ્યું છે કે –
આ કામગ તે હસ્તગત છે અને ઉત્તર કાલના તે. તે અનાગત છે. વળી પરલોક કોણ જાણે છે, કે તે છે વા નથી, માટે તે કશું ( કામનું) નથી.”
