________________
छत्तीसइमं समुग्घायपयं समुग्घायकाल - चउवीसदंडएसु समुग्धाय परूवणं श्री प्रज्ञापना सूत्र भाग २ યશઃકીર્તિ, ૩૭ નિર્માણ, ૩૮ તીર્થંક૨ અને ૩૯ ઉચ્ચગોત્રરૂપ ઓગણચાળીશ પ્રકૃતિઓનો અનુભાગ અપ્રશસ્ત પ્રકૃતિઓના અનુભાગ મધ્યે પ્રવેશ કરવા વડે નાશ કરે છે. એ સમુદ્ઘાતનો પ્રભાવ છે. બાકી રહેલી અસંખ્યાતમા ભાગની સ્થિતિ અને અનન્તમા ભાગના રસના અનુક્રમે અસંખ્યાતા અને અનન્તા ભાગો કરે છે. અને તે પછી બીજા કપાટ કરવાના સમયે સ્થિતિના અસંખ્યાતા ભાગનો નાશ કરે છે અને એક ભાગ બાકી રહે છે. અનુભાગના અનન્તા ભાગોનો નાશ કરે છે અને એક ભાગ બાકી રહે છે. અહીં પણ અપ્રશસ્ત પ્રકૃતિના અનુભાગ મધ્યે પ્રવેશ કરવા વડે પ્રશસ્ત પ્રકૃતિઓના અનુભાગનો ઘાત સમજવો. તે પછી ત્રીજા સમયે બાકી રહેલી અસંખ્યાતમા ભાગની સ્થિતિ અને અનન્તમા ભાગના અનુભાગના ફરીથી વૃદ્ધિ વડે અનુક્રમે અસંખ્યાતા અને અનન્તા ભાગો કરીને તે પછી ચોથા સમયે સ્થિતિના અસંખ્યાતા ભાગોનો નાશ કરે છે અને એક ભાગ બાકી રહે છે. અનુભાગના પણ અનન્તા ભાગો નાશ કરે છે અને એક ભાગ બાકી રાખે છે. પ્રશસ્ત પ્રકૃતિઓના અનુભાગનો ઘાત પૂર્વની પેઠે જાણવો. એ પ્રમાણે સ્થિતિઘાતાદિ કરતા અને જેણે સ્વપ્રદેશો વડે સર્વ લોકને વ્યાપ્ત કર્યો છે એવા કેવલી ભગવાનને વેદનીયાદિ ત્રણ કર્મની સ્થિતિ આયુષ્ય કરતાં સંખ્યાતગુણી રહેલી છે અને અનુભાગ તો હજી પણ અનન્તગુણ છે. હવે ચોથા સમયે બાકી રહેલી અસંખ્યાતામા ભાગની સ્થિતિના અને અનન્તમા ભાગના રસના ફરીથી પણ બુદ્ધિ વડે અનુક્રમે સંખ્યાતા અને અનન્તા ભાગો કરે છે, તે પછી આંતરાના સંહા૨ ક૨વાના સમયે સ્થિતિના સંખ્યાતાભાગોનો નાશ કરે છે અને એક સંખ્યાતમો ભાગ બાકી રહે છે. અનુભાગના અનન્તા ભાગોનો નાશ કરે છે અને એક ભાગ બાકી રહે છે. એ પ્રમાણે એ દણ્ડાદિના પાંચ સમયમાં પ્રત્યેક સમયે પ્રત્યેક કણ્ડક–ખણ્ડ ઉકેરેલો–નાશ પામેલો હોય છે, કારણ કે સમયે સમયે સ્થિતિખણ્ડ અને અનુભાગખણ્ડનો નાશ કરે છે. ત્યાર બાદ છઠ્ઠા સમયથી માંડી પ્રયત્ન મન્દ થવાથી સ્થિતિકણ્ડક અને અનુભાગકણ્ડકનો અન્તર્મુહૂર્ત કાળમાં વિનાશ કરે છે, છઠ્ઠા સમયથી માંડી પછીના સમયમાં પ્રતિસમય કણ્ડકના એક એક ખણ્ડને ત્યાં સુધી ઉકે૨ે છે યાવત્ અન્તર્મુહૂર્તના છેલ્લા સમયે સંપૂર્ણ ખણ્ડનો નાશ થાય છે. એ પ્રમાણે અન્તર્મુહૂર્તના સ્થિતિકણ્ડકો અને અનુભાગ કણ્ડકોનો જ્યાં સુધી સયોગી અવસ્થાનો છેલ્લો સમય છે ત્યાં સુધી ઘાત કરે છે. આ બધાય સ્થિતિકણ્ડક અને અનુભાગકણ્ડક અસંખ્યાતા જાણવા. આ સંબન્ધે એટલુંજ કહેવું બસ
છે. ૧૬૯૨॥
॥ समुग्धायकाल परूवणं ||
कति णं भंते! समुग्घाया पन्नत्ता ? गोयमा ! सत्त समुग्घाया पन्नत्ता, तं जहा -- वेदणासमुग्धाए १, कसायसमुग्धाए २, मारणंतियसमुग्घाए ३, वेडव्वियसमुग्घाए ४, तेयासमुग्घा ५, आहारसमुग्धाए ६, केवलीसमुग्घा ७ । || ઘડવીસવંડાણ્યુ સમુગ્ધાય વરૂવપ્ન ||
वेदणासमुग्घा णं भंते! कतिसमइए पन्नत्ते ? गोयमा ! असंखेज्जसमइए अंतोमुहुत्तिए पन्नत्ते, एवं जाव आहारसमुग्घाते। केवलिसमुग्धाए ण भंते! कतिसमइए पन्नत्ते ? गोयमा ! अट्ठसमइए पन्नत्ते । णेरइयाणं भंते! कति સમુખાયા પત્નત્તા? ગોયમા! ચત્તરિ સમુખાયા પન્નત્તા, તું બહા-વેળાસમુખા, સાયસમુ બાપ, मारणंतियसमुग्घाए, वेडव्वियसमुग्घाए । असुरकुमाराणं भंते! कति समुग्धाया पन्नत्ता, , गोयमा ! पंच समुग्धाया પન્નત્તા, તં નહા–વેલાસમુખા, સાયસમુ ધાર, મારાંતિયસમુખા, વેન્દ્રિયસમુ ખાય, તેયાતમુ ખાય, વં जाव थणियकुमाराणं। पुढविक्काइयाणं भंते! कति समुग्धाया पन्नत्ता, गोयमा ! तिण्णि समुग्घाया पन्नत्ता, तं जहावेदणासमुग्घाए, कसायसमुग्धाए, मारणंतियसमुग्धाए, एवं जाव चउरिंदियाणं । णवरं वाउक्काइयाणं चत्तारि સમુખાયા પુન્નત્તા, તં નહા–વેવાસમુખા, સાયસમુખા,, મારાંતિયસમુખા, વેડજ્રિયતમુ ખાશ पंचिंदियतिरिक्खजोणियाणं जाव वेमाणियाणं भंते! कति समुग्घाया पन्नत्ता ? गोयमा ! पंच समुग्धाया पन्नत्ता, तं
335
