Book Title: Hriday Nayan Nihale Jagdhani Part 02
Author(s): Anandghan, Muktidarshanvijay
Publisher: Matunga Shwetambar Murtipujak Tapagaccha Jain Sangh
View full book text
________________
439
હૃદય નયન નિહાળે જગધણી
પૂર્ણ એવો આત્મા આજે કરવાપણાથી કર્તુત્વભાવે કર્મસંયોગે અપૂર્ણ બન્યો છે, અક્રિય એવો સક્રિય બન્યો છે, અકંપિત એવો સ્પંદિતકંપિત બન્યો છે, અચૂત એવો ચૂત થયો છે, અવિનાશી એવો વિનાશી બન્યો છે, નિત્ય એવો અનિત્ય થયો છે, અગુરુલઘુ એવો ગુરુલઘુ બન્યો છે, જ્ઞાની એવો અજ્ઞાની-અલ્પજ્ઞાની બન્યો છે, સ્વાધીન એવો ઈન્દ્રિય પરાધીન થયો છે, નિર્વિકલ્પ એવો સંકલ્પ-વિકલ્પ યુક્ત સવિકલ્પ વિચારી બન્યો છે, પૂર્ણકામ-અકામ-નિષ્કામ એવો સકામી થયો છે, નિરીડ-નિર્મોડી-વીતરાગી એવો રાગ-દ્વેષી બન્યો છે, અવ્યાબાધ એવો બાધ્ય-બાધક થયો છે, નિરાહારી એવો આહારી બન્યો છે, અયોગીઅદેહી-અશરીરી એવો સયોગી-સદેહી-સશરીરી થયો છે, અનામીઅરૂપી-અમૂર્ત એવો નામી-રૂપી-મૂર્તિ બન્યો છે, અક્ષર એવો શર થયો છે, અશબ્દ એવો વાચાળ બન્યો છે, અખંડ, અભંગ એવો ખંડિત થયો છે, તેથી આનંદ-સ્વરૂપ અદ્વૈત એવો સુખદુઃખરૂપ વૈત બન્યો છે.
ફળ સ્વરૂપે શર્કરાનું પ્રવર્તન જે સ્વમાં થવું જોઈએ તે પરમાં થાય છે. આત્મા વડે જે અનાત્મભાવ-પરભાવે-પરસત્તા છે, તેના અપાદાનનું અને આત્મભાવ-સ્વભાવ-સ્વસત્તાના સંપ્રદાનનું કરવાપણું આત્મામાં થવું જોઈએ, એના બદલે ષકારકનું પ્રવર્તન પરમાં થવાથી પરપરિણમન થાય છે અને સ્વનું વિસ્મરણ થાય છે. એથી જે સ્વસ્થિતતા એટલે કે સ્વસ્થતાનું સ્થાન, અસ્વસ્થતા લે છે અને સ્વભાવ વિભાવ બને છે તથા સ્વરૂપ વિરૂપ બને છે.
કર્તા, કર્મ, કરણ, સંપ્રદાન, અપાદાન, સંબંધ અને અધિકરણ એ સાતને વિભક્તિ કહી છે કારણ કે તે વ્યક્તિને વિભક્ત કરે છે. એમાં છઠ્ઠી વિભક્તિ સંબંધ દર્શાવે છે. આત્મા એક, નોખો, નિરાળો સંબંધ
અનંત જ્ઞાનીને મન, સંસાર એ નાટકના ચિત્ર-વિચિત્ર વેશ પલટા છે.
