________________
एः १/४ | ७७ ॥
યુર્ પ્રત્યય પરમાં હોય તો તેની પૂર્વેના નકારાન્ત પથિક્ મચિન્ અને મુક્ષિન્ નામના રૂ ને ‘આ’ આદેશ થાય છે. પન્યાઃ, મન્થાઃ અને મુક્ષાઃ પૂ. નં. ૧-૪-૭૬ માં જણાવ્યા મુજબ પ્રયોગો નિષ્પન્ન છે, પથિન્+ઝી, પથિનું+ખસ, પથિન્+અમ્ અને સુર્વાથ+fશ (નસ્ શત્ નો આદેશ.) આ અવસ્થામાં આ સૂત્રથી થિન્ ના રૂ ને આ આદેશ. ‘થોળ્ ૧-૪-૭૮’ થી થૂ ને ન્યૂ આદેશ..... ઈત્યાદિ કાર્ય થવાથી વન્યાની’પન્થાન, પન્થાનમ્ અને સુપન્થાનિાનિ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થક્રમશઃ - માર્ગ. બે માર્ગો. ઘણા માર્ગો. માર્ગને. સારા માર્ગવાલા કુલો અથવા કુલોને. મન્થન કરનાર. ઇન્દ્ર. નાત્તનિર્દેશાવ્ માવાઘેહ ન સ્વાત્= આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ યુર્ં પ્રત્યય ૫૨માં હોય તો; નકારાન્ત જ થિન્ મથિનુ અને મુક્ષિનું નામના રૂ ને જ આ આદેશ થાય છે. તેથી રૂ. નં. ૧-૪-૭૬ માં જણાવ્યા મુજબ ચન્ વિવવું પ્રત્યયાન્ત પથી નામ નકારાન્ત નથી, તેમ જ રૂ નો પણ અહીં અભાવ હોવાથી, પથી+ગૌ અને થીTMત આ અવસ્થામાં ‘યોડનેસ્વરક્ષ્ય ૨-૧-૧૬’ થી ર્ફે ને ય્ આદેશાદિ કાર્ય થવાથી પચ્યો यू અને પથ્યઃ આવો પ્રયોગ થાય છે. અહીં ર્ફે ને, આ સૂત્રથી ‘આ’ આદેશ થતો નથી. અર્થક્રમશઃ- માર્ગને ઇચ્છનારા બે. માર્ગને ઇચ્છનારા ઘણા. [૭૭]]
थोन्यू १|४|७८ ॥
પુટ્ પ્રત્યય પરમાં હોય તો તેની પૂર્વેના નકારાન્ત થિર્ અને ચિન્ નામના વ્ ને ર્ આદેશ થાય છે. આ સૂત્રથી જે રીતે વ્ ને વ્ આદેશ થાય છે. તે રીતે પૂર્વ સૂત્રમાં દૃષ્ટાન્તો આપેલા છે જ. ૧૭૮
૧૪૪
