Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 01
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
વી + દૂ ધાતુને “હિંદુત્વ વર-૮રૂ' થી વિમ્ (6) પ્રત્યય. થવી અને પૂ નામને શી પ્રત્યય. “ક્વિવૃત્ત. ૨-૧-૧૮ થી પ્રાપ્ત ૬ અને ગુનો બાધ થવાથી આ સૂત્રથી અનુક્રમે છું અને ને
ચું અને ૩૬ આદેશ થાય છે. જેથી યુવત્રિયી અને પુર્વે આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ ક્રમશ - જવ ખરીદનારા બે. સાદડી બનાવનારા બે. શ્રિ ધાતુને પરોક્ષાનો શું પ્રત્યય. ‘વિર્ધાતુ પરોક્ષા૪-૧-૧ થી શ્રિ ધાતુને દ્વિત્વ. “વ્યગ્નના. ૪--૪૪' થી પ્રથમ થિ ના આઘ
જન થી ભિન્ન વ્યજન ૪ નો લોપ. શિશ્રિ + ડસ્ આ અવસ્થામાં થિ ના રૂ ને “ડનેસ્વરસ્ય ૨-૧-૧૬’ થી પ્રાપ્ત ૬ નો બાધ થવાથી આ સૂત્રથી આદેશાદિ કાર્યથવાથી “શ: આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ – તેઓએ આશ્રય કર્યો. અહીં યાદ રાખવું જોઈએ કે સંયુક્તવ્યસ્જન ધાતુસમ્બન્ધી જ હોવો જોઈએ. ધાતુ સમ્બન્ધી સંયુક્તવ્યસ્જન ભિન્ન સંયુક્તવ્યસ્જનથી પરમાં રહેલાં ધાતુસમ્બન્ધી ફુ વર્ણ કે ૩ વર્ણ ને આ સૂત્રથી ફયુ કે હવું આદેશ થતો નથી. તેથી સૌ (ઉદ્ +ની+) –– ઈત્યાદિ રૂપો બને છે. અહીં સંયુક્ત વ્યસ્જન ઉપસર્ગ અને ધાતુ સમ્બન્ધી છે. પરા
જૂનઃ રાપર
સ્વરાદિ પ્રત્યય પરમાં હોય તો તેની પૂર્વેના દૂ શબ્દ સમ્બન્ધી તેમજ ફનું (G) પ્રત્યય સમ્બન્ધી, સંયોગથી પરમાં રહેલા ૩ વર્ણને ૩૬ આદેશ થાય છે. + ક આ અવસ્થામાં આ સૂત્રથી 5 ને હવું આદેશ થવાથી જુવી આવો પ્રયોગ થાય છે. સાપુ ધાતુને વર્તમાનાનો અતિ પ્રત્યય. પ્રત્યયની પૂર્વે ત્યારે ગુડ ૩-૪-૭૫ થી પ્રત્યય. આ સૂત્રથી ૫ અને ૬ સ્વરૂપ સંયોગથી પરમાં રહેલા નુ ના ૩ ને સત્ આદેશ થવાથી જ્ઞાનુવન્તિ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ ક્રમશઃ - બે ભ્રકુટીઓ. તેઓ મેળવે છે. સંયોકારિયે = આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ સ્વરાદિ પ્રત્યય પરમાં હોય તો
२०६
