________________
पांचे चारित्रनी विपरीत प्ररूपणा न करवी ते तेनो विनय क्यों कहवाय छे. (४) मनविनय वे प्रकारना छे- १ अप्रशस्तमनविनय अनं २ प्रशस्तमनविनय अप्रशस्तमनविनय बार प्रकारनो कहेल छे–'जे य मणे सावज्जे, १ सकिरिए २ सकक्कसे ३ कडुए ४ निठुरे ५ फसे ६ अण्हयकरे ७ छेयंकरे ८ भेयकरे ९ परितावणकरे १० उद्दवणकरे ११ भूतोवघाइए १२ तहप्पगारं मणं नोपधारेज्जा, से तं अप्पसत्थमणविणए ।। " १ सावद्यहिंसादिकमां मन वर्ते ते, २ सक्रिय-कायिकादिक पांच क्रियामां मन वर्ते ते, ३ कर्कश कठोर, ४ कटुक-बीजाने तथा पोताने कडवं लागे, ५ निष्टर- कोमळ नहीं तेवुं ६ परुष - स्नेह विनानुं ७ अशुभ कर्माश्रवमां रक्त, ८ छेदक- हस्तादिक छँदन करवानुं मन, ९ भेदक-नासिकादिनु भेदन करवानुं मन, १० परितापकारक-जीवोने संताप - संकट उपजाववानुं मन, ११ उपद्रवकारी- कोईने मारणांतिक कष्ट उपजात्रत्रुं अगर तो धन हरण करी उपद्रव करवानुं चित्त अने १२ भूतोपघात-प्राणिओना वन इच्छा. आवी रीते असंयतनी माफक जे मन ते अप्रशस्तमनविनय कहेवाय अने आ बार प्रकार रहित जेनुं मन होय ते बीजो प्रशस्तमनत्रिनय जाणवो. (५) वचनविनय - ऊपर मन संबंधे जे वार प्रकारो दर्शाव्या ते यथालिखित वचनविनय संबंधी पण जाणी लेवा. (६) कार्याविनय वे प्रकारे छे- १ अप्रशस्त कायविनय अने २ प्रशस्तकार्याविनय अप्रशस्तकायविनय सात प्रकारनो छे.- " अणाउत्तं गमणे १, अणाउत्तं ठाणे २, अणाउत्तं निसीदणे ३, अणाउतं तुयट्टणे ४, अणाउतं उल्लंघणे ५, अणाउत्तं पल्लंघणे ६, अणाउतं सव्विंदियकायजोगजुंजणता ७, से तं अप्पसत्थकायविणाए ।” १ उपयोग विना जेमतेम चाले, २ ज्यां त्यां ऊभा रहे, ३ बेसवानी जग्याए पूंज्या - प्रमार्ज्या विना बेसे, ४ पंज्या विना शयन करे, ५ उपयोग रहित उल्लंघन करे या फाळ मारीने जाय, ६ वारंवार आ प्रमाणे उल्लंघन करे अने ७ इंद्रियोंने विषयादिकमां प्रवर्तावे - आ प्रमाणे अप्रशस्तकायविनय कहवाय. आज सात प्रकारंनो बराबर उपयोग राखी प्रवृत्ति करे ते प्रशस्तकायविनय कहेवाय. (७) लोकोपचारविनय सात प्रकारनो छे - " अब्भासवत्तियं १, परछंदाणुवत्तियं २, कज्जहेउं ३, कयपडिकिरिया ४, अत्तगवेसणया ५, देसकालण्णुया ६, सव्वत्थेसु अप्पडिलोमया ७ ॥". १ अभ्यासवर्तिता- समीप रहेतुं ते, २ पराभिप्रायवर्तन-बीजा साधुनो जे प्रमाणे अभिप्राय होय ते प्रमाणे वर्तवुं (एवी ज रीते गृहस्थ संबंधी पण समजी लेवें). ३ कार्यहेतु-ज्ञानाध्ययनादि कार्य निमित् आहार- पाणी वहोराववा ते ४ कृतप्रतिक्रिया आमणे मने ज्ञानदान आप्युं छे एवी बुद्धिथी आहार-पाणी वहोराववा ते. ५ आर्त्तगवेषणा- दुःखी जाणीने वार्ता संभारे. ६ देशकालज्ञ - जेवो देश होय तेने अवसरोचित वर्तन राखे ७ सर्व अवसरे सर्व प्रयोजनाने विषे संबंधीओने अनुकूळपणे वर्तीने रहे. ३. वेयावच्च-आहार- पाणी विगेरे लावी आपवा, व्याधिप्रसंगे शरीर चांप, चोळवु वि. दश प्रकारे कहेल छे. “आयरियवेयावच्चे १, उवज्झाय २, सेह ३, गिलाण ४, तवस्सि ५, थेर ६, साहम्पिय ७, कुल ८, गण ९, संघवेयावच्चे १० ।” १. आयरियवेयावच्च - आचार्यनी, २ उपाध्यायनी, ३ नूतन दीक्षा लेनार शिष्यनी ४ ग्लान, रोगी, निर्वळ तेमज अपंग साधुनी, ५
श्रीगच्छाचार- पयन्ना- १०९
ن
