Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 01
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
–
ઈત્યાદિ કાર્ય થતું નથી. અર્થક્રમશઃ - છોકરો સત્ત્વવિશેષ. લૂકાર ઋષભ. ગોર લૂકાર. ॥૨॥
મૃત કુ કાણુાં વા ૧૦૨ાણી
‘રૃ ને તેની ૫૨માં ૨હેલા ‘૪ ની સાથે રૃ અને ‘રૃ ની સાથે ' આદેશ વિકલ્પથી થાય છે. હૃ+દાર:' આ અવસ્થામાં ૠની સાથે ‘ ૢ ને ૐ આદેશ થવાથી ‘ાર:' આવો પ્રયોગ થાય છે. વિકલ્પપક્ષમાં આ સૂત્રથી TM આદેશ ન થાય ત્યારે હૈં ને સસ્કૃતિ હસ્યો વા ૧-૨-૨' થી હ્રસ્વ હ આદેશ થવાથી ‘હાર:' આવો પ્રયોગ થાય છે; અને વિકલ્પપક્ષમાં સૂ.નં. ૧-૨-૨ થી -હસ્વ આદેશ ન થાય તો “સ્તયોઃ ૧-૨-૫” થી હૂઁ ને આદેશ થવાથી ‘ધારઃ’ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ-લકાર ૠકાર. તૃત્કૃાતઃ આ અવસ્થામાં આ સૂત્રથી ૢ ને જૂની સાથે “ આદેશ થવાથી ‘ભારઃ’ આ પ્રમાણે પ્રયોગ થાય છે. વિકલ્પ પક્ષમાં આ સૂત્રથી ‘જૂ’ આદેશ ન થાય તો ‘ૠતિ૦ ૧-૨-૨’ થી ત્ય ને -હસ્વ ‘૯ આદેશ થવાથી ‘નૃત્યુઃ’ આ પ્રમાણે પ્રયોગ થાય છે; તેમજ તેના (૧-૨૨ના ) વિકલ્પમાં ‘સમાના૦ ૧-૨-૧’ થી ૯ ને દીર્ઘ ‘જ્’ આદેશ થવાથી ‘વાર:’ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ-લૂ લૂકાર. ॥૩॥
ગાતો વા તો ૫ ૧૫૨/૪ની
' ને ૠની સાથે ‘રૃ અને લૂની સાથે હૂઁ આદેશ વિકલ્પથી થાય છે. તેમજ ક્રૂ ને ૠની સાથે ક્રૂ અને ‘ભૃ’ ની સાથે રૃ’ આદેશ પણ વિકલ્પથી થાય છે. “પિતૃણમ’ આ અવસ્થામાં પિતૃના ‘ઋ’ને ની સાથે ૬ આદેશ થવાથી પિતષમઃ' આવો પ્રયોગ થાય છે. વિકલ્પપક્ષમાં આ સૂત્રથી ૬ આદેશ ન થાય ત્યારે ૠતિ૦ ૧-૨-૨’ થી ૠ ને -હસ્વ ‰ આદેશ થવાથી વિષમઃ’ આવો પ્રયોગ થાય
२६
