Book Title: Hriday Nayan Nihale Jagdhani Part 02
Author(s): Anandghan, Muktidarshanvijay
Publisher: Matunga Shwetambar Murtipujak Tapagaccha Jain Sangh
View full book text
________________
શ્રી વાસુપૂજ્ય સ્વામીજી
454
પાઠાંતરે “જ્ઞાની' ને બદલે “ગ્યાનિ', “કહાવે બદલે “કહાવે, મતને બદલે “મતિ' એવો પાઠફરક છે. | શબ્દાર્થ: આત્માના જાણકાર આત્મજ્ઞાની હોય, તેને શ્રમણ એટલે કે મુનિ કહેવાય. એના સિવાયના બીજા દ્રવ્યથી સાધુ હોય તેઓને દ્રવ્યલિંગી સમજવા.
જે વસ્તુ-જે તત્ત્વ જેવું હોય તેવું, તેનું પ્રકાશન કરે તે આનંદઘન એટલે કે આત્માના મતનો સંગ કરનાર અધ્યાત્મી-આત્માર્થી છે. અથવા તો સ્તવન રચયિતા આનંદઘનજીના મતના સંગાથી છે.
લક્ષ્યાર્થી-વિવેચન : અત્યાર સુધીની ગાથામાં આત્મયોગી કવિશ્રીએ ચેતન એટલે આત્મા શું છે એનું જ્ઞાન પીરસ્યું. ચેતનની ચેતના શું છે, તે સમજાવ્યું અને ભાર મૂકીને પૂર્વની ગાથામાં જણાવ્યું કે ચેતન એની જ્ઞાયકતાથી એટલે કે જ્ઞાનચેતનાથી જ ચેતનવંત, ચૈતન્યસ્વરૂપ છે. અન્યથા નહિ.
* ' હવે આ અંતિમ ગાળાગાનમાં કવિરાજ કહે છે કે, જ્ઞાનચેતનાથી આત્મસાક્ષાત્કાર કરેલ ચૈતન્ય સ્વરૂપ આત્મજ્ઞાની છે, તે જ શ્રમણ એટલે કે મુનિ કહેવડાવવાને લાયક છે. અર્થાત્ જેણે ગ્રંથિભેદ કરી, મોહનીયકર્મનો ઉપશમ કરી, ચૈતન્યતા એટલે કે આત્મસ્વરૂપનું આંશિક આસ્વાદન કરવા દ્વારા, આત્મ સ્વરૂપ જેવું છે તેવું જાણ્યું છે અને અંશે અનુભવ્યું છે, તે આત્મજ્ઞાની છે અને તેવા જ્ઞાનદશાને પ્રાપ્ત કરી ચૂકેલ આત્મજ્ઞાની શ્રમણ કે મુનિ પદને યથાર્થપણે શોભાવનાર છે. એ જ છઠ્ઠા અને સાતમા ગુણઠાણે આત્મદશામાં ઝૂલનારા ભાવસાધુ છે.
જેમણે હજુ સુધી ગ્રંથિભેદ કરીને મોહનીયકર્મનો ક્ષયોપશમ કરવા
વિચારમાં ફેર પડી જાય તો આયારમાં ફેર પડી જાય છે.
