________________
दोषवाळी वसतिमां साधुए रहेवू नहीं. मूळ गुणवडे अशुद्ध सात प्रकारनी वसति वर्णवतां कहे छे के–“पिट्टीवंसो १ दो धारणीउ २-३, चत्तारि मूलबेलीओ४-७ । मूलगुणे हुववेया, एसा अहागडा वसही ॥ २ ॥" १ पृष्टिवंश - मध्यवलक एटले आडवलो (ताटी), २-३ धारणी - वडीवेली (वळीओ) एटले आडवलने धारण करनारी, ४-७ मूळवेळी घरने चारे बाजु लगाडे छे ते वल अर्थात् स्थंभ आ प्रमाणे सात प्रकारनी वसती साधुने माटे करे-चणावे तो ते आधाकर्मी वसति जाणवी. साधुए आवी वसतिनो त्याग करवो. उत्तरगुण वसति बे प्रकारनी छे -१ मूलोत्तरगुणवसति अने २ उत्तरोत्तरगुणवसति. मूलोत्तरगुणवसतिना सात प्रकार छे. “वंसग १ कडगु २ क्कंबण ३, छायण ४ लेवण५ दुवार ६ भूमीय७ । परिकम्मविप्पमुक्का, एसा मूलुत्तरगुणेसु ।। ३ ॥" १ वंसक - वांस (दांडा), २ कटक - घरने चारे तरफ कंतान लगाडीने कराती भीत, ३ कंबण - वासनी ऊपर बांधवानी कांबीओ, ४ छायण - कांबीनी ऊपर छाया माटे तृण अगर तो केलुनु आच्छादन करे ते, ५ लेपण - छाण, गारो विगेरेवडे करेल लीपण, ६ दुवारक - घरना बारणां मोटा करे अगर तो बीजा करे. बारणुं मोटुं होय तो नानु करे, नानु होय तो मोटुं करे अथवा तो एक बारणाना बे बारणा करे. ७ भूमिक - भूमिकर्म करे एटले घरनी जमीन ऊंची-नीची होय तो सरखी करे, खाडा पड्या होय तो पूरे, टेकरा जेवू होय तो खोदी नाखीने सरखं करे- आ प्रमाणे साधुने निमित्ते करे-चणावे तो तेवी वसति साधुने कल्पे नहीं. आ प्रमाणे ऊपर जणावेल पृष्टिवंश विगेरे सात अने वंशक विगेरे सात-ए प्रमाणे चौद दोषवर्जित वसति साधुए शोधवी पसंद करवी. हवे उत्तरोत्तरगुणवसतिना उपघातो जणावे छे के–“दूमियधूवियवासिय-उज्जोवियबलिकडा अवत्ता य। सित्ता सम्मट्ठावि य, विसोहिकोडीगया वसही ॥४॥" १ दूमिय - खडी प्रमुखथी भीत विगेरेने धोळ करावे, घठारी मठारी शोभायमान करे, २ धूविय - धूपित एटले वसतिने धूपद्वारा सुवासित करे दुर्गंधमय वसति जाणी धूप, अगरादि उखेवीने सुवासित करवी. ३. वासित - पुष्प प्रमुख पथरावीने - बीछावीने दुर्गंधी दूर करवी, ४. उज्जोविय- वसतिमां अंधकार जाणी प्रकाश करवा माटे दीपक विगेरे स्थापन करे अगर तो प्रकाश माटे नवा जाळिया करावे, ५ बलिकडा - प्रथम वसति भोगवनारने भातनो बलि अर्पण करे अने पछी वसतिमां वास करे, ६ अव्यक्त-छाण, माटी, जळ अगर तो गारावडे आंगणाने लिंपे अगर तो पवन आवतो होय तेने अटकाववा माटे सचित्त वस्तुओ बांधे,७ सित्ताधूळ न उडे ते माटे पाणीनो छंटकाव करावे, ८ सम्मट्ठा - कचरो काढीने साफ करी होय सन्मार्जित थयेल होय अगर तो जाळा थयेल होय ते साधु निमित्ते साफ करावेल होय- आ आठ प्रकारो साधुने निमित्ते जे वसतिमा कर्या होय ते वसतिमां साधुए निवास न करवो. आ प्रमाणे चउशालादिक वसतिने विषे पण मूलोत्तर गुणनो विचार जाणवो.
वसतिने अंगे ऊपर जणाव्या ते दूषणो उपरांत श्रीआचारांगसूत्रने विषे कालातिक्रांत विगेरे दोषो दर्शाव्या छे, जे- संक्षिप्त स्वरूप नीचे प्रमाणे छे– “कालाइक्कंत १ उव-ट्ठाण २ अभिक्कंत ३ अणभिकंता ४ य । वज्जा५ य महावज्जा ६, सावज्जा ७ मह ८ प्पकिरिया ९ य ॥१॥"१ कालातिक्रान्त-जे स्थाने चातुर्मास रह्या होय तथा बाकीना समयमां (शेष काळमां) जे वसतिमां
श्रीगच्छाचार-पयन्ना-७१
