Book Title: Hriday Nayan Nihale Jagdhani Part 02
Author(s): Anandghan, Muktidarshanvijay
Publisher: Matunga Shwetambar Murtipujak Tapagaccha Jain Sangh
View full book text
________________
શ્રી મુનિસુવ્રત સ્વામીજી 832
પોતે જિનમતમાં દૃઢ થાય છે. નિઃશંક બને છે, તેમ પોતાના આશ્રિતો તેમ જ અનુયાયીઓ પણ જિનમતમાં નિઃશંક અને દઢતાવાળા બને છે. વળી ષગ્દર્શનના સાંગોપાંગ અભ્યાસથી જિનમતની પ્રભાવના કરવા દ્વારા પ્રભાવક પણ બની શકાય છે. અન્ય દર્શનોને મિથ્યાદર્શન માની સમર્થ આત્માઓએ દૂર ભાગવા જેવું નથી પણ તેથી માહિતગાર બનવા જેવું છે. જ્ઞાનીએ અન્ય દર્શનના જ્ઞાનથી અજ્ઞાત રહેવું એ દૂષણ છે. જેટલું જ્ઞાન જાણવુ જરૂરી છે તેટલું અજ્ઞાન જાણવું જરૂરી છે કે જેનાથી જ્ઞાનની સર્વોપરિતા સ્થાપી શકાય અને અજ્ઞાનથી જગતને દૂર રાખી શકાય. અજ્ઞાનને અજ્ઞાનરૂપે તર્કથી સંગત કરી શકાય.
હવે છેલ્લી ગાથાઓમાં ઉપસંહાર કરતા કહે છે એમ અનેકવાદી મત વિભ્રમ, સંકટ પડિયો ન લડે, ચિત્ત સમાધિ માટે પૂછું, તુમ વિણ તત્ત કોઈ ન કહે.. મુનિ સુવ્રત..૭
અર્થ : આ રીતે અનેક મતવાદીઓ પોતપોતાની વાત આત્માના વિષયમાં કહી રહ્યા છે; તેથી મારી મતિ ભ્રમિત થઇ ગઈ છે. હું સંકટમાં આવી પડ્યો છું. આ બધામાં વાસ્તવિક તત્ત્વ શું છે તે હું જાણી શકતો નથી. તેથી હે નાથ ! ચિત્તની સમાધિ માટે હું આપને આત્મતત્ત્વ વિષે પૂછી રહ્યો છું કારણકે આપ વિના તત્ત્વનું સ્વરૂપ બીજા કોઇ અન્ય દર્શનવાળા મને સારી રીતે કહી શકે તેમ નથી.
વિવેચન : સ્તવનમાં જોઇ આવ્યા તેમ સાંખ્ય, બૌદ્ધ, ચાર્વાકાદિ અનેક મતવાળા પોતપોતાની માન્યતા પ્રમાણે આત્માને ઓળખાવે છે પણ તેમની માન્યતા પ્રમાણે વિચારતાં તેઓ કોઈને કોઇ રીતે એકાંત આગ્રહમાં તણાઈ જતા હોય તેમ લાગે છે. તેઓની પાસે નય વિવક્ષા નથી માટે અનેકાંતવાદની શૈલિથી નય સાપેક્ષ પદાર્થનું અર્થ ઘટન તેઓ કરતા નથી
‘સ્વ’નો તો સ્વાદ લેવાનો છે. એને ભાવવાનો છે-અનુભવવાનો છે. સ્વનો અર્થ કરવાની જરૂર જ નથી.
