Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 01

Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan

Page 91

शिट्यापस्य द्वितीयो वा १३१५९॥
વર્ગીય પ્રથમ વ્યસ્જનને, તેની પરમાં શિરૃ વ્યંજન હોય તો વિકલ્પથી સ્વ વર્ગનો દ્વિતીય વ્યજન થાય છે. “ક્ષીરમ્ અહીં વર્ગીય પ્રથમ વ્યજન ને તેની પરમાં દ્િ વ્યસ્જન ૬ હોવાથી આ સૂત્રથી ‘આદેશ થવાથી ‘ષીર” આવો પ્રયોગ થાય છે. તેમજ “પુસT :' અહીં આ સૂત્રથી “T' ને “ આદેશ થવાથી લક્ષી આવો પ્રયોગ થાય છે. વિકલ્પ પક્ષમાં આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ વર્ગીય દ્વિતીય વ્યસ્જને નમાય ત્યારે “ક્ષીર અને સત્તા : આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થક્રમશઃ - દૂધ. અપ્સરા./૧૨ll
- તથા ગાદલાં પોને -ટલ કારાગા
શું અને ૬ વર્ગના વ્યસ્જનના યોગમાં જ વર્ગીય જનને તેને મળતો ર વર્ગનો વ્યજન થાય છે. તેમ જ ૧૬ અને ૪ વર્ગીય વ્યજનના યોગમાં ત” વર્ગીય વ્ય%નને, તેને મળતો ‘ર વર્ગનો વ્યસ્જન થાય છે. તોતે, મવીશેતે, તત્ક્સાહ અને તન્ના આ અવસ્થામાં અનુક્રમે તુર તુ અને ટુને આ સૂત્રથી ૨, ૬, ૨ અને આદેશ થવાથી તત્ત્વોને ', “મવાગો, તથ્વીર અને
My” આવો પ્રયોગ થાય છે. તેમજ પુiા, પૂy+7, તતુટવાર, ત+પારેખ અને સ્ટે આ અવસ્થામાં આ સૂત્રથી અનુક્રમે તુ અને તુ ને હુ છુ , " અને આદેશ થવાથી ‘ષ્ટા, “પૂ.’, ‘તર્દેશર :', ‘તwાકાળ' અને “ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થક્રમશઃ - તે ઉઘે છે. આપ ઉઘો છો. તે સુંદર છે. તે જકારથી. દળવાવાલો. સૂર્યનું. તે ટકાર. તે ણકારથી. તે સમય છે.૫/૬
८६