Book Title: Hriday Nayan Nihale Jagdhani Part 02
Author(s): Anandghan, Muktidarshanvijay
Publisher: Matunga Shwetambar Murtipujak Tapagaccha Jain Sangh
View full book text
________________
શ્રી મલ્લિનાથજી
770
તેના પરિવાર સહિત સમ્યકત્વની સાથે આપે મજબૂત સંબંધ બાંધ્યો છે અને મિથ્યામતિને અપરાધણ જાણીને આપે તેને આપના આત્મઘરમાંથી બહાર કાઢી મૂકી છે.
વિવેચનઃ સમ્યકત્વના ૬૭ બોલ; તે બધો જ સમકિતનો પરિવાર છે. સમ્યકત્વના પાંચ લક્ષણોમાં સૌથી કિંમતી લક્ષણ શમ છે. શમ-પ્રશમ-ઉપશમ એ સમ્યકત્વનું લક્ષણ છે. જીવને એ ખ્યાલ આવવો જોઈએ કે સમકિતને પામવું હોય કે પામ્યા પછી ટકાવવું હોય તો પરિણતિને ક્યાંય બગડવા દેવી જોઈએ નહિ.
- પરિણતિને શાંત જ રાખવી જોઇએ. તે માટે નિપ્રયોજન વાણી, વિચાર, વર્તન, ચર્ચા, વિકથા, નિંદા, કુથલી વગેરેનો ત્યાગ જ કરવો જોઈએ. સંસારમાં શુભપરિણતિ અને શુદ્ધપરિણતિથી અધિક કોઈજ ચીજ નથી માટે એનું કોઈપણ ભોગે રક્ષણ જ કરવું જોઈએ. પરિણતિ એ અત્યંતર ચીજ છે, તે બગડ્યા પછી સંસારમાં કશું સારું નથી. સમ્યકત્વની પ્રાપ્તિથી આત્મામાં વીતરાગ પરિણતિનો અંશ પ્રગટે છે માટે તે શુદ્ધ પરિણતિ છે. તે પહેલાં સાધકને ગુણો અને સ્વરૂપની જ રુચિ અને પક્ષ હોવાથી શુભપરિણતિ હોય છે. રાજસ, તામસ ભાવોની જ જ્યાં મુખ્યતા હોય છે ત્યાં અશુભ પરિણતિ મનાયેલી છે.
મમ્મણને અશુભ પરિણતિ હતી. પંદરસો તાપસોને ગૌતમ મહારાજા મળ્યા તે પહેલા શુભ પરિણતિ હતી, જ્યારે પુણિયા શ્રાવકને, શ્રેણિકને શુદ્ધ પરિણતિ હતી.
યોગીરાજ આનંદઘનજી કહે છે કે હે નાથી આપે સમકિત સાથે સગાઈ કરી છે, જ્યારે જગતના જીવો પુદ્ગલ સાથે પ્રીતિ માંડીને બેઠા
આશય અને લક્ષ્ય ઊંયા હોય તો તે સાધનામાં થતી ભૂલ સુધારી આપે.
