________________
'607
, હૃદય નયન નિહાળે જગધણી
છે, પુદ્ગલની છબી એવી ઔદારિકાદિ કાયાને રાખ જેવી જાણે છે.
જગતના ભોગવિલાસને મુંઝાવારૂપ જાળ સમાન જાણે છે, ઘરવાસને ભાલા સમાન જાણે છે, કુટુંબના કાર્યને કાળ અર્થાત્ મૃત્યુ સમાન જાણે છે, લોકમાં આબરૂ વધારવાની ઈચ્છાને સુખની લાળ સમાને જાણે છે.
કીર્તિની ઈચ્છાને નાકના મેલ જેવી જાણે છે અને પુણ્યના ઉદયને વિષ્ટા સમાન જાણે છે.
સર્વ જીવ પ્રત્યે તેમજ સર્વભાવ પ્રત્યે અખંડ એકરસ એવી વીતરાગદશા રાખવી એ જ સર્વ જ્ઞાનનું ફળ છે. આવી વીતરાગદશા આવ્યા પછી મોક્ષ દૂર નથી. આત્મા એ ત્રિકાળ સત્ય છે, ત્રિકાળ. સત્ છે; એની સત્તામાં રહીને સઘળા ઉચિત કાર્યો કરવાના છે. જેટલી સંસારને વિષે સારભૂત પરિણતિ મનાશે તેટલી ત્યાં આત્મજ્ઞાનની ન્યુનતા છે, એમ જ્ઞાની કહે છે. જે અંતર્મુખ થઈ, સ્થિર થઇ આત્મામાં જ રહે છે, તે અપાર અને અનંત એવા આત્માના આનંદને અનુભવે છે. સર્વ પદ્રવ્ય અને તેના સર્વ પરપર્યાયોથી વૃત્તિ પાછી ફરે છે ત્યારે આત્મા અકલેશને અર્થાત્ સમાધિને પામે છે. અકષાય દૃષ્ટિ વડે કષાય ટાળવાની વાત છે. અપરાધીની અજ્ઞાનદશા જોઈને કરૂણા આવે તો તેને ક્ષમા સહેજે અપાય અને તો ઉપયોગ આત્મામાં સ્થિરતા પામે. સ્થિરતા વધારવાનો આ ઉત્તમ કાળ છે. સઘન બનેલી સ્થિરતા દ્વારા જ ક્ષપકશ્રેણીના શ્રીગણેશ મંડાય છે, તે પહેલા નહિ. એ શ્રદ્ધા જવલંત કરીને ભવભવે સમતા-સમાધિ-જાગૃતિ અને આત્મસ્થિરતા વધારતા જવાનું છે, તે માટે થઈને જ આ અમુલ્ય માનવ ભવની પ્રાપ્તિ થઈ છે.
સર્વ જગજંતુને સમગણે, સમગણે તૃણમણિભાવ રે, મુક્તિસંસાર બહુ સમગણે, મુણે ભવજલનિધિ નાવ રે..શાંતિ..૧૦
શુભભાવ એટલે મોહમાં સુધારો, મોહનો ક્ષયોપશમાં જ્યારે શુદ્ધભાવ એટલે મોહનો નાશ (ક્ષય).
