Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 01

Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan

Page 34

માટે ઋણ, વાર્ષિક ઋણ. બળદ માટેનું ઋણ. //૭ ||
રાતે સૂતાવાસના
રાતા
તૃતીયા સમાસમાં (તૃતીયાન્તનામને થયેલા સમાસમાં) “” શબ્દ પરમાં હોય તો તેના ઋની સાથે તેની પૂર્વમાં રહેલા “ વર્ણને “ના આદેશ થાય છે. તેને ઋતઃ' આ વિગ્રહમાં થયેલ તૃતીયા તપુરુષ સમાસમાં ‘શીત+ઋતઃ આ અવસ્થામાં આ સૂત્રથી ઋની સાથે તેની પૂર્વેના “ઝ ને ‘ગા આદેશ. “ સ્વરસ્ય'નું નવા ૧-૩-૩૧' થી ને આદેશ થવાથી “શતા: આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થશીતથી દુઃખી. તૃતીયાસમત રૂતિ વિમ્ = આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ સમાસમાત્રમાં નહિ પરતુ તૃતીયાસમાસમાં જ “ઋત’ શબ્દ પરમાં હોય તો તેના 2 ની સાથે તેની પૂર્વેના ‘૪ વર્ણને આ સૂત્રથી ‘બા આદેશ થાય છે. તેથી “પરમરવાસાવૃત: આ વિગ્રહમાં થયેલા કર્મધારય સમાસમાં પરમ+ઋત: આ અવસ્થામાં અહીં તૃતીયાસમાસ ન હોવાથી આ સૂત્રથી 8ની સાથે પૂર્વના ૪ ને બા આદેશ ન થવાથી ‘વસ્ય. -ર-૬ થી ‘આદેશ થવાથી પરમ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ-અત્યન્ત જવાવાલો. સમાસ તિ વિ? = આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ માત્ર તૃતીયાન્ત નામથી પરમાં રહેલા નહિ પરન્તુ તૃતીયા સમાસમાં પરમાં રહેલા “ઋત’ શબ્દના ઝૂ ની સાથે તેની પૂર્વેના ‘’ વર્ણને ‘ના’ આદેશ થાય છે, તેથી દુઃ૩ના ત્રિત: અહીં તૃતીયાન્ત શબ્દથી પરમાં હોવા છતાં તૃતીયાસમાસ ન હોવાથી ૪ ની સાથે પૂર્વના જ ને આ સૂત્રથી વાર આદેશ ન થવાથી ‘વશે9-૨-૬ થી ૧૪ આદેશાદિ કાર્યથવાથી દુઃહેન: આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - દુઃખથી પૂર્ણ. Iટી