Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 01
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
પ્રત્યય કરતાં પહેલા જ થાય છે. યુઝ અને સ્પષ્પ આ અવસ્થામાં નહું પ્રત્યાયની સાથે પુખદ્ અને અસ્મ ને અનુક્રમે આ સૂત્રથી ચૂયનું અને વયમ્ આદેશ થવાથી ‘પૂયનું અને વયમ્ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ ક્રમશઃ – તમે. અમે. પ્રિયત્વે, પ્રિયી યુવા, પ્રિયા પૂયમ્ વા વેષાં તે; અને પ્રિયોગ૬ પ્રિયાવવાનું પ્રિયા વધું વા વેષાં તે, આ વિગ્રહમાં બદ્રીહિ સમાસમાં નિષ્પન્ન વિયુબવું અને ક્રિયાત્મન્ નામને પ્રત્યય. આ સૂત્રથી ન{ પ્રત્યયની સાથે યુદ્ ને ધૂમ્ અને મર્મદ્ ને વયમ્ આદેશ થવાથી પ્રિયપૂયમ્ અને પ્રિયવય આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થક્રમશઃ - તું, તમે બે અથવા તમે પ્રિય છો જેને તેઓ. હું, અમે બે અથવા અમે પ્રિય છીએ જેને તેઓ. પ્રી વાજ ફ્લેવ = આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ સન્ પ્રત્યયના પ્રસંગે મ પ્રત્યય કરતાં પહેલા જ ન પ્રત્યયની સાથે ગુખવું અને સ્મ ને અનુક્રમે ચૂયનું અને વયમ્ આદેશ થાય છે. તેથી યૂયમ્ અને વય આવો પ્રયોગ પૂર્વે જણાવ્યા મુજબ થઈ શકે છે. અન્યથા .પ્રત્યય સ્થળે પણ ચૂનું અને વયમ્ આવો જ પ્રયોગ થાત - એ સમજી શકાય છે. અર્થ ક્રમશઃ- તમે. અમે. I/૧૩
तुभ्यं मह्यं ड्या २॥१॥१४॥
કે પ્રત્યયની સાથે પુખદ્ અને કર્મન્ ને અનુક્રમે તુમ્ અને મર્યનું આદેશ થાય છે. એ આદેશ કક્ પ્રત્યયના પ્રસગે સજૂ પ્રત્યય કરતા પૂર્વે થાય છે. ગુખદુસ્કે અને કરૂસ્કે આ અવસ્થામાં જે પ્રત્યયની સાથે આ સૂત્રથી ગુખદ્ અને કર્મ ને અનુક્રમે તુમ્ અને મામ્ આદેશ થવાથી ‘તુગનું અને મય આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ ક્રમશઃ - તારા માટે. મારા માટે પ્રિયત્વે, વિી યુવા, પ્રિયા પૂર્વ વ તસૈફ અને પ્રિોડ૬ પિયાવાવા, પ્રિય વર્ષ વા થયા ત આ વિગ્રહમાં બહુવ્રીહિ સમાસમાં નિષ્પન પ્રિયપુખદ્ અને .
999.
