________________
ज गोचरी माटे जवं, अगर तो बीजे गाम भिक्षार्थे जवं आ सर्व प्रकार क्षेत्राभिग्रहना जाणवा. ३ कालाभिग्रहना त्रण प्रकार छे. आदि, मध्य अने अंत. गोचरीना समय पहेला पर्यटन करवू ते आदि, भिक्षा मळे तेवा समये गोचरी करवा जq ते मध्य अने गोचरीनो समय व्यतीत थई गया पछी वहोरवा जवू ते अवसान-अंत. आ संबंधी गुण-दोष दर्शावतां कहे छे के-आदि अने अंत ए बे प्रकारनी गोचरी अर्थे न जवं, कारण के वखत विन! आवेल साधु माटे वहोरावनार गृहस्थादिकनी अप्रीति थाय. वळी साधुने पुर:- कर्म अने पश्चात्कर्म इत्यादि दोषो पण लागे माटे मध्य कालाभिग्रह ज उचित छे. ४ भावाभिग्रह-जे वासणमां रांध्यु होय ते भोजनमांथी बीजाने माटे पूर्वे काढीने राखेल होय तेवो ज आहार लेवो, अमुक गणत्रीवाळो ज आहार लेवो, जेनी सामे नजर पडे ते ज आहार लेवो-आवी जातनो विविध प्रकारनो अभिग्रह ग्रहण करवो ते भावाभिग्रह कहेवाय. अथवा तो गायन गातो गातो वहोरावे तो लेवू, बेठो बेठो आपे तो लेवू, आभूषण पहेरेल व्यक्ति आपे तो ज आहार ग्रहण करवो इत्यादिक अभिग्रह धारवा ते पण भावाभिग्रह ज छे. तीर्थंकर भगवंतोए पण आवा अभिग्रहो धारण करेल छे, माटे खपी-संयमी साधुए अवश्य अभिग्रहो धारण करवा. (आ चार प्रकारना अभिग्रहनं स्वरूप प्रकारांतरे अगाऊ पृष्ठ १०९ ऊपर आवी गयं छे.)
हवे दश प्रकारना प्रायश्चित्तनुं स्वरूप दर्शावे छे–१ आलोचना-आहारादिक ग्रहण करतां, स्थंडिल मा करतां, देहरे उपाश्रये जतां, पीठफलकादिक पाछा आपतां, उपाश्रपथी सो हाथ दूर जतां जे दोष लागे ते गुरुने जणावी, तेओ जे प्रमाणे प्रायश्चित जणावे ते आलोचना. २ प्रतिक्रमण-मिच्छादुक्कडं आपवाद्वारा दोषथी छूटे ते. अकस्मात् तथा उपयोगशून्यपणे पांच समिति तथा त्रण गुप्तिने विषे प्रमाद थाय, गुरुआज्ञा-भंग थाय, इच्छाकारादिक दश प्रकारनी सामाचारीमां दूषण लागे, लघुमृषावाद, अदत्तादान तथा परिग्रहनी मूर्छा थाय, अविधिपूर्वक श्वास ले, छींक खाय, बगासुं खाय, हास्यादिक विकथा करे इत्यादिक जे दोषो लागे ते माटे प्रतिक्रमण करवू लघुमृषावादना पंदर प्रकार श्रीनिशीथसूत्रनी पीठिकामां दर्शाव्या छे. अनिकाचितपणे (अचोक्कसपणे) बोले ते लघुमृषावाद अने निकाचितपणे बोले ते बादरमृषावाद कहेवाय. आज्ञा विना तृण, राख, लेप प्रमुख ग्रहण करे ते लघुअदत्तादान अने कपडा, सारा पात्रा, वसति, संथारो इत्यादिकने विषे ममत्वभाव राखे ते लघुपरिग्रह कहेवाय छे. प्रतिक्रमणद्वारा आ दोषो दूर थाय छे. ३ तदुभय-सहसात्कार एटले अचानक, अनाभोग-उपयोग रहितपणे, संभ्रम-भूलथी तेमज सिंहादिकना भयथी व्रतमा जे अतिचार लागे तेमज खोटुं चिंतववाथी अने ते प्रमाणे खोटं वर्तवाथी जे प्रायश्चित लागे ते आलोचना अने प्रतिक्रमण उभयद्वारा नाश पामे माटे तदुभय. ४ विवेक-अशन, पान, खादिम अने स्वादिम ए चार प्रकारनो आहार, वस्त्र, पात्र, उपधि, शय्या ग्रहण कर्या पछी 'आ तो अशुद्ध छे, कालाक्रांत छे एटले सूर्य ऊग्या पहेला अथवा तो सूर्यास्त पछी ग्रहण करेल छ' एम विचारी ते अशन प्रमुखने यथायोग्य स्थळे वोसरावे ते विनयप्रायश्चित. ५ काउसग्ग-उपाश्रयथी सो हाथ करतां विशेष दूर जाय के आवे, नावमां बेसे, नदी पार करे, सावद्य स्वप्न देखी जागी उठे-आ संबंधी लागेल अतिचार कायोत्सर्गथी दूर थाय.६ तप-छ प्रकारनो बाह्य अने छ प्रकारनो अभ्यंतर एम बार प्रकारना तपथी अतिचार दूर थाय ते तप प्रायश्चित्त (आनुं वर्णन अगाऊ पृष्ठ ११०
श्रीगच्छाचार–पयन्ना- २००
