Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 01
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
જિ. ધાતુને આશિમાં સીધ્વનું પ્રત્યય. ‘નાનિ. ૪--૧ થી ને ગુણ “T' આદેશ. ઉપર જણાવ્યા મુજબ સુ ને ૬ આદેશ. આ સૂત્રથી સીધ્વમ્ ના ૬ ને ર્ આદેશ થવાથી વેરીવનું આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ- તમે બધા ભેગું કરો. ચન્તાવિતિ વિમ્ ? = આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ રાન્ન અને નાચત્ત જ ધાતુથી પરમાં રહેલા પરોક્ષા અઘતની અને આશિષુ વિભતિના પ્રત્યય સમ્બન્ધી ૬ ને ર્ આદેશ થાય છે. તેથી અઘતનીમાં પલ્ ધાતુને ધ્યનુ પ્રત્યય. ઉપર જણાવ્યા મુજબ ધાતુની આદિમાં ટુ નો આગમ ધ્વ ની પૂર્વે સિવું પ્રત્યય. “સોધિ વ ૪-રૂ-કર' થી સિદ્ નો લેપ. “: * ર--૮૬ થી શું ને ? આદેશ. “તૃતીય-તૃતી9-રૂ-૪૨' થી ને ! આદેશ થવાથી ‘પદ્વમું આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - તમે બધાએ રાંધ્યું. અહીં પ્ર ધાતુ. રાન્ત કે નાચત્ત ન હોવાથી આ સૂત્રથી ધ્વર્યુ ના ઘુ નેર્ આદેશ થતો નથી. આવીજ રીતે ના ધાતુને અદ્યતનીનો ધ્ય પ્રત્યય. ધ્વ ની પૂર્વે સિવ પ્રત્યય. ‘તાશતો. ૪-૪-રૂર થી સિદ્ ની પૂર્વે રૂ નો આગમ. “તો થિ વા ૪-૩-૭૨' થી સિદ્ નો લોપ. “સ્વરસ્તા ' ૪-૪-૩૦ થી ૫ ના મા ને વિધિ આદેશ થવાથી ગાસિધ્ધ” આવો પ્રયોગ થાય છે. માનું ધાતુ પણ રાન્ત કે નાચત્ત ન હોવાથી આ સૂત્રથી ધ્યમ ના ધું ને ટૂ આદેશ થતો નથી. અર્થ - તમે બધા બેઠા હતા. ICON
हान्तस्थाञ् जीभ्यां वा २१११८१॥
૬ અને અન્તસ્થાથી પરમાં રહેલા ગિ અને રૂ ની પરમાં જો પરોક્ષા અધતની અને આશિષ સમ્બન્ધી પ્રત્યાયનો ધું હોય તો તે ને વિકલ્પથી આદેશ થાય છે. ધાતુને કર્મમાં (કર્મણિ પ્રયોગમાં) અઘતનીનો ધ્વનું પ્રત્યય. ‘ગ થાતો ૪-૪-૨૬' થી ધાતુની આદિમાં નો આગમ. સિMઘતચીનું રૂ-૪-૧રૂ' થી ધ્વર્યુ ની પૂર્વે સિવું પ્રત્યય. “વર - પ્રઢ - દૃશ૦ રૂ-૪-૬૨’ થી કિ ની
२३६
