Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 01
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
જણાવ્યા મુજબ કેવલ સવ અને પતિ નામના અન્ય રૂ ને, સૂi૧૪-૨૩ થી પ્રાપ્ત 9 આદેશનો જ નિષેધ કર્યો છે. તેથી પ્રતિજ્ઞનું આ અવસ્થામાં ‘નસ્પેરો ૧-૪-૨૨’ થી પતિ શબ્દના રુને આદેશાદિ કાર્ય થવાથી પતય આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ-પતિઓ. રિકી
ત્રિયા કિનાં વા -તાલાસુ-વાયું ૧૪૨૮
સ્ત્રીલિંગ ફરજો અને ઉજારન્તિ નામથી પરમાં રહેલા છે, સ, ડસ્, અને ૪િ ને અનુક્રમે હૈ (જે), વાસુ (ગા), વીર (જ્ઞાન) અને સામ્ (કામ) આદેશ વિકલ્પથી થાય છે. યુધિ નામને કે રિ સ્ અને ડિ પ્રત્યય. આ સૂત્રથી અનુક્રમે રે વગેરે ને હૈ, વાર, તા. અને વાન્ આદેશ. વળ૦ ૧-ર-ર૦° થી ૩ ના રૂ ને ૬ આદેશ . ઈત્યાદિ કાર્યથવાથી પુર્થ્ય', ‘વધ્યા', “વુક્ષ્મ’ અને ‘વધ્યા આવો પ્રયોગ થાય છે. વિકલ્પપક્ષમાં આ સૂત્રથી છે વગેરે પ્રત્યયોને હૈ, વા વગેરે આદેશ ન થાય તો વૃદ્ધો, યુથે, યુધે અને વુ આવો પ્રયોગ થાય છે. પ્રક્રિયા માટે જુઓ તૂ. નં. ૧-૪-૦૩-૨૫. આવી જ રીતે ઘેનુ નામને કે સિ ડસુ અને ઢિ પ્રત્યયાદિ કાર્ય ઉપર જણાવ્યા મુજબ થવાથી તથા ઘેનું ના ૩ ને ‘વરે 9-૨-૨9 થી – આદેશ થવાથી “થેન્ચે ધેવાડ” “ઘેવા. અને “થેન્યામ્' આવો. પ્રયોગ થાય છે. વિકલ્પપક્ષમાં ઘેન, ઘેનો, ઘેનો અને થેની આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થક્રમશઃ - બુદ્ધિ માટે. બુદ્િધથી આવેલું. બુદ્િધનું ધન. બુદ્િધમાં. ગાય માટે. ગાયથી આવેલું. ગાયનું ધન. ગાયમાં. અહીં યાદ રાખવું જોઈએ કે આ સૂત્રથી સ્ત્રીલિંગ ફારસ્ત કે ૩જારીઃ નામથી પરમાં રહેલા છે વગેરે પ્રત્યયોને ઉપર જણાવ્યા મુજબ હૈ વગેરે આદેશ વિકલ્પથી થાય છે. સ્ત્રીલિંગ રૂારત કે ૩ઝારાન્ત નામ સમ્બન્ધી કે પ્રત્યય હોવા જોઈએ એવો નિયમ નથી - આ વસ્તુને સમજાવવા પ્રિયજુર્વે, પ્રિયવૃધથે પુસે ત્રિર્ય વા આ દૃષ્ટાન્તનો ઉલ્લેખ છે. પ્રિયવુધિરૂપે આ અવસ્થામાં પ્રિયવુદ્ધિ નામ
११०
