________________
भावाभिग्रह पूर्ण कर्यो हतो. ४ रसत्याग - विगयादि रसनो त्याग करवो. आ रसत्याग अनेक प्रकारनो छे. श्री औपपातिक सूत्रमां कह्यं छे के - “ णिव्वित्तिए पणीयरसपरिच्चाई आयंबिलिए आयामसित्यभोई अरसाहारे विरसाहारे अंताहारे पंताहारे लुहाहारे ।” निवि, आयंबिल, अरसाहार, विरसाहार, अंताहार, पंताहार, लूखाहार इत्यादि चीकणा रसनो त्याग करवो ते निवि, आयंबिलमां जळमां बोळीने आहार करवो ते आयंबिलआयामसित्थभोजन, रसरहित ते अरसाहार, जेनो रस बगडी गयो होय ते विरसाहार, छेल्लुं बळ्युं-जळ्युं तथा खरडायेलुं भोजन करवुं ते अंताहार, तुच्छ आहार लेवो ते लूखाहार. ५. कायक्लेश- कायाने कष्ट उपजे तेवी क्रिया, वीरासने तथा उभडक बेसवुं, एक ज आसन पर स्थिर, कायोत्सर्गमां, तडकामां, ठंडीमा अने वस्त्रविहीन रहेवुं, खरज आव्यां छतां खणवुं तथा थूकवुं नहीं, लोच करवो, शरीरनी कोई पण प्रकारनी शुश्रूषा न करवी इत्यादिक कायक्लेश जाणवो. ६. संलीनता - इंद्रियादिकने गोपववी. तेना चार प्रकार छे- १ इंद्रिय संलीनता - पांचे इंद्रियांना त्रेवीश विषयोमां राग-द्वेष न करे. प्रशंसात्मक निंदात्मक शब्द सांभळी, स्वरूपवान या कदरूपं रूप जोईने, कडवो या मीठो रस चाखीने, सुगंध दुर्गंध सुंघीने, शीत तथा उष्ण स्पर्श करीने तेने सारा नारा न कहे तेमज खराब पण न कहे, तेने विषे हर्ष या तो शोक धारण न करे. २ कषायसंलीनता - क्रोध, मान, माया अने लोभादिना प्रसंगे - उदयसमये तेने उपशमावे. ३ जोगसंलीनता - अशुभ कार्यमा मन, वचन तथा कायाना योगने रोके परंतु शुभ कार्यमा योगोने प्रवर्तावे. ४ विवक्तचर्या संलीनता - आराम, उद्यान, उपवन, चैत्य प्रमुख ज्यां स्त्री, पशु के नपुंसक न होय तेवा एकांत स्थानमा रहे तेमज शय्या-संथारादिकना दोषो दूर करे.
-
आ प्रमाणे छ प्रकारनो वाह्य तप जाणवो. आ तप करनारने अन्य लोको जाणी शके छे माटे तेने बाह्य तप जाणवो. आ तप अन्यतीर्थिक पण करे छे, पण विपरीतपणे करे छे - विधिपूर्वक करता नथी.
हवे छ प्रकारनो अभ्यंतर तप कहे छे के – “ पायच्छितं १ विणओ २, वेयावच्चं ३ तहेव सज्झाओ ४ । झाणं ५ उस्सग्गो ६ वि य, अब्भितरओ तवो होइ || ६ || ” १. प्रायश्चित - जे अतिचार लाग्या होय ते दूर करवा माटे गुरुए कहेल तप करवो ते. २. विनय - गुरुने वांदणादिक देवारूप विनय तप, तेथी कर्म-मळ दूर थाय छे. ३. वैयावच्च - विनयशाली होय. ते ज वेयावच्च करे. भात-पाणी लावी आपवा, पगचंपी करवी, गुरुप्रमुख वडील जनना कार्य करवा. ४. सज्झाय - शुभ मनथी शास्त्रपाठोनो स्वाध्याय करवो. ५. ध्यान- धर्म तथा शुक्लध्यान ध्यावत्रा ध्यान ध्याववाथी त्यागबुद्धि थाय छे. ६. कायोत्सर्ग - कायाने वोसराववी अर्थात् काया परत्वे ममत्वभाव दूर करवो. आ छ प्रकारनो शब्दार्थ जणाव्या पछी हवे तेनुं विवेचन करतां टीकाकार जणावे छे के— . प्रायश्चित - प्रायश्चित्त दश प्रकारनां छे. “आलोयणारिहे १ पडिक्कमणारिहे २ तदुभयारिहे ३ विवेगारिहे ४ विउस्सग्गारिहे ५ तवारिहे ६ छेदारिहे ७ मूलारिहे ८ अणवट्टप्पारिहे ९ पारंचियारिहे १०।” १ आलोचना-प्रायश्चित्त- गोचरी आदिमां जे दोषो लाग्या होय ते मननी शुद्धिपूर्वक
श्रीगच्छाचार- पयन्ना- १०७
