________________
ज्यां शिष्यो विनयपूर्वक वर्ते छे ते गच्छ ज हे गौतम! खरोखर गच्छ छे.
विवेचन - आ गाथा स्पष्टार्थवाळी होवाथी तेना विवेचननी विशेष जरूर नथी. खर, परुप विगेरे वाणीना प्रकारनो अर्थ उपयुक्त गाथामां आवी गयो छे. आचार्यना आदेश सामे क्रोधायमान न थाय, रोष न लावे अने सिंह. सूरिना शिष्यांनी माफक गुरुवचन 'तहति' कहीने अंगाकार करे एवा शिष्यो जे गच्छमां होय ते गच्छने तीर्थंकर भगवंतो तथा गणधरादिको सुगच्छ कहे छे. गच्छनुं विशेष स्वरूप दर्शावतां कहे छे के
दूरुज्झिय पत्तसु ममत्तए निष्पिहे शरीरे वि । जायमजायाहारे बायालीसेसणाकुसले ।। ५७ ।। [दूरोज्झितपात्रदिममत्वो निःस्पृहः शरीरेऽपि । जाताजाताहारः द्विचत्वारिंशदेषणाकुशलः ॥ ५७ ॥]
गाथार्थ वस्त्र पात्रादिकने विषे ममत्व रहित, शरीरने विषे पण स्पृहा विनाना, एषणाना बेतालीश दोष रहित शुद्ध आहार मळे तो ज ग्रहण करनारा अने तेना अभावमां तपस्या करनार होय ते जे कुशळ मुनि कहेवाय छे.
विवेचन चारित्रपालन करवामां कुशळ मुनि तो शरीर प्रत्ये पण निर्मोही होय. आहार तो फक्त 'धर्मायतनं शरीरम्' ए वाक्य विचारीने तेना पोषणार्थे ज ग्रहण करे अने ते पण शुद्ध मळे तो ज. "अलब्धं तपसो वृद्धि-र्लब्धं देहस्य धारणे । " शुद्ध गोचरी न मळे तो विचारे के आजे तपमा वृद्धि थई, अने मळे तो माने के देह हशे तो संयम घणा काळ पर्यंत पाळी शकांश, स्वाध्याय पण सुखे थई शकशे. साधुपुरुपने ३२ कवल. साध्वीने २८ अने नपुंसक साधुने २४ कवलप्रमाण आहार होय. आटलो आहार करवाथी ते भूख्या न रहे. आधी विशेष आहार लेवानो निषेध छे. हवे कवल कोने कहेवा? ते संबंधी वर्णन करतां कहे छे के कुकडोना इंडा प्रमाणे एक कवल कहेल छे. कुक्कुटीना वे भेद छे- (१) द्रव्यकुक्कटी अने (२) भावकुक्कटी. द्रव्यकुक्कुटीना पण बे विभाग छे- (१) उदरकुक्कटी अने (२) गलकुक्कटी. उदरकुक्कटी एटले जे आहार करवाथी साधुनुं उदर न न्यून रहे के न वृद्धि पामे अर्थात् साधुने स्वोदरपूर्ति प्रमाणे ज आहार होय. गलकुक्कुटी एटले कवल लेतां सरलताथी गळामां प्रवेश करी जाय ते, अथवा बहु मुख फाडीने नहीं तेमज आंख, भृकुटी के कपाळ विकृति धारण न करे ते कवळने गलकुक्कुटी कहेवाय. भावकुक्कुटी एटले जे आहार करवाथी न भूख्यो रहे के न तो प्रमाद वधे परन्तु उदरने शांति थाय, देहमां निर्बलता न देखाय तेमज ज्ञान, दर्शन अने चारित्रनी आराधनामां उमंग रहे- तेटला प्रमाणवाळो जे आहार लेवाय तेने भावकुक्कुटी कहेवाय. आ आहारनो बत्रीशमो भाग ते अंडक (कवल) कहेवाय. श्रीपिंडनिर्युक्तिनी श्रीमलयगिरिजीकृत टीकामां तेमज श्रीभगवतीसूत्रना सातमा शतकना प्रथम उद्देशानी वृत्तिमां पण कह्यं छे के “कुक्कुडिअंडगपमाणमेत्ताणं" कुकडीना इंडाना प्रमाण जेटल आहार ते कुक्कुडीअंडगप्रमाण कहेवाय. तेनो बीजो अर्थ करतां ए पण सूचत्रे छे के-कुटी एटले
श्रागच्छाचार-पयन्ना-- १६६
