________________
શ્રી મલ્લિનાથજી .
784
. અર્થ : વેદનો ઉદય, સ્ત્રીસંબંધી કામા એટલે કામના-વાંછા પરિણામ અથવા તો કામા એટલે કંદર્પને લગતા પરિણામો. કામ્યક રસ એટલે કામરસ; એ બધાને છોડીને હે પ્રભો! આપ કામના રહિત નિષ્કામી થયેલા છો. કરૂણારસના સાગર છો! અનંતજ્ઞાન, અનંત દર્શન, અનંત ચારિત્ર અને અનંત વીર્યના સ્થાન સ્વરૂપ મોક્ષપદ-સ્વપદ તેના આપ પાગી અર્થાત્ શોધક છો! -
વિવેચનઃ જેને પુરુષ વેદનો ઉદય હોય તેને સ્ત્રીની સાથે ભોગ ભોગવવાની ઈચ્છા થાય અને તેજ પ્રમાણે સ્ત્રી વેદનો ઉદય હોય તેને પુરુષ સાથે ભોગ ભોગવવાની ઈચ્છા થાય જ્યારે નપુંસકવેદના ઉદયવાળાને બંને સાથે ભોગ ભોગવવાની ઈચ્છા થાય છે. આવી ઈચ્છાને શાસ્ત્રમાં વેદના ઉદય તરીકે ઓળખાવી છે. તે ઉપરાંત જે અન્ય કામના-વાંછા તે પણ હે પ્રભો! આપને નથી. તેથી આપ ખરેખર નિઃકામી છો! વળી આપ કરૂણારસ સાગર છો! વળી અનંત જ્ઞાન-દર્શન-ચારિત્ર-વીર્ય રૂપ જે અનંત ચતુષ્કમય જે મોક્ષપદ તેમાં આપ લીન થયા છો!
. શ્રી ઉત્તરાધ્યનસૂત્રના તેરમાં અધ્યયનમાં આવે છે – . . न तं सुहं कामगुणेसु रयं, जं भिक्खुणं सीलंगुणे रयाणं ।। " શબ્દ, રૂપ, રસ, ગંધ અને સ્પર્શ સ્વરૂપ કામગુણમાં રક્ત બનેલા અજ્ઞાનીને, તે સુખ નથી જે સુખ શીલગુણમાં રક્ત બનેલા ભિક્ષુકતપોધનને છે. કામગુણ ગમે તેવા મનોહર હોય, તો પણ પરિણામે ભયંકર છે. જ્યારે ક્ષમા, ઋજુતા, મૃદુતા, સંતોષ, સત્ય, બ્રહ્મચર્ય વગેરે શીલગુણ, આલોક અને પરલોક બંનેમાં હિતકારી છે. શીલગુણના સેવનથી આલોકમાં શરીરનું આરોગ્ય, ચિત્તની પ્રસન્નતા, કુટુંબનો પ્રેમ, આબરૂ મળે છે, જ્યારે મૃત્યુ સમયે સુંદર સમાધિ અને પરલોકમાં
આંતરિકે સાધનામાં રસ વધારે રેડો, તે વીર્થાતરનો ક્ષયોપશમ છે, અને
તેનો સમય-કાળ વધે, તે યરણકરણાનુયોગ (યારિત્ર) છે.
