Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 01
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
प्रत्यारुपसर्गस्य ११२९॥
- ઉપસર્ગસંબધી જ વર્ણને તેની પરમાં સકારાદિ ધાતુ હોય તો તેના ની સાથે ‘આ’ આદેશ થાય છે. પ્ર+ન્નચ્છતિ અને + ત્રચ્છતિ આ અવસ્થામાં ઉપસર્ગ સમ્બન્ધી “સ' અને 'મા' ને
કારાદિ ણ્ ધાતુના ત્રની સાથે આ સૂત્રથી ‘બાદ આદેશ થવાથી પ્રાચ્છતિ અને પરીચ્છતિ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થક્રમશઃ - જાય છે. પાછળ જાય છે. III
માનિ જા નારા૧ના
ઉપસર્ગ સમ્બન્ધી વર્ણને તેની પરમાં કારાદિ નામધાતુ (નામ છે અવયવ જેનો તેવા ધાતુને “નામધાતુ કહેવાય છે.) પરમાં હોય તો તેના “ઝ' ની સાથે વિકલ્પથી ‘બા આદેશ થાય છે. **#ષમીતિ’ આ અવસ્થામાં “' ના ' નેઋની સાથે આ સૂત્રથી ‘નાઆદેશ થવાથી “ઘર્ષમયતિ આવો પ્રયોગ થાય છે. વિકલ્પપક્ષમાં આ સૂત્રથી ‘નાઆદેશ ન થાય ત્યારે વચ્ચે ૧-૨-૬ થી ૧૪ આદેશ થવાથી પ્રખીયતિ” આવો પ્રયોગ થાય છે. (ત્રમમિચ્છતિ આ અર્થમાં ઝષમ' નામને વચન પ્રત્યયાદિ કાર્ય થવાથી ઋષીયતિ આવો પ્રયોગ થયો છે. જુઓ સૂ. નં. ૧-૧-૨૨ માં રાનીયતિ) અર્થ - ઋષભદેવ ભગવાનને ઘણું ઈચ્છે છે. I/૧ના
लुत्याल्वा ११२।११॥
ઉપસર્ગ સમ્બન્ધી ‘આ’ વર્ણને, લૂંકારાદિ નામધાતુ પરમાં હોય તો તેના ની સાથે વિકલ્પથી ‘બા આદેશ થાય છે. ૩૫+છૂારીતિ આ અવસ્થામાં ૩૫ ના ૪ ને સૂકારાદિ નામધાતુના ‘ની સાથે આ સૂત્રથી બાજુ આદેશ થવાથી ઉપરીતિ’ આવો પ્રયોગ થાય
