________________
श्री प्रज्ञापना सूत्र भाग २ इगवीसमं सरीरपयं वेउव्वियसरीरे संठाणदारं संखेज्जइभागमेत्ताणं।' एश राशिने वैडिय सब्धि नथी. जाहर पर्याप्तायां पए। संख्याता लाग भात्रने होय छे. अहीं शराशिસૂક્ષ્મ પર્યાપ્તા, સૂક્ષ્મ અપર્યાપ્તા અને બાદર અપર્યાપ્તા સમજવી.
પંચેન્દ્રિયના વિચારમાં પણ જલચર, ચતુષ્પદ, ઉ૨ઃ૫રિસર્પ, ભુજપરિસર્પ, ખેચર અને મનુષ્યો એ બધા ગર્ભજ અને સંખ્યાતા વરસના આયુષ્યવાળાને છોડીને બાકીનાનો પ્રતિષેધ સમજવો, કારણ કે ભવસ્વભાવથી તેઓને વૈક્રિય લબ્ધિનો असंभव छे. ॥५॥७३॥
|| वेउव्वियसरीरे संठाणदारं ।।
वेडव्वियसरीरे णं भंते! किंसंठिए पन्नत्ते ? गोयमा ! णाणासंठाणसंठिए पन्नत्ते । वाउक्काइयएगिंदियवेडव्वियसरीरे णं भंते! किंसंठिए पन्नत्ते? गोयमा ! पडागासंठाणसंठिए पन्नत्ते। नेरइयपंचिंदियवेउव्वियसरीरे णं भंते! किंसंठिए पन्नत्ते? गोयमा! नेरइयपंचिंदियवेडव्वियसरीरे दुविहे पन्नत्ते, तं जहा - भवधारणिज्जे य उत्तरवेडव्विए य । तत्थ णं जे से भवारणिज्जे से हुंडसंठाणसंठिए पन्नत्ते । तत्थ णं जे से उत्तरवेडव्विए से वि हुंडसंठाणसंठिए पन्नत्ते । रयणप्पभापुढविनेरइयपंचिंदियवेडव्वियसरीरे णं भंते किं संठाणसंठिए पन्नत्ते ? गोयमा! रयणप्पभापुढविनेरइयाणं दुविहे सरीरे पन्नत्ते, तं जहा - भवधारणिज्जे य उत्तरवेडव्विए य । तत्थ णं जे से भवधारणिज्जे से वि हुंडे, जे वि उत्तरवेउव्वि से वि हुंडे । एवं जाव अहेसत्तमापुढविनेरइयवेडव्वियसरीरे। तिरिक्खजोणियपंचिंदियवेडव्वियसरीरे णं भंते! किंसंठाणसंठिए पन्नत्ते ? गोयमा ! णाणासंठाणसंठिए पन्नत्ते । एवं जलयर - थलयर - खहयराण वि । थलयराण चउप्पय-परिसप्पाणवि, परिसप्पाण, उरपरिसप्प - भुयपरिसप्पाण वि । एवं मणुसपंचिंदियवेउव्वियसरीरे • वि । असुरकुमारभवणवासीदेवपंचिंदियवेडव्वियसरीरे णं भंते! किंसंठाणसंठिए पन्नत्ते ? गोयमा ! असुरकुमाराणं देवाणं दुविहे सरीरे पन्नत्ते, तं जहा - भवधारणिज्जे य उत्तरवेउव्विए य । तत्थ णं जे से भवधारणिज्जे से गं समचउरंससंठाणसंठिए पन्नत्ते, तत्थ णं जे से उत्तरवेउव्विए से णं णाणासंठाणसंठिए पन्नत्ते, एवं जाव थणियकुमारदेव पंचिंदियवेडव्वियसरीरे, एवं वाणमंतराण वि, णवरं ओहिया वाणमंतरा पुच्छिज्जंति, एवं जोइसियाण वि ओहियाणं एवं सोहम्म जाव अच्चुयदेवसरीरे । गेवेज्जगकप्पातीयवेमाणियदेवपंचिंदियवेडव्वियसरीरे भंते! किं संठिए पन्नत्ते ? गोयमा ! गेवेज्जगदेवाणं एगे भवधारणिज्जे सरीरे से णं समचउरंससंठाणसंठिए पन्नत्ते, एवं अणुत्तरोववाइयाण वि। सू० - ६ । । ५७४ ।।
(भु०) हे भगवन्! वैडिय शरीर देवा प्रारना, संस्थानवाणुं छे? हे गौतम! भने प्रअरना संस्थानवाणुं छे. हे भगवन् ! વાયુકાયિક એકેન્દ્રિય વૈક્રિય શરીર કેવા સંસ્થાનવાળું છે? હે ગૌતમ! પતાકાના આકાર જેવા સંસ્થાનવાળું છે. હે ભગવન્! નૈરયિક પંચેન્દ્રિય વૈક્રિય શરીર કેવા સંસ્થાનવાળું છે? હે ગૌતમ ! નૈરયિક પંચેન્દ્રિય વૈક્રિય શરીર બે પ્રકારનું છે. તે આ પ્રમાણે–ભવધારણીય અને ઉત્તર વૈક્રિય. તેમાં જે ભવધારણીય શરીર છે તે કુંડસંસ્થાનવાળું છે, અને જે ઉત્તર વૈક્રિય છે તે પણ હુંડસંસ્થાનવાળું છે. રત્નપ્રભાપૃથિવી નૈરયિક પંચેન્દ્રિય વૈક્રિય શરીર કેવા સંસ્થાનવાળું છે? હે ગૌતમ! રત્નપ્રભા પૃથિવીના નૈરયિકોનું શરીર બે પ્રકારનું છે. તે આ પ્રમાણે–ભવધારણીય અને ઉત્તર વૈક્રિય. તેમાં જે ભવધારણીય શરીર છે તે હુંડસંસ્થાનવાળું છે, અને જે ઉત્તર વૈક્રિય શરીર છે તે પણ હુંડસંસ્થાનવાળું છે, એ પ્રમાણે યાવત્ નીચેની સાતમી નરક પૃથિવીના નૈરયિકનું વૈક્રિય શરીર જાણવું. હે ભગવન્! તિર્યંચ પંચેન્દ્રિય વૈક્રિય શરીર કેવા સંસ્થાનવાળું છે? હે ગૌતમ! અનેક પ્રકારના સંસ્થાનવાળું છે એ પ્રમાણે યાવત્ જલચરો, સ્થલચરો અને ખેંચોનું પણ જાણવું. સ્થલચરોમાં ચતુષ્પદ અને પરિસર્પોનું, પરિસર્પોમાં ઉ૫રિસર્યો અને ભુજપરિસર્પોનું પણ એમજ જાણવું. એમ મનુષ્ય પંચેન્દ્રિય વૈક્રિય શરીર
.144