Book Title: Hriday Nayan Nihale Jagdhani Part 02
Author(s): Anandghan, Muktidarshanvijay
Publisher: Matunga Shwetambar Murtipujak Tapagaccha Jain Sangh
View full book text
________________
શ્રી અનંતનાથજી
504
સંપ્રદાયના અનેકાનેક ભેદ નિહાળવામાં આવે છે. પોતાના પદ, પ્રતિષ્ઠાદિનું, પેટ ભરવાનું આદિ કામ કાઢી લેવા માટે, પાછા તત્ત્વની વાત કરતાં, જરાય શરમ-સંકોચ અનુભવતાં નથી. એ બધાંયને પોત-પોતાના મતના મમત-મોહ નડી રહ્યાં છે, તેથી નિર્મોહી બનવામાં તે મોહને વશ પડેલાં આડે આવી રહ્યાં છે. આ બધોય આ હુંડા અવસર્પિણીના પાંચમા આરાના કળિયુગનો જ પ્રતાપ છે, કે જે મોહવશ રાચી રહ્યાં છે, તે પાછા નિર્મોહી-વીતરાગીની વીતરાગવાણીની વાતો કરીને રાજ કરી રહ્યાં છે.
લક્ષ્યાર્થ-વિવેચન : પૂર્વની ગાથામાં, અન્ય પંથોને અનુલક્ષીને વાત કરવામાં આવી છે કે, સ્યાદ્વાદશૈલિના અભાવમાં, એ બધાંય પંથોમાં એકવાક્યતા નથી પણ વિવિધતા અને વિચિત્રતા છે. વળી ત્યાં કરવાપણાના કર્તાભાવની જ બોલબોલા છે.
હવે અહીં, આ પ્રસ્તુત ગાથામાં કવિવર્ય યોગીરાજજીએ સ્યાદ્વાદભાવના અજ્ઞાનમાં, ગચ્છના ભેદની વાતને વણી લીધી છે.
સ્વ ધર્મક્ષેત્રે નજર નાખતા પાર્શ્વચંદ્રગચ્છ, અચલગચ્છ, ખરતરગચ્છ, લોકાગચ્છ, તપાગચ્છ આદિ ગચ્છોના ભેદ જોવામાં આવે છે. વ્યવસ્થાને માટે ગચ્છો હોય તો તેનો વાંધો નથી. વિધિ ભેદ હોઈ શકે છે, પણ વિચારભેદ નહિ હોવો જોઈએ. સામાચારી જુદી જુદી હોય, તેના કારણે ગચ્છ કે સમુદાય જુદા જુદા હોઇ શકે છે. વાચના જુદી જુદી હોવાના કારણે, ગણ જુદા જુદા હોઇ શકે છે પરંતુ, ગણને ધરનારા બધાંય ગણધરો મહાવીર ભગવાનના જ શિષ્યો છે. એટલે સિદ્ધાંતમાં તો એકવાક્યતા હોય છે અને હોવી જોઈએ. નિશાળમાં પણ વ્યવસ્થા માટે થઈને એકથી અધિક વર્ગો હોય છે. પરંતુ ધોરણ તો એક જ હોય છે.
(અ) જગત પોતે મિથ્યા નથી. તેના ઉપર આપણે જે માયા રાખીએ છીએ તે મિથ્યા છે. (બ) જગત મને બાંઘતું નથી. મોહવશ થઈ હું પોતે એનાથી બંધાઉં છું.
