Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 01
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
इन् ङी- स्वरे लुक् १|४|७९ ॥
નકારાન્ત પચિન્ મચિન્ અને મુક્ષિન્ નામના રૂર્ નો; તેની ૫૨માં કી અને અપુર્ (ઘુભિન્ન) સ્વરાદિ પ્રત્યય હોય તો લુકૢ (લોપ) થાય છે. સુથર્ સુથર્ અને અમુક્ષિન્ નામને સ્ત્રિયાં મૃતો૦ ૨-૪-૧’ થી ી (ૐ) પ્રત્યય. આ સૂત્રથી ન્ નો લોપ થવાથી સુવથી સુમથી અને અનુમુક્ષી નામ બને છે. તેને ત્તિ પ્રત્યય. દીર્ધદ્યાર્૦ ૧-૪-૪(' થી સિ નો લોપ થવાથી સુથી સુમથી અને અનૃમુક્ષી આવો પ્રયોગ સ્ત્રીલિંગ પ્રથમા એકવચનમાં થાય છે. આવીજ રીતે નપુંસકલિંગ પ્રથમા દ્વિતીયા દ્વિવચનમાં પણ ‘ગૌરીઃ ૧-૪-૧૬’ થી સૌ ને ર્ આદેશ થવાથી અને આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ રૂર્ નો લોપ થવાથી સુપથી વગેરે જ પ્રયોગ બને છે. ચિત્ થિર્ અને મુક્ષિનું નામને શત્ પ્રત્યય. આ સૂત્રથી રૂર્ નો લોપ. ‘સોહ્રઃ ૨-૧-૭૨’ થી સ્ ને હ આદેશ. રઃ વાસ્તે૦ ૧-૩-રૂ' થી ૬ ને વિસર્ગ થવાથી ‘થ:’ र 'મથ' અને મુક્ષઃ ‘આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થક્રમશઃ સારામાર્ગવાલી સ્ત્રી. સારામાર્ગવાલા બે કુલો અથવા કુલોને, માર્ગોને સારું મન્થન કરનારી સ્ત્રી. સારું મન્થન કરનારા બે કુલો અથવા બે કુલોને, મન્થન કરનારાઓને. ઇન્દ્રવિનાની સેના. ઇન્દ્રદેવતાની ઉપાસના કરનારા બે કુલો અથવા બે કુલોને. ઈન્દ્રોને.।।૬।।
बोशनसो नश्यामन्त्र्ये सौ १२४|८०||
સમ્બોધનમાં ત્તિ પ્રત્યય પરમાં હોય તો, તેની પૂર્વેના ઉશનસ્ નામના અન્ય વર્ણને ર્ આદેશ તથા લુક્ વિકલ્પથી થાય છે. સમ્બોધનમાં ઉશનસ્ નામને ત્તિ પ્રત્યય. આ સૂત્રથી ઉશનસ્ નામના મૈં ને મૈં આદેશ. ‘વીર્યાવ્૦ ૧-૪-૪' થી ત્તિ નો લોપ થવાથી ફ્રે ડશનનું! આવો પ્રયોગ થાય છે. આ સૂત્રથી ઉશનસ્ ના સ્ નો લોપ
१४५
