________________
56g
, હૃદય નયન નિહાળે જગધણી
આત્માને સુખ અને દુઃખ બન્ને મળ્યા છે. એકલું દુઃખ જ મળ્યું છે એવું નથી. વચ્ચે વચ્ચે સુખનો સમય પણ આવ્યો છે. ભોગો પણ મળ્યાં છે. તારક દેવ અને ગુરુ પણ ભેટ્યા છે છતાં આશ્ચર્ય એ વાતનું છે કે તેને હજુ શાંતિ મળી નથી અને શાંતિ સમજાઈ નથી. જે વિનાશી હતું તે બધું જ જીવને મળ્યું છે અને સમજાયું છે પણ જે અવિનાશી છે તે સમજાયું. પણ નથી અને મળ્યું પણ નથી. આ કડી દ્વારા યોગીરાજનો ભવ્ય જીવોને એ અનુરોધ છે કે હે ભવ્યાત્માઓ! તમે શાંતિને ઓળખો, શાંતિને પામો! . સોળમા શાંતિનાથ પ્રભુની ઉપાસના શાંતિ પામવામાં છે કારણકે સૂત્રતાંગમાં પરમાત્મા કહી રહ્યા છે કે –
| સંવુ ગંતવો... હે જીવો! તમે બુઝો! સારી રીતે બુઝો! .
કારણ કે મનુષ્યપણું મળવું દુર્લભ છે અને ચારગતિને વિષે ભય છે એમ જાણો. આખો લોક એકાંત દુઃખે કરી બળે છે એમ સમજો અને સર્વ જીવો પોત-પોતાના કર્મે કરીને દુઃખ અનભવે છે તેનો વિચાર કરો!
આમ સંસારમાં સર્વ જીવોને શાંતિ-સમાધિ દુર્લભ છે માટે તે કેમ મળે? એ હેતુથી આનંદઘનજી હૃદયમાં અપાર કરૂણા લાવી આપણા ઉપકારને અર્થે પ્રભુ આગળ શાંતિપદની પ્રાપ્તિનો ઉપાય પૂછી રહ્યા છે. જે જ્ઞાની પુરુષો ભૂતકાળને વિશે થઈ ગયા અને જે ભાવિમાં થવાના છે, તે સર્વેએ શાંતિને એટલે કે બધા વિભાવોથી થાકવું, પાછા ફરવું અને સ્વમાં ઠરવું; તેને ધર્મનો આધાર કહ્યો છે. પ્રાણી માત્રને જેમ પૃથ્વી એ આધાર છે તેમ સર્વ પ્રકારના કલ્યાણનો આધાર શાંતિ છે. તે જિંદગીનો ધુવકાંટો છે. પછી તે જિંદગી ચાહે તો એકાકી, નિર્ધન અને નિર્વસ્ત્ર હોય તો પણ તે પરમ સમાધિનું સ્થાન છે. જ્યાં સુધી આત્મા આત્મભાવને
સ્વરૂપનું જેવું જ્ઞાન છે તેનું ધ્યાન દ્વારા વેદન કરવાથી જ્ઞાન નિરાવરણ બને છે. પૂર્ણ બને છે.
