________________
561
હૃદય નયન નિહાળે જગધણી
માખીની ઉપમા પામે છે. માખી ઘડીકમાં વિષ્ટા ઉપર, ઘડીકમાં સાકર ઉપર તો ઘડીકમાં શ્લેષ્મ ઉપર લીન બને છે. સંસારી જીવોના મન માખી જેવા હોય છે. આ સ્તવનની છેલ્લી કડીનો સાર છે કે મનને ભ્રમર જેવું પુષ્પ રસિક એટલેકે ગુણરસિક બનાવો અને પ્રભુભક્તિમાં – આજ્ઞાપાલનમાં લયલીન કરો!
મોક્ષે જવા માટે પ્રભુ એ પ્રકૃષ્ટ અને પુષ્ટ નિમિત્ત કારણ છે. તેનાથી વધારે બીજું કોઇ ચઢિયાતું કારણ નથી. સદ્ગુરુ બીજા નંબરે છે. તેની ભક્તિમાં જો આપણું મન ભ્રમરની જેમ લીન બની જાય તો આખી ઉપયોગની દિશા ફરી જાય છે અને દિશા ફરતા દશા સુધરી જાય છે. દશાને સુધારવા દિશા ફેરવવી અત્યંત આવશ્યક બને છે.
ઉપાધ્યાય યશોવિજયજી મહારાજા પણ લખે છે કે સમસ્ત શ્રુત સાગરનું અવગાહન કરવા દ્વારા મારા વડે માખણ તુલ્ય સાર એ પ્રાપ્ત કરાયો કે પરમાત્માની ભક્તિ એ પરમાત્મા થવાનું અનન્ય કારણ છે. પ્રભુની ઉપાસનાથી પ્રભુ જ સર્વસ્વ છે, પોતે કાંઇ જ નથી એવો પોતાનામાં લઘુત્તમભાવ આવે છે, તેથી અહંકાર ઓગળવા માંડે છે. સર્વકાર્યની સિદ્ધિ પ્રભુને આધીન સમજાય છે એટલે પોતાની જાત, પોતાનો પ્રયત્ન હોવા છતાં તે અકિંચિકર લાગે છે. પરમાત્માને પામવાની તાલાવેલી, નિરંતર તેની સાથેનું અનુસંધાન, નિરંતર એનું સ્મરણ, એને અનુરૂપ જીવન જીવવાની જાગૃતિ એજ સાચી ભક્તિ છે. આ દૃષ્ટિએ વિચારતાં પ્રભુનું એક ક્ષણનું પણ ચિંતન અનંત-અનંત કર્મોની નિર્જરા કરાવનારું છે. જ્ઞાની પુરુષ જ્ઞાનભક્તિ અને વૈરાગ્યનું મૂર્તિમંત સ્વરૂપ હોય છે.
જીવ ગુરુત્તમ અહંકારથી સંસારમાં રખડ્યો છે. હવે લઘુત્તમ અહંકારથી એટલે કે “હું કાંઈજ નથી, પ્રભુ જ સર્વસ્વ છે !’’ એવા
કેવળજ્ઞાન આત્માનું છે, જેમાંથી શાસ્ત્રજ્ઞાન નીકળે છે. જીવે શાસ્ત્રજ્ઞાન ભણવાનું છે, તે પોતામાં રહેલ કેવળજ્ઞાનને નિરાવરણ કરવા માટે જ.
