________________
जीती लईश तो तमारी फूटी कोडी जेटली पण किंमत नहीं रहे. त्यारे अभिमानी धूतों बोल्या के-अमने जीतवा कोण समर्थ छे? बृहस्पति पण अमारी पासे रंक छे. त्यारे तेओनो गर्व उतारवा खण्डपाणाए का के-हे धूर्ती ! राजाए मने हुकम कयों छे के-उडी गयेला ते वस्त्रो लई आव अने नाशी गयेला चाकरोने पण तेडी लाव. तेथी हं तेओनी तपास करतां करतां अहीं आवी चढी छं. तमे बधा मारा नोकरो छो अने आ पहेरेला वस्त्रो पण ते ज छे. जो आ सत्य होय तो वस्त्रो काढी आपो अने राज्यमां चालो, अने जो असत्य होय तो बधाने जमाडो. धूर्तो तेनुं बुद्धिकौशल्य जोई नमी पड्या अने विनति करी के-हे खण्डपाणा ! तुं खरेखर बुद्धिमती छे. हवे अमने कोई पण प्रकारे तुं भोजन कराव.
बाद खंडपाणा तरत ज श्मशानमां गई अने त्यां तरतना मरी गयेला एक बाळकने उपाडी लावी. तेने नवरावी, पोताना खोळामां लई उज्जैन नगरीमा एक श्रीमंतने त्यां गई. श्रेष्ठीनो व्यवसाय घणो हतो. जईने शेठने कालावालापूर्वक कहेवा लागी के-हुं अने मारो आ नानो पुत्र घणा वखतथी भूख्या छीए माटे अमने भोजन करावो. श्रेष्ठीए आ बलाने काढवा पोताना नोकरोने हुकम कर्यो. नोकरोए धक्को मारतां ज खंडपणा पडी गई अने 'मारो छोकरो आ शेठे मरावी नाख्यो' एवो कल्पांत करवा लागी. शेठने आ दृश्य जोतां ज कंपारी छूटी. राजा जो आ वात जाणशे ते दंडशे एटले कोई पण प्रकारे खंडपाणाने समजावी लेवा तेणे प्रयास को. छेवटे एक रत्नजडित मुद्रिका तेने आपी विदाय करी. ते मुद्रिका लई खंडपाणा बधा धूर्तो पासे आवीने कहेवा लागी के-जोई मारी बुद्धि ! हवे आ मुद्रिका वेचीने तमे बधा यथेच्छ भोजन करो. आ संबंधी विशेष वृत्तांत श्रीनिशीथसूत्रनी पीठिकामां जणावेल धूर्ताख्यान द्वारा जाणवो. आ लौकिक मृषावाद कहेवाय. सम्यग् गच्छमां आवो नास्तिकवाद-आवी कथा-वार्ता न होय.
हवे वस्त्र-धोवननी हकीकत जणावतां कहे छे के-धावणना बे अर्थ छे. एक वस्त्रधोवण अने बीजो अर्थ निष्प्रयोजन उतावळी गति (चाल). विना काळे-अकाळे जे गच्छमां वस्त्र न धोवाता होय ते सम्यग् गच्छ जाणवो. बीजा अर्थ संबंधमां कौशिक तापसनो वृत्तांत जाणवा योग्य छ:चंडकौशिक- वृत्तांत
भगवान् महावीरस्वामी छद्मस्थावस्थामा श्वेतांबी नगरी जवा लाग्या तेवामां मार्गमां गोवाळीयाए का के-भगवन् ! आप जे मार्गे जाओ छो ते मार्ग तो सीधो छे, परंतु रस्तामां कनकखल नामनौ तापसाश्रम आवे छे तेमां दृष्टिविष सर्प रहे छे, ते रस्ते पक्षी पण जता नथी तो आप ते मार्गे केम जई रह्या छो? ते दृष्टिविष सर्प सर्व कोईने पोतानी विषज्वाळाथी मृत्यु पमाडे छे. गोवाळोए आ प्रमाणे कह्या छतां भगवान् महावीर तो ते ज मार्गे चाल्या, कारण के तेमने तो ते चंडकौशिक सर्पने प्रतिबोधवो हतो. पोताना उपसर्गनी तेमने अंशमात्र पण चिंता न हती. भगवान् ते आश्रममां पहोंच्या अने यक्षमंडपमांकाउसग्गध्याने रह्या. पीडा के कष्टने तो तेओ गणता ज न हता. ते चंडकौशिक सर्प पूर्वभवमां कोण हतो ते तपासी जईए-पूर्वे ते मासखमणने पारणे मासखमण करनार उत्तम मुनि हतो. आ तपस्वी मुनि एकदा मासखमणने पारणे गोचरी जता हता तेवामां मार्गमां
श्रीगच्छाचार-पयन्ना- २२१
