Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 01
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
કરે છે. તમે બે ધારણ કરો છો. તું ધારણ કરે છે. તમો ધારણ કરો છો. તેથોગ્નેતિ વિમ્ ?= આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ તુ શું તુ કે થી જ શરૂ થતો પ્રત્યય પરમાં હોય તો સાવિતુર્થત ઘા ધાતુના આધટુ ને ૬ આદેશ થાય છે. તેથી હું આ અવસ્થામાં ઉપર જણાવ્યા મુજબ ઘા ધાતુને દ્વિત્યાદિ કાર્ય થવાથી ‘રધ્વ:' આવો પ્રયોગ થાય છે. અહીં કે ત્રુ થી શરૂ થતો પ્રત્યય પરમાં ન હોવાથી ટુ ને ૬ આદેશ આ સૂત્રથી થતો નથી. અર્થ- અમે બે ધારણ કરીએ છીએ. તુર્થાતત્યેવ આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ તુ શું શું કે લૂ થી શરૂ થતો પ્રત્યય પરમાં હોય તો ટુ છે આદિમાં જેના એવા ચતુર્થાન્ત જ ઘા ધાતુના આદ્ય ફુ ને ૬ આદેશ થાય છે. તેથી ઘા+તિવું (તિ) આ અવસ્થામાં ઉપર જણાવ્યા મુજબ ધા ધાતુને દ્વિવાદિ કાર્ય (ા નો લોપ થયા વિનાનું) થવાથી રાતિ આવો પ્રયોગ થાય છે. અહીં સમજી શકાય છે કે બા ધાતુ તાદિ હોવા છતાં આકારાન્ત હોવાથી આ સૂત્રથી ઘા ધાતુના આદ્ય ટૂ ને શું આદેશ થતો નથી. અર્થ-તે ધારણ કરે છે. ૭૮
અપમાન ર ઉ રાજા વર્ગીય ચતુર્થવ્યસ્જનથી પરમાં રહેલા ઘા ધાતુને છોડીને અન્ય ધાતુઓથી વિહિત પ્રત્યયના આદ્ય તું અને શું ને “જુ' આદેશ થાય છે. કુટું ધાતુનેસ્તનીમાં 7 અને થાનું પ્રત્યય. “ઘાતો ૪૪-ર૬ થી ધાતુની આદિમાં ગત્ (ક) નો આગમ. “વાર્ષિ - ૧-૮રૂ' થી હું ને શું આદેશ. આ સૂત્રથી તું અને શું ને ૬ આદેશ. ‘તૃતીયસ્તૃo 9-રૂ-૪૨' થી ૬ ને શું આદેશ ઈત્યાદિ કાર્ય થવાથી વહુ અને કહુધા?’ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ ક્રમશઃ - તેણે દોડ્યું. તે દોડ્યું. મેં ધાતુને અદ્યતનીમાં ત અને થાર્ પ્રત્યય. ધાતુની આદિમાં અત્ નો આગમ. સિનતાનું રૂ-૪-રૂ' થી 7 અને થાનું પ્રત્યાયની પૂર્વે સિવું પ્રત્યય. પુત્વા ૪-૩-૭૦ થી
२३३
