________________
691 હૃદય નયન નિહાળે જગધણી
પ્રયોજ્યો છે. અરનાથમાં અર-અરુ એ ઓરા-નજીક-સમીપ-નિકટ અર્થને સૂચવતો હોવાથી અરનાથનો ધર્મ કહેવા દ્વારા યોગીરાજે પોતામાં રહેલ સ્વધર્મ-આત્મધર્મ-વસ્તુધર્મ જાણવાની જિજ્ઞાસા પણ વ્યક્ત કરી છે.
આનંદઘનજી મહારાજે પૂછેલા પ્રશ્નનો પ્રભુ જવાબ આપતા હોય તેવી શૈલિમાં કહી રહ્યા છે કે નિરંતર શુદ્ધાત્માનો અનુભવ કરવો-નિરંતર સ્વરૂપમાં રમણતા કરવી, તેને સ્વ-સમય કહેવામાં આવે છે અને પરભાવનો કાળો પડછાયો, જે અંતરમાં પડ્યા કરે છે તેને પર-સમય કહે છે. અથવા તો રાગ-દ્વેષાદિ વિભાવદશામાં જે રમણતા રહ્યા કરે છે, તેને પર-સમય કહેવામાં આવે છે.
વિવેચન : હે પ્રભો! હે મહંત! હે મહામહિમાવંત પ્રભો! આપનો આ ઉત્કૃષ્ટ એવો પરમધર્મ અજ્ઞાની એવો હું કેવી રીતે જાણી શકું? સ્વસમય અને પર-સમયના આંતર રહસ્યને ખોલીને તેને જણાવવાની હે પ્રભો! આપ આ સેવક ઉપર કૃપા કરો !
અરનાથ પ્રભુના કેવલજ્ઞાનરૂપી દર્પણમાં યોગીરાજનો આ પ્રશ્ન ઝળકવાથી પ્રભુની જ્ઞાનાતિશય યુક્ત પાંત્રીસ ગુણથી અલંકૃત દિવ્ય વાણી ગંભીરનાદ પૂર્વક જણાવી રહી છે કે હે દેવાનુંપ્રિય! હે આયુષ્યમ! પરમ શુદ્ધાતમ ધર્મ તો તું તારા શુદ્ધચૈતન્ય સ્વરૂપમાં રમણતા કરવા દ્વારા, લીનતા સાધવા દ્વારા પ્રાપ્ત કર! અને તેને જ તું સ્વ-સમય જાણ! સ્વથી સ્વને વેદવો અને પછી સ્વમાં જ લીન થઇ જઇ તેમાંથી બહાર નીકળીને પરમાં ન જવું તે સ્વ સમય છે. છ એ કારકો જ્યારે પોતાનામાં પ્રવર્તે છે, ત્યારે જે સ્થિરતા, રમણતા, તલ્લીનતા, તદાકારતા, આનંદવેદન પ્રગટ થાય છે, તે સ્વ સમય છે. કહેવત છે કે -
શ્રદ્ધા એક માત્ર શ્રદ્ધેય પરમાત્મામાં રાખવી અને જ્ઞાન બધાંનું કરવું.
