Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 01
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
ગતિપૂર્વ અને પ્રતિકૂવે પુણે સ્ત્રિ વા આ પ્રયોગોમાં ઉપર જણાવ્યા મુજબ છે ને વિકલ્પથી તે આદેશ આ સૂત્રથી જ થયો છે. કહેવાની આવશ્યકતા નથી કે આ પૂર્વે જણાવ્યા મુજબ આ સૂત્રથી પણ મ્ અને ૩૬ ના સ્થાની (ઘુ અને સવું આદેશ જેને થાય છે - તે) એવા - “ત્રી ભિન્ન રાન્ત અથવા જારીન્ત નિત્ય સ્ત્રીલિંગ નામથી પરમાં રહેલા તત્સમ્બન્ધી જ નહિ) સાદિ પ્રત્યય સમ્બન્ધી ડિતું. પ્રત્યયને વિકલ્પથી સૈ વગેરે આદેશ અનુક્રમે થાય છે. અર્થક્રમશ – શોભા માટે. શોભાથી. શોભાનું. શોભામાં. શોભાને જીતવાવાલી પુરુષ અથવા સ્ત્રી માટે. ભૃકુટી માટે ભૃકુટીથી ભ્રકુટીનું. ભૃકુટીમાં. મોટી ભ્રકુટીવાલા પુરુષ અથવા સ્ત્રી માટે. ઘુવ રૂતિ ?િ = આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ રૂ અને હવું ના સ્થાનીભૂત જ સ્ત્રી ભિન્ન જારીત્ત અથવા ઝાન્ત નિત્ય સ્ત્રીલિંગ નામથી પરમાં રહેલા સાદિ પ્રત્યય સંબન્ધી ? વગેરે ને વિકલ્પથી સૈ... વગેરે આદેશ અનુક્રમે થાય છે. તેથી સાધીસે આ અવસ્થામાં વિશ્વવૃત્ત ર૭-૧૮' થી હું ને ૬ આદેશ. “ત્રી ત: 9-૪-૨૧' થી ૩ ને હૈ આદેશ થવાથી બા આવો પ્રયોગ થાય છે. અહીં સ્ત્રીભિન્ન નિત્યસ્ત્રીલિંગ સાધી નો , રૂ નો સ્થાની ન હોવાથી તેનાથી પરમાં રહેલા તેને આ સૂત્રથી વિકલ્પથી આદેશ થતો નથી. અન્યથા ઉલાળે આવો અનિષ્ટ પ્રયોગ પણ થાત - એ સમજી શકાય છે. અત્રિય કૃતિ વિમ્ - આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ ર્ અને ૩૬ ના સ્થાની સ્ત્રી ભિન્ન જ રીત્ત કે જાણીતું નામથી પરમાં રહેલા સ્વાદિ પ્રત્યય સમ્બન્ધી ડિત્ પ્રત્યયને અનુક્રમે વિકલ્પથી હૈ કાનું હાસ્ અને તામ્ આદેશ થાય છે. તેથી સ્ત્રી+હે આ અવસ્થામાં ‘ત્રીબૂત: ૧-૪-૨૧' થી ૩ ને હૈ આદેશ. “ત્રિય: ૨-૭-૫૪ થી ને શું આદેશ થવાથી સ્ત્રિ આવો પ્રયોગ થાય છે. અહીં રૂ નો સ્થાની હોવા છતાં આ સૂત્રથી તેને વિકલ્પથી હૈ આદેશ થતો નથી, અન્યથા ત્રિવે આવો અનિષ્ટ પ્રયોગ પણ થાત. અર્થક્રમશઃ - સારું ધ્યાન કરનારી સ્ત્રી માટે. સ્ત્રી માટે ૩૦મી
૧૧૩
